# ku/ted2020-1592.xml.gz
# srp/ted2020-1592.xml.gz
(src)="1"> پێنج ساڵ پێش ئێستا ، هەندێ شارەزاییم وەرگرت له‌وه‌ی که ده‌بێت هه‌بێت وه‌ک ( ئه‌لیس ) له وێنده‌رله‌ند
(trg)="1"> Prije 5 godina , doživjela sam nešto što bi bilo najsličnije Alisi u zemlji čuda .
(src)="2"> مامۆستای په‌یوه‌ندییه‌کان ، پێن سته‌ین ، داوای له‌من کرد که وانه‌ی په‌یوه‌ندییه‌کان بڵێمه‌وه بۆ قوتابیانی ئه‌ندازیاری
(trg)="2"> Pen Stejt je pitao mene , nastavnika komunikologije , da li želim da držim časove komunikacije studentima inženjerstva .
(src)="3"> من ترسام . پیکه‌نین زۆر ترسام ، له‌و قوتابیه زیره‌کانه ترسام که مێشکێکی گه‌وره‌یان هه‌یه له‌گه‌ڵ کتێبه گه‌وره‌که‌یان و له‌گه‌ڵ وشه گه‌وره و نه‌ناسراوه‌کانیان
(trg)="3.1"> Bila sam preplašena .
(trg)="3.2"> ( Smijeh ) Zaista preplašena .
(trg)="3.3"> Preplašena od tih studenata i njihovih velikih mozgova i njihovih obimnih knjiga i njihovih nepoznatih riječi .
(src)="4"> به‌ڵام ، وه‌ک و ئه‌م قسانه ده‌رکه‌وتن ئه‌وم بینی که ( ئه‌لیس ) چی هه‌بێت کاتێک ڕۆشته خواره‌وه به‌ره‌و کونی که‌روێشکه‌کان و ده‌رگایه‌کی بینی له‌هه‌موو جیهاندا
(trg)="4"> Ali , kako su se ovi razgovori odvijali , doživjela sam isto što i Alisa kada je upala u zečiju rupu i otvorila vrata potpuno novog svijeta .
(src)="5"> به‌م شێوه‌یه هه‌ستم ده‌کرد کاتێک ئه‌م قسانه ده‌کرا له‌گه‌ڵ قوتابییه‌کان ، زۆر به‌و فکرانه‌ی ئه‌وان که هه‌یان بوو سه‌رم سوڕما ، وه ده‌مویست خه‌ڵکی ئه‌م شاره‌زاییه‌ی ۆنده‌رله‌ند تاقیبکاته‌وە
(trg)="5.1"> Tako sam se osjećala kada sam vodila te razgovore sa studentima .
(trg)="5.2"> Bila sam oduševljena idejama koje su imali i željela sam da i drugi mogu da dožive taj čudesni svijet .
(src)="6"> باوه‌ڕم وایه کلیلی سه‌ره‌کی بۆ کردنه‌وه‌ی ئه‌و ده‌رگایه په‌یوه‌ندیه‌کی زۆر باشه
(trg)="6"> Vjerujem da je ključ za otvaranje tih vrata odlična komunikacija .
(src)="7"> به‌ڕاستی ئێمه پێویستمان به په‌یوه‌ندیه‌کی زۆر باش هه‌یه له‌لایه‌ن زاناکانمان و ئه‌ندازیاره‌کانمان تا جیهان بگۆڕین
(trg)="7"> Nama je očajnički potrebna dobra komunikacija sa našim naučnicima i inžinjerima da bismo promijenili svijet .
(src)="8"> زاناکانمان و ئه‌ندازیاره‌کانمان یه‌که‌مین که‌سن که چاره‌سه‌ری به‌ربه‌ره‌کانێکانمان بکات ، له وزه‌وه بۆ که‌ش و هه‌وا ، بۆ چاودێری ته‌ندروستی ، له‌ناو ئه‌وانه‌دا ئه‌گه‌ر هیچ له‌باره‌ی ئه‌وه‌وه نازانین و لێی تێناگه‌ین که‌واته ، کاره‌که ته‌واو نه‌بووه ، باوه‌ڕم وایه که ئه‌رکی سه‌رشانی ئێمه‌یه وه‌ک نەشاره‌زایه‌ک تا ئه‌و کارلێکردنه‌مان هه‌بێت
(trg)="8"> Naši naučnici i inžinjeri su ti koji su se uhvatili u koštac sa najvećim izazovima , od energije preko sredine do zdrastvene zaštite , između ostalog , i ako ne znamo ništa o tome i ne razumijemo to , onda taj posao nije urađen i vjerujem da je naša odgovornost kao ne-naučnika da imamo ove interakcije .
(src)="9"> به‌ڵام ، ئه‌م قسه مه‌زنانه ڕوینه‌ده‌دا ئه‌گه‌ر زاناکانمان وە ئه‌ندازیاره‌کانمان بانگمان نه‌که‌ن بۆ بینینی ژیانه خۆشه‌که‌یان
(trg)="9"> Ali ovi divni razgovori se ne mogu desiti , ako nas naši naučnici i inžinjeri ne pozovu da vidimo njihovu zemlju čuda .
(src)="10"> له‌به‌رئه‌وه ، تکایه ، زاناکان و ئه‌ندازیاره‌کان قسه‌مان له‌گه‌ڵ بکه‌ن
(trg)="10"> Zato , naučnici i inženjeri , molim vas , pričajte štreberski sa nama .
(src)="11"> ده‌مه‌وێت هه‌ندێک شێواز باس بکه‌م له‌گه‌ڵ ئێوه که چۆن ئه‌وه ده‌که‌یت بۆئه‌وه‌ی دڵنیابیت که ده‌توانیت زانسته‌که‌مان ببینین که سێکسی یه ئه‌ندازیارییه‌که‌مان تێکه‌ڵاوه
(trg)="11"> Željela bih da podijelim sa vama nekoliko načina kako to možete uraditi da budete sigurni da mi možemo da vidimo kako je vaša nauka seksi i da je vaš inžinjering privlačan .
(src)="12"> یه‌که‌م پرسیار بۆ وه‌ڵام دانه‌وه‌ی ئێمە ئه‌وه‌یه : : جا چییه ؟
(trg)="12"> Prvo pitanje na koje bi trebalo da nam odgovorite je : Pa šta ?
(src)="13"> پێمان بڵێ بۆچی زانسته‌که‌ت په‌یوه‌ندی به ئێمه‌وه هه‌یه
(trg)="13"> Recite nam zašto je vaša nauka bitna za nas .
(src)="14"> ته‌نها پێم مه‌ڵێ که تۆ ( ترابێکۆلای ) خوێندووه به‌ڵام پێم بڵێ که تۆ ( ترابێکۆلا ) ت خوێندووه ، که وه‌ک شێوازی تۆڕی ئێسکه‌کانمانە چونکه ئه‌وه گرنگه بۆ تێگه‌یشتن و مامه‌ڵه کردنی ئێسکه‌کان
(trg)="14"> Nemojte mi samo reći kako vi proučavate trabekule recite mi da proučavate trabekule , koje su poput mreže koja čini strukturu naših kostiju jer je to bitno za shvatanje i lečenje osteoporoze .
(src)="15"> وه کاتێک زانسته‌که باس ده‌که‌ین ، ئاگات له شێوازی قسه‌کردنت بێت
(trg)="15"> I kada objašnjavate svoju nauku , izbjegavajte žargon .
(src)="16"> شێوازی قسه کردن به‌رمیلێکه بۆ تێگه‌یشتنمان له فکره‌کان
(trg)="16"> Žargon je barijera u našem razumijevanju vaših ideja .
(src)="17"> به‌دڵنیاییه‌وه ، ده‌توانی بڵێیت ( بۆشایی و کات ) به‌ڵام بۆ نه‌ڵێین ' بۆشایی وكات " که زۆر گونجاوه بۆ ئێمه ؟
(trg)="17"> Naravno , možete reći " temporalno i spacijalno " , ali zašto ne biste jednostavno rekli " prostorno i vremenski " , onako kako je mnogo razumljivije za nas ?
(src)="18"> به‌کارهێنانی بیرۆکه‌که‌ت وه‌ک کاڵا نیه
(trg)="18"> Učiniti te ideje dostupnim , nije isto što i zaglupjeti ih .
(src)="19"> له‌جیاتی ئه‌وه ، وه‌ک ئینشتاین ده‌ڵێت ، هه‌موو شتێک دروست بکه به‌شێوازێکی ئاسان ، به‌ڵام نه‌ک ئاسانتر
(trg)="19"> Umjesto toga , kao što je Ajnštajn rekao , učinite sve jednostavnim koliko je to moguće , ali ne jednostavnijim .
(src)="20"> تۆ به‌ئاسانی ده‌توانی زانسته‌که‌ت به‌شداری پێبکه‌یت به‌بێ که‌م کردنه‌وه‌ی فکره‌که
(trg)="20"> Možete jasno izraziti svoju nauku bez toga da kompromitujete ideje .
(src)="21"> چه‌ند شتێک که گوێی پێ بده‌ین وه‌ک نمونه ، چیرۆک لێکدانه‌وه ، ئه‌مانه ڕێگاکانی تێکه‌ڵاو بوونن ئێمه دڵخۆش ده‌کات له‌باره‌ی ناوه‌ڕۆکه‌که‌ت
(trg)="21.1"> Treba uzeti u obzir da imamo primjere , priče i analogije .
(trg)="21.2"> To su stvari preko kojih ćete nas uključiti i zainteresovati za svoj sadržaj .
(src)="22"> کاتێک ئیشەکەت نیشان ده‌ده‌یت ، خاڵه به‌هێزه‌کانت واز لێ بهێنه
(trg)="22"> I kada predstavljate svoj rad , izbacite numerisanje .
(src)="23"> هه‌رگیز بیرت له‌وه کردۆته‌وه که بۆچی پێت ده‌ڵێن خاڵی گوله ) ؟ پێکه‌نین گوله چی ده‌کات ؟ گوله ده‌کوژیت پێشکه‌ش کردنه‌که‌ت ده‌کوژێت
(trg)="23.1"> Da li ste se ikada zapitali zašto se to zove bullet ( metak ) ?
(trg)="23.2"> ( Smijeh ) Šta rade meci ?
(trg)="23.3"> Meci ubijaju i oni ce ubiti vašu prezentaciju .
(src)="24"> سلایدێکی وه‌ک ئه‌مه ، ته‌نها بێزارکه‌ر نیه ، به‌ڵکوو زۆر پشت ده‌به‌ستێت به‌شێوازی زمانه‌وانی مێشکمان ، وه ده‌بێته هۆی بێزارکردنمان
(trg)="24"> Slajd kao ovaj , nije samo dosadan , već se i previše oslanja na jezički dio našeg mozga i uzrokuje da postanemo preplavljeni .
(src)="25"> له‌جیاتی ئه‌وه ، ئه‌مه نمونه‌ی سلایدێکه له‌لایه‌ن ( جین ێڤیف براون ) ئه‌وه‌یه که زۆر کاریگه‌ره ، ئه‌وه نیشان ده‌دات که شێوازه تایبه‌تیه‌که‌ی ترابێکولای زۆر به‌هێزه که ئه‌وان به‌ڕاستی سه‌رسام بوون به دیزاینه تایبه‌ته‌که‌ی تاوه‌ری ئیڤڵ
(trg)="25.1"> Umjesto toga , ovaj primjer slajda od Ženeviv Braun je mnogo efektniji .
(trg)="25.2"> Pokazuje da je specijalna struktura trabekule tako jaka , da je zapravo inspirisala unikatni dizajn Ajfelovog tornja .
(src)="26"> مه‌به‌سته‌که لێره‌دا ئه‌وه‌یه ڕسته‌یه‌کی تاک بده به‌ده‌سته‌وه تا بخوێنرێته‌وه که ئاماده‌بوان بتوانن لێی تێبگه‌ن کاتێک هه‌ست به وون بوون ده‌که‌ن دوایی وێنه‌یه‌ک نیشان بده‌ن تا ڕه‌خنه له‌هه‌سته‌کانمان بگرن تێگه‌یشتنێکی قوڵتر دروست بکات له‌وه‌ی که شیکراوه‌ته‌وه
(trg)="26"> Trik je u tome da se koristi jedna , čitka rečenica u koju se publika može unijeti ako se pomalo izgubi i onda obezbijedite slike koje djeluju na naša ostala čula i stvaraju dublje razumijevanje o tome šta se opisuje .
(src)="27"> له‌به‌رئه‌وه ، وابزانم ئه‌مانه چه‌ند نیشانده‌رێک که ده‌توانێ یارمه‌تی هه‌موومان بدات بۆ کردنه‌وه‌ی ئه‌و ده‌رگایه و جیهانه خۆشه‌که ببینین که زانست و ئه‌ندازیارییه
(trg)="27"> Mislim da je ovo par ključnih stvari koje mogu pomoći da se nama ostalima otvore vrata i da vidimo zemlju čuda nauke i inžinjeringa .
(src)="28"> له‌به‌ر ئه‌وه‌ی ئه‌و ئه‌ندازیارانه‌ی که کارم له‌گه‌ڵ کردوون فێریان کردم که په‌یوه‌ندییه‌کی باشم له‌گه‌ڵ ناوخۆمدا هه‌بێت ده‌مه‌وێت کورتی بکه‌مه‌وه به هاوکێشه‌یه‌ک . پێکه‌نین زانسته‌که‌ت وه‌ربگره ، خاڵه گوله‌ییه‌کانتی لێده‌ربکه وە شێوازی قسه‌کردنه‌که‌ت ، په‌یوه‌ندییه‌کان جیابکه‌رەوە مانای ئه‌وه‌یه ئه‌وانه باس بکه که په‌یوه‌ندی به ئاماده‌بوانه‌وه هه‌یه وه دوجای بکه به‌و هه‌ست وسۆزه‌ی که تۆ هه‌ته بۆی ئه‌م کاره گرنگه که‌تۆ ده‌یکه‌یت ئه‌وه یه‌کسان ده‌بێت به لێکچونێکی گه‌وره که پڕه له تێگه‌یشتن
(trg)="28.1"> Zato što su me inžinjeri sa kojima sam radila naučili da budem u dodiru sa svojim unutrašnjim štreberom , želim da sumiram sve ovo jednačinom .
(trg)="28.2"> ( Smijeh ) Uzmite nauku , oduzmite numerisanje i vaš žargon , podijelite relevantnošću , znači , podijelite sa publikom ono sto je važno i pomnožite to sa strašću koju imate za taj izvanredni posao koji radite i to je jednako izvanrednoj interakciji koja je puna razumijevanja .
(src)="29"> که‌واته کاتێک ئێوه زاناکان و ئه‌ندازیاره‌کانت ئه‌م هاوکێشه‌یه شی ده‌که‌نه‌وه ، به‌هه‌موو مانایه‌ک ، قسه‌ل ه‌گه‌ڵ من بکه . پێکه‌نین سوپاس ، چه‌پڵه لێدان
(trg)="29.1"> I tako , naučnici i inženjeri , kada riješite ovu jednačinu , svakako pričajte štreberski sa mnom .
(trg)="29.2"> ( Smijeh ) Hvala vam .
(trg)="29.3"> ( Aplauz )
# ku/ted2020-1608.xml.gz
# srp/ted2020-1608.xml.gz
(src)="1"> دوساڵ لەمەو بەر پاش ئەوەی چوار ساڵ لە سوپای مارێنزی ئەمەریکیدا خزمەتم کرد بەشداری هەردوو جەنگی عێراق و ئەفغانستانم کرد لە پۆڕت ئۆ پرنس ڕابەری تیمێکی سەربازی کۆن و تیمێکی پزیشکی شارەزام دەکرد لە هەندێک لە ناوچە هەرە مەترسیدارەکانی ئەو شارەدا ئەمە تەنها سێ رۆژ دوای بوومەلەرزەکە بوو
(trg)="1"> Prije dvije godine , nakon služenja 4 godine u Marincima SAD , i rasporeda u Iraku i Avganistanu , našao sam se u Port-o-Prensu , gdje sam vodio tim veterana i medicinskih profesionalaca u nekim od najpogođenijih djelova tog grada , tri dana nakon zemljotresa .
(src)="2"> ئێمە دەچووینە ئەو جێیانەی کە کەسی تر نەی دەویست بچێت ئەو جێیانەی کە تەنانەت کەس نەی دەتوانی بۆی بچێ ، دواتر پاش سێ هەفتە شتێکمان بۆ دەرکەوت . سەربازەکان کاردانەوەی زۆر بەهێزیان هەیە بۆ کارەساتەکان
(trg)="2.1"> Išli smo na mjesta na koja niko drugi nije htio da ide , gdje niko drugi nije mogao da ide , i nakon tri nedelje , shvatili smo nešto .
(trg)="2.2"> Vojni veterani su veoma , veoma dobri u reagovanju u vanrednim situacijama .
(src)="3"> دواتر خۆم و یەکێک لە هاوڕێکانم گەڕاینەوە تەماشای بارودۆخەکەمان کرد ، ووتمان دوو کێشەمان هەیە
(trg)="3"> Kada smo stigli kući , moj partner i ja , pogledali smo to i rekli , postoje dva problema .
(src)="4"> یەکەمیان نەبوونی کاردانەوەی پێویست بۆ کارەساتەکان
(trg)="4"> Prvi je to što je reagovanje u vanrednim situacijama neadekvatno .
(src)="5"> کاردانەوەکان خێرا نین . هێندەی پێویست نین و باشترین تەکنەلۆژیاکان بەکار ناهێنن هەروەها سوود لە باشترین کەسەکانیش وەر ناگرن
(trg)="5.1"> Sporo je , zastarjelo .
(trg)="5.2"> Ne koristi najbolje tehnologije i ne koristi najbolje ljude .
(src)="6"> کێشەی دووەمیش کە لێی بەئاگا بوین دووبارە یەک خستنەوەی سەربازە بە ئەزموونەکان هێندەی پێوویست نەبوون ئەمەش ئێستا سەردێڕی هەموو هەواڵەکانە چونکە ئەو سەربازە کۆن و خاوەن ئەزموونانەی عێراق و ئەفغانستان جێدەهێڵن و بەرەو نیشتیمان دێنەوە تەقەڵای ئەوەیانە کە دووبارە ژیانێکی مەدەنی بۆ خۆیان بونیاد بنێنەوە
(trg)="6"> Drugi problem kojeg smo postali svjesni je veoma neadekvatna reintegracija veterana i ovo je trenutno veoma aktuelna tema dok se veterani vraćaju iz Iraka i Avganistana i muče se sa reintegrisanjem u život civila .
(src)="7"> ئێمە لەوێ دانیشین و تەماشای ئەو دوو کێشەیەمان ئەکرد بەڵام خۆشبەختانە بۆمان دەرکەوت کە ئەوانە کێشەنین
(trg)="7.1"> Sjeli smo i pogledali ova dva problema i nešto smo shvatili .
(trg)="7.2"> To nisu problemi .
(src)="8"> بەڵکوو لە ڕاستیدا چارەسەرن . مەبەستم لەم قسەیە چیە ؟
(trg)="8.1"> To su zapravo rješenja .
(trg)="8.2"> Šta mislim ovim ?
(src)="9"> مەبەستم ئەوەیە کە ئێمە دتوانین کاردانەوەی کارەساتەکان وەک هەلێک بۆ بۆ خزمەت کردن و گێرانەوەی سەربازە کۆنەکان بۆ نیشتیمان بەکار بهێنین
(trg)="9"> Možemo iskoristiti reagovanje u vanrednim situacijama kao priliku da se u službu stave veterani povratnici .
(src)="10"> دوایین سەرژمێری دەری خستووە کە % ٩٢ ی سەربازە کۆنەکان دەیانەوێت پاش داکەندنی جلە سەربازییەکانیشیان درێژە بە خزمەتکردن بدەن
(trg)="10"> Skorašnje ankete pokazuju da 92 % veterana želi da nastavi sa svojom službom nakon skidanja uniforme .
(src)="11"> ئێمەش دەتوانین سوود لەتواناکانی ئەوان وەرگرین بۆ بەهێزکردنی کاردانەوەمان بۆ کارەساتەکان
(trg)="11"> I možemo iskoristiti veterane da poboljšamo reagovanje u vanrednim situacijama .
(src)="12"> ئەمەش شتێکی ماقووڵە ، لە ساڵی ٢٠١٠ دا ئێمە کاردانەوەمان هەبوو لە هەمبەر کارەساتی سونامی لە شیلی تەنانەت کاردانەوەمان هەبوو لە هەمبەر لافاوەکانی پاکستان و تیمی مەشقکردنمان نارد بۆ سنوورەکانی بۆرما
(trg)="12"> Površno gledano , ovo ima dosta smisla , i 2010 . reagovali smo na cunami u Čileu , poplave u Pakistanu , poslali smo timove za obuku na granicu Tajlanda i Burme .
(src)="13"> بەڵام لەسەرەتای ئەم ساڵدا یەکێک لە ئەندامە سەرەکیەکانمان بووە هۆی ئەوەی کە شێوازی کارکردنمان لەو دامەزراوەیەدا بگۆڕێت
(trg)="13"> Ali početkom ove godine , jedan od naših prvobitnih članova natjerao nas je da promijenimo fokus organizacije .
(src)="14"> ئەمە ( کلەی هانتە ) ئەو لەگەڵ مندا لەسوپای مارێنز بوو
(trg)="14.1"> Ovo je Klej Hant .
(trg)="14.2"> On je bio u Marincima sa mnom .
(src)="15"> لە عێراق و ئەفغانستان پێکەوە خزمەتی سەربازیمان دەکرد
(trg)="15"> Zajedno smo služili u Iraku i Avganistanu .
(src)="16"> کلەی لە پۆڕت ئۆپرنس و لە شیلیش لە گەڵماندا بوو
(trg)="16"> Klej je bio sa nama u Port-o-Prensu , kao i u Čileu .
(src)="17"> لە سەرەتای ئەمساڵدا کلەی خۆی کوشت
(trg)="17"> Početkom ove godine , u martu , Klej je oduzeo sebi život .
(src)="18"> ئەوە تراژیدیایەکی ناخۆش بوو بەڵام وای لێکردین کە بیر لەوە بکەینەوە ئاخۆ ئێمە چ کارێک دەکەین
(trg)="18"> Ovo je bila tragedija , ali nas je stvarno natjeralo da prebacimo fokus onoga što smo radili .
(src)="19"> دەزانن کلەی لەبەر ئەو ڕووداوانە خۆی نەکووشت کە لە عێراق و ئەفغانستاندا ڕوویاندا بەڵکوو خۆی کوشت لەبەر ئەو شتانەی کەلەدەستی دابوو کاتێک گەڕایەوە بۆ نیشتمان
(trg)="19.1"> Znate , Klej se nije ubio zbog onoga što se desilo u Iraku i Avganistanu .
(trg)="19.2"> Ubio se zbog onog što je izgubio po povratku .
(src)="20"> ئەو ئامانجەکانی لە دەستدا بوو . کۆمەڵگای لە دەست دابوو
(trg)="20.1"> Izgubio je smisao .
(trg)="20.2"> Svoju zajednicu .
(src)="21"> لە هەمووشی ناخۆشتر ئەو نرخی خۆی لەدەستدا
(trg)="21"> I možda najtragičnije , izgubio je samopoštovanje .
(src)="22"> بۆیە وەک ئێمە هەڵسەنگاندمان بۆ کرد خاکی سەر ئەم تراژیدیایەمان هەڵدایەوە دوو کێشەمان لە کارە ناوخۆییە دووبارەکانی دامەزراوەکەماندا بە دیکرد ئێمە دامەزراوەی کاردانەوەی ڕو بەڕو بونەوەی کارەساتەکان بووین کەسوودمان وەردەگرت لە خزمەتی سەربازە کۆنەکان ، سەرکەوتنی زۆرمان بەدەست هێنا بوو هەستمان بەوە کردبوو کە خەریکە نمونەی باڵای کارەکانمان دەگۆڕین
(trg)="22.1"> Kako smo procjenjivali sve i kako se slijegala prašina ove tragedije , shvatili smo da , od ta dva problema - iz prvobitnog plana naše organizacije , bili smo organizacija za reagovanje u vanrednim situacijama koja je koristila službu veterana .
(trg)="22.2"> Imali smo dosta uspjeha i osjećali smo se kao da mijenjamo paradigmu reagovanja u vanrednim situacijama .
(src)="23"> بەڵام دوای کۆچی کلەی ، ئێمە زیاتر بە ئاگا بووین وە لە ناکاو ئێستا زیاتر بەرەو پێشەوە دەچین ، وا لە خۆمان ئەڕوانین کە دامەزراوەیەکی سەربازی کۆنین و ڕوبەڕوی کارەساتەکان دەبینەوە
(trg)="23"> Ali nakon Kleja smo prebacili fokus , i odjednom krećući se napred , vidimo sebe kao organizaciju veterana koja koristi reagovanje u vanrednim situacijama .
(src)="24"> چونکە وا دەزانین کە دەتوانین ئامانج لەناو سەربازە کۆنەکاندا دروست بکەینەوە و وایان لێ بکەینەوە دووبارە نرخی خۆیان بزاننەوە
(trg)="24"> Jer smatramo da možemo veteranima vratiti tu svrhu i tu zajednicu i samopoštovanje .
(src)="25"> گێژەڵۆکەکانی توسکالوسا و جوبلین و ڕوداوی بورکانەکانی ئیرین هەلی ئەوەی بۆ ڕەخساندین کە دووبارە تەماشای کارەکان بکەینەوە
(trg)="25"> Tornada u Taskalausi i Džoplinu i kasnije uragan Irena , dali su nam priliku da to i vidimo .
(src)="26"> ئێستا دەمەوێت بۆ چرکەیەک دیمەنی کوڕێکی ١٨ ساڵان بێننە پێش چاوی خۆتان کە دەرچوی قۆناغی ئامادەیی شاری کانساسە لە میزۆری
(trg)="26"> Na trenutak želim da zamislite dječaka od 18 godina koji maturira u srednjoj školi u Kanzasu , u Misuriju .
(src)="27"> ئەو پەیوەندی بە سوپاوە کرد ، سوپاش تفەنگی شەشخانەی دایە
(trg)="27.1"> Stupi u vojsku .
(trg)="27.2"> Vojska mu daje pušku .
(src)="28"> ئەوان ناردیان بۆ عێراق
(trg)="28"> Pošalju ga u Irak .
(src)="29"> هەر ڕۆژەی ئەرکێکی لەسەر شان بوو
(trg)="29"> Svakog dana napušta bazu sa misijom .
(src)="30"> بەڵام ئەرکەکانی بۆ بەرگری کردن بوو لە ئازادی خێزانەکەی کە لە نیشتمان بوو
(trg)="30"> Misija je da brani slobodu porodice koju je ostavio kod kuće -
(src)="31"> ئەرکی ئەو بۆ پاراستنی کەسانی چواردەوری بوو بە زیندویی
(trg)="31"> da održi živim ljude oko sebe .
(src)="32"> بۆیە ئەرکەکانی دەکرد تاکو ئەو دێیەی کە کاری تێدا دەکرد هێمن بێت
(trg)="32"> Da smiri selo u kome radi .
(src)="33"> ئەو ئامانجێکی هەبوو ، بەڵام گەڕایەوە بۆ نیشتمان بۆ شاری کانساس لە میزۆری لەوانەیە بچێتە زانکۆ ، یاخود پێدەچێت کارێک بکات بەڵام ئەو ئامانجەی نامێنێت کە پێشتر هەیبوو
(trg)="33.1"> Ima svrhu .
(trg)="33.2"> Ali kada se vrati u Kanzas u Misuriju , možda ode na koledž ili se zaposli , ali nema taj isti osjećaj svrhe .
(src)="34"> مشارێکی کارەبایی دەدەیتێ . دەینێریت بۆ جوبلین لە میزۆری دوای زریانێک ، ئەو کات ئەو هەست و ئامانجەی پێشووی لا دروست دەبێتەوە
(trg)="34.1"> Date mu motornu testeru .
(trg)="34.2"> Pošaljete ga u Džoplin , Misuri nakon tornada i taj osjećaj se vraća .
(src)="35"> ئەگەر بگەڕێینەوە بۆ دواوە ، ئەو کوڕە ١٨ ساڵەی کە دەرچووی قۆناغی ئامادەیی بوو لە قوتابخانەی شاری کانساس لە میزۆری ، پەیوەندی کرد بە سوپاوە سوپاش تفەنگێکی شەشخانەی پێدا و ناردی بۆ عێراق
(trg)="35"> Da se vratimo , taj isti osamnaestogodišnjak maturira u srednjoj školi u Kanzasu u Misuriju , stupi u vojsku , vojska mu daje pušku i šalje ga u Irak .
(src)="36"> هەموو ڕۆژێک تەماشای ئەو چاوانەی دەکرد کە لە چوار دەوری بوون
(trg)="36"> Svakog dana gleda u iste oči oko njega .
(src)="37"> سەربازگەکە جێ دەهێڵێت ، دەزانێت کە ئەو کەسانە ئاگایان لێ دەبێت
(trg)="37.1"> Napušta bazu .
(trg)="37.2"> Zna da može da računa na te ljude .
(src)="38"> کە لە گەڵیدا لەسەر هەمان خاک دەخەون و پێکەوە دەژین و
(trg)="38.1"> Spavali su u istom pijesku .
(trg)="38.2"> Živjeli su zajedno .
(src)="39"> پێکەوە نان دەخۆن و پێکەوە خوێنیان دەڕژێت
(trg)="39.1"> Zajedno su jeli .
(trg)="39.2"> Zajedno su krvarili .
(src)="40"> دەچێتەوە بۆ نیشتمان بۆ شاری کانساس لە میزۆری
(trg)="40"> Vraća se u Kanzas u Misuriju .
(src)="41"> واز لە سەربازی دەهێنێت و جلە سەربازییەکانی دادەنێت
(trg)="41"> Napušta vojsku i skida uniformu .
(src)="42"> چیتر ئەو هەستە نیشتمانییەی نامێنێت
(trg)="42"> Više nema tu zajednicu .
(src)="43"> بەڵام ئەگەر ٢٥ کەس لەو سەربازە کۆنانە لە جوبلین و میزۆری پێکەوە دا بنێیت ، ئەو هەستەیان لا دروست دەبێتەوە
(trg)="43"> Ali kada 25 takvih veterana ostavite u Džoplinu , Misuri , vraća im se osjećaj te zajednice .
(src)="44"> جارێکی تر ، کوڕێکی ١٨ ساڵ ، کە دەرچووی قۆناغی ئامادەییە لە شاری کانساس
(trg)="44"> Još jednom , imate osamnaestogodišnjaka koji maturira u srednjoj školi u Kanzasu .
(src)="45"> پەیوەندی بە سوپاوە دەکات ، سوپاش چەکێکی شەشخانەی دەداتێ
(trg)="45.1"> Stupa u vojsku .
(trg)="45.2"> Vojska mu daje pušku .
(src)="46"> دەینێرن بۆ عێراق
(trg)="46"> Šalju ga u Irak .
(src)="47"> مەدالیایەک دەکەنە ملی و دەچێتەوە بۆ نیشتمان
(trg)="47.1"> Na grudi mu stavljaju orden .
(trg)="47.2"> Vraća se kući za paradu .
(src)="48"> جلە سەربازییەکانی دادەنێت ، ئەو چیدی ئەفسەر جۆنس نییە لە ناو کۆمەڵگەکەیدا . ئێستا ئەو ( دەیڤ ) ە خەڵکی شاری کانساسە
(trg)="48.1"> Skida uniformu .
(trg)="48.2"> Više nije narednik Džouns u svojoj zajednici .
(trg)="48.3"> Sada je Dejv iz Kanzasa .
(src)="49"> چیتر نرخی خۆی نازانێت
(trg)="49"> Više nema to samopoštovanje .
(src)="50"> بەڵام کە ناردت بۆ جوبلین دوای زریانێک کەسێکی تر دەچێت بۆلای و دەستی گوشین و سوپاسی کردن بۆ مەرامی خۆیان جارێکی تر نرخی خۆیان دەزانن
(trg)="50"> Ali kada ga pošaljete u Džoplin nakon tornada i opet mu neko prilazi i rukuje se s njim zahvaljujući mu za njegovu službu , opet ima to samopoštovanje .
(src)="51"> پێم وایە ئەمە شتێکی زۆر گرنگە ، چونکە ئێستا کەسێک پێویستی بە هەنگاوێکە بەرەو پێشەوە وە ئەم چینە لە سەربازە کۆن و بە ئەزموونەکان ئەگەر چانسی بدرێتێ دەتوانن بەرەو پێش بچن
(trg)="51"> Mislim da je to veoma bitno , jer trenutno neko mora da istupi i ova generacija veterana ima priliku da uradi to ako im se pruži šansa .
(src)="52"> زۆر سوپاس ( چەپڵە )
(trg)="52.1"> Hvala vam puno .
(trg)="52.2"> ( Aplauz )
# ku/ted2020-1725.xml.gz
# srp/ted2020-1725.xml.gz
(src)="1"> تێبینی شتێکی سەرنجڕاکێشم کردووە لەبارەی کۆمەڵگا و کلتورەوە هەمو شتێکی مەترسیدار پێویستی بە مۆڵەت هەیە
(trg)="1"> Primijetio sam nešto zanimljivo u vezi sa društvom i kulturom .
(src)="2"> فێربونی شۆفێری ، چەک هەڵگرتن ، و هاوسەرگیری
(trg)="3"> učenje vožnje , posjedovanje oružja , vjenčavanje .
(src)="3"> -پێکەنین- ئەمە بۆ هەمو شتێکی مەترسیدار راستە جگە لە تەکنەلۆجیا
(trg)="4"> ( Smijeh ) To je istina za sve što je rizično osim za tehnologiju .
(src)="4"> لەبەر هەندێ هۆکار ، هیچ بەرنامەیەکی ستاندارد نیە کۆرسێکی سەرەتایی نیە . هەر کۆمپیوتەرەکەت دەدەنێ
(trg)="5"> Iz nekog razloga , ne postoji standardizovano gradivo , nema osnovnog kursa .
(src)="5"> و خۆت دەبێت هەوڵ بدەیت .
(trg)="6"> Samo vam daju kompjuter i šutnu vas iz gnijezda .
(src)="6"> چۆن دەبێ فێری ئەم شتانە بیت ؟
(trg)="7"> Kako da naučite sve ove stvari ?
(src)="7"> تەنیا لە رێگەی تێپەڕینەوە . هەرگیز کەس دانانیشێت
(trg)="8"> Samo osmozom .
(src)="8"> و پێت بڵێت کە ئەمە چۆن کار دەکات
(trg)="9"> Niko ne sjedne i kaže vam : " To funkcioniše ovako . "
(src)="9"> بۆیە ئەمڕۆ دەمەوێ ١٠ شتتان پێ بڵێم کە تۆ واتزانیوە هەمو کەسێک دەیزانێت ، بەڵام نایزانن .
(trg)="10"> Danas ću vam reći 10 stvari za koje ste mislili da ih svi znaju , ali ih ne znaju .
(src)="10"> زۆر باشە . پێش هەمو شتێک ، لەسەر ئینتەرنێت ، کاتێ لەسەر خەتیت و دەتەوێت بچیتە خوارەوەی پەڕەکە ، دەست بۆ ماوسەکە مەبە و سکرۆڵ باڕەکە بەکارمەهێنە . ئەمە کاتێکی زۆری دەوێت .
(trg)="11"> Prvo , kada ste na internetu i želite da skrolujete nadolje , nemojte uzeti miš i koristiti traku za pomjeranje .
(src)="11"> هەرگیز ئەو کارە مەکە مەگەر ئەو کاتەی بە پێی کاتژمێر پارەت دەدەنێ .
(trg)="12"> To je gubljenje vremena .
(src)="12"> لە بری ئەوە ، دوگمەی سپەیس بەکاربهێنە
(trg)="13"> To radite samo ako vas plaćaju po satu .
(src)="13"> سپەیس بە ئەندازەی یەک لاپەڕە دێتە خوارەوە
(trg)="15"> " Space " spušta sadržaj dolje za jednu stranu .
(src)="14"> شیفت و سپەیس پێکەوە لاپەڕەیەک دەهێننە سەرەوە .
(trg)="16"> Držite dugme " shift " da biste se vratili gore .
(src)="15"> کەواتە سپەیس بۆ هاتنە خوارەوە بە ئەندازەی لاپەڕەیەک ئەمە لەسەر هەمو جۆرە وێبگەڕێک و لەسەر هەمو جۆرە کۆمپیوتەرێک کار دەکات هەروەها لەسەر ئینتەرنێت کاتێ فۆڕمێکی لەم چەشنە پڕ دەکەیتەوە بۆ نمونە ناونیشانەکەت
(trg)="17.1"> Dakle " space " spušta sadržaj dolje za jednu stranu .
(trg)="17.2"> To radi u svakom pretraživaču i na svakom kompjuteru .
(src)="16"> وا دادەنێم کە دەزانیت دوگمەی تاب بەکار بهێنیت بۆ ئەوەی لە بۆکسێکەوە بچیتە سەر بۆکسێکی تر
(trg)="18"> Takođe , kada na internetu ispunjavate jedan od onih formulara poput adrese , pretpostavljam da znate da možete pritisnuti " Tab " da idete od jednog do drugog polja .
(src)="17"> بەڵام ئەی بۆ ئەو لیستەی کە ویلایەتەکەتی تیا هەڵدەبژێریت ؟
(trg)="19"> Ali šta sa iskačućim menijem gdje unosite državu ?
(src)="18"> لیستەکە مەکەرەوە . ئەوە وزەیەکی زۆری دەوێت .
(trg)="20.1"> Ne otvarajte ga .
(trg)="20.2"> To je užasan utrošak kalorija .
(src)="19"> پیتی یەکەمی ویلایەتەکەت بنوسە جار لەدوای جار
(trg)="21"> Samo iznova kucajte prvo ime države .