# ku/ted2020-10.xml.gz
# sk/ted2020-10.xml.gz

(src)="1"> لەگەڵ ئەو هەموو گرنگیدانە بە نەخۆشی ئایدز و ئەنفلۆنزای باڵندە هەندێک زانیاری تر لەو بارەیەوە دەبیستین لە لایەن زانای بلیمەت ، دکتۆر بریلیانت دەمەوێت باس لە چەند نەخۆشی یەکی تریش بکەم ، لەوانە نەخۆشی دڵ و مولولەکانی خوێن ، شەکرە و هەروەها بەرزبوونەوەی پەستانی خوێن کە هەموو ئەم نەخۆشیانە دەکرێت ڕیگریان لێ بکرێت لانی کەم لە % ٩٥ ی خەڵکی دا تەنها بە گۆڕینی سیستمی خۆراکیان و شیوازی ژیانیان
(trg)="1"> I keď obavy ohľadom AIDS a vtáčej chrípky sú oprávnené - a budeme o nich neskôr počuť od brilantného Dr.Brillianta - chcem hovoriť o iných pandémiách , o kardiovaskulárnych chorobách , cukrovke , hypertenzii - o takých , ktorým môžeme predísť aspoň u 95-tých percentách ľudí , a to zmenou stravy a životného štýlu .
(src)="2"> ئەوەی کە ڕوو دەدات ئەوەیە کە نەخۆشییەکان بە جیهانی بوون ، چونکە خەڵکی وەک ئێمە نان دەخۆن ، وەک ئێمە دەژین ، هەروەها وەک ئێمەش دەمرن بە تایبەتی لە نەوەیەکی دیاری کراودا ، بۆ نمونە ئاسیا لە نزمترین ئاستی ڕێژەی نەخۆشییەکانی دڵ و قەڵەوی و شەکرەوە گۆڕدرا بۆ بەرزترین ئاست . لە ئەفریقاش ڕێژەی نەخۆشییەکانی دڵ یەکسانە بە ڕێژەی قوربانیانی ئایدز و ئەنفلۆنزای باڵندە لە زۆربەی وڵاتاندا
(trg)="2.1"> Dochádza ku globalizácii chorôb .
(trg)="2.2"> Ľudia vo svete začínajú jesť ako my , žiť ako my , a zomierať ako my .
(trg)="2.3"> A iba za jednu generáciu Ázijský kontinent prešiel od jednej z najnižších mier srdcových chorôb , obezity , a cukrovky , k jednej z najvyšších .
(trg)="2.4"> V Afrike kardiovaskulárne choroby prispievajú rovnakým dieľom k počtu mŕtvych ako HIV a AIDS vo väčšine krajín .
(src)="3"> کەواتە ئێمە ماوەیەکی کاتی ناسکمان هەیە ، کە پێویستە لەسەرمان گۆڕانکارییەکی گرنگ درووست بکەین کە بتوانێت کاریگەری لەسەر ژیانی ملیۆنەها کەس درووست بکات هەروەها کار بکەین لەسەر شیوازێکی پزیشکی لە پێوەرێکی جیهانی دا
(trg)="3"> Máme pred sebou nesmiernu príležitosť , a ak sa jej chopíme , môžeme ovplyvniť doslovne milióny ľudí , a praktizovať preventívnu medicínu v celosvetovom merítku .
(src)="4"> نەخۆشییەکانی دڵ و خوێن ، تا ئێستاش زیاتر و زیاتر خەڵک دەکوژن نەک بەتەنها لەم وڵاتەدا ، بەڵکو لە سەر تا سەری جیهاندا -- لەگەڵ هەموو ئەمانەشدا دەتوانرێت ڕێگری لە تووشبوونی خەڵکی بەم نەخۆشیانە بکرێت
(trg)="4"> Srdcové a cievne choroby zabíjajú stále viac ľudí -- a nie iba v tejto krajine , ale na celom svete – viac než všetky ostatné dokopy , pričom im je takmer u každého možné predísť .
(src)="5"> تەنها هێندە نی یە کە بتوانرێت ڕێگری بکرێن : بەڵکو لە ڕاستیدا دەکرێت پێچەوانەش بکرێنەوە . هەروەها لەم ٢٩ ساڵەی ڕابردوودا توانیمان ئەو ڕاستییە بخەینە ڕوو کە بە گۆڕینی ژەمە خواردنەکان و جۆرێتی ژیانمان دەتوانین ئەو کارە بکەین ، بە بەکارهێنانی ئامێری پێشکەوتووی گران بەها , کە پێوەرێکی تەواوە بۆ سەلماندنی بەهێزی ئەو تاکتیکە ساکارانە ئەو ڕاستیەمان سەلماند ، کە وەک کەمترین بڕی تێچوونی چارەسەر کردن تەماشا دەکرێن -- هەر وەها بە پێوانە کردن و لێکۆڵینەوە لە مولولەکانی خوێن بە ئامێری تایبەت لە ماوەی ساڵێکدا و ڕوانین لە مولولەکانی خوێن بە تیشک
(trg)="5.1"> A nie len predísť , ale ich aj zvrátiť .
(trg)="5.2"> Za posledných 29 rokov sa nám za použitia pokrokových , drahých prístrojov podarilo dokázať , aké mocné sú také jednoduché a zastarané metódy ako zmena stravy a životného štýlu .
(trg)="5.3"> Tu vidíte artériografiu pred rokom a po roku , a toto je srdcový PET scan .
(src)="6"> چەند مانگێک لەمەوبەر -- هەستاین بە بڵاو کردنەوەی یەکەمین لێکۆڵینەوەمان ، ئەوەی نیشان دەدا کە ئێوە دەتوانن ڕێگری بکەن لە توشبوون بە شیرپەنجەی پڕۆستات بە گۆڕینی جۆرێتی ژیان و ژەمە خواردنەکەکان ، هەروەها لە سەدا ٧٠ ی قەبارەی خانە شێر پەنجەییەکان کەمدەکاتەوە ، یاخود گەشەکردنیان دەوەستێنێت ، بە بەراورد کردنیان لەگەڵ % ٩ ی خانەکانی تر
(trg)="6.1"> Pred pár mesiacmi sme ukázali , a i publikovali prvú štúdiu , ktorá ukazuje , že je možné zastaviť , či zvrátiť rast rakoviny prostaty vďaka zmene stravy a životného štýlu .
(trg)="6.2"> Došlo k 70 percentnému poklesu v raste tumoru , či k jeho spomaleniu oproti iba 9 percentnému u kontrolnej skupiny .
(src)="7"> هەروەها لەم ( ئێم - ئاڕ-ئای ) یەدا دەبینن کە خانە توشبووەکان بە شێرپەنجە ڕەنگیان سورە -- دەتوانن ببینن کە چۆن پاش ساڵێک کەمبوونەتەوە
(trg)="7"> A tuto na MRI a MR spektoskropii aktivita tumoru je v červenom , môžete vidieť ako sa po roku zmenšuje .
(src)="8"> ئێستا نەخۆشی قەڵەوی لە ئارادایە : دوو لەسەر سێی لاوان و لەسەدا پانزەی منداڵان ئەم نەخۆشیەیان هەیە ، ئەوەی کە زۆر گرنگە بەلای منەوە ئەوەیە کە ڕێژەی نەخۆشی شەکرە بە ڕێژەی % ٧٠ زیادی کردووە لەم ١٠ ساڵەی ڕابردوودا ، کە پێدەچێت ئەمان ببنە یەکەمین جیل کە تێیدا منداڵەکانمان ژیانێکی کورتتریان هەبێت وەک لە ئێمە ، ئەمە جێگەی داخە ، هەروەها ئەمە دەتوانرێت ڕێگری لێ بکرێت
(trg)="8.1"> Teraz čelíme epidémii obezity .
(trg)="8.2"> Trpia ňou dve tretiny dospelých a 15 percent detí .
(trg)="8.3"> Znepokojuje je ma , že cukrovka za posledných 10 rokov vzrástla o 70 percent , a súčasná generácia detí môže byť prvá , ktorá bude žiť kratšie než my .
(trg)="8.4"> Je to žalostné , ale dá sa tomu predísť .
(src)="9"> ئەوان تەنها ئەنجامی هەڵبژاردنەکان نین ، بەڵکو ئەوان مرۆڤن -- ژمارەی تووشبوان بە قەڵەوی لە ویلایەتەکەماندا لە ٨٥ ، ٨٦ ، ، ٨٧-ەوە دەستی پێکردووە ، ئەمانە بە گوێرەی وێب سایتی کۆنترۆڵ کردنی نەخۆشییەکان ، ٨٨ ، ٨٩ ، ٩٠ ، ٩١ --- ئێوە ڕیکخستنێکی نوێ دەبینن -- ٩٢ ، ٩٣ ، ٩٤ . ٩٥ ، ٩٦ ، ٩٧ ، ٩٨ ، ٩٩ ، ٢٠٠٠ ، ٢٠٠١ -- تا بێت خراپتر دەبێت ، ئێمە ( بە سێوەیەک لە شێوەکان گەشە دەکەین ( پێکەنین ئێستا ، ئێما دەتوانین لەو بارەیەوە چی بکەین ؟ لە ڕاستیدا . ئێوە دەزانن کە ئەو شیوازە خواردنەی کە ئێمە بۆمان دەرکەوتووە کە دەتوانێت نەخۆشییەکانی دڵ ە شێرپەنجە پێچەوانە بکاتەوە ، شێوازی خواردنی ئاسیاییە
(trg)="9.1"> Toto nie sú výsledky volieb , ale sú to počty obéznych ľudí v jednotlivých štátoch , v rokoch ' 85 , ' 86 , ' 87 – dáta sú z CDC stránky ( Centrum pre kontrolu cukrovky ) – ' 88 , ' 89 , ' 90 , ' 91 – máme tu novú kategóriu – ' 92 , ' 93 , ' 94 , ' 95 , ' 96 , ' 97 , ' 98 , ' 99 , 2000 , 2001 – a len sa to zhoršuje .
(trg)="9.2"> Evolučne upadáme .
(trg)="9.3"> Čo s tým môžeme spraviť ?
(trg)="9.4"> Ázijská kuchyňa môže zvrátiť srdcové choroby a rakovinu .
(src)="10"> بەڵام خەڵکی ئاسیاش ئێستا وەک ئێمە نان دەخۆن ئەمەش هۆکاری ئەوەیە کە ئەوانیش نەخۆش دەکەون وەک ئێمە
(trg)="10"> Ale ľudia v Ázii začínajú jesť ako my , a preto začínajú byť chorí ako my .
(src)="11"> من لەگەڵ چەندین کۆمپانیای گەورەی خواردەمەنیدا کارم کردووە . دەتوانن خۆراکی خۆش و بە تام و هەروەها گونجاو لە ڕووی تەندروستییەوە ئامادە بکەن ، بۆ نمونە ، من بەڕێوبەرایەتی " ماکدۆناڵد و پیپسی و کۆناگرا و سەیف وەی " و هەروەها بەم زووانەش بەڕیوبەرایەتی " دێڵ مۆنت " دەکەم ، ئەوان دەڵێن ئەمە بازرگانییەکی باشە
(trg)="11.1"> Spolupracujem s množstvom veľkých potravinových , spoločností , ktoré môžu zábavnou a sexy formou presvedčiť ľudí jesť zdravšie jedlo .
(trg)="11.2"> Predsedám poradnému zboru McDonalda , PepsiCo , ConAgra , Safeway , a zakrátko v Del Monte kde všetci zisťujú , že je to dobrý biznis .
(src)="12"> ئەو زەڵاتانەی کە لە ماکدۆناڵد پێشکەش دەکرێن بەرهەمی کار کردنن -- بە نیازن زەڵاتەی ئاسیاییش بهێنن . لە کۆمپانیای پیپسیش ، دوو لەسەر سێی هۆکاری گەشەکردنیان خواردنە باشەکانیانە
(trg)="12.1"> Šaláty v McDonalde sú výsledkom tejto práce - a čoskoro budú mat i Ázijské šaláty .
(trg)="12.2"> V Pepsi , 2 / 3 nárastu v príjmoch pochádzajú z ich lepších potravín .
(src)="13"> کەواتە ئەگەر بتوانین بەم شێوەیە کار بکەین ، ئەوکاتە دەتوانین ئەو داهاتانە بپارێزین کە بەکاریان دەهێنین بۆ کڕینی دەرمانی پێویست بۆ چارەسەرکردنی ئایدز و مەلاریا وە هەروەها ئەنفلۆنزای باڵندە . سوپاس
(trg)="13.1"> A ak dokážeme toto , tak budeme môcť uvoľniť zdroje na nákup liekov , ktoré sú viac než potrebné na liečbu AIDS a HIV , malárie , či na prevenciu vtáčej chrípky .
(trg)="13.2"> Ďakujem .

# ku/ted2020-1006.xml.gz
# sk/ted2020-1006.xml.gz

(src)="1"> ئایا هەرگیز هەستت کردووە نقوم بویت کاتێ روبەڕوی کێشەیەکی ئاڵۆز بویتەوە ؟
(trg)="1"> Cítite sa úplne bezradne , keď čelíte komplexnému problému ?
(src)="2"> باشە ، هیوام وایە لە ماوەی کەمتر لە سێ خۆلەکدا ئەمە بگۆڕین
(trg)="2"> No dúfam , že zmením vašu odpoveď za menej ako tri minúty .
(src)="3"> هیوادارم قایلت بکەم بەوەی ئاڵۆز هەمیشە مانای ئاڵۆسکاو ناگەیەنێت
(trg)="3"> Dúfam , že vás presvedčím o tom , že komplexný sa vždy nerovná komplikovaný .
(src)="4"> بە لای منەوە ، نانێکی باگێتی باش کە تازە لە فڕن دەرهێنرابێت شتێکی ئاڵۆزە بەڵام نانێکی کاری و پیاز و زەیتونی سەوز و پەنیر شتێکی ئاڵۆسکاوە .
(trg)="4"> Pre mňa , dobre upečená bageta vytiahnutá práve z trúby , je komplexná , ale cibuľa s olivami , so syrom , na kari na makovom chlebe , je komplikovaná .
(src)="5"> من کەسێکی ژینگەناسم و ئاڵۆزی دەخوێنم .
(trg)="5"> Som ekológ a študujem komplexitu .
(src)="6"> من حەزم لە ئاڵۆزییە . و لێکۆڵینەوە لە ئاڵۆزییەکانی جیهانی سروشتیدا و لە پەیوەندییەکانی نێوان توخمەکاندا دەکەم .
(trg)="6.1"> Milujem komplexitu .
(trg)="6.2"> A to študujem vo svete prírody , spojenia medzi druhmi .
(src)="7"> ئەمە تۆڕی خۆراکە یاخود نەخشەی خۆراکی نێوان توخمەکان کە لە دەریاچەکانی ئەلپاینی ناو چیاکانی کالیفۆرنیا دەژین .
(trg)="7"> Takže tu máme potravinový reťazec , alebo skôr mapu potravinových väzieb medzi druhmi , ktoré žijú v alpínskom jazere v horách Kalifornie .
(src)="8"> ئەو تۆڕی خۆراکەش بەم جۆرە دەگۆڕێت کاتێ ماسییەکی بۆ زیاد بکرێ کە پێشتر لەو ژینگەیەدا نەبوبێت
(trg)="8"> Toto sa stane tej potravinovej mape , keď sa doplní o neprirodzený prvok -- rybu , ktorá tam nikdy predtým nežila .
(src)="9"> ئەو هەمو توخمە خۆڵەمێشییانە لەناودەچن
(trg)="9"> Všetky tie šedivé druhy vymiznú .
(src)="10"> هەندێکیان لە راستیدا لەسەر لێواری لەناوچونن .
(trg)="10"> Iné sú v skutočnosti na pokraji vyhynutia .
(src)="11"> ئەو دەریاچانەی کە ماسییان هەیە مێشولەیان زۆرترە ، هەرچەندە ماسییەکان دەیانخۆن .
(trg)="11"> Jazero s rybou má viac komárov , aj keď ich tie ryby požierajú .
(src)="12"> ئەم کاریگەرییانە هەمویان نەزانراو بون . بەڵام ئێستا بۆمان دەرکەوتووە کە پێشبینیکراون .
(trg)="12"> Všetky tieto efekty boli neočakávané , a teraz zisťujeme , že sú predpokladateľné .
(src)="13"> ئێستا دەمەوێ چەند تێگەیشتنێکی گرنگتان بدەمێ سەبارەت بەو ئاڵۆزییەی لە ئێمە لە لێکۆڵینەوەی ژینگەدا فێری بوین کە رەنگە بە سەر کێشەکانی تریش دا بچەسپێت .
(trg)="13"> Chcem s Vami zdielať pár kľúčových postrehov o komplexite , ktorú študujeme z prírody , ktorá je možno aplikovateľná aj na iné problémy .
(src)="14"> یەکەمیان بریتییە کە توانا سادەکەی ئامێرە باشەکانی بینین کە یارمەتیمان دەدەن ئاڵۆزییەکە رون بکەینەوە و هانت دەدەن ئەو پرسیارانە بکەیت کە پێشتر نەتکردون
(trg)="14"> Za prvé , je to jednoduchá sila vizualizačných nástrojov , ktoré nám pomáhajú rozmotať komplexnosť a nabádať nás pýtať sa otázky , o ktorých sme predtým nepremýšľali .
(src)="15"> بۆ نمونە ، دەتوانیت بەرنامەی زیادکردنی کاربۆن دابنێیت لە رێگەی زنجیرەی دابینکردنەکانی ناو ژینگەکەوە یاخود پەیوەندیییە ناوەکییەکانی ناو یەکەی ژینگەکانی ئەو رەگەزانەی لەژێر مەترسی لەناوچوندان لە پارکی نەتەوەیی یۆسمیت دا .
(trg)="15"> Napríklad , môžeme nakresliť tok uhlíka korporátnym dodavateľským reťazcom vo veľkej korporácii , alebo vzájomné prepojenia medzi lokalitami , kde žijú ohrozené druhy , v Yosemitskom národnom parku .
(src)="16"> دوای ئەوە ئەگەر بتەوێت پێشبینی ئەوە بکەیت کە کاریگەریی رەگەزێک چیە لەسەر رەگەزێکی تر تەنیا ئەگەر تەرکیز بکەیتە سەر ئەو پەیوەندییە و پاشان هەمو ئەوانی تر بشاریتەوە ئەوە لە راستیدا کەمتر پێشبینیکراوە وەک لەوەی بگەڕێیتەوە بۆ دواوە ، و هەمو سیستمەکە لەبەرچاو بگریت - واتە هەمو رەگەزەکان و هەمو پەیوەندییەکان و لەو جێگایەوە بایەخەکە لەسەر ئەو بازنەی کاریگەرییە دەبێت کە لە هەموی گرنگترە .
(trg)="16"> Ďalšia vec je tá , že ak chcete predpovedať dopad jedného druhu na iný , ak sa sústredite iba na to spojenie , a potom začiernite zbytok , je to v skutočnosti menej predpovedateľné , než keby ste išli o krok späť a uvažovali o celom systéme -- všetky druhy , všetky spojenia -- a z toho miesta , ste sa zamerali na sféru vplyvu , na ktorej záleží najviac .
(src)="17"> ئێمەش لە رێگەی لێکۆڵینەوەکانمان بۆمان دەرکەوتووە کە زۆر جار نزیک لەو خاڵەوە کە بایەخی پێ دەدەیت لە ماوەی نێوان یەک یان دو پلە .
(trg)="17"> A my objavujeme naším výskumom to , že je často veľmi blízko ku bodu , o ktorý sa zaujímame -- jedno alebo dve spojenia od neho .
(src)="18"> کەواتە تا زیاتر بگەڕێیتەوە دواوە ، ئاڵۆزی لە ئامێز بگریت هەلی زیاتر هەیە کە وەڵامە سادەکان بدۆزیتەوە کە هەمیشە لەو وەڵامە سادەیە جیاوازە کە بەوە دەستت پێ کردبو .
(trg)="18"> Ak ustúpime o krok späť , prijmeme komplexitu , budeme mať lepšiu šancu nájsť jednoduché odpovede , a tie sú často rozdielne než jednoduché odpovede , s ktorými sme začali .
(src)="19"> با تەماشای کێشەیەکی زۆر ئاڵۆز بکەین لە رێگەی حکومەتی ئەمریکاوە
(trg)="19"> Preraďme na vyšší stupeň a pozrime sa na skutočne komplexný problém rešpektovanej vlády USA .
(src)="20"> ئەمە نەخشەی ستراتیجی روبەڕوبەنەوەی یاخیبونی ئەمریکایە لە ئەفغانستان
(trg)="20"> Toto je znázornenie protipovstaleckej stratégie v Afganistane .
(src)="21"> ئەمە چەند مانگێک لەمەوبەر لە لاپەڕەی یەکەمی نیویۆرک تایمزدا بو
(trg)="21"> Bolo i na titulke v New York Times pred pár mesiacmi --
(src)="22"> دەستبەجێ راگەیاندنەکان گاڵتەیان پێ کرد بەوەی کە بە شێوەیەکی شێتانە ئاڵۆزە .
(trg)="22"> okamžite zosmiešnené médiami , kvôli tomu , ako je strašne komplikované .
(src)="23"> و ئامانجەکە وەک باسکرابو بریتی بو لە زیادکردنی پشتگیری جەماوەری بۆ حکومەتی ئەفغانستان .
(trg)="23"> Vytýčený cieľ bol zvýšiť podporu obyvateľstva pre afgánsku vládu .
(src)="24"> ئاشکرایە کە کێشەیەکی ئاڵۆزە بەڵام ئایا ئالۆسکاوە ؟
(trg)="24"> Čisto komplexný problém , je ale komplikovaný ?
(src)="25"> کاتێ کە ئەمەم لەسەر لاپەڕەی یەکەمی تایمز بینی وتم " زۆر باشە ، دواجار شتێکم بینی کە بتوانم پەیوەندی پێوە ببەستم
(trg)="25.1"> No , keď som to uvidel na titulke v Times , pomyslel som si „ Super .
(trg)="25.2"> Konečne niečo , čo môžem uviesť do súvislosti .
(src)="26"> دەتوانم خۆمی پێوە سەرقاڵ بکەم . "
(trg)="26"> Môžem sa nadšene do toho pustiť . "
(src)="27"> باشە با دەست پێ بکەین . کەواتە بۆ یەکەمجار با دەستپێبکەین یەکەم تێگەیشتنی جیهان لەسەر نەخشەی سپاگێتی وەک تۆڕێکی رێکخراو
(trg)="27.1"> Poďme to spraviť .
(trg)="27.2"> Ideme po prvýkrát , svetová premiéra v pohľade na toto znázornenie ako na usporiadanú sieť .
(src)="28"> ئەو خاڵەی بازنەی بە دەوردا کێشراوە ئەوەیە کە ئێمە هەوڵ دەدەین کاری تێ بکەین - واتە پشتگیری جەماوەری بۆ حکومەت .
(trg)="28"> Zakrúžkovaný uzol je ten , ktorý sa snažíme ovplyvniť -- podporu verejnosti pre vládu .
(src)="29"> ئێستاش دەتوانین تەماشای بکەین ، پلەیەک ، دو پلە و تا سێ پلە لە خاڵەکە دور بکەوینەوە و سێ بەشی نەخشەکە دەسڕینەوە کە دەکەوێتە دەرەوەی بازنەی کاریگەرییەکەوە
(trg)="29"> Teraz sa môžme pozrieť jeden , dva stupne , tri stupne od toho uzla a eliminovať ¾ znázornenia mimo tej sféry vplyvu .
(src)="30"> لەناو ئەو بازنەیەدا زۆربەی ئەو خاڵانە کاریان لەسەر ناکرێت ، بۆ نمونە نەگونجاوی زەوی ناوچەکە و تەنیا بەشێکی زۆر کەمی لە کردەوەی سەربازی پێکهاتووە .
(trg)="30"> V tej sfére vlivu , s väčšinou z tých uzlov nemôžeme robiť nič , ako so zvrásnenosťou terénu , a veľmi malá časť sú vojenské akcie .
(src)="31"> زۆربەیان ناتوندوتیژن و بە گشتی دابەش دەکرێن بۆ دو جۆر : بەشداری چالاکانە لە کێبڕکێی رەگەزی و بیروباوەڕی ئایینی و گەشەیەکی رەوا و ئاشکرای ئابوری و دابینکردنی خزمەتگوزارییەکان
(trg)="31"> Väčšina uzlov sú nenásilné a tie sa rozdeľujú na dve kategórie : aktívne vyjednávanie s etnickými rivalitami a náboženskými presvedčeniami , fér a transparentný ekonomický rozvoj a dotovanie služieb .
(src)="32"> من نازانم ئەمە چیە ، بەڵام دەتوانم ئەمە لە نەخشەکە تێ بگەم لە ماوەی ٢٤ چرکەدا .
(trg)="32"> Ja o tom neviem absolútne nič , ale toto je čo môžem dešifrovať z tohto znázornenia za 24 sekúnd .
(src)="33"> کاتێ تۆ نەخشەیەکی لەم جۆرە دەبینیت ، دەمەوێت نەترسیت
(trg)="33"> Keď uvidíte znázornenie podobné tomuto , nechcem , aby ste sa báli .
(src)="34"> دەمەوێت خۆشحاڵ بیت . دەمەوێت ئاسودە بیت .
(trg)="34.1"> Chcem aby ste boli nadšený .
(trg)="34.2"> Chcem aby ste si oddýchli .
(src)="35"> چونکە رەنگە وەڵامی سادە دەربکەون .
(trg)="35"> Pretože sa môžu vynoriť jednoduché odpovede .
(src)="36"> ئێمە لە سروشتەوە فێری ئەوە بوین کە زۆر جار سادەیی دیوەکەی تری ئاڵۆزی پێکدەهێنێت .
(trg)="36"> Objavujeme v prírode to , že jednoduchosť často leží na opačnej strane komplexity .
(src)="37"> کەواتە بۆ هەمو کێشەیەک ، تا زیاتر بگەڕێیتەوە بۆ دواوە و ئاڵۆزی قبوڵ بکەیت هەلێکی باشترت دەبێت بۆ دوبارە نزیکبونەوە بۆ ناو ئەو وردەکارییە سادانە کە زۆرترین گرنگییان هەیە .
(trg)="37"> Ak budete mať problém , čím viac sa môžete oddialiť a prijať komplexitu , tým lepšiu máte šancu zamerať sa na jednoduché detaily , na ktorých záleží najviac .
(src)="38"> سوپاس
(trg)="38"> Ďakujem .
(src)="39"> -چەپڵە
(trg)="39"> ( Potlesk )

# ku/ted2020-101.xml.gz
# sk/ted2020-101.xml.gz

(src)="1"> .زۆر سوپاس
(trg)="1"> Ďakujem Vám veľmi pekne .
(src)="2"> .ئێستا ، چیرۆکێکتان بۆ دەگێڕمەوە
(trg)="2"> Mám tu pre vás jeden príbeh .
(src)="3"> ، کاتێک ، بە فڕۆکەکە گەشتم کرد و گەیشتم ، دوای گەشتێکی درێژ لە ڕۆژئاوای ئینگلاند ، کۆمپیتەرەکەم ، لاپتۆپە خۆشەوستەکەم ، تێکچوو .. وەها بوو .. ئۆه .. کەمێک لەوە ئەچوو .. ئەو لە ئەنجامدا .بەهەرحاڵ ، هەموو شتەکان تەقینەوە
(trg)="3.1"> Keď som vystúpila z lietadla po veľmi dlhej ceste zo západného Anglicka , môj počítač , môj milovaný laptop , sa zbláznil a ...
(trg)="3.2"> Ach !
(trg)="3.3"> Trochu ako toto ! a jeho displej - proste celá tá vec sa zničila .
(src)="4"> من لێرە چوومە لای پسپۆرانی ئایتی .بەڕێزێک کۆمپیتەرەکەی بۆ چاکردمەوە " گوتیشی ، " تۆ چیدەکەی لێرە ؟
(trg)="4"> A tak som išla za IT technikmi a jeden chlap opravil môj počítač , a potom povedal : " Čo vás sem prinieslo ? "
(src)="5"> " ، گوتم " چەلۆ دەژەنم و کەمێکیش گۆرانی دەڵێم " .گوتی ، " ئۆە ، منیش لەو جۆرە چەلۆیە دەژەنم
(trg)="5.1"> A ja som mu odpovedala : " Hrám na violončelo a trochu spievam . "
(trg)="5.2"> On povedal : " Aj ja hrám na violončelo . "
(src)="6"> " منیش گوتم ، " بەڕاست تۆش ؟
(trg)="6"> A ja som povedala : " Naozaj ? "
(src)="7"> ، بەهەرحاڵ ، کەواتە بۆ مەشقکردن لێرەی .لەبەرئەوەی ئەو مەزنەوە ، ئەو ناوی مارکە
(trg)="7.1"> A tu je , aby s vami chvíľu bol , pretože je skvelý !
(trg)="7.2"> Volá sa Mark .
(src)="8"> ( چەپڵە ) هەروەها منیش بەهۆی هاوڕێکەمەوە .ثوماس دولبی خراومەتە ناو ئەو کارەوە
(trg)="8"> ( Potlesk ) Taktiež ma sprevádza môj komplic Thomas Dolby .
(src)="9"> ( چەپڵە ) ئەم گۆرانیە بە ناوی " .دوورتر لە خۆر "
(trg)="9"> ( Potlesk ) Táto pieseň sa volá " Ďalej ako Slnko . "
(src)="10"> ( مۆسیقا ) ♫ بە زنجیرە بایەکدا بانگم کردیت‌ ♫ ♫ ... بەڵام تۆ نەتبیست‌‌ ♫ ♫ تۆ ئەو ڕووەکەی کە پێویستت بە خاکی هەژارە ♫ ♫ من زۆر باش مامەڵەم لەگەڵ کردوویت ♫ ♫ تا دەستبەرداری گوڵەکان ببم ... ♫ ♫ ئۆهـ من زۆر شت بووم بۆ تۆ ... ♫ ♫ لە من دووریت وەک دووری خۆر ♫ ♫ لەوە دوورتریت کە من دەمویست ♫ ♫ دەمەوێت بچم بۆ باکور تا زۆرم سەرمابێ ♫ ♫ دڵم پشکۆی ژێر بەردە ♫ ♫ تۆ شایەنی ئەوە نیت ♫ ♫ تۆ شایەنی ئەوە نیت ♫ ♫ لەگەڵ هەژمارکردنی چاوەکانت ♫ ♫ خولانەوە دیمەنەکان ♫ ♫ تۆ ناتوانی بمبینی ♫ ♫ تۆ ناتوانی بمبینی ♫ ♫ گەر بە خۆم بڵێم بەسە ♫ ♫ باوەر بە خۆم دەکەم ♫ ♫ تۆ شایەنی ئەوە نیت ♫ ♫ دەریاکە لە سەرەوە دەیبەستێ ♫ ♫ تا بەر بە ڕوناکی بگرێت ♫ من لەگەڵ خۆشەویستیدا ♫ ♫ لە خۆشەویستیدام ♫ تۆ هەرگیز ئەو کەسە گونجاوە نیت ♫ لە چاوەکانی گێردا دا ♫ ♫ ( گێردا ناوی کسێکە ) ♫ پریشنگەکانی ئەو شتەی تۆی لێوە هاتیت ♫ ♫ هەموو ئەو پەپوولە بچوکانە شەوان دەفڕن ♫ ♫ تروسکەی ڕووناکی باوەڕ دەدرەوشێتەوە ♫ ♫ تۆ شایەنی ئەوە نیت ♫ ♫ تۆ شایەنی ئەوە نیت ♫ ♫ لەگەڵ هەژمارکردنی چاوەکانت ♫ ♫ خولانەوەی دیمەنەکان ♫ ♫ تۆ ناتوانی بمبینی ♫ ♫ گەر بە خۆم بڵێم بەسە ♫ ♫ باوەر بە خۆم دەکەم ♫ ♫ تۆ شایەنی ئەوە نیت ♫ ♫ لە من دووریت وەک دووریی خۆر ♫ ♫ لەوە دوورتریت کە من دەمویست ♫ ♫ دەمەوێت بچمە باکور ، زۆرم سەرمام دەبێ ♫ ♫ دڵم پشکۆی ژێر بەردە ♫ ♫ تۆ شایەنی ئەوە نیت ♫ ♫ تۆ شایەنی ئەوە نیت ♫ ♫ لەگەڵ هەژمارکردنی چاوەکانت ♫ ♫ خولانەوەی دیمەنەکان ♫ ♫ ... تۆ ناتوانی بمبینی ، نا ♫ ئەگەر بە خۆم بڵێم بەسە ♫ ♫ باوەڕ دەکەم ( چەپڵە ) .زۆر سوپاس
(trg)="10"> ( Hudba ) ♫ Lapená vo vetre som ťa volala , ♫ ♫ ale ty si nepočul ... ♫ ♫ Si rastlina , ktorá potrebuje chudobnú pôdu ♫ ♫ a ja som sa o teba starala až príliš dobre , ♫ ♫ aby si rozkvitol . ♫ ♫ Bola som príliš starostlivá ... ♫ ♫ Ďalej ako slnko odo mňa . ♫ ♫ Ďalej ako som myslela , že niekedy budeš . ♫ ♫ A ja idem na sever , je mi tak zima . ♫ ♫ Moje srdce je lávou pod balvanom ♫ ♫ Nestojíš za to , ♫ ♫ nestojíš za to . ♫ ♫ S tvojimi vypočítavými očami , ♫ ♫ otáčajúce sa čísla , ♫ ♫ ma nemôžeš vidieť . ♫ ♫ Ty ma nemôžeš vidieť ... ♫ ♫ A keď si to dostatočne krát poviem , ♫ ♫ uverím tomu . ♫ ♫ Nestojíš za to . ♫ ♫ More zamrzne , ♫ ♫ aby zachytilo svetlo . ♫ ♫ Ja milujem byť zamilovaná ♫ ♫ a ty si nikdy nebol ten pravý ♫ ♫ v Gerdiných očiach . ♫ ♫ Kúsky toho , kým si sa stal ♫ ♫ a všetky mole , ktoré v noci lietajú ♫ ♫ veria , že elektrické svetlo je jasné . ♫ ♫ Nestojíš za to , ♫ ♫ nestojíš za to . ♫ ♫ S tvojimi vypočítavými očami , ♫ ♫ otáčajúce sa čísla , ♫ ♫ ma nemôžeš vidieť , nie ♫ ♫ A ak si to dostatočne krát poviem , ♫ ♫ uverím tomu . ♫ ♫ Nestojíš za to . ♫ ♫ Ďalej , ako slnko odo mňa . ♫ ♫ Ďalej , ako som myslela , že niekedy budeš . ♫ ♫ A ja idem na sever , je mi tak zima . ♫ ♫ Moje srdce je láva pod balvanom . ♫ ♫ Nestojíš za to , ♫ ♫ nestojíš za to . ♫ ♫ S tvojimi vypočítavými očami , ♫ ♫ otáčajúce sa čísla , ♫ ♫ ma nemôžeš vidieť , nie ... ♫ ♫ A ak si to dostatočne krát poviem , uverím tomu . ♫ ( Potlesk ) Ďakujem veľmi pekne .

# ku/ted2020-1012.xml.gz
# sk/ted2020-1012.xml.gz

(src)="1"> شتێکی خۆش ڕوویدا له‌ ڕێگه‌مدا بۆ ئه‌وه‌ی زیره‌ک بم له‌ناو باشترین ده‌رونناسه‌کان منداڵێکم هه‌بوو ئه‌وه‌ ئەوە نیه‌ کە ده‌مه‌وێت بیڵێم
(trg)="1"> Keď som sa snažila stať výbornou neuropsychologičkou na svetovej úrovni , stalo sa mi niečo zaujímavé : narodilo sa mi dieťa .
(src)="2"> هه‌تا ئێستا من هه‌وڵم نه‌داوه‌ زیره‌ک ببم ، له‌ناو باشترین ده‌رونناسه‌کان
(trg)="2"> Nechcem povedať , že by som sa niekedy mohla stať výbornou neuropsychologičkou na svetovej úrovni .
(src)="3"> ببوره‌ ، تێد
(trg)="3"> Prepáč mi , TED .
(src)="4"> به‌ڵام ، هه‌وڵمدا تازیره‌ک بم شه‌ڕ که‌رێک ( هه‌وڵ ده‌رێک ) له‌ناو باشترینه‌کان
(trg)="4"> Ale stala som sa veľmi opatrnou a dômyselnou matkou , možno na svetovej úrovni .
(src)="5"> یه‌کێک له‌ هاوڕێ کچه‌کانم له‌ خوێندنگای ماسته‌ردا ، ماری وتی ، کیم من دۆزیمه‌وه‌
(trg)="5"> Jedna kamarátka z vysokej školy , Marie , mi povedala : „ Kim , už viem , čo je s tebou . “
(src)="6"> ئه‌وه‌ نیه‌ که‌ تۆ ده‌ترسی زیاتر له‌ که‌سانی تر ئه‌وه‌یه‌ که‌ تۆ زیاتر ڕاستگۆیت له‌باره‌ی که‌ تۆ چه‌ند ده‌ترسی
(trg)="6"> „ Nie si neurotickejšia ako ostatní , si iba úprimnejšia o tom , aká si neurotická . “
(src)="7"> زۆر به‌نهێنی هه‌ندێک وێنه‌م هێناوه‌ تا نیشانی ئێوه‌ی بده‌م
(trg)="7"> Takže s úmyslom priznať sa som priniesla zopár fotiek .
(src)="8"> واوووو
(trg)="8"> Ó !
(src)="9"> من ته‌نها ده‌ڵێم ، ته‌مموز
(trg)="9"> Poviem iba : je júl .
(src)="10"> پێکه‌نین بێ ده‌نگی
(trg)="10"> ( smiech ) Zazipsovať
(src)="11"> بۆ دڵنیایی
(trg)="11"> pre bezpečnosť .
(src)="12"> به‌ڵاکانی ئاو ئینجێک ئاو
(trg)="12"> Rukávniky ... do 2,5 cm vody .
(src)="13"> دواتر ، له‌کۆتایدا هه‌موویان خۆیان کۆکرده‌وه‌ بۆ ( ٩٠ ) خوله‌که‌که‌ی ڕۆشتن بۆ شاخه‌کانی کۆپێر
(trg)="13"> A napokon , odev vhodný na 90-minútovú cestu do Copper Mountain .
(src)="14"> ئێوه‌ تۆزێک هه‌ست به‌وه‌ ده‌که‌ن
(trg)="14"> Takže si o mne môžete urobiť obraz .
(src)="15"> منداڵه‌که‌م ، ڤاندێر ئێستا ( ٨ ) ساڵانه‌
(trg)="15"> Moje bábo , Vander , má teraz 8 rokov .
(src)="16"> له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی نه‌فره‌تی لێکراوه‌ له‌گه‌ڵ تواناکانی یاری کردنم ئه‌و یاری تۆپی پێ ده‌کات
(trg)="16"> Aj napriek tomu , že zdedil moju športovú neschopnosť , hrá futbal .
(src)="17"> ئه‌و حه‌زی له‌یاری تۆپی پێ بوو
(trg)="17"> Má rád americký futbal .
(src)="18"> ده‌یه‌وێت بزانێت چۆن یه‌ک چه‌رخه‌یه‌ک لێ بخوڕێت
(trg)="18"> Chce sa naučiť jazdiť na jednokolke .
(src)="19"> که‌واته‌ بۆچی من خه‌م ده‌خۆم ؟
(trg)="19"> Prečo sa bojím ?
(src)="20"> چونکه‌ ئه‌مه‌ ئه‌وه‌یه‌ که‌ من ده‌مویست بیکه‌م ، ئه‌مه‌یه‌ که‌ من ده‌یڵێمه‌وه‌
(trg)="20.1"> Lebo to je to , čo robím .
(trg)="20.2"> Je to to , čo učím .
(src)="21"> ئه‌وه‌یه‌ که‌ ده‌یخوێنم ، ئه‌وه‌ که‌ هه‌ڵسوکه‌وتی له‌گه‌ڵ ده‌که‌م
(trg)="21"> Je to to , čo študujem , čomu sa venujem .
(src)="22"> وه‌ ده‌زانم که‌ منداڵان هه‌موو ساڵێک نه‌خۆش ده‌که‌ون
(trg)="22"> Deti majú otrasy mozgu každý rok .
(src)="23"> له‌ڕاستیدا ، هه‌موساڵێک زیاتر له‌ ( ٤ ) ملیۆن که‌س نه‌خۆش ده‌که‌ون و به‌ بوراوه‌یی ده‌مێننه‌وه‌ ئه‌و داتایانه‌ له‌ناو منداڵانی خوار ( ١٤ ) ساڵن له‌ژووری فریاگوزاریه‌کاندا ده‌بینرێ
(trg)="23"> Utrpí ich ročne viac ako 4 milióny osôb a toto číslo sa vzťahuje iba na deti do 14 rokov prijaté na pohotovostiach .
(src)="24"> کاتێک منداڵان به‌ بوراوه‌یی ده‌مێننه‌وه‌ ئێمه‌ باسی ئه‌وان ده‌که‌ین کاتێک زه‌نگه‌کان لێده‌دات به‌ڵام ئێمه‌ به‌ڕاستی باسی چی ده‌که‌ین ؟
(trg)="24.1"> Keď deti utrpia otras mozgu , hovoríme , že majú ľahký otras .
(trg)="24.2"> Ale o čom to vlastne hovoríme ?
(src)="25"> با ته‌ماشا بکه‌ین
(trg)="25"> Pozrime sa .
(src)="26"> باشه‌ ، " ستارسکی و هوتچ " به‌بێ هیچ شتێک ، به‌ڵێ که‌واته‌ ، ڕووداوێکی ئوتومبێل
(trg)="26.1"> Správne .
(trg)="26.2"> Starsky a Hutch , jasné .
(src)="27"> ٤٠ میل له‌ کاتژمێرێکدا بۆ گه‌شتن به‌ به‌ربسته‌ جێگیره‌که‌
(trg)="27.1"> Áno .
(trg)="27.2"> Autonehoda .
(src)="28"> ٣٥ جی ئێس
(trg)="28.1"> Pri 65 km / h proti ochrannému múru .
(trg)="28.2"> 35 g . ( pozn . : g = preťaženie , násobok zemskej tiaže )
(src)="29"> مشته‌ کۆڵێکی به‌رزکردنه‌وه‌ی قورسایی بۆکسێک له‌ ده‌موو چاوت بدات ٥٨ جی ئێس
(trg)="29"> Boxer ťažkej váhy vám dá priamo do tváre 58 g .
(src)="30"> ئه‌گه‌ر تێنه‌گه‌یشتویت ، جارێکی تر باسی ده‌که‌ینه‌وه‌
(trg)="30"> Ak vám to ušlo , znovu .
(src)="31"> ته‌ماشای لای ڕاستی شاشه‌که‌وه‌ بکه‌
(trg)="31"> Teraz sa pozerajte na pravú stranu obrazovky .
(src)="32"> چی ده‌ڵێیت ؟
(trg)="32"> Čo poviete ?
(src)="33"> چه‌ند ( جی ئێس ) هه‌یه‌ ؟
(trg)="33"> Koľko g ?
(src)="34"> نزیک ٧٢
(trg)="34"> Skoro .
(src)="35"> شێتانه‌ ده‌بێت ئه‌گه‌ر بزانیت ١٠٣ جی ئێس
(trg)="36.1"> Asi je lepšie nevedieť to .
(trg)="36.2"> 103 g .
(src)="36"> تێکڕای کاریگه‌ری بورانه‌وه‌که‌ ٩٥ جی ئێسه‌
(trg)="37"> Priemerný náraz pri otrase má silu 95 g .
(src)="37"> ئێستا ، کاتێک منداڵه‌که‌ی لای ڕاست هه‌ڵناستێت ده‌زانی که‌ بورانه‌وه‌که‌ ، له‌هۆش چوونە به‌ڵام ، ئه‌ی منداڵه‌که‌ی لای چه‌پ
(trg)="38"> Keď chlapec napravo nevstáva , vieme , že utrpel otras mozgu .
(src)="38"> یان ئه‌و یاریزانه‌ی یاریگا به‌جێ ده‌هێڵێت ؟
(trg)="39"> Čo sa ale deje s chlapcom naľavo alebo s atlétom , ktorý odíde z ihriska ?