# id/ted2020-10.xml.gz
# ku/ted2020-10.xml.gz
(src)="1"> Dengan semua keprihatinan tentang AIDS dan flu unggas -- dan kita akan dengar tentang itu dari Dr. Brilliant yang cemerlang nanti pada hari ini -- Saya ingin membicarakan tentang pandemi yang lain , yaitu penyakit kardiovaskular , diabetes , hipertensi -- semua dapat sepenuhnya dicegah untuk paling sedikit 95 % dari orang , hanya dengan mengganti diet dan gaya hidup .
(trg)="1"> لەگەڵ ئەو هەموو گرنگیدانە بە نەخۆشی ئایدز و ئەنفلۆنزای باڵندە هەندێک زانیاری تر لەو بارەیەوە دەبیستین لە لایەن زانای بلیمەت ، دکتۆر بریلیانت دەمەوێت باس لە چەند نەخۆشی یەکی تریش بکەم ، لەوانە نەخۆشی دڵ و مولولەکانی خوێن ، شەکرە و هەروەها بەرزبوونەوەی پەستانی خوێن کە هەموو ئەم نەخۆشیانە دەکرێت ڕیگریان لێ بکرێت لانی کەم لە % ٩٥ ی خەڵکی دا تەنها بە گۆڕینی سیستمی خۆراکیان و شیوازی ژیانیان
(src)="2.1"> Dan apa yang terjadi adalah ada sebuah globalisasi penyakit yang terjadi bahwa orang mulai makan seperti kita , dan hidup seperti kita , dan mati seperti kita .
(src)="2.2"> Dan pada satu generasi , sebagai contoh , Asia telah berubah dari salah-satu yang terendah tingkat penyakit jantung , dan kegemukan , dan diabetes menjadi salah-satu yang tertinggi .
(src)="2.3"> Dan di Afrika , penyakit kardiovaskular menyamai kematian HIV dan AIDS di banyak negara .
(trg)="2"> ئەوەی کە ڕوو دەدات ئەوەیە کە نەخۆشییەکان بە جیهانی بوون ، چونکە خەڵکی وەک ئێمە نان دەخۆن ، وەک ئێمە دەژین ، هەروەها وەک ئێمەش دەمرن بە تایبەتی لە نەوەیەکی دیاری کراودا ، بۆ نمونە ئاسیا لە نزمترین ئاستی ڕێژەی نەخۆشییەکانی دڵ و قەڵەوی و شەکرەوە گۆڕدرا بۆ بەرزترین ئاست . لە ئەفریقاش ڕێژەی نەخۆشییەکانی دڵ یەکسانە بە ڕێژەی قوربانیانی ئایدز و ئەنفلۆنزای باڵندە لە زۆربەی وڵاتاندا
(src)="3"> Jadi ada sebuah jendela kesempatan kritikal yang kita punya untuk membuat perbedaan yang penting yang dapat mempengaruhi hidup jutaan orang , dan menerapkan pengobatan pencegahan dalam skala global .
(trg)="3"> کەواتە ئێمە ماوەیەکی کاتی ناسکمان هەیە ، کە پێویستە لەسەرمان گۆڕانکارییەکی گرنگ درووست بکەین کە بتوانێت کاریگەری لەسەر ژیانی ملیۆنەها کەس درووست بکات هەروەها کار بکەین لەسەر شیوازێکی پزیشکی لە پێوەرێکی جیهانی دا
(src)="4"> Penyakit jantung dan pembuluh darah masih membunuh lebih banyak orang -- tidak hanya di negara ini , tetapi juga sedunia -- dari semua penyakit digabung , dan sekalipun begitu penyakit tersebut sepenuhnya dapat dicegah untuk hampir semua orang .
(trg)="4"> نەخۆشییەکانی دڵ و خوێن ، تا ئێستاش زیاتر و زیاتر خەڵک دەکوژن نەک بەتەنها لەم وڵاتەدا ، بەڵکو لە سەر تا سەری جیهاندا -- لەگەڵ هەموو ئەمانەشدا دەتوانرێت ڕێگری لە تووشبوونی خەڵکی بەم نەخۆشیانە بکرێت
(src)="5.1"> Tidak hanya dapat dicegah , penyakit ini sesungguhnya dapat dibalikkan .
(src)="5.2"> Dan selama 29 tahun terakhir , kita sudah mampu untuk menunjukkan bahwa dengan hanya mengganti diet dan gaya hidup , menggunakan ukuran canggih , mahal , terkini untuk membuktikan betapa manjurnya intervensi yang sangat sederhana dan rendah teknologi dan biaya ini dapat menjadi .
(src)="5.3"> Kuantitatif arteriografi , sebelum dan sesudah satu tahun , dan pemindaian PET jantung .
(trg)="5"> تەنها هێندە نی یە کە بتوانرێت ڕێگری بکرێن : بەڵکو لە ڕاستیدا دەکرێت پێچەوانەش بکرێنەوە . هەروەها لەم ٢٩ ساڵەی ڕابردوودا توانیمان ئەو ڕاستییە بخەینە ڕوو کە بە گۆڕینی ژەمە خواردنەکان و جۆرێتی ژیانمان دەتوانین ئەو کارە بکەین ، بە بەکارهێنانی ئامێری پێشکەوتووی گران بەها , کە پێوەرێکی تەواوە بۆ سەلماندنی بەهێزی ئەو تاکتیکە ساکارانە ئەو ڕاستیەمان سەلماند ، کە وەک کەمترین بڕی تێچوونی چارەسەر کردن تەماشا دەکرێن -- هەر وەها بە پێوانە کردن و لێکۆڵینەوە لە مولولەکانی خوێن بە ئامێری تایبەت لە ماوەی ساڵێکدا و ڕوانین لە مولولەکانی خوێن بە تیشک
(src)="6"> Kami tunjukkan beberapa bulan lalu -- kami terbitkan studi pertama memperlihatkan anda dapat menghentikan atau membalikkan progresi kanker prostat dengan membuat perubahan dalam diet dan gaya hidup , dan 70 % regresi pertumbuhan tumor , atau penundaan dalam pertumbuhan tumor , dibanding dengan hanya 9 % di dalam group kontrol .
(trg)="6"> چەند مانگێک لەمەوبەر -- هەستاین بە بڵاو کردنەوەی یەکەمین لێکۆڵینەوەمان ، ئەوەی نیشان دەدا کە ئێوە دەتوانن ڕێگری بکەن لە توشبوون بە شیرپەنجەی پڕۆستات بە گۆڕینی جۆرێتی ژیان و ژەمە خواردنەکەکان ، هەروەها لە سەدا ٧٠ ی قەبارەی خانە شێر پەنجەییەکان کەمدەکاتەوە ، یاخود گەشەکردنیان دەوەستێنێت ، بە بەراورد کردنیان لەگەڵ % ٩ ی خانەکانی تر
(src)="7"> Dan di spektroskopi MRI dan MR disini , aktivitas tumor prostat ditampilkan dalam warna merah -- anda dapat melihat aktivitas tumor berkurang setelah setahun .
(trg)="7"> هەروەها لەم ( ئێم - ئاڕ-ئای ) یەدا دەبینن کە خانە توشبووەکان بە شێرپەنجە ڕەنگیان سورە -- دەتوانن ببینن کە چۆن پاش ساڵێک کەمبوونەتەوە
(src)="8.1"> Sekarang ada sebuah epidemi obesitas .
(src)="8.2"> 2 / 3 orang dewasa dan 15 % anak-anak .
(src)="8.3"> Yang membuat saya prihatin adalah diabetes telah meningkat 70 % dalam 10 tahun terakhir , dan ini mungkin generasi pertama dimana anak-anak kita hidup dengan harapan hidup lebih pendek dari kita .
(src)="8.4"> Itu menyedihkan , dan itu dapat dicegah .
(trg)="8"> ئێستا نەخۆشی قەڵەوی لە ئارادایە : دوو لەسەر سێی لاوان و لەسەدا پانزەی منداڵان ئەم نەخۆشیەیان هەیە ، ئەوەی کە زۆر گرنگە بەلای منەوە ئەوەیە کە ڕێژەی نەخۆشی شەکرە بە ڕێژەی % ٧٠ زیادی کردووە لەم ١٠ ساڵەی ڕابردوودا ، کە پێدەچێت ئەمان ببنە یەکەمین جیل کە تێیدا منداڵەکانمان ژیانێکی کورتتریان هەبێت وەک لە ئێمە ، ئەمە جێگەی داخە ، هەروەها ئەمە دەتوانرێت ڕێگری لێ بکرێت
(src)="9.1"> Sekarang ini bukanlah hasil pengumuman suara , ini adalah orang-orang -- angka orang yang mengalami kegemukan per-provinsi , dimulai dari ' 85 , ' 86 , ' 87 -- ini adalah dari website CDC -- ' 88 , ' 89 , ' 90 , ' 91 -- anda dapat kategori baru -- ' 92 , ' 93 , ' 94 , ' 95 , ' 96 , ' 97 , ' 98 , ' 99 , 2000 , 2001 -- tambah menjadi parah .
(src)="9.2"> Kita seperti berevolusi mundur .
(src)="9.3"> Sekarang apa yang bisa kita perbuat ?
(src)="9.4"> Anda tahu , diet yang kami temukan dapat membalikkan penyakit jantung dan kanker adalah diet Asia .
(trg)="9"> ئەوان تەنها ئەنجامی هەڵبژاردنەکان نین ، بەڵکو ئەوان مرۆڤن -- ژمارەی تووشبوان بە قەڵەوی لە ویلایەتەکەماندا لە ٨٥ ، ٨٦ ، ، ٨٧-ەوە دەستی پێکردووە ، ئەمانە بە گوێرەی وێب سایتی کۆنترۆڵ کردنی نەخۆشییەکان ، ٨٨ ، ٨٩ ، ٩٠ ، ٩١ --- ئێوە ڕیکخستنێکی نوێ دەبینن -- ٩٢ ، ٩٣ ، ٩٤ . ٩٥ ، ٩٦ ، ٩٧ ، ٩٨ ، ٩٩ ، ٢٠٠٠ ، ٢٠٠١ -- تا بێت خراپتر دەبێت ، ئێمە ( بە سێوەیەک لە شێوەکان گەشە دەکەین ( پێکەنین ئێستا ، ئێما دەتوانین لەو بارەیەوە چی بکەین ؟ لە ڕاستیدا . ئێوە دەزانن کە ئەو شیوازە خواردنەی کە ئێمە بۆمان دەرکەوتووە کە دەتوانێت نەخۆشییەکانی دڵ ە شێرپەنجە پێچەوانە بکاتەوە ، شێوازی خواردنی ئاسیاییە
(src)="10"> tapi orang di Asia mulai makan seperti kita , Yang menjadi penyebab mereka mulai sakit seperti kita .
(trg)="10"> بەڵام خەڵکی ئاسیاش ئێستا وەک ئێمە نان دەخۆن ئەمەش هۆکاری ئەوەیە کە ئەوانیش نەخۆش دەکەون وەک ئێمە
(src)="11"> Jadi saya telah bekerja dengan banyak perusahaan makanan besar Mereka dapat membuat makan makanan sehat menjadi menyenangkan , seksi dan modern dan renyah dan mudah , seperti -- Saya mengetuai badan penasihat untuk McDonald 's , dan PepsiCo , dan ConAgra , dan Safeway , dan segera Del Monte , dan mereka mendapati bahwa makanan sehat adalah bisnis yang bagus .
(trg)="11"> من لەگەڵ چەندین کۆمپانیای گەورەی خواردەمەنیدا کارم کردووە . دەتوانن خۆراکی خۆش و بە تام و هەروەها گونجاو لە ڕووی تەندروستییەوە ئامادە بکەن ، بۆ نمونە ، من بەڕێوبەرایەتی " ماکدۆناڵد و پیپسی و کۆناگرا و سەیف وەی " و هەروەها بەم زووانەش بەڕیوبەرایەتی " دێڵ مۆنت " دەکەم ، ئەوان دەڵێن ئەمە بازرگانییەکی باشە
(src)="12.1"> Salad yang anda temui di McDonald merupakan hasil dari badan tersebut -- mereka akan menyediakan salad Asian .
(src)="12.2"> Di Pepsi , 2 / 3 pertumbuhan pendapatan mereka datang dari makanan lebih sehat mereka .
(trg)="12"> ئەو زەڵاتانەی کە لە ماکدۆناڵد پێشکەش دەکرێن بەرهەمی کار کردنن -- بە نیازن زەڵاتەی ئاسیاییش بهێنن . لە کۆمپانیای پیپسیش ، دوو لەسەر سێی هۆکاری گەشەکردنیان خواردنە باشەکانیانە
(src)="13.1"> Dan jika kita bisa lakukan itu , maka kita dapat membebaskan sumberdaya-sumberdaya untuk membeli obat-obat yang benar-benar anda perlukan untuk mengobati AIDS dan HIV dan malaria dan untuk mencegah flu unggas .
(src)="13.2"> Terima kasih .
(trg)="13"> کەواتە ئەگەر بتوانین بەم شێوەیە کار بکەین ، ئەوکاتە دەتوانین ئەو داهاتانە بپارێزین کە بەکاریان دەهێنین بۆ کڕینی دەرمانی پێویست بۆ چارەسەرکردنی ئایدز و مەلاریا وە هەروەها ئەنفلۆنزای باڵندە . سوپاس
# id/ted2020-1006.xml.gz
# ku/ted2020-1006.xml.gz
(src)="1"> Pernahkan Anda merasa benar - benar kewalahan ketika Anda dihadapkan pada masalah yang kompleks ?
(trg)="1"> ئایا هەرگیز هەستت کردووە نقوم بویت کاتێ روبەڕوی کێشەیەکی ئاڵۆز بویتەوە ؟
(src)="2"> Saya berharap dapat mengubahnya dalam waktu kurang dari tiga menit .
(trg)="2"> باشە ، هیوام وایە لە ماوەی کەمتر لە سێ خۆلەکدا ئەمە بگۆڕین
(src)="3"> Jadi , saya berharap untuk meyakinkan Anda bahwa kompleks tidak selalu sama dengan rumit .
(trg)="3"> هیوادارم قایلت بکەم بەوەی ئاڵۆز هەمیشە مانای ئاڵۆسکاو ناگەیەنێت
(src)="4"> Jadi bagi saya , sebuah baguette yang dibuat dengan baik , langsung dari oven , adalah kompleks , tetapi sebuah roti kari bawang olive hijau keju adalah rumit .
(trg)="4"> بە لای منەوە ، نانێکی باگێتی باش کە تازە لە فڕن دەرهێنرابێت شتێکی ئاڵۆزە بەڵام نانێکی کاری و پیاز و زەیتونی سەوز و پەنیر شتێکی ئاڵۆسکاوە .
(src)="5"> Saya seorang ahli ekologi , saya mempelajari kompleksitas .
(trg)="5"> من کەسێکی ژینگەناسم و ئاڵۆزی دەخوێنم .
(src)="6.1"> Saya menyukainya .
(src)="6.2"> Dan saya mempelajarinya di alam , hubungan antara spesies .
(trg)="6"> من حەزم لە ئاڵۆزییە . و لێکۆڵینەوە لە ئاڵۆزییەکانی جیهانی سروشتیدا و لە پەیوەندییەکانی نێوان توخمەکاندا دەکەم .
(src)="7"> Contohnya ini adalah jaring makanan , atau sebuah peta mata rantai makanan antarspesies yang hidup di danau - danau di pegunungan Kalifornia .
(trg)="7"> ئەمە تۆڕی خۆراکە یاخود نەخشەی خۆراکی نێوان توخمەکان کە لە دەریاچەکانی ئەلپاینی ناو چیاکانی کالیفۆرنیا دەژین .
(src)="8"> Dan inilah yang terjadi dengan jaringan makanan itu ketika diganggu oleh ikan asing yang tidak pernah hidup di sana sebelumnya .
(trg)="8"> ئەو تۆڕی خۆراکەش بەم جۆرە دەگۆڕێت کاتێ ماسییەکی بۆ زیاد بکرێ کە پێشتر لەو ژینگەیەدا نەبوبێت
(src)="9"> Semua spesies yang abu - abu hilang .
(trg)="9"> ئەو هەمو توخمە خۆڵەمێشییانە لەناودەچن
(src)="10"> Sebagian di ambang kepunahan .
(trg)="10"> هەندێکیان لە راستیدا لەسەر لێواری لەناوچونن .
(src)="11"> Dan danau - danau mempunyai lebih banyak nyamuk , meskipun nyamuk itu dimakan ikan - ikan itu .
(trg)="11"> ئەو دەریاچانەی کە ماسییان هەیە مێشولەیان زۆرترە ، هەرچەندە ماسییەکان دەیانخۆن .
(src)="12"> Semua efek ini tidak diantisipasi , tapi kami menemukan bahwa hal ini dapat diprediksi .
(trg)="12"> ئەم کاریگەرییانە هەمویان نەزانراو بون . بەڵام ئێستا بۆمان دەرکەوتووە کە پێشبینیکراون .
(src)="13"> Jadi saya ingin membagikan kepada Anda beberapa pengetahuan kunci tentang kompleksitas yang kita pelajari dari alam yang mungkin bisa diaplikasikan ke masalah lain .
(trg)="13"> ئێستا دەمەوێ چەند تێگەیشتنێکی گرنگتان بدەمێ سەبارەت بەو ئاڵۆزییەی لە ئێمە لە لێکۆڵینەوەی ژینگەدا فێری بوین کە رەنگە بە سەر کێشەکانی تریش دا بچەسپێت .
(src)="14"> Yang pertama adalah kekuatan sederhana dari alat visualisasi yang bagus untuk membantu menguraikan kompleksitas dan mendorong Anda untuk menanyakan pertanyaan yang tidak terpikirkan sebelumnya .
(trg)="14"> یەکەمیان بریتییە کە توانا سادەکەی ئامێرە باشەکانی بینین کە یارمەتیمان دەدەن ئاڵۆزییەکە رون بکەینەوە و هانت دەدەن ئەو پرسیارانە بکەیت کە پێشتر نەتکردون
(src)="15"> Sebagai contoh , Anda dapat memplot aliran karbon melalui rantai suplai bersama di dalam ekosistem bersama , atau melalui interkoneksi antarhabitat untuk spesies langka di Taman Nasional Yosemite .
(trg)="15"> بۆ نمونە ، دەتوانیت بەرنامەی زیادکردنی کاربۆن دابنێیت لە رێگەی زنجیرەی دابینکردنەکانی ناو ژینگەکەوە یاخود پەیوەندیییە ناوەکییەکانی ناو یەکەی ژینگەکانی ئەو رەگەزانەی لەژێر مەترسی لەناوچوندان لە پارکی نەتەوەیی یۆسمیت دا .
(src)="16"> Hal berikutnya adalah , jika Anda ingin memprediksi efek dari satu spesies kepada spesies lainnya , jika Anda hanya fokus pada hubungan itu , dan mengkotakhitamkan sisanya , sebenarnya hal itu menjadi lebih susah diprediksi dibandingkan jika melangkah mundur , melihat keseluruhan sistem -- semua spesies , semua keterhubungan -- dan dari sana , berfokus pada lingkungan pengaruh yang paling berarti .
(trg)="16"> دوای ئەوە ئەگەر بتەوێت پێشبینی ئەوە بکەیت کە کاریگەریی رەگەزێک چیە لەسەر رەگەزێکی تر تەنیا ئەگەر تەرکیز بکەیتە سەر ئەو پەیوەندییە و پاشان هەمو ئەوانی تر بشاریتەوە ئەوە لە راستیدا کەمتر پێشبینیکراوە وەک لەوەی بگەڕێیتەوە بۆ دواوە ، و هەمو سیستمەکە لەبەرچاو بگریت - واتە هەمو رەگەزەکان و هەمو پەیوەندییەکان و لەو جێگایەوە بایەخەکە لەسەر ئەو بازنەی کاریگەرییە دەبێت کە لە هەموی گرنگترە .
(src)="17"> Dan kami menemukan di dalam penelitian , hal itu seringkali sangat dekat dengan noda yang Anda inginkan dalam satu atau dua tingkat .
(trg)="17"> ئێمەش لە رێگەی لێکۆڵینەوەکانمان بۆمان دەرکەوتووە کە زۆر جار نزیک لەو خاڵەوە کە بایەخی پێ دەدەیت لە ماوەی نێوان یەک یان دو پلە .
(src)="18"> Jadi semakin Anda melangkah mundur , merangkul kompleksitas , semakin besar kesempatan Anda menemukan jawaban sederhana , dan jawaban itu sering berbeda dengan yang semula Anda pikirkan
(trg)="18"> کەواتە تا زیاتر بگەڕێیتەوە دواوە ، ئاڵۆزی لە ئامێز بگریت هەلی زیاتر هەیە کە وەڵامە سادەکان بدۆزیتەوە کە هەمیشە لەو وەڵامە سادەیە جیاوازە کە بەوە دەستت پێ کردبو .
(src)="19"> Jadi mari berpindah persneling dan melihat pada masalah yang sangat kompleks milik pemerintah Amerika Serikat .
(trg)="19"> با تەماشای کێشەیەکی زۆر ئاڵۆز بکەین لە رێگەی حکومەتی ئەمریکاوە
(src)="20"> Ini adalah diagram strategi antipemberontakan Amerika di Afganistan .
(trg)="20"> ئەمە نەخشەی ستراتیجی روبەڕوبەنەوەی یاخیبونی ئەمریکایە لە ئەفغانستان
(src)="21"> Ada di halaman depan New York Times beberapa bulan lalu --
(trg)="21"> ئەمە چەند مانگێک لەمەوبەر لە لاپەڕەی یەکەمی نیویۆرک تایمزدا بو
(src)="22"> yang dengan cepat dicemooh oleh media karena amat sangat rumit .
(trg)="22"> دەستبەجێ راگەیاندنەکان گاڵتەیان پێ کرد بەوەی کە بە شێوەیەکی شێتانە ئاڵۆزە .
(src)="23"> Tujuan yang dinyatakan adalah meningkatkan dukungan penduduk untuk pemerintahan Afganistan .
(trg)="23"> و ئامانجەکە وەک باسکرابو بریتی بو لە زیادکردنی پشتگیری جەماوەری بۆ حکومەتی ئەفغانستان .
(src)="24"> Jelas sebuah masalah yang kompleks , tetapi apakah itu rumit ?
(trg)="24"> ئاشکرایە کە کێشەیەکی ئاڵۆزە بەڵام ئایا ئالۆسکاوە ؟
(src)="25.1"> Ketika saya melihat ini di halaman depan the Times , Saya berpikir , " Hebat .
(src)="25.2"> Akhirnya sesuatu yang familiar dengan saya .
(trg)="25"> کاتێ کە ئەمەم لەسەر لاپەڕەی یەکەمی تایمز بینی وتم " زۆر باشە ، دواجار شتێکم بینی کە بتوانم پەیوەندی پێوە ببەستم
(src)="26"> Saya bisa menganalisisnya dengan serius . "
(trg)="26"> دەتوانم خۆمی پێوە سەرقاڵ بکەم . "
(src)="27.1"> Jadi mari kita lakukan .
(src)="27.2"> Jadi untuk pertama kalinya , diagram yang berantakan ini ditunjukkan sebagai jaringan yang teratur .
(trg)="27"> باشە با دەست پێ بکەین . کەواتە بۆ یەکەمجار با دەستپێبکەین یەکەم تێگەیشتنی جیهان لەسەر نەخشەی سپاگێتی وەک تۆڕێکی رێکخراو
(src)="28"> Noda yang dilingkari ini adalah yang akan dicoba untuk dipengaruhi -- dukungan penduduk untuk pemerintah .
(trg)="28"> ئەو خاڵەی بازنەی بە دەوردا کێشراوە ئەوەیە کە ئێمە هەوڵ دەدەین کاری تێ بکەین - واتە پشتگیری جەماوەری بۆ حکومەت .
(src)="29"> Dan sekarang kita bisa melihat satu tingkat , dua tingkat , tiga tingkat dari noda itu dan mengeliminasi tiga perempat bagian diagram di luar lingkungan pengaruh
(trg)="29"> ئێستاش دەتوانین تەماشای بکەین ، پلەیەک ، دو پلە و تا سێ پلە لە خاڵەکە دور بکەوینەوە و سێ بەشی نەخشەکە دەسڕینەوە کە دەکەوێتە دەرەوەی بازنەی کاریگەرییەکەوە
(src)="30"> Di dalam lingkungan itu , sebagian besar noda tidak dapat dilakukan , seperti kekerasan medan , dan sebagian kecil adalah aksi militer .
(trg)="30"> لەناو ئەو بازنەیەدا زۆربەی ئەو خاڵانە کاریان لەسەر ناکرێت ، بۆ نمونە نەگونجاوی زەوی ناوچەکە و تەنیا بەشێکی زۆر کەمی لە کردەوەی سەربازی پێکهاتووە .
(src)="31"> Sebagian besar tidak melibatkan kekerasan dan ada pada dua kategori besar : keterlibatan aktif dengan persaingan etnik dan kepercayaan dan pembangunan ekonomi yang adil dan transparan dan penyediaan pelayanan .
(trg)="31"> زۆربەیان ناتوندوتیژن و بە گشتی دابەش دەکرێن بۆ دو جۆر : بەشداری چالاکانە لە کێبڕکێی رەگەزی و بیروباوەڕی ئایینی و گەشەیەکی رەوا و ئاشکرای ئابوری و دابینکردنی خزمەتگوزارییەکان
(src)="32"> Saya tidak tahu tentang ini , tetapi ini yang bisa saya tangkap dari diagram ini dalam 24 detik .
(trg)="32"> من نازانم ئەمە چیە ، بەڵام دەتوانم ئەمە لە نەخشەکە تێ بگەم لە ماوەی ٢٤ چرکەدا .
(src)="33"> Ketika Anda melihat diagram seperti ini , saya tidak ingin Anda takut .
(trg)="33"> کاتێ تۆ نەخشەیەکی لەم جۆرە دەبینیت ، دەمەوێت نەترسیت
(src)="34"> Saya ingin Anda bergairah , lega .
(trg)="34"> دەمەوێت خۆشحاڵ بیت . دەمەوێت ئاسودە بیت .
(src)="35"> Karena jawaban yang sederhana mungkin muncul .
(trg)="35"> چونکە رەنگە وەڵامی سادە دەربکەون .
(src)="36"> Kita menemukan di alam bahwa kesederhanaan seringkali ada di sisi lain dari kompleksitas .
(trg)="36"> ئێمە لە سروشتەوە فێری ئەوە بوین کە زۆر جار سادەیی دیوەکەی تری ئاڵۆزی پێکدەهێنێت .
(src)="37"> Jadi untuk masalah apapun , semakin Anda menjauh dan merangkul kompleksitas , semakin besar kesempatan Anda untuk mendekat dan fokus pada detail sederhana yang paling berarti .
(trg)="37"> کەواتە بۆ هەمو کێشەیەک ، تا زیاتر بگەڕێیتەوە بۆ دواوە و ئاڵۆزی قبوڵ بکەیت هەلێکی باشترت دەبێت بۆ دوبارە نزیکبونەوە بۆ ناو ئەو وردەکارییە سادانە کە زۆرترین گرنگییان هەیە .
(src)="38"> Terima kasih .
(trg)="38"> سوپاس
(src)="39"> ( Tepuk tangan )
(trg)="39"> -چەپڵە
# id/ted2020-1012.xml.gz
# ku/ted2020-1012.xml.gz
(src)="1.1"> Ada hal yang lucu terjadi saat saya sedang berusaha menjadi , psikolog syaraf brilian kelas dunia : Saya punya anak .
(src)="1.2"> Saya tidak ingin berkata
(trg)="1"> شتێکی خۆش ڕوویدا له ڕێگه‌مدا بۆ ئه‌وه‌ی زیره‌ک بم له‌ناو باشترین ده‌رونناسه‌کان منداڵێکم هه‌بوو ئه‌وه ئەوە نیه کە ده‌مه‌وێت بیڵێم
(src)="2"> saya pernah ingin menjadi psikolog syaraf brilian kelas dunia .
(trg)="2"> هه‌تا ئێستا من هه‌وڵم نه‌داوه زیره‌ک ببم ، له‌ناو باشترین ده‌رونناسه‌کان
(src)="3"> Maaf TED .
(trg)="3"> ببوره ، تێد
(src)="4"> Namun saya memang menjadi cukup cerdas , dan bisa dibilang tukang gelisah kelas dunia .
(trg)="4"> به‌ڵام ، هه‌وڵمدا تازیره‌ک بم شه‌ڕ که‌رێک ( هه‌وڵ ده‌رێک ) له‌ناو باشترینه‌کان
(src)="5"> Salah satu teman saya di program pascasarjana , Marie , berkata , " Kim , saya tahu .
(trg)="5"> یه‌کێک له هاوڕێ کچه‌کانم له خوێندنگای ماسته‌ردا ، ماری وتی ، کیم من دۆزیمه‌وه
(src)="6"> Kau tidak lebih mudah gelisah daripada orang lain , hanya saja kau lebih jujur tentang kegelisahanmu . "
(trg)="6"> ئه‌وه نیه که تۆ ده‌ترسی زیاتر له که‌سانی تر ئه‌وه‌یه که تۆ زیاتر ڕاستگۆیت له‌باره‌ی که تۆ چه‌ند ده‌ترسی
(src)="7"> Jadi dengan semangat untuk membuka rahasia , saya memiliki beberapa gambar untuk dibagikan .
(trg)="7"> زۆر به‌نهێنی هه‌ندێک وێنه‌م هێناوه تا نیشانی ئێوه‌ی بده‌م
(src)="8"> Awwww .
(trg)="8"> واوووو
(src)="9"> Saya hanya berkata , Juli .
(trg)="9"> من ته‌نها ده‌ڵێم ، ته‌مموز
(src)="10"> ( Suara tawa ) Zzzzzzip
(trg)="10"> پێکه‌نین بێ ده‌نگی
(src)="11"> untuk keselamatan .
(trg)="11"> بۆ دڵنیایی
(src)="12"> Pelampung tangan -- satu inci air .
(trg)="12"> به‌ڵاکانی ئاو ئینجێک ئاو
(src)="13"> Lalu akhirnya , semuanya siap untuk perjalanan 90 menit menuju Copper Mountain .
(trg)="13"> دواتر ، له‌کۆتایدا هه‌موویان خۆیان کۆکرده‌وه بۆ ( ٩٠ ) خوله‌که‌که‌ی ڕۆشتن بۆ شاخه‌کانی کۆپێر
(src)="14"> Sehingga Anda dapat merasakan hal ini .
(trg)="14"> ئێوه تۆزێک هه‌ست به‌وه ده‌که‌ن
(src)="15"> Anak saya , Vender kini berusia 8 tahun .
(trg)="15"> منداڵه‌که‌م ، ڤاندێر ئێستا ( ٨ ) ساڵانه
(src)="16"> Dan bukannya mewarisi kutukan ketidakmampuan olahraga saya , dia bermain rugby .
(trg)="16"> له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی نه‌فره‌تی لێکراوه له‌گه‌ڵ تواناکانی یاری کردنم ئه‌و یاری تۆپی پێ ده‌کات
(src)="17"> Dia senang bermain rugby .
(trg)="17"> ئه‌و حه‌زی له‌یاری تۆپی پێ بوو
(src)="18"> Dia ingin belajar mengendarai sepeda roda satu .
(trg)="18"> ده‌یه‌وێت بزانێت چۆن یه‌ک چه‌رخه‌یه‌ک لێ بخوڕێت
(src)="19"> Lalu mengapa saya khawatir ?
(trg)="19"> که‌واته بۆچی من خه‌م ده‌خۆم ؟
(src)="20.1"> Karena inilah yang saya lakukan .
(src)="20.2"> Inilah yang saya ajarkan .
(trg)="20"> چونکه ئه‌مه ئه‌وه‌یه که من ده‌مویست بیکه‌م ، ئه‌مه‌یه که من ده‌یڵێمه‌وه
(src)="21.1"> Inilah yang saya pelajari .
(src)="21.2"> Inilah yang saya rawat .
(trg)="21"> ئه‌وه‌یه که ده‌یخوێنم ، ئه‌وه که هه‌ڵسوکه‌وتی له‌گه‌ڵ ده‌که‌م
(src)="22"> Saya tahu anak-anak mengalami gegar otak setiap tahun .
(trg)="22"> وه ده‌زانم که منداڵان هه‌موو ساڵێک نه‌خۆش ده‌که‌ون
(src)="23"> Bahkan , lebih dari 4 juta orang mengalami gegar otak setiap tahun , dan data ini hanya untuk anak di bawah 14 tahun yang datang ke ruang gawat darurat .
(trg)="23"> له‌ڕاستیدا ، هه‌موساڵێک زیاتر له ( ٤ ) ملیۆن که‌س نه‌خۆش ده‌که‌ون و به بوراوه‌یی ده‌مێننه‌وه ئه‌و داتایانه له‌ناو منداڵانی خوار ( ١٤ ) ساڵن له‌ژووری فریاگوزاریه‌کاندا ده‌بینرێ
(src)="24"> Jadi saat anak menderita gegar otak , kita membahas tentang mendengar denting atau dering lonceng , namun apa yang benar-benar kita bicarakan ?
(trg)="24"> کاتێک منداڵان به بوراوه‌یی ده‌مێننه‌وه ئێمه باسی ئه‌وان ده‌که‌ین کاتێک زه‌نگه‌کان لێده‌دات به‌ڵام ئێمه به‌ڕاستی باسی چی ده‌که‌ین ؟
(src)="25"> Mari kita lihat .
(trg)="25"> با ته‌ماشا بکه‌ین
(src)="26.1"> Baik .
(src)="26.2"> Bisa dibilang " Starsky and Hutch . "
(src)="26.3"> Benar .
(src)="26.4"> Jadi ini kecelakaan mobil .
(trg)="26"> باشه ، " ستارسکی و هوتچ " به‌بێ هیچ شتێک ، به‌ڵێ که‌واته ، ڕووداوێکی ئوتومبێل
(src)="27"> menabrak palang 40 mil per jam --
(trg)="27"> ٤٠ میل له کاتژمێرێکدا بۆ گه‌شتن به به‌ربسته جێگیره‌که
(src)="28"> 35 G.
(trg)="28"> ٣٥ جی ئێس
(src)="29"> Seorang petinju kelas berat memukul Anda tepat di wajah -- 58 G.
(trg)="29"> مشته کۆڵێکی به‌رزکردنه‌وه‌ی قورسایی بۆکسێک له ده‌موو چاوت بدات ٥٨ جی ئێس
(src)="30"> Jika Anda melewatkannya , kita lihat lagi .
(trg)="30"> ئه‌گه‌ر تێنه‌گه‌یشتویت ، جارێکی تر باسی ده‌که‌ینه‌وه
(src)="31"> Lihat bagiah sebelah kanan layar .
(trg)="31"> ته‌ماشای لای ڕاستی شاشه‌که‌وه بکه
(src)="32"> Bagaimana menurut Anda ?
(trg)="32"> چی ده‌ڵێیت ؟
(src)="33"> Berapa G ?
(trg)="33"> چه‌ند ( جی ئێس ) هه‌یه ؟
(src)="34.1"> Hampir .
(src)="34.2"> 72 .
(trg)="34"> نزیک ٧٢
(src)="35"> Pasti mengejutkan , 103 G.
(trg)="35"> شێتانه ده‌بێت ئه‌گه‌ر بزانیت ١٠٣ جی ئێس
(src)="36"> Rata-rata benturan penyebab gegar otak 95 G.
(trg)="36"> تێکڕای کاریگه‌ری بورانه‌وه‌که ٩٥ جی ئێسه
(src)="37.1"> Lalu jika anak di sebelah kanan tidak bangun , kita tahu mereka mengalami gegar otak .
(src)="37.2"> Namun bagaimana dengan anak di sebelah kiri ,
(trg)="37"> ئێستا ، کاتێک منداڵه‌که‌ی لای ڕاست هه‌ڵناستێت ده‌زانی که بورانه‌وه‌که ، له‌هۆش چوونە به‌ڵام ، ئه‌ی منداڵه‌که‌ی لای چه‌پ
(src)="38"> atau atlit yang meninggalkan lapangan pertandingan ?
(trg)="38"> یان ئه‌و یاریزانه‌ی یاریگا به‌جێ ده‌هێڵێت ؟
(src)="39"> Bagaimana kita tahu jika dia mengalami gegar otak ?
(trg)="39"> ئێمه چۆن ده‌زانین که کورڕه‌که یان کچه‌که بوراوه‌ته‌وه
(src)="40"> Bagaimana kita tahu bahwa peraturan yang mengharuskan mereka ditarik dari lapangan , atau membolehkan bermain kembali , berlaku bagi mereka ?
(trg)="40"> ئێمه چۆن ده‌زانین ئه‌وه یاسایه‌که که له‌ناو یاریکردندا بهێنرێته ده‌ره‌وه دوایی بچنه‌وه ناو یارییه‌که به‌سه‌ریاندا جێبه‌جێ ده‌کرێ ؟
(src)="41"> Pengertian gegar otak sebenarnya tidak selalu kehilangan kesadaran .
(trg)="41"> مانای بورانه‌وه له هۆش چونە مه‌به‌ستی بورانه‌وه‌ی ته‌واو نیه
(src)="42"> Bisa hanya perubahan kesadaran , dan bisa berupa salah satu dari berbagai gejala , termasuk kabur , pusing , mendengar dering di telinga , menjadi lebih impulsif atau kasar dari biasanya .
(trg)="42"> ئه‌وه داواکاریه که له گۆڕانی شێوازی بورانه‌وه‌که‌دا وه له‌وانه‌یه هه‌ر که‌سێک بێت به‌چه‌ند نیشانه‌یه‌که‌وه چاو ڕه‌ش بون و سه‌ر سوڕان گوێ بون له زیکه‌زیک له‌ناو گوێتا سه‌ره‌ڕۆ یان په‌شۆکاو بیت له‌جاران ، ده‌گه‌ڕێته‌وه
(src)="43"> Jadi mengingat semua itu dan betapa saya cepat gelisah , bagaimana mungkin saya bisa tidur ?
(trg)="43"> پێدانی ئه‌و هه‌موه و نیشاندانی ئه‌وه‌ی چۆن من ده‌ترسم چۆن ده‌خه‌وم
(src)="44"> Karena saya tahu otak kita tangguh .
(trg)="44"> چونکه ده‌زانم مێشکمان نه‌رمه
(src)="45"> Otak kita dirancang untuk pulih dari cedera .
(trg)="45"> به‌شێوه‌یه‌ک دروست کراون تا چاک ببنه‌وه له برینێک
(src)="46"> Jika , moga-moga tidak , salah satu dari kita keluar dan mengalami gegar otak , kebanyakan akan pulih seutuhnya dalam beberapa jam hingga beberapa minggu .
(trg)="46"> ئه‌گه‌ر ، خوانه‌کرده که‌سێک له ئێمه لێره مایه‌وه و به‌بوراوه‌یی مایه‌وه زۆربه‌مان به‌رده‌وام ده‌بێت له‌چاکبونه‌وه له چه‌ند کاتژمێرێک بۆ چه‌ند هه‌فته‌یه‌ک
(src)="47"> Namun anak-anak lebih rentan cedera .
(trg)="47"> به‌ڵام منداڵان لاوازترن بۆ بڕینی مێشک
(src)="48"> Sebenarnya , atlit sekolah memiliki risiko 3 kali lebih besar untuk menderita cedera parah dibandingkan teman-temannya , dan diperlukan waktu lebih lama untuk pulih hingga kondisi bebas gejala .
(trg)="48"> له‌ڕاستیدا ، یاریزانانی قوتابخانه ئاماده‌ییه‌کان سێ جار زیاتر ئه‌گه‌ری توشبونیان هه‌یه بۆ مانه‌وه‌ی برینی مه‌ترسیدار هه‌تا په‌یوه‌ندی هه‌یه به‌ته‌مه‌نی قورسی کۆلێژیان وه کاتێکی زیاتری پێده‌چێت بۆ گه‌ڕانه‌وه بۆ نیشانه‌ی بنچینه‌یی