# ky/ted2020-1004.xml.gz
# th/ted2020-1004.xml.gz


(src)="1"> Мен бүгүн бул жерде Лакота жергесинде тартылган сүрөттөрүмдү көрсөтмөкчүмүн .
(trg)="1"> ผมมาที่นี่ในวันนี้เพื่อแสดงภาพถ่ายของชาวลาโกตา

(src)="2"> Көбүңүздөр Лакота тууралуу мурда уккансыздар , же жок дегенде андан чоңураак уруулар топтору жөнүндө мисалга , Сиу аттуу .
(trg)="2"> หลายท่านในที่นี้อาจเคยได้ยินเรื่องราวของเผ่าลาโกตา หรืออย่างน้อยก็เรื่องชนเผ่าขนาดใหญ่ ที่ชื่อเผ่าซู

(src)="3"> Лакота уруусу башка бир топ уруулардай эле өз жерлеринен көчүрүлүп согуш абактарынын туткуну болуп калган андай жерлер азыркы мезгилде резервация-корук деп аталат .
(trg)="3"> ชาวลาโกตาเป็นหนึ่งในหลายชนเผ่า ที่ต้องอพยพออกจากแผ่นดินตนเอง ไปยังค่ายกักกันนักโทษสงคราม ซึ่งปัจจุบันเรียกว่าเขตสงวน

(src)="4.1"> Pine Ridge ( Пайн Ридж ) аттуу резервациясы бүгүнкү алып баруумдун темасы болот .
(src)="4.2"> Бул резервация Түштүк Дакотанын Black Hills ( Блэк Хилз ) деген жеринен болжол менен 120 км чакырым алыстыгында жайгашкан .
(trg)="4"> ชื่อเต็มคือเขตสงวนไพน์ริดจ์ หัวข้อของสไลด์นำเสนอในวันนี้ ตั้งอยู่ห่าง 75 ไมล์ออกไปทางตะวันออกเฉียงใต้ ของเทือกเขาแบล็คฮิลในรัฐเซาท์ดาโกตา

(src)="5"> Ал жерди кээ бирде дагы 334 номериндеги Согуш Абагынын Туткуну деп аташат , жана ушул жерде азыркы убакта Лакота уруусу жашайт .
(trg)="5"> ซึ่งบางครั้งก็ถูกเรียกว่า ค่ายกักกันนักโทษสงครามหมายเลข 334 และเป็นที่ที่ชาวลาโกตาอาศัยอยู่ในปัจจุบัน

(src)="6"> Кана эмесе айткылачы , араңыздарда канчооңор AIM , башкача айтканда Америкалык Түпкүлүктүү Калктын Кыймылы тууралуу уктуңуздар эле же болбосо Russell Means ( Рассел Минз ) тууралуу , же Leonard Peltier ( Леонард Пелтиер ) жөнүндө , же Огалала уругунун бийликтегилер менен болгон тирешүүсүн билсеңиздер анда сиздер Пайн Ридж бул Америкадагы түпкүлүктүү элдин көйгөйлөрүн чечүү боюнча даана ортосу экендигин билесиздер .
(trg)="6"> ถ้ามีใครในที่นี้เคยได้ยินชื่อ AIM ขบวนการอเมริกันอินเดียน หรือรัสเซลล์ มีนส์ หรือลีโอนาร์ด เพลทิเอร์ หรือการเผชิญหน้ารับศึกที่โอกลาลา ถ้าอย่างนั้นคุณคงทราบว่าไพน์ริดจ์เป็นจุดเกิดเหตุ ของเรื่องราวต่างๆที่เกิดขึ้นกับชาวอเมริกันพื้นเมือง

(src)="7.1"> Ошентип биздин бүгүнкү жолугушуубузда менден менин Лакота калкы менен болгон карым-катнашым тууралуу сүйлөп берүүнү суранышкан , а бирок чындыгында ушул жөнүндө сүйлөшүү мен үчүн абдан оор .
(src)="7.2"> Анткени , эгер сиздер менин денемдин түсүн байкабай калсаңыздар , анда караңыздар , мен ак кишимин , анан бул жагдай Түпкүлүктүү калк резервациясында абдан чоң тоскоолдук болуп эсептелет .
(trg)="7"> วันนี้ผมเลยได้รับเชิญมาพูดอะไรเล็กน้อย เรื่องความสัมพันธ์ของผมกับชาวลาโกตา ซึ่งเป็นเรื่องที่ยากมากเรื่องหนึ่ง เพราะว่า หากคุณได้สังเกตสีผิวของผม ผมเป็นคนขาว ซึ่งนับเป็นอุปสรรคชิ้นใหญ่ ซึ่งขวางกั้นเขตสงวนชนพื้นเมืองอยู่

(src)="8"> Бүгүнкү менин сүрөттөрүмдө сиздер көп адамдарды көрөсүздөр ,
(trg)="8"> วันนี้ คุณจะได้เห็นผู้คนมากมายในภาพถ่ายของผม

(src)="9"> ал кишилер менен мен аябай жакын мамилелерди түздүм жана алар мени бир туугандай кылып эле тозуп алышты .
(trg)="9"> ผมสนิทกับพวกเขามาก พวกเขาต้อนรับผมดีเหมือนเป็นคนในครอบครัว

(src)="10.1"> Алар мени ага жана тайаке деп аташып беш жыл бою кайра кайра үйлөрүнө чыкырып жатышты .
(src)="10.2"> Бирок Пайн Риджде
(trg)="10"> พวกเขาเรียกผมว่า " พี่ชาย " หรือว่า " ลุง " และเชิญผมไปบ้านซ้ำแล้วซ้ำอีกตลอดเวลาห้าปี แต่ว่าที่ไพน์ริดจ์

(src)="11"> мен ар дайым " Уасишу " деген ысым менен кала берем ,
(trg)="11"> ผมยังเป็นคนที่ถูกเรียกว่า " วาชิชู " เสมอ

(src)="12"> Уасишу Лакота тилиндеги сөз жана ал түпкүлүктүү калк эмес дегенди билдирет , Васишу деген сөздүн дагы бир котормосу " өзүнө эттин эң сонун бөлүгүн алган адамды " билгизет .
(trg)="12"> " วาชิชู " เป็นภาษาลาโกตา ซึ่งหมายถึง " คนที่ไม่ใช่ชาวอินเดียน " แต่อีกความหมายหนึ่งของคำนี้ หมายถึง " คนที่เก็บเนื้อส่วนที่ดีที่สุดไว้กับตัว "

(src)="13"> Менин сөзүмдүн маңызы мына ушунда - эттин эң сонун бөлүгүн алган адамда болмокчу .
(trg)="13"> ซึ่งนั่นเป็นสิ่งที่ผมอยากจะเน้นย้ำ คนที่เก็บเนื้อส่วนที่ดีที่สุดไว้กับตัว

(src)="14"> Бул ач көздүктү билдирет .
(trg)="14"> หมายถึง คนโลภ

(src)="15"> Мына ушул аудиторияда олтургандарды карагылачы .
(trg)="15"> ลองมองไปรอบๆห้องบรรยายในวันนี้สิครับ

(src)="16"> Биз мына Батыш Америкадагы жеке университеттеринде окуйбуз , азыр олтурганыбыз болсо кызыл тукабадан жабылган олтургучтар чөнтөктөрүбүздө тыйыныбыз жетиштүү .
(trg)="16"> เราอยู่กันที่โรงเรียนเอกชนทางตะวันตกของสหรัฐอเมริกา นั่งบนเก้าอี้กำมะหยี่สีแดง มีเงินพกอยู่ในกระเป๋า

(src)="17"> Биздин жашоолорубузду карасаңыздар , биз чындыгында эле эттин эң сонун бөлүктөрүн алганбыз .
(trg)="17"> ถ้าเราลองมองชีวิตตัวเอง แท้จริงแล้วเราได้ชิงเอา เนื้อส่วนที่ดีที่สุดมาไว้กับตัว

(src)="18"> Келгилечи бүгүн бул сүрөттөргө көңүл буралы көп нерселерге жетишсиз болгон адамдардын өмүрлөрүн көрөлү , аларды билели жана ал адамдардын беттерин көргөн сайын бул жалаң гана Лакота калкынын элестери эмес , бул баардык түпкүлүктүү калктын мүдөөсүн үчүн турган эл экендигин түшүнөлү .
(trg)="18"> เพราะอย่างนั้น วันนี้ขอให้มาชมชุดภาพถ่าย ของผู้คนที่ต้องสูญเสีย เพื่อให้เราเป็นผู้ได้มา โปรดระลึกว่าเมื่อคุณมองที่ใบหน้าของผู้คนเหล่านี้ นี่ไม่ใช่เพียงภาพของชาวลาโกตาเท่านั้น แต่พวกเขายังสะท้อนภาพของชาวพื้นเมืองทั้งหมด

(src)="19"> Бул жөнөкөй кагаздын бетинде мен көргөн тарых барактары жана мен аны Лакота досторуман жана үй-бүлөмөн үйрөндүм .
(trg)="19"> ในกระดาษใบนี้ คือประวัติศาสตร์ในแบบที่ผมได้เรียนรู้ จากเพื่อนและครอบครัวชาวลาโกตา

(src)="20"> Бул тарых барактары сүйлөшүлгөн жана бузулган келишимдерге согуш деп көз боемочулук болгон кыргын болгон окуялар менен белгилүү .
(trg)="20"> ต่อไปนี้เป็นประวัติศาสตร์เรียงตามลำดับเวลา ของการทำสนธิสัญญา การละเมิดสนธิสัญญา และการสังหารหมู่ที่ถูกฉาบหน้าด้วยภาพของสงคราม

(src)="21.1"> Мен 1824 жыл менен баштаймын .
(src)="21.2"> Түпкүлүктүү калк менен иштөө деп белгилүү болгон бөлүм
(trg)="21.1"> ผมจะเริ่มจากปี ค .ศ .
(trg)="21.2"> 1824 หน่วยงานที่เป็นที่รู้จักกันในชื่อ สำนักจัดการด้านชนพื้นเมือง

(src)="22"> Согуш Департаментинин карамагында ачылып , баскынчылыктын баштапкы деңгээлин Түпкүлүктүү калк менен боло турган кызматташтыкта белгилеп койгон .
(trg)="22"> ได้รับการจัดตั้งขึ้นในกองทัพบก เป็นจุดเริ่มต้นของบรรยากาศการใช้ความรุนเรง ในการติดต่อเจรจากับชาวอเมริกันพื้นเมือง

(src)="23"> 1851 жыл : Форд Ларами биринчи келишимине кол коюлган , ал болсо Лакота Улутунун чек аралырын так белгилешкен .
(trg)="23.1"> ปี ค .ศ .
(trg)="23.2"> 1851 สนธิสัญญาค่ายลารามี ฉบับแรกก็ได้รับการยกร่าง เป็นการระบุขอบเขตดินแดน ของชาติลาโกตาอย่างชัดแจ้ง

(src)="24"> Келишимге ылайык , ошол жерлер эгемендүү улуттун жерлери деп эсептелет .
(trg)="24"> ข้อความตามสนธิสัญญา ระบุให้ดินแดนดังกล่าวเป็นรัฐเอกราช

(src)="25"> Эгер келишимдеги чек аралар ошол бойдон калганда - жана ошол мыйзам негиздерине ылайык ошондой эле болушу абзел - анда бүгүнкү күндөрү Кошмо Штаттары мындай болмок .
(trg)="25"> หากข้อตกลงในสนธิสัญญาได้รับการปฏิบัติตาม และมีกฎหมายรับรองข้อความตามสนธิสัญญา เช่นนั้น หน้าตาของสหรัฐอเมริกาจะเป็นเช่นนี้ในวันนี้

(src)="26"> 10 жылдан кийин ,
(trg)="26"> 10 ปีจากนั้น

(src)="27"> Линкольн Президенти Homestead Act ( Хоумстед Экт ) аттуу мыйзамды чыгарат , ага ылайык Түпкүлүктүү калктын жерлерине көптөгөн ак кишилер отурукташат .
(trg)="27"> พระราชบัญญัติโฮมสเตด ลงนามโดยประธานาธิบดีลินคอล์น ส่งผลให้คนขาวไหลบ่าเข้าไป ตั้งรกรากในดินแดนชาวพื้นเมือง

(src)="28"> 1863 : Минесота жерлеринде Санти Сиу калкынын көтөрүлүшү 38 Сиу адамдарын асып өлтүрүү менен аяктап , Ошол мезгилдеги Кошмо Штаттарынын эң чоң жазалоолорунан болот .
(trg)="28.1"> ปี ค .ศ .
(trg)="28.2"> 1863 การลุกฮือของชนเผ่าซูแถบซานตีในมินนิโซตา ปิดฉากลงด้วยการแขวนคอชาวซู 38 ราย เป็นการประหารชีวิตครั้งใหญ่ที่สุด ในประวัติศาสตร์สหรัฐอเมริกา

(src)="29"> Бул жазалоо Линкольн Президентинин буйругу болгон да ал эми ага чейин эки күн мурун Линкольн укуктарды теңдетүүгө багытталган Emancipation Proclamation ( Имансипейшн прокламейшн ) аттуу мыйзамга кол койгон болчу .
(trg)="29"> การประหารครั้งนั้นได้รับคำสั่งจากประธานาธิบดีลินคอล์น เหตุการณ์เกิดขึ้นเพียงสองวัน ถัดจากการลงนามในประกาศเลิกทาส

(src)="30.1"> 1866 жылы трансматериктик темир жолун куруу - жаңы заманы башталат .
(src)="30.2"> Биз бул темир поездер үчүн жана ал жолдорду кыскартыш үчүн
(trg)="30.1"> ปี ค .ศ .
(trg)="30.2"> 1866 ปีแห่งการเริ่มต้นสร้างทางรถไฟข้ามทวีป ศักราชใหม่ เราจัดสรรที่ดินเพื่อสร้างทางรถไฟ

(src)="31"> жергиликтүү Лакота калкынын жерлерин тартып алдык .
(trg)="31"> โดยการตัดเข้าไปยังใจกลางของชาติลาโกตา

(src)="32"> Келишимдердин дээрлик баардыгы ыргытылган болчу .
(trg)="32"> สนธิสัญญาจึงถูกฉีกทิ้ง

(src)="33.1"> Ошондуктан Лакота калкынын үч уруулары чогулуп Кызыл Булут аттуу башчынын астында Кошмо Штаттардын аскер күчтөрүнө бир топ ирет чабуул жасап аларды утушат .
(src)="33.2"> Мен ушул жерди кайталагым келет .
(trg)="33"> เพื่อเป็นการตอบโต้ ชาวพื้นเมืองสามชนเผ่า นำโดยหัวหน้าเรดคลาวด์ ได้โจมตีและเอาชนะกองทัพสหรัฐฯได้หลายครั้ง ผมอยากย้ำอีกครั้ง

(src)="34"> Лакота Кошмо Штат аскерлерин утат .
(trg)="34"> ชาวลาโกตาเอาชนะกองทัพสหรัฐฯได้

(src)="35"> 1868 : Экинчи Форд Ларами келишими Улуу Сиу Улутунун эгемендүүлүгүнө даана кепилдик берет жана Лакота элинин Black Hills ( Блэк Хилз ) аттуу сыйык жерлерине ээ экендигин көрсөтөт .
(trg)="35.1"> ปี ค .ศ .
(trg)="35.2"> 1868 สนธิสัญญาค่ายลารามีฉบับที่สอง ระบุชัดแจ้งถึงอำนาจอธิปไตยของชาติชนเผ่าซู และความเป็นเจ้าของเทือกเขา แบล็คฮิลศักดิ์สิทธิ์ของชาวลาโกตา

(src)="36.1"> Жана ошондой эле Кошмо Штат өкмөтү Лакота элине алардын жанында жайгашкан штаттарындагы башка жерлер боюнча жана уучулук боюнча укуктарын берүүгө сөз берет .
(src)="36.2"> Биз мындан ары Powder River ( Паудер Ривер ) аймагы
(trg)="36"> รัฐบาลยังรับรองกรรมสิทธิ์ในที่ดิน และสิทธิในการล่าสัตว์ บริเวณรัฐแวดล้อมด้วย เราสัญญาว่าบริเวณลุ่มน้ำพาวเดอร์

(src)="37"> ак адамдардын баардыгына жабылат деген убада бердик .
(trg)="37"> จะปราศจากคนขาวนับจากวันที่ประกาศ

(src)="38"> Ошентип бул келишим Кызыл Булут менен Сиу үчүн чоң утуш болду .
(trg)="38"> สนธิสัญญานั้นเป็นชัยชนะที่สวยงามหมดจด สำหรับเรดคลาวด์และชาวซู

(src)="39"> Чындыгында , Американын тарыхына таянсак жергиликтүү Америка өкмөтү тарыхта бир гана жолу ушул согушта тынчтык сүйлөшүүлөрун жүргүзүп душмандын баардык талаптарына баш ийген .
(trg)="39"> ที่จริง สงครามดังกล่าวเป็นครั้งเดียวในประวัติศาสตร์ ที่รัฐบาลขอเจรจาสงบศึก โดยยอมรับข้อเสนอทุกอย่างจากฝ่ายตรงข้าม

(src)="40"> 1869 : Трансматериктик темир жолунун салыныша аяктады .
(trg)="40.1"> ปี ค .ศ .
(trg)="40.2"> 1869 การสร้างทางรถไฟข้ามทวีปเสร็จสมบูรณ์

(src)="41"> Бул жол менен ары бери көп нерселер ташылып , алар менен кошо көптөгөн аңчылар да жүргүнчү болушуп буфало , жапайы букаларга , аңчылык кылышып , букалар менен дүн сатуулук боюнча ишкердүүлүктү башташты , жана аны менен бирдикте Сиу элинин азык-түлүк жана кийим-кечелер булактарын жойушту .
(trg)="41"> และสิ่งหนึ่งที่มาพร้อมกับทางรถไฟ คือกลุ่มคนล่าสัตว์กลุ่มใหญ่ ผู้ออกล่าควายป่าครั้งใหญ่ ทำลายแหล่งอาหาร เครื่องนุ่งห่ม และที่อยู่อาศัยของชาวซู

(src)="42"> 1871 : Түпкүлүктүү калк боюнча бөлүштүрүү актысы бүтүн түпкүлүктүү калкты федералдык өкмөткө көз карандуу болгон чөлкөмдөргө айландырды .
(trg)="42.1"> ปี ค .ศ .
(trg)="42.2"> 1871 พระราชบัญญัติอินเดียนแอพโพรพริเอชัน ทำให้ชาวอเมริกันอินเดียนทุกคน อยู่ใต้ความคุ้มครองของรัฐบาลกลาง

(src)="43"> Буга кошумча атайын аскердик буйрук чыгарылып батыштык түпкүлүктүү калк резервациялардан тышка чыкпоого тыйуу салынат .
(trg)="43"> นอกจากนี้ กองทัพยังออกคำสั่ง ไม่ให้ชาวอเมริกันอินเดียนแถบตะวันตกออกจากเขตสงวน

(src)="44"> Бүтүндөй батыштык түпкүлүктүү калк ошол убакыттан баштап азыркы заманга чейин согуштун абактарында калуудо .
(trg)="44"> ชาวอเมริกันอินเดียนทุกคนในแถบตะวันตก ณ ตอนนั้น ได้กลายเป็นนักโทษสงคราม

(src)="45"> 1871 жылы биз ошондой эле келишимдерди түзүү адатын токтоттук .
(trg)="45.1"> ในปี ค .ศ .
(trg)="45.2"> 1871 เช่นเดียวกัน เป็นช่วงเวลาสิ้นสุดการทำสนธิสัญญา

(src)="46"> Анткени келишимдер боюнча уруулар эгемендүү улут катары жашашмак , бирок биз болсо андайды каалабайт элек ;
(trg)="46"> ปัญหาของสนธิสัญญาคือ ได้มอบสถานะ ให้ชนเผ่าต่างๆมีฐานะเทียบเท่ารัฐเอกราช ซึ่งเรายอมไม่ได้

(src)="47"> бизде башкача көз караштар бар болчу .
(trg)="47"> เรามีแผนการ

(src)="48"> 1874 : George Custer ( Жорж Кастер ) генералы Лакота жергесинде алтын кендери табылгандыгы тууралуу жарыя салып чыкты , ал кендер өзгөчө Black Hills ( Блэк Хилз ) жергесинде болгону айтылды .
(trg)="48.1"> ปี ค .ศ .
(trg)="48.2"> 1874 นายพลจอร์จ คัสเตอร์ประกาศถึง การขุดพบทองคำในดินแดนลาโกตา โดยเฉพาะแทบเทือกเขาแบล็กฮิล

(src)="49"> Алтындын бар экендиги Лакота улутунун айланасына ак адамдардын көптөгөн санда көчүп келүүсүнө алып келди .
(trg)="49"> ข่าวเรื่องทองคำส่งผลให้คนขาวจำนวนมาก อพยพเข้าไปตั้งรกราก ในชาติลาโกตา

(src)="50"> Кастер Конгресске атайын сунуш киргизет ага ылайык Лакота менен болгон келишим тез аранын ичинде токтотулуш кажети белгиленет .
(trg)="50"> นายพลคัสเตอร์เสนอให้รัฐสภาหาหนทาง ยุติสนธิสัญญากับชาวลาโกตา ให้เร็วที่สุด

(src)="51"> 1875 : Лакота согушу башталат анын негизги себеби болуп Форт Ларами келишиминин бузулушу болот .
(trg)="51.1"> ปี ค .ศ .
(trg)="51.2"> 1875 สงครามลาโกตาเริ่มต้นขึ้น เนื่องจากการละเมิดข้อตกลงในสนธิสัญญาค่ายลารามี

(src)="52"> 1876 : Июль айынын 26сы Лакота кыштагын чалгындоо аракетинде Кастердин 7чи кавалерия бөлүгү талкаланат да бул кармаш Little Big Horn ( литл биг хорн ) - Кичинекей Чоң Мүйүз атына конот .
(trg)="52.1"> ปี ค .ศ .
(trg)="52.2"> 1876 วันที่ 26 กรกฎาคม ระหว่างการเดินทางไปโจมตีหมู่บ้านลาโกตา กองทหารม้าที่ 7 ของคัสเตอร์โดนถล่มราบคาบ ที่สมรภูมิลิตเติลบิ๊กฮอร์น

(src)="53"> 1877 : Crazy Horse ( крейзи хорз ) аттуу Лакота элинин мыкты берени жана башчысы Форт Робинзон жергесинде курчалат .
(trg)="53.1"> ปี ค .ศ .
(trg)="53.2"> 1877 นักรบชาวลาโกตาและหัวหน้าเครซีฮอร์ส ยอมจำนนที่ค่ายโรบินสัน

(src)="54"> Кийинчерек ал түрмөдөн өлтүрүлөт .
(trg)="54"> เวลาต่อมา เขาถูกสังหารระหว่างที่ถูกคุมขัง

(src)="55"> Ошол эле 1877 жылы биз дагы бир амал таап Форт Ларами келишдерин одоно буздук .
(trg)="55.1"> ปี ค .ศ .
(trg)="55.2"> 1877 ยังเป็นปีที่เราพบวิธี การหลีกเลี่ยงไม่ปฏิบัติตามสนธิสัญญาค่ายลารามี

(src)="56.1"> Биз Сиу башчыларына жана аттуу-баштууларына жаңы келишим тартууладык ал келишим " сат же ачкалыкта кал " деген маанайда болгон .
(src)="56.2"> Келишимге кол коюуу же болбосо урууң азык-түлүксүз калат деген шарттар коюлат .
(trg)="56"> มีการเสนอข้อตกลงใหม่ต่อหัวหน้าเผ่าซูและผู้นำอื่นๆ ภายใต้แคมเปญว่า " ยอมขายหรืออดตาย " จงลงนามในสัญญา ไม่เช่นนั้นก็ไม่มีอาหารให้คนในเผ่า

(src)="57"> Ал келишимдерге калктагы улуулардын 10 пайызы гана кол коет .
(trg)="57"> ประชากรชายเพียงร้อยละ 10 ลงนามในสัญญา

(src)="58"> Форт Ларами келишимине ылайык уруунун жок дегенде үчтөн же төрттөн бир бөлүгү жерлерди берүү үкугуна ээ болгон .
(trg)="58"> สนธิสัญญาค่ายลารามี ระบุให้ต้องมีสมาชิกในเผ่าจำนวนสามในสี่ลงนาม จึงจะถือเป็นการโอนกรรมสิทธิ์ในที่ดิน

(src)="59"> Албетте келишимдеги бул берене жокко салынган .
(trg)="59"> ข้อตกลงในสนธิสัญญาจึงถูกละเลย

(src)="60"> 1887 : Dawes ( Доуз ) актысы .
(trg)="60.1"> ปี ค .ศ .
(trg)="60.2"> 1887 พระราชบัญญัติดอส์

(src)="61"> Резервациядагы жерлерге болгон коомдук менчиктик аяктайт .
(trg)="61"> การถือกรรมสิทธิ์ร่วมกันบนพื้นที่เขตสงวนสิ้นสุดลง

(src)="62"> Резервациялар 160 акр өлчөмдөгү бөлүкчө жерлерине бөлүнүп түпкүлүктүү калкка бөлүштүрүлөт жана калган үлүш жерлердин баары жоюлат .
(trg)="62"> เขตสงวนถูกตัดแบ่งเป็นผืนขนาด 0.65 ตร .กม . แต่ละผืนแจกจ่ายให้ชาวพื้นเมืองแต่ละคน ส่วนที่เหลือจากการจัดสรรก็ตกเป็นของรัฐ

(src)="63"> Ошентип , уруулар миллиондогон акр өлчөмдөгү жерлерден ажырайт .
(trg)="63"> เผ่าสูญเสียที่ดินหลายแสนตารางกิโลเมตร

(src)="64"> Америкалык жерге болгон жеке менчик кыялдануу ушундай амал жолу аркылуу келип резервация жерлеринен эч нерсе калмайынча бөлүштүрүлө берген .
(trg)="64"> ความฝันแบบอเมริกัน ในการเป็นเจ้าของที่ดินส่วนตัว กลายเป็นวิธีการอันชาญฉลาด ในการแบ่งพื้นที่เขตสงวน จนไม่หลงเหลืออะไรไว้

(src)="65"> Биринчиден , көчүп келүү резервацияларды талкалаган , жана аны андан ары бөлүштүрүп , майдалап сатуу муундан муунга улана берген .
(trg)="65"> การเปลี่ยนแปลงครั้งดังกล่าวทำลายเขตสงวนลง ทำให้การแบ่งพื้นที่เพื่อนำไปขายทำได้ง่ายขึ้น เมื่อผ่านไปแต่ละรุ่น

(src)="66"> Көпчүлүк үлүш жерлер жана резервациялардын чегинде жайгашкан көптөгөн жеке жерлер азыркы убакта ак фермерлердин колунда .
(trg)="66"> พื้นที่ส่วนใหญ่ที่เหลือจากการจัดสรร และที่ดินที่แบ่งแล้วในพื้นที่เขตสงวนหลายแปลง ปัจจุบันนี้ตกเป็นของ เจ้าของฟาร์มปศุสัตว์ซึ่งเป็นคนขาว

(src)="67"> Кайрадан жакшы жерлерге Уасишу ээ болду .
(trg)="67"> อีกครั้งหนึ่ง ที่ดินผืนใหญ่ที่อุดมสมบูรณ์ ตกเป็นของวาชิชู

(src)="68"> 1890 жыл менин оюмча бул слайттардын арасында эң маанилүү күн .
(trg)="68.1"> ปี ค .ศ .
(trg)="68.2"> 1890 วันที่ผมเชื่อว่าเป็น วันที่สำคัญที่สุดในสไลด์โชว์นี้

(src)="69.1"> Бул жылы Wounded Knee ( Вундид Нии ) аттуу кандуу коогалаңы болгон .
(src)="69.2"> Декабрдын 29нда
(trg)="69"> นี่คือปีที่มีการสังหารหมู่ที่วูนเด็ดนี วันที่ 29 ธันวาคม

(src)="70"> Америкалык аскерлер Вундид Нии булуңунда Сиу эли жайгашкан айылды курчоого алат жана Big Foot ( Биг Фуд ) аттуу эл башчысы менен бирдикте 300дөй жергиликтүү калкты аёсуз өлтүрүшөт , бул кандуу окуяда аскерлер жаңы куралды колдонушат ал автоматтык октор менен атылган Hotchkiss ( Хотчкис ) аттуу мылтыгы болгон .
(trg)="70"> กองกำลังสหรัฐฯล้อมค่ายของชาวซูไว้ ที่บริเวณวูนเด็ดนีครีก และสังหารหัวหน้าบิ๊กฟุต พร้อมนักโทษสงคราม 300 ราย โดยใช้อาวุธปืนยิงรัว ยิงกระสุนระเบิด จากปืนที่เรียกว่าปืนใหญ่ฮ็อชคิส

(src)="71"> Бул салгылашуу деп аталган өлтүрүүлөр үчүн 20 Конгресстик эрдик үчүн медалдар 7чи кавалериянын жоокерлерине берилген .
(trg)="71"> ฉากที่เรียกกันว่า " สงคราม " นี้ มีการมอบเหรียญกล้าหาญจากรัฐสภา 20 เหรียญ ให้กองทหารม้าที่ 7

(src)="72"> Бүгүнкү күндө , салгылашуулардын арасындагы эң жогорку дэңгээлде ыйгарылган бул медал чоң сыйлыктуу медал болуп эсептелет .
(trg)="72"> จวบจนทุกวันนี้ ครั้งนั้นนับเป็นเหรียญกล้าหาญที่มากที่สุด ที่ได้มอบให้ในสงครามๆเดียว

(src)="73"> Мына ушул медалдардын көпчүлүгү аялдар менен жаш балдарды ырайымсыз жок кылуу үчүн берилген мындай сыймыка жетүү Биринчи Дүйнөлүк согушта да , Экинчи Дүйнөлүк согушта да , Корея , Вьетнам , Ирак жана Афганистан согуштарында да болгон эмес .
(trg)="73"> มีการมอบเหรียญกล้าหาญมากมาย ให้กับการสังหารผู้หญิงและเด็กอย่างไม่เลือกปฏิบัติ มากกว่าที่พบในสงครามโลกครั้งที่หนึ่ง สงครามโลกครั้งที่สอง สงครามเกาหลี สงครามเวียดนาม อิรักหรืออัฟกานิสถาน

(src)="74"> Вундид Нии кандуу коогалаңы түпкүлүктүү калктын согушунун аяктоосу деп эсептелет .
(trg)="74"> การสังหารหมู่ที่วูนเด็ดนี นับเป็นการสิ้นสุดของสงครามกับชนพื้นเมือง

(src)="75"> Мен кайсыл гана жактагы Вундид Нииде каза тапкандардын жайларына барбайын , мен ал жайларды жалаң гана Лакота же Сиу элдердики эмес бирок баардык түпкүлүктүү элдердин жайларындай көрөм .
(trg)="75"> เมื่อไรก็ตามที่ผมไปยังจุด ที่เป็นสุสานหมู่แห่งวูนเด็ดนี ผมมองเห็นไม่ใช่แค่หลุมศพ สำหรับชาวลาโกตาหรือชาวซู แต่เป็นหลุมศพของชาวพื้นเมืองทั้งหมด

(src)="76"> Black Elk ( Блэк Илк ) аттуу ыйык киши айткан бир сөз бар , " Ошондо эмне жок болуп , түгөнгөндүгүн мен билбей калдым .
(trg)="76"> แบล็คเอลค์ บุคคลศักดิ์สิทธิ์กล่าวไว้ว่า " ณ ตอนนั้น ข้าไม่รู้ ว่าชีวิตถูกพรากไปเท่าใด

(src)="77"> Азыркы карыган жашымда артымды кылчайып караганымда Баягы өтүп кеткен аялдар менен жаш балдардын ар тарапта үйүлүп жаткан денелери кадимки эле ийилген капчыгайды бойлоп мен аларды көргөндө сайды көргөндөй болуп алардын жаш көздөрү элесимде .
(trg)="77"> แต่เมื่อมองย้อนกลับไป จากยอดเขาสูงแห่งวัยชรา ข้ายังเห็นชีวิตสตรีและเด็กที่ถูกคร่า ทั้งกองสูงและกระจัดกระจาย ตลอดสายธารที่คดเคี้ยวนั้น ภาพนั้นยังประจักษ์ชัดดุจเดียวกับ ภาพที่มองด้วยสายตาในวัยหนุ่ม

(src)="78"> Ошол кандуу жерде дагы башка нерсе түбөлүко жок болгондугун көрөм ал ажал октору менен кошо жерге көмүлгөн .
(trg)="78"> และข้าเห็นว่ามีบางสิ่งสูญสิ้นไปกับธุลีที่เปื้อนโลหิต ถูกกลบอยู่ใต้พายุหิมะ

(src)="79"> Ал адамдардын келечеке болгон тилектери жок болгон ,
(trg)="79"> ความฝันของชนชาติได้สูญสิ้นไป ณ ที่นั้น

(src)="80"> жана ал тилектер аябай сонун болгон . "
(trg)="80"> ซึ่งฝันนั้นเป็นฝันอันงดงาม "

(src)="81"> Бүгүнкү күн менен Түпкүлүктүү Америка Элинин тарыхында жаңы доор пайда болду .
(trg)="81"> เหตุการณ์ดังกล่าว ก่อให้เกิดศักราชใหม่ในประวัติศาสตร์ชนพื้นเมือง

(src)="82.1"> Баардык нерселерди ченесе болот Вундид Нии окуясына чейин жана андан кийин .
(src)="82.2"> Анткени накта ошол учурда Хотчкисс мылтыктарын мээлеп туруп Америка өкмөтү түпкүлүктүү калктын укуктарына болгон көз карашын ачык көрсөткөн .
(trg)="82"> ทุกอย่างถูกวัดค่าตีราคาได้ ทั้งก่อนเหตุการณ์วูนเด็ดนีและหลังจากนั้น เพราะว่าเป็นชั่วขณะนั้นเอง ที่นิ้วจ่ออยู่ที่ไกของปืนฮ็อชคิส ที่รัฐบาลสหรัฐฯประกาศ สิทธิของชนพื้นเมืองอย่างชัดแจ้ง

(src)="83.1"> Анткени алар келишимдерден чарчаган .
(src)="83.2"> Алар ыйык дөбөлөрдөн чарчаган .
(trg)="83"> พวกเขารู้สึกเหนื่อยกับสนธิสัญญา พวกเขาเหนื่อยกับเทือกเขาศักดิ์สิทธิ์

(src)="84"> Алар арбак бийлеринен чарчаган .
(trg)="84"> เหนื่อยกับพิธีกรรมการร่ายรำ

(src)="85"> Иши кылса алар Сиу элинин келип чыккан баардык ыңгайсыздыктарга чарчаган .
(trg)="85"> และยังเหนื่อยกับความยุ่งยากต่างๆที่เกิดกับชาวซู

(src)="86"> Ошондуктан алар түпкүлүктүү калкка өзүлөрүнүн эрежелерин алып келишкен .
(trg)="86"> พวกเขาเลยขนปืนใหญ่มา

(src)="87"> " Мындан ары силер Түпкүлүктүү калк - Indian ( Индиан ) " болосуңар деп , мылтыктары менен жергиликтүү калкты мээлеп маселени чечишкен .
(trg)="87"> " ยังอยากเป็นชาวพื้นเมืองอยู่ไหม " พวกเขาถาม มือเหนี่ยวไกปืน

(src)="88"> 1900 : Америкадагы Түпкүлүктүү калктын саны эң төмөнкү дэңгээлге жетти - 250,000 ден аз болду , салыштырып келгенде бул калк 1492 жылы 8 миллиондогон санды түзгөн .
(trg)="88.1"> ปี ค .ศ .
(trg)="88.2"> 1900 ประชากรชาวอเมริกันอินเดียนมีจำนวนลดลง เหลือ 250,000 คน เทียบกับจำนวนประชากรราวแปดล้าน ในปี ค .ศ .

(src)="89"> Шумдук ылдамдыктагы көрсөткүч .
(trg)="89"> 1492 กรอเทปไปข้างหน้า

(src)="90"> 1980 : Америка тарыхындагы эң чоң убакытка созулган сот Сиу улуту менен Америка Кошмо Штаттарынын ортосундагы мамилени териштирип Американын Жогорку Соту тарабынан каралган .
(trg)="90.1"> ปี ค .ศ .
(trg)="90.2"> 1980 คดีที่ยาวนานที่สุดในประวัติศาสตร์สหรัฐอเมริกา ระหว่างชนพื้นเมืองเผ่าซู โจทก์ และสหรัฐอเมริกา จำเลย ได้รับการพิจารณาโดยศาลสูงสหรัฐฯ

(src)="91"> Соттун чечими боюнча , Сиу элин резервация жерлерине көчүрүү жана алардын жети миллион акр чакырымдагы жерлери жер изилдөөчүлөр жана отурукташа турган көчмөндөр үчүн берилгени Форд Ларами экинчи келишиминин шарттарынын одоно бузулгандыгы тууралуу тыянак чыгарган .
(trg)="91"> ศาลวินิจฉัยว่า เมื่อชาวซูกลับเข้าไป ตั้งรกรากในเขตสงวนอีกครั้ง และที่ดินของชาวซูราวสามหมื่นตารางกิโลเมตร ก็เปิดให้คนเข้าไปสำรวจและตั้งรกราก ในการนี้ ข้อตกลงในสนธิสัญญาค่ายลารามีฉบับที่สอง ถูกละเมิด

(src)="92.1"> Сотко ылайык Блэк Хилз жерлери мыйзамсыз түрдө тартылып алынган жана ал жерлердин алгачкы баасына пайыз кошулуп Сиу улутуна толук бойдон төлөнүшү керек деген тыянак чыгарылат .
(src)="92.2"> Блэк Хилз үчүн төлөнө турган акы катары
(trg)="92"> ศาลระบุว่า เทือกเขาแบล็คฮิลถูกแย่งชิงไปโดยผิดกฎหมาย และราคาตั้งต้นของที่ดินรวมกับอัตราดอกเบี้ย ให้จ่ายให้กับชาวพื้นเมืองเผ่าซู เพื่อเป็นการจ่ายเงินชดเชยให้ชาวซู

(src)="93"> Сот 106 миллион гана долларды Сиу улутуна берилсин деп чечим чыгарат .
(trg)="93"> ศาลสั่งให้จ่ายเงินจำนวนเพียง 106 ล้านดอลลาร์สหรัฐฯ แก่ประชาชนชาวซู

(src)="94"> Сиу эли ал акчадан баш тартат жана " Блэк Хилз жерлери сатылбайт " деген ураан менен кала берет .
(trg)="94"> ชาวซูปฏิเสธเงินและเริ่มรณรงค์ในแคมเปญ " เทือกเขาแบล็คฮิลไม่ได้มีไว้จำหน่าย "

(src)="95"> 2010 : Бүгүнкү күндөгү Түпкүлүктүү калктын статистикасы , Вундид Нии коогалаңынан бир кылым убакыттан кийин , колониялык мурастын ачыка чыгышы , зомбулуктап элди көчүрүү жана келишимдердин одоно бузулган окуяларга бай болду .
(trg)="95.1"> ปี ค .ศ .
(trg)="95.2"> 2010 สถิติเกี่ยวกับชาวพื้นเมืองในวันนี้ ผ่านไปกว่าหนึ่งศตวรรษหลังจาก เหตุการณ์สังหารหมู่ที่วูนเด็ดนี แสดงให้เห็นถึงมรดกที่ตกทอดมาจากการยึดครอง การบังคับให้อพยพย้ายถิ่น และการละเมิดข้อตกลงในสนธิสัญญา

(src)="96"> Пайн Ридж Түпкүлүктүү калктын резервациясындагы жумушсуздук 85 жана 90 пайыз ортосунда белгиленет .
(trg)="96"> อัตราการว่างงานในเขตสงวนไพน์ริดจ์ แปรไปมาระหว่างร้อยละ 85 ถึง 90

(src)="97.1"> Америкадагы үй-жай менен камсыз кылуу кызматы жаңы үйлөрдү сала албайт , ал эми азыркы турган турак жайлар акырындан кыйрап жатышат .
(src)="97.2"> Көпчүлүк эл үй-жайсыз ,
(trg)="97"> สำนักพัฒนาที่อยู่อาศัยไม่สามารถก่อสร้างอะไรเพิ่มเติมได้ ส่วนสิ่งก่อสร้างที่มีอยู่ก็ค่อยๆพังทลายลง หลายคนกลายเป็นคนไร้บ้าน

(src)="98"> ал эми үйлөрү барлар чирип бара жаткан имараттарда беш үй-бүлөөгө чейин жашашат .
(trg)="98"> ส่วนผู้ที่มีบ้านก็แออัดยัดเยียด อยู่ในอาคารที่ส่งกลิ่นเหม็น บ้างอยู่รวมกันถึงห้าครอบครัว

(src)="99"> Пайн Ридждеги 39 пайыз үйлөрүндө свет жок .
(trg)="99"> บ้านในเขตไพน์ริดจ์ถึงร้อยละ 39 ไม่มีไฟฟ้าใช้

(src)="100"> Резервациядагы дээрлик 60 пайыз үйлөр көк дат менен капталган .
(trg)="100"> และบ้านในเขตไพน์ริดจ์อย่างน้อยร้อยละ 60 ก็ถูกรบกวนจากเชื้อราดำ