# ky/ted2020-1004.xml.gz
# ru/ted2020-1004.xml.gz
(src)="1"> Мен бүгүн бул жерде Лакота жергесинде тартылган сүрөттөрүмдү көрсөтмөкчүмүн .
(trg)="1"> Сегодня я пришел сюда , чтобы показать свои фотографии племени Лакота .
(src)="2"> Көбүңүздөр Лакота тууралуу мурда уккансыздар , же жок дегенде андан чоңураак уруулар топтору жөнүндө мисалга , Сиу аттуу .
(trg)="2"> Многие из вас слышали о Лакота , или , как минимум , о большей группе племен называемой Сиу .
(src)="3"> Лакота уруусу башка бир топ уруулардай эле өз жерлеринен көчүрүлүп согуш абактарынын туткуну болуп калган андай жерлер азыркы мезгилде резервация-корук деп аталат .
(trg)="3"> Лакота - одно из многих племен , изгнанных со своей земли и заключенных в лагеря пленных сейчас называемые " резервации " .
(src)="4.1"> Pine Ridge ( Пайн Ридж ) аттуу резервациясы бүгүнкү алып баруумдун темасы болот .
(src)="4.2"> Бул резервация Түштүк Дакотанын Black Hills ( Блэк Хилз ) деген жеринен болжол менен 120 км чакырым алыстыгында жайгашкан .
(trg)="4"> Резервация " Сосновый Хребет " , которой посвящено это слайд-шоу , находится в 75 милях на юго-восток от горного массива Блэк-Хиллс в Южной Дакоте .
(src)="5"> Ал жерди кээ бирде дагы 334 номериндеги Согуш Абагынын Туткуну деп аташат , жана ушул жерде азыркы убакта Лакота уруусу жашайт .
(trg)="5"> Иногда ее называют Лагерь Военнопленных Номер 334 , и это место , где сейчас живут Лакота .
(src)="6"> Кана эмесе айткылачы , араңыздарда канчооңор AIM , башкача айтканда Америкалык Түпкүлүктүү Калктын Кыймылы тууралуу уктуңуздар эле же болбосо Russell Means ( Рассел Минз ) тууралуу , же Leonard Peltier ( Леонард Пелтиер ) жөнүндө , же Огалала уругунун бийликтегилер менен болгон тирешүүсүн билсеңиздер анда сиздер Пайн Ридж бул Америкадагы түпкүлүктүү элдин көйгөйлөрүн чечүү боюнча даана ортосу экендигин билесиздер .
(trg)="6"> Если вы когда либо слышали о ДАИ Движении Американских Индейцев или о Расселе Минсе , или о Леонарде Пелтиере или о противостоянии племени Оглала , тогда вы знаете , что Сосновый Хребет - это огромная дыра в вопросах , касающихся коренного населения США .
(src)="7.1"> Ошентип биздин бүгүнкү жолугушуубузда менден менин Лакота калкы менен болгон карым-катнашым тууралуу сүйлөп берүүнү суранышкан , а бирок чындыгында ушул жөнүндө сүйлөшүү мен үчүн абдан оор .
(src)="7.2"> Анткени , эгер сиздер менин денемдин түсүн байкабай калсаңыздар , анда караңыздар , мен ак кишимин , анан бул жагдай Түпкүлүктүү калк резервациясында абдан чоң тоскоолдук болуп эсептелет .
(trg)="7.1"> Меня попросили немного рассказать о моих отношениях с племенем Лакота и это непросто для меня .
(trg)="7.2"> Потому что , если вы заметили цвет моей кожи , я белый , и это непреодолимая стена в индейской резервации .
(src)="8"> Бүгүнкү менин сүрөттөрүмдө сиздер көп адамдарды көрөсүздөр ,
(trg)="8"> Вы увидите многих людей на моих фотографиях ,
(src)="9"> ал кишилер менен мен аябай жакын мамилелерди түздүм жана алар мени бир туугандай кылып эле тозуп алышты .
(trg)="9"> я сблизился с ними и они принимали меня , как члена семьи .
(src)="10.1"> Алар мени ага жана тайаке деп аташып беш жыл бою кайра кайра үйлөрүнө чыкырып жатышты .
(src)="10.2"> Бирок Пайн Риджде
(trg)="10.1"> Они называли меня братом и дядей и приглашали меня много раз более 5 лет .
(trg)="10.2"> Но в Сосновом Хребте ,
(src)="11"> мен ар дайым " Уасишу " деген ысым менен кала берем ,
(trg)="11"> я всегда буду тем , кого называют ващичу ,
(src)="12"> Уасишу Лакота тилиндеги сөз жана ал түпкүлүктүү калк эмес дегенди билдирет , Васишу деген сөздүн дагы бир котормосу " өзүнө эттин эң сонун бөлүгүн алган адамды " билгизет .
(trg)="12"> а " ващичу " на языке Лакота означает " Не индеец " а в дословном переводе означает " Тот , кто берет себе лучший кусок мяса . "
(src)="13"> Менин сөзүмдүн маңызы мына ушунда - эттин эң сонун бөлүгүн алган адамда болмокчу .
(trg)="13"> На это я бы хотел обратить внимание - тот , кто берет себе лучший кусок мяса .
(src)="14"> Бул ач көздүктү билдирет .
(trg)="14"> Это значит - жадный .
(src)="15"> Мына ушул аудиторияда олтургандарды карагылачы .
(trg)="15"> Посмотрите на аудиторию вокруг себя .
(src)="16"> Биз мына Батыш Америкадагы жеке университеттеринде окуйбуз , азыр олтурганыбыз болсо кызыл тукабадан жабылган олтургучтар чөнтөктөрүбүздө тыйыныбыз жетиштүү .
(trg)="16"> Мы в частной школе на Американском Западе , сидим на красных , бархатных стульях и в наших карманах есть деньги .
(src)="17"> Биздин жашоолорубузду карасаңыздар , биз чындыгында эле эттин эң сонун бөлүктөрүн алганбыз .
(trg)="17"> И , глядя на наши жизни , мы действительно взяли лучший кусок мяса .
(src)="18"> Келгилечи бүгүн бул сүрөттөргө көңүл буралы көп нерселерге жетишсиз болгон адамдардын өмүрлөрүн көрөлү , аларды билели жана ал адамдардын беттерин көргөн сайын бул жалаң гана Лакота калкынын элестери эмес , бул баардык түпкүлүктүү калктын мүдөөсүн үчүн турган эл экендигин түшүнөлү .
(trg)="18"> Так что давайте посмотрим сегодня на несколько фотографий людей , которые потеряли чтобы мы смогли обрести , и знайте , видя лица этих людей , что это не просто изображения Лакота , эти люди стоят за всех коренных американцев .
(src)="19"> Бул жөнөкөй кагаздын бетинде мен көргөн тарых барактары жана мен аны Лакота досторуман жана үй-бүлөмөн үйрөндүм .
(trg)="19"> На этом листке бумаги история , такая , какой я узнал ее от моей семьи и друзей из племени Лакота .
(src)="20"> Бул тарых барактары сүйлөшүлгөн жана бузулган келишимдерге согуш деп көз боемочулук болгон кыргын болгон окуялар менен белгилүү .
(trg)="20"> Все последующее - это последовательность заключенных и разорванных договоров и массовой резни , представленной , как битвы .
(src)="21.1"> Мен 1824 жыл менен баштаймын .
(src)="21.2"> Түпкүлүктүү калк менен иштөө деп белгилүү болгон бөлүм
(trg)="21.1"> Все началось в 1824 году .
(trg)="21.2"> То , что мы знаем , как Бюро по Индейским Вопросам
(src)="22"> Согуш Департаментинин карамагында ачылып , баскынчылыктын баштапкы деңгээлин Түпкүлүктүү калк менен боло турган кызматташтыкта белгилеп койгон .
(trg)="22"> было создано в Военном Департаменте , что сразу задало агрессивный тон в наших сношениях с коренными американцами .
(src)="23"> 1851 жыл : Форд Ларами биринчи келишимине кол коюлган , ал болсо Лакота Улутунун чек аралырын так белгилешкен .
(trg)="23"> 1851 : Первый договор заключен в Форте Ларами , четко устанавливая границы нации Лакота .
(src)="24"> Келишимге ылайык , ошол жерлер эгемендүү улуттун жерлери деп эсептелет .
(trg)="24"> Согласно договору , эти земли являлись суверенным государством .
(src)="25"> Эгер келишимдеги чек аралар ошол бойдон калганда - жана ошол мыйзам негиздерине ылайык ошондой эле болушу абзел - анда бүгүнкү күндөрү Кошмо Штаттары мындай болмок .
(trg)="25"> Если бы эти границы и этот договор соблюдались - и юридически так и должно быть - тогда сегодня США выглядели бы так .
(src)="26"> 10 жылдан кийин ,
(trg)="26"> 10 лет спустя ,
(src)="27"> Линкольн Президенти Homestead Act ( Хоумстед Экт ) аттуу мыйзамды чыгарат , ага ылайык Түпкүлүктүү калктын жерлерине көптөгөн ак кишилер отурукташат .
(trg)="27"> " Фермерский " Акт , подписанный президентом Линкольном , открыл путь волнам белых поселенцев в земли коренных американцев .
(src)="28"> 1863 : Минесота жерлеринде Санти Сиу калкынын көтөрүлүшү 38 Сиу адамдарын асып өлтүрүү менен аяктап , Ошол мезгилдеги Кошмо Штаттарынын эң чоң жазалоолорунан болот .
(trg)="28"> 1863 : Восстание племени Санти Сиу в Минесоте заканчивается повешением 38 мужчин Сиу , самой широкомасштабной массовой казнью в истории США .
(src)="29"> Бул жазалоо Линкольн Президентинин буйругу болгон да ал эми ага чейин эки күн мурун Линкольн укуктарды теңдетүүгө багытталган Emancipation Proclamation ( Имансипейшн прокламейшн ) аттуу мыйзамга кол койгон болчу .
(trg)="29"> Казнь была проведена по приказу президента Линкольна всего через два дня после подписания Прокламации об Освобождении Рабов .
(src)="30.1"> 1866 жылы трансматериктик темир жолун куруу - жаңы заманы башталат .
(src)="30.2"> Биз бул темир поездер үчүн жана ал жолдорду кыскартыш үчүн
(trg)="30.1"> 1866 , начало строительства трансконтинентальной железной дороги - начало новой эры .
(trg)="30.2"> Мы заняли земли для рельс и поездов
(src)="31"> жергиликтүү Лакота калкынын жерлерин тартып алдык .
(trg)="31"> чтобы сократить путь через самое сердце земель Лакота .
(src)="32"> Келишимдердин дээрлик баардыгы ыргытылган болчу .
(trg)="32"> Договоры пошли прахом .
(src)="33.1"> Ошондуктан Лакота калкынын үч уруулары чогулуп Кызыл Булут аттуу башчынын астында Кошмо Штаттардын аскер күчтөрүнө бир топ ирет чабуул жасап аларды утушат .
(src)="33.2"> Мен ушул жерди кайталагым келет .
(trg)="33.1"> В ответ , три племени , ведомые вождем Лакота Красным Облаком атаковали и побеждали армию США много раз .
(trg)="33.2"> Я бы хотел повторить .
(src)="34"> Лакота Кошмо Штат аскерлерин утат .
(trg)="34"> Лакота разбили армию США .
(src)="35"> 1868 : Экинчи Форд Ларами келишими Улуу Сиу Улутунун эгемендүүлүгүнө даана кепилдик берет жана Лакота элинин Black Hills ( Блэк Хилз ) аттуу сыйык жерлерине ээ экендигин көрсөтөт .
(trg)="35"> 1868 : Второй договор Форта Ларами четко гарантирует суверенитет Великой Нации Сиу и право собственности племени Лакота на священные горы Блэк-Хиллс .
(src)="36.1"> Жана ошондой эле Кошмо Штат өкмөтү Лакота элине алардын жанында жайгашкан штаттарындагы башка жерлер боюнча жана уучулук боюнча укуктарын берүүгө сөз берет .
(src)="36.2"> Биз мындан ары Powder River ( Паудер Ривер ) аймагы
(trg)="36.1"> Правительство обещает также права на землю и охоту в окружающих штатах .
(trg)="36.2"> Мы обещали , что земля Паудер-Ривер
(src)="37"> ак адамдардын баардыгына жабылат деген убада бердик .
(trg)="37"> будет отныне закрыта для всех белых .
(src)="38"> Ошентип бул келишим Кызыл Булут менен Сиу үчүн чоң утуш болду .
(trg)="38"> Договор выглядел как окончательная победа Красного облака и Сиу .
(src)="39"> Чындыгында , Американын тарыхына таянсак жергиликтүү Америка өкмөтү тарыхта бир гана жолу ушул согушта тынчтык сүйлөшүүлөрун жүргүзүп душмандын баардык талаптарына баш ийген .
(trg)="39"> Фактически это единственная война в американской истории в которой правительство заключило мир приняв все требования врага .
(src)="40"> 1869 : Трансматериктик темир жолунун салыныша аяктады .
(trg)="40"> 1869 : Трансконтинентальная железная дорога построена .
(src)="41"> Бул жол менен ары бери көп нерселер ташылып , алар менен кошо көптөгөн аңчылар да жүргүнчү болушуп буфало , жапайы букаларга , аңчылык кылышып , букалар менен дүн сатуулук боюнча ишкердүүлүктү башташты , жана аны менен бирдикте Сиу элинин азык-түлүк жана кийим-кечелер булактарын жойушту .
(trg)="41"> Помимо других вещей , по ней перемещалось много охотников которые начали крупномасштабное уничтожение буйволов , уничтожая источник пищи , одежды и строительного материала для Сиу .
(src)="42"> 1871 : Түпкүлүктүү калк боюнча бөлүштүрүү актысы бүтүн түпкүлүктүү калкты федералдык өкмөткө көз карандуу болгон чөлкөмдөргө айландырды .
(trg)="42"> 1871 : Акт Присвоения Земель Индейцев передает все земли Индейцев феедеральному правительству .
(src)="43"> Буга кошумча атайын аскердик буйрук чыгарылып батыштык түпкүлүктүү калк резервациялардан тышка чыкпоого тыйуу салынат .
(trg)="43"> В дополнение , изданные военными приказы запретили западным индейцам покидать резервации .
(src)="44"> Бүтүндөй батыштык түпкүлүктүү калк ошол убакыттан баштап азыркы заманга чейин согуштун абактарында калуудо .
(trg)="44"> С того момента все западные индейцы стали военнопленными .
(src)="45"> 1871 жылы биз ошондой эле келишимдерди түзүү адатын токтоттук .
(trg)="45"> Также в 1871 мы перестали исполнять договоренности .
(src)="46"> Анткени келишимдер боюнча уруулар эгемендүү улут катары жашашмак , бирок биз болсо андайды каалабайт элек ;
(trg)="46"> Проблема с договорами была в том , что они позволяли племенам существовать , как суверенным нациям , чего мы не могли позволить ;
(src)="47"> бизде башкача көз караштар бар болчу .
(trg)="47"> у нас были планы .
(src)="48"> 1874 : George Custer ( Жорж Кастер ) генералы Лакота жергесинде алтын кендери табылгандыгы тууралуу жарыя салып чыкты , ал кендер өзгөчө Black Hills ( Блэк Хилз ) жергесинде болгону айтылды .
(trg)="48"> 1874 : Генерал Джордж Кастер объявил об открытии залежей золота на территории Лакота , особенно в Блек-Хиллс .
(src)="49"> Алтындын бар экендиги Лакота улутунун айланасына ак адамдардын көптөгөн санда көчүп келүүсүнө алып келди .
(trg)="49"> Новости о золоте создают массивный приток белых поселенцев на земли Лакота .
(src)="50"> Кастер Конгресске атайын сунуш киргизет ага ылайык Лакота менен болгон келишим тез аранын ичинде токтотулуш кажети белгиленет .
(trg)="50"> Кастер рекомендует Конгрессу найти способ разорвать договора с Лакота как можно скорее .
(src)="51"> 1875 : Лакота согушу башталат анын негизги себеби болуп Форт Ларами келишиминин бузулушу болот .
(trg)="51"> 1875 : Война Лакота началась в нарушение договора Форта Ларами .
(src)="52"> 1876 : Июль айынын 26сы Лакота кыштагын чалгындоо аракетинде Кастердин 7чи кавалерия бөлүгү талкаланат да бул кармаш Little Big Horn ( литл биг хорн ) - Кичинекей Чоң Мүйүз атына конот .
(trg)="52"> 1876 : 26 Июля по пути к деревне Лакота , 7-ой Каверийский Полк генерала Кастера был уничтожен в битве у реки Литтл-Биг-Хорн .
(src)="53"> 1877 : Crazy Horse ( крейзи хорз ) аттуу Лакота элинин мыкты берени жана башчысы Форт Робинзон жергесинде курчалат .
(trg)="53"> 1877 : Великий воин и вождь Лакота по имени Неистовый Конь сдался в Форте Робинссон .
(src)="54"> Кийинчерек ал түрмөдөн өлтүрүлөт .
(trg)="54"> Впоследствии он был убит во время содержания под стражей .
(src)="55"> Ошол эле 1877 жылы биз дагы бир амал таап Форт Ларами келишдерин одоно буздук .
(trg)="55"> 1877 был также годом , когда мы нашли способ обойти договоренности Форта Ларами .
(src)="56.1"> Биз Сиу башчыларына жана аттуу-баштууларына жаңы келишим тартууладык ал келишим " сат же ачкалыкта кал " деген маанайда болгон .
(src)="56.2"> Келишимге кол коюуу же болбосо урууң азык-түлүксүз калат деген шарттар коюлат .
(trg)="56"> Новое соглашение было представлено вождям и предводителям Сиу в рамках кампании , известной , как " продавай или умри с голоду " Подпиши бумагу или твое племя останется без еды .
(src)="57"> Ал келишимдерге калктагы улуулардын 10 пайызы гана кол коет .
(trg)="57"> Только 10 % взрослого мужского населения подписали эту бумагу .
(src)="58"> Форт Ларами келишимине ылайык уруунун жок дегенде үчтөн же төрттөн бир бөлүгү жерлерди берүү үкугуна ээ болгон .
(trg)="58"> Договор Форта Ларами требовал , чтобы как минимум три четверти племени подписались для заключения сделки .
(src)="59"> Албетте келишимдеги бул берене жокко салынган .
(trg)="59"> Этот пункт был проигнорирован .
(src)="60"> 1887 : Dawes ( Доуз ) актысы .
(trg)="60"> 1887 : Закон Доуса .
(src)="61"> Резервациядагы жерлерге болгон коомдук менчиктик аяктайт .
(trg)="61"> Общее владение землей прекращено .
(src)="62"> Резервациялар 160 акр өлчөмдөгү бөлүкчө жерлерине бөлүнүп түпкүлүктүү калкка бөлүштүрүлөт жана калган үлүш жерлердин баары жоюлат .
(trg)="62"> Резервации разделены на 160-акровые участки и переданы отдельным индейцам с утилизацией излишков .
(src)="63"> Ошентип , уруулар миллиондогон акр өлчөмдөгү жерлерден ажырайт .
(trg)="63"> Племена потеряли миллионы акров .
(src)="64"> Америкалык жерге болгон жеке менчик кыялдануу ушундай амал жолу аркылуу келип резервация жерлеринен эч нерсе калмайынча бөлүштүрүлө берген .
(trg)="64"> Американская мечта о частной собственности на землю оказалась очень хорошим способом делить резервации , пока ничего не останется .
(src)="65"> Биринчиден , көчүп келүү резервацияларды талкалаган , жана аны андан ары бөлүштүрүп , майдалап сатуу муундан муунга улана берген .
(trg)="65"> Закон уничтожил резервации , создав условия для их дальнейшего дробления и продажи с каждым следующим поколением .
(src)="66"> Көпчүлүк үлүш жерлер жана резервациялардын чегинде жайгашкан көптөгөн жеке жерлер азыркы убакта ак фермерлердин колунда .
(trg)="66"> Большая честь " излишней " земли и множество участков в границах резерваций сейчас в руках белых фермеров .
(src)="67"> Кайрадан жакшы жерлерге Уасишу ээ болду .
(trg)="67"> Опять лучшие земли ушли к ващичу .
(src)="68"> 1890 жыл менин оюмча бул слайттардын арасында эң маанилүү күн .
(trg)="68"> 1890 , дата , как я думаю , самая важная в этом слайд-шоу .
(src)="69.1"> Бул жылы Wounded Knee ( Вундид Нии ) аттуу кандуу коогалаңы болгон .
(src)="69.2"> Декабрдын 29нда
(trg)="69.1"> Это год резни при Вундед-ни .
(trg)="69.2"> 29 декабря
(src)="70"> Америкалык аскерлер Вундид Нии булуңунда Сиу эли жайгашкан айылды курчоого алат жана Big Foot ( Биг Фуд ) аттуу эл башчысы менен бирдикте 300дөй жергиликтүү калкты аёсуз өлтүрүшөт , бул кандуу окуяда аскерлер жаңы куралды колдонушат ал автоматтык октор менен атылган Hotchkiss ( Хотчкис ) аттуу мылтыгы болгон .
(trg)="70"> солдаты США окружили лагерь Сиу у ручья Вундед-ни и вырезали вождя Большая Нога и 300 военнопленных , с использованием новейшего автоматического оружия стрелявшего разрывными пулями называемого пушкой Гочкисса .
(src)="71"> Бул салгылашуу деп аталган өлтүрүүлөр үчүн 20 Конгресстик эрдик үчүн медалдар 7чи кавалериянын жоокерлерине берилген .
(trg)="71"> За эту , так называемую , битву , 20 Медалей Почета Конгресса за доблесть были вручены 7-ому Кавалерийскому Полку .
(src)="72"> Бүгүнкү күндө , салгылашуулардын арасындагы эң жогорку дэңгээлде ыйгарылган бул медал чоң сыйлыктуу медал болуп эсептелет .
(trg)="72"> До нынешнего дня , это наибольшее число Медалей Почета когда-либо присвоенных за одну битву .
(src)="73"> Мына ушул медалдардын көпчүлүгү аялдар менен жаш балдарды ырайымсыз жок кылуу үчүн берилген мындай сыймыка жетүү Биринчи Дүйнөлүк согушта да , Экинчи Дүйнөлүк согушта да , Корея , Вьетнам , Ирак жана Афганистан согуштарында да болгон эмес .
(trg)="73"> Было дано больше Медалей Почета за поголовное истребление женщин и детей чем за любую битву Первой Мировой , Второй Мировой , Кореи , Вьетнама , Ирака или Афганистана .
(src)="74"> Вундид Нии кандуу коогалаңы түпкүлүктүү калктын согушунун аяктоосу деп эсептелет .
(trg)="74"> Резня при Вундед-ни считается концом индейских войн .
(src)="75"> Мен кайсыл гана жактагы Вундид Нииде каза тапкандардын жайларына барбайын , мен ал жайларды жалаң гана Лакота же Сиу элдердики эмес бирок баардык түпкүлүктүү элдердин жайларындай көрөм .
(trg)="75"> Когда я посещаю сайт посвященный массовому захоронению при Вундед-ни , я вижу , что это не просто могила для племен Лакота и Сиу , а могила всего коренного населения .
(src)="76"> Black Elk ( Блэк Илк ) аттуу ыйык киши айткан бир сөз бар , " Ошондо эмне жок болуп , түгөнгөндүгүн мен билбей калдым .
(trg)="76"> Святой человек , Черный Лось , говорил , " Тогда я не знал сколько всего закончилось .
(src)="77"> Азыркы карыган жашымда артымды кылчайып караганымда Баягы өтүп кеткен аялдар менен жаш балдардын ар тарапта үйүлүп жаткан денелери кадимки эле ийилген капчыгайды бойлоп мен аларды көргөндө сайды көргөндөй болуп алардын жаш көздөрү элесимде .
(trg)="77"> Сейчас , оглядываясь назад , с высоты моих преклонных лет , я все еще вижу убитых женщин и детей лежащих группами и отдельно по всей территории извилистого оврага также ясно , как я видел их своими еще молодыми глазами .
(src)="78"> Ошол кандуу жерде дагы башка нерсе түбөлүко жок болгондугун көрөм ал ажал октору менен кошо жерге көмүлгөн .
(trg)="78"> И я понимаю , что кое что еще погибло в той кровавой грязи и было похоронено в снежном урагане .
(src)="79"> Ал адамдардын келечеке болгон тилектери жок болгон ,
(trg)="79"> Человеческая мечта погибла тогда
(src)="80"> жана ал тилектер аябай сонун болгон . "
(trg)="80"> и это была красивая мечта . "
(src)="81"> Бүгүнкү күн менен Түпкүлүктүү Америка Элинин тарыхында жаңы доор пайда болду .
(trg)="81"> С этим событием , началась новая эра в истории коренных американцев .
(src)="82.1"> Баардык нерселерди ченесе болот Вундид Нии окуясына чейин жана андан кийин .
(src)="82.2"> Анткени накта ошол учурда Хотчкисс мылтыктарын мээлеп туруп Америка өкмөтү түпкүлүктүү калктын укуктарына болгон көз карашын ачык көрсөткөн .
(trg)="82.1"> Все можно разделить на периоды " До " и " После " Вундед-ни .
(trg)="82.2"> Потому что в тот момент с нажимая курки пулеметов Гочкисса Американское правительство открыто заявило о своей позиции касательно прав коренного населения .
(src)="83.1"> Анткени алар келишимдерден чарчаган .
(src)="83.2"> Алар ыйык дөбөлөрдөн чарчаган .
(trg)="83.1"> Они устали от договоренностей .
(trg)="83.2"> Они устали от священных холмов .
(src)="84"> Алар арбак бийлеринен чарчаган .
(trg)="84"> Они устали от танцев призраков .
(src)="85"> Иши кылса алар Сиу элинин келип чыккан баардык ыңгайсыздыктарга чарчаган .
(trg)="85"> И они устали от всех " неудобств " Сиу .
(src)="86"> Ошондуктан алар түпкүлүктүү калкка өзүлөрүнүн эрежелерин алып келишкен .
(trg)="86"> И они привели свои пулеметы .
(src)="87"> " Мындан ары силер Түпкүлүктүү калк - Indian ( Индиан ) " болосуңар деп , мылтыктары менен жергиликтүү калкты мээлеп маселени чечишкен .
(trg)="87"> " Вы все еще хотите быть индейцами , " сказали они , держа палец на спусковом крючке .
(src)="88"> 1900 : Америкадагы Түпкүлүктүү калктын саны эң төмөнкү дэңгээлге жетти - 250,000 ден аз болду , салыштырып келгенде бул калк 1492 жылы 8 миллиондогон санды түзгөн .
(trg)="88"> 1900 : Американская популяция индейцев достигает исторического минимума - меньше 250 000 , по сравнению с 8 миллионами в 1492 году .
(src)="89"> Шумдук ылдамдыктагы көрсөткүч .
(trg)="89"> Быстрая перемотка .
(src)="90"> 1980 : Америка тарыхындагы эң чоң убакытка созулган сот Сиу улуту менен Америка Кошмо Штаттарынын ортосундагы мамилени териштирип Американын Жогорку Соту тарабынан каралган .
(trg)="90"> 1980 : Самое долгое судебное слушание в истории США , Нация Сиу против Соединенных Штатов , рассматривалось в в Верховном Суде США .
(src)="91"> Соттун чечими боюнча , Сиу элин резервация жерлерине көчүрүү жана алардын жети миллион акр чакырымдагы жерлери жер изилдөөчүлөр жана отурукташа турган көчмөндөр үчүн берилгени Форд Ларами экинчи келишиминин шарттарынын одоно бузулгандыгы тууралуу тыянак чыгарган .
(trg)="91"> Суд постановил , что , когда Сиу были выселены в резервации и 7 миллионов акров их земель были открыты для золотопромышленников и фермеров , условия второго Договора Форта Ларами были нарушены .
(src)="92.1"> Сотко ылайык Блэк Хилз жерлери мыйзамсыз түрдө тартылып алынган жана ал жерлердин алгачкы баасына пайыз кошулуп Сиу улутуна толук бойдон төлөнүшү керек деген тыянак чыгарылат .
(src)="92.2"> Блэк Хилз үчүн төлөнө турган акы катары
(trg)="92.1"> Суд постановил что горы Блек-Хиллз были отобраны незаконно и что первоначальная стоимость плюс процент должна быть выплачена народу Сиу .
(trg)="92.2"> Как плату за Блек-Хиллз
(src)="93"> Сот 106 миллион гана долларды Сиу улутуна берилсин деп чечим чыгарат .
(trg)="93"> суд присудил лишь 106 миллионов долларов народу Сиу .
(src)="94"> Сиу эли ал акчадан баш тартат жана " Блэк Хилз жерлери сатылбайт " деген ураан менен кала берет .
(trg)="94"> Сиу отказались от денег в единодушном крике : " Блек-Хиллз не продается . "
(src)="95"> 2010 : Бүгүнкү күндөгү Түпкүлүктүү калктын статистикасы , Вундид Нии коогалаңынан бир кылым убакыттан кийин , колониялык мурастын ачыка чыгышы , зомбулуктап элди көчүрүү жана келишимдердин одоно бузулган окуяларга бай болду .
(trg)="95"> 2010 : Статистика касательно популяции коренного населения в наши дни , больше века прошло с резни при Вундед-ни , наполненного наследием колонизации , насильным переселением и разорванными договорами .
(src)="96"> Пайн Ридж Түпкүлүктүү калктын резервациясындагы жумушсуздук 85 жана 90 пайыз ортосунда белгиленет .
(trg)="96"> Безработица в Сосновом Хребте колеблется между 85 и 90 процентами .
(src)="97.1"> Америкадагы үй-жай менен камсыз кылуу кызматы жаңы үйлөрдү сала албайт , ал эми азыркы турган турак жайлар акырындан кыйрап жатышат .
(src)="97.2"> Көпчүлүк эл үй-жайсыз ,
(trg)="97.1"> Строительные организации не могут строить новые дома , а имеющиеся обрушаются один за одним .
(trg)="97.2"> Многие являются бездомными ,
(src)="98"> ал эми үйлөрү барлар чирип бара жаткан имараттарда беш үй-бүлөөгө чейин жашашат .
(trg)="98"> а те , кто имеют дома , живут в прогнивших хибарах зачастую по 5 семей в одной .
(src)="99"> Пайн Ридждеги 39 пайыз үйлөрүндө свет жок .
(trg)="99"> 39 % домов Соснового Хребта не имеют электричества .
(src)="100"> Резервациядагы дээрлик 60 пайыз үйлөр көк дат менен капталган .
(trg)="100"> Как минимум 60 % домов в резервации заражены черной плесенью .