# ka/ted2020-1736.xml.gz
# srp/ted2020-1736.xml.gz
(src)="1"> როცა ტაივანში ვიზრდებოდი როგორც კალიგრაფის ქალიშვილის , ჩემი ერთ-ერთი უძვირფასესი მოგონება ისაა , როგორ მაჩვენებდა დედაჩემი ჩინური იეროგლიფების მშვენიერებას , მოყვანილობასა და ფორმას .
(trg)="1"> Odrastajuči na Tajvanu kao ćerka kaligrafa , jedno od mojih najdragocjenih sjećanja bilo je kako mi majka pokazuje ljepotu , oblik i formu kineskih znakova .
(src)="2"> მას შემდეგ მე სულ მოხიბლული ვარ ამ არაჩვეულებრივი ენით .
(trg)="2"> Čak i tada sam bila fascinirana ovim nevjerovatnim jezikom .
(src)="3"> მაგრამ გარეშე თვალისთვის ის ჩინეთის დიდი კედელივით შეუღწევადი ჩანს .
(trg)="3"> Ali nekom sa strane , to izgleda da je neprobojno kao veliki Kineski zid .
(src)="4"> ბოლო რამდენიმე წლის განმავლობაში ვფიქრობდი როგორ შევძლო ამ კედლის გარღვევა , რომ ყველა მსურველმა შეძლოს ამ დახვეწილი ენის მშვენიერების გაგება და დაფასება .
(trg)="4"> Tokom proteklih godina sam razmišljala da kad ja mogu da probijem ovaj zid , bilo ko , ko želi da razumije i cijeni ljepotu ovog sofisticiranog jezika mogao bi učiniti to isto .
(src)="5"> მე იმაზე დავიწყე ფიქრი , რა სასარგებლო შეიძლება იყოს ჩინურის შესწავლის ახალი , სწრაფი მეთოდი .
(trg)="5"> Počela sam da razmišljam kako bi novi , brži način učenja kineskog jezika bio koristan .
(src)="6"> მე ხუთი წლიდან დავიწყე თითოეული იეროგლიფისათვის ყოველი მოსმის სწორი თანმიმდევრობით დახატვა .
(trg)="6"> Od svoje pete godine počela sam da učim kako da crtam , svaki zamah za svaki znak u tačnom redosljedu .
(src)="7"> მე ყოველდღე ვსწავლობდი ახალ იეროგლიფებს მომდევნო 15 წლის განმავლობაში .
(trg)="7"> Učila sam nove znakove svakog dana tokom narednih 15 godina .
(src)="8"> რადგან ჩვენ მხოლოდ ხუთი წუთი გვაქვს , ჩვენთვის უფრო სწრაფი და მარტივი გზაა უკეთესი .
(trg)="8"> S obzirom da imamo samo pet minuta , dobro je da imamo brži i jednostavniji način .
(src)="9"> ჩინელ მეცნიერს 20 000 იეროგლიფის ცნობა შეუძლია .
(trg)="9"> Kineski učenjak bi razumio 20000 znakova .
(src)="10"> ყოველდღიური წერა-კითხვისთვის მხოლოდ 1000 გჭირდება .
(trg)="10"> Potrebno je samo 1000 da razumijete osnovnu pismenost .
(src)="11"> ტოპ 200 იეროგლიფი კი ძირითადი ლიტერატურის 40 პროცენტის გაცნობას შეგაძლებინებს - ეს საკმარისია იმისთვის , რომ საგზაო ნიშნები და რესტორნების მენიუები წაიკითხოთ , ვებ გვერდების ან საგაზეთო სტატიების ძირითადი აზრი გაიგოთ .
(trg)="11"> 200 najvažnih će vam dozvoliti da obuhvatite 40 procenata osnovne literature -- dovoljno da čitate znakove na putu , menije u restoranu , da razumijete osnovnu ideju veb stranica ili novina .
(src)="12"> დღეს მე რვა იეროგლიფით დავიწყებ , რომ გაჩვენოთ , როგორ მუშაობს ეს მეთოდი .
(trg)="12"> Danas ću početi sa osam da vam pokažem kako metod funkcioniše .
(src)="13"> მზად ხართ ?
(trg)="13"> Da li ste spremni ?
(src)="14"> გააღეთ პირი რაც შეიძლება დიდზე , სანამ კვადრატული არ გახდება .
(trg)="14"> Otvorite usta što je šire moguće dok ne budu kvadrat .
(src)="15"> ეს პირია .
(trg)="15"> Dobili ste usta .
(src)="16"> ეს არის ადამიანი , რომელიც სეირნობს .
(trg)="16"> Ovo je osoba koja ide u šetnju .
(src)="17"> ადამიანი .
(trg)="17"> Osoba .
(src)="18"> თუ ცეცხლის ფორმა არის ადამიანი გვერდებზე ორი ხელით , თითქოს გიჟივით ყვირის , " მიშველეთ ! ცეცხლი მიკიდია ! " - ეს იეროგლიფი ალის ფორმიდან მომდინარეობს , მაგრამ მე ასე ფიქრი უფრო მომწონს. მოკლედ , თქვენ რაც უფრო გამოგადგებათ ის იყოს .
(trg)="18.1"> Ako je oblik vatre osoba sa dvije ruke na obje strane , kao da pomahnitalo viče " Upomoć !
(trg)="18.2"> Gorim ! "
(trg)="18.3"> Ovaj simbol je zapravo porijeklom iz oblika plamena , ali ja volim da mislim tako .
(trg)="18.4"> Šta god vam odgovara .
(src)="19"> ეს ხე არის .
(trg)="19"> Ovo je drvo .
(src)="20"> ხე .
(trg)="20"> Drvo .
(src)="21"> ეს მთა არის .
(trg)="21"> Ovo je planina .
(src)="22"> მზე .
(trg)="22"> Sunce .
(src)="23"> მთვარე .
(trg)="23"> Mjesec .
(src)="24"> კარის იეროგლიფი ველური დასავლეთის ბარის კარს ჰგავს .
(trg)="24"> Znak vrata izgleda kao par vrata krčme iz divljeg zapada .
(src)="25"> მე ამ რვა იეროგლიფს რადიკალებს ვეძახი .
(trg)="25"> Ovih osam znakova zovem korijenima .
(src)="26"> ისინი არიან აგურები იმისთვის , რომ თქვენ უფრო მეტი იეროგლიფი შექმნათ .
(trg)="26"> Oni su blokovi za građenje za vas da kreirate još mnogo znakova .
(src)="27"> ადამიანი .
(trg)="27"> Osoba .
(src)="28"> თუ ვინმე უკან მიყვება , ეს არის " გაყოლა " .
(trg)="28"> Ako neko šeta iza , to je " da slijedi . "
(src)="29"> როგორც ძველი ანდაზა ამბობს , ორი ადამიანი კომპანიაა , სამი კი - ბრბო .
(trg)="29"> Kao što stara izreka kaže dvoje je društvo , troje je gužva
(src)="30"> თუ ადამიანი ხელებს განზე გაშლის , ის ამბობს " აი , ასეთი დიდია " .
(trg)="30"> Ako osoba raširi svije ruke široko , ova osoba govori : " To je ovoliko veliko " .
(src)="31"> ადამიანი პირში - ადამიანი დამწყვდეულია .
(trg)="31"> Osoba unutar usta , osoba je zarobljena .
(src)="32"> ის პატიმარია , როგორც იონა ზვიგენის მუცელში .
(trg)="32"> On je zatvorenik , isto kao Jov unutar kita .
(src)="33"> ერთი ხე - ხე არის. ორი ხე ერთად უკვე კორომია .
(trg)="33.1"> Jedno drvo je drvo .
(trg)="33.2"> Dva drveta zajedno , imamo drva .
(src)="34"> სამი ხე ერთად უკვე ტყეს ქმნის .
(trg)="34"> Tri drveta zajedno , stvaramo šumu .
(src)="35"> ხის ქვეშ ფიცარი დადეთ და საძირკველს მიიღებთ .
(trg)="35"> Postavi dasku ispod drveta , imamo temelj .
(src)="36"> ხის თავზე პირი დადეთ - ეს " იდიოტია " . ( სიცილი ) ადვილი დასამახსოვრებელია , რადგან მოლაპარაკე ხე საკმაოდ იდიოტური რამე იქნებოდა .
(trg)="36.1"> Postavi usta na vrh drveta , to je " idiot . "
(trg)="36.2"> ( Smijeh ) Lako je da se zapamti , jer drvo koje govori je prilično idiotski .
(src)="37"> ცეცხლი გახსოვთ ?
(trg)="37"> Sjećate li se vatre ?
(src)="38"> ორი ცეცხლი ერთად - ძალიან ცხელა .
(trg)="38"> Dvije vatre zajedno , veoma mi je vruće .
(src)="39"> სამი ცეცხლი ერთად - უამრავი ალია .
(trg)="39"> Tri vatre zajedno , to je mnogo plamena .
(src)="40"> ორი ხის ქვეშ ცეცხლი დაანთეთ და უკე იწვის .
(trg)="40"> Postavite plamen ispod dva drveta , to je spaljivanje .
(src)="41"> ჩვენთვის , მზე კეთილდღეობის წყაროა .
(trg)="41"> Za nas , sunce je znak prosperiteta .
(src)="42"> ორი მზე ერთად - კეთილდღეობაა .
(trg)="42"> Dva sunca zajedno , napredak .
(src)="43"> სამი ერთად - ბრჭყვიალებია .
(trg)="43"> Tri zajedno , to blista .
(src)="44"> ერთად დასვით მანათობელი მზე და მთვარე და ნათელი გამოგივათ .
(trg)="44"> Postavite da sunce i mjesec sijaju zajedno to je svjetlost .
(src)="45"> ეს ასევე " ხვალ " -საც ნიშნავს - ანუ დღის და ღამის შემდეგ რაც იქნება .
(trg)="45"> To takođe znači sjutra , poslije dana i noći .
(src)="46"> მზე ჰორიზონტს ზემოთ ამოდის .
(trg)="46"> Sunce izlazi iznad horizonta .
(src)="47"> მზის ამოსვლა. კარი. კარში ფიცარი ჩადეთ , და ეს კარის საკეტია .
(trg)="47.1"> Sunčev izlazak .
(trg)="47.2"> Vrata .
(trg)="47.3"> Postavite dasku unutar vrata , to je kvaka .
(src)="48"> კარში პირი დასვით - და კითხვის დასმა გამოვა .
(trg)="48"> Postavite usta u vrata , postavljanje pitanja .
(src)="49"> კაკუ კაკუ. ვინმე არის სახლში ?
(trg)="49.1"> Kuc , kuc .
(trg)="49.2"> Ima li koga ?
(src)="50"> ეს ადამიანი კარიდან იპარება- გაპარვა , გაქცევა .
(trg)="50"> Ova osoba se šunja kroz vrata , bježanje , izbjegavanje .
(src)="51"> მარცხნივ ჩვენ ქალი გვყავს .
(trg)="51"> Lijevo je žena .
(src)="52"> ორი ქალი ერთად - ჩხუბობენ .
(trg)="52"> Dvije žene zajedno , raspravljaju se .
(src)="53"> ( სიცილი ) სამი ქალი ერთად , ფრთხილად იყავით , ეს ღალატია .
(trg)="53"> ( Smijeh ) Tri žene zajedno , budite oprezni , to je preljuba
(src)="54"> ამასობაში უკვე თითქმის 30 იეროგლიფი გავიარეთ .
(trg)="54"> Prošli smo kroz skoro 30 znakova .
(src)="55"> ამ მეთოდით და პირველი რვა რადიკალით 32 იეროგლიფის შექმნას შეძლებთ .
(trg)="55"> Koristeći ovu metodu , prvih osam korijena će vam dozvoliti da kreirate 32 .
(src)="56"> შემდეგი რვა იეროგლიფით კიდევ დამატებით 32 შექმნით .
(trg)="56"> Sljedeća grupa od osam znakova moći ćete još 32 .
(src)="57"> ასე რომ , მცირედი ძალისხმევით რამდენიმე ასეული იეროგლიფის სწავლას შეძლებთ , რაც ჩინელი რვა წლის ბავშვის დონეა .
(trg)="57"> Pa , sa malo truda , moći ćete da naučite nekoliko stotine znakova , što je isto kao osmogodišnja Kineskinja .
(src)="58"> რაც იეროგლიფები ვისწავლეთ , ფრაზების შექმნაც დავიწყოთ .
(trg)="58"> Nakon što znamo znakove , počinjemo da gradimo rečenice .
(src)="59"> მაგალითად , მთა და ცეცხლი ერთად , ცეცხლოვან მთას გვაძლევს .
(trg)="59.1"> Na primjer , planina i vatra zajedno , imamo vatrenu planinu .
(trg)="59.2"> To je vulkan .
(src)="60"> ეს ვულკანია. ჩვენ ვიცით , რომ იაპონია ამომავალი მზის ქვეყანაა .
(trg)="60"> Znamo da je Japan zemlja izlazećeg sunca .
(src)="61"> ეს არის მზე , რომელიც თავისი წარმომავლობის ადგილასაა რადგან იაპონია ჩინეთის აღმოსავლეთით მდებარეობს .
(trg)="61"> Ovo je sunce postavljeno sa temeljom , jer Japan leži na istoku Kine .
(src)="62"> ასე რომ , მე და წარმომავლობა ერთად - და უკვე იაპონია მივიღეთ .
(trg)="62"> Sunce i temelj zajedno , kreirali smo Japan .
(src)="63"> ადამიანი იაპონიის უკან - რა მივიღეთ ?
(trg)="63"> Osoba iza Japana , šta dobijamo ?
(src)="64"> იაპონელი ადამიანი .
(trg)="64"> Osobu iz Japana .
(src)="65"> მარცხნივ მოცემულ იეროგლიფზე ერთმანეთზე შედგმული ორი მთაა გამოსახული .
(trg)="65"> Znak lijevo je dvije planine postavljene jedna na drugu .
(src)="66"> ძველ ჩინეთში ეს გადასახლებას ნიშნავდა. რადგან ჩინელი იმპერატორები თავიანთ პოლიტიკურ მტრებს მთების მიღმა ასახლებდნენ .
(trg)="66"> U drevnoj Kini to znači u izgnanstvu , jer su kineski carevi stavljali njihove političke neprijatelje u izgnanstvo iza planina .
(src)="67"> დღეისათვის გადასახლება გარეთ გაღწევად გადაიქცა .
(trg)="67"> Sada , izgnanstva su se pretvorila u izlazak .
(src)="68"> პირი , რომელიც გეუბნება საიდან შეგიძლია გარეთ გააღწიო გასასვლელის ნიშანია .
(trg)="68"> Usta koja vam govore gdje da izadjete je " Izlaz "
(src)="69"> ეს ის სლაიდია , რომელმაც უნდა შემახსენოს , რომ ლაპარაკს უნდა მოვრჩე და სცენიდან გავიდე .
(trg)="69"> Ovaj slajd je trebalo da me podsjeti da treba da prestanem da pričam i da se maknem sa scene .
(src)="70"> მადლობა . ( აპლოდისმენტები )
(trg)="70.1"> Hvala Vam .
(trg)="70.2"> ( Aplauz )
# ka/ted2020-1815.xml.gz
# srp/ted2020-1815.xml.gz
(src)="1"> რაღაცაში უნდა გამოგიტყდეთ ..
(trg)="1"> Moram nešto da vam priznam ,
(src)="2"> მაგრამ მანამდე მინდა , რომ თქვენ გამომიტყდეთ რაღაცაში .
(trg)="2"> ali prije toga želim da vi meni nešto priznate .
(src)="3"> მინდა , რომ აწიოთ ხელი თუ გასულ წელს შედარებით უმნიშვნელო სტრესი გამოსცადეთ .
(trg)="3"> Podignite ruku ukoliko ste u posljednjih godinu dana doživjeli relativno slab stres .
(src)="4"> არავის ?
(trg)="4"> Iko ?
(src)="5"> რას იტყვით არც თუ ისე დიდ სტრესზე ?
(trg)="5"> A umjerenu količinu stresa ?
(src)="6"> ვინ გამოსცადა ძალიან დიდი სტრესი ?
(trg)="6"> Ko je iskusio jako stresnu situaciju ?
(src)="7"> დიახ , მეც .
(trg)="7.1"> Da .
(trg)="7.2"> Ja takođe .
(src)="8"> მაგრამ ეს არ არის ჩემი აღიარება .
(trg)="8"> Ali to nije ono što sam htjela da priznam .
(src)="9"> ჩემი აღიარება გახლავთ ის , რომ მე ჯანმრთელობის ფსიქოლოგი ვარ და ჩემი ვალია დავეხმარო ადამიანებს იყვნენ ბედნიერები და ჯანმრთელები .
(trg)="9"> Moje priznanje je ovo : ja sam zdravstveni psiholog , i moja misija je da učinim ljude što srećnijim i zdravijim .
(src)="10"> მაგრამ ვშიშობ რასაც ვასწავლიდი ბოლო 10 წელიწადია , უფრო საზიანოა ვიდრე სასარგებლო და ეს ყველაფერი სტრესს შეეხება .
(trg)="10"> Ali plašim se da nešto o čemu govorim posljednjih 10 godina čini više štete nego koristi , a to ima veze sa stresom .
(src)="11"> წლების განმავლობაში ვეუბნებოდი ადამიანებს სტრესი გაავადმყოფებთ .
(trg)="11"> Godinama govorim ljudima , stres vas čini bolesnima .
(src)="12"> ის ზრდის რისკებს გაცივებიდან დაწყებული , გულ-სისხლძარღვთა დაავადებით დამთავრებული .
(trg)="12"> Povećava rizik svega , od najobičnije prehlade do srčanih bolesti .
(src)="13"> მე სტრესი მტრად გადავაქციე ,
(trg)="13"> U suštini , pretvorila sam stres u neprijatelja .
(src)="14"> მაგრამ შევიცვალე აზრი სტრესთან დაკავშირებით და დღეს მინდა , რომ თქვენი აზრიც შევცვალო .
(trg)="14"> Ali , moje mišljenje o stresu se promijenilo , i danas želim da promijenim i vaše .
(src)="15"> დავიწყებ კვლევით , რომელმაც შემიცვალა დამოკიდებულება სტრესთან დაკავშირებით
(trg)="15"> Dozvolite mi da počnem sa istraživanjem koje je promijenilo moj čitav pristup stresu .
(src)="16"> კვლევის ფარგლებში 30 000 მოზარდს , აკვირდებოდნენ აშშ-ში რვა წლის განმავლობაში მათ დაიწყეს შემდეგი კითხვების დასმით , " რამდენად დიდი სტრესი გამოსცადეთ გასულ წელს ? "
(trg)="16"> Istraživanje je pratilo 30 000 odraslih u Americi osam godina , a počelo je tako što su pitali ljude : " Koliko Vam je prethodna godina bila stresna ? "
(src)="17"> მათ ასევე ჰკითხეს : " გჯერათ , რომ სტრესი აზიანებს თქვენს ჯანმრთელობას ? "
(trg)="17"> Još su ih pitali : " Vjerujete li da stres ugrožava Vaše zdravlje ? "
(src)="18"> შემდეგ შეისწავლეს სიკვდილიანობა , რომ ენახათ ვინ გარდაიცვალა .
(trg)="18"> Potom su iskoristili javne podatke o umrlima kako bi saznali ko je umro .
(src)="19"> ( სიცილი ) კარგი .
(trg)="19.1"> ( Smijeh ) U redu .
(trg)="19.2"> Prvo malo loših vijesti .
(src)="21"> ადამიანებმა , რომლებმაც გასულ წელს დიდი სტრესი გამოსცადეს , გარდაცვალების რისკი 43 პროცენტით ჰქონდათ გაზრდილი ,
(trg)="20"> Ljudi koji su imali jako stresnu godinu imali su za 43 % uvećan rizik od smrti .
(src)="22"> მაგრამ ასე იყო მხოლოდ იმ ადამიანებისთვის , რომლებსაც ასევე სჯეროდათ , რომ სტრესი მათი ჯანმრთელებისთვის საზიანოა .
(trg)="21"> Ali to je je bilo tačno samo za one koji su vjerovali da je stres štetan za njihovo zdravlje .
(src)="23"> ( სიცილი ) ადამიანებმა , რომლებმაც დიდი სტრესი გადაიტანეს მაგრამ არ აღიქვამდნენ მას საზიანოდ , გარდაცვალების ნაკლები შანსი ჰქონდათ .
(trg)="22"> ( Smijeh ) Ljudi koji su bili pod jakim stresom ali nijesu mislili da je on štetan po njih nijesu imali uvećanu stopu smrtnosti .
(src)="24"> სინამდვილეში , მათ სიკვდილის ყველაზე დაბალი შესაძლო მაჩვენებელი ჰქონდათ , ვიდრეს სხვებს ამ კვლევაში. იმ ადამიანების ჩათვლით , ვისაც მცირე სტრესი ჰქონდა გადატანილი .
(trg)="23"> Zapravo , imali su najniži rizik od smrti u poređenju sa svim ispitanicima iz istraživanja , uključujući i one koji su imali relativno nizak stres .
(src)="25"> მკვლევარებმა დაასკვნეს , რომ რვა წლის განმავლობაში გამოკვლეული გარდაცვალებებიდან , 182 000 ამერიკელი ნაადრევად გარდაიცვალა არა სტრესისგან , არამედ რწმენისგან , რომ სტრესი საზიანო იყო მათთვის .
(trg)="24"> Istraživači su procijenili da u toku ovih osam godina koliko su pratili smrtnost , 182 000 Amerikanaca koji su umrli prerano , umrli su ne zbog stresa , već zbog vjerovanja da je stres loš po njih .
(src)="26"> ( სიცილი ) ეს წელიწადში 20 000 გარდაცვალებაზე მეტია .
(trg)="25"> ( Smijeh ) To je preko 20 000 umrlih godišnje .
(src)="27"> თუ ეს დაკვირვება სწორია , მაშინ რწმენა , რომ სტრესი საზიანოა თქვენთვის , აშშ-ში მე-15 ყველაზე დიდი სიკვდილიანობის გამომწვევია გასული წლისთვის და მისით გარდაიცალა უფრო მეტი ადამიანი ვიდრე კანის კიბოთი , შიდსით და მკვლელობით .
(trg)="26"> E sad , ako je ova pretpostavka tačna , to bi značilo da vjerovanje da je stres štetan predstavlja uzročnik smrti koji se nalazi na 15 . mjestu u Americi tokom prošle godine , od kojeg je umrlo više ljudi nego od raka kože , side i od ubistava .
(src)="28"> ( სიცილი ) ალბათ ხვდებით , რატომ გამაგიჟა ამ კვლევამ .
(trg)="27"> ( Smijeh ) Sada vidite zbog čega me je ova studija izbezumila .
(src)="29"> მე ამდენ დრო ვხარჯავ ავუხსნა ადამიანებს , რომ სტრესი საზიანოა ჯანმრთელობისთვის .
(trg)="28"> Ja ovdje trošim toliko energije pričajući ljudima da je stres loš za njihovo zdravlje .
(src)="30"> ამ კვლევამ დამაფიქრა : შეიძლება სტრესთან დაკავშირებით აზროვნების შეცვლამ უფრო ჯანმრთელი გაგხადოს ?
(trg)="29"> Ovo istraživanje me je navelo da se zapitam : Da li promjena vjerovanja o stresu
(src)="31"> მეცნიერება ამბობს , დიახ , შეიძლება .
(trg)="30.1"> može da nas učini zdravijim ?
(trg)="30.2"> Nauka ovo potvrđuje .