# ky/ted2020-1004.xml.gz
# sv/ted2020-1004.xml.gz
(src)="1"> Мен бүгүн бул жерде Лакота жергесинде тартылган сүрөттөрүмдү көрсөтмөкчүмүн .
(trg)="1"> Jag är här idag för att visa mina fotografier av Lakota .
(src)="2"> Көбүңүздөр Лакота тууралуу мурда уккансыздар , же жок дегенде андан чоңураак уруулар топтору жөнүндө мисалга , Сиу аттуу .
(trg)="2"> Många av er kanske har hört talas om Lakota , eller i alla fall samlingsnamnet för de här indianstammarna , Sioux .
(src)="3"> Лакота уруусу башка бир топ уруулардай эле өз жерлеринен көчүрүлүп согуш абактарынын туткуну болуп калган андай жерлер азыркы мезгилде резервация-корук деп аталат .
(trg)="3"> Lakota är en av många stammar som tvingades ifrån sin mark till krigsfångeläger som nu kallas för reservat .
(src)="4.1"> Pine Ridge ( Пайн Ридж ) аттуу резервациясы бүгүнкү алып баруумдун темасы болот .
(src)="4.2"> Бул резервация Түштүк Дакотанын Black Hills ( Блэк Хилз ) деген жеринен болжол менен 120 км чакырым алыстыгында жайгашкан .
(trg)="4"> Pineridge-reservatet som kommer att visas i dagens slideshow ligger ungefär 120 km sydöst om Black Hills i South Dakota .
(src)="5"> Ал жерди кээ бирде дагы 334 номериндеги Согуш Абагынын Туткуну деп аташат , жана ушул жерде азыркы убакта Лакота уруусу жашайт .
(trg)="5"> Ibland benämnt som Krigsfångeläger nummer 334 och det är där Lakota idag har sin hemvist .
(src)="6"> Кана эмесе айткылачы , араңыздарда канчооңор AIM , башкача айтканда Америкалык Түпкүлүктүү Калктын Кыймылы тууралуу уктуңуздар эле же болбосо Russell Means ( Рассел Минз ) тууралуу , же Leonard Peltier ( Леонард Пелтиер ) жөнүндө , же Огалала уругунун бийликтегилер менен болгон тирешүүсүн билсеңиздер анда сиздер Пайн Ридж бул Америкадагы түпкүлүктүү элдин көйгөйлөрүн чечүү боюнча даана ортосу экендигин билесиздер .
(trg)="6"> Om nu någon har hört talas om AIM den amerikanska indianrörelsen , eller om Russell Means , eller Leonard Peltier , eller om Oglalakonfrontationen , så vet ni att Pine Ridge är ground zero för ursprungsbefolkningsfrågor i USA .
(src)="7.1"> Ошентип биздин бүгүнкү жолугушуубузда менден менин Лакота калкы менен болгон карым-катнашым тууралуу сүйлөп берүүнү суранышкан , а бирок чындыгында ушул жөнүндө сүйлөшүү мен үчүн абдан оор .
(src)="7.2"> Анткени , эгер сиздер менин денемдин түсүн байкабай калсаңыздар , анда караңыздар , мен ак кишимин , анан бул жагдай Түпкүлүктүү калк резервациясында абдан чоң тоскоолдук болуп эсептелет .
(trg)="7.1"> Jag har blivit ombedd att idag prata lite om mitt förhållande med Lakotastammen och det är ett väldigt svårt förhållande för mig .
(trg)="7.2"> Därför att , om du inte redan har märkt det på grund av min hudfärg .
(trg)="7.3"> Så är jag vit och det är ett oerhört förhinder på ett indianreservat
(src)="8"> Бүгүнкү менин сүрөттөрүмдө сиздер көп адамдарды көрөсүздөр ,
(trg)="8"> Ni kommer att se många personer i mina fotografier idag
(src)="9"> ал кишилер менен мен аябай жакын мамилелерди түздүм жана алар мени бир туугандай кылып эле тозуп алышты .
(trg)="9"> och jag har kommit de väldigt nära , de har välkomnat mig som om jag vore en del av deras familj .
(src)="10.1"> Алар мени ага жана тайаке деп аташып беш жыл бою кайра кайра үйлөрүнө чыкырып жатышты .
(src)="10.2"> Бирок Пайн Риджде
(trg)="10.1"> De har kallat mig både bror och morbror och bjudit in mig igen och igen under fem år .
(trg)="10.2"> Men i Pine Ridge
(src)="11"> мен ар дайым " Уасишу " деген ысым менен кала берем ,
(trg)="11"> så kommer jag alltid vara det som heter wasichu
(src)="12"> Уасишу Лакота тилиндеги сөз жана ал түпкүлүктүү калк эмес дегенди билдирет , Васишу деген сөздүн дагы бир котормосу " өзүнө эттин эң сонун бөлүгүн алган адамды " билгизет .
(trg)="12"> och wasichu är ett Lakotaord som betyder icke-Indian men en annan version av det här ordet betyder " den som tar det bästa köttet för sig själv . "
(src)="13"> Менин сөзүмдүн маңызы мына ушунда - эттин эң сонун бөлүгүн алган адамда болмокчу .
(trg)="13"> Och det är det jag vill fokusera på , den som tar det bästa köttet för sig själv .
(src)="14"> Бул ач көздүктү билдирет .
(trg)="14"> Det betyder girighet .
(src)="15"> Мына ушул аудиторияда олтургандарды карагылачы .
(trg)="15"> Så titta runt i föreläsningssalen idag .
(src)="16"> Биз мына Батыш Америкадагы жеке университеттеринде окуйбуз , азыр олтурганыбыз болсо кызыл тукабадан жабылган олтургучтар чөнтөктөрүбүздө тыйыныбыз жетиштүү .
(trg)="16"> Vi är i en privatskola i västra USA , sittandes i röda sammetsstolar med pengar i våra fickor .
(src)="17"> Биздин жашоолорубузду карасаңыздар , биз чындыгында эле эттин эң сонун бөлүктөрүн алганбыз .
(trg)="17"> Och om vi tittar på våra liv , så har vi ju faktiskt tagit det bästa köttet .
(src)="18"> Келгилечи бүгүн бул сүрөттөргө көңүл буралы көп нерселерге жетишсиз болгон адамдардын өмүрлөрүн көрөлү , аларды билели жана ал адамдардын беттерин көргөн сайын бул жалаң гана Лакота калкынын элестери эмес , бул баардык түпкүлүктүү калктын мүдөөсүн үчүн турган эл экендигин түшүнөлү .
(trg)="18.1"> Så låt oss idag titta på en serie av fotografier av människor som förlorade så att vi kunde vinna .
(trg)="18.2"> Och kom också ihåg att när du ser de här människornas ansikten att det här är inte bara bilder av Lakota , de står för alla ursprungsbefolkningar .
(src)="19"> Бул жөнөкөй кагаздын бетинде мен көргөн тарых барактары жана мен аны Лакота досторуман жана үй-бүлөмөн үйрөндүм .
(trg)="19"> På det här pappret är historien , som jag lärde mig den från mina vänner och min familj i Lakota .
(src)="20"> Бул тарых барактары сүйлөшүлгөн жана бузулган келишимдерге согуш деп көз боемочулук болгон кыргын болгон окуялар менен белгилүү .
(trg)="20"> Det följande är en tidslinje av avtal som uppfördes , avtal som bröts och massakrer förklädda till strider .
(src)="21.1"> Мен 1824 жыл менен баштаймын .
(src)="21.2"> Түпкүлүктүү калк менен иштөө деп белгилүү болгон бөлүм
(trg)="21.1"> Jag börjar 1824 .
(trg)="21.2"> " Det som är känt som Avdelningen för Indianfrågor
(src)="22"> Согуш Департаментинин карамагында ачылып , баскынчылыктын баштапкы деңгээлин Түпкүлүктүү калк менен боло турган кызматташтыкта белгилеп койгон .
(trg)="22"> skapades under Krigsdepartementet och satte tidigt en aggressiv ton i relationen med ursprungsbefolkningen .
(src)="23"> 1851 жыл : Форд Ларами биринчи келишимине кол коюлган , ал болсо Лакота Улутунун чек аралырын так белгилешкен .
(trg)="23"> 1851 : Det första Fort Laramie-avtalet slöts , vilket tydligt markerade Lakotanationens gränser .
(src)="24"> Келишимге ылайык , ошол жерлер эгемендүү улуттун жерлери деп эсептелет .
(trg)="24"> Enligt avtalet är den marken en suverän nation .
(src)="25"> Эгер келишимдеги чек аралар ошол бойдон калганда - жана ошол мыйзам негиздерине ылайык ошондой эле болушу абзел - анда бүгүнкү күндөрү Кошмо Штаттары мындай болмок .
(trg)="25"> Om avtalets gränser hade fortsatt gälla och det finns en juridisk grund för att de skulle ha gjort det så är det så här USA skulle se ut idag .
(src)="26"> 10 жылдан кийин ,
(trg)="26"> 10 år senare ,
(src)="27"> Линкольн Президенти Homestead Act ( Хоумстед Экт ) аттуу мыйзамды чыгарат , ага ылайык Түпкүлүктүү калктын жерлерине көптөгөн ак кишилер отурукташат .
(trg)="27"> skrevs Homestead-akten under av president Lincoln , vilket utlöste en våg av vita bosättare till ursprungsbefolkningens mark .
(src)="28"> 1863 : Минесота жерлеринде Санти Сиу калкынын көтөрүлүшү 38 Сиу адамдарын асып өлтүрүү менен аяктап , Ошол мезгилдеги Кошмо Штаттарынын эң чоң жазалоолорунан болот .
(trg)="28"> 1863 : Ett uppror av Santee Sioux i Minnesota slutar med att 38 Siouxmän hängs , den största massavrättningen i USAs historia .
(src)="29"> Бул жазалоо Линкольн Президентинин буйругу болгон да ал эми ага чейин эки күн мурун Линкольн укуктарды теңдетүүгө багытталган Emancipation Proclamation ( Имансипейшн прокламейшн ) аттуу мыйзамга кол койгон болчу .
(trg)="29"> Avrättningen var beordrad av president Lincoln bara två dagar efter han skrev under självständighetsförklaringen .
(src)="30.1"> 1866 жылы трансматериктик темир жолун куруу - жаңы заманы башталат .
(src)="30.2"> Биз бул темир поездер үчүн жана ал жолдорду кыскартыш үчүн
(trg)="30.1"> 1866 , begynnelsen av den transkontinentala järnvägen , en ny era .
(trg)="30.2"> Vi tillskansade oss mark för spår och tåg
(src)="31"> жергиликтүү Лакота калкынын жерлерин тартып алдык .
(trg)="31"> för att ta en genväg rakt igenom Lakotanationens marker .
(src)="32"> Келишимдердин дээрлик баардыгы ыргытылган болчу .
(trg)="32"> Avtalet flög ut genom fönstren .
(src)="33.1"> Ошондуктан Лакота калкынын үч уруулары чогулуп Кызыл Булут аттуу башчынын астында Кошмо Штаттардын аскер күчтөрүнө бир топ ирет чабуул жасап аларды утушат .
(src)="33.2"> Мен ушул жерди кайталагым келет .
(trg)="33.1"> Till svars attackerade och besegrade tre stammar ledda av Lakotahövdingen Röda Molnet den amerikanska arméen ett flertal gånger .
(trg)="33.2"> Jag vill upprepa det här .
(src)="34"> Лакота Кошмо Штат аскерлерин утат .
(trg)="34"> Lakota besegrade den amerikanska arméen .
(src)="35"> 1868 : Экинчи Форд Ларами келишими Улуу Сиу Улутунун эгемендүүлүгүнө даана кепилдик берет жана Лакота элинин Black Hills ( Блэк Хилз ) аттуу сыйык жерлерине ээ экендигин көрсөтөт .
(trg)="35"> 1868 : Det andra Fort Laramie-avtalet garanterar tydligt den stora Siouxnationens suveränitet och Lakotas äganderätt av de heliga bergen Black Hills .
(src)="36.1"> Жана ошондой эле Кошмо Штат өкмөтү Лакота элине алардын жанында жайгашкан штаттарындагы башка жерлер боюнча жана уучулук боюнча укуктарын берүүгө сөз берет .
(src)="36.2"> Биз мындан ары Powder River ( Паудер Ривер ) аймагы
(trg)="36.1"> Regeringen lovar också mark och jakträttigheter i närliggande stater .
(trg)="36.2"> Vi lovar att Power River-regionen
(src)="37"> ак адамдардын баардыгына жабылат деген убада бердик .
(trg)="37"> härefter kommer vara stängd för alla vita .
(src)="38"> Ошентип бул келишим Кызыл Булут менен Сиу үчүн чоң утуш болду .
(trg)="38"> Avtalet verkade vara en fullständig seger för Röda Molnet och Sioux .
(src)="39"> Чындыгында , Американын тарыхына таянсак жергиликтүү Америка өкмөтү тарыхта бир гана жолу ушул согушта тынчтык сүйлөшүүлөрун жүргүзүп душмандын баардык талаптарына баш ийген .
(trg)="39"> I själva verket så är detta det en krig i amerikansk historia där regeringen förhandlade ett fredsavtal genom att bevilja alla fiendens krav .
(src)="40"> 1869 : Трансматериктик темир жолунун салыныша аяктады .
(trg)="40"> 1869 : Den transkontinentala järnvägen färdigställdes .
(src)="41"> Бул жол менен ары бери көп нерселер ташылып , алар менен кошо көптөгөн аңчылар да жүргүнчү болушуп буфало , жапайы букаларга , аңчылык кылышып , букалар менен дүн сатуулук боюнча ишкердүүлүктү башташты , жана аны менен бирдикте Сиу элинин азык-түлүк жана кийим-кечелер булактарын жойушту .
(trg)="41"> Den började frakta bland annat ett stort antal jägare som började massdöda bisonoxar , vilket slog ut en mat- , klädes- och skyddskälla för Sioux .
(src)="42"> 1871 : Түпкүлүктүү калк боюнча бөлүштүрүү актысы бүтүн түпкүлүктүү калкты федералдык өкмөткө көз карандуу болгон чөлкөмдөргө айландырды .
(trg)="42"> 1871 : The Indian Appropriation Act sätter alla indianer under förvaltarskap av den federala regeringen .
(src)="43"> Буга кошумча атайын аскердик буйрук чыгарылып батыштык түпкүлүктүү калк резервациялардан тышка чыкпоого тыйуу салынат .
(trg)="43"> Dessutom gav militären order som förbjöd indianer från de västra delarna att lämna reservaten .
(src)="44"> Бүтүндөй батыштык түпкүлүктүү калк ошол убакыттан баштап азыркы заманга чейин согуштун абактарында калуудо .
(trg)="44"> Alla indianer från de västra delarna är från den här tidpunkten krigsfångar .
(src)="45"> 1871 жылы биз ошондой эле келишимдерди түзүү адатын токтоттук .
(trg)="45"> Därutöver under 1871 , upphörde vi med att sluta avtal .
(src)="46"> Анткени келишимдер боюнча уруулар эгемендүү улут катары жашашмак , бирок биз болсо андайды каалабайт элек ;
(trg)="46"> Problemet med avtal är att de tillåter stammarna att existera som suveräna nationer , vilket vi inte kan tillåta ,
(src)="47"> бизде башкача көз караштар бар болчу .
(trg)="47"> vi hade planer .
(src)="48"> 1874 : George Custer ( Жорж Кастер ) генералы Лакота жергесинде алтын кендери табылгандыгы тууралуу жарыя салып чыкты , ал кендер өзгөчө Black Hills ( Блэк Хилз ) жергесинде болгону айтылды .
(trg)="48"> 1874 : Annonserade general George Custer upptäckten av guld i Lakotas marker , speciellt i Black Hills .
(src)="49"> Алтындын бар экендиги Лакота улутунун айланасына ак адамдардын көптөгөн санда көчүп келүүсүнө алып келди .
(trg)="49"> Nyheten att det fanns guld resulterade i en enorm tillströmning av vita bosättare till Lakotanationen .
(src)="50"> Кастер Конгресске атайын сунуш киргизет ага ылайык Лакота менен болгон келишим тез аранын ичинде токтотулуш кажети белгиленет .
(trg)="50"> Custer rekommenderade Kongressen att försöka hitta ett sätt att upplösa avtalen med Lakota så snart som möjligt .
(src)="51"> 1875 : Лакота согушу башталат анын негизги себеби болуп Форт Ларами келишиминин бузулушу болот .
(trg)="51"> 1875 : Lakotakriget börjar på grund av Fort Laramie-avtalet hade brutits .
(src)="52"> 1876 : Июль айынын 26сы Лакота кыштагын чалгындоо аракетинде Кастердин 7чи кавалерия бөлүгү талкаланат да бул кармаш Little Big Horn ( литл биг хорн ) - Кичинекей Чоң Мүйүз атына конот .
(trg)="52"> 1876 : 26:e juli på sin väg för att attackera en Lakotaby besegrades Custers 7:e Kavalleri vid slaget vif Little Big Horn .
(src)="53"> 1877 : Crazy Horse ( крейзи хорз ) аттуу Лакота элинин мыкты берени жана башчысы Форт Робинзон жергесинде курчалат .
(trg)="53"> 1877 : Kapitulerade den store Lakotakrigaren och hövdingen Crazy Horse vid Fort Robinson .
(src)="54"> Кийинчерек ал түрмөдөн өлтүрүлөт .
(trg)="54"> Han dödades senare i fångenskap .
(src)="55"> Ошол эле 1877 жылы биз дагы бир амал таап Форт Ларами келишдерин одоно буздук .
(trg)="55"> 1877 är också året när vi hittade ett sätt att gå runt Fort Laramie-avtalen .
(src)="56.1"> Биз Сиу башчыларына жана аттуу-баштууларына жаңы келишим тартууладык ал келишим " сат же ачкалыкта кал " деген маанайда болгон .
(src)="56.2"> Келишимге кол коюуу же болбосо урууң азык-түлүксүз калат деген шарттар коюлат .
(trg)="56.1"> Ett nytt avtal presenterades till Siouxhövdingarna och andra framstående män via en kampanjen " sälj eller svält . "
(trg)="56.2"> Skriv under avtalet eller så får ni ingen mat till er stam .
(src)="57"> Ал келишимдерге калктагы улуулардын 10 пайызы гана кол коет .
(trg)="57"> Bara 10 procent av de myndiga männen skrev under .
(src)="58"> Форт Ларами келишимине ылайык уруунун жок дегенде үчтөн же төрттөн бир бөлүгү жерлерди берүү үкугуна ээ болгон .
(trg)="58"> Fort Laramire-avtalet krävde att åtminstone tre fjärdedelar av stammen skrev under för att ge bort mark .
(src)="59"> Албетте келишимдеги бул берене жокко салынган .
(trg)="59"> Den delen var uppenbarligen ignorerad .
(src)="60"> 1887 : Dawes ( Доуз ) актысы .
(trg)="60"> 1887 : Dawes-lagen .
(src)="61"> Резервациядагы жерлерге болгон коомдук менчиктик аяктайт .
(trg)="61"> Gemensamt ägandeskap av reservatens marker upphör .
(src)="62"> Резервациялар 160 акр өлчөмдөгү бөлүкчө жерлерине бөлүнүп түпкүлүктүү калкка бөлүштүрүлөт жана калган үлүш жерлердин баары жоюлат .
(trg)="62"> Reservaten delas upp i delar ungefär 64 hektar stora och delas ut till enskilda indianer och överskottet avskaffat .
(src)="63"> Ошентип , уруулар миллиондогон акр өлчөмдөгү жерлерден ажырайт .
(trg)="63"> Stammarna förlorade miljoner hektar .
(src)="64"> Америкалык жерге болгон жеке менчик кыялдануу ушундай амал жолу аркылуу келип резервация жерлеринен эч нерсе калмайынча бөлүштүрүлө берген .
(trg)="64"> Den amerikanska drömmen om enskilt markägande visade sig vara ett väldigt smart sätt att dela upp reservatet tills det inte fanns någonting kvar .
(src)="65"> Биринчиден , көчүп келүү резервацияларды талкалаган , жана аны андан ары бөлүштүрүп , майдалап сатуу муундан муунга улана берген .
(trg)="65"> Utvecklingen bröt ner reservaten , och gjorde det enklare att ytterligare dela upp och sälja med varje efterföljande generation .
(src)="66"> Көпчүлүк үлүш жерлер жана резервациялардын чегинде жайгашкан көптөгөн жеке жерлер азыркы убакта ак фермерлердин колунда .
(trg)="66"> Det mesta av den överblivna marken och mycket av den inuti reservatens gränser ägs nu av vita ranchägare .
(src)="67"> Кайрадан жакшы жерлерге Уасишу ээ болду .
(trg)="67"> Återigen går den bördiga marken till wasichu .
(src)="68"> 1890 жыл менин оюмча бул слайттардын арасында эң маанилүү күн .
(trg)="68"> 1890 , det datum som jag tycker är det viktigaste i den här presentationen .
(src)="69.1"> Бул жылы Wounded Knee ( Вундид Нии ) аттуу кандуу коогалаңы болгон .
(src)="69.2"> Декабрдын 29нда
(trg)="69.1"> Det här är året där Wounded Knee-massakern tog plats .
(trg)="69.2"> Den 29:e december
(src)="70"> Америкалык аскерлер Вундид Нии булуңунда Сиу эли жайгашкан айылды курчоого алат жана Big Foot ( Биг Фуд ) аттуу эл башчысы менен бирдикте 300дөй жергиликтүү калкты аёсуз өлтүрүшөт , бул кандуу окуяда аскерлер жаңы куралды колдонушат ал автоматтык октор менен атылган Hotchkiss ( Хотчкис ) аттуу мылтыгы болгон .
(trg)="70"> omringade amerikanska trupper ett Siouxläger vid Wounded Knee Creek och massakrerade hövdingen Big Foot och 300 krigsfångar , genom att använda ett nytt snabbelds-vapen som sköt exploderande rundor , ett så kallat Hotchkissgevär .
(src)="71"> Бул салгылашуу деп аталган өлтүрүүлөр үчүн 20 Конгресстик эрдик үчүн медалдар 7чи кавалериянын жоокерлерине берилген .
(trg)="71"> För den här så kallade striden tilldelades 20 av kongressens hedersmedalj till det 7:e kavalleriet .
(src)="72"> Бүгүнкү күндө , салгылашуулардын арасындагы эң жогорку дэңгээлде ыйгарылган бул медал чоң сыйлыктуу медал болуп эсептелет .
(trg)="72"> Upp till idag , är det fortfarande det största antalet hedersmedaljer som delats ut för ett enskilt slag .
(src)="73"> Мына ушул медалдардын көпчүлүгү аялдар менен жаш балдарды ырайымсыз жок кылуу үчүн берилген мындай сыймыка жетүү Биринчи Дүйнөлүк согушта да , Экинчи Дүйнөлүк согушта да , Корея , Вьетнам , Ирак жана Афганистан согуштарында да болгон эмес .
(trg)="73"> Fler hedersmedaljer delades ut för den hänsynslösa slakten av kvinnor och barn än för något slag under Första världskriget Andra världskriget , Korea , Vietnam , Irak eller Afghanistan .
(src)="74"> Вундид Нии кандуу коогалаңы түпкүлүктүү калктын согушунун аяктоосу деп эсептелет .
(trg)="74"> Wounded Knee-massakern ses som slutet av Indiankrigen .
(src)="75"> Мен кайсыл гана жактагы Вундид Нииде каза тапкандардын жайларына барбайын , мен ал жайларды жалаң гана Лакота же Сиу элдердики эмес бирок баардык түпкүлүктүү элдердин жайларындай көрөм .
(trg)="75"> När jag besöker platsen för massgraven vid Wounded Knee , ser jag inte bara en grav för Lakota eller för Sioux , men en grav för alla ursprungsbefolkningar .
(src)="76"> Black Elk ( Блэк Илк ) аттуу ыйык киши айткан бир сөз бар , " Ошондо эмне жок болуп , түгөнгөндүгүн мен билбей калдым .
(trg)="76"> Den helige mannen , Black Elk , sa " Jag visste inte då hur mycket som tog slut .
(src)="77"> Азыркы карыган жашымда артымды кылчайып караганымда Баягы өтүп кеткен аялдар менен жаш балдардын ар тарапта үйүлүп жаткан денелери кадимки эле ийилген капчыгайды бойлоп мен аларды көргөндө сайды көргөндөй болуп алардын жаш көздөрү элесимде .
(trg)="77"> När jag nu tittar tillbaka från den höga kullen som är min gamla ålder , kan jag fortfarande see de slaktade kvinnorna och barnen liggandes i högar och kringspridda längs med den sneda ravinen lika tydligt som jag kunde se de när mina ögon fortfarande var unga .
(src)="78"> Ошол кандуу жерде дагы башка нерсе түбөлүко жок болгондугун көрөм ал ажал октору менен кошо жерге көмүлгөн .
(trg)="78"> Och jag kan se att något annat dog där i den blodiga leran och som blev begravt i snöstormen .
(src)="79"> Ал адамдардын келечеке болгон тилектери жок болгон ,
(trg)="79"> Ett folks dröm dog där ,
(src)="80"> жана ал тилектер аябай сонун болгон . "
(trg)="80"> och det var en vacker dröm . "
(src)="81"> Бүгүнкү күн менен Түпкүлүктүү Америка Элинин тарыхында жаңы доор пайда болду .
(trg)="81"> Med det här slaget , började en ny era i den amerikanska ursprungsbefolkningen historia .
(src)="82.1"> Баардык нерселерди ченесе болот Вундид Нии окуясына чейин жана андан кийин .
(src)="82.2"> Анткени накта ошол учурда Хотчкисс мылтыктарын мээлеп туруп Америка өкмөтү түпкүлүктүү калктын укуктарына болгон көз карашын ачык көрсөткөн .
(trg)="82.1"> Allting kan ses som antingen före Wounded Knee eller efter .
(trg)="82.2"> För det var i och med detta , med fingrarna på avtryckaren på Hotchkissgeväret , som den amerikanska regeringen öppet visade sin positon på ursprungsbefolkningens rättigheter .
(src)="83.1"> Анткени алар келишимдерден чарчаган .
(src)="83.2"> Алар ыйык дөбөлөрдөн чарчаган .
(trg)="83.1"> De var trötta på avtalen .
(trg)="83.2"> De var trötta på heliga berg .
(src)="84"> Алар арбак бийлеринен чарчаган .
(trg)="84"> De var trötta på spökdanser .
(src)="85"> Иши кылса алар Сиу элинин келип чыккан баардык ыңгайсыздыктарга чарчаган .
(trg)="85"> Och de var trötta på alla besvär orsakade av Sioux .
(src)="86"> Ошондуктан алар түпкүлүктүү калкка өзүлөрүнүн эрежелерин алып келишкен .
(trg)="86"> Så de tog fram sina kanoner .
(src)="87"> " Мындан ары силер Түпкүлүктүү калк - Indian ( Индиан ) " болосуңар деп , мылтыктары менен жергиликтүү калкты мээлеп маселени чечишкен .
(trg)="87"> " Vill du vara en indian nu " frågade de , med fingret på avtryckaren .
(src)="88"> 1900 : Америкадагы Түпкүлүктүү калктын саны эң төмөнкү дэңгээлге жетти - 250,000 ден аз болду , салыштырып келгенде бул калк 1492 жылы 8 миллиондогон санды түзгөн .
(trg)="88"> 1900 : den amerikanska indianbefolkningen når en ny bottennivå på mindre än 250,000 jämfört med ungefär åtta miljoner 1492 .
(src)="89"> Шумдук ылдамдыктагы көрсөткүч .
(trg)="89"> Snabbspola .
(src)="90"> 1980 : Америка тарыхындагы эң чоң убакытка созулган сот Сиу улуту менен Америка Кошмо Штаттарынын ортосундагы мамилени териштирип Американын Жогорку Соту тарабынан каралган .
(trg)="90"> 1980 : Det längst pågående rättsmålet i amerikansk historia Siouxnationen mot USA fick sitt utslag från den amerikanska högsta domstolen .
(src)="91"> Соттун чечими боюнча , Сиу элин резервация жерлерине көчүрүү жана алардын жети миллион акр чакырымдагы жерлери жер изилдөөчүлөр жана отурукташа турган көчмөндөр үчүн берилгени Форд Ларами экинчи келишиминин шарттарынын одоно бузулгандыгы тууралуу тыянак чыгарган .
(trg)="91"> Domstolen slog fast att när Sioux blev omflyttade till reservaten och nära tre miljoner hektar av deras mark öppnades för markspekulanter och bosättare , hade villkoren i det andra Fort Laramie-avtalet brutits .
(src)="92.1"> Сотко ылайык Блэк Хилз жерлери мыйзамсыз түрдө тартылып алынган жана ал жерлердин алгачкы баасына пайыз кошулуп Сиу улутуна толук бойдон төлөнүшү керек деген тыянак чыгарылат .
(src)="92.2"> Блэк Хилз үчүн төлөнө турган акы катары
(trg)="92.1"> Domstolen slog fast att anskaffningen av Black Hills var olaglig och att ursprungspriset plus ränta skulle betalas till Siouxnationen .
(trg)="92.2"> Som betalning för Black Hills ,
(src)="93"> Сот 106 миллион гана долларды Сиу улутуна берилсин деп чечим чыгарат .
(trg)="93"> erbjöd domstolen bara 106 miljoner dollar till Siouxnationen .
(src)="94"> Сиу эли ал акчадан баш тартат жана " Блэк Хилз жерлери сатылбайт " деген ураан менен кала берет .
(trg)="94"> Sioux vägrade att acceptera betalningen med mobiliserande rop , " Black Hills är inte till salu . "
(src)="95"> 2010 : Бүгүнкү күндөгү Түпкүлүктүү калктын статистикасы , Вундид Нии коогалаңынан бир кылым убакыттан кийин , колониялык мурастын ачыка чыгышы , зомбулуктап элди көчүрүү жана келишимдердин одоно бузулган окуяларга бай болду .
(trg)="95"> 2010 : Dagens statistik om ursprungsbefolkningen , mer än ett sekel efter massakern vid Wounded Knee , avslöjar kolonisationsarvet , tvångsförflyttningarna och avtalsbrotten .
(src)="96"> Пайн Ридж Түпкүлүктүү калктын резервациясындагы жумушсуздук 85 жана 90 пайыз ортосунда белгиленет .
(trg)="96"> Arbetslösheten i Pine Ridge-reservatet växlar mellan 85 och 90 procent .
(src)="97.1"> Америкадагы үй-жай менен камсыз кылуу кызматы жаңы үйлөрдү сала албайт , ал эми азыркы турган турак жайлар акырындан кыйрап жатышат .
(src)="97.2"> Көпчүлүк эл үй-жайсыз ,
(trg)="97.1"> Byggnadsnämnden klarar inte av att bygga nya byggnader , och de gamla håller på att falla sönder .
(trg)="97.2"> Många är hemlösa ,
(src)="98"> ал эми үйлөрү барлар чирип бара жаткан имараттарда беш үй-бүлөөгө чейин жашашат .
(trg)="98"> och de som har ett hem är ihopträngda i ruttnande byggningar med upp till fem familjer i samma hus .
(src)="99"> Пайн Ридждеги 39 пайыз үйлөрүндө свет жок .
(trg)="99"> 39 procent av husen i Pine Ridge har ingen elektricitet .
(src)="100"> Резервациядагы дээрлик 60 пайыз үйлөр көк дат менен капталган .
(trg)="100"> Minst 60 procent av husen på reservatet är drabbade av svart mögel .