# ky/ted2020-1004.xml.gz
# pt_br/ted2020-1004.xml.gz
(src)="1"> Мен бүгүн бул жерде Лакота жергесинде тартылган сүрөттөрүмдү көрсөтмөкчүмүн .
(trg)="1"> Estou aqui para apresentar minhas fotografias dos Lakota .
(src)="2"> Көбүңүздөр Лакота тууралуу мурда уккансыздар , же жок дегенде андан чоңураак уруулар топтору жөнүндө мисалга , Сиу аттуу .
(trg)="2"> Muitos de vocês já ouviram sobre os Lakota , ou pelo menos o grande grupo de tribos indígenas conhecida como Sioux .
(src)="3"> Лакота уруусу башка бир топ уруулардай эле өз жерлеринен көчүрүлүп согуш абактарынын туткуну болуп калган андай жерлер азыркы мезгилде резервация-корук деп аталат .
(trg)="3"> Os Lakotas são uma das muitas tribos que foram removidas de suas terras para campos de prisioneiros de guerra hoje chamadas de Reservas .
(src)="4.1"> Pine Ridge ( Пайн Ридж ) аттуу резервациясы бүгүнкү алып баруумдун темасы болот .
(src)="4.2"> Бул резервация Түштүк Дакотанын Black Hills ( Блэк Хилз ) деген жеринен болжол менен 120 км чакырым алыстыгында жайгашкан .
(trg)="4"> A Reserva Pine Ridge , é o tema principal da minha apresentação de slides , e se encontra a 120 quilômetros a sudeste da região montanhosa chamada Black Hills , em Dakota do Sul .
(src)="5"> Ал жерди кээ бирде дагы 334 номериндеги Согуш Абагынын Туткуну деп аташат , жана ушул жерде азыркы убакта Лакота уруусу жашайт .
(trg)="5"> Também é chamada como Campo de Prisioneiros de Guerra de Número 334 , e é onde os Lakotas vivem hoje .
(src)="6"> Кана эмесе айткылачы , араңыздарда канчооңор AIM , башкача айтканда Америкалык Түпкүлүктүү Калктын Кыймылы тууралуу уктуңуздар эле же болбосо Russell Means ( Рассел Минз ) тууралуу , же Leonard Peltier ( Леонард Пелтиер ) жөнүндө , же Огалала уругунун бийликтегилер менен болгон тирешүүсүн билсеңиздер анда сиздер Пайн Ридж бул Америкадагы түпкүлүктүү элдин көйгөйлөрүн чечүү боюнча даана ортосу экендигин билесиздер .
(trg)="6"> Agora , se algum de vocês já ouviu falar de MIA ( AIM ) , o Movimento Indígena Americano , ou de Russell Means , ou Leonard Peltier , ou da resistência em Oglala , então você sabe que Pine Ridge é o epicentro dos assuntos Indígenas nos EUA .
(src)="7.1"> Ошентип биздин бүгүнкү жолугушуубузда менден менин Лакота калкы менен болгон карым-катнашым тууралуу сүйлөп берүүнү суранышкан , а бирок чындыгында ушул жөнүндө сүйлөшүү мен үчүн абдан оор .
(src)="7.2"> Анткени , эгер сиздер менин денемдин түсүн байкабай калсаңыздар , анда караңыздар , мен ак кишимин , анан бул жагдай Түпкүлүктүү калк резервациясында абдан чоң тоскоолдук болуп эсептелет .
(trg)="7.1"> Me pediram que hoje eu falasse um pouco sobre a minha ligação com os Lakota , e isso é muito difícil para mim .
(trg)="7.2"> Isso porque , se você ainda não percebeu pela cor de minha pele , eu sou branco , e isso é uma grande barreira numa Reserva Indígena .
(src)="8"> Бүгүнкү менин сүрөттөрүмдө сиздер көп адамдарды көрөсүздөр ,
(trg)="8"> Hoje você verá muitas pessoas em minhas fotografias ,
(src)="9"> ал кишилер менен мен аябай жакын мамилелерди түздүм жана алар мени бир туугандай кылып эле тозуп алышты .
(trg)="9"> e eu me tornei muito próximo delas , e elas me receberam como se eu fosse da família .
(src)="10.1"> Алар мени ага жана тайаке деп аташып беш жыл бою кайра кайра үйлөрүнө чыкырып жатышты .
(src)="10.2"> Бирок Пайн Риджде
(trg)="10.1"> Eles me chamam de irmão e tio e há mais de 5 anos sempre me convidam a estar com eles .
(trg)="10.2"> Mas em Pine Ridge ,
(src)="11"> мен ар дайым " Уасишу " деген ысым менен кала берем ,
(trg)="11"> eu sempre serei o que é chamado de wasichu ,
(src)="12"> Уасишу Лакота тилиндеги сөз жана ал түпкүлүктүү калк эмес дегенди билдирет , Васишу деген сөздүн дагы бир котормосу " өзүнө эттин эң сонун бөлүгүн алган адамды " билгизет .
(trg)="12"> e wasichu é um termo Lakota para os ' não índios ' , mas outra versão desse termo quer dizer : " aquele que fica com a melhor carne para si " .
(src)="13"> Менин сөзүмдүн маңызы мына ушунда - эттин эң сонун бөлүгүн алган адамда болмокчу .
(trg)="13"> E é nisso que quero focar -- aquele que fica com a melhor parte da carne .
(src)="14"> Бул ач көздүктү билдирет .
(trg)="14"> Ganancioso é seu significado .
(src)="15"> Мына ушул аудиторияда олтургандарды карагылачы .
(trg)="15"> Então olhem para os presentes neste auditório hoje .
(src)="16"> Биз мына Батыш Америкадагы жеке университеттеринде окуйбуз , азыр олтурганыбыз болсо кызыл тукабадан жабылган олтургучтар чөнтөктөрүбүздө тыйыныбыз жетиштүү .
(trg)="16"> Estamos numa escola particular no Oeste americano , sentados em poltronas de veludo vermelho com dinheiro em nossas carteiras .
(src)="17"> Биздин жашоолорубузду карасаңыздар , биз чындыгында эле эттин эң сонун бөлүктөрүн алганбыз .
(trg)="17"> E se olharmos para nossas vidas , de fato fomos nós que pegamos a melhor parte da carne .
(src)="18"> Келгилечи бүгүн бул сүрөттөргө көңүл буралы көп нерселерге жетишсиз болгон адамдардын өмүрлөрүн көрөлү , аларды билели жана ал адамдардын беттерин көргөн сайын бул жалаң гана Лакота калкынын элестери эмес , бул баардык түпкүлүктүү калктын мүдөөсүн үчүн турган эл экендигин түшүнөлү .
(trg)="18"> Então vejamos esse conjunto de fotografias de um povo que perdeu para que nós pudessemos ganhar , e perceber que quando olharmos para os rostos dessas pessoas que não representam somente imagens dos Lakota , e , sim , que representam todo o povo Indígena .
(src)="19"> Бул жөнөкөй кагаздын бетинде мен көргөн тарых барактары жана мен аны Лакота досторуман жана үй-бүлөмөн үйрөндүм .
(trg)="19"> Neste pedaço de papel está a história do jeito que aprendi de meus amigos e da minha família Lakota .
(src)="20"> Бул тарых барактары сүйлөшүлгөн жана бузулган келишимдерге согуш деп көз боемочулук болгон кыргын болгон окуялар менен белгилүү .
(trg)="20"> O que veremos é uma cronologia de tratados feitos , tratados quebrados e massacres disfarçados de batalhas .
(src)="21.1"> Мен 1824 жыл менен баштаймын .
(src)="21.2"> Түпкүлүктүү калк менен иштөө деп белгилүү болгон бөлүм
(trg)="21.1"> Vou começar em 1824 .
(trg)="21.2"> " O que é conhecido como a Agência dos Assuntos Indígenas
(src)="22"> Согуш Департаментинин карамагында ачылып , баскынчылыктын баштапкы деңгээлин Түпкүлүктүү калк менен боло турган кызматташтыкта белгилеп койгон .
(trg)="22"> foi criado dentro do Ministério da Guerra , estabelecendo desde o princípio o tom agressivo em nosso relacionamento com os Indígenas Americanos .
(src)="23"> 1851 жыл : Форд Ларами биринчи келишимине кол коюлган , ал болсо Лакота Улутунун чек аралырын так белгилешкен .
(trg)="23"> 1851 : O primeiro tratado de Fort Laramie estabelece fronteiras bem definidas para a Nação Lakota .
(src)="24"> Келишимге ылайык , ошол жерлер эгемендүү улуттун жерлери деп эсептелет .
(trg)="24"> De acordo com o tratado essas terras seriam de uma nação soberana .
(src)="25"> Эгер келишимдеги чек аралар ошол бойдон калганда - жана ошол мыйзам негиздерине ылайык ошондой эле болушу абзел - анда бүгүнкү күндөрү Кошмо Штаттары мындай болмок .
(trg)="25"> Se as fronteiras desse tratado tivessem sido reais -- e há uma base legal que diz que assim deveria ser -- então este seria o mapa dos EUA hoje .
(src)="26"> 10 жылдан кийин ,
(trg)="26"> Mas 10 anos depois ,
(src)="27"> Линкольн Президенти Homestead Act ( Хоумстед Экт ) аттуу мыйзамды чыгарат , ага ылайык Түпкүлүктүү калктын жерлерине көптөгөн ак кишилер отурукташат .
(trg)="27"> o Decreto Homestead , assinado pelo Presidente Lincoln , inundou as terras Indígenas com uma enxurrada de colonos brancos .
(src)="28"> 1863 : Минесота жерлеринде Санти Сиу калкынын көтөрүлүшү 38 Сиу адамдарын асып өлтүрүү менен аяктап , Ошол мезгилдеги Кошмо Штаттарынын эң чоң жазалоолорунан болот .
(trg)="28"> 1863 : Um levante dos Santee Sioux em Minnesota termina com o enforcamento de 38 homens Sioux , a maior execução em massa da história dos EUA .
(src)="29"> Бул жазалоо Линкольн Президентинин буйругу болгон да ал эми ага чейин эки күн мурун Линкольн укуктарды теңдетүүгө багытталган Emancipation Proclamation ( Имансипейшн прокламейшн ) аттуу мыйзамга кол койгон болчу .
(trg)="29"> A execução foi por ordem do Presidente Lincoln apenas dois dias após ele ter assinado a Proclamação de Emancipação .
(src)="30.1"> 1866 жылы трансматериктик темир жолун куруу - жаңы заманы башталат .
(src)="30.2"> Биз бул темир поездер үчүн жана ал жолдорду кыскартыш үчүн
(trg)="30.1"> Em 1866 , com a construção da linha férrea transcontinental -- iniciava-se uma nova era .
(trg)="30.2"> Tomamos posse de terras para estradas de terra e de ferro
(src)="31"> жергиликтүү Лакота калкынын жерлерин тартып алдык .
(trg)="31"> e assim cortar caminhos no coração da Nação Lakota .
(src)="32"> Келишимдердин дээрлик баардыгы ыргытылган болчу .
(trg)="32"> Os tratados foram jogados pela janela .
(src)="33.1"> Ошондуктан Лакота калкынын үч уруулары чогулуп Кызыл Булут аттуу башчынын астында Кошмо Штаттардын аскер күчтөрүнө бир топ ирет чабуул жасап аларды утушат .
(src)="33.2"> Мен ушул жерди кайталагым келет .
(trg)="33.1"> Em resposta , três tribos lideradas pelo cacique Lakota Nuvem Vermelha atacou e derrotou o exército americano por muitas vezes .
(trg)="33.2"> Eu quero repetir essa parte .
(src)="34"> Лакота Кошмо Штат аскерлерин утат .
(trg)="34"> Os Lakota derrotaram o exército americano .
(src)="35"> 1868 : Экинчи Форд Ларами келишими Улуу Сиу Улутунун эгемендүүлүгүнө даана кепилдик берет жана Лакота элинин Black Hills ( Блэк Хилз ) аттуу сыйык жерлерине ээ экендигин көрсөтөт .
(trg)="35"> Em 1868 : O segundo tratado do Fort Laramie definitivamente garante a soberania da Grande Nação Sioux e a propriedade pelos Lakota das sagradas Black Hills .
(src)="36.1"> Жана ошондой эле Кошмо Штат өкмөтү Лакота элине алардын жанында жайгашкан штаттарындагы башка жерлер боюнча жана уучулук боюнча укуктарын берүүгө сөз берет .
(src)="36.2"> Биз мындан ары Powder River ( Паудер Ривер ) аймагы
(trg)="36.1"> O governo também promete terra e direitos à caça nos estados circunvizinhos .
(trg)="36.2"> Prometemos a eles que a região do Rio Powder
(src)="37"> ак адамдардын баардыгына жабылат деген убада бердик .
(trg)="37"> seria então fechada para todos os brancos .
(src)="38"> Ошентип бул келишим Кызыл Булут менен Сиу үчүн чоң утуш болду .
(trg)="38"> O tratado parecia um vitória completa para Nuvem Vermelha e os Sioux .
(src)="39"> Чындыгында , Американын тарыхына таянсак жергиликтүү Америка өкмөтү тарыхта бир гана жолу ушул согушта тынчтык сүйлөшүүлөрун жүргүзүп душмандын баардык талаптарына баш ийген .
(trg)="39"> De fato , esta foi a única guerra na história americana em que o governo negociou a paz concedendo tudo que o inimigo demandou .
(src)="40"> 1869 : Трансматериктик темир жолунун салыныша аяктады .
(trg)="40"> 1869 : A linha férrea transcontinental é concluída .
(src)="41"> Бул жол менен ары бери көп нерселер ташылып , алар менен кошо көптөгөн аңчылар да жүргүнчү болушуп буфало , жапайы букаларга , аңчылык кылышып , букалар менен дүн сатуулук боюнча ишкердүүлүктү башташты , жана аны менен бирдикте Сиу элинин азык-түлүк жана кийим-кечелер булактарын жойушту .
(trg)="41"> Começou por transportar , entre outras coisas , um grande número de caçadores que inauguraram a grande matança de búfalos , eliminando uma fonte de comida , vestimenta e abrigo para os Sioux .
(src)="42"> 1871 : Түпкүлүктүү калк боюнча бөлүштүрүү актысы бүтүн түпкүлүктүү калкты федералдык өкмөткө көз карандуу болгон чөлкөмдөргө айландырды .
(trg)="42"> 1871 : O Decreto de Apropriação Indígena torna todos os índios responsabilidade do governo federal .
(src)="43"> Буга кошумча атайын аскердик буйрук чыгарылып батыштык түпкүлүктүү калк резервациялардан тышка чыкпоого тыйуу салынат .
(trg)="43"> E mais , os militares emitem ordens proibindo os índios do Oeste de deixar suas reservas .
(src)="44"> Бүтүндөй батыштык түпкүлүктүү калк ошол убакыттан баштап азыркы заманга чейин согуштун абактарында калуудо .
(trg)="44"> Todos os índios do Oeste nesta altura eram prisioneiros de guerra .
(src)="45"> 1871 жылы биз ошондой эле келишимдерди түзүү адатын токтоттук .
(trg)="45"> Também em 1871 , encerramos a era de fazer tratados .
(src)="46"> Анткени келишимдер боюнча уруулар эгемендүү улут катары жашашмак , бирок биз болсо андайды каалабайт элек ;
(trg)="46"> O problema dos tratados é que eles permitem às tribos existirem como nações soberanas , e nós não podemos conviver com isso ;
(src)="47"> бизде башкача көз караштар бар болчу .
(trg)="47"> nós tinhamos outros planos .
(src)="48"> 1874 : George Custer ( Жорж Кастер ) генералы Лакота жергесинде алтын кендери табылгандыгы тууралуу жарыя салып чыкты , ал кендер өзгөчө Black Hills ( Блэк Хилз ) жергесинде болгону айтылды .
(trg)="48"> 1874 : General George Custer anuncia a descoberta de ouro em território Lakota , especificamente em Black Hills .
(src)="49"> Алтындын бар экендиги Лакота улутунун айланасына ак адамдардын көптөгөн санда көчүп келүүсүнө алып келди .
(trg)="49"> A notícia do ouro faz com que uma grande massa de colonos brancos invada a Nação Lakota .
(src)="50"> Кастер Конгресске атайын сунуш киргизет ага ылайык Лакота менен болгон келишим тез аранын ичинде токтотулуш кажети белгиленет .
(trg)="50"> Custer recomenda ao Congresso que ache uma maneira de terminar com os tratados com os Lakota o mais cedo possível .
(src)="51"> 1875 : Лакота согушу башталат анын негизги себеби болуп Форт Ларами келишиминин бузулушу болот .
(trg)="51"> 1875 : A guerra Lakota inicia-se por causa da violação do tratado de Fort Laramie .
(src)="52"> 1876 : Июль айынын 26сы Лакота кыштагын чалгындоо аракетинде Кастердин 7чи кавалерия бөлүгү талкаланат да бул кармаш Little Big Horn ( литл биг хорн ) - Кичинекей Чоң Мүйүз атына конот .
(trg)="52"> 1876 : Em 26 de julho , a caminho para atacar o assentamento Lakota , a Sétima Cavalaria de Custer é massacrada na batalha de Little Big Horn .
(src)="53"> 1877 : Crazy Horse ( крейзи хорз ) аттуу Лакота элинин мыкты берени жана башчысы Форт Робинзон жергесинде курчалат .
(trg)="53"> 1877 : O grande guerreiro e cacique Cavalo Louco se rende em Fort Robinson .
(src)="54"> Кийинчерек ал түрмөдөн өлтүрүлөт .
(trg)="54"> Mais tarde ele é morto enquanto sob custódia .
(src)="55"> Ошол эле 1877 жылы биз дагы бир амал таап Форт Ларами келишдерин одоно буздук .
(trg)="55"> No ano de 1877 também é quando conseguimos contornar os tratados de Fort Laramie .
(src)="56.1"> Биз Сиу башчыларына жана аттуу-баштууларына жаңы келишим тартууладык ал келишим " сат же ачкалыкта кал " деген маанайда болгон .
(src)="56.2"> Келишимге кол коюуу же болбосо урууң азык-түлүксүз калат деген шарттар коюлат .
(trg)="56.1"> Um novo acordo foi apresentado para os caciques Sioux e aos homens em comando numa campanha conhecida como " venda ou morra de fome " .
(trg)="56.2"> Assine o papel , ou nada de alimentos para sua tribo .
(src)="57"> Ал келишимдерге калктагы улуулардын 10 пайызы гана кол коет .
(trg)="57"> Somente 10 porcento da população adulta assinou .
(src)="58"> Форт Ларами келишимине ылайык уруунун жок дегенде үчтөн же төрттөн бир бөлүгү жерлерди берүү үкугуна ээ болгон .
(trg)="58"> O tratado do Fort Laramie determinava que no mínimo três quartos da tribo teriam que assinar a entrega das terras .
(src)="59"> Албетте келишимдеги бул берене жокко салынган .
(trg)="59"> A cláusula foi obviamente ignorada .
(src)="60"> 1887 : Dawes ( Доуз ) актысы .
(trg)="60"> 1887 : O Decreto Dawes .
(src)="61"> Резервациядагы жерлерге болгон коомдук менчиктик аяктайт .
(trg)="61"> Cessa a propriedade comunitária das terras da reserva .
(src)="62"> Резервациялар 160 акр өлчөмдөгү бөлүкчө жерлерине бөлүнүп түпкүлүктүү калкка бөлүштүрүлөт жана калган үлүш жерлердин баары жоюлат .
(trg)="62"> As áreas da reserva são divididas em seções de 210 hectares e distribuídas aos índios de maneira individual , descartando o saldo remanescente .
(src)="63"> Ошентип , уруулар миллиондогон акр өлчөмдөгү жерлерден ажырайт .
(trg)="63"> As tribos perderam milhões de hectares .
(src)="64"> Америкалык жерге болгон жеке менчик кыялдануу ушундай амал жолу аркылуу келип резервация жерлеринен эч нерсе калмайынча бөлүштүрүлө берген .
(trg)="64"> O sonho americano da propriedade individual de terras tornou-se um jeito bem esperto de dividir a reserva até que nada sobrasse .
(src)="65"> Биринчиден , көчүп келүү резервацияларды талкалаган , жана аны андан ары бөлүштүрүп , майдалап сатуу муундан муунга улана берген .
(trg)="65"> Essa ação destruiu as reservas , tornando viável e fácil novas subdivisões para venda com a chegada das novas gerações .
(src)="66"> Көпчүлүк үлүш жерлер жана резервациялардын чегинде жайгашкан көптөгөн жеке жерлер азыркы убакта ак фермерлердин колунда .
(trg)="66"> Grande parte do saldo de terras e muitos dos pequenos lotes dentro das reservas estão agora nas mãos de fazendeiros brancos .
(src)="67"> Кайрадан жакшы жерлерге Уасишу ээ болду .
(trg)="67"> Mais uma vez , a parte gorda da terra fica com o wasichu .
(src)="68"> 1890 жыл менин оюмча бул слайттардын арасында эң маанилүү күн .
(trg)="68"> 1890 , uma data que creio que seja da maior importância na minha apresentação .
(src)="69.1"> Бул жылы Wounded Knee ( Вундид Нии ) аттуу кандуу коогалаңы болгон .
(src)="69.2"> Декабрдын 29нда
(trg)="69.1"> Este é o ano do massacre de Wounded Knee .
(trg)="69.2"> Dia 29 de dezembro ,
(src)="70"> Америкалык аскерлер Вундид Нии булуңунда Сиу эли жайгашкан айылды курчоого алат жана Big Foot ( Биг Фуд ) аттуу эл башчысы менен бирдикте 300дөй жергиликтүү калкты аёсуз өлтүрүшөт , бул кандуу окуяда аскерлер жаңы куралды колдонушат ал автоматтык октор менен атылган Hotchkiss ( Хотчкис ) аттуу мылтыгы болгон .
(trg)="70"> as tropas americanas cercam um acampamento Sioux no riacho Wounded Knee e massacram o cacique Pé Grande e 300 prisioneiros de guerra , usando uma nova arma de fogo rápido que dispara balas explosivas chamada de metralhadora Hotchkiss .
(src)="71"> Бул салгылашуу деп аталган өлтүрүүлөр үчүн 20 Конгресстик эрдик үчүн медалдар 7чи кавалериянын жоокерлерине берилген .
(trg)="71"> Nesta batalha assim chamada foram dadas 20 Medalhas Congressionais de Honra por bravura para a Sétima Cavalaria .
(src)="72"> Бүгүнкү күндө , салгылашуулардын арасындагы эң жогорку дэңгээлде ыйгарылган бул медал чоң сыйлыктуу медал болуп эсептелет .
(trg)="72"> Até o dia de hoje , nunca tantas Medalhas de Honra foram agraciadas por conta de uma única batalha .
(src)="73"> Мына ушул медалдардын көпчүлүгү аялдар менен жаш балдарды ырайымсыз жок кылуу үчүн берилген мындай сыймыка жетүү Биринчи Дүйнөлүк согушта да , Экинчи Дүйнөлүк согушта да , Корея , Вьетнам , Ирак жана Афганистан согуштарында да болгон эмес .
(trg)="73"> Mais Medalhas de Honra foram dadas pelo massacre indiscriminado de mulheres e crianças do que em qualquer outra batalha na Primeira Guerra Mundial , Segunda Guerra Mundial , Coreia , Vietnam , Iraque ou Afeganistão .
(src)="74"> Вундид Нии кандуу коогалаңы түпкүлүктүү калктын согушунун аяктоосу деп эсептелет .
(trg)="74"> O massacre de Wounded Knee é considerado o término das guerras indígenas .
(src)="75"> Мен кайсыл гана жактагы Вундид Нииде каза тапкандардын жайларына барбайын , мен ал жайларды жалаң гана Лакота же Сиу элдердики эмес бирок баардык түпкүлүктүү элдердин жайларындай көрөм .
(trg)="75"> Sempre que visito o local da vala comum em Wounded Knee , eu não vejo somente uma sepultura para os Lakota ou para os Sioux , mas vejo um cemitério de todos os povos indígenas .
(src)="76"> Black Elk ( Блэк Илк ) аттуу ыйык киши айткан бир сөз бар , " Ошондо эмне жок болуп , түгөнгөндүгүн мен билбей калдым .
(trg)="76"> O pajé Alce Negro disse , " Eu não sabia então o quanto foi eliminado .
(src)="77"> Азыркы карыган жашымда артымды кылчайып караганымда Баягы өтүп кеткен аялдар менен жаш балдардын ар тарапта үйүлүп жаткан денелери кадимки эле ийилген капчыгайды бойлоп мен аларды көргөндө сайды көргөндөй болуп алардын жаш көздөрү элесимде .
(trg)="77"> Quando olho para trás agora desde esta alta colina de minha idade avançada , eu ainda posso ver as mulheres e crianças ensanguentadas amontoadas e espalhadas preenchendo a ravina tortuosa assim tão claro como quando eu os vi com olhos ainda jovens .
(src)="78"> Ошол кандуу жерде дагы башка нерсе түбөлүко жок болгондугун көрөм ал ажал октору менен кошо жерге көмүлгөн .
(trg)="78"> E posso ver que algo a mais morreu ali na lama de sangue e foi enterrado na nevasca .
(src)="79"> Ал адамдардын келечеке болгон тилектери жок болгон ,
(trg)="79"> O sonho de um povo morreu ali ,
(src)="80"> жана ал тилектер аябай сонун болгон . "
(trg)="80"> e era um sonho lindo . "
(src)="81"> Бүгүнкү күн менен Түпкүлүктүү Америка Элинин тарыхында жаңы доор пайда болду .
(trg)="81"> Com esse evento , uma nova era na história Indígena Americana começou .
(src)="82.1"> Баардык нерселерди ченесе болот Вундид Нии окуясына чейин жана андан кийин .
(src)="82.2"> Анткени накта ошол учурда Хотчкисс мылтыктарын мээлеп туруп Америка өкмөтү түпкүлүктүү калктын укуктарына болгон көз карашын ачык көрсөткөн .
(trg)="82.1"> Há duas metades a considerar : antes e depois de Wounded Knee .
(trg)="82.2"> Porque foi nesse momento específico com os dedos nos gatilhos das metralhadoras Hotchkiss que o governo dos EUA abertamente manifestou sua posição sobre os direitos Indígenas .
(src)="83.1"> Анткени алар келишимдерден чарчаган .
(src)="83.2"> Алар ыйык дөбөлөрдөн чарчаган .
(trg)="83.1"> Estavam cansados de tratados .
(trg)="83.2"> Estavam cansados de montanhas sagradas .
(src)="84"> Алар арбак бийлеринен чарчаган .
(trg)="84"> Estavam cansados de danças de fantasmas .
(src)="85"> Иши кылса алар Сиу элинин келип чыккан баардык ыңгайсыздыктарга чарчаган .
(trg)="85"> E estavam cansados das inconveniências dos Sioux .
(src)="86"> Ошондуктан алар түпкүлүктүү калкка өзүлөрүнүн эрежелерин алып келишкен .
(trg)="86"> Então trouxeram seus canhões .
(src)="87"> " Мындан ары силер Түпкүлүктүү калк - Indian ( Индиан ) " болосуңар деп , мылтыктары менен жергиликтүү калкты мээлеп маселени чечишкен .
(trg)="87"> " Você quer ser um índio agora , " eles disseram , com o dedo no gatilho .
(src)="88"> 1900 : Америкадагы Түпкүлүктүү калктын саны эң төмөнкү дэңгээлге жетти - 250,000 ден аз болду , салыштырып келгенде бул калк 1492 жылы 8 миллиондогон санды түзгөн .
(trg)="88"> 1900 : A população Indígena americana chega a seu ponto mais baixo -- menos de 250.000 , comparado com estimados oito milhões em 1492 .
(src)="89"> Шумдук ылдамдыктагы көрсөткүч .
(trg)="89"> Rapidamente para a frente .
(src)="90"> 1980 : Америка тарыхындагы эң чоң убакытка созулган сот Сиу улуту менен Америка Кошмо Штаттарынын ортосундагы мамилени териштирип Американын Жогорку Соту тарабынан каралган .
(trg)="90"> 1980 : A mais longa causa submetida a uma corte na história dos EUA , a Nação Sioux contra os Estados Unidos , foi julgada pela Suprema Corte Americana .
(src)="91"> Соттун чечими боюнча , Сиу элин резервация жерлерине көчүрүү жана алардын жети миллион акр чакырымдагы жерлери жер изилдөөчүлөр жана отурукташа турган көчмөндөр үчүн берилгени Форд Ларами экинчи келишиминин шарттарынын одоно бузулгандыгы тууралуу тыянак чыгарган .
(trg)="91"> A corte determinou que , quando os Sioux foram enviados para as reservas e os nove milhões e trezentos mil hectares de suas terras foram liberados para interessados na compra e rancheiros , os termos do segundo tratado de Fort Laramie havia sido violado .
(src)="92.1"> Сотко ылайык Блэк Хилз жерлери мыйзамсыз түрдө тартылып алынган жана ал жерлердин алгачкы баасына пайыз кошулуп Сиу улутуна толук бойдон төлөнүшү керек деген тыянак чыгарылат .
(src)="92.2"> Блэк Хилз үчүн төлөнө турган акы катары
(trg)="92.1"> A corte estabeleceu que as Black Hills foram ilegalmente tiradas e que o preço inicial ofertado mais os juros deveria ser pago à Nação Sioux .
(trg)="92.2"> Como pagamento por Black Hills ,
(src)="93"> Сот 106 миллион гана долларды Сиу улутуна берилсин деп чечим чыгарат .
(trg)="93"> a corte concedeu somente 106 milhões de dólares para a Nação Sioux .
(src)="94"> Сиу эли ал акчадан баш тартат жана " Блэк Хилз жерлери сатылбайт " деген ураан менен кала берет .
(trg)="94"> Os Sioux recusaram o dinheiro com um grito de guerra : " As Black Hills não estão à venda . "
(src)="95"> 2010 : Бүгүнкү күндөгү Түпкүлүктүү калктын статистикасы , Вундид Нии коогалаңынан бир кылым убакыттан кийин , колониялык мурастын ачыка чыгышы , зомбулуктап элди көчүрүү жана келишимдердин одоно бузулган окуяларга бай болду .
(trg)="95"> 2010 : As estatísticas sobre a população Indígena hoje , mais de um século após o massacre de Wounded Knee , revelam a herança da colonização , a migração forçada e as violações dos tratados .
(src)="96"> Пайн Ридж Түпкүлүктүү калктын резервациясындагы жумушсуздук 85 жана 90 пайыз ортосунда белгиленет .
(trg)="96"> O desemprego na Reserva Indígena de Pine Ridge flutua entre 85 e 90 porcento .
(src)="97.1"> Америкадагы үй-жай менен камсыз кылуу кызматы жаңы үйлөрдү сала албайт , ал эми азыркы турган турак жайлар акырындан кыйрап жатышат .
(src)="97.2"> Көпчүлүк эл үй-жайсыз ,
(trg)="97.1"> A agência da habitação não consegue construir novas estruturas , e as existentes estão se despedaçando .
(trg)="97.2"> Muitos são sem-teto ,
(src)="98"> ал эми үйлөрү барлар чирип бара жаткан имараттарда беш үй-бүлөөгө чейин жашашат .
(trg)="98"> e aqueles com casas estão empilhados em construções podres onde vivem até cinco famílias .
(src)="99"> Пайн Ридждеги 39 пайыз үйлөрүндө свет жок .
(trg)="99"> Em Pine Ridge , 39 porcento dos lares não tem eletricidade .
(src)="100"> Резервациядагы дээрлик 60 пайыз үйлөр көк дат менен капталган .
(trg)="100"> Pelo menos 60 porcento das casas nas reservas estão infestadas com mofo venenoso .