# ky/ted2020-1183.xml.gz
# nb/ted2020-1183.xml.gz
(src)="1.1"> Бир нече жыл мурун өзүмдү көнүмүш адат жашоомдо токтоп калгандай сездим .
(src)="1.2"> Ошондо , улуу Америкалык философ - Морган Спарлоктун кылган иштерин туурап , жаңы нерсени 30 күндүн ичинде баштайын деп чечтим .
(trg)="1"> For noen år siden , følte jeg meg låst til gamle rutiner , så jeg bestemte meg for å følge i fotsporene til den store amerikanske filosofen , Morgan Spurlock , og prøve noe nytt i 30 dager .
(src)="2"> Бул ойдун мааниси абдан жөнөкөй .
(trg)="2"> Ideen er egentlig ganske simpel .
(src)="3"> Өзүңүздүн жашооңузду байыта турган бир нерсе жөнүндө ойлонуп , ошону 30 күндүн ичинде ишке ашырганга аракет кылыңыз .
(trg)="3"> Tenk på noe du alltid har hatt lyst til å gjøre i livet , og prøv det de neste 30 dagene
(src)="4"> Байкап көрсө , 30 күндүн ичиндеги убакыт жаңы адатты уйрөнүүгө же эски адаттан айрылууга туура келген мезгил экен - мисалы , жаңылыктарды көрүүнү жашооңуздан алып салуу .
(trg)="4"> Det viser seg , at 30 dager er akkurat passe lenge for å legge til en vane , eller ta bort en vane -- som å se på nyheter -- fra livet ditt .
(src)="5"> Мен ушул 30 күндүк өзгөрүүнүн ичинде бир топ нерселерди үйрөндүм .
(trg)="5"> Det er et par ting jeg lærte mens jeg gjorde disse 30-dagers utfordringene .
(src)="6"> Биринчиден , мурда айлар учуп , унутулса , бир айдан кийин , ар бир маал эсте сакталып жатты .
(trg)="6"> Det første var , at istedenfor at månedene flyr forbi , glemt , så blir tiden mye mer minneverdig .
(src)="7"> Өзгөрүүнүн жаңы нерсеси катары , мен бир ай боюнча ар күнүмдү сүрөткө тарттым .
(trg)="7"> Dette er fra en utfordring om å ta et bilde hver dag i en hel måned .
(src)="8"> Ырас , кайсы жерде болгонум жана эмне кылганым толугу менен эсимде болду .
(trg)="8"> Og jeg husker nøyaktig hvor jeg var og hva jeg gjorde den dagen .
(src)="9"> Дагы байкап көрсөм , 30 күндүк өзгөрүүлөрүм канчалык кыйыныраак болгон сайын , өзүмө ишеничим көбөйдү .
(trg)="9"> Jeg la også merke til at ettersom jeg startet å gjøre flere og vanskeligere 30-dagers utfordringer så vokste selvtilliten min .
(src)="10"> Компьютерден башы чыкпаган окумуш сөрөйдөн жумушка ыракат алуу үчүн велосипед айдаган
(trg)="10"> Jeg gikk fra å være en datanerd fastgrodd til kontorpulten til typen som sykler til jobb --
(src)="11"> адамга айландым .
(trg)="11"> for moro skyld .
(src)="12"> Бул аз келгенсип , мен былтыр Килиманджаронун чокусуна чыктым , ал Африкадагы эң бийик тоо болуп эсептелет .
(trg)="12.1"> I fjor endte jeg til og med opp med å gå opp Mt .
(trg)="12.2"> Kilimanjaro , det høyeste fjellet i Afrika .
(src)="13"> Мен ушул 30 күндүк өзгөрүүлөргө чейин мындай нерселерди такыр кылган эмесмин .
(trg)="13"> Jeg ville aldri vært så eventyrlysten før jeg startet mine 30-dagers utfordringer .
(src)="14"> Менин көзүм жетти , эгер бир нерсени абдан катуу кааласаңыз , 30 күндүн ичинде ар нерсени ишке ашырсаңыз болот экен .
(trg)="14"> Jeg fant også ut at om du virkelig vil noe nok , så kan du gjøre hva som helst på 30 dager .
(src)="15.1"> Жашооңузда бир көркөм кара сөз жазгыңыз келди беле ?
(src)="15.2"> Ар жылы ноябрда ,
(trg)="15.1"> Har du noen gang ønsket å skrive en roman ?
(trg)="15.2"> Hver november ,
(src)="16"> он миңдеген адамдар 50 000 сөздөн турган чыгарманы 30 күндүн ичинде башынан баштап жазганга аракет кылышат .
(trg)="16"> prøver tusenvis av mennesker å skrive sin egen roman på 50.000 ord , helt fra bånn , på 30 dager .
(src)="17"> Ал үчүн бир айдын ичинде күнүнө 1,667 сөз жазыш керек экен .
(trg)="17"> Det viser seg at alt du trenger gjøre er å skrive 1667 ord hver dag i en måned .
(src)="18"> Мен ошондой кылдым .
(trg)="18"> Så det gjorde jeg .
(src)="19"> Баса , ийгиликтин сыры - баардык сөздөрдү жазып бүтмөйүнчө , уктабаш керек .
(trg)="19"> Forresten , hemmeligheten ligger i å ikke gå og legge seg før du har skrevet dagens kvote .
(src)="20"> Балким сиз уйкудан айрыласыз , бирок көркөм кара сөзүңүздү бүтүрөсүз .
(trg)="20"> Du blir kanskje søvnløs , men du blir ferdig med romanen .
(src)="21"> Эми менин китебим Американын улуу көркөм кара сөз чыгармасына киреби ?
(trg)="21"> Så er min bok den neste store amerikanske romanen ?
(src)="22.1"> Жок .
(src)="22.2"> Мен аны бир айдын гана ичинде жаздым .
(trg)="22.1"> Nei .
(trg)="22.2"> Jeg skrev den på en måned .
(src)="23"> Ал абдан начар .
(trg)="23"> Den er forferdelig .
(src)="24"> А бирок мындан ары , мисалы , TED кечесинде Джон Ходжманды кезиксем , " Мен компьютер адисимин " деп айткаңга мажбур эмесмин .
(trg)="24"> Men for resten av livet , om jeg møter John Hodgeman på en TED fest , trenger jeg ikke si , " Jeg er en dataingeniør . "
(src)="25"> Албетте эмесмин , бирок кааласам , " Мен жазуучумун " деп айтсам болот .
(trg)="25"> Nei , nei , for om jeg vil kan jeg si , " Jeg er en romanforfatter . "
(src)="26"> ( Күлкү ) Дагы сизге айта турган акыркы сөзүм -
(trg)="26"> ( Latter ) Det er en siste ting jeg vil nevne .
(src)="27"> мен жаңы , туруктуу өзгөрүүлөрдү кылганда , алар менин күнүмдүк адаттарыма батыраак айланганын түшүндүм .
(trg)="27"> Jeg lærte at når jeg gjorde små , bærekraftige forandringer , ting jeg kunne fortsette å gjøre , så var det mer sannsynlig at de ble permanente .
(src)="28"> Чоң , шумдук өзгөрүүлөрдүн эч жаман нерсеси жок .
(trg)="28"> Det er ingenting galt med store , gale utfordringer .
(src)="29"> Чынында , алар абдан кызыктуу болушу мүмкүн .
(trg)="29"> Faktisk er de masser av moro .
(src)="30"> Бирок алар ар дайым адаттарга айланаары күмөн .
(trg)="30"> Men det er ikke så sannsynlig at de vil vedvare .
(src)="31"> Мен 30 күндүн ичинде шекер колдонбой калганда , 31-чи күн ушуга окшош болгон .
(trg)="31"> Da jeg gikk uten sukker i 30 dager , så dag 31 ut som dette .
(src)="32"> ( Күлкү ) Анда эмесе менин суроом сизге мындай : Сиз эмнени күтүп жатасыз ?
(trg)="32"> ( Latter ) Så her er mitt spørsmål til dere : Hva venter du på ?
(src)="33"> Мен сизге кепилдик бере алам , каалайсызбы же каалабайсызбы , келе жаткан 30 күн дагы өтөт. ошондуктан , ар дайым жасагыңыз келген нерсе жөнүндө ойлонуп , эмки 30 күндүн ичинде аны ишке
(trg)="33"> Jeg garanterer deg at de neste 30 dagene kommer til å komme og gå om du vil eller ikke , så hvorfor ikke tenke på noe du alltid har hatt lyst til å prøve og gi det en sjanse
(src)="34"> ашырганга аракет кылыңыз .
(trg)="34"> de neste 30 dagene .
(src)="35"> Ыракмат .
(trg)="35"> Takk .
(src)="36"> ( Кол чабуу )
(trg)="36"> ( Applaus )
# ky/ted2020-245.xml.gz
# nb/ted2020-245.xml.gz
(src)="1"> Изилдөөчүлөр болуп биз белгилүү бир мүмкүнчүлүктөрүбүздү жана максаттарыбызды жетиш үчүн чексиз каражаттарды адатынча пайдаланабыз .
(trg)="1"> Vi forskere bruker ofte store ressurser på å oppnå visse funksjoner eller resultater .
(src)="2.1"> Бул илими прогресс үчүн же мүмкүнчүлүктөрдү изилдөө үчүн зарыл .
(src)="2.2"> Бирок ошондон жараткан ийгиликсиз шарттарда
(trg)="2.1"> Og dette er nødvendig for å få fremskritt i forskningen , eller for å utforske muligheter .
(trg)="2.2"> Men samtidig fører dette til en uheldig situasjon
(src)="3.1"> дүйнөнүн абдан кичинекей бөлүгү гана чындыгында ушул илимий ачууда катыша алат же ошо технологиядан пайда ала алат .
(src)="3.2"> Ушуну таптакыр өзгөртүү
(trg)="3.1"> hvor kun en bitteliten del av verden faktisk kan ta del i denne utforskingen eller nyttegjøre seg av denne teknologien .
(trg)="3.2"> Det som motiverer meg
(src)="4.1"> жана элдин бир далай көбүрөөк процентине технологиянын эшигин ачууга жөнөкөй мүмкүнчүлүктү көрүү менин изилдөөмө дем берет .
(src)="4.2"> Азыр мен силерге эки жакында белгилүү болгон
(trg)="4.1"> og som gjør min forskning spennende er når jeg ser enkle muligheter som endrer denne fordelingen drastisk , og gjør teknologien tilgjengelig til en mye større andel mennesker .
(trg)="4.2"> Jeg skal vise dere to videoer
(src)="5.1"> видеолорду көрсөткөнү жатам .
(src)="5.2"> Алар ушу философиямды ишке ашырууну көрсөтүшөт .
(src)="5.3"> Алар чындыгында Nintendo Wii Remote контроллерди пайдаланат .
(trg)="5.1"> som har fått mye oppmerksomhet nylig som jeg mener understreker denne tankegangen .
(trg)="5.2"> Og her brukes faktisk fjernkontrollen til Nintendo Wii .
(src)="6.1"> Ошо аспап жөнүндө укпагандарга түшүндүрөм , бул 40 доллар турган видео оюн контроллери .
(src)="6.2"> Негизинен аракет сенсор мүмкүнчүлүгү жарнамаланат .
(trg)="6.1"> Til de av dere som ikke er kjent med denne , så er dette en spillkontroll til 40 dollar ( 250 kr ) .
(trg)="6.2"> Og den er mest kjent for sine bevegelsessensorer ,
(src)="7"> Аны теннис ракеткадай же бейсбол калтектей колдонсоңор болот .
(trg)="7"> som gjør deg i stand til å bruke den som en tennis-racket eller et balltre .
(src)="8.1"> Бирок мен башка өзгөчөлүгүнө кызыгам - ошо контроллердин учунда башкаларга караганда жогору өндүрүмдүү инфра-кызыл камерасы бар .
(src)="8.2"> Пайдасын көрүш үчүн мен азыр эки видеолорду силерге көрсөткөнү жатам .
(trg)="8.1"> Men det som er vel så interessant er at ytterst på denne spillkontrolleren finnes det et forholdsvis bra infrarødt kamera .
(trg)="8.2"> Og jeg skal vise dere to eksempler på hvordan dette kan være nyttig .
(src)="9"> Мына менин проектор менен орнотолгон компьютер ,
(trg)="9"> Her har jeg koblet datamaskinen til prosjektoren ,
(src)="10.1"> анын үстүндө Wii Remote турат .
(src)="10.2"> Мисалы , силер көп акча жок окуу жайда иштесеңер ,
(trg)="10.1"> og jeg har plassert en Wii-fjernkontroll på toppen av denne .
(trg)="10.2"> For eksempel , på en skole
(src)="11.1"> көпчүлүгү ушундай деп ойлойм , же офисте иштейсиңер жана силерге интерактивдуу такта керек .
(src)="11.2"> Ушундай такталар эки-үч миң доллар турат .
(trg)="11"> som ikke har mye midler - som nok er tilfelle for mange skoler , eller på et kontor , og du ønsker en interaktiv tavle , så koster disse vanligvis mange tusen kroner .
(src)="12"> Ошону Wii Remote контроллер менен жасаганды силерге көрсөткөнү жатам .
(trg)="12"> Så det jeg skal vise dere nå er hvordan man lager en med Wii-fjernkontrollen .
(src)="13.1"> Эми ошого дагы бир жабдуу керек .
(src)="13.2"> Бул инфра-кызыл калем .
(src)="13.3"> Ушундай калемди өзүңөр жасаганга чамалуу беш доллар эле керек .
(trg)="13.1"> Dette krever imidlertid noe mer , nemlig en infrarød penn .
(trg)="13.2"> Du kan kjøpe denne for omtrent fem dollar ( 30 kr )
(src)="14.1"> Ага мисалы Radio Shack электротехника дүкөндө детальдарды сатып ала аласыңар .
(src)="14.2"> Батарейкасы , кнопкасы жана инфра-кызыл LED Жарык Чыгаруу Диоду бар .
(trg)="14.1"> på internett .
(trg)="14.2"> Den består i hovedsak av et batteri , en knapp og en infrarød diode ,
(src)="15.1"> Cилерге азыр көрүнбөйт , бирок кнопкасын басканда ал иштей баштайт .
(src)="15.2"> Анда азыр программамды аракетке келтирcем ,
(trg)="15.1"> og den slås på -- dere kan ikke se det -- og den slås på når jeg trykker på knappen .
(trg)="15.2"> Når jeg så kjører denne programvaren
(src)="16.1"> камерасы инфра-кызыл чекитти көрөт .
(src)="16.2"> Ошентип камеранын пиксель чекиттерди проектордун пиксельдерге регистрациялайм .
(src)="16.3"> Эми бул класс такта болуп калды .
(trg)="16.1"> vil kameraet se den infrarøde prikken , og jeg kan koble plasseringen av kamerapikslene til prosjektorpikslene .
(trg)="16.2"> Og nå er dette blitt en tavle .
(src)="17"> ( Кол чабуулар )
(trg)="17"> ( Applaus )
(src)="18.1"> Мына ушентип 50 доллар турган жабдуулар менен класс тактаны кылай аласыңар .
(src)="18.2"> Бул Adobe Photoshop программасы .
(trg)="18.1"> Så for 300 kr kan du altså lage din egen tavle .
(trg)="18.2"> Dette er Adobe Photoshop .
(src)="19"> ( Кол чабуулар )
(trg)="19"> ( Applause )
(src)="20.1"> Ыракмат .
(src)="20.2"> ( Күлкү )
(trg)="20.1"> Tusen takk .
(trg)="20.2"> ( Latter )
(src)="21.1"> Ошону кылыш үчүн программамды веб-сайтымга салдым .
(src)="21.2"> Ар кимге аны акысыз копиялууга уруксат берем .
(src)="21.3"> Проектимди жарыялгандан үч айдан кийин
(trg)="21.1"> Denne programvaren ligger faktisk på nettsiden min og jeg har latt folk laste den ned gratis .
(trg)="21.2"> De tre månedene dette prosjektet har vært på nettet
(src)="22.1"> ошо программам жарым миллион жолу копияланган .
(src)="22.2"> Ошентип эми мугалимдер жана студенттер
(trg)="22.1"> har den blitt lastet ned over en halv million ganger .
(trg)="22.2"> Så lærere og elever over hele verden
(src)="23.1"> бүткүл дүйнөдө аны пайдаланат .
(src)="23.2"> ( Кол чабуулар )
(trg)="23.1"> bruker dette allerede .
(trg)="23.2"> ( Applaus )
(src)="24.1"> Тез эле белгилеп кетем - ошо 50 доллар жолунун кичине кемчиликтери бар .
(src)="24.2"> Бирок ал ошо 80 процент жумушту
(trg)="24.1"> Jeg vil skyte inn at når dette koster 300 kr , så har det også sine begrensninger .
(trg)="24.2"> Men du får 80 prosent av ytelsen
(src)="25.1"> бир эле процент баасы менен аткарат .
(src)="25.2"> Камеранын көп чекит көрүү функциясы
(trg)="25.1"> til omtrent én prosent av kostnaden .
(trg)="25.2"> En annen fin ting er at kameraet registrerer flere prikker ,
(src)="26.1"> бул анын башка сонун нерсеси .
(src)="26.2"> Ошо менен тактанын мульти-тач функциясы да бар .
(src)="26.3"> ( Кол чабуулар )
(trg)="26.1"> slik at dette faktisk er en fler-berøringstavle .
(trg)="26.2"> ( Applaus )
(src)="27"> Экинчи демонстрация үчүн Wii Remote контроллерди телевизордун жанында койдум .
(trg)="27"> I den andre demonstrasjonen har jeg denne fjernkontrollen som faktisk ligger like ved siden av TVen .
(src)="28"> Азыр анын учу экранга карабай тескери экрандан ушу жерге карайт .
(trg)="28"> Den peker vekk fra skjermen , og ikke mot den .
(src)="29.1"> Бул эмне үчүн кызыктуу ?
(src)="29.2"> Мисалы силер коопсуздук көз айнекти , эки инфра-кызыл чекиттерди бекитип , кийгизсеңер ушу чекиттер башынын жакындатылган орунду компьютерге жиберет .
(trg)="29"> Dette kan være nyttig hvis - la oss si at du har noen vernebriller , med to infrarøde punkter på seg , da vil disse punktene gi deg en tilnærmelse på hvor hodet ditt er .
(src)="30.1"> Жана азыр менин башка программам иштеп жатат , ал бир нече асма буюмдары менен үч өлчөмдүү бөлмөнү көрсөтөт .
(src)="30.2"> Азыр видео оюндардай бөлмөнү көрө жатасыңар
(trg)="30.1"> Dette er interessant når jeg kjører denne typen program på skjermen , som er et 3D-rom med noen svevende gjenstander inni .
(trg)="30.2"> Dere kan se at det ser ut som et 3D-rom ,
(src)="31.1"> ал кичине үч өлчөмдүүдөй көрүнөт , Бирок негизинен сүрөтү жалпак жана экрандын тегиздикке байланышкан .
(src)="31.2"> Бирок баш байкоону аракетке келтирсек
(trg)="31.1"> som et dataspill - den " ser " på en måte ut som 3D men er likevel et ganske flatt bilde , og nærmest festet til overflaten .
(trg)="31.2"> Men hvis vi skrur på følgesystemet ,
(src)="32.1"> ал баш аракетке туура келе баштап компьютер экрандын сүрөттү өзгөртө алат .
(src)="32.2"> Канакей кайта көрөлү .
(trg)="32.1"> kan datamaskinen endre bildet på skjermen , slik at det tilpasser seg hodets bevegelse .
(trg)="32.2"> Så la oss gå tilbake til det .
(src)="33"> ( Күлкү )
(trg)="33"> ( Latter )
(src)="34.1"> ( Кол чабуулар ) Ошондон видео оюн жасоочулардын коому абдан таң калган экен .
(src)="34.2"> ( Күлкү )
(trg)="34.1"> ( Applaus ) Og dette har faktisk satt en støkk i spillutviklermiljøet .
(trg)="34.2"> ( Latter )
(src)="35.1"> Анткени Nintendo Wii бар болсо бул кошумча 10 доллар эле .
(src)="35.2"> Ошо технология менен оюндарды күтүп турам .
(trg)="35.1"> For dette er omtrent 60 kr i ekstra utstyr hvis du allerede har en Nintendo Wii .
(trg)="35.2"> Så jeg ser frem til at det kommer spill ,
(src)="36.1"> Баса Луи Кастл мына ушу жерде биз менен отурат .
(src)="36.2"> Өткөн жумада ал иштеген компаниясы , эң чоң оюн өндүрүүчү компания Electronic Arts деген компания май айында жаңы оюнду чыгарат .
(src)="36.3"> Ушундай баш байкоо aнын жашырын функциясы болот .
(src)="36.4"> Ошентип беш айдан азыраак лабораториямдын прототиптан
(trg)="36.1"> faktisk sitter Louis Castle rett her nede , som kunne melde i forrige uke at Electronic Arts , en av de største utgiverne av spill , kommer med et spill i mai som har en skjult ekstrafunksjon som støtter denne typen følgesystem .
(trg)="36.2"> Og det er mindre enn fem måneder
(src)="37"> чоң коммерциялык продукт болуп калды .
(trg)="37"> fra en prototype i lab 'en min , til et ferdig produkt .
(src)="38"> ( Кол чабуулар ) Ыракмат .
(trg)="38"> ( Applaus ) Tusen takk .
(src)="39.1"> Бирок мага башка нерсе да ушу эки продуктка бирдей кызыктуу .
(src)="39.2"> Ошо продукттар боюнча кишилер кантип тапканы кызык экен .
(src)="39.3"> YouTube сайты бир кишинин идеясын
(trg)="39.1"> Men faktisk , det som gjør det hele mer interessant enn begge disse to produktene , er hvordan folk faktisk har funnet ut om dette .
(trg)="39.2"> YouTube har virkelig endret måten , eller hvor hurtig ,
(src)="40.1"> бүткүл дүйнөгө таратканын жолу жана ылдамдыкты чындыгында өзгөрткөн .
(src)="40.2"> Элестеткиле , лаборяториямда видео камера менен изилдөө кылып жатам ,
(trg)="40.1"> enkeltmennesker kan spre sine idéer til hele verden .
(trg)="40.2"> Jeg sitter i lab 'en min med videokamera ,
(src)="41.1"> анан бир жумадан кийин миллион кишилер жумушумду көргөн .
(src)="41.2"> Бир нече күндөн кийин бүткүл дүйнө жүзүнөн инженердер , мугалимдер жана студенттер системамды колдонуунун видеолорду YouTube сайтка коюу баштаган .
(src)="41.3"> Ушундайдарды келечекте көбүрөөк көргөнгө ишенем .
(trg)="41.1"> og innen en uke har en million mennesker sett arbeidet mitt , og på få dager har ingeniører , lærere og elever over hele verden sendt inn sine egne YouTube-videoer hvor de bruker mitt system , eller deler av det .
(trg)="41.2"> Så jeg håper å se mer av dette i fremtiden ,
(src)="42"> Жана интернет менен видео таратууну изилдөөчүлөр коому менен пайдаланууга ишенем .
(trg)="42"> og at nettbasert video vil bli tatt i bruk av forskningsmiljøet .
(src)="43.1"> Чоң ыракмат .
(src)="43.2"> ( Кол чабуулар )
(trg)="43.1"> Takk skal dere ha .
(trg)="43.2"> Applaus
# ky/ted2020-276.xml.gz
# nb/ted2020-276.xml.gz
(src)="1"> Физикадан башка мен бөтөн нерселерди да изилдеп жатам .
(trg)="1"> Vel , jeg er involvert i andre ting enn fysikk .
(src)="2"> Чындыгында , азыр аларга убакытымдын көпчүлүгүн кетирем .
(trg)="2"> Nå er det faktisk mest andre ting .
(src)="3"> Алардын бири - бул адам тилдердин алыс мамилелери .
(trg)="3"> En ting er fjerne forbindelser mellom menneskepråk .
(src)="4"> АКШнын жана Батыш Европанын
(trg)="4"> De profesjonelle språkforskerene i USA
(src)="5"> адис тарыхый лингвисттери алыс мамилелерди , чоң топторду , жана тааныш тил бүлөлөрдөн байыркы топторду изилдөөдөн көбүнчө качып жүрүшөт .
(trg)="5"> og i Vest-Europa prøver å holde seg unna disse langdistanse forholdene ; store samlinger , samlinger som går langt tilbake i tid , lenger enn kjente språkfamilier .
(src)="6.1"> Алар аны жаман көрөт .
(src)="6.2"> Бул кербездик деп ойлошот .
(src)="6.3"> Бул кербездик эмес деп ойлойм .
(trg)="6.1"> De tenker ikke slik ; de tror det er for drøyt .
(trg)="6.2"> Jeg tror ikke det er for drøyt .
(src)="7.1"> Санта Фе институтунда жана Москвада мыкты лингвисттер , негизинен орустар , ошону изилдеп жатышат .
(src)="7.2"> Ошо изилдөөлөр эмнеге жеткирет экенин көргүм келет .
(trg)="7"> Og det er noen briljante språkforskere , mest russere , som jobber på Santa Fe Instituttet og i Moskva , og jeg vil gjerne se hva det leder til .
(src)="8"> 20-25 миң жыл мурун тилдердин бир жалпы түпкү атасы бар болгону туурабы ?
(trg)="8"> Kommer det til å lede til en enkelt stamfar for sånn 20-25,000 år tilbake ?
(src)="9"> Ошо бир түпкү атасынан мурунураак заманында карасак мүмкүн ушу убакытта көп тилдердин арасында мелдеш болчу .
(trg)="9"> Og hva om det går tilbake før den stamfaren , der det sikkert var konkurranse mellom forskjellige språk ?
(src)="10.1"> Ошол качан болчу ?
(src)="10.2"> Азыркы тилдер канча жашта ?
(trg)="10.1"> Hvor langt tilbake går det ?
(trg)="10.2"> Hvor langt tilbake går det moderne språk ?
(src)="11"> Канча миң жыл мурун ал бар болчу ?
(trg)="11"> Hvor mange titusener av år tilbake ?
(src)="12"> Крис Андерсон : Жообу эмне экенин болжолуңуз барбы ?
(trg)="12"> Chris Anderson : Har du en tanke eller et håp om hva svaret kan være ?
(src)="13"> Мюррей Гелл-Манн : Менин оюмча азыркы тилдер үңкүр сүрөттөн да , үңкүр скульптуралардан да , 35000 жыл мурда Ориньяк доорудан Батыш Европанын үңкүрлөрдө топуракта бий кадамдардан да эскирээк .
(trg)="13"> Murray Gell-Mann : Vel , jeg antar at det moderne språk er eldre enn hulemalerier , graveringer , skulpturer , og den myke leiren i Vest-Europeiske huler under den Aurignacianske perioden for 35,000 år siden , eller tidligere .
(src)="14"> Ушундай нерселерди азыркыдай тилсиз жасоо мүмкүн эмес деп эсептеймин .
(trg)="14"> Jeg kan ikke tro at de gjorde alle de tingene og ikke hadde et moderne språk .
(src)="15"> Ошентип , менин оюмча тилдин чын теги ушундай байыркы же андан да байыркыраак .
(trg)="15"> Så jeg antar at det går tilbake , kanskje enda lengre .
(src)="16.1"> Бирок ошондой болсо да мүмкүн азыркы текшерген тилдерин көбү эртерээк , мисалы 20000 жыл , тилден болуп чыккан .
(src)="16.2"> Ошол мүмкүнчүлүгү бизге эң чоң кыйындык .
(trg)="16.1"> Men det betyr ikke at alle , eller mange , eller de fleste av dagens språk ikke kunne stamme fra et yngre enn det for omtrent 20,000 år , eller noe slikt .
(trg)="16.2"> Det er det vi kaller en flaskehals .
(src)="17"> Крис Андерсон : Мүмкүн Филип Андерсон туура айткан .
(trg)="17"> CA : Vell , Phillip Anderson kan ha hatt rett .
(src)="18"> Сиз башка кишилерден бардык нерсе боюнча көбүрөөк билесиз го .
(trg)="18"> Du kan kansje mer om alt enn noen andre .
(src)="19.1"> Бул мен үчүн чоң урмат .
(src)="19.2"> Ыракмат , Мюррей Гелл-Манн .
(trg)="19.1"> Så det har vært en ære .
(trg)="19.2"> Takk til Murray Gell-Mann .
(src)="20"> ( Кол чабуулар )
(trg)="20"> ( Applaus )
# ky/ted2020-676.xml.gz
# nb/ted2020-676.xml.gz
(src)="1"> Мен кайрымдуулук жөнүндө бул жерде исламдык көз караштан сүйлөп жатам , а балким менин ыйманым да чынында эле толук борукердиктин негизинде курулбаган болуп көрүнүшү мүмкүн .
(trg)="1"> Jeg snakker om medfølelse fra en islamsk synsvinkel , og kanskje er min tro litt lite gjennomtenkt siden den er forankret i medlidenhet .