# ku/ted2020-10.xml.gz
# ru/ted2020-10.xml.gz
(src)="1"> لەگەڵ ئەو هەموو گرنگیدانە بە نەخۆشی ئایدز و ئەنفلۆنزای باڵندە هەندێک زانیاری تر لەو بارەیەوە دەبیستین لە لایەن زانای بلیمەت ، دکتۆر بریلیانت دەمەوێت باس لە چەند نەخۆشی یەکی تریش بکەم ، لەوانە نەخۆشی دڵ و مولولەکانی خوێن ، شەکرە و هەروەها بەرزبوونەوەی پەستانی خوێن کە هەموو ئەم نەخۆشیانە دەکرێت ڕیگریان لێ بکرێت لانی کەم لە % ٩٥ ی خەڵکی دا تەنها بە گۆڕینی سیستمی خۆراکیان و شیوازی ژیانیان
(trg)="1"> При всей резонности переживаний о СПИДе и птичьем гриппе - и мы ещё услышим об этом от чудесного доктора Бриллиант сегодня - я хотел бы поговорить о другой панадемии , а именно сердечно-сосудистых заболеваниях , диабете , гипертонии - заболеваниях , которых можно всецело избежать как минимум 95 % людей , изменив их питание и образ жизни .
(src)="2"> ئەوەی کە ڕوو دەدات ئەوەیە کە نەخۆشییەکان بە جیهانی بوون ، چونکە خەڵکی وەک ئێمە نان دەخۆن ، وەک ئێمە دەژین ، هەروەها وەک ئێمەش دەمرن بە تایبەتی لە نەوەیەکی دیاری کراودا ، بۆ نمونە ئاسیا لە نزمترین ئاستی ڕێژەی نەخۆشییەکانی دڵ و قەڵەوی و شەکرەوە گۆڕدرا بۆ بەرزترین ئاست . لە ئەفریقاش ڕێژەی نەخۆشییەکانی دڵ یەکسانە بە ڕێژەی قوربانیانی ئایدز و ئەنفلۆنزای باڵندە لە زۆربەی وڵاتاندا
(trg)="2.1"> А происходит следующее : глобализация болезней , и люди , которые начинают питаться как мы и жить как мы , умирают как мы .
(trg)="2.2"> И за одно поколение , например , Азия переместилась с самых низких показателей сердечных заболеваний , ожирения и диабета , к самым высоким .
(trg)="2.3"> И в Африке сердечно-сосудистые заболевания равны ВИЧ и СПИДу по смертности в большинстве стран .
(src)="3"> کەواتە ئێمە ماوەیەکی کاتی ناسکمان هەیە ، کە پێویستە لەسەرمان گۆڕانکارییەکی گرنگ درووست بکەین کە بتوانێت کاریگەری لەسەر ژیانی ملیۆنەها کەس درووست بکات هەروەها کار بکەین لەسەر شیوازێکی پزیشکی لە پێوەرێکی جیهانی دا
(trg)="3"> Так что у нас есть краткая возможность внести необходимые коррективы , которые могут повлиять на жизни , буквально , миллионнов людей , и заняться профилактической медициной на мировом уровне .
(src)="4"> نەخۆشییەکانی دڵ و خوێن ، تا ئێستاش زیاتر و زیاتر خەڵک دەکوژن نەک بەتەنها لەم وڵاتەدا ، بەڵکو لە سەر تا سەری جیهاندا -- لەگەڵ هەموو ئەمانەشدا دەتوانرێت ڕێگری لە تووشبوونی خەڵکی بەم نەخۆشیانە بکرێت
(trg)="4"> Заболевания сердца и кровеносных сосудов до сих пор убивают больше людей - не только в этой стране , но и по всему миру - чем всё остальное вместе взятое , но это совершенно предотвратимый процесс для почти всех .
(src)="5"> تەنها هێندە نی یە کە بتوانرێت ڕێگری بکرێن : بەڵکو لە ڕاستیدا دەکرێت پێچەوانەش بکرێنەوە . هەروەها لەم ٢٩ ساڵەی ڕابردوودا توانیمان ئەو ڕاستییە بخەینە ڕوو کە بە گۆڕینی ژەمە خواردنەکان و جۆرێتی ژیانمان دەتوانین ئەو کارە بکەین ، بە بەکارهێنانی ئامێری پێشکەوتووی گران بەها , کە پێوەرێکی تەواوە بۆ سەلماندنی بەهێزی ئەو تاکتیکە ساکارانە ئەو ڕاستیەمان سەلماند ، کە وەک کەمترین بڕی تێچوونی چارەسەر کردن تەماشا دەکرێن -- هەر وەها بە پێوانە کردن و لێکۆڵینەوە لە مولولەکانی خوێن بە ئامێری تایبەت لە ماوەی ساڵێکدا و ڕوانین لە مولولەکانی خوێن بە تیشک
(trg)="5.1"> Это не только предотвратимо , но и обратимо .
(trg)="5.2"> И за последние неполные 29 лет мы сумели наглядно доказать это , просто изменив питание и образ жизни , и используя высокотехнологичные , дорогие , ультрасовременные показатели , дабы доказать , сколь влиятельными эти элементарные , несложные и недорогие изменения могут быть .
(trg)="5.3"> Количественная артериография , за год до и после , и позитронно-эмиссионная томография сердца .
(src)="6"> چەند مانگێک لەمەوبەر -- هەستاین بە بڵاو کردنەوەی یەکەمین لێکۆڵینەوەمان ، ئەوەی نیشان دەدا کە ئێوە دەتوانن ڕێگری بکەن لە توشبوون بە شیرپەنجەی پڕۆستات بە گۆڕینی جۆرێتی ژیان و ژەمە خواردنەکەکان ، هەروەها لە سەدا ٧٠ ی قەبارەی خانە شێر پەنجەییەکان کەمدەکاتەوە ، یاخود گەشەکردنیان دەوەستێنێت ، بە بەراورد کردنیان لەگەڵ % ٩ ی خانەکانی تر
(trg)="6"> Мы показали пару месяцев назад - мы опубликовали первое исследование , доказывающее , что можно остановить или обратить развитие рака простаты посредством изменения рациона и образа жизни : 70-процентная регрессия роста опухоли , или прекращение роста опухоли , по сравнению с всего лишь 9 процентами в контрольной группе .
(src)="7"> هەروەها لەم ( ئێم - ئاڕ-ئای ) یەدا دەبینن کە خانە توشبووەکان بە شێرپەنجە ڕەنگیان سورە -- دەتوانن ببینن کە چۆن پاش ساڵێک کەمبوونەتەوە
(trg)="7"> И в этих ЯМР- и МВ-спектроскопиях , раковая опухоль простаты показана красным , и вы видите , как она уменьшилась за год .
(src)="8"> ئێستا نەخۆشی قەڵەوی لە ئارادایە : دوو لەسەر سێی لاوان و لەسەدا پانزەی منداڵان ئەم نەخۆشیەیان هەیە ، ئەوەی کە زۆر گرنگە بەلای منەوە ئەوەیە کە ڕێژەی نەخۆشی شەکرە بە ڕێژەی % ٧٠ زیادی کردووە لەم ١٠ ساڵەی ڕابردوودا ، کە پێدەچێت ئەمان ببنە یەکەمین جیل کە تێیدا منداڵەکانمان ژیانێکی کورتتریان هەبێت وەک لە ئێمە ، ئەمە جێگەی داخە ، هەروەها ئەمە دەتوانرێت ڕێگری لێ بکرێت
(trg)="8.1"> Теперь наступила эпидемия ожирения .
(trg)="8.2"> Две трети взрослых и 15 процентов детей .
(trg)="8.3"> И меня действительно озадачивает то , что заболевания диабетом участились на 70 процентов за последние 10 лет , и это может быть первое поколение , в котором наши дети живут меньше , чем мы .
(trg)="8.4"> Это печальное зрелище , и его можно избежать .
(src)="9"> ئەوان تەنها ئەنجامی هەڵبژاردنەکان نین ، بەڵکو ئەوان مرۆڤن -- ژمارەی تووشبوان بە قەڵەوی لە ویلایەتەکەماندا لە ٨٥ ، ٨٦ ، ، ٨٧-ەوە دەستی پێکردووە ، ئەمانە بە گوێرەی وێب سایتی کۆنترۆڵ کردنی نەخۆشییەکان ، ٨٨ ، ٨٩ ، ٩٠ ، ٩١ --- ئێوە ڕیکخستنێکی نوێ دەبینن -- ٩٢ ، ٩٣ ، ٩٤ . ٩٥ ، ٩٦ ، ٩٧ ، ٩٨ ، ٩٩ ، ٢٠٠٠ ، ٢٠٠١ -- تا بێت خراپتر دەبێت ، ئێمە ( بە سێوەیەک لە شێوەکان گەشە دەکەین ( پێکەنین ئێستا ، ئێما دەتوانین لەو بارەیەوە چی بکەین ؟ لە ڕاستیدا . ئێوە دەزانن کە ئەو شیوازە خواردنەی کە ئێمە بۆمان دەرکەوتووە کە دەتوانێت نەخۆشییەکانی دڵ ە شێرپەنجە پێچەوانە بکاتەوە ، شێوازی خواردنی ئاسیاییە
(trg)="9.1"> Вот перед вами не результаты голосований , а люди - количество людей , страдющих ожирением по штатам , начиная с 85 , 86 , 87 годов - это данные с сайта CDC - 88 , 89 , 90 , 91 года - введена новая категория - 92 , 93 , 94 , 95 , 96 , 97 , 98 , 99 , 2000 , 2001 года - ситуация ухудьшается .
(trg)="9.2"> Мы как бы деградируем .
(trg)="9.3"> Так что же мы можем с этим поделать ?
(trg)="9.4"> Ну , знаете , диета , которую мы признали эффективной в реверсии сердечных заболеваний и рака - это Азиатская диета .
(src)="10"> بەڵام خەڵکی ئاسیاش ئێستا وەک ئێمە نان دەخۆن ئەمەش هۆکاری ئەوەیە کە ئەوانیش نەخۆش دەکەون وەک ئێمە
(trg)="10"> Но люди в Азии начинают питаться как мы , и поэтому они начинают болеть как мы .
(src)="11"> من لەگەڵ چەندین کۆمپانیای گەورەی خواردەمەنیدا کارم کردووە . دەتوانن خۆراکی خۆش و بە تام و هەروەها گونجاو لە ڕووی تەندروستییەوە ئامادە بکەن ، بۆ نمونە ، من بەڕێوبەرایەتی " ماکدۆناڵد و پیپسی و کۆناگرا و سەیف وەی " و هەروەها بەم زووانەش بەڕیوبەرایەتی " دێڵ مۆنت " دەکەم ، ئەوان دەڵێن ئەمە بازرگانییەکی باشە
(trg)="11.1"> Так что я работал со многими крупными продовольственными компаниями .
(trg)="11.2"> В их силе придать радости , сексуальности , клёвости , и хруста , и удобства питанию более здоровыми продуктами , как , например - я руковожу консультативными советами в МакДональдс , и Пепсико , и КонАгра , и Сэйфвэй , и , вскоре , Дель Монте , и они осознают , что это прибыльное дело .
(src)="12"> ئەو زەڵاتانەی کە لە ماکدۆناڵد پێشکەش دەکرێن بەرهەمی کار کردنن -- بە نیازن زەڵاتەی ئاسیاییش بهێنن . لە کۆمپانیای پیپسیش ، دوو لەسەر سێی هۆکاری گەشەکردنیان خواردنە باشەکانیانە
(trg)="12.1"> Салаты , которые вы видите в МакДональдсах , это результат этой работы - и скоро у них появится Азиатский салад .
(trg)="12.2"> В Пепси две трети роста дохода пришли от их более здоровой пищи .
(src)="13"> کەواتە ئەگەر بتوانین بەم شێوەیە کار بکەین ، ئەوکاتە دەتوانین ئەو داهاتانە بپارێزین کە بەکاریان دەهێنین بۆ کڕینی دەرمانی پێویست بۆ چارەسەرکردنی ئایدز و مەلاریا وە هەروەها ئەنفلۆنزای باڵندە . سوپاس
(trg)="13.1"> Так что если мы можем сделать это , то мы можем высвободить ресурсы для закупки лекарств , которые действительно нужны для лечения СПИДа , и ВИЧ , и малярии , и для предотвращения птичьего гриппа .
(trg)="13.2"> Спасибо .
# ku/ted2020-1006.xml.gz
# ru/ted2020-1006.xml.gz
(src)="1"> ئایا هەرگیز هەستت کردووە نقوم بویت کاتێ روبەڕوی کێشەیەکی ئاڵۆز بویتەوە ؟
(trg)="1"> Вы чувствуете себя совершенно подавленными , когда сталкиваетесь со сложной задачей ?
(src)="2"> باشە ، هیوام وایە لە ماوەی کەمتر لە سێ خۆلەکدا ئەمە بگۆڕین
(trg)="2"> Я надеюсь изменить это меньше , чем за три минуты .
(src)="3"> هیوادارم قایلت بکەم بەوەی ئاڵۆز هەمیشە مانای ئاڵۆسکاو ناگەیەنێت
(trg)="3"> Я надеюсь убедить вас в том , что сложность не всегда означает запутанность .
(src)="4"> بە لای منەوە ، نانێکی باگێتی باش کە تازە لە فڕن دەرهێنرابێت شتێکی ئاڵۆزە بەڵام نانێکی کاری و پیاز و زەیتونی سەوز و پەنیر شتێکی ئاڵۆسکاوە .
(trg)="4"> Например , для меня горячий свежеиспечённый багет очень непрост. а сырный хлеб с луком , маком , приправой карри и зелёными оливками выглядит ещё более запутанно .
(src)="5"> من کەسێکی ژینگەناسم و ئاڵۆزی دەخوێنم .
(trg)="5"> Я эколог , я изучаю сложности .
(src)="6"> من حەزم لە ئاڵۆزییە . و لێکۆڵینەوە لە ئاڵۆزییەکانی جیهانی سروشتیدا و لە پەیوەندییەکانی نێوان توخمەکاندا دەکەم .
(trg)="6.1"> Я люблю сложности .
(trg)="6.2"> И я изучаю природный мир , взаимодействие видов .
(src)="7"> ئەمە تۆڕی خۆراکە یاخود نەخشەی خۆراکی نێوان توخمەکان کە لە دەریاچەکانی ئەلپاینی ناو چیاکانی کالیفۆرنیا دەژین .
(trg)="7"> Например , есть пищевая сеть или карта пищевых связей между видами , которые живут в высокогорных озёрах Калифорнии .
(src)="8"> ئەو تۆڕی خۆراکەش بەم جۆرە دەگۆڕێت کاتێ ماسییەکی بۆ زیاد بکرێ کە پێشتر لەو ژینگەیەدا نەبوبێت
(trg)="8"> И вот что происходит с этой пищевой сетью , если заполнить озёра рыбой из других ареалов обитания .
(src)="9"> ئەو هەمو توخمە خۆڵەمێشییانە لەناودەچن
(trg)="9"> Все неактивные виды исчезают .
(src)="10"> هەندێکیان لە راستیدا لەسەر لێواری لەناوچونن .
(trg)="10"> Некоторые действительно на грани вымирания .
(src)="11"> ئەو دەریاچانەی کە ماسییان هەیە مێشولەیان زۆرترە ، هەرچەندە ماسییەکان دەیانخۆن .
(trg)="11"> И возле озёр с рыбой обычно больше москитов , несмотря на то , что рыбы питаются ими .
(src)="12"> ئەم کاریگەرییانە هەمویان نەزانراو بون . بەڵام ئێستا بۆمان دەرکەوتووە کە پێشبینیکراون .
(trg)="12"> Все эти эффекты были непредвиденными , и всё же , мы обнаруживаем , что они предсказуемы .
(src)="13"> ئێستا دەمەوێ چەند تێگەیشتنێکی گرنگتان بدەمێ سەبارەت بەو ئاڵۆزییەی لە ئێمە لە لێکۆڵینەوەی ژینگەدا فێری بوین کە رەنگە بە سەر کێشەکانی تریش دا بچەسپێت .
(trg)="13"> Теперь я хочу поделиться с вами парой важных мыслей о запутанности , которые мы узнаём , когда изучаем природу , и которые можно применить для решения других задач .
(src)="14"> یەکەمیان بریتییە کە توانا سادەکەی ئامێرە باشەکانی بینین کە یارمەتیمان دەدەن ئاڵۆزییەکە رون بکەینەوە و هانت دەدەن ئەو پرسیارانە بکەیت کە پێشتر نەتکردون
(trg)="14"> Во-первых , нам нужны хорошие наглядные пособия , которые помогут нам распутать запутанность и натолкнут на те вопросы , о которых мы раньше не задумывались .
(src)="15"> بۆ نمونە ، دەتوانیت بەرنامەی زیادکردنی کاربۆن دابنێیت لە رێگەی زنجیرەی دابینکردنەکانی ناو ژینگەکەوە یاخود پەیوەندیییە ناوەکییەکانی ناو یەکەی ژینگەکانی ئەو رەگەزانەی لەژێر مەترسی لەناوچوندان لە پارکی نەتەوەیی یۆسمیت دا .
(trg)="15"> Например , вы могли изобразить углеродный поток через общие пищевые цепи в экосистеме или взаимосвязи между участками среды обитания и вымирающими видами животных Национального парка Йосемити .
(src)="16"> دوای ئەوە ئەگەر بتەوێت پێشبینی ئەوە بکەیت کە کاریگەریی رەگەزێک چیە لەسەر رەگەزێکی تر تەنیا ئەگەر تەرکیز بکەیتە سەر ئەو پەیوەندییە و پاشان هەمو ئەوانی تر بشاریتەوە ئەوە لە راستیدا کەمتر پێشبینیکراوە وەک لەوەی بگەڕێیتەوە بۆ دواوە ، و هەمو سیستمەکە لەبەرچاو بگریت - واتە هەمو رەگەزەکان و هەمو پەیوەندییەکان و لەو جێگایەوە بایەخەکە لەسەر ئەو بازنەی کاریگەرییە دەبێت کە لە هەموی گرنگترە .
(trg)="16.1"> Потом вы хотите спрогнозировать влияние одних видов на другие .
(trg)="16.2"> Если вы сосредоточитесь только на этой связи , а всё остальное проигнорируете , то все оказывается куда менее предсказуемо , чем если бы вы отступили назад , чтобы рассмотреть цельную систему - все виды , все связи - и с того места заострили внимание на сфере влияния , которая имеет наибольшее значение .
(src)="17"> ئێمەش لە رێگەی لێکۆڵینەوەکانمان بۆمان دەرکەوتووە کە زۆر جار نزیک لەو خاڵەوە کە بایەخی پێ دەدەیت لە ماوەی نێوان یەک یان دو پلە .
(trg)="17"> С помощью нашего исследования мы обнаруживаем , что это часто оказывается очень близко к точке , которая вас интересует , примерно на одну-две ступени .
(src)="18"> کەواتە تا زیاتر بگەڕێیتەوە دواوە ، ئاڵۆزی لە ئامێز بگریت هەلی زیاتر هەیە کە وەڵامە سادەکان بدۆزیتەوە کە هەمیشە لەو وەڵامە سادەیە جیاوازە کە بەوە دەستت پێ کردبو .
(trg)="18"> Так что , чем больше вы отступаете назад , чтобы охватить запутанность , тем больше у вас шансов найти простые ответы , и они часто отличаются от простых ответов , с которых вы начинали .
(src)="19"> با تەماشای کێشەیەکی زۆر ئاڵۆز بکەین لە رێگەی حکومەتی ئەمریکاوە
(trg)="19"> Итак , давайте переключимся и рассмотрим действительно сложную проблему , которая произошла по милости правительства США .
(src)="20"> ئەمە نەخشەی ستراتیجی روبەڕوبەنەوەی یاخیبونی ئەمریکایە لە ئەفغانستان
(trg)="20"> Это диаграмма мер США по противоповстанческой стратегии в Афганистане .
(src)="21"> ئەمە چەند مانگێک لەمەوبەر لە لاپەڕەی یەکەمی نیویۆرک تایمزدا بو
(trg)="21"> Она была первой страницей в Нью Йорк Таймс пару месяцев назад -
(src)="22"> دەستبەجێ راگەیاندنەکان گاڵتەیان پێ کرد بەوەی کە بە شێوەیەکی شێتانە ئاڵۆزە .
(trg)="22"> мгновенно высмеянной средствами массовой информации за то , что она так безумно запутана .
(src)="23"> و ئامانجەکە وەک باسکرابو بریتی بو لە زیادکردنی پشتگیری جەماوەری بۆ حکومەتی ئەفغانستان .
(trg)="23"> Начальной целью было увеличение народной подержки Афганского правительства .
(src)="24"> ئاشکرایە کە کێشەیەکی ئاڵۆزە بەڵام ئایا ئالۆسکاوە ؟
(trg)="24"> Очевидно , сложная задача , но является ли она запутанной ?
(src)="25"> کاتێ کە ئەمەم لەسەر لاپەڕەی یەکەمی تایمز بینی وتم " زۆر باشە ، دواجار شتێکم بینی کە بتوانم پەیوەندی پێوە ببەستم
(trg)="25.1"> Когда я увидел это на обложке Таймс , я подумал : " Отлично .
(trg)="25.2"> Наконец что-то , к чему я могу применить себя .
(src)="26"> دەتوانم خۆمی پێوە سەرقاڵ بکەم . "
(trg)="26"> Я могу вонзиться в это зубами " .
(src)="27"> باشە با دەست پێ بکەین . کەواتە بۆ یەکەمجار با دەستپێبکەین یەکەم تێگەیشتنی جیهان لەسەر نەخشەی سپاگێتی وەک تۆڕێکی رێکخراو
(trg)="27.1"> Итак , давайте сделаем это .
(trg)="27.2"> В первый раз за всё время мировая премьера этой диаграммы-спагетти в виде упорядоченной сети .
(src)="28"> ئەو خاڵەی بازنەی بە دەوردا کێشراوە ئەوەیە کە ئێمە هەوڵ دەدەین کاری تێ بکەین - واتە پشتگیری جەماوەری بۆ حکومەت .
(trg)="28"> Вот это обведённая точка - та , на которую мы пытаемся влиять - народная поддержка правительства .
(src)="29"> ئێستاش دەتوانین تەماشای بکەین ، پلەیەک ، دو پلە و تا سێ پلە لە خاڵەکە دور بکەوینەوە و سێ بەشی نەخشەکە دەسڕینەوە کە دەکەوێتە دەرەوەی بازنەی کاریگەرییەکەوە
(trg)="29"> Мы можем принять во внимание одну ступень , две , три ступени от этой точки , и убрать из поля зрения 3 / 4 диаграммы , которые остались за пределами сферы влияния .
(src)="30"> لەناو ئەو بازنەیەدا زۆربەی ئەو خاڵانە کاریان لەسەر ناکرێت ، بۆ نمونە نەگونجاوی زەوی ناوچەکە و تەنیا بەشێکی زۆر کەمی لە کردەوەی سەربازی پێکهاتووە .
(trg)="30.1"> Внутри этой сферы большая часть узлов не задействована , например проблемы местности .
(trg)="30.2"> Военных мер тоже очень мало .
(src)="31"> زۆربەیان ناتوندوتیژن و بە گشتی دابەش دەکرێن بۆ دو جۆر : بەشداری چالاکانە لە کێبڕکێی رەگەزی و بیروباوەڕی ئایینی و گەشەیەکی رەوا و ئاشکرای ئابوری و دابینکردنی خزمەتگوزارییەکان
(trg)="31"> Большинство из них ненасильственные , и они попадают в две широкие категории : действующие договорённости с враждующими народами и религиозные убеждения , а также честное , прозрачное экономическое развитие и предоставление услуг .
(src)="32"> من نازانم ئەمە چیە ، بەڵام دەتوانم ئەمە لە نەخشەکە تێ بگەم لە ماوەی ٢٤ چرکەدا .
(trg)="32"> Я в этом не разбираюсь , но вот что я могу расшифровать из этой диаграммы за 24 секунды .
(src)="33"> کاتێ تۆ نەخشەیەکی لەم جۆرە دەبینیت ، دەمەوێت نەترسیت
(trg)="33"> Когда вы будете рассматривать похожие диаграммы , я не хочу , чтобы вы пугались .
(src)="34"> دەمەوێت خۆشحاڵ بیت . دەمەوێت ئاسودە بیت .
(trg)="34.1"> Я хочу , чтобы вы восхищались .
(trg)="34.2"> Чтобы вы были свободны .
(src)="35"> چونکە رەنگە وەڵامی سادە دەربکەون .
(trg)="35"> Потому что можно найти простые ответы .
(src)="36"> ئێمە لە سروشتەوە فێری ئەوە بوین کە زۆر جار سادەیی دیوەکەی تری ئاڵۆزی پێکدەهێنێت .
(trg)="36"> Природа учит нас тому , что простота часто лежит по другую сторону запутанности .
(src)="37"> کەواتە بۆ هەمو کێشەیەک ، تا زیاتر بگەڕێیتەوە بۆ دواوە و ئاڵۆزی قبوڵ بکەیت هەلێکی باشترت دەبێت بۆ دوبارە نزیکبونەوە بۆ ناو ئەو وردەکارییە سادانە کە زۆرترین گرنگییان هەیە .
(trg)="37"> Это применимо к любым задачам : чем больше вы отдалитесь , чтобы охватить запутанность , тем лучше вы сможете приблизиться к простым деталям , имеющим наибольшее значение .
(src)="38"> سوپاس
(trg)="38"> Спасибо .
(src)="39"> -چەپڵە
(trg)="39"> ( Аплодисменты )
# ku/ted2020-101.xml.gz
# ru/ted2020-101.xml.gz
(src)="1"> .زۆر سوپاس
(trg)="1"> Большое спасибо
(src)="2"> .ئێستا ، چیرۆکێکتان بۆ دەگێڕمەوە
(trg)="2"> А теперь я расскажу вам одну историю
(src)="3"> ، کاتێک ، بە فڕۆکەکە گەشتم کرد و گەیشتم ، دوای گەشتێکی درێژ لە ڕۆژئاوای ئینگلاند ، کۆمپیتەرەکەم ، لاپتۆپە خۆشەوستەکەم ، تێکچوو .. وەها بوو .. ئۆه .. کەمێک لەوە ئەچوو .. ئەو لە ئەنجامدا .بەهەرحاڵ ، هەموو شتەکان تەقینەوە
(trg)="3"> Когда я сошла с самолета после долгого путешествия с запада Англии , мой компьютер , мой драгоценный ноутбук , сошел с ума и - о ! - да как-то так - и экран - ну да , весь он целиком накрылся .
(src)="4"> من لێرە چوومە لای پسپۆرانی ئایتی .بەڕێزێک کۆمپیتەرەکەی بۆ چاکردمەوە " گوتیشی ، " تۆ چیدەکەی لێرە ؟
(trg)="4"> И я пошла в компьютерный сервис , и там мой компьютер починил один джентльмен , который потом спросил : " Что вы здесь делаете ?
(src)="5"> " ، گوتم " چەلۆ دەژەنم و کەمێکیش گۆرانی دەڵێم " .گوتی ، " ئۆە ، منیش لەو جۆرە چەلۆیە دەژەنم
(trg)="5"> " , - и я ответила : " Играю на виолончели немножко пою " . , а он сказал : " О , я тоже типа играю на виолончели " .
(src)="6"> " منیش گوتم ، " بەڕاست تۆش ؟
(trg)="6"> И я сказала : " Да , в самом деле ? "
(src)="7"> ، بەهەرحاڵ ، کەواتە بۆ مەشقکردن لێرەی .لەبەرئەوەی ئەو مەزنەوە ، ئەو ناوی مارکە
(trg)="7"> В любом случае , мы здесь для того , чтобы доставить вам удовольствие , потому что он просто чудо , и зовут его Марк .
(src)="8"> ( چەپڵە ) هەروەها منیش بەهۆی هاوڕێکەمەوە .ثوماس دولبی خراومەتە ناو ئەو کارەوە
(trg)="8"> Аплодисменты Ко мне присоединяется мой " подельник " Томас Долби .
(src)="9"> ( چەپڵە ) ئەم گۆرانیە بە ناوی " .دوورتر لە خۆر "
(trg)="9"> Аплодисменты Песня называется " Дальше , чем солнце " .
(src)="10"> ( مۆسیقا ) ♫ بە زنجیرە بایەکدا بانگم کردیت ♫ ♫ ... بەڵام تۆ نەتبیست ♫ ♫ تۆ ئەو ڕووەکەی کە پێویستت بە خاکی هەژارە ♫ ♫ من زۆر باش مامەڵەم لەگەڵ کردوویت ♫ ♫ تا دەستبەرداری گوڵەکان ببم ... ♫ ♫ ئۆهـ من زۆر شت بووم بۆ تۆ ... ♫ ♫ لە من دووریت وەک دووری خۆر ♫ ♫ لەوە دوورتریت کە من دەمویست ♫ ♫ دەمەوێت بچم بۆ باکور تا زۆرم سەرمابێ ♫ ♫ دڵم پشکۆی ژێر بەردە ♫ ♫ تۆ شایەنی ئەوە نیت ♫ ♫ تۆ شایەنی ئەوە نیت ♫ ♫ لەگەڵ هەژمارکردنی چاوەکانت ♫ ♫ خولانەوە دیمەنەکان ♫ ♫ تۆ ناتوانی بمبینی ♫ ♫ تۆ ناتوانی بمبینی ♫ ♫ گەر بە خۆم بڵێم بەسە ♫ ♫ باوەر بە خۆم دەکەم ♫ ♫ تۆ شایەنی ئەوە نیت ♫ ♫ دەریاکە لە سەرەوە دەیبەستێ ♫ ♫ تا بەر بە ڕوناکی بگرێت ♫ من لەگەڵ خۆشەویستیدا ♫ ♫ لە خۆشەویستیدام ♫ تۆ هەرگیز ئەو کەسە گونجاوە نیت ♫ لە چاوەکانی گێردا دا ♫ ♫ ( گێردا ناوی کسێکە ) ♫ پریشنگەکانی ئەو شتەی تۆی لێوە هاتیت ♫ ♫ هەموو ئەو پەپوولە بچوکانە شەوان دەفڕن ♫ ♫ تروسکەی ڕووناکی باوەڕ دەدرەوشێتەوە ♫ ♫ تۆ شایەنی ئەوە نیت ♫ ♫ تۆ شایەنی ئەوە نیت ♫ ♫ لەگەڵ هەژمارکردنی چاوەکانت ♫ ♫ خولانەوەی دیمەنەکان ♫ ♫ تۆ ناتوانی بمبینی ♫ ♫ گەر بە خۆم بڵێم بەسە ♫ ♫ باوەر بە خۆم دەکەم ♫ ♫ تۆ شایەنی ئەوە نیت ♫ ♫ لە من دووریت وەک دووریی خۆر ♫ ♫ لەوە دوورتریت کە من دەمویست ♫ ♫ دەمەوێت بچمە باکور ، زۆرم سەرمام دەبێ ♫ ♫ دڵم پشکۆی ژێر بەردە ♫ ♫ تۆ شایەنی ئەوە نیت ♫ ♫ تۆ شایەنی ئەوە نیت ♫ ♫ لەگەڵ هەژمارکردنی چاوەکانت ♫ ♫ خولانەوەی دیمەنەکان ♫ ♫ ... تۆ ناتوانی بمبینی ، نا ♫ ئەگەر بە خۆم بڵێم بەسە ♫ ♫ باوەڕ دەکەم ( چەپڵە ) .زۆر سوپاس
(trg)="10"> Музыка ♫ Натянутая струна на ветру , я звала тебя , ♫ ♫ но ты не слышал ... ♫ ♫ Тебе нужна скупая почва , ♫ ♫ а я слишком хорошо за тобой ухаживала , ♫ ♫ чтобы ты мог расцвести .... ♫ ♫ Я слишком щедра для тебя ... ♫ ♫ Ты дальше , чем солнце , ♫ ♫ дальше , чем я могла бы зайти , ♫ ♫ и я иду на север , мне становится так холодно , ♫ ♫ мое сердце , как лава под камнем , ♫ ♫ Ты не достоин , ♫ ♫ Ты не достоин , ♫ ♫ Твои расчетливые глаза ♫ ♫ видят только мелькание цифр , ♫ ♫ Ты не можешь увидеть меня . ♫ ♫ Ты не можешь увидеть меня ... ♫ ♫ И , если я буду честна с собой , ♫ ♫ Я поверю в это . ♫ ♫ Ты не достоин , ♫ ♫ Море , оно замерзает , ♫ ♫ чтобы поймать свет . ♫ ♫ И я влюблена в свою любовь , ♫ ♫ а ты никогда не был тем , тем самым . ♫ ♫ Ты тот , кого нет в глазах Герды . ♫ ♫ Осколки того , чем ты стал , ♫ ♫ Все мотыльки , летающие ночью , ♫ ♫ верят в то , что свет лампы ярок . ♫ ♫ Ты не достоин , ♫ ♫ Ты не достоин , ♫ ♫ Твои расчетливые глаза ♫ ♫ видят только мелькание цифр , ♫ ♫ Ты не можешь увидеть меня , нет . ♫ ♫ И , если я буду честна с собой , ♫ ♫ Я поверю в это . ♫ ♫ Ты не достоин , ♫ ♫ Ты дальше , чем солнце , ♫ ♫ Дальше , чем я могла бы зайти , ♫ ♫ И я иду на север , мне становится так холодно , ♫ ♫ Мое сердце , как лава под камнем . ♫ ♫ Ты не достоин , ♫ ♫ Ты не достоин , ♫ ♫ Твои расчетливые глаза ♫ ♫ видят только мелькание цифр , ♫ ♫ Ты не можешь увидеть меня , нет . ♫ ♫ И , если я буду честна с собой , я поверю в это . ♫ Аплодисменты Большое спасибо
# ku/ted2020-1012.xml.gz
# ru/ted2020-1012.xml.gz
(src)="1"> شتێکی خۆش ڕوویدا له ڕێگه‌مدا بۆ ئه‌وه‌ی زیره‌ک بم له‌ناو باشترین ده‌رونناسه‌کان منداڵێکم هه‌بوو ئه‌وه ئەوە نیه کە ده‌مه‌وێت بیڵێم
(trg)="1.1"> Пока я пыталась стать блестящим нейропсихолгом мирового класса , со мной произошел забавный случай : у меня родился ребенок .
(trg)="1.2"> И не сказать , что я
(src)="2"> هه‌تا ئێستا من هه‌وڵم نه‌داوه زیره‌ک ببم ، له‌ناو باشترین ده‌رونناسه‌کان
(trg)="2"> все-таки стала блестящим нейропсихолгом мирового класса .
(src)="3"> ببوره ، تێد
(trg)="3"> Прошу прощения , TED .
(src)="4"> به‌ڵام ، هه‌وڵمدا تازیره‌ک بم شه‌ڕ که‌رێک ( هه‌وڵ ده‌رێک ) له‌ناو باشترینه‌کان
(trg)="4"> Но я так и осталась довольно хитроумной и , возможно , первоклассным паникером .
(src)="5"> یه‌کێک له هاوڕێ کچه‌کانم له خوێندنگای ماسته‌ردا ، ماری وتی ، کیم من دۆزیمه‌وه
(trg)="5"> Одна из моих подруг в аспирантуре , Мари сказала : « Ким , я все поняла .
(src)="6"> ئه‌وه نیه که تۆ ده‌ترسی زیاتر له که‌سانی تر ئه‌وه‌یه که تۆ زیاتر ڕاستگۆیت له‌باره‌ی که تۆ چه‌ند ده‌ترسی
(trg)="6"> Не то что бы ты была большим невротиком , чем все остальные , просто ты более честна перед собой относительно этого » .
(src)="7"> زۆر به‌نهێنی هه‌ندێک وێنه‌م هێناوه تا نیشانی ئێوه‌ی بده‌م
(trg)="7"> Будучи в настроении для полного разоблачения , я принесла сюда несколько фотографий .
(src)="8"> واوووو
(trg)="8"> Эммм ...
(src)="9"> من ته‌نها ده‌ڵێم ، ته‌مموز
(trg)="9"> Я только скажу , это июль .
(src)="10"> پێکه‌نین بێ ده‌نگی
(trg)="10"> ( Смех ) Вжжжжик
(src)="11"> بۆ دڵنیایی
(trg)="11"> для безопасности .
(src)="12"> به‌ڵاکانی ئاو ئینجێک ئاو
(trg)="12"> Надувные рукава - целых 2,5 см воды .
(src)="13"> دواتر ، له‌کۆتایدا هه‌موویان خۆیان کۆکرده‌وه بۆ ( ٩٠ ) خوله‌که‌که‌ی ڕۆشتن بۆ شاخه‌کانی کۆپێر
(trg)="13"> И вот , наконец , все готово для поездки к Коппер-Маунтин , продолжительностью 90 минут .
(src)="14"> ئێوه تۆزێک هه‌ست به‌وه ده‌که‌ن
(trg)="14"> Вы можете прочувствовать , что это такое .
(src)="15"> منداڵه‌که‌م ، ڤاندێر ئێستا ( ٨ ) ساڵانه
(trg)="15"> Итак , моему малышу Вандеру , уже 8 лет .
(src)="16"> له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی نه‌فره‌تی لێکراوه له‌گه‌ڵ تواناکانی یاری کردنم ئه‌و یاری تۆپی پێ ده‌کات
(trg)="16"> Несмотря на то , что он унаследовал мою неспособность заниматься спортом , он играет в футбол .
(src)="17"> ئه‌و حه‌زی له‌یاری تۆپی پێ بوو
(trg)="17"> Интересуется американским футболом .
(src)="18"> ده‌یه‌وێت بزانێت چۆن یه‌ک چه‌رخه‌یه‌ک لێ بخوڕێت
(trg)="18"> Хочет научиться кататься на одноколесном велосипеде .
(src)="19"> که‌واته بۆچی من خه‌م ده‌خۆم ؟
(trg)="19"> С чего бы мне волноваться ?
(src)="20"> چونکه ئه‌مه ئه‌وه‌یه که من ده‌مویست بیکه‌م ، ئه‌مه‌یه که من ده‌یڵێمه‌وه
(trg)="20"> Потому , что это то , чем я занимаюсь и преподаю .
(src)="21"> ئه‌وه‌یه که ده‌یخوێنم ، ئه‌وه که هه‌ڵسوکه‌وتی له‌گه‌ڵ ده‌که‌م
(trg)="21"> Это то , что я изучаю и лечу .
(src)="22"> وه ده‌زانم که منداڵان هه‌موو ساڵێک نه‌خۆش ده‌که‌ون
(trg)="22"> Я также знаю , что дети получают сотрясение мозга каждый год .
(src)="23"> له‌ڕاستیدا ، هه‌موساڵێک زیاتر له ( ٤ ) ملیۆن که‌س نه‌خۆش ده‌که‌ون و به بوراوه‌یی ده‌مێننه‌وه ئه‌و داتایانه له‌ناو منداڵانی خوار ( ١٤ ) ساڵن له‌ژووری فریاگوزاریه‌کاندا ده‌بینرێ
(trg)="23"> В сущности , более 4 млн. людей получают сотрясение мозга каждый год , Эти данные касаются только детей в возрасте до 14 лет , которые были доставлены в отделения травматологии .
(src)="24"> کاتێک منداڵان به بوراوه‌یی ده‌مێننه‌وه ئێمه باسی ئه‌وان ده‌که‌ین کاتێک زه‌نگه‌کان لێده‌دات به‌ڵام ئێمه به‌ڕاستی باسی چی ده‌که‌ین ؟
(trg)="24.1"> Kогда дети получают сотрясение мозга , мы говорим о случаях получения травм вследствие ударов по голове или потере сознания .
(trg)="24.2"> О чем , на самом деле , мы здесь ведем речь ?
(src)="25"> با ته‌ماشا بکه‌ین
(trg)="25"> Давайте посмотрим .
(src)="26"> باشه ، " ستارسکی و هوتچ " به‌بێ هیچ شتێک ، به‌ڵێ که‌واته ، ڕووداوێکی ئوتومبێل
(trg)="26.1"> « Старски и Хутч » .
(trg)="26.2"> Да .
(trg)="26.3"> Итак , автомобильная авария .
(src)="27"> ٤٠ میل له کاتژمێرێکدا بۆ گه‌شتن به به‌ربسته جێگیره‌که
(trg)="27"> Машина врезается в преграду на скорости 64 км в час .
(src)="28"> ٣٥ جی ئێس
(trg)="28"> 35 G.
(src)="29"> مشته کۆڵێکی به‌رزکردنه‌وه‌ی قورسایی بۆکسێک له ده‌موو چاوت بدات ٥٨ جی ئێس
(trg)="29"> Боксер-тяжеловес , бьющий вас прямо в лицо – 58 G.
(src)="30"> ئه‌گه‌ر تێنه‌گه‌یشتویت ، جارێکی تر باسی ده‌که‌ینه‌وه
(trg)="30"> Если вы это пропустили , мы посмотрим еще раз .
(src)="31"> ته‌ماشای لای ڕاستی شاشه‌که‌وه بکه
(trg)="31"> Посмотрите на правую сторону экрана .
(src)="32"> چی ده‌ڵێیت ؟
(trg)="32"> что скажете на это ?
(src)="33"> چه‌ند ( جی ئێس ) هه‌یه ؟
(trg)="33"> Сколько G ?
(src)="34"> نزیک ٧٢
(trg)="34.1"> Близко .
(trg)="34.2"> 72 g
(src)="35"> شێتانه ده‌بێت ئه‌گه‌ر بزانیت ١٠٣ جی ئێس
(trg)="35"> Сложно поверить - 103 G.
(src)="36"> تێکڕای کاریگه‌ری بورانه‌وه‌که ٩٥ جی ئێسه
(trg)="36"> Средняя сила удара , ведущего к сотрясению - равна 95 G.
(src)="37"> ئێستا ، کاتێک منداڵه‌که‌ی لای ڕاست هه‌ڵناستێت ده‌زانی که بورانه‌وه‌که ، له‌هۆش چوونە به‌ڵام ، ئه‌ی منداڵه‌که‌ی لای چه‌پ
(trg)="37.1"> Итак , когда парень справа не поднимается , мы знаем , что у него сотрясение мозга .
(trg)="37.2"> Как насчет парня слева
(src)="38"> یان ئه‌و یاریزانه‌ی یاریگا به‌جێ ده‌هێڵێت ؟
(trg)="38"> или спортсмена , который покидает поле ?