# kk/ted2020-1183.xml.gz
# tt/ted2020-1183.xml.gz

(src)="1.1"> Бірнеше жыл бұрын өмірім тоқтап қалғандай сезіндім .
(src)="1.2"> Сөйтіп , белгілі америкалық философ Морган Сперлоктың 30 күн жаңа нәрсе жаса деген кеңесіне сүйендім .
(trg)="1.1"> Берничә ел элек Миңа гадәти тормыш туйдырды .
(trg)="1.2"> Шуңа күрә мин бөек АКШ фәлсәфәчесе Морган Сперлок мисалына иярергә булдым .
(trg)="1.3"> 30 көн эчендә берәр яңа әйбер эшләргә .
(src)="2"> Оның идеясы өте қарапайым .
(trg)="2"> Фикер шактый гади .
(src)="3"> Өміріңізді өзгерткіңіз келген сәттерді есіңізге түсіріңізші енді соны 30 күн жасап көруге тырысыңыз .
(trg)="3"> Син электән тормышыңа өстәргә теләгән әйберне уйла Һәм 30 көн эчендә аны эшлә
(src)="4.1"> Шын мәнінде , 30 күн бір әдетке дағдылануға немесе бас тартуға қолайлы мерзім .
(src)="4.2"> Мысалы , жаңалықтар көруден мәңгілікке бас тарту .
(trg)="4.1"> Шунысы кызык 30 көн гадәтне кабул итү яки бетерү өчен җитәрлек булып чыга .
(trg)="4.2"> Мәсәлән , хәбәрләрне бөтенләй караудан туктау .
(src)="5"> Осы айда бірдеңені үйрендім .
(trg)="5"> 30 көн эчендә мин берничә әйбер аңладым
(src)="6"> Біріншісі , бұрын уақыт зулап өтіп кететін , ал қазір өткен уақыттарым есімде жақсы сақтала бастады .
(trg)="6"> Беренчедән , элек айлар тиз очып китсә , хәзер вакыт кадерлерәк үтә .
(src)="7"> Тәжірибе барысында күнде сурет түсіріп жүрдім .
(trg)="7"> Бу вакыт эчендә мин һәр көнне яңа фото төшерергә сүз бирдем .
(src)="8"> Қазір менің әр сәттерім және дәлме-дәл қайда болғаным есімде .
(trg)="8"> Һәм мин төгәл кайда булуымны һәм нәрсә эшләгәнемне хәтерлим .
(src)="9"> Сонымен қатар , тапсырма санын ұлғайтып қиындатқанда сенімділігім артты .
(trg)="9"> Мин шуны да аңладым : 30 көндә күбрәк һәм сыйфатлырак эш эшләгәндә , минем үземә ышанычым артты .
(src)="10"> Үнемі компьютердің алдында отыратын адамнан жұмысқа велосипедпен баратын болдым .
(trg)="10"> Санак артында утыручы беркатлы кешедән мин эшкә велосипедта йөрүчегә әйләндем ,
(src)="11"> Көңіл көтеру үшін .
(trg)="11"> Бары тик кызык өчен .
(src)="12"> ( күлкі ) Тіпті өткен жылы Африканың ең биік нүктесі Килиманджаро тауына шықтым .
(trg)="12"> Ә узган елны мин Килиманджарога күтәрелдем , Африканың иң бөек тавы .
(src)="13"> Осы 30 күндік тәжірибеден бұрын өмірімде мұнша " пысық " болған емеспін .
(trg)="13"> 30-көнлек экспериментларны башлаганчы мин мондый хәрәкәтчән түгел идем .
(src)="14"> Менің түсінгенім , егер бірдеңені қаласаң , 30 күн ішінде мақсатқа қол жеткізе аласың .
(trg)="14"> Шунысы ачыкланды : берәр нәрсәне бик нык теләсәң , аны 30 көн эчендә эшләп була .
(src)="15"> Роман жазғың келген кезің болды ма ?
(trg)="15.1"> Сезнең китап язганыгыз бармы ?
(trg)="15.2"> Һәр ноябрь аенда
(src)="16"> Әр қарашада мыңдаған адам 30 күнде 50 мың сөзден тұратын роман жазуға отырады .
(trg)="16"> якынча ун меңләр кеше 50 мең сүздән торган роман язарга тырыша , 30 көн эчендә .
(src)="17.1"> Яғни , бір күнде 1,667 сөз жазып тұрсаңыз болды .
(src)="17.2"> Бір ай бойы .
(trg)="17"> Димәк , шулай : бары тик көненә 1667 сүз язарга кирәк , ай дәвамында .
(src)="18"> Мен дәл солай жасадым .
(trg)="18"> Мин шулай эшләдем дә .
(src)="19"> Айтпақшы , бар құпиясы күнделікті мөлшерде жазбайынша ұйқыға кетпеуіңіз керек .
(trg)="19"> Сүз уңаеннан , сер шунда : язып бетергәнче , йокларга ятарга ярамый .
(src)="20"> Бәлкім , шала ұйықтарсыз бірақ роман жазып бітіресіз .
(trg)="20"> Бәлки , сезнең йокыгыз туймыдыр , ләкин романны сез язып бетерәсез .
(src)="21"> Романым танымал америкалық кітапқа айналды ма ?
(trg)="21"> Минем китабым танылган роман була алдымы ?
(src)="22.1"> Жоқ .
(src)="22.2"> Оны бір айда жаздым ғой .
(trg)="22"> Юк , мин аны ай эчендә язып бетердем .
(src)="23"> Ол өте нашар шықты .
(trg)="23"> Ул котычкыч !
(src)="24"> ( Күлкі ) Бірақ , осындай кештердің бірінде Джон Ходжманды кездестірсем , Өзімді ' ' Компьютер жүйесінің маманымын ' ' деп таныстырмаймын .
(trg)="24"> Ләкин хәзердән башлап мин TED кичәсендә Джон Һоджманны очратсам , " мин санак белгече " дип әйтергә җыенмыйм .
(src)="25.1"> Жо-жоқ !
(src)="25.2"> Егер қаласам , өзімді " Жазушымын " дей аламын .
(trg)="25"> Юк , теләсәм , мин хәзер " Мин язучы " диям .
(src)="26"> ( Күлкі ) Қорыта келгенде , айтқым келегені мынау .
(trg)="26"> ( Көлү ) Димәк , мин әйтергә теләгән соңгы әйбер .
(src)="27"> Түсінгенім күнделікті , өзгерістер жасасаң , бір затты істесең , тез арада дағдыға айналады ,
(trg)="27"> Мин кечкенә адымнар ясаган саен , һәм аларны даими эшләгәндә , алар гадәткә кереп китә .
(src)="28"> Үлкен өзгерістер де өте жақсы ,
(trg)="28"> Зур , акылсыз үзгәрешләр дә яхшы ,
(src)="29"> олар көп рақат береді .
(trg)="29"> алар кызыклы булырга мөмкин ,
(src)="30"> Өзгерістерді қалыптастыру қиын
(trg)="30"> ләкин алар , мөгаен , гадәткә кермәячәк .
(src)="31"> Тәттіні 30 күн бойы жемей жүргенімде , 31-і күні былай болды
(trg)="31"> Мин 30 көнгә шикәрле ризыктан баш тарткач , 31 нче көн болай күренде ...
(src)="32.1"> ( Күлкі ) Енді менің мынандай сұрағым бар .
(src)="32.2"> Осы күнге дейін кімді күтіп жүрсіз ?
(trg)="32"> ( Көлү ) Димәк , сезгә соравым шул : Нәрсә сез тагын көтәсез ?
(src)="33.1"> Маған сенсеңіз , алдағы 30 күн көзді ашып-жұмғанша өтіп кетеді .
(src)="33.2"> Ендеше осы уақытта көптен бері істей алмай жүрген ісіңізді қолға алыңыз !
(trg)="33.1"> Сүз бирәм : киләсе 30 көн барыбер узачак .
(trg)="33.2"> Сез теләгәнчәме , әллә юкмы ?
(trg)="33.3"> Шуңа күрә сез һәрвакыт эшләргә теләгән берәр нәрсә турында уйлагыз , һәм аңа шанс бирегез ,
(src)="34"> Алдағы 30 күнде !
(trg)="34"> киләсе 30 көндә
(src)="35"> Рақмет !
(trg)="35"> Рәхмәт .
(src)="36"> ( Қошемет )
(trg)="36"> ( Кул чабу )

# kk/ted2020-349.xml.gz
# tt/ted2020-349.xml.gz

(src)="1.1"> Сәлем .
(src)="1.2"> Мен сізге мақтау , бағалау , алғыстың маңызын айту үшін келдім .
(src)="1.3"> Оның маңызын ұқтырғым келеді .
(trg)="1.1"> Сәлам !
(trg)="1.2"> Мин монда сезгә мактау , соклану һәм рәхмәт әйтүнең әһәмиятен аңлатырга килдем .
(trg)="1.3"> Алар ихласлы булырга тиеш .
(src)="2.1"> Бұл тақырыпқа қызығушылығым өзімнен басталды .
(src)="2.2"> Бірнеше жыл бұрын бір адамға шынайы алғысымды жеткізіп , көкке көтергім келді , бары сол еді .
(trg)="2"> Мине күптән түгел үземдә шундый кызыклы мәсьәләгә игътибар иттем : Балачакта һәм хәзер дә мин берәр кемгә рәхмәт әйтергә теләсәм , кешеләрне мактарга теләсәм , яки мине мактасыннар дип теләгәндә , мин нигәдер туктый идем .
(src)="3"> Өзімнен " Неге ? " деп сұрадым .
(trg)="3"> Һәм мин үземнән сорадым : " Нигә ?
(src)="4"> Ұялып кеттім .
(trg)="4.1"> " .
(trg)="4.2"> Мин ояла идем , үземне әллә ничек хис итә идем .
(src)="5"> Содан соң " Мен ғана осындаймын ба ? "
(trg)="5"> Аннан соң шундый сорау туды : " Мин генә шулай эшлимме ? "
(src)="6.1"> деген ой келді .
(src)="6.2"> Сұраққа жауап іздедім
(trg)="6"> Мин моны белергә теләдем .
(src)="7"> Бір жақсысы , мен емханада қызмет етемін өлім мен өмір арасындағыларға жақынмын .
(trg)="7.1"> Миңа реабилитация үзәгендә эшләү бәхете эләкте .
(trg)="7.2"> Шунда мин начар гадәтләре булган кешеләрнең тормышын һәм үлемен күрә идем .
(src)="8"> Кейде ойламаған жерден әлдекімнің әкесі балаларына оларға разы екенін айтпай өмірден өтеді .
(trg)="8"> Кайчак авыруларның сәбәпләре бик гади була иде : мәсәлән , әтиләре үлгәндә " мин синең белән горурланам " дип әйтмәү .
(src)="9"> Кейін , отбасы мен достарынан әкесі ұлына шексіз разы екенін айтқанын естиді , бірақ әкесінен емес .
(trg)="9.1"> Ләкин алар аннары соң гаиләдән һәм дуслардан әтисе бөтенесе белән горурланганын әйткәнен ишетәләр .
(trg)="9.2"> Ләкин үз улына ул моны әйтмәгән .
(src)="10"> Себебі әкесі бұның ұлына керектігін білмеді .
(trg)="10"> Әтисе улының моны ишетергә теләгәнен белмәгән .
(src)="11"> Сонымен біз өзімізге керектіні неге сұрамаймыз ?
(trg)="11"> Соравым шул : нигә без безгә кирәк булган әйберләрне сорамыйбыз ?
(src)="12"> 25 жыл отасқан жігіт ағасын білемін , көп уақыттан бері әйелінен : " Бізді асырап , балалармен болуға жағдай жасағаныңа рахмет " дегенді естімей жүр .
(trg)="12.1"> Мин 25 ел элек өйләнгән ир кеше белән таныш , Ул хатыныннан мондый сүзләрне ишетергә тели : " Гаиләне ашатканың өчен рәхмәт , мин эшләмичә өйдә балалар белән утыра алам " .
(trg)="12.2"> Ләкин ул сорамый .
(src)="13"> Бұны жақсы айтатын әйелді білемін .
(trg)="13"> Мин тагын бер хатын-кызны беләм ,
(src)="14"> Бір күні күйеуімен кездесіп , " Бала-шағаңды бағып-қаққаным үшін маған рахмет деші " дейді .
(trg)="14"> ул ире белән атнага бер күрешә , һәм аңа : " Мин синең миңа рәхмәт әйтүеңне телим , кара өй һәм балалар өчен әллә ниләр эшләдем . "
(src)="15.1"> Сөйтіп , ол : " Әрине .
(src)="15.2"> Тамаша " дейді .
(trg)="15"> Ул : " Әйе , бу шәп , бик шәп " , ди .
(src)="16"> Әрине алғыс уақытымен болуы керек , бірақ ол оны сұрап алды .
(trg)="16"> Мактау ихласлы булырга тиеш , ләкин моның хатын-кыз мондый җаваплылыкны үз өстенә ала .
(src)="17"> Балабақшадан танитын досым , Април балаларына үй жинағаны үшін алғыс айтады .
(trg)="17"> Минем балалар бакчасыннан бирле булган дустым , Эйприл , үз балаларына өй эше эшләгәне өчен рәхмәт әйтә .
(src)="18"> " Рахмет деп айтқанда тұрған не бар ? "
(trg)="18"> " Алар моны эшләргә тиеш булсалар да , ник рәхмәт әйтмәскә ?
(src)="19"> дейді Сонымен , мен неге айтпаймын ?
(trg)="19.1"> " , ди ул .
(trg)="19.2"> Менә сорау шундый : ник без моннан баш тартабыз ?
(src)="20"> Басқалар ше ?
(trg)="20"> Нигә кешеләр рәхмәттән баш тарта ?
(src)="21"> " Маған жақсы піскен стейк " , " Алтыншы размерлі етік " деп айтамын бірақ " Маған рахмет айтыңызшы " демеймін .
(trg)="21"> Нигә без : " Миңа алтынчы зурлыктагы аяк киеме кирәк , " - дибез , " Миңа уртача кыздырылган стэйк кирәк , " - дибез , Ә " мине мактагыз , " - дип әйтмибез ?
(src)="22"> Себебі сізге өзім туралы ақпарат беріп тұрмын .
(trg)="22"> Чөнки шулай дигәндә без үзебез турында мөһим мәгълүматны
(src)="23"> Өзімнің қорғансыздығымды айтып тұрмын .
(trg)="23"> башка кешеләргә җиткерәбез .
(src)="24"> Өзіме керек екенін айтып тұрмын .
(trg)="24"> Шулай итеп мин миңа ярдәм кирәклеген әйтәм .
(src)="25"> Әрі сізге дұшпан көзбен қарап тұрмын .
(trg)="25"> Һәм мин якын булган кешеләрне үземнең дошманнарым кебек кабул итәм .
(src)="26"> Сіз ол мәліметпен не істей аласыз ?
(trg)="26"> Чөнки сез бу мәгълүмат белән нишли аласыз ?
(src)="27"> Елемей кетуіңіз мүмкін .
(trg)="27"> Сез миңа дәшми аласыз .
(src)="28"> Қорлауыңыз мүмкін .
(trg)="28"> Сез миңа начарлык эшли аласыз .
(src)="29"> Қажетімді өтеуіңіз мүмкін .
(trg)="29"> Яки миңа ярдәм итә аласыз .
(src)="30"> Велосипедімді дүкенге алып кірдім дөңгелегін тексерді .
(trg)="30.1"> Бервакыт мин үземнең сәпидемне төзәтергә теләдем .
(trg)="30.2"> Аның тәгәрмәчләре белән проблема чыкты .
(src)="31"> " Дөңгелегің түзетсек , велосипед жақсы жүреді " деді .
(trg)="31"> Эшче егет миңа : " Беләсезме , без тәгәрмәчләрне төзәткәч , ул күпкә яхшырак йөри " .
(src)="32.1"> Сол велосипедті қайтарып берді сөйтіп , дөңгелекті тазалаттым .
(src)="32.2"> Екі жылдай қолданып жүрген велигім жаңарып шыға келді .
(trg)="32.1"> Миңа шул ук сәпидне бирделәр , алар анда булган бөтен кечкенә проблемаларны төзәткәннәр .
(trg)="32.2"> Минем сәпид элеккечә яңа кебек иде .
(src)="33"> Сіздерге тапсырмам бар .
(trg)="33"> Шулай итеп , мин сездән
(src)="34"> Дөңгелектеріңізді жаңартыңыз : естігіңіз келетін алғыс туралы шынайы болыңыз .
(trg)="34"> үзегезнең сәпидегезнең тәгәрмәчләрен төзәтүегезне сорыйм : Сезгә нәрсә кирәклеген ихласлы әйтегез .
(src)="35.1"> Не естігіңіз келеді ?
(src)="35.2"> Әйеліңізге барып , сұраңыз , не естігісі келеді .
(trg)="35.1"> Сез нәрсә ишетергә телисез ?
(trg)="35.2"> Хатыныгыз янына барыгыз , Һәм аңа нәрсәләр кирәк дип сорагыз ?
(src)="36"> Үйге барып , күйеуіңізден сұраңыз .
(trg)="36.1"> Ирегез янына барыгыз ?
(trg)="36.2"> Аңа нәрсә кирәк ?
(src)="37.1"> Үйіңізге барып , сұраңыз .
(src)="37.2"> Сосын оларға көмектесіңіз .
(trg)="37"> Өйгә барыгыз , сорагыз , аннан соң башкаларга ярдәм итегез .
(src)="38"> Оңай ғой .
(trg)="38"> Бу бик җиңел .
(src)="39"> Бұның қандай қажеті бар ?
(trg)="39"> Ләкин ни өчен без моның турында уйларга тиеш ?
(src)="40"> Бейбітшілік қалаймыз .
(trg)="40"> Без дөньяда татулык телибез .
(src)="41"> Түрлі тіл мен мәдениет болса , не істейміз ?
(trg)="41"> Ничек төрле мәдәниятләр , телләр арасында дуслык булдырырга ?
(src)="42"> Бұл үйден үйге жалғасуы керек .
(trg)="42"> Минемчә , бу гаиләдән гаиләгә күчәргә тиеш .
(src)="43"> Әуелі өзімізден бастайық .
(trg)="43"> Әйдәгез үзебезнең гаиләдән башлыйк .
(src)="44"> Осында отырғанның бәріне жақсы күйеу , ана , дос , қыз , ұл болғаны үшін алғыс айтқым келеді .
(trg)="44"> Һәм мин монда утыручыларга яхшы ирләр , хатыннар , әниләр , дуслар , балалар булганыгыз өчен рәхмәт әйтәсем килә .
(src)="45.1"> Ешкім айтпаған болар .
(src)="45.2"> Бірақ сіз бұған лайықсыз .
(trg)="45"> Бәлки , моны сезгә беркем дә әйтмәгәндер , ләкин сез зур эш эшлисез .
(src)="46.1"> Осында келгеніңіз үшін рахмет .
(src)="46.2"> Идеяларыңызбен әлемді өзгертіп жатқаныңыз үшін рахмет .
(trg)="46"> Монда булуыгыз белән , үзегезнең фикерләрегез белән дөньяны үзгәртүегез өчен рәхмәт .
(src)="47"> Рахмет
(trg)="47"> Зур рәхмәт .
(src)="48"> ( Қол шапалақ )
(trg)="48"> ( Алкышлар )

# kk/ted2020-70.xml.gz
# tt/ted2020-70.xml.gz

(src)="1"> Бұл жоғары сынып оқушыларына арналған 2 сағаттық презентация , 3 минутқа қысқарттым .
(trg)="1.1"> Мин бу чыгышымны 2 сәгать дәвамында мәктәптә ясадым .
(trg)="1.2"> Хәзер аны 3 минутка кыскарттым .
(trg)="1.3"> Барысы да бер көнне TED-ка юл тоткан хәлдә , очкычта башланды .
(src)="2"> Бұның бәрі 7 жыл бұрын TED-ке сапарымда ұшақта басталды .
(trg)="2.1"> Җиде ел элек .
(trg)="2.2"> Минем янымда
(src)="3.1"> Жанымда жасөспірім жоғары сынып оқушысы отырды .
(src)="3.2"> Ол өте кедей отбасынан екен .
(trg)="3.1"> Яшүсмер , мәктәп укучысы утырды .
(trg)="3.2"> Ул бик факыйрь гаиләдән иде .
(src)="4.1"> Өмірінде бір нәрсе жасағысы келеді екен .
(src)="4.2"> Маған сұрақ қойды .
(trg)="4.1"> Ул тормышында нәрсәгәдер ирешергә теләгән иде , Һәм ул миңа кечкенә гади сорау бирде .
(trg)="4.2"> " Уңышка нәрсә китерә ?
(src)="5"> " Табысқа жетелейтін не ? "
(trg)="5.1"> " , диде ул .
(trg)="5.2"> Мин югалып калдым .
(src)="6"> Өзімді ыңғайсыз сезіндім , өйткені оның сұрағына жауап бере алмадым .
(trg)="6"> Аңа җавап бирә алмадым .
(src)="7"> Ұшақтан түсіп , TED конференциясына келдім
(trg)="7"> Очкычтан төшкәч , мин TED-ка килдем .
(src)="8"> Құдайым-ау , айналам табысты адамдарға толы ғой
(trg)="8"> Һәм мин уйлап куйдым : мин бит уңышлы кешеләр тулган бүлмә уртасында !
(src)="9"> олардан табысқа не жетелегенін сұрайын , балаларға айтайын деп ойладым .
(trg)="9.1"> Нигә алардан уңыш серен сорамаска ? !
(trg)="9.2"> Һәм аны балаларга ачмаска ?
(src)="10"> 7 жылдан кейін 500 сұқбатпен осындамыз , сіздерге TED-тіктерді табысқа не жетелейтінін айтпақпын .
(trg)="10.1"> Димәк , җиде ел узган , 500 әңгәмә ясалган .
(trg)="10.2"> Һәм мин сезгә уңышка илткән серләрне ачам .
(trg)="10.3"> TED-чыларны нәрсә илһамландыра ?
(src)="11"> Бірінші , бұл - құштарлық .
(trg)="11"> Беренче әйбер - дәрт .
(src)="12"> Фриман Томас " Мені жетелейтін - құштарлық " деген .
(trg)="12"> Фримен Томас сүзләренчә , " Мине дәртем алып барды " .
(src)="13"> TED-тіктер бұны ақша үшін емес , махаббатпен жасайды .
(trg)="13"> TED-чылар эшләрен яратып эшли , алар акча өчен эшләми .
(src)="14.1"> К .
(src)="14.2"> Коллета : " Өзгелер жасаса , оларға ақы төлер едім "
(trg)="14"> Кэрол Колетта сүзләренчә , " Миңа эшемне эшләр өчен , мин башкаларга түләргә әзермен " .
(src)="15"> Ең қызығы , сүйіспеншілікпен жасасаңыз табыс болады .
(trg)="15"> Иң кызыгы шунда : Эшне яратып эшләсәң , акча барыбер килер .
(src)="16.1"> Жұмыс !
(src)="16.2"> Руперт Мердок былай деді : " Бұл - ауыр жұмыс .
(trg)="16.1"> Эшлә !
(trg)="16.2"> Руперт Мэрдок әйткәнчә , " күп эшләргә кирәк " !