# it/ted2020-10.xml.gz
# ku/ted2020-10.xml.gz
(src)="1"> Con tutte le preoccupazioni per L' AIDS e l' influenza aviaria , di cui più tardi parlerà il Dott. Brilliant , voglio e l' influenza aviaria , di cui più tardi parlerà il Dott. Brilliant , voglio parlare di un' altra epidemia : le malattie cardiovascolari , il diabete , l' ipertensione , ognuna delle quali é completamente prevenibile per almeno il 95 % delle persone , semplicemente cambiando dieta e stile di vita. semplicemente cambiando dieta e stile di vita .
(trg)="1"> لەگەڵ ئەو هەموو گرنگیدانە بە نەخۆشی ئایدز و ئەنفلۆنزای باڵندە هەندێک زانیاری تر لەو بارەیەوە دەبیستین لە لایەن زانای بلیمەت ، دکتۆر بریلیانت دەمەوێت باس لە چەند نەخۆشی یەکی تریش بکەم ، لەوانە نەخۆشی دڵ و مولولەکانی خوێن ، شەکرە و هەروەها بەرزبوونەوەی پەستانی خوێن کە هەموو ئەم نەخۆشیانە دەکرێت ڕیگریان لێ بکرێت لانی کەم لە % ٩٥ ی خەڵکی دا تەنها بە گۆڕینی سیستمی خۆراکیان و شیوازی ژیانیان
(src)="2.1"> Anche la malattia si sta globalizzando : Anche la malattia si sta globalizzando : tutti stanno cominciando a mangiare , vivere e morire come noi .
(src)="2.2"> Per esempio , l' Asia é passata in una sola generazione da uno dei più bassi tassi di malattie cardiache , obesità , e diabete , in una sola generazione da uno dei più bassi tassi di malattie cardiache , obesità , e diabete , ad uno dei più alti .
(src)="2.3"> E in molti paesi africani , le malattie cardiovascolari fanno tanti morti quanto HIV ed AIDS. le malattie cardiovascolari fanno tanti morti quanto HIV ed AIDS .
(trg)="2"> ئەوەی کە ڕوو دەدات ئەوەیە کە نەخۆشییەکان بە جیهانی بوون ، چونکە خەڵکی وەک ئێمە نان دەخۆن ، وەک ئێمە دەژین ، هەروەها وەک ئێمەش دەمرن بە تایبەتی لە نەوەیەکی دیاری کراودا ، بۆ نمونە ئاسیا لە نزمترین ئاستی ڕێژەی نەخۆشییەکانی دڵ و قەڵەوی و شەکرەوە گۆڕدرا بۆ بەرزترین ئاست . لە ئەفریقاش ڕێژەی نەخۆشییەکانی دڵ یەکسانە بە ڕێژەی قوربانیانی ئایدز و ئەنفلۆنزای باڵندە لە زۆربەی وڵاتاندا
(src)="3"> Quindi viviamo in una " finestra " temporale in cui possiamo cambiare la vita a milioni di persone , e praticare medicina preventiva su scala globale. medicina preventiva su scala globale .
(trg)="3"> کەواتە ئێمە ماوەیەکی کاتی ناسکمان هەیە ، کە پێویستە لەسەرمان گۆڕانکارییەکی گرنگ درووست بکەین کە بتوانێت کاریگەری لەسەر ژیانی ملیۆنەها کەس درووست بکات هەروەها کار بکەین لەسەر شیوازێکی پزیشکی لە پێوەرێکی جیهانی دا
(src)="4"> Le malattie cardiovascolari fanno più morti , non solo in questo paese , ma in tutto il mondo , della somma di tutte le altre e tuttavia sono completamente prevenibili per quasi tutti .
(trg)="4"> نەخۆشییەکانی دڵ و خوێن ، تا ئێستاش زیاتر و زیاتر خەڵک دەکوژن نەک بەتەنها لەم وڵاتەدا ، بەڵکو لە سەر تا سەری جیهاندا -- لەگەڵ هەموو ئەمانەشدا دەتوانرێت ڕێگری لە تووشبوونی خەڵکی بەم نەخۆشیانە بکرێت
(src)="5.1"> E non sono solo prevenibili , ma reversibili .
(src)="5.2"> Negli ultimi 29 anni , grazie a strumenti high-tech costosi e allo stato dell' arte , abbiamo dimostrato quanto una soluzione semplice , economica e low-tech , come cambiare dieta e stile di vita , possa essere efficace .
(src)="5.3"> Arteriografia Quantitativa , prima e dopo un anno , ed una Tomografia Cardiaca .
(src)="5.4"> Arteriografia Quantitativa , prima e dopo un anno , ed una Tomografia Cardiaca .
(src)="5.5"> Arteriografia Quantitativa , prima e un anno dopo , ed una Tomografia Cardiaca .
(trg)="5"> تەنها هێندە نی یە کە بتوانرێت ڕێگری بکرێن : بەڵکو لە ڕاستیدا دەکرێت پێچەوانەش بکرێنەوە . هەروەها لەم ٢٩ ساڵەی ڕابردوودا توانیمان ئەو ڕاستییە بخەینە ڕوو کە بە گۆڕینی ژەمە خواردنەکان و جۆرێتی ژیانمان دەتوانین ئەو کارە بکەین ، بە بەکارهێنانی ئامێری پێشکەوتووی گران بەها , کە پێوەرێکی تەواوە بۆ سەلماندنی بەهێزی ئەو تاکتیکە ساکارانە ئەو ڕاستیەمان سەلماند ، کە وەک کەمترین بڕی تێچوونی چارەسەر کردن تەماشا دەکرێن -- هەر وەها بە پێوانە کردن و لێکۆڵینەوە لە مولولەکانی خوێن بە ئامێری تایبەت لە ماوەی ساڵێکدا و ڕوانین لە مولولەکانی خوێن بە تیشک
(src)="6.1"> Qualche mese fa , abbiamo pubblicato il primo studio che mostra come in effetti si possa fermare o far regredire il cancro alla prostata cambiando dieta e stile di vita .
(src)="6.2"> 70 % dei casi con crescita del tumore invertita o almeno inibita , contro il solo 9 % del gruppo di controllo. contro il solo 9 % del gruppo di controllo .
(trg)="6"> چەند مانگێک لەمەوبەر -- هەستاین بە بڵاو کردنەوەی یەکەمین لێکۆڵینەوەمان ، ئەوەی نیشان دەدا کە ئێوە دەتوانن ڕێگری بکەن لە توشبوون بە شیرپەنجەی پڕۆستات بە گۆڕینی جۆرێتی ژیان و ژەمە خواردنەکەکان ، هەروەها لە سەدا ٧٠ ی قەبارەی خانە شێر پەنجەییەکان کەمدەکاتەوە ، یاخود گەشەکردنیان دەوەستێنێت ، بە بەراورد کردنیان لەگەڵ % ٩ ی خانەکانی تر
(src)="7"> Guardate nella RM come l' attività del tumore alla prostata ( in rosso ) é diminuita dopo un anno .
(trg)="7"> هەروەها لەم ( ئێم - ئاڕ-ئای ) یەدا دەبینن کە خانە توشبووەکان بە شێرپەنجە ڕەنگیان سورە -- دەتوانن ببینن کە چۆن پاش ساڵێک کەمبوونەتەوە
(src)="8.1"> Ora c' é un' epidemia di obesità .
(src)="8.2"> Due terzi degli adulti ed il 15 % dei ragazzi .
(src)="8.3"> Quello che davvero mi preoccupa é l' aumento del 70 % del diabete negli ultimi 10 anni .
(src)="8.4"> Questa potrebbe essere la prima generazione in cui i figli vivranno meno dei genitori .
(src)="8.5"> E' drammatico , e si può evitare. meno dei genitori .
(src)="8.6"> E' drammatico , e si può evitare .
(trg)="8"> ئێستا نەخۆشی قەڵەوی لە ئارادایە : دوو لەسەر سێی لاوان و لەسەدا پانزەی منداڵان ئەم نەخۆشیەیان هەیە ، ئەوەی کە زۆر گرنگە بەلای منەوە ئەوەیە کە ڕێژەی نەخۆشی شەکرە بە ڕێژەی % ٧٠ زیادی کردووە لەم ١٠ ساڵەی ڕابردوودا ، کە پێدەچێت ئەمان ببنە یەکەمین جیل کە تێیدا منداڵەکانمان ژیانێکی کورتتریان هەبێت وەک لە ئێمە ، ئەمە جێگەی داخە ، هەروەها ئەمە دەتوانرێت ڕێگری لێ بکرێت
(src)="9.1"> Questi non sono risultati elettorali , ma il numero di obesi , stato per stato .
(src)="9.2"> Vengono dal sito della CDC .
(src)="9.3"> ' 85 , ' 86 , ' 87 , ' 88 , ' 89 , ' 90 , ' 91 , -ecco una nuova categoria- ' 92 , ' 93 , ' 94 , ' 95 , ' 96 , ...
(src)="9.4"> 2000 , 2001 , insomma , peggiora .
(src)="9.5"> E' l' involuzione della specie . ...
(src)="9.6"> 2000 , 2001 , insomma , peggiora .
(src)="9.7"> E' l' involuzione della specie .
(src)="9.8"> Che cosa ci possiamo fare ?
(src)="9.9"> La dieta che sembra poter invertire malattie cardiache e cancro é quella Asiatica. che sembra poter invertire malattie cardiache e cancro é quella Asiatica .
(trg)="9"> ئەوان تەنها ئەنجامی هەڵبژاردنەکان نین ، بەڵکو ئەوان مرۆڤن -- ژمارەی تووشبوان بە قەڵەوی لە ویلایەتەکەماندا لە ٨٥ ، ٨٦ ، ، ٨٧-ەوە دەستی پێکردووە ، ئەمانە بە گوێرەی وێب سایتی کۆنترۆڵ کردنی نەخۆشییەکان ، ٨٨ ، ٨٩ ، ٩٠ ، ٩١ --- ئێوە ڕیکخستنێکی نوێ دەبینن -- ٩٢ ، ٩٣ ، ٩٤ . ٩٥ ، ٩٦ ، ٩٧ ، ٩٨ ، ٩٩ ، ٢٠٠٠ ، ٢٠٠١ -- تا بێت خراپتر دەبێت ، ئێمە ( بە سێوەیەک لە شێوەکان گەشە دەکەین ( پێکەنین ئێستا ، ئێما دەتوانین لەو بارەیەوە چی بکەین ؟ لە ڕاستیدا . ئێوە دەزانن کە ئەو شیوازە خواردنەی کە ئێمە بۆمان دەرکەوتووە کە دەتوانێت نەخۆشییەکانی دڵ ە شێرپەنجە پێچەوانە بکاتەوە ، شێوازی خواردنی ئاسیاییە
(src)="10"> Ma la gente in Asia sta iniziando a mangiare come noi , e quindi ad ammalarsi come noi. a mangiare come noi , e quindi ad ammalarsi come noi .
(trg)="10"> بەڵام خەڵکی ئاسیاش ئێستا وەک ئێمە نان دەخۆن ئەمەش هۆکاری ئەوەیە کە ئەوانیش نەخۆش دەکەون وەک ئێمە
(src)="11.1"> Perciò ho lavorato con molte compagnie alimentari , perchè rendessero divertente , accattivante e conveniente mangiare cibo più sano .
(src)="11.2"> Sono nell' advisory board di McDonald' s , PepsiCo , Conagra , Safeway , presto Sono nell' advisory board di McDonald' s , PepsiCo , Conagra , Safeway , presto la Del Monte , e tutte trovano che sia un buon business. la Del Monte , e tutte trovano che sia un buon business .
(trg)="11"> من لەگەڵ چەندین کۆمپانیای گەورەی خواردەمەنیدا کارم کردووە . دەتوانن خۆراکی خۆش و بە تام و هەروەها گونجاو لە ڕووی تەندروستییەوە ئامادە بکەن ، بۆ نمونە ، من بەڕێوبەرایەتی " ماکدۆناڵد و پیپسی و کۆناگرا و سەیف وەی " و هەروەها بەم زووانەش بەڕیوبەرایەتی " دێڵ مۆنت " دەکەم ، ئەوان دەڵێن ئەمە بازرگانییەکی باشە
(src)="12"> Le insalate di McDonalds nascono da questa iniziativa , uscirà anche un' insalata Asiatica , e alla Pepsi , due terzi della loro crescita viene dal cibo più sano. e alla Pepsi , due terzi della loro crescita viene dal cibo più sano .
(trg)="12"> ئەو زەڵاتانەی کە لە ماکدۆناڵد پێشکەش دەکرێن بەرهەمی کار کردنن -- بە نیازن زەڵاتەی ئاسیاییش بهێنن . لە کۆمپانیای پیپسیش ، دوو لەسەر سێی هۆکاری گەشەکردنیان خواردنە باشەکانیانە
(src)="13.1"> Comportandoci così , potremo liberare risorse da destinare a farmaci per trattare l' AIDS , l' HIV , la malaria e l' influenza aviaria .
(src)="13.2"> Grazie .
(trg)="13"> کەواتە ئەگەر بتوانین بەم شێوەیە کار بکەین ، ئەوکاتە دەتوانین ئەو داهاتانە بپارێزین کە بەکاریان دەهێنین بۆ کڕینی دەرمانی پێویست بۆ چارەسەرکردنی ئایدز و مەلاریا وە هەروەها ئەنفلۆنزای باڵندە . سوپاس
# it/ted2020-1006.xml.gz
# ku/ted2020-1006.xml.gz
(src)="1"> Vi sentite mai completamente sopraffatti quando affrontate un problema complesso ?
(trg)="1"> ئایا هەرگیز هەستت کردووە نقوم بویت کاتێ روبەڕوی کێشەیەکی ئاڵۆز بویتەوە ؟
(src)="2"> Bene , spero di cambiare la situazione in meno di tre minuti .
(trg)="2"> باشە ، هیوام وایە لە ماوەی کەمتر لە سێ خۆلەکدا ئەمە بگۆڕین
(src)="3"> Quindi , spero di convincervi che complesso non è sempre sinonimo di complicato .
(trg)="3"> هیوادارم قایلت بکەم بەوەی ئاڵۆز هەمیشە مانای ئاڵۆسکاو ناگەیەنێت
(src)="4"> Quindi per me , una baguette ben fatta , appena sfornata , è complessa , ma del pane al formaggio con semi di papavero , curry , cipolla e olive verdi è complicato .
(trg)="4"> بە لای منەوە ، نانێکی باگێتی باش کە تازە لە فڕن دەرهێنرابێت شتێکی ئاڵۆزە بەڵام نانێکی کاری و پیاز و زەیتونی سەوز و پەنیر شتێکی ئاڵۆسکاوە .
(src)="5"> Sono un ecologista , e studio la complessità .
(trg)="5"> من کەسێکی ژینگەناسم و ئاڵۆزی دەخوێنم .
(src)="6.1"> Amo la complessità .
(src)="6.2"> E la studio nel mondo della natura , nell' interconnessione delle specie .
(trg)="6"> من حەزم لە ئاڵۆزییە . و لێکۆڵینەوە لە ئاڵۆزییەکانی جیهانی سروشتیدا و لە پەیوەندییەکانی نێوان توخمەکاندا دەکەم .
(src)="7"> Ecco una rete alimentare , o una mappa della catena alimentare tra le specie che vivono nei laghi alpini delle montagne della California .
(trg)="7"> ئەمە تۆڕی خۆراکە یاخود نەخشەی خۆراکی نێوان توخمەکان کە لە دەریاچەکانی ئەلپاینی ناو چیاکانی کالیفۆرنیا دەژین .
(src)="8"> Ed ecco cosa succede a quella rete alimentare quando è rifornita con pesci non nativi che non hanno mai vissuto lì prima .
(trg)="8"> ئەو تۆڕی خۆراکەش بەم جۆرە دەگۆڕێت کاتێ ماسییەکی بۆ زیاد بکرێ کە پێشتر لەو ژینگەیەدا نەبوبێت
(src)="9"> Tutte le specie in grigio scompaiono .
(trg)="9"> ئەو هەمو توخمە خۆڵەمێشییانە لەناودەچن
(src)="10"> Alcune , in effetti , sono sull' orlo dell' estinzione .
(trg)="10"> هەندێکیان لە راستیدا لەسەر لێواری لەناوچونن .
(src)="11"> E i laghi con i pesci hanno più zanzare , anche se questi le mangiano .
(trg)="11"> ئەو دەریاچانەی کە ماسییان هەیە مێشولەیان زۆرترە ، هەرچەندە ماسییەکان دەیانخۆن .
(src)="12"> Tutti questi effetti non erano stati previsti , e stiamo scoprendo che sono prevedibili .
(trg)="12"> ئەم کاریگەرییانە هەمویان نەزانراو بون . بەڵام ئێستا بۆمان دەرکەوتووە کە پێشبینیکراون .
(src)="13"> Quindi voglio condividere con voi un paio di idee chiave sulla complessità che stiamo apprendendo dallo studio della natura e che forse sono applicabili ad altri problemi .
(trg)="13"> ئێستا دەمەوێ چەند تێگەیشتنێکی گرنگتان بدەمێ سەبارەت بەو ئاڵۆزییەی لە ئێمە لە لێکۆڵینەوەی ژینگەدا فێری بوین کە رەنگە بە سەر کێشەکانی تریش دا بچەسپێت .
(src)="14"> La prima è il semplice potere degli strumenti di visualizzazione per aiutare a sciogliere la complessità , e per incoraggiarvi a porre domande alle quali non avevate pensato prima .
(trg)="14"> یەکەمیان بریتییە کە توانا سادەکەی ئامێرە باشەکانی بینین کە یارمەتیمان دەدەن ئاڵۆزییەکە رون بکەینەوە و هانت دەدەن ئەو پرسیارانە بکەیت کە پێشتر نەتکردون
(src)="15"> Per esempio , potreste tracciare il flusso del carbonio attraverso catene di alimentazione in un ecosistema corporato , o l' interconnessione tra i frammenti di habitat per le specie a rischio dello Yosemite National Park .
(trg)="15"> بۆ نمونە ، دەتوانیت بەرنامەی زیادکردنی کاربۆن دابنێیت لە رێگەی زنجیرەی دابینکردنەکانی ناو ژینگەکەوە یاخود پەیوەندیییە ناوەکییەکانی ناو یەکەی ژینگەکانی ئەو رەگەزانەی لەژێر مەترسی لەناوچوندان لە پارکی نەتەوەیی یۆسمیت دا .
(src)="16"> L' altra cosa è che se volete predire l' effetto di una specie su un' altra , se vi concentrate solo su quel collegamento , e lo astraete dal resto , è in effetti meno prevedibile che se faceste un passo indietro , consideraste l' intero sistema - tutte le specie , tutti i collegamenti - e da quel posto , raffinaste la sfera d' influenza che conta di più .
(trg)="16"> دوای ئەوە ئەگەر بتەوێت پێشبینی ئەوە بکەیت کە کاریگەریی رەگەزێک چیە لەسەر رەگەزێکی تر تەنیا ئەگەر تەرکیز بکەیتە سەر ئەو پەیوەندییە و پاشان هەمو ئەوانی تر بشاریتەوە ئەوە لە راستیدا کەمتر پێشبینیکراوە وەک لەوەی بگەڕێیتەوە بۆ دواوە ، و هەمو سیستمەکە لەبەرچاو بگریت - واتە هەمو رەگەزەکان و هەمو پەیوەندییەکان و لەو جێگایەوە بایەخەکە لەسەر ئەو بازنەی کاریگەرییە دەبێت کە لە هەموی گرنگترە .
(src)="17"> E con le nostre ricerche stiamo scoprendo che spesso si restringe al nodo che ci interessa di uno o due gradi .
(trg)="17"> ئێمەش لە رێگەی لێکۆڵینەوەکانمان بۆمان دەرکەوتووە کە زۆر جار نزیک لەو خاڵەوە کە بایەخی پێ دەدەیت لە ماوەی نێوان یەک یان دو پلە .
(src)="18"> Quindi più si indietreggia , e si accetta la complessità , maggiori sono le possibilità di trovare risposte semplici , che spesso sono diverse dalle semplici domande con le quali si è iniziato .
(trg)="18"> کەواتە تا زیاتر بگەڕێیتەوە دواوە ، ئاڵۆزی لە ئامێز بگریت هەلی زیاتر هەیە کە وەڵامە سادەکان بدۆزیتەوە کە هەمیشە لەو وەڵامە سادەیە جیاوازە کە بەوە دەستت پێ کردبو .
(src)="19"> Quindi cambiamo marcia e guardiamo un problema davvero complesso , per gentile concessione del governo americano .
(trg)="19"> با تەماشای کێشەیەکی زۆر ئاڵۆز بکەین لە رێگەی حکومەتی ئەمریکاوە
(src)="20"> Ecco il grafico della strategia di controllo dell' infiltrazione di truppe nemiche in Afganistan .
(trg)="20"> ئەمە نەخشەی ستراتیجی روبەڕوبەنەوەی یاخیبونی ئەمریکایە لە ئەفغانستان
(src)="21"> Era la pagina del New York Times di un paio di mesi fa -
(trg)="21"> ئەمە چەند مانگێک لەمەوبەر لە لاپەڕەی یەکەمی نیویۆرک تایمزدا بو
(src)="22"> immediatamente ridicolizzato dai media per essere così follemente complicato
(trg)="22"> دەستبەجێ راگەیاندنەکان گاڵتەیان پێ کرد بەوەی کە بە شێوەیەکی شێتانە ئاڵۆزە .
(src)="23"> E l' obiettivo dichiarato era di accrescere l' appoggio popolare per il governo afgano .
(trg)="23"> و ئامانجەکە وەک باسکرابو بریتی بو لە زیادکردنی پشتگیری جەماوەری بۆ حکومەتی ئەفغانستان .
(src)="24"> Chiaramente un problema complesso , ma è complicato ?
(trg)="24"> ئاشکرایە کە کێشەیەکی ئاڵۆزە بەڵام ئایا ئالۆسکاوە ؟
(src)="25.1"> Bene , quando l' ho visto sulla prima pagina del Times , ho pensato : " Bene .
(src)="25.2"> Finalmente qualcosa a cui mi posso allacciare .
(trg)="25"> کاتێ کە ئەمەم لەسەر لاپەڕەی یەکەمی تایمز بینی وتم " زۆر باشە ، دواجار شتێکم بینی کە بتوانم پەیوەندی پێوە ببەستم
(src)="26"> Posso affondarci i denti . "
(trg)="26"> دەتوانم خۆمی پێوە سەرقاڵ بکەم . "
(src)="27.1"> Quindi facciamolo .
(src)="27.2"> Ecco per la prima volta , la prima mondiale di questo grafico visto come un sistema organizzato .
(trg)="27"> باشە با دەست پێ بکەین . کەواتە بۆ یەکەمجار با دەستپێبکەین یەکەم تێگەیشتنی جیهان لەسەر نەخشەی سپاگێتی وەک تۆڕێکی رێکخراو
(src)="28"> Il nodo segnalato è quello che stiamo cercando di influenzare - l' appoggio popolare per il governo .
(trg)="28"> ئەو خاڵەی بازنەی بە دەوردا کێشراوە ئەوەیە کە ئێمە هەوڵ دەدەین کاری تێ بکەین - واتە پشتگیری جەماوەری بۆ حکومەت .
(src)="29"> Quindi adesso possiamo guardare ad un grado , due gradi , tre gradi di distanza da quel nodo , ed eliminare tre quarti del grafico fuori da quella sfera di influenza .
(trg)="29"> ئێستاش دەتوانین تەماشای بکەین ، پلەیەک ، دو پلە و تا سێ پلە لە خاڵەکە دور بکەوینەوە و سێ بەشی نەخشەکە دەسڕینەوە کە دەکەوێتە دەرەوەی بازنەی کاریگەرییەکەوە
(src)="30"> All' interno di quella sfera , molti di quei nodi non sono modificabili , come la durezza del terreno , e una piccolissima minoranza sono azioni militari .
(trg)="30"> لەناو ئەو بازنەیەدا زۆربەی ئەو خاڵانە کاریان لەسەر ناکرێت ، بۆ نمونە نەگونجاوی زەوی ناوچەکە و تەنیا بەشێکی زۆر کەمی لە کردەوەی سەربازی پێکهاتووە .
(src)="31"> La maggior parte sono non violente e rientrano in due categorie più ampie : impegni attivi con rivalità etniche e credenze religiose , sviluppo economico equo e trasparente , e distribuzione di servizi .
(trg)="31"> زۆربەیان ناتوندوتیژن و بە گشتی دابەش دەکرێن بۆ دو جۆر : بەشداری چالاکانە لە کێبڕکێی رەگەزی و بیروباوەڕی ئایینی و گەشەیەکی رەوا و ئاشکرای ئابوری و دابینکردنی خزمەتگوزارییەکان
(src)="32"> Non conosco l' argomento , ma ecco cosa ho decifrarto in questo grafico in 24 secondi .
(trg)="32"> من نازانم ئەمە چیە ، بەڵام دەتوانم ئەمە لە نەخشەکە تێ بگەم لە ماوەی ٢٤ چرکەدا .
(src)="33"> Quando vedete un grafico simile , non ne siate intimoriti .
(trg)="33"> کاتێ تۆ نەخشەیەکی لەم جۆرە دەبینیت ، دەمەوێت نەترسیت
(src)="34.1"> Voglio che ne siate entusiasti .
(src)="34.2"> Voglio che siate sollevati .
(trg)="34"> دەمەوێت خۆشحاڵ بیت . دەمەوێت ئاسودە بیت .
(src)="35"> Perché potrebbero emergerne risposte semplici .
(trg)="35"> چونکە رەنگە وەڵامی سادە دەربکەون .
(src)="36"> Stiamo scoprendo che in natura la semplicità spesso giace dall' altro lato della complessità .
(trg)="36"> ئێمە لە سروشتەوە فێری ئەوە بوین کە زۆر جار سادەیی دیوەکەی تری ئاڵۆزی پێکدەهێنێت .
(src)="37"> Quindi per ogni problema , più si allarga la visuale e si abbraccia la complessità , maggiori sono le possibilità di restringere la visuale sui dettagli semplici che contano di più .
(trg)="37"> کەواتە بۆ هەمو کێشەیەک ، تا زیاتر بگەڕێیتەوە بۆ دواوە و ئاڵۆزی قبوڵ بکەیت هەلێکی باشترت دەبێت بۆ دوبارە نزیکبونەوە بۆ ناو ئەو وردەکارییە سادانە کە زۆرترین گرنگییان هەیە .
(src)="38"> Grazie .
(trg)="38"> سوپاس
(src)="39"> ( Applausi )
(trg)="39"> -چەپڵە
# it/ted2020-101.xml.gz
# ku/ted2020-101.xml.gz
(src)="1"> Grazie mille .
(trg)="1"> .زۆر سوپاس
(src)="2"> Vi racconto una storia .
(trg)="2"> .ئێستا ، چیرۆکێکتان بۆ دەگێڕمەوە
(src)="3"> Quando sono scesa dall' aereo dopo un viaggio molto lungo dall' Inghilterra occidentale , il mio amato computer portatile è impazzito , ha fatto - oh ! - un po' così ... e lo schermo ... ... in ogni caso , non funzionava .
(trg)="3"> ، کاتێک ، بە فڕۆکەکە گەشتم کرد و گەیشتم ، دوای گەشتێکی درێژ لە ڕۆژئاوای ئینگلاند ، کۆمپیتەرەکەم ، لاپتۆپە خۆشەوستەکەم ، تێکچوو .. وەها بوو .. ئۆه .. کەمێک لەوە ئەچوو .. ئەو لە ئەنجامدا .بەهەرحاڵ ، هەموو شتەکان تەقینەوە
(src)="4"> Allora sono andata dall' esperto informatico e questo signore mi ha aggiustato il computer , e poi mi ha chiesto : " Che cosa fai qui ? "
(trg)="4"> من لێرە چوومە لای پسپۆرانی ئایتی .بەڕێزێک کۆمپیتەرەکەی بۆ چاکردمەوە " گوتیشی ، " تۆ چیدەکەی لێرە ؟
(src)="5.1"> Gli ho risposto : " Suono il violoncello e canto . "
(src)="5.2"> Ha replicato : " Anch' io suono il violoncello . "
(trg)="5"> " ، گوتم " چەلۆ دەژەنم و کەمێکیش گۆرانی دەڵێم " .گوتی ، " ئۆە ، منیش لەو جۆرە چەلۆیە دەژەنم
(src)="6"> Allora gli ho chiesto : " Davvero ? "
(trg)="6"> " منیش گوتم ، " بەڕاست تۆش ؟
(src)="7"> Comunque , siete qui per festeggiare , perché lui è straordinario .
(trg)="7"> ، بەهەرحاڵ ، کەواتە بۆ مەشقکردن لێرەی .لەبەرئەوەی ئەو مەزنەوە ، ئەو ناوی مارکە
(src)="8.1"> Si chiama Mark .
(src)="8.2"> ( Applausi ) C' è anche il mio compagno di malefatte , Thomas Dolby .
(trg)="8"> ( چەپڵە ) هەروەها منیش بەهۆی هاوڕێکەمەوە .ثوماس دولبی خراومەتە ناو ئەو کارەوە
(src)="9"> ( Applausi ) La canzone si chiama " Farther than the Sun " ( Più lontano del Sole ) .
(trg)="9"> ( چەپڵە ) ئەم گۆرانیە بە ناوی " .دوورتر لە خۆر "
(src)="10"> ( Musica ) ♫ Legata nel vento , ti ho chiamato ♫ ♫ ma non mi hai sentita ... ♫ ♫ Sei un aratro che necessita di terra scadente ♫ ♫ e ti ho trattato troppo bene ♫ ♫ per rinunciare ai fiori ... ♫ ♫ Sono stata troppo ricca per te ... ♫ ♫ Più lontano da me di quanto sia il sole ♫ ♫ Più lontano di quanto avrei voluto ♫ ♫ Quando vado a nord ho così freddo ♫ ♫ Il mio cuore è lava sotto la pietra ♫ ♫ Non sei degno ♫ ♫ Non sei degno ... ♫ ♫ Con i tuoi occhi che calcolano ♫ ♫ cifre vorticanti ♫ ♫ non riesci a vedermi . ♫ ♫ Non riesci a vedermi . ♫ ♫ E se mi dico " Basta così " ♫ ♫ ci crederò . ♫ ♫ Non sei degno . ♫ ♫ Il mare gela in superficie ... ♫ ♫ per catturare la luce ♫ ♫ Sono innamorata dell' amore ♫ ♫ e tu non sei mai stata la persona giusta ♫ ♫ Agli occhi di Gerda ♫ ♫ Frammenti di ciò che sei diventato ♫ ♫ E tutte le falene che volano di notte ♫ ♫ credono che la luce elettrica sia luminosa ♫ ♫ Non sei degno ♫ ♫ Non sei degno ♫ ♫ Con i tuoi occhi che calcolano ♫ ♫ cifre vorticanti ♫ ♫ Non riesci a vedermi , no ♫ ♫ E se mi dico " Basta così " ♫ ♫ ci crederò . ♫ ♫ Non sei degno . ♫ ♫ Più lontano da me di quanto sia il sole ♫ ♫ Più lontano di quanto vorrei ♫ ♫ Quando vado a nord ho così freddo ♫ ♫ Il mio cuore è lava sotto la pietra ♫ ♫ Non sei degno ♫ ♫ Non sei degno ♫ ♫ Con i tuoi occhi che calcolano ♫ ♫ cifre vorticanti ♫ ♫ Non riesci neanche a vedermi , no ... ♫ ♫ E se mi dico " Basta così " , ci crederò . ♫ ( Applausi ) Grazie mille .
(trg)="10"> ( مۆسیقا ) ♫ بە زنجیرە بایەکدا بانگم کردیت ♫ ♫ ... بەڵام تۆ نەتبیست ♫ ♫ تۆ ئەو ڕووەکەی کە پێویستت بە خاکی هەژارە ♫ ♫ من زۆر باش مامەڵەم لەگەڵ کردوویت ♫ ♫ تا دەستبەرداری گوڵەکان ببم ... ♫ ♫ ئۆهـ من زۆر شت بووم بۆ تۆ ... ♫ ♫ لە من دووریت وەک دووری خۆر ♫ ♫ لەوە دوورتریت کە من دەمویست ♫ ♫ دەمەوێت بچم بۆ باکور تا زۆرم سەرمابێ ♫ ♫ دڵم پشکۆی ژێر بەردە ♫ ♫ تۆ شایەنی ئەوە نیت ♫ ♫ تۆ شایەنی ئەوە نیت ♫ ♫ لەگەڵ هەژمارکردنی چاوەکانت ♫ ♫ خولانەوە دیمەنەکان ♫ ♫ تۆ ناتوانی بمبینی ♫ ♫ تۆ ناتوانی بمبینی ♫ ♫ گەر بە خۆم بڵێم بەسە ♫ ♫ باوەر بە خۆم دەکەم ♫ ♫ تۆ شایەنی ئەوە نیت ♫ ♫ دەریاکە لە سەرەوە دەیبەستێ ♫ ♫ تا بەر بە ڕوناکی بگرێت ♫ من لەگەڵ خۆشەویستیدا ♫ ♫ لە خۆشەویستیدام ♫ تۆ هەرگیز ئەو کەسە گونجاوە نیت ♫ لە چاوەکانی گێردا دا ♫ ♫ ( گێردا ناوی کسێکە ) ♫ پریشنگەکانی ئەو شتەی تۆی لێوە هاتیت ♫ ♫ هەموو ئەو پەپوولە بچوکانە شەوان دەفڕن ♫ ♫ تروسکەی ڕووناکی باوەڕ دەدرەوشێتەوە ♫ ♫ تۆ شایەنی ئەوە نیت ♫ ♫ تۆ شایەنی ئەوە نیت ♫ ♫ لەگەڵ هەژمارکردنی چاوەکانت ♫ ♫ خولانەوەی دیمەنەکان ♫ ♫ تۆ ناتوانی بمبینی ♫ ♫ گەر بە خۆم بڵێم بەسە ♫ ♫ باوەر بە خۆم دەکەم ♫ ♫ تۆ شایەنی ئەوە نیت ♫ ♫ لە من دووریت وەک دووریی خۆر ♫ ♫ لەوە دوورتریت کە من دەمویست ♫ ♫ دەمەوێت بچمە باکور ، زۆرم سەرمام دەبێ ♫ ♫ دڵم پشکۆی ژێر بەردە ♫ ♫ تۆ شایەنی ئەوە نیت ♫ ♫ تۆ شایەنی ئەوە نیت ♫ ♫ لەگەڵ هەژمارکردنی چاوەکانت ♫ ♫ خولانەوەی دیمەنەکان ♫ ♫ ... تۆ ناتوانی بمبینی ، نا ♫ ئەگەر بە خۆم بڵێم بەسە ♫ ♫ باوەڕ دەکەم ( چەپڵە ) .زۆر سوپاس
# it/ted2020-1012.xml.gz
# ku/ted2020-1012.xml.gz
(src)="1.1"> Allora , è successa una cosa divertente lungo il mio cammino per diventare una brillante neuropsicologa di livello mondiale : ho avuto un bambino .
(src)="1.2"> E con questo non intendo dire
(trg)="1"> شتێکی خۆش ڕوویدا له ڕێگه‌مدا بۆ ئه‌وه‌ی زیره‌ک بم له‌ناو باشترین ده‌رونناسه‌کان منداڵێکم هه‌بوو ئه‌وه ئەوە نیه کە ده‌مه‌وێت بیڵێم
(src)="2"> di essere mai diventata una brillante neuropsicologa di livello mondiale .
(trg)="2"> هه‌تا ئێستا من هه‌وڵم نه‌داوه زیره‌ک ببم ، له‌ناو باشترین ده‌رونناسه‌کان
(src)="3"> Mi dispiace TED .
(trg)="3"> ببوره ، تێد
(src)="4"> Ma sono andata avanti per diventare una ragionevolmente astuta apprensiva , probabilmente a livello mondiale .
(trg)="4"> به‌ڵام ، هه‌وڵمدا تازیره‌ک بم شه‌ڕ که‌رێک ( هه‌وڵ ده‌رێک ) له‌ناو باشترینه‌کان
(src)="5"> Una delle mie amiche alla scuola di specializzazione , Marie , disse : " Kim , l' ho capito .
(trg)="5"> یه‌کێک له هاوڕێ کچه‌کانم له خوێندنگای ماسته‌ردا ، ماری وتی ، کیم من دۆزیمه‌وه
(src)="6"> Non è che tu sia più nevrotica degli altri , è solo che tu sei più onesta nel dire quanto lo sei " .
(trg)="6"> ئه‌وه نیه که تۆ ده‌ترسی زیاتر له که‌سانی تر ئه‌وه‌یه که تۆ زیاتر ڕاستگۆیت له‌باره‌ی که تۆ چه‌ند ده‌ترسی
(src)="7"> Così nello spirito di una totale rivelazione , ho portato delle fotografie da mostrarvi .
(trg)="7"> زۆر به‌نهێنی هه‌ندێک وێنه‌م هێناوه تا نیشانی ئێوه‌ی بده‌م
(src)="8"> Oh .
(trg)="8"> واوووو
(src)="9"> Dirò soltanto , Luglio .
(trg)="9"> من ته‌نها ده‌ڵێم ، ته‌مموز
(src)="10"> ( Risate ) Zzzzzip
(trg)="10"> پێکه‌نین بێ ده‌نگی
(src)="11"> di sicurezza .
(trg)="11"> بۆ دڵنیایی
(src)="12"> Braccioli - in 2 cm e mezzo di acqua .
(trg)="12"> به‌ڵاکانی ئاو ئینجێک ئاو
(src)="13"> E poi , alla fine , tutto pronto per un viaggio di 90 minuti in auto verso Copper Mountain .
(trg)="13"> دواتر ، له‌کۆتایدا هه‌موویان خۆیان کۆکرده‌وه بۆ ( ٩٠ ) خوله‌که‌که‌ی ڕۆشتن بۆ شاخه‌کانی کۆپێر
(src)="14"> Quindi potete farvi un' idea .
(trg)="14"> ئێوه تۆزێک هه‌ست به‌وه ده‌که‌ن
(src)="15"> Così il mio bambino , Vander , adesso ha 8 anni .
(trg)="15"> منداڵه‌که‌م ، ڤاندێر ئێستا ( ٨ ) ساڵانه
(src)="16"> E , nonostante io sia stata maledetta con la mia incapacità atletica , lui gioca a calcio .
(trg)="16"> له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی نه‌فره‌تی لێکراوه له‌گه‌ڵ تواناکانی یاری کردنم ئه‌و یاری تۆپی پێ ده‌کات
(src)="17"> Gli piacerebbe giocare a football .
(trg)="17"> ئه‌و حه‌زی له‌یاری تۆپی پێ بوو
(src)="18"> Vuole imparare a guidare un monociclo .
(trg)="18"> ده‌یه‌وێت بزانێت چۆن یه‌ک چه‌رخه‌یه‌ک لێ بخوڕێت
(src)="19"> Quindi perché dovrei preoccuparmi ?
(trg)="19"> که‌واته بۆچی من خه‌م ده‌خۆم ؟
(src)="20.1"> Perché faccio questo .
(src)="20.2"> Questo è quello che insegno .
(trg)="20"> چونکه ئه‌مه ئه‌وه‌یه که من ده‌مویست بیکه‌م ، ئه‌مه‌یه که من ده‌یڵێمه‌وه
(src)="21.1"> E' quello che studio .
(src)="21.2"> E' quello di cui discuto .
(trg)="21"> ئه‌وه‌یه که ده‌یخوێنم ، ئه‌وه که هه‌ڵسوکه‌وتی له‌گه‌ڵ ده‌که‌م
(src)="22"> E so che i bambini subiscono dei traumi cerebrali ogni anno .
(trg)="22"> وه ده‌زانم که منداڵان هه‌موو ساڵێک نه‌خۆش ده‌که‌ون
(src)="23"> Infatti , più di 4 milioni di persone subiscono ogni anno una commozione , e questi dati riguardano solo i bambini sotto i 14 anni che arrivano al pronto soccorso .
(trg)="23"> له‌ڕاستیدا ، هه‌موساڵێک زیاتر له ( ٤ ) ملیۆن که‌س نه‌خۆش ده‌که‌ون و به بوراوه‌یی ده‌مێننه‌وه ئه‌و داتایانه له‌ناو منداڵانی خوار ( ١٤ ) ساڵن له‌ژووری فریاگوزاریه‌کاندا ده‌بینرێ
(src)="24"> Quindi quando i bambini subiscono una commozione , diciamo che hanno avuto una lieve commozione , ma di cosa stiamo parlando davvero ?
(trg)="24"> کاتێک منداڵان به بوراوه‌یی ده‌مێننه‌وه ئێمه باسی ئه‌وان ده‌که‌ین کاتێک زه‌نگه‌کان لێده‌دات به‌ڵام ئێمه به‌ڕاستی باسی چی ده‌که‌ین ؟
(src)="25"> Diamo un' occhiata .
(trg)="25"> با ته‌ماشا بکه‌ین
(src)="26.1"> Bene .
(src)="26.2"> Probabilmente è " Starsky e Hutch " .
(src)="26.3"> Sì .
(src)="26.4"> Un incidente stradale .
(trg)="26"> باشه ، " ستارسکی و هوتچ " به‌بێ هیچ شتێک ، به‌ڵێ که‌واته ، ڕووداوێکی ئوتومبێل
(src)="27"> 65 Km all' ora contro una barriera -
(trg)="27"> ٤٠ میل له کاتژمێرێکدا بۆ گه‌شتن به به‌ربسته جێگیره‌که
(src)="28"> 35 G.
(trg)="28"> ٣٥ جی ئێس
(src)="29"> Un pugile pesi massimi vi colpisce dritti in faccia - 58 G.
(trg)="29"> مشته کۆڵێکی به‌رزکردنه‌وه‌ی قورسایی بۆکسێک له ده‌موو چاوت بدات ٥٨ جی ئێس
(src)="30"> In caso ve lo foste persi , lo guardiamo di nuovo .
(trg)="30"> ئه‌گه‌ر تێنه‌گه‌یشتویت ، جارێکی تر باسی ده‌که‌ینه‌وه
(src)="31"> Guardate alla destra dello schermo .
(trg)="31"> ته‌ماشای لای ڕاستی شاشه‌که‌وه بکه
(src)="32"> Cosa direste ?
(trg)="32"> چی ده‌ڵێیت ؟
(src)="33"> Quante G ?
(trg)="33"> چه‌ند ( جی ئێس ) هه‌یه ؟
(src)="34.1"> Quasi .
(src)="34.2"> 72 .
(trg)="34"> نزیک ٧٢
(src)="35.1"> Sarebbe meglio non saperlo .
(src)="35.2"> 103 G.
(trg)="35"> شێتانه ده‌بێت ئه‌گه‌ر بزانیت ١٠٣ جی ئێس
(src)="36"> La media dell' impatto che porta alla commozione è di 95 G.
(trg)="36"> تێکڕای کاریگه‌ری بورانه‌وه‌که ٩٥ جی ئێسه
(src)="37.1"> Ora , quando il ragazzo sulla destra non si alza , sappiamo che ha avuto una commozione .
(src)="37.2"> Ma che diciamo del ragazzo a sinistra ,
(trg)="37"> ئێستا ، کاتێک منداڵه‌که‌ی لای ڕاست هه‌ڵناستێت ده‌زانی که بورانه‌وه‌که ، له‌هۆش چوونە به‌ڵام ، ئه‌ی منداڵه‌که‌ی لای چه‌پ
(src)="38"> o dell' atleta che lascia il campo di gioco ?
(trg)="38"> یان ئه‌و یاریزانه‌ی یاریگا به‌جێ ده‌هێڵێت ؟