# ig/ted2020-2739.xml.gz
# uk/ted2020-2739.xml.gz
(src)="1"> Afo gara-aga ...
(trg)="1"> Минулий рік
(src)="2"> dirim ka oku .
(trg)="2"> був пеклом .
(src)="3"> ( Ichi ochi ) O bukwa oge mbu , m riri osikapa " joloofu " ndi Naijiria .
(trg)="3"> ( Сміх ) Це був перший раз , коли я скуштував нігерійський джолоф .
(src)="4"> ( Ichi ochi ) N ' eziokwu , ihe m gabigara buru ibu .
(trg)="4"> ( Сміх ) Власне , зі всією серйозністю , я пережив чимало особистих проблем .
(src)="5"> N ' etiti nnukwu nsogbu m , A gabigakwala m nnukwu egwu .
(trg)="5"> Зіткнувшись із неймовірним стресом , я страждав від нападів тривоги .
(src)="6"> Ufodu Ubochi , E nweghim ike iru aru oru .
(trg)="6"> Певні дні я не міг працювати .
(src)="7"> Ubochi ndi ozo , m choo kam noro n 'akwa m , bee akwa .
(trg)="7"> В інші дні , я просто хотів лежати на ліжку та плакати .
(src)="8"> Dokinta juru nam a ga-acho ihu okacha ibe na-ahu maka isi izu oke , maka nsogbu na nchegbum .
(trg)="8"> Мій лікар запитав , чи хотів би я поговорити із спеціалістом в психіатрії про мої стрес та тривогу .
(src)="9"> Isi izu oke ?
(trg)="9.1"> Психічне здоров 'я ?
(trg)="9.2"> Я замовк і люто захитав головою в знак протесту .
(src)="11"> Ihere onwe juru m ahu .
(trg)="10"> Я відчув глибокий сором .
(src)="12"> O dikwa m k 'ajuru m aju .
(trg)="11"> Я відчув клеймо .
(src)="13"> E nwerem ezinulo huru m n 'anya nke ukwu na ndi enyi m tukwasara obi , na agbanyeghi ya , ekweghi m agwa onye obula , gbasara ihe mgbu m .
(trg)="12"> У мене любляча , підтримуюча сім 'я та надзвичайно вірні друзі , та я не міг дозволити собі сказати комусь про моє відчуття болю .
(src)="14"> O dikwam k 'onweghi ihe m puru ime n 'ihi omenala anyi n 'Africa , gbasara obi isi ike nwoke kwesiri inwe .
(trg)="13"> Я задихався під жорсткою системою нашої африканської чоловічності .
(src)="15"> " Ndi nmadu na enwe nsogbu , Sangu .
(trg)="14"> " У людей справжні проблеми , Сангу .
(src)="16"> Nagide onwe gi "
(trg)="15"> Пересиль себе ! "
(src)="17"> Oge mbu m nuru maka " isi izu oke , " E sim Ghana puta ohuu , banye na Ulo akwukwo e be obibi , a kporo Peddie di na New Jersey .
(trg)="16.1"> Вперше я почув " психічне здоров 'я " , коли був студентом школи-пансіону , тільки з човна з Гани , в школі Педді в Нью-Джерсі .
(trg)="16.2"> І щойно пережив жахливий період
(src)="18"> A kam gabigara iru uju nmadu asaa ndi nwuru n ' otu onwa .
(trg)="17"> втрати сімох дорогих мені людей за один місяць .
(src)="19"> Onye n 'eleta ndi ahu n 'adighi , k ' ometuru gbasara ihe m na-agabiga -- Chukwu gozie mkpuruobi ya -- o juru m gbasara isi izu oke m .
(trg)="18.1"> Шкільна медсестра , турбуючись через те , що я пройшов -- Благослови , боже , її душу -- зацікавилась моїм психічним станом .
(trg)="18.2"> " Чи вона у своєму розумі ?
(src)="20"> m juom onwe si , " ara a na-ayi ya ? "
(trg)="19"> " , - подумав я .
(src)="21"> O makwa n 'abu m dimkpa Africa ?
(trg)="20"> Чи вона не знає , що я з Африки ?
(src)="22"> ( Ochi ) Dika Okonkwo , n 'ime " Things Fall Apart , " Anyi bu umu nwoke Africa anaghi ekwuputa ihe na-akpagbu anyi
(trg)="21"> ( Сміх ) Як Оконво у " Все розпадається " , ми , африканські чоловіки , не проживаємо ані не виражаємо наші емоції .
(src)="23"> Anyi na-e gbokwa mkpa anyi n 'onwe anyi
(trg)="22"> Ми розбираємося з нашими проблемами .
(src)="24"> ( Iku aka ) Anyi na-e gbokwa mkpa anyi n 'onwe anyi .
(trg)="23"> ( Оплески ) Ми розбираємося з нашими проблемами .
(src)="25"> A kporo m nwanne m nwoke , ma chikwa ochi megide ndi oyibo -- na kwa oria di iche iche ha na-aya -- nchegbu , na kwa ihe ndi ozo .
(trg)="24"> Я дзвонив братові і сміявся над " оїбо " -- білими людьми -- та їхніми дивними хворобами -- депресією , синдромом дефіциту уваги і тими " дивними речами . "
(src)="26"> Site n 'ozuzu m nwetara n 'West Africa , O bu onye ara bu isi ruru unyi , gbakwara oto a kpaghari na-agbata anyi n 'obi mgbe o bula ekwuru ' mental . '
(trg)="25"> Коли я зростав у Західній Африці , коли люди говорили " психічний " , в голові виникав образ божевільного з брудним , зліпленим волоссям , який напівголий щось бурмотить на вулиці .
(src)="27"> Anyi maara onye ara ahu nke oma .
(trg)="26"> Ми всі знаємо цю людину .
(src)="28"> Nne na nna anyi doro anyi aka na nti gbasara ya .
(trg)="27"> Наші батьки попереджали про нього .
(src)="29"> " Nne , nne , gini mere o jikwa buru onye ara ? "
(trg)="28"> " Мамо , мамо , чому він божевільний ? "
(src)="30"> o bu " ogwu na-aba n 'isi !
(trg)="29"> " Наркотики !
(src)="31"> ilegodu y 'anya , ihe mere ya , emee gi . "
(trg)="30"> Якщо ти колись навіть поглянеш на наркотики , то скінчиш , як він . "
(src)="32"> ( Ochi ) Oria oyi yaa gi , nne gi ga-ebuze gi n 'ulo ogwu k 'agwoo gi .
(trg)="31.1"> ( Сміх ) Захворієш на пневмонію , мати побіжить з тобою до найближчої лікарні на лікування .
(trg)="31.2"> Та якщо ти наважишся заговорити про депресію ,
(src)="33"> Mana kwuo na i naghi eche uche nke oma , Onye amuma obodo ebido ichu gi ajo mmuo ma na-ebogide ya amusi obodu gi .
(trg)="32"> то місцевий пастор виганятиме з тебе демонів та шукатиме відьом у твоєму селищі .
(src)="34"> Nzuko World Health Organisation , kwukwara na isi izu oke bu i nwe ike i ji gabiga ihe na esogbu anyi kwa ubochi ; i ji were na-aru olu ga amita mkpuru ; nakwa i nwe ike meere obodo gi ezigbo ihe .
(trg)="33"> Згідно Всесвітньої організації здоров 'я , психічне здоров 'я означає здатність справлятися з нормальними стресами в житті ; продуктивно працювати ; та мати змогу робити внесок у суспільство .
(src)="35"> Isi izu oke gunyere uche izu onu na kwa mmeko mmadu n 'ibe ya .
(trg)="34"> Психічне здоров 'я включає наш емоційний , психологічний та соціальний добробут .
(src)="36"> Gburugburu uwa niile , iri asaa na ise ime otu nari onodu isi mgbaka o bula n 'esite n 'obodo otutu ndi bi n 'aya bu ogbenye .
(trg)="35"> На глобальному рівні 75 відсотків випадків психічних хвороб можна знайти у малозабезпечених країнах .
(src)="37"> N 'agbanyeghi nkea , otutu ndi ochichi Africa na-aroputa naani otu n 'ime uzo otu nari bojeeti ahu ike obodo ha i ji kwado isi izu oke .
(trg)="36.1"> Все ж більшість африканських урядів інвестує менше , ніж 1 відсоток бюджету охорони здоров 'я в психічне здоров 'я .
(trg)="36.2"> Навіть гірше ,
(src)="38"> Nke kazi njo buzi n 'anyi enweghi otutu ndi oka ibe n 'ahu maka isi izu oke n 'Africa .
(trg)="37"> у нас жахлива нестача психіатрів в Африці .
(src)="39"> Na Nigeria , i ji maa atu , o bu nari abuo n 'ime obodo ndi no n 'ime ya ruru nde nari abuo .
(trg)="38"> Нігерія , наприклад , як підрахували , має 200 -- у країні , де майже 200 мільйонів .
(src)="40"> N 'Africa niile , iri itoolu n 'ime otu nari nmadu a naghi e nweta ezigbo ogwu ahu ike .
(trg)="39"> В усій Африці 90 відсоткам наших людей не вистачає лікування .
(src)="41"> N 'ihi nkea , anyi n 'anwu n 'ekwughi okwu , na kwa i kpa oke a na-akpa n 'etiti ndi ahu di na ndi ahu adighi .
(trg)="40"> Як результат , ми страждаємо в самотності , затавровані мовчанням
(src)="42"> Agwa anyi na-akpa mgbe o bula ekwutere okwu isi izu oke , bu nke ikpa oke , amaghi ihe , amam ikpe , egwu , na kwa iwe .
(trg)="41.1"> Ми , як африканці , часто реагуємо на психічне здоров 'я дистанцією , ігноруванням , виною , страхом та злістю .
(trg)="41.2"> У дослідженні , проведеному доктором Арболеда-Флорезом ,
(src)="43"> Na nchoputa nke Arboleda-Florez , oge o juru si , " kedu ihe n 'ebute isi mgbaka ? "
(trg)="42"> який прямо спитав : " Яка причина психічних хвороб ?
(src)="44"> iri ato na ano n 'ime otu nari si n 'o bu ogwu n 'aba n 'isi ; iri n 'itoolu si na o bu iwe si na chi nakwa otu chi siri choo ya -- ( ochi ) iri na abuo , si na o bukwa amusu .
(trg)="43"> " , 34 % нігерійських респондентів навели зловживання наркотиками ; 19 % сказали , що це божественний гнів та воля Бога -- ( Сміх ) 12 % , сказали , що це відьмацтво та одержимість .
(src)="45"> Mana ufodu kwuputezikwara ihe ndi ozo nwere ike i bute ya , dika site n 'obara nne na nna , inwe ma o bu enweghi ego , agha , esemokwu ma o bu onwu onye nmadu huru n 'anya .
(trg)="44"> Але кілька навели інші відомі причини психічних хвороб : такі як спадковість , соціекономічний статус , війна , конфлікт чи втрата дорогих людей .
(src)="46"> I kpa oke a na-akpaso ndi isi mgbaka n 'eme ka ha dika ndi achupuru achupu nakwa ndi a juru aju .
(trg)="45"> Упередження проти психічних хвороб часто приводить до остракізму та демонізації постраждалих .
(src)="47"> Onye n 'edeta okwa ; Robin Hammond detukwara ufodu ikpa okea ...
(trg)="46"> Фотожурналіст Робін Хаммонд задокументував деякі з цих образ ...
(src)="48"> Na Uganda , Na Somalia , Nakwa ebea bu Nigeria .
(trg)="47"> в Уганді , в Сомалі і тут в Нігерії .
(src)="49"> Na nghota nke m , Ikpa oke si na mkpebi obi nke nmadu .
(trg)="48"> Для мене , клеймо це особисте .
(src)="50"> N 'afo 2009 , A nataram ozi site n 'igwe eji ekwu okwu , n 'otu abali .
(trg)="49"> В 2009 я отримав шалений дзвінок посеред ночі .
(src)="51"> Enyim kasi hunanya n 'uwa niile -- ezigbo nwoke mara nma , ma marakwa akwukwo nke ukwu -- nwere oria ' schizophrenia ' site na nchoputa ulo ogwu .
(trg)="50"> У мого найкращого у світі друга , блискучої , філософської , чарівної молодої людини діагностували шизофренію .
(src)="52"> Ndi enyi soro anyi were too , gbanwere ma kpawa oke .
(trg)="51"> Я став свідком того , що друзі , з якими ми зростали , відчували огиду .
(src)="53"> a nukwaram ochi azu .
(trg)="52"> Я чув насмішки .
(src)="54"> A nukwara m ntamu .
(trg)="53"> Я чув перешіптування .
(src)="55"> " I nuru n 'isi agbakaala ya ? "
(trg)="54"> " Ти чув , що він збожеволів ? "
(src)="56"> " O yi bago ara ! "
(trg)="55"> ( Англійська кру ) " Він збожеволів ! "
(src)="57"> Okwu mkpari na nneda anya gbasara onodu ya -- okwu enweghi ike ikwu gbasara onye n 'aria cancer ma o bu oria anwunta .
(trg)="56"> Образливі , принизливі коментарі про його стан -- слова , які ми б ніколи не сказали про когось із раком чи з малярією .
(src)="58"> ufodu oge , e kwute okwu oria isi mgbaka , amaghi ihe anyi n 'ekpuchi obi ime ebere anyi .
(trg)="57"> Коли заходить мова про психічні хвороби , наше невігластво руйнує все співчуття .
(src)="59"> A nonyerem ya oge obodo ya gbaketara ya azu , n 'ihi na ihunanya anyi sikwara ike .
(trg)="58"> Я був на його стороні , коли вся громада ізолювала його , та наша симпатія ніколи не відступала .
(src)="60"> N 'ezie , e bidoro m nwebe nmasi gbasara isi izu oke .
(trg)="59"> Мовчки я почав виражати небайдужість до психічного здоров 'я .
(src)="61"> Site n 'onodu enyi m , e sokwam were kee ogbako ndi nwere nmasi gbasara isi izu oke n 'ulo akwukwo koleeji anyi .
(trg)="60"> Натхненний його станом , я допоміг створити групу по інтересах щодо психічного здоров 'я в моєму коледжі .
(src)="62"> Dika onye mgbazi na Mahadum m kuziri ka m gusiri akwukwo , E nyekwara m umu akwukwo Mahadum aka na nsogbu gbasara isi izu oke ha .
(trg)="61"> Протягом мого перебування в якості головного радника в аспірантурі я підтримував чимало студентів з їх проблемами психічного здоров 'я .
(src)="63"> A huru m k 'umu akwukwo Africa si adoli mana ha adighi ekwe agwa onye o bula .
(trg)="62"> Я бачив боротьбу африканських студентів та їх нездатність поговорити з кимось .
(src)="64"> N 'agbanyeghi ihem maara gbasara isu izu oke na akuko ihe di ozo n 'agabiga , Mu onwem , na-agabigazikwa nke m , mana o nweghi onye m nwere ike i gwa , n 'ihi n 'egwu na-atuzikwa m , Otu a k 'egwu anyi i bu onye ara siri di omimi .
(trg)="63"> Навіть із цим знанням та їх історіями , взятими разом , я , в свою чергу , боровся і не міг заговорити до когось , коли зіткнувся із власною проблемою , таким глибоким є наш страх бути божевільним .
(src)="65"> Anyi niile -- o kachasi ndi Africa -- kwesiri i ghota na ihe anyi na-agabiga a dighi e gosi adighi ike anyi , nke mkpagwu n 'eyi anyi egwu ji e mebi ume anyi .
(trg)="64"> Усім нам -- особливо африканцям -- потрібно усвідомити , що наша психічна боротьба не применшить нашу мужність , не завдасть травми нашій силі .
(src)="66"> O kwesiri k 'anyi ghota n 'isi izu oke dikwa mkpa dika ahu izu oke .
(trg)="65"> Нам потрібно бачити психічне здоров 'я таким же важливим , як і фізичне .
(src)="67"> O di mkpa n 'anyi kwusiri ita ahuhu ma daa ogbi k 'aturu a na-akpuchasi aji .
(trg)="66"> Нам потрібно припинити страждати в мовчанні .
(src)="68"> Anyi ga-akwusi i neghara ndi oria na kwa oria ha n 'aya .
(trg)="67"> Нам потрібно припинити таврувати хворобу та завдавати травму тим , хто страждає .
(src)="69"> Gwa ndi enyi gi .
(trg)="68.1"> Поговоріть з друзями .
(trg)="68.2"> Поговоріть з дорогими людьми .
(src)="70"> Gwa ndi i huru n 'anya .
(trg)="69"> Поговоріть зі спеціалістами .
(src)="71"> Gwa ndi okacha ibe na-elekota , ndi oria
(trg)="70"> Будьте вразливі .
(src)="72"> o buru na ahu esighi gi ike
(trg)="71"> Робіть це з упевненістю ,
(src)="73"> gosiputa ya na-enwegi egwu o bula. o bughi naani onwe gi kwu .
(trg)="72"> що ви не один .
(src)="74"> Kwupute ihe i na-agabiga .
(trg)="73"> Говоріть , якщо у вас проблеми .
(src)="75"> Ikwu eziokwu gbasara otu ahu si e me anyi , a naghi e gosi a dighi ike anyi ; o bu akara na-anyi bu nmadu .
(trg)="74.1"> Будучи чесними відносно наших відчуттів , ми не зробимо себе слабкими ; це зробить нас людьми .
(trg)="74.2"> Це час стерти тавро психічних хвороб .
(src)="77"> Ya bu , oge ozo i nuru maka " mental , " e chela naani maka onye ara .
(trg)="75"> Тож наступного разу , коли ви почуєте слово " психічний " , то не думайте просто про божевільного .
(src)="78"> Chee maka m .
(trg)="76"> Подумайте про мене .
(src)="79"> ( Iku aka ) Daalu nu .
(trg)="77"> ( Оплески ) Дякую .
(src)="80"> ( Iku aka )
(trg)="78"> ( Оплески )
# ig/ted2020-814.xml.gz
# uk/ted2020-814.xml.gz
(src)="1"> Ndi ohaneze , na TED anyi na ekwu maka ichi na otu ibido ihe
(trg)="1"> Отже , пані та панове , на TEDі ми багато говоримо про лідерство та про те , як почати рух .
(src)="2"> Ka anyi lee anya otu ihe na aga , site na mbido ruo na ngwucha , na ikeji ato ma mutakwa ihe ona akuzi
(trg)="2"> Подивімося , як виникає рух , з початку до кінця , менш ніж за три хвилини та вивчимо з цього деякі уроки .
(src)="3"> Nke mbu , okwa unu ma na onye na edu kwesiri igbasike ime ihe ndi ozo ga eji chia ya ochi .
(trg)="3"> По-перше , звичайно , ви знаєте , лідерові потрібна сміливість , щоб виділитись і бути осміяним .
(src)="4"> mana ihe o na eme di mfe iso
(trg)="4"> Але дуже легко за ним послідувати .
(src)="5"> Ebe a onye mbu na eso ya nwere oru di ezigbo mkpa oga egosi nmadu nile otu ha ga esi eso
(trg)="5.1"> І ось його перший послідовник з його вирішальною роллю .
(trg)="5.2"> Він надасть усім приклад наслідування .
(src)="6"> Ugbu a , lee ka onye na edu ga esi gbako ya ka ha bu nwanna
(trg)="6"> Тепер зверніть увагу , як лідер приймає його за рівного .
(src)="7"> Ugbu a , obughikwa maka onye na edu obu maka ha abuo ,
(trg)="7"> І ось тепер вже не йдеться про лідера , йдеться про них , у множині .
(src)="8"> Ugbu a , o na akpo ndi enyi ya .
(trg)="8"> Далі , він кличе своїх друзів .
(src)="9"> Ugbu a , unu ga ahu na onye na eso na mbu buzi ezigbo onye isi na onwe ya
(trg)="9"> Тепер , якщо ви помітили , перший послідовник – це насправді недооцінена форма лідерства .
(src)="10"> ona bu inwe obi ikwu cha puta otu anwu
(trg)="10"> Потрібна сміливість лише щоб виділитись .
(src)="11"> onye izizi na eso bu onye gbanwe onye noru onwe ya to onye ndu
(trg)="11"> Перший послідовник – це те , що перетворює одинокого дивака у лідера .
(src)="12"> ( imu amu ) ( iku aka ) onye nke ibou na eso abia
(trg)="12"> ( Сміх ) ( Оплески ) А ось і другий послідовник .
(src)="13"> kita oburuzi ofu onye or nmadu abou , nmadu ato bu igwe , igwe bu news
(trg)="13"> Тепер це не самотній дивак , не два диваки , три це вже юрба , а юрба – це новина .
(src)="14"> so iga na iru ga bu na iro
(trg)="14"> Отже рух має бути масовим .
(src)="15"> odi nkpa , not just igosi onye na edu , mana igosi ndi na eso maka na ndi ofu na eso na eso ndi na eso , not onye na edu
(trg)="15"> Важливо показувати не лише лідера , але й послідовників , тому що нові послідовники наслідують інших послідовників , а не лідера .
(src)="16"> kita , odi nmadu nabu na abia and ozugbo nmadu ito more
(trg)="16"> Ось долучаються ще двоє людей , і одразу ще троє .
(src)="17.1"> kita anyi weh momentum .
(src)="17.2"> Oge anu wa ka anyi akwuru
(trg)="17.1"> Ось тепер маємо розгін .
(trg)="17.2"> Це переломний момент .
(src)="18"> kita ka anyi ga agawu ibido
(trg)="18"> Тепер маємо рух .
(src)="19"> so , nee ka ndi nmadu na join odi less risky
(trg)="19"> Отже , зверніть увагу , що більше людей приєднується , то менший ризик .
(src)="20"> ndi kno ani na fence , kita nwe reason not to
(trg)="20"> Ті , що досі сиділи на огорожі , тепер не мають приводу , щоб не сидіти .
(src)="21"> ha ama kwuchapu ha ama di ridiculed mana ha ga abu ofu na ime igwe ma ha gasia ike
(trg)="21.1"> Вони не виділяться .
(trg)="21.2"> З них не сміятимуться .
(trg)="21.3"> Але вони стануть усередині натовпу , якщо поквапляться .
(src)="22"> ( imu amu ) So , over the next minute Iga afu ndi ga a prefer ikwu with igwe maka eventually ha ga adi ridiculed maka na ha a joinuro
(trg)="22"> ( Сміх ) Отже , наступної хвилини ви побачите всіх , хто надасть перевагу бути з натовпом , тому що зрештою з них глузуватимуть , якщо вони не приєднаються ,