# kk/ted2020-1725.xml.gz
# srp/ted2020-1725.xml.gz
(src)="1"> Қоғам мен мәдениет арасында бір қызықты байқадым .
(trg)="1"> Primijetio sam nešto zanimljivo u vezi sa društvom i kulturom .
(src)="2"> Тәуекелі бар нәрсенің бәріне құжат керек .
(trg)="2"> Sve što je rizično zahtijeva dozvolu ,
(src)="3"> Мысалы , көлік жүргізсең , қару ұстасаң , үйленсең
(trg)="3"> učenje vožnje , posjedovanje oružja , vjenčavanje .
(src)="4.1"> деген тәрізді ...
(src)="4.2"> ( Күлкі ) Технологиядан басқаның бәріне солай .
(trg)="4"> ( Smijeh ) To je istina za sve što je rizično osim za tehnologiju .
(src)="5"> Оны қолданудың ортақ ережесі , стандартты бағдарламасы жоқ .
(trg)="5"> Iz nekog razloga , ne postoji standardizovano gradivo , nema osnovnog kursa .
(src)="6"> Қолыңызға компьютер береді де , өзің біл дейді .
(trg)="6"> Samo vam daju kompjuter i šutnu vas iz gnijezda .
(src)="7"> Бәрін өзің үйрену керексің .
(trg)="7"> Kako da naučite sve ove stvari ?
(src)="8.1"> Қызық , ә ?
(src)="8.2"> Молекулалар сияқты .
(trg)="8"> Samo osmozom .
(src)="9"> « Ол былай жұмыс істейді » деп көрсетпейді .
(trg)="9"> Niko ne sjedne i kaže vam : " To funkcioniše ovako . "
(src)="10"> Бәрі біледі деп ойлайтын , бірақ білмейтін 10 кеңеспен бөлісемін .
(trg)="10"> Danas ću vam reći 10 stvari za koje ste mislili da ih svi znaju , ali ih ne znaju .
(src)="11"> Біріншіден , интернетте парақты төмен түсіргіңіз келсе тінтуірмен жақтаудағы жүгіртпені қозғалтпаңыз .
(trg)="11"> Prvo , kada ste na internetu i želite da skrolujete nadolje , nemojte uzeti miš i koristiti traku za pomjeranje .
(src)="12"> Уақытыңызды жоғалтасыз .
(trg)="12"> To je gubljenje vremena .
(src)="13"> Әр сағатыңызға ақы төлесе , солай істеңіз .
(trg)="13"> To radite samo ako vas plaćaju po satu .
(src)="14"> Мұның орнына бос орын пернесін басыңыз .
(trg)="14"> Umjesto toga , pritisnite " space " dugme .
(src)="15"> Бос орын пернесі бетті төменге жүргізеді .
(trg)="15"> " Space " spušta sadržaj dolje za jednu stranu .
(src)="16"> Shift пернесін басып тұрсаңыз , қайтадан жоғары шығасыз .
(trg)="16"> Držite dugme " shift " da biste se vratili gore .
(src)="17.1"> Бос орын пернесі барлық браузерде бетті төменге парақтайды .
(src)="17.2"> Кез-келген компьютерде .
(trg)="17.1"> Dakle " space " spušta sadržaj dolje za jednu stranu .
(trg)="17.2"> To radi u svakom pretraživaču i na svakom kompjuteru .
(src)="18"> Сайттарда мәлімет толтырып жатырсыз бір қатардан екіншісіне Tab пернесін қолданып секіруге болатынын білерсіз .
(trg)="18"> Takođe , kada na internetu ispunjavate jedan od onih formulara poput adrese , pretpostavljam da znate da možete pritisnuti " Tab " da idete od jednog do drugog polja .
(src)="19"> Бірақ штатты көрсететін мәзірге не істеуіңіз керек ?
(trg)="19"> Ali šta sa iskačućim menijem gdje unosite državu ?
(src)="20"> Оны ашпаңыз .
(trg)="20.1"> Ne otvarajte ga .
(trg)="20.2"> To je užasan utrošak kalorija .
(src)="22"> Штаттың бас әрпін бірнеше рет енгізіңіз
(trg)="21"> Samo iznova kucajte prvo ime države .
(src)="23"> Егер Коннектикут болса , К әрпін .
(trg)="22"> Tako da ako želite Konektikat , kucajte K , K , K.
(src)="24"> Техас болса Т әрпін енгізіңіз мәзірді ашпастан дәл табасыз .
(trg)="23"> Ako želite Teksas , kucajte T , T i dolazite tačno do te države bez otvaranja iskačućeg menija .
(src)="25.1"> Мәтін әріптері көрінбесе не істейміз ?
(src)="25.2"> Ctrl пернесін басып тұрып , + таңбасын бірнеше рет басыңыз .
(trg)="24"> Takođe , kada je na internetu tekst previše sitan , držite " Control " i pritisnite plus , plus , plus .
(src)="26"> Басқан сайын мәтін ұлғая түседі .
(trg)="25"> Sa svakim dodirom tastera tekst postaje veći .
(src)="27"> Бұл барлық компьютерде , браузерде орындалады. немесе - бассаңыз мәтін кішірейеді .
(trg)="26"> To radi na svakom kompjuteru , svakom pretraživaču , ili minus , minus , minus kako biste ga ponovo smanjili .
(src)="28"> Мас-та Command арқылы жасайсыз .
(trg)="27"> Ako koristite Mac , to će možda biti " Command " .
(src)="29.1"> Blackberry , Android немесе iPhone-да мәтін терсеңіз , нүкте қою үшін перне ауыстырып , әуреленбеңіз .
(src)="29.2"> Бос орын қалдыру пернесін
(trg)="28"> Kada kucate na vašem Blekberiju , Android uređaju , Ajfonu , nemojte prebacivati tastaturu na dio sa interpunkcijom da biste otkucali tačku i onda prazno mjesto i pokušali da napišete veliko slovo .
(src)="30"> екі рет түртіңіз .
(trg)="29"> Samo pritisnite " space " dvaput .
(src)="31"> Нүктені де , бос орынды да , бас әріпті де қойып шығады .
(trg)="30"> Telefon će za vas staviti tačku , razmak i veliko slovo .
(src)="32"> Бос орын пернесін бас .
(trg)="31"> Pritisnite dva puta " space " .
(src)="33"> Бар болғаны сол !
(trg)="32"> Skroz je nevjerovatno .
(src)="34.1"> Қалтафонның қайсысын алсақ та сөйлескен адамға қайта телефон шалғыңыз келсе , шақыру пернесін қайта басыңыз .
(src)="34.2"> Соңғы терілген нөмір көрінеді .
(src)="34.3"> Шақыру пернесін басып телефон шаласыз .
(trg)="33"> Takođe na svim mobilnim telefonima , ako želite da ponovo pozovete nekog koga ste već zvali , samo treba da pritisnite dugme za zvanje , i unijeće vam posljednji broj telefona i možete ponovo pritisnuti to dugme za poziv .
(src)="35.1"> Соңғы қоңыраулар тізіміне кіріп , іздеудің керегі жоқ .
(src)="35.2"> Шақыру пернесін басыңыз .
(trg)="34"> Tako da ne morate ići u spisak skorašnjih poziva i ako pokušavate da dobijete nekoga , samo ponovo pritisnite dugme za zvanje .
(src)="36.1"> Мен мынаны түсінбеймін : Телефон шалып дауысты хабарлама қалдырғым келсе , « Хабарлама қалдырыңыз » дегенді естимін одан кейін 15 секунд бойы қай-қайдағы нұсқаулар беріледі .
(src)="36.2"> 45 жыл бойы бізде автожауапбергіш болмағандай !
(trg)="35.1"> Evo nečega što me izluđuje .
(trg)="35.2"> Kad vas nazovem i ostavim poruku na sekretarici , čujem : " Ostavite poruku , " i onda dobijem 15 sekundi uputstava , kao da nemamo sekretarice već 45 godina !
(src)="37"> ( Күлкі ) Бірақ амалын таптық .
(trg)="36"> ( Smijeh ) Nijesam ogorčen .
(src)="38"> ( Күлкі ) Бірден осы сигналға өтуге мүмкіндік беретін тәсіл бар екен .
(trg)="37"> Izgleda da postoji prečica na tastaturi koja dopušta da odmah dođete do pištanja .
(src)="39"> Телефон : Дыбысты сигналдан кейін ...
(trg)="38"> Sekretarica : Kada čujete ton , molim vas - BIP .
(src)="40"> ( Бип ) Дэвид Пог : Өкінішке қарай , әр операторда пернелерінің үйлесімі әртүрлі телефон шалып жатқан оператор ерекшелігіне қарай арнайы пернелерін табуға тура келеді .
(trg)="39"> Dejvid Poug : Nažalost , operateri nijesu usvojili iste prečice , tako da zavisi od operatera i od vas da naučite prečicu za osobu koju zovete .
(src)="41"> Мен бәрі оңай деп айтқан жоқпын .
(trg)="40.1"> Nijesam rekao da će ovo biti savršeno .
(trg)="40.2"> Većina vas o Guglu misli kao o nečemu
(src)="42"> Көбіміз Google жүйесін сайт табуға көмектеседі деп ойлаймыз сонымен қатар , ол - сөздік .
(trg)="41"> što omogućava da nađete neku stranu , ali to je i rečnik .
(src)="43"> « Define » сөзін теріңіз , білгіңіз келген сөзді теріңіз .
(trg)="42"> Ukucajte riječ " define " i potom riječ koja vas zanima .
(src)="44"> Сізге басқа ештеңе басудың қажеті жоқ .
(trg)="43"> Ne morate čak ni da kliknete .
(src)="45"> Сіз теріп жатқанда анықтама шығады .
(trg)="44"> Definicija je odmah tu .
(src)="46"> Әуежолдарының толық дерегі бар .
(trg)="45"> To je takođe potpuna baza podataka američkog vazduhoplovstva .
(src)="47"> Әуе компания атын , ұшу мәліметін жазыңыз .
(trg)="46"> Ukucajte ime aviokompanije i broj leta .
(src)="48"> Ол сізге ұшақтың мекенін , нөмірін , терминалын , қону уақытын көрсетеді .
(trg)="47"> Pokazaće vam gdje je let , ulaz , terminal , koliko vremena ima do slijetanja .
(src)="49"> Ешбір қосымша қажет емес .
(trg)="48.1"> Ne treba vam aplikacija za to .
(trg)="48.2"> Gugl je takođe konvertor za jedinice i valute .
(src)="51"> Нәтиженің ешбірін басудың қажеті жоқ .
(trg)="49"> Još jednom , ne morate da klikćete na rezultate .
(src)="52"> Мәліметті енгізіп жауапты алыңыз .
(trg)="50"> Samo ukucajte šta vam treba i eto odgovora .
(src)="53.1"> Егер біз мәтін туралы айтсақ онда оның астын сызып көрсеткіңіз келсе — бұл жай мысал .
(src)="53.2"> ( Күлкі ) Сөзді ерекшелегіңіз келсе жүгірткіні өткізіп уақыт жоғалтпаңыз бірінші рет қолданып тұрған жоқсыз .
(trg)="51.1"> Dok pričamo o tekstu , kada želite da označite nešto - ovo je samo primjer .
(trg)="51.2"> ( Smijeh ) Kada želite da označite riječ , ne trošite vrijeme prevlačenjem kursora preko nje kao početnik .
(src)="54"> Сөзді екі рет шертіңіз .
(trg)="52"> Kliknite dva puta na nju .
(src)="55"> 200-ге қараңыз , екі рет шертемін Ол дәл осы сөзді таңдайды .
(trg)="53.1"> Pogledajte 200 .
(trg)="53.2"> Kliknem dva puta .
(trg)="53.3"> Izabere samo tu riječ .
(src)="56"> Ерекшелеген нәрсені жоюдың қажеті жоқ .
(trg)="54"> Takođe nemojte brisati ono što ste označili .
(src)="57"> Үстінен тере беріңіз .
(trg)="55"> Možete kucati na tom mjestu .
(src)="58"> Барлық бағдарламада орындалады .
(trg)="56"> Ovo postoji u svakom programu .
(src)="59"> Екі рет басып жүгірткіні алға жылжытсаңыз керекті сөздің бәрін ерекшелейді .
(trg)="57"> Takođe možete kliknuti dva puta na tekst i prevući ga da označite jednu po jednu riječ dok prevlačite .
(src)="60"> Өте оңай .
(trg)="58"> Puno preciznije .
(src)="61"> Ештеңені жоюдың қажеті жоқ .
(trg)="59"> Još jednom , nemojte brisati ništa .
(src)="62"> Жай ғана үстінен тере беріңіз .
(trg)="60"> Samo kucajte na tom mjestu .
(src)="63.1"> ( Күлкі ) Қас-қағым сәтті түсіріп алғыңыз келді .
(src)="63.2"> Камера түсіріп тұрған сәттің арасындағы уақыт .
(trg)="61"> ( Smijeh ) Kašnjenje blende je vrijeme između pritiska na dugme za okidanje i trenutka kada fotoaparat stvarno uslika nešto .
(src)="64"> Бұл 1000 долларға дейінгі барлық фотоаппараттарда бар .
(trg)="62"> To je zaista frustrirajuće na bilo kom fotoaparatu ispod 1000 dolara .
(src)="65.1"> ( Түсіру дыбысы ) ( Күлкі ) Бұл фотоаппартқа фокус пен экспозицияны есептеуге уақыт керектігінен болады .
(src)="65.2"> Фокусты беріп , жартылай ғана басса , еш кідіріс болмайды !
(trg)="63"> ( Kliktanje fotoaparata ) ( Smijeh ) To je zato što fotoaparatu treba vremena da izračuna fokus i ekspoziciju , ali ako uradite fokus prije toga , polupritiskom , ostavite prst na tome , nema kašnjenja !
(src)="66"> Үнемі дәл шығады .
(trg)="64"> Uspjećete svakog puta .
(src)="67"> Осылайша 50 $ тұратын фотоаппарат мың доллардың қызметін істейді .
(trg)="65"> Upravo sam vaš fotoaparat od 50 dolara ovim trikom pretvorio u fotoaparat od 1000 dolara .
(src)="68.1"> Енді соңғысы .
(src)="68.2"> Көбіне сіз сөйлеп жатқан кезде тыңдаушылар белгілі бір себептермен сізге емес слайдқа қарап отырады .
(trg)="66"> I konačno , često se dešava kada držite govor i iz nekog razloga publika gleda na slajd umjesto u Vas !
(src)="69.1"> ( Күлкі ) Осындай кезде Keynote , PowerPoint кез-келген бағдарламада В әрпін басыңыз .
(src)="69.2"> В әрпі слайдты қарайтады Енді бәрі сізге қарайды .
(src)="69.3"> Жалғастырамын десеңіз , В басыңыз .
(src)="69.4"> Көңіліңіз қаласа , слайд ақ болуы үшін W пернесін басыңыз .
(src)="69.5"> Қайтару үшін W қайта басасыз .
(trg)="67"> ( Smijeh ) Kada se to desi , ovo radi u programima Keynote , Powerpoint , radi u svakom programu , samo pritisnete taster B , B za " blackout " ( pomračenje ) , da zamračite slajd i učinite da svi gledaju u Vas i onda kada ste spremni da nastavite ponovo pritisnete B i ako ste stvarno raspoloženi , možete pritisnuti W za izbjeljivanje ( whiteout ) i slajd će postati bijeli i onda ponovo W da biste vratili sadržaj .
(src)="70"> Өте тез баяндағанымды білемін .
(trg)="68"> Znam da sam bio veoma brz .
(src)="71"> Егер бір нәрсені жіберіп алсаңыз кеңестер тізімін жібере аламын .
(trg)="69"> Ako ste nešto propuštili , rado ću vam poslati spisak ovih savjeta .
(src)="72"> Құттықтауымды қабыл алыңыз .
(trg)="70"> U međuvremenu , čestitam .
(src)="73"> Калифорния куәлігіне ие болдыңыз !
(trg)="71"> Svi ste dobili dozvolu za tehnologiju države Kalifornija .
(src)="74"> Күніңіз сәтті болсын !
(trg)="72"> Želim vam prijatan dan .
(src)="75"> ( Қол шапалақтау )
(trg)="73"> ( Aplauz )
# kk/ted2020-1731.xml.gz
# srp/ted2020-1731.xml.gz
(src)="1"> Мен химиядан сабақ беремін .
(trg)="1"> Predajem hemiju .
(src)="2.1"> ( Жарылыс ) Сонымен ...
(src)="2.2"> Сонымен
(trg)="2"> ( Eksplozija ) U redu , u redu .
(src)="3.1"> химия тек жарылыстардан тұрмайды .
(src)="3.2"> Ол барлық жерде бар .
(trg)="3"> Hemija je više od eksplozija , nalazi se svuda .
(src)="4"> Мейрамханада ойға шомып , осылай істейтініңізді байқадыңыз ба ?
(trg)="4"> Da li ste ikad zatekli sebe kako u restoranu zamišljeno samo ponavljate ovo ?
(src)="5"> Біреулер басын изеп отыр .
(trg)="5"> Neki ljudi klimaju glavom .
(src)="6"> Жақында оқушыларыма тәжірибе көрсетіп оның сырын түсіндіруін өтіндім .
(trg)="6"> Nedavno sam pokazao ovo svojim učenicima , i samo sam ih pitao da pokušaju da objasne zašto se to desilo .
(src)="7"> Олардың сұрақтары , талқылаулары ғажап болды .
(trg)="7"> Pitanja i razgovori nakon toga bili su fascinantni .
(src)="8"> Менде оқып жүрген Мэддидің сол күні кешке жіберген бейнежазбасын қараңыздар .
(trg)="8"> Pogledajte ovaj video koji mi je poslala Medi sa treće godine , te večeri .
(src)="9"> ( Сыңғыр ) ( күлкі ) Әрине Мэддиге сабақ бергендіктен сыныптағы ақылға сыймайтын тәжірибені үйге келген соң жалғастырғаны таңғалдырды .
(trg)="9"> ( Smijeh ) Kao Medin nastavnik hemije , očigledno je da me je oduševilo što je otišla kući i nastavila da istražuje o ovoj nevjerovatnoj demonstraciji koju smo imali na času .
(src)="10"> Бірақ одан да бетер тәнті еткені — Мэддидің білуге құштарлығы оны жаңа деңгейге көтерген еді .
(trg)="10"> Ali još više me je fasciniralo to da je Medina radoznalost odvela nju na novi nivo .
(src)="11"> Егер бокалға үңілсеңіздер онда балауыз шамды көресіздер .
(trg)="11"> Ako pogledate unutar te posude vidjećete svijeću .
(src)="12"> Мэдди тәжірибені жаңа жолмен жүргізіп температуралық қарама-қарсылықты пайдаланған .
(trg)="12"> Medi koristi temperaturu da ovaj fenomen pogura do novog scenarija .
(src)="13"> Мэддиде пайда болған сұрақтар мен білуге құмарлық бізді магнит тәрізді мұғалімдерге тартып тұрады және олар білім берудегі әдістеменің немесе жаңашылдықтың өзегі .
(trg)="13"> Pitanja i radoznalost poput Medine su magneti koji nas vuku prema našim nastavnicima i oni prelaze granice svake tehnologije ili krilatice u obrazovanju .
(src)="14"> Бірақ әдістемені оқушылардың құштарлығынан жоғары қойсақ , мұғалімнің аса ұлы құралы — оқушылардың сұрақтарынан айырылып қаламыз .
(trg)="14"> Ali ako te tehnologije stavimo ispred pitanja učenika , možda ćemo ostati bez najvećeg nastavničkog alata : pitanja naših učenika .
(src)="15.1"> Мысалы , егер қызықсыз дәрісті қалтафон экранына көшірсе онда уақытты үнемдеуге болады .
(src)="15.2"> Бірақ бұған оқушылар зәру ме ?
(src)="15.3"> Бұл — жай ғана әдемі қалтафондағы мылжың әңгіме .
(trg)="15"> Na primjer , prebacivanje dosadne lekcije iz učionice na ekran mobilnog uređaja možda će vam sačuvati nastavno vrijeme , ali ako je u središtu učenikovog iskustva , to je isto neljudsko ćaskanje , samo umotano u kitnjasto pakovanje .
(src)="16"> Ал егер соның орнына біз оқушылар ұялмай сұрақ қоятын мүмкіндік жасап , түсіндірудің жақсы әдістемесін жасауға , пайдалануға болатын ақпарат аларлықтай сұрақтар қоюға мәжбүр етсек ше ?
(trg)="16"> Ali ako umjesto toga imamo hrabrosti da zbunimo svoje učenike , stavimo ih u rebus i izazovemo prava pitanja , kroz ta pitanja , mi kao nastavnici imamo informacije sa kojima možemo da napravimo moćne i informativne metode kombinovane nastave .
(src)="17.1"> XXI ғасырда өмір сүрудеміз , сондықтан мұқият болайық .
(src)="17.2"> Сабақ беріп жүргеніме 13 жыл болды осы кезеңде 10 жыл бойғы қателігімді ұғуға себеп болған оқиға — оқушылардың сауалдары білсем деген талпыныстың негізі екенін , ал сабақ жоспары оған аса көмектеспейтінін жақсы ұғындым .
(trg)="17"> Ako sklonimo na stranu moderne izraze 21 . vijeka , istina je da predajem već 13 godina i morala je da se desi situacija opasna po život da me probudi iz 10 godina kvazi-predavanja i pomogne mi da shvatim da su pitanja učenika korijen pravog učenja , a ne napisan nastavni plan koji im daje komadiće nasumičnih informacija .
(src)="18"> 2010 жылдың мамыр айы , жасым 35-те екі жасар балам бар екіншісінің дүниеге келер күні таяғанда дәрігерлер менің көкірек қолқамның түбінде ірі аневризма бар деген диагноз қойды .
(trg)="18"> U maju 2010 , sa 35 godina , sa dvogodišnjim djetetom kod kuće i drugim djetetom na putu , otkrili su mi veliku aneurizmu na početku moje torakalne aorte .
(src)="19.1"> Бұл жағдайда ашық жүрекке ота жасайды .
(src)="19.2"> Мынау – дәрігерімнің хаты .
(trg)="19.1"> Došlo je do operacije na otvorenom srcu .
(trg)="19.2"> Ovo je pravi imejl od mog doktora .
(src)="20"> Мұны естігенде сұмдық есеңгіреп қалдым !
(trg)="20"> Kada sam dobio ovo , bio sam - pritisnite Caps Lock - potpuno poludio .
(src)="21"> Бірақ таңғаларлығы , дәрігерімнің өзін сенімді ұстауынан жұбаныш таптым .
(trg)="21"> Ali me je nevjerovatno utješilo samopouzdanje mog hirurga .
(src)="22"> Осынша сенімді , күшті қайдан алды ?
(trg)="22"> Odakle mu to samopouzdanje , ta odvažnost ?
(src)="23"> Одан сұрағанымда үш нәрсені атады
(trg)="23"> Kada sam ga pitao , rekao mi je tri stvari .
(src)="24"> Біріншіден , қызығушылығы отаны қалай істеу және істемеу қажеттігі жайлы күрделі сұрақтарды қоюға мәжбүр еткен .
(trg)="24"> Prvo je rekao da ga je znatiželja vodila da postavlja teška pitanja o proceduri , o tome šta jeste , a šta nije funkcionisalo .
(src)="25"> Екіншіден , ол қателіктерден , сынақтар мен қиындықтардан қорыққан жоқ .
(trg)="25"> Drugo , prihvatio je i nije se plašio zbrkanog procesa pokušaja i griješenja , tog neizbježnog procesa .
(src)="26.1"> Үшіншіден , бәрін байыппен сараптап , ота жасау жоспарын құру үшін өзіне қажетті ақпарат жинады .
(src)="26.2"> Cосын сенімді түрде іске кірісті .
(trg)="26"> I treće , kroz intenzivno razmišljanje , skupio je potrebne informacije da smisli i preradi proceduru , i onda je čvrstom rukom spasio moj život .
(src)="27"> Оның сөзінен көп жайды ұқтым да өткен күзде сабақ басталар алдында өзіме үш ереже жазып қойдым осы күнге дейін соларды басшылыққа аламын .
(trg)="27"> Upio sam dosta toga iz ovih mudrih riječi i prije nego što sam se te jeseni vratio u učionicu , napisao sam tri svoja pravila koja svaki dan stavljam u planiranje nastave .