# it/ted2020-1.xml.gz
# mk/ted2020-1.xml.gz
(src)="1"> Grazie mille , Chris .
(trg)="1"> Ти благодарам многу Крис .
(src)="2.1"> E ’ veramente un grande onore venire su questo palco due volte .
(src)="2.2"> Vi sono estremamente grato .
(trg)="2.1"> И навистина е голема чест да имаш можност да дојдеш на оваа сцена двапати .
(trg)="2.2"> Крајно сум благодарен .
(src)="3.1"> Sono impressionato da questa conferenza , e voglio ringraziare tutti voi per i tanti , lusinghieri commenti , anche perché ...
(src)="3.2"> Ne ho bisogno ! !
(trg)="3"> Воодушевен сум од оваа конференција , и сакам да ви се заблагодарам на сите за многуте убави коментари околу тоа што имав да го кажам пред некоја вечер .
(src)="4.1"> ! per i tanti , lusinghieri commenti , anche perché ...
(src)="4.2"> Ne ho bisogno ! !
(trg)="4"> И го велам ова искрено , делумно бидејќи -- ( лажно плаче ) -- потребно ми е !
(src)="5.1"> !
(src)="5.2"> Mettetevi nei miei panni !
(trg)="5"> ( смеа ) Ставете се во мојата кожа !
(src)="6"> Ho volato sull' Air Force Two per otto anni .
(trg)="6"> Осум години летав со авионот на потпретседателот на САД .
(src)="7"> Ora devo togliermi le scarpe o gli stivali per salire su un aeroplano !
(trg)="7"> А сега треба да ги соблечам моите чевли или чизми за да влезам во авион !
(src)="8.1"> Ora devo togliermi le scarpe o gli stivali per salire su un aeroplano !
(src)="8.2"> Vi dirò una piccola storia per illustrarvi cosa abbia significato tutto questo per me .
(trg)="8"> ( Смеа ) ( Аплауз ) Ќе ви кажам една кратка приказна за да ви ја илустрирам мојата ситуација .
(src)="9"> E' una storia vera , in ogni suo dettaglio .
(trg)="9"> Ова е вистинска приказна -- секој дел од неа е вистинит .
(src)="10"> Poco dopo che Tipper ed io lasciammo la Casa Bianca , guidavamo da casa nostra , a Nashville , verso una piccola fattoria che abbiamo a 50 miglia ad est di Nashville .
(trg)="10"> Одкако сопругата Типер и јас ја напуштивме -- ( лажен плач ) -- Белата Куќа -- ( Смеа ) -- се возевме од нашиот дом во Нешвил до една мала фарма која ја имаме 50 милји источно од Нешвил --
(src)="11"> Guidavamo noi. che abbiamo a 50 miglia ad est di Nashville .
(trg)="11"> се возевме самите себеси .
(src)="12.1"> Guidavamo noi .
(src)="12.2"> Vi sembrera' cosa da poco , ma ... guardai nello specchietto retrovisore e me ne accorsi all' improvviso .
(trg)="12"> Знам дека ви звучи како мала работа , но -- ( Смеа ) -- Погледнав во ретровизорот и одеднаш ми светна .
(src)="13"> Non ero seguito da un corteo di macchine .
(trg)="13"> Немаше поворка од коли позади мене .
(src)="14"> Sapete cos' é il dolore dell' arto fantasma ?
(trg)="14"> Сте слушнале за синдромот кога мислите дека ве боли екстремитет којшто ви е всушност ампутиран ?
(src)="15"> Era una Ford Taurus a noleggio .
(trg)="15"> ( Смеа ) Автомобилот беше изнајмен Форд Таурус .
(src)="16"> Era ora di cena , ed iniziammo a cercare un ristorante .
(trg)="16"> Беше време за вечера , и почнавме да бараме место за да јадеме .
(src)="17"> Eravamo sulla I-40 , prendemmo l' uscita 238 , Lebanon , Tennesse ,
(trg)="17"> Бевме на патот И-40 .
(src)="18"> uscimmo , iniziammo a cercare e trovammo un ristorante Shoney' s
(trg)="19"> Се исклучивме кај излезот , и почнавме да бараме -- најдовме еден Шоуни ресторан .
(src)="19"> casomai non lo sapeste , una catena economica , per familie .
(trg)="20"> За тие од вас што не чуле за Шоуни , тоа е ланец на нискобуџетни семејни ресторани .
(src)="20"> Ci sedemmo , la cameriera arrivò , fece un sacco di cerimonie a Tipper , Ci sedemmo , la cameriera arrivò , fece un sacco di cerimonie a Tipper ,
(trg)="21"> Влеговме внатре и седнавме во едно сепаре , и келнерката дојде , и се возбуди многу поради Типер ( Смеа )
(src)="21"> prese i nostri ordini , poi andò dalla coppia al tavolo di fianco a noi , e abbassò la voce così tanto da dovermi sforzare per sentire quello che diceva .
(trg)="22"> Ја запиша нашата нарачка , а потоа отиде до двојката што седеше во соседното сепаре , го намали својот глас толку многу што морав навистина да се напрегам за да ја слушнам .
(src)="22"> E disse : " Sì , quelli sono l' ex vice-presidente Al Gore e sua moglie Tipper ” .
(trg)="23"> И рече " Да , тоа е поранешниот подпретседател Ал Гор и неговата сопруга Типер . "
(src)="23"> E l' uomo disse : " E ’ caduto parecchio in basso , vero ? "
(trg)="24"> И човекот рече " Се има спуштено многу ниско , зар не ? "
(src)="24.1"> Abbiamo avuto molte sorprese .
(src)="24.2"> Il giorno successivo , altra storia vera ,
(trg)="25"> ( Смеа ) Имав своевидна серија на просветлувања .
(src)="25.1"> Abbiamo avuto molte sorprese .
(src)="25.2"> Il giorno successivo , altra storia vera , sono andato a Lagos in Nigeria , in Africa su un piccolo jet , un G-5 , per parlare di energia .
(trg)="26"> Следниот ден , во продолжение на мојата целосно вистинска приказна , се качив на Г-5 да летам до Африка за да оддржам говор во Нигерија , во градот Лагос ; темата беше енергија .
(src)="26"> Ed iniziai il discorso raccontando la storia appena successa il giorno prima a Nashville .
(trg)="27"> И го почнав говорот раскажувајќи им ја приказната за тоа што се случи претходниот ден во Нешвил .
(src)="27"> E lo raccontai più o meno nello stesso modo in cui l' ho raccontata a voi , Tipper ed io che guidavamo , Shoney' s , catena economica per familie , e quello che disse il signore .
(trg)="28.1"> Им ја раскажав горе-долу на истиот начин на којшто пред малку ја споделив со вас .
(trg)="28.2"> Типер и ја се возевме самите себеси , Шоуни , ланец на нискобуџетни семејни ресторани , што кажа оној човек -- тие се смееа .
(src)="28"> Loro risero , io feci il mio discorso , poi andai all' aeroporto per tornare .
(trg)="29"> Го оддржав мојот говор , потоа се вратив на аеродромот за да го фатам летот за дома .
(src)="29"> Mi addormentai sull' aereo , finché nel mezzo della notte , atterrammo alle Azzore per un rifornimento .
(trg)="30"> Спиев во авионот , до моментот кога во сред ноќ , слетавме на Азорните Острови за да наполниме гориво .
(src)="30"> Mi svegliai , aprirono la porta , uscii per prendere dell' aria fresca , guardai fuori e c' era un uomo che correva lungo la pista ,
(trg)="31"> Се разбудив , вратата беше отворена , излегов малку на свеж воздух , погледнав наоколу и видов еден човек како трча по пистата .
(src)="31.1"> con un foglio in mano , gridando : " Chiama Washington !
(src)="31.2"> Chiama Washington ! " . con un foglio in mano , gridando : " Chiama Washington !
(trg)="32.1"> Мавташе со некој лист , и викаше , " Јавете се во Вашинтон !
(trg)="32.2"> Јавете се во Вашингтон ! "
(src)="32.1"> Chiama Washington ! " .
(src)="32.2"> E pensai tra me , nel mezzo della notte , nel mezzo dell' Atlantico : ” Che diavolo può essere successo a Washington ? ”
(src)="32.3"> Pensai ad un certo numero di cose che avrebbero potuto succedere .
(trg)="33.1"> И си помислив , во сред ноќ , на сред Атлантик што ли е тоа што може да се случува во Вашингтон ?
(trg)="33.2"> Тогаш ми текна дека може да се еден куп работи .
(src)="33"> Pensai ad un certo numero di cose che avrebbero potuto succedere .
(trg)="34"> ( Смеа )
(src)="34"> Ma il vero motivo era che il mio staff era estremamente nervoso perché uno della stampa nigeriana aveva già scritto una storia sul mio discorso , ed era già stato stampato ovunque negli Stati Uniti d' America .
(trg)="35.1"> Но тоа што на крај се дозна е дека мојот персонал беше крајно вознемирен бидејќи една новинска агенција во Нигерија веќе имала напишано сторија за мојот говор .
(trg)="35.2"> И веќе се испечатила во градови ширум САД
(src)="35"> Anche a Monterey , ho controllato .
(trg)="36"> -- беше испечатена во Монтереј , проверив .
(src)="36.1"> E la storia iniziava con : " L' ex vice-presidente Al Gore ha annunciato ieri in Nigeria : " Mia moglie Tipper ed io abbiamo aperto un ristorante economico per famiglie , chiamato Shoney' s , e lo stiamo gestendo da noi . ” "
(src)="36.2"> Prima di arrivare in USA , David Letterman e Jay Leno avevano già iniziato coi loro sketch In uno , avevo un grande cappello da chef , Tipper diceva : " Un altro burger , con patatine ! "
(trg)="37"> И сторијата почнуваше , " Поранешниот потпретседател Ал Гор изјави вчера во Нигерија , ' Мојата сопруга Типер и јас отворивме нискобуџетен семеен ресторан наречен Шоуни , и го управуваме сами . ' " ( Смеа ) Пред да имав време да се вратам на Американско копно , Дејвид Летерман и Џеј Лено веќе имаа почнато -- еден од нив покажа слика од мене со голема бела шефовска капа , и Типер како вели , " Уште еден бургер , со помфрит ! "
(src)="37"> Tre giorni dopo , ricevetti una lunga , bella lettera scritta a mano dal mio amico e partner e collega Bill Clinton che diceva : " Congratulazioni per il nuovo ristorante , Al ! "
(trg)="38"> Три дена подоцна , добив едно убаво , долго , на рака напишано писмо од мојот пријател и партнер и колега Бил Клинтон во коe што се велеше , " Честитки за новиот ресторан , Ал ! "
(src)="38.1"> e collega Bill Clinton che diceva : " Congratulazioni per il nuovo ristorante , Al ! "
(src)="38.2"> Sapete , ci piace celebrare i nostri reciproci successi .
(trg)="39"> ( Смеа ) Сакаме да си ги славиме успесите во нашите животи .
(src)="39"> Pensavo di parlare di ecologia dell' informazione .
(trg)="40"> Планирав да зборувам за информациска екологија .
(src)="40"> Ma siccome voglio prendere l ’ abitudine di tornare a TED , ho pensato che forse avrei potuto parlarne un' altra volta .
(trg)="41"> Но мислев , бидејќи планирам да создадам доживотна навика да се враќам на ТЕД , можеби ќе зборувам за тоа некој друг пат ( Аплауз )
(src)="41"> Chris Anderson : Siamo daccordo !
(trg)="42"> Крис Андерсон : Договорено !
(src)="42.1"> Al Gore : Voglio parlare di una cosa che mi chiedono in molti .
(src)="42.2"> Cosa si può fare per la crisi del clima ?
(trg)="43.1"> Ал Гор : Сакам да се фокусирам на оние работи за кои многумина од вас побараа да ги објаснам подетално .
(trg)="43.2"> Што можете да направите за климатската криза ?
(src)="43"> Voglio iniziare mostrando alcune nuove immagini , solo 4 o 5 .
(trg)="44"> Сакам да почнам со -- Ќе ви покажам некои нови слики , и ќе рекапитулирам само четири-пет .
(src)="44"> E ora la presentazione , la aggiorno ogni volta che la mostro ,
(trg)="45"> Сега , презентацијата на слајдови .
(src)="45"> aggiungo nuove immagini , perché ogni volta che la mostro apprendo cose nuove .
(trg)="47"> Додавам нови слики бидејќи учам нешто ново секој пат кога ја покажувам .
(src)="46"> E' come pulire la spiaggia .
(trg)="48"> Тоа е како пречешлување на плажата , знаете ?
(src)="47"> Ogni volta che la marea va su o giù , trovate qualche conchiglia in più .
(trg)="49"> Секој пат кога плимата ќе надојде и потоа ќе си отиде , наоѓата уште по некоја школка .
(src)="48"> Solo negli ultimi due giorni , abbiamo avuto i nuovi record di temperatura di Gennaio
(trg)="50"> Во последните два дена , ги имавме новите рекордни температури за Јануари .
(src)="49"> Questo é solo per gli USA .
(trg)="51"> Ова е само за САД .
(src)="50"> La media storica di Gennaio é -0,5 C ° , lo scorso mese era 4,16 C ° .
(trg)="52.1"> Историски , просекот за Јануари е 0 степени целзиусови .
(trg)="52.2"> Минатиот месец беше 4 степени .
(src)="51"> Ora , so che volevate qualche brutta notizia in più sull' ambiente - sto' scherzando - ma queste sono le diapositive di riepilogo
(trg)="53"> Знам дека сакавте уште повеќе лоши вести за животната средина -- се шегувам -- но ова се слајдовите каде што резимирам ,
(src)="52"> e poi passerò al nuovo materiale su quello che si puo' fare .
(trg)="54"> а потоа ќе навлезам во новиот материјал околу тоа што вие можете да направите .
(src)="53"> Ma volevo parlare di un paio di queste .
(trg)="55"> Но сакав да образложам некои од овие .
(src)="54"> Prima di tutto , questo é dove si prevede che arriverà il contributo USA al riscaldamento globale , nell ’ ipotesi che non cambi nulla .
(trg)="56.1"> Најпрво , ова е каде планираме да стигнеме со придонесот на САД кон глобалното затоплување , во вообичаени услови .
(trg)="56.2"> Ефикасност во крајното користење на струјата и користењето на целата енергија
(src)="55"> Efficienza nell' uso dell ’ elettricità e di tutta l' energia si può raggiungere facilmente .
(trg)="57"> е лесно дофатливо .
(src)="56"> Efficienza e risparmio : non sono un costo , sono un profitto .
(trg)="58"> Ефикасност и конзервација. не е трошок , туку е профит .
(src)="57"> Il segno é sbagliato .
(trg)="59"> Знакот е погрешен .
(src)="58"> Non é negativo , é positivo .
(trg)="60"> Не е негативно , туку е позитивно .
(src)="59"> Sono investimenti che si pagano da soli .
(trg)="61"> Овие инвестиции се самоисплатливи .
(src)="60"> Ma sono anche molto efficaci nel farci cambiare rotta .
(trg)="62"> Но исто така тие се многу ефективни во скршнувањето од нашиот пат .
(src)="61"> Di auto e camion ho parlato nella presentazione , ma voglio che li mettiate in prospettiva .
(trg)="63"> Автомобили и камиони - зборував за тоа во презентацијата , но сакам да го ставите во перспектива .
(src)="62"> Sono un evidente fattore di preoccupazione , come é giusto che sia , ma gli edifici producono più riscaldamento globale delle auto e dei camion. ma gli edifici producono più riscaldamento globale delle auto e dei camion .
(trg)="64"> Тоа е лесна , видлива цел на грижа , и треба да биде , но има повеќе загадување кое придонесува кон глобално затоплување а кое доаѓа од градбите а не од автомобилите или камионите .
(src)="63"> Le auto ed i camion sono molto importanti , e abbiamo le norme meno restrittive
(trg)="65"> Автомобилите и камионите се многу значајни , и ние ги имаме најниските стандарди во светот ,
(src)="64.1"> al mondo , quindi dovremmo occuparcene .
(src)="64.2"> Ma sono solo un tassello del puzzle .
(trg)="66.1"> и треба да го направиме нешто во врска со тоа .
(trg)="66.2"> Но тоа е дел од сложувалката .
(src)="65"> L' efficienza degli altri mezzi di trasporto é altrettanto importante !
(trg)="67"> Нашата ефикасност во транспортот е исто толку битна колку и самите автомобили и камиони !
(src)="66"> Le rinnovabili , ai livelli correnti di efficienza tecnologica , possono fare questa differenza , e grazie a Vinod Khosla , a John Doerr , e altri ,
(trg)="68"> Обновливите ресурси со моменталното ниво на технолошка ефикасност можат да направат толку разлика , и со тоа што Винод и Џон Доер , и други ,
(src)="67"> a molti di voi qui , a molte persone direttamente coinvolte , questo settore crescerà molto più in fretta di quanto mostri la proiezione attuale .
(trg)="69"> многу од вас тука -- многу луѓе директно инволвирани во ова -- овој дел ќе расте многу побрзо од моменталните проекции .
(src)="68"> La cattura e immagazzinamento del CO2 - é questo che significa CCS- diventerà probabilmente la chiave di volta che ci permetterà di continuare ad usare li combustibili fossili senza danni .
(trg)="70"> Собирањето и изолирањето на јаглерод диоксидот -- на скратено CCS -- најверојатно ќе стане новата најбарана апликација што ќе ни овозможи да продолжиме да ги користиме фосилните горива на начин којшто е безбеден .
(src)="69"> Ne siamo ancora ben lontani .
(trg)="71"> Сеуште не сме таму .
(src)="70.1"> OK .
(src)="70.2"> Ora , cosa si puo' fare ?
(trg)="72.1"> Во ред .
(trg)="72.2"> Сега , што можете вие да направите ?
(src)="71"> Ridurre le emissioni a casa vostra .
(trg)="73"> Намалете ги загубите во вашиот дом .
(src)="72"> La maggior parte di queste spese sono redditizie .
(trg)="74"> Многу од овие трошоци се исто така профитабилни .
(src)="73"> L' isolamento termico , una progettazione migliore , comprare elettricità verde dove possibile .
(trg)="75"> Инсулација , подобар дизајн , купување на ' зелена ' енергија кога имате можност за тоа .
(src)="74.1"> Ho citato le automobili .
(src)="74.2"> Comprate una ibrida .
(trg)="76"> Ги споменав автомобилите -- купете хибридно возило .
(src)="76"> Immaginatevi altre opzioni migliori .
(trg)="77"> Пронајдете други опции што се подобри .
(src)="77"> E' importante .
(trg)="78"> Многу е битно .
(src)="78"> Siate consumatori verdi .
(trg)="79"> Бидете ' зелени ' потрошувачи .
(src)="79"> In tutto ciò che comprate , potete scegliere tra prodotti che hanno un impatto più o meno pesante sulla crisi globale del clima. tra prodotti che hanno un impatto più o meno pesante sulla crisi globale del clima .
(trg)="80"> Имате избор со се што купувате , помеѓу работи коишто имаат груб ефект или многу помалку груб ефект на глобалната климатска криза .
(src)="80"> Decidete di condurre una vita a rilascio medio nullo di carbonio .
(trg)="81.1"> Размислете околу ова .
(trg)="81.2"> Донесете одлука да живеете јаглерод-неутрален живот .
(src)="81"> Vorrei che i pubblicitari tra voi mi aiutassero spiegare tutto cio' Vorrei che i pubblicitari tra voi mi aiutassero spiegare tutto cio' in modo che faccia presa sulla maggior parte della gente .
(trg)="82"> Оние од вас коишто се добри во брендирање , би сакал ваш совет и помош околу тоа како да го наречеме ова нешто ( климатската криза ) на начин што ќе значи нешто за повеќето од луѓето .
(src)="82"> E' più semplice di quanto pensiate .
(trg)="83"> Полесно е отколку што мислите .
(src)="83.1"> Davvero .
(src)="83.2"> Molti di noi , qui , hanno preso questa decisione , ed é davvero molto semplice .
(trg)="85"> Многу од нас тука ја имаат веќе донесено таа одлука и е навистина доста лесно .
(src)="84.1"> Riducete le emissioni di CO2 in tutto quello che fate , e poi comprate o acquisite dei crediti per quel che rimane .
(src)="84.2"> E ’ spiegato su climatecrisis.net .
(trg)="86"> намалете ги зрачењата на јаглерод диоксид со целиот спектар на одлуки што ги носите и потоа доплатете или допринесете за остатокот од зрачењата што не сте ги комплетно намалиле .
(src)="85"> C' é un “ Calcola-Carbonio ” .
(trg)="88"> Има калкулатор за јаглеродни зрачења .
(src)="86"> La Participant Productions ha riunito , con il mio coivolgimento attivo , i migliori sviluppatori software del mondo sul difficile problema del calcolo del carbonio per realizzare un “ calcola-carbonio ” facile da usare .
(trg)="89"> Продукцијата Партиципант ги собра , со моја активна инволвираност , водечките софтвер креатори во светот за оваа таинствена наука на калкулирање на јаглеродот , да конструираат калкулатор за јаглеродни зрачења којшто е лесен за користење .
(src)="87"> Potete calcolare con molta precisione di quanta emissione di CO2 siete responsabili , e poi riceverete suggerimenti per ridurle ,
(trg)="90"> Можете многу прецизно да пресметате кои се вашите CO2 зрачења , и потоа ќе ви бидат дадени опции за тоа како да ги намалите .
(src)="88"> e quando a Maggio uscira' il film , sarà aggiornato alla versione 2.0 e potremo acquistare dei crediti con un click .
(trg)="91"> И до моментот кога ќе се појави филмот во Мај , ова ќе биде ажурирано во 2.0 верзија и ќе имате можност со еден клик да купите компензации за вашите зрачења .
(src)="89"> Inoltre , pensate a rendere il vostro business “ ad impatto zero ” .
(trg)="92"> Понатаму , размислете околу тоа да го направите вашиот бизнис јаглерод-неутрален .
(src)="90"> Alcuni di noi l' hanno fatto , e non è poi così difficile .
(trg)="93"> Повторно , некои од нас го имаат тоа направено , и не е толку тешко колку што мислите .
(src)="91"> Adottate misure favorevoli al clima in tutto quanto fate di nuovo sia che facciate della tecnologia , dello spettacolo , o siate architetti o progettisti .
(trg)="94"> Интегрирајте климатски решенија во сите ваши иновации , без разлика дали се од областа на технологијата , или забавата , или од дизајнот и архитектурата .
(src)="92"> Fate investimenti con l' autosussistenza in mente .
(trg)="95"> Оддржливо инвестирајте .
(src)="93"> Majora Carter ne ha parlato .
(trg)="96"> Маџора го спомена ова .
(src)="94"> Se avete investito con consulenti retribuiti sulla base della loro performance annuale , poi non lamentatevi se ragionano “ a trimestre ” .
(trg)="97"> Слушнете , ако имате инвестирано пари со менаџери коишто ги наградувате на база на годишните перформанси , немојте веќе да се жалите за кварталните менаџмент извештаи .
(src)="95"> La gente fa quello per cui e' pagata .
(trg)="98"> Со тек на време , луѓето го прават тоа за кое што ги плаќате .
(src)="96"> E se calcolano il loro guadagno in base ai profitti di breve periodo del vostro capitale faranno delle scelte di breve periodo .
(trg)="99"> И ако тие судат колку ќе бидат платени според капиталот кој што го инвестирале , на база на краткорочните резултати , ќе добите краткорочни одлуки .
(src)="97"> Ci sarebbe molto di più da dire al riguardo .
(trg)="100"> Има уште многу да се каже околу тоа .
(src)="98.1"> Diventate dei catalizzatori di cambiamenti .
(src)="98.2"> Spiegate ad altri , informatevi , parlatene .
(trg)="101"> Станете катализатор на промените .
(src)="99"> Il film , quando uscira' , sara' una versione cinematografica della presentazione che feci due sere fa , ma é molto più divertente .
(trg)="103"> Филмот ќе излезе -- филмот е филмска верзија на презентацијата која што ја презентирав пред две вечери , со тоа што е многу позабавен .
(src)="100"> Ed uscirà a Maggio .
(trg)="104"> И излегува во Мај .
(src)="101"> Molti di voi , qui , hanno l' opportunità di far sì che lo vedano in tanti .
(trg)="105"> Многу од вас тука ја имаат можноста да придонесат кон тоа многу луѓе да го видат .