# hy/ted2020-10.xml.gz
# ku/ted2020-10.xml.gz

(src)="1"> ՁԻԱՀի և թռչնագրիպի հետ կապված բոլոր տրամաբանական մտահոգությունների մասին մենք դեռ կլսենք հիանալի բժիշկ Հիանալիից : Ես ուզում եմ այլ հիվանդությույունների մասին խոսել. օրինակ ' սրտանոթային հիվանդության , շաքարախտի , հիպերտոնիայի : Այս բորոլրը կանխարգելելի են , մարդկանց առնվազն 95 տոկոսը կարող է բուժվել , եթե փոխի իր սննդակարգը և ապրելակերպը :
(trg)="1"> لەگەڵ ئەو هەموو گرنگیدانە بە نەخۆشی ئایدز و ئەنفلۆنزای باڵندە هەندێک زانیاری تر لەو بارەیەوە دەبیستین لە لایەن زانای بلیمەت ، دکتۆر بریلیانت دەمەوێت باس لە چەند نەخۆشی یەکی تریش بکەم ، لەوانە نەخۆشی دڵ و مولولەکانی خوێن ، شەکرە و هەروەها بەرزبوونەوەی پەستانی خوێن کە هەموو ئەم نەخۆشیانە دەکرێت ڕیگریان لێ بکرێت لانی کەم لە % ٩٥ ی خەڵکی دا تەنها بە گۆڕینی سیستمی خۆراکیان و شیوازی ژیانیان
(src)="2"> Եվ պատահում է այն , որ հիվանության գլոբաիզացիա է տեղի ունենում. մարդիք սկսում են ուտել այնպես , ինչպես մենք ենք ուտում , ապրել ' ինչպես մենք ենք ապրում և մահանալ ' ինչպես մենք ենք մահանում : Իսկ մեկ սերունդը , ինչպես օրինակ ' Ասիայինը , որը ժամանակին սրտային հիվանդության , գիրության և շաքարախտի ամենացածր տոկոսն ուներ , հիմա իր ամենաբարձր տոկոսն ունեցողներից մեկն է : Եվ Աֆրիկայի շատ քաղաքներում սրտանոթային հիվանդությունից մահացողների քանակը հասնում է ՄԻԱՎ-ից և ՁԻԱՀ-ից մահացողների քանակին :
(trg)="2"> ئەوەی کە ڕوو دەدات ئەوەیە کە نەخۆشییەکان بە جیهانی بوون ، چونکە خەڵکی وەک ئێمە نان دەخۆن ، وەک ئێمە دەژین ، هەروەها وەک ئێمەش دەمرن بە تایبەتی لە نەوەیەکی دیاری کراودا ، بۆ نمونە ئاسیا لە نزمترین ئاستی ڕێژەی نەخۆشییەکانی دڵ و قەڵەوی و شەکرەوە گۆڕدرا بۆ بەرزترین ئاست . لە ئەفریقاش ڕێژەی نەخۆشییەکانی دڵ یەکسانە بە ڕێژەی قوربانیانی ئایدز و ئەنفلۆنزای باڵندە لە زۆربەی وڵاتاندا
(src)="3.1"> Այնպես որ , հեռանկարը շատ կրիտիկական է .
(src)="3.2"> Մենք պետք է զգալի փոփոխություն ստեղծենք , որը մեղմ ասած կփրկի միլիոնավոր մարդկանց կյանքը , և պետք է փորձարկենք կանխարգելիչ դեղամիջոցներ համաշխարհային մաշտաբով :
(trg)="3"> کەواتە ئێمە ماوەیەکی کاتی ناسکمان هەیە ، کە پێویستە لەسەرمان گۆڕانکارییەکی گرنگ درووست بکەین کە بتوانێت کاریگەری لەسەر ژیانی ملیۆنەها کەس درووست بکات هەروەها کار بکەین لەسەر شیوازێکی پزیشکی لە پێوەرێکی جیهانی دا
(src)="4"> Սրտի և արյունատար անոթների հիվանդությունը ոչ միայն մեր մոտ , բայց ամբողջ աշխարհով մեկ շարունակում է ավելի շատ մարդկանց կյանք խլել , քան բոլոր հիվանդությունները միասին վերցրած , մինչդեռ այն ոչ միայն կանխարգելելի է ,
(trg)="4"> نەخۆشییەکانی دڵ و خوێن ، تا ئێستاش زیاتر و زیاتر خەڵک دەکوژن نەک بەتەنها لەم وڵاتەدا ، بەڵکو لە سەر تا سەری جیهاندا -- لەگەڵ هەموو ئەمانەشدا دەتوانرێت ڕێگری لە تووشبوونی خەڵکی بەم نەخۆشیانە بکرێت
(src)="5"> այլ իրականում ' բուժելի : Եվ վերջին գրեթե 29-ը տարիների ընթացքում կարողացանք ցույց տալ , որ պարզապես փոխելով սննդակարգը և ապրելակերպը , կիրառելով ամենաբարձրագույն տեխնոլոգիական , թանկարժեք , արվեստի միջոցներ , ապացուցեցին այն , թէ որքան զորեղ կարող են լինել պարզ , ցածր տեխնոլոգիական և մատչելի միջամտությունները , ինչպես օրինակ քանակական արտեոգրաֆիան , մի տարի առաջ և մի տարի հետո , ինչպես նաև պոզիտիոն էմիսիոնային տոմոգրաֆիայի սրտի սկանավորում :
(trg)="5"> تەنها هێندە نی یە کە بتوانرێت ڕێگری بکرێن : بەڵکو لە ڕاستیدا دەکرێت پێچەوانەش بکرێنەوە . هەروەها لەم ٢٩ ساڵەی ڕابردوودا توانیمان ئەو ڕاستییە بخەینە ڕوو کە بە گۆڕینی ژەمە خواردنەکان و جۆرێتی ژیانمان دەتوانین ئەو کارە بکەین ، بە بەکارهێنانی ئامێری پێشکەوتووی گران بەها , کە پێوەرێکی تەواوە بۆ سەلماندنی بەهێزی ئەو تاکتیکە ساکارانە ئەو ڕاستیەمان سەلماند ، کە وەک کەمترین بڕی تێچوونی چارەسەر کردن تەماشا دەکرێن -- هەر وەها بە پێوانە کردن و لێکۆڵینەوە لە مولولەکانی خوێن بە ئامێری تایبەت لە ماوەی ساڵێکدا و ڕوانین لە مولولەکانی خوێن بە تیشک
(src)="6"> Մի քանի ամիս առաջ մենք ցույց տվեցինք և տպագրեցինք մեր առաջին հետազոտությունը , որը ցույց է տալիս , որ դուք կարող եք իրականում կանգնեցնել կամ հետադարձել շականակագեղձի քաղցկեղը , եթե փոոփխություն մտցնեք սննդակարգի և ապրելկերպի մեջ , որի արդյունքում 70 տոկոսով շականակագեղձի քաղցկեղի աճը պակասել է կամ ընհամենը համեմատ իննը տոկոսով վերահսկողության խմբում կասեցնում է ուռուցքի աճը :
(trg)="6"> چەند مانگێک لەمەوبەر -- هەستاین بە بڵاو کردنەوەی یەکەمین لێکۆڵینەوەمان ، ئەوەی نیشان دەدا کە ئێوە دەتوانن ڕێگری بکەن لە توشبوون بە شیرپەنجەی پڕۆستات بە گۆڕینی جۆرێتی ژیان و ژەمە خواردنەکەکان ، هەروەها لە سەدا ٧٠ ی قەبارەی خانە شێر پەنجەییەکان کەمدەکاتەوە ، یاخود گەشەکردنیان دەوەستێنێت ، بە بەراورد کردنیان لەگەڵ % ٩ ی خانەکانی تر
(src)="7"> Եվ այստեղ ըստ Մագնիսական Ռեզոնանսային տոմոգրաֆիայի տվյալների կարմիրով երևում է շականակագեղձի քաղցկեղի գործողությունը … դուք կարող եք տեսնել , թէ ինչպես է այն անհետանում մի տարվա մեջ :
(trg)="7"> هەروەها لەم ( ئێم - ئاڕ-ئای ) یەدا دەبینن کە خانە توشبووەکان بە شێرپەنجە ڕەنگیان سورە -- دەتوانن ببینن کە چۆن پاش ساڵێک کەمبوونەتەوە
(src)="8"> Հիմա մենք գերության համաճարակով ենք տառապում , դրանց թվի մեջ է մտնում չափահասների երկու երրորդը և երեխաների 15 տոկոսը : Ինձ , իրականում , անհանգստացնում է այն , որ շաքարախտը 70 տոկոսով աճել է վերջին 10 տարվա ընթացքում և սա հնարավոր է , որ լինի առաջին սերունդը որտեղ մեր երեխաների կյանքը ավելի կարճ կլինի , քան մերը : Դա շատ ցավալի է բայց կանխարգելի :
(trg)="8"> ئێستا نەخۆشی قەڵەوی لە ئارادایە : دوو لەسەر سێی لاوان و لەسەدا پانزەی منداڵان ئەم نەخۆشیەیان هەیە ، ئەوەی کە زۆر گرنگە بەلای منەوە ئەوەیە کە ڕێژەی نەخۆشی شەکرە بە ڕێژەی % ٧٠ زیادی کردووە لەم ١٠ ساڵەی ڕابردوودا ، کە پێدەچێت ئەمان ببنە یەکەمین جیل کە تێیدا منداڵەکانمان ژیانێکی کورتتریان هەبێت وەک لە ئێمە ، ئەمە جێگەی داخە ، هەروەها ئەمە دەتوانرێت ڕێگری لێ بکرێت
(src)="9.1"> Այն , ինչ դուք հիմա տեսնում էք ընտրության ցուցանիշներ չեն , սրանք գեր մարդկանց թիվն է , որը սկում է ' 85 , ' 86 , ' 87 սրանք ըստ CDC վեբ կայքի տվյալների են ..
(src)="9.2"> ' 88 , ' 89 , ' 90 , ' 91 .. իսկ հիմա դուք նոր դաս եք տեսնում ' 92 , ' 93 , ' 94 , ' 95 , ' 96 , ' 97 , ' 98 , ' 99 , 2000 , 2001 , , եվ գնալով վիճակը վատանում է : Թվերի հարցում մենք շատ շռայլ ենք ( ծիծաղ ) Իսկ հիմա ինչ կարող ենք արդյոք սրա հետ անել : Դե գիտեք , միակ դիետան , որ օգնում էր շրջանցել սրտային հիվանդությունը և քաղցկեղը , ասիական դիետան էր :
(trg)="9"> ئەوان تەنها ئەنجامی هەڵبژاردنەکان نین ، بەڵکو ئەوان مرۆڤن -- ژمارەی تووشبوان بە قەڵەوی لە ویلایەتەکەماندا لە ٨٥ ، ٨٦ ، ، ٨٧-ەوە دەستی پێکردووە ، ئەمانە بە گوێرەی وێب سایتی کۆنترۆڵ کردنی نەخۆشییەکان ، ٨٨ ، ٨٩ ، ٩٠ ، ٩١ --- ئێوە ڕیکخستنێکی نوێ دەبینن -- ٩٢ ، ٩٣ ، ٩٤ . ٩٥ ، ٩٦ ، ٩٧ ، ٩٨ ، ٩٩ ، ٢٠٠٠ ، ٢٠٠١ -- تا بێت خراپتر دەبێت ، ئێمە ( بە سێوەیەک لە شێوەکان گەشە دەکەین ( پێکەنین ئێستا ، ئێما دەتوانین لەو بارەیەوە چی بکەین ؟ لە ڕاستیدا . ئێوە دەزانن کە ئەو شیوازە خواردنەی کە ئێمە بۆمان دەرکەوتووە کە دەتوانێت نەخۆشییەکانی دڵ ە شێرپەنجە پێچەوانە بکاتەوە ، شێوازی خواردنی ئاسیاییە
(src)="10"> Բայց ասիացիները սկսել են մեզ պես ուտել , այդ պատճառով էլ սկսել են մեր պես հիվանդանալ :
(trg)="10"> بەڵام خەڵکی ئاسیاش ئێستا وەک ئێمە نان دەخۆن ئەمەش هۆکاری ئەوەیە کە ئەوانیش نەخۆش دەکەون وەک ئێمە
(src)="11"> Այսպիսով ես շատ մեծ սննդային ընկերությունների հետ եմ աշխատել : Նրանք զվարճալի են , քարոզում են գայթակղիչ , մոդայիկ և հարմարավետ , առողջ սնունդ : Ես , McDonald-ի , PepsiCo-ի , ConAgra-ի , Safeway-ի և շուտով Del Monte-ի խորհրդատվական վահանակների ղեկավարն եմ , այդ պատճառով էլ գիտեմ ,
(trg)="11"> من لەگەڵ چەندین کۆمپانیای گەورەی خواردەمەنیدا کارم کردووە . دەتوانن خۆراکی خۆش و بە تام و هەروەها گونجاو لە ڕووی تەندروستییەوە ئامادە بکەن ، بۆ نمونە ، من بەڕێوبەرایەتی " ماکدۆناڵد و پیپسی و کۆناگرا و سەیف وەی " و هەروەها بەم زووانەش بەڕیوبەرایەتی " دێڵ مۆنت " دەکەم ، ئەوان دەڵێن ئەمە بازرگانییەکی باشە
(src)="12"> որ այս ընկերությունների պաշտոնյանները սա շատ լավ բիզնես են համարում : Նրանք պատրաստվում են ասիական աղցաններ սարքել : Pepsi – ն իր եկամուտների աճի երկու երրորդը եկել է իրնեց այսպես ասած “ լավ ” սննդից :
(trg)="12"> ئەو زەڵاتانەی کە لە ماکدۆناڵد پێشکەش دەکرێن بەرهەمی کار کردنن -- بە نیازن زەڵاتەی ئاسیاییش بهێنن . لە کۆمپانیای پیپسیش ، دوو لەسەر سێی هۆکاری گەشەکردنیان خواردنە باشەکانیانە
(src)="13"> Եվ եթե մենք կարող ենք դա անել , ապա կարիք չունենք գնել դեղամիջոցներ , որոնք իրականում անհրաժեշտ են ՄԻԱՎը , ՁԻԱՀը , մալարիան և թռչնի գրիպը բուժելու համար : Շնորհակալություն :
(trg)="13"> کەواتە ئەگەر بتوانین بەم شێوەیە کار بکەین ، ئەوکاتە دەتوانین ئەو داهاتانە بپارێزین کە بەکاریان دەهێنین بۆ کڕینی دەرمانی پێویست بۆ چارەسەرکردنی ئایدز و مەلاریا وە هەروەها ئەنفلۆنزای باڵندە . سوپاس

# hy/ted2020-1006.xml.gz
# ku/ted2020-1006.xml.gz

(src)="1"> Դուք երբևէ ծանրաբեռնված զգացե ՞ լ եք մի որևէ բարդ խնդրի հանդիպելիս :
(trg)="1"> ئایا هەرگیز هەستت کردووە نقوم بویت کاتێ روبەڕوی کێشەیەکی ئاڵۆز بویتەوە ؟
(src)="2"> Ես հուսով եմ փոխել դա 3 րոպեից էլ քիչ ժամանակում :
(trg)="2"> باشە ، هیوام وایە لە ماوەی کەمتر لە سێ خۆلەکدا ئەمە بگۆڕین
(src)="3"> Այսպիսով , ես հույս ունեմ ձեզ համոզել , որ բարդը միշտ չէ , որ նշանակում է դժվար :
(trg)="3"> هیوادارم قایلت بکەم بەوەی ئاڵۆز هەمیشە مانای ئاڵۆسکاو ناگەیەنێت
(src)="4"> Ինձ համար ջեռոցից հենց նոր հանած , լավ պատրաստված բագետի ստացումը խճճված է , բայց կարրի սոխով , կանաչ ձիթապտուղով , կակաչով , պանրով հացը դժվար է :
(trg)="4"> بە لای منەوە ، نانێکی باگێتی باش کە تازە لە فڕن دەرهێنرابێت شتێکی ئاڵۆزە بەڵام نانێکی کاری و پیاز و زەیتونی سەوز و پەنیر شتێکی ئاڵۆسکاوە .
(src)="5"> Ես էկոլոգ եմ , և ես ուսումնասիրում եմ խճճվածություն : Ես սիրում եմ խճճվածություն :
(trg)="5"> من کەسێکی ژینگەناسم و ئاڵۆزی دەخوێنم .
(src)="6"> Եվ ես ուսումնասիրում եմ դա բնաշխարհում ' տեսակների փոխկապվածությունը :
(trg)="6"> من حەزم لە ئاڵۆزییە . و لێکۆڵینەوە لە ئاڵۆزییەکانی جیهانی سروشتیدا و لە پەیوەندییەکانی نێوان توخمەکاندا دەکەم .
(src)="7"> Ահա մի սննդային ցանց կամ տեսակների միջև սննդային կապերի քարտեզ , որոնք ապրում են Կալիֆորնիայի լեռների Ալփայն Լեյքսում :
(trg)="7"> ئەمە تۆڕی خۆراکە یاخود نەخشەی خۆراکی نێوان توخمەکان کە لە دەریاچەکانی ئەلپاینی ناو چیاکانی کالیفۆرنیا دەژین .
(src)="8"> Եվ ահա , թե ինչ է պատահում այդ սննդային ցանցին , երբ այն համալրվում է ոչ տեղական ձկով , որը նախկինում երբեք այստեղ չի ապրել :
(trg)="8"> ئەو تۆڕی خۆراکەش بەم جۆرە دەگۆڕێت کاتێ ماسییەکی بۆ زیاد بکرێ کە پێشتر لەو ژینگەیەدا نەبوبێت
(src)="9"> Բոլոր մոխրագույնով նշված տեսակները վերանում են :
(trg)="9"> ئەو هەمو توخمە خۆڵەمێشییانە لەناودەچن
(src)="10"> Որոշները փաստացի անհետացման եզրին են :
(trg)="10"> هەندێکیان لە راستیدا لەسەر لێواری لەناوچونن .
(src)="11"> Եվ ձկներով լճերում կան ավելի շատ մոծակներ , չնայած որ նրանք ուտում են դրան :
(trg)="11"> ئەو دەریاچانەی کە ماسییان هەیە مێشولەیان زۆرترە ، هەرچەندە ماسییەکان دەیانخۆن .
(src)="12"> Բոլոր այս էֆեկտները անսպասելի էին , սակայն մենք հայտնաբերում ենք , որ դրանք կանխատեսելի են :
(trg)="12"> ئەم کاریگەرییانە هەمویان نەزانراو بون . بەڵام ئێستا بۆمان دەرکەوتووە کە پێشبینیکراون .
(src)="13"> Այսպես , ես ուզում եմ կիսել ձեզ հետ խճճվածության մասին մի քանի առանցքային մտքերով , որոնք պարզում ենք բնությունն ուսումնասիրելիս , որ գուցե կիրառելի են այլ խնդիրների համար :
(trg)="13"> ئێستا دەمەوێ چەند تێگەیشتنێکی گرنگتان بدەمێ سەبارەت بەو ئاڵۆزییەی لە ئێمە لە لێکۆڵینەوەی ژینگەدا فێری بوین کە رەنگە بە سەر کێشەکانی تریش دا بچەسپێت .
(src)="14"> Առաջինը ' լավ վիզուալիզացիայի գործիքների պարզ ուժն է , որոնք օգնում են պարզեցնել խճճվածությունը և ուղղակի խրախուսում են այնպիսի հարցեր տալ , որոնք նախկինում դուք չեք մտածել :
(trg)="14"> یەکەمیان بریتییە کە توانا سادەکەی ئامێرە باشەکانی بینین کە یارمەتیمان دەدەن ئاڵۆزییەکە رون بکەینەوە و هانت دەدەن ئەو پرسیارانە بکەیت کە پێشتر نەتکردون
(src)="15"> Օրինակ , դուք կարող եք գծել ածխածնի հոսքը կորպորատիվ էկոհամակարգի կորպորատիվ մատակարարման շղթաների միջով , կամ ճանճերի ապրելավայրի փոխկապվածությունը Յոսեմիթի ազգային պարկի անհետացող տեսակների համար :
(trg)="15"> بۆ نمونە ، دەتوانیت بەرنامەی زیادکردنی کاربۆن دابنێیت لە رێگەی زنجیرەی دابینکردنەکانی ناو ژینگەکەوە یاخود پەیوەندیییە ناوەکییەکانی ناو یەکەی ژینگەکانی ئەو رەگەزانەی لەژێر مەترسی لەناوچوندان لە پارکی نەتەوەیی یۆسمیت دا .
(src)="16"> Հաջորդն այն է , որ եթե դուք ուզում եք կանխատեսել մի տեսակի ազդեցությունը մյուսի վրա , եթե դուք կենտրոնանում եք միայն այդ կապի վրա , և անտեսում մնացածը , դա փաստացի պակաս կանխատեսելի է , քան եթե դուք քննարկեք ողջ համակարգը ' բոլոր տեսակները , բոլոր կապերը , և այդտեղից զտեք ամենակարևոր ազդեցության ոլորտը :
(trg)="16"> دوای ئەوە ئەگەر بتەوێت پێشبینی ئەوە بکەیت کە کاریگەریی رەگەزێک چیە لەسەر رەگەزێکی تر تەنیا ئەگەر تەرکیز بکەیتە سەر ئەو پەیوەندییە و پاشان هەمو ئەوانی تر بشاریتەوە ئەوە لە راستیدا کەمتر پێشبینیکراوە وەک لەوەی بگەڕێیتەوە بۆ دواوە ، و هەمو سیستمەکە لەبەرچاو بگریت - واتە هەمو رەگەزەکان و هەمو پەیوەندییەکان و لەو جێگایەوە بایەخەکە لەسەر ئەو بازنەی کاریگەرییە دەبێت کە لە هەموی گرنگترە .
(src)="17"> Մեր հետազոտության օգնությամբ մենք բացահայտում ենք , որ այն հաճախ մոտ է լինում այն կետին , որը ձեզ հետաքրքրում է , մոտ մեկ , երկու քայլի միջակայքում :
(trg)="17"> ئێمەش لە رێگەی لێکۆڵینەوەکانمان بۆمان دەرکەوتووە کە زۆر جار نزیک لەو خاڵەوە کە بایەخی پێ دەدەیت لە ماوەی نێوان یەک یان دو پلە .
(src)="18"> Եվ այսպես , որքան եք ետ կանգնում , ընգրկելով խճճվածությունը , այնքան ավելին է պարզ պատասխաններ գտնելու ձեր շանսը , և այն հաճախ տարբեր է այն պարզ պատասխանից , որից դուք սկսել էիք :
(trg)="18"> کەواتە تا زیاتر بگەڕێیتەوە دواوە ، ئاڵۆزی لە ئامێز بگریت هەلی زیاتر هەیە کە وەڵامە سادەکان بدۆزیتەوە کە هەمیشە لەو وەڵامە سادەیە جیاوازە کە بەوە دەستت پێ کردبو .
(src)="19"> Այսպիսով , եկեք անցնենք և դիտարկենք մի իսկապես բարդ խնդիր , որ առաջացել է ԱՄՆ-ի կառավարության շնորհիվ :
(trg)="19"> با تەماشای کێشەیەکی زۆر ئاڵۆز بکەین لە رێگەی حکومەتی ئەمریکاوە
(src)="20"> Սա Աֆղանստանում ԱՄՆ-ի հակաահաբեկչական ռազմավարության դիագրամն է :
(trg)="20"> ئەمە نەخشەی ستراتیجی روبەڕوبەنەوەی یاخیبونی ئەمریکایە لە ئەفغانستان
(src)="21"> Այն Նյու Յորք Թայմսի առաջին էջին էր մի քանի ամիս առաջ :
(trg)="21"> ئەمە چەند مانگێک لەمەوبەر لە لاپەڕەی یەکەمی نیویۆرک تایمزدا بو
(src)="22"> Լրատվամիջոցները անմիջապես այն ծաղրեցին այդքան անմիտ խճճված լինելու համար :
(trg)="22"> دەستبەجێ راگەیاندنەکان گاڵتەیان پێ کرد بەوەی کە بە شێوەیەکی شێتانە ئاڵۆزە .
(src)="23"> Իսկ դրա հայտարարված նպատակը ' Աֆղանստանի կառավարությանը ժողովրդի աջակցության ավելացումն էր :
(trg)="23"> و ئامانجەکە وەک باسکرابو بریتی بو لە زیادکردنی پشتگیری جەماوەری بۆ حکومەتی ئەفغانستان .
(src)="24"> Ակնհայտ է , որ բարդ առաջադրանք է , բայց արդյո ՞ ք այն խճճված է :
(trg)="24"> ئاشکرایە کە کێشەیەکی ئاڵۆزە بەڵام ئایا ئالۆسکاوە ؟
(src)="25.1"> Երբ ես տեսա սա Թայմսի առաջին էջին , մտածեցի .
(src)="25.2"> « Հրաշալի է : Վերջապես մի բան , որի վրա կարող եմ փորձել ինքս ինձ :
(trg)="25"> کاتێ کە ئەمەم لەسەر لاپەڕەی یەکەمی تایمز بینی وتم " زۆر باشە ، دواجار شتێکم بینی کە بتوانم پەیوەندی پێوە ببەستم
(src)="26"> Մինչև ատամներս կսուզվեմ գործի մեջ »
(trg)="26"> دەتوانم خۆمی پێوە سەرقاڵ بکەم . "
(src)="27"> Ուրեմն եկեք անենք : Առաջին անգամ , այս սպագետի դիագրամը կարգավորված ցանցի տեսքով դիտելու համաշխարհային պրեմիերա :
(trg)="27"> باشە با دەست پێ بکەین . کەواتە بۆ یەکەمجار با دەستپێبکەین یەکەم تێگەیشتنی جیهان لەسەر نەخشەی سپاگێتی وەک تۆڕێکی رێکخراو
(src)="28"> Սա միացյալ կետն է ' կառավարությանը ժողովրդական աջակցությունը , այն կետը , որի վրա մենք փորձում ենք ազդել :
(trg)="28"> ئەو خاڵەی بازنەی بە دەوردا کێشراوە ئەوەیە کە ئێمە هەوڵ دەدەین کاری تێ بکەین - واتە پشتگیری جەماوەری بۆ حکومەت .
(src)="29"> Մենք կարող ենք ուշադրության կենտրոնում վերցնել մեկ քայլ , երկու քայլ , երեք քայլ այդ կետից և տեսադաշտից հեռացնել դիագրամների 3 / 4-ը , որ մնացել են ազդեցության գոտուց դուրս :
(trg)="29"> ئێستاش دەتوانین تەماشای بکەین ، پلەیەک ، دو پلە و تا سێ پلە لە خاڵەکە دور بکەوینەوە و سێ بەشی نەخشەکە دەسڕینەوە کە دەکەوێتە دەرەوەی بازنەی کاریگەرییەکەوە
(src)="30"> Այս ոլորտի մեջ հանգույցների մեծ մասը ներգրավված չի , օրինակ բնակավայրի խնդիրները : Ռազմական գործողությունն էլ է շատ փոքր :
(trg)="30"> لەناو ئەو بازنەیەدا زۆربەی ئەو خاڵانە کاریان لەسەر ناکرێت ، بۆ نمونە نەگونجاوی زەوی ناوچەکە و تەنیا بەشێکی زۆر کەمی لە کردەوەی سەربازی پێکهاتووە .
(src)="31"> Նրանց մեծ մասը ոչ բռնի է , և նրանք մտնում են 2 մեծ կատեգորիաների մեջ ' գործող պայմանավորվածություններ պատերազմող ժողովուրդների և կրոնական համոզմունքների հետ , ինչպես նաև ազնիվ , թափանցիկ տնտեսական զարգացում և ծառայություններ :
(trg)="31"> زۆربەیان ناتوندوتیژن و بە گشتی دابەش دەکرێن بۆ دو جۆر : بەشداری چالاکانە لە کێبڕکێی رەگەزی و بیروباوەڕی ئایینی و گەشەیەکی رەوا و ئاشکرای ئابوری و دابینکردنی خزمەتگوزارییەکان
(src)="32"> Ես սրանից գլուխ չեմ հանում , բայց ահա թե ինչ կարող եմ ապակոդավորել այս դիագրամից 24 վայրկյանում :
(trg)="32"> من نازانم ئەمە چیە ، بەڵام دەتوانم ئەمە لە نەخشەکە تێ بگەم لە ماوەی ٢٤ چرکەدا .
(src)="33"> Երբ դուք տեսնում եք նման դիագրամ , մի վախեցեք :
(trg)="33"> کاتێ تۆ نەخشەیەکی لەم جۆرە دەبینیت ، دەمەوێت نەترسیت
(src)="34"> Ես ուզում եմ , որ դուք հիանաք , որ թեթև զգաք :
(trg)="34"> دەمەوێت خۆشحاڵ بیت . دەمەوێت ئاسودە بیت .
(src)="35"> Քանի որ պարզ պատասխանները կարող են ի հայտ գալ :
(trg)="35"> چونکە رەنگە وەڵامی سادە دەربکەون .
(src)="36"> Բնությունը մեզ սովորեցնում է , որ պարզությունը հաճախ գտնվում է խճճվածության հակառակ կողմում :
(trg)="36"> ئێمە لە سروشتەوە فێری ئەوە بوین کە زۆر جار سادەیی دیوەکەی تری ئاڵۆزی پێکدەهێنێت .
(src)="37"> Դա հատուկ է բոլոր խնդիրներին. որքան հեռվից նայեք , որպեսզի բացեք խճճվածությունը , այնքան ավելի լավ կկարողանաք մոտենալ պարզ մանրամասներին , որոնք ավելի մեծ նշանակություն ունեն :
(trg)="37"> کەواتە بۆ هەمو کێشەیەک ، تا زیاتر بگەڕێیتەوە بۆ دواوە و ئاڵۆزی قبوڵ بکەیت هەلێکی باشترت دەبێت بۆ دوبارە نزیکبونەوە بۆ ناو ئەو وردەکارییە سادانە کە زۆرترین گرنگییان هەیە .
(src)="38"> Շնորհակալություն :
(trg)="38"> سوپاس
(src)="39"> ( Ծափահարություններ )
(trg)="39"> -چەپڵە

# hy/ted2020-1016.xml.gz
# ku/ted2020-1016.xml.gz

(src)="1"> Ողջույն , ես Բարկ Բեհրն եմ ' 11 տարեկան :
(trg)="1"> سڵاو ، من ناوم بیرک بەیرە , ١١ ساڵم .
(src)="2"> Այսօր այստեղ եմ եկել , որպեսզի խոսենք սննդին առնչվող մեզ անհանգստացնող հարցերից :
(trg)="2"> ئەمڕۆ هاتووم بۆ ئێرە تا قسە لەسەر کێشەی سیستمی خۆراکەکەمان بکەم .
(src)="3"> Նախ և առաջ կցանկանայի ասել , որ իսկապես զարմացած եմ , թե որքան հեշտությամբ են հեռուստատեսությամբ ցուցադրվող գովազդները խաբում երեխաներին Նրանք տեսնում են դրանք հեռուստացույցով , հանրային դպրոցներում և և գրեթե ամենուր , ուր էլ աչքդ թեքես :
(trg)="3"> سەرەتا ، پێمخۆشە بڵێم کەوا زۆر سەرسامم چەند بە ئاسانی وا لە منداڵەکان دەکەن بڕوا بەو هەموو ڕیکلامە بازرگانییەکان بهێنن کە لە تیڤیو ، قوتابخانە گشتییەکان و لە هەرشوێنێکی دیکە کە دەڕوانیت ، بکەن .
(src)="4"> Ինձ թվում է , որ ընկերությունները միշտ փորձում են ինձ նման երեխաներին համոզել , որպեսզի վերջիններս իրենց ծնողներին ստիպեն գնել այնպիսի անպետք բաներ , որոնք ընդհանրապես օգտակար չեն թե ´ մեր և թե ´ ամբողջ աշխարհի համար :
(trg)="4"> وادیارە وەک دامەزراوەیەکە هەمیشە هەوڵدەدەن کۆنتڕۆڵی منداڵ بکەن تا وا لە دایک و باوکیان بکەن شتیان بۆ بکڕن شتانێک کە بۆ ئێمە و هەسارەکەمان باش نییە .
(src)="5"> Փոքրիկներին հատկապես գրավում են գունավոր փաթեթավորումը և պլաստմասե խաղալիքները :
(trg)="5"> منداڵە بچووکەکان ، بەتایبەتی ، هەڵخەڵەتێنراون لەلایەن ڕەنگی بەرگی یاری پلاستیک :
(src)="6"> Պետք է նշեմ , որ ես էլ նրանցից մեկն էի :
(trg)="6"> پێویستە دان بەوەدابنێم پێشتر یەکێکبووم لەوان .
(src)="7"> Ես էլ նրանց պես մտածում էի , որ այդ սնունդը պատրաստում էին ուրախ , փոքր ագարակներում , որտեղ խոզերը թավալվում էին ցեխի մեջ , իսկ կովերը ամբողջ օրը արածում էին դաշտերում :
(trg)="7"> وامدەزانی هەمووخۆراکەکەمان لەو کێڵگە بچووک و خۆشانەوە بێن کە بە درێژایی ڕۆژ بەرازەکان یاری دەکەن و مانگاکان گیا دەخۆن .
(src)="8"> Շուտով պարզեցի , որ դա այնքան էլ այդպես չէ :
(trg)="8"> بۆم دەرکەوت ئەوە ڕاست نییە .
(src)="9"> Սկսեցի համացանցում , գրքերում , փաստագրական ֆիլմերում , իմ ընտանիքի հետ ճանապարհորդությունների ընթացքում նյութեր փնտրել այս ահավոր սննդի մասին :
(trg)="9"> دەستم بەگەڕان کرد لە ئینتەرنێت ، لە کتێبەکان لە فیلمە دیکۆمێنتارییەکان ، لەو گەشتەی لەگەڵ خێزانەکەم دەمکرد .
(src)="10"> Պարզեցի արդյունաբերված սննդային համակարգի գաղտնի կողմերը :
(trg)="10"> دیوێکی ترسناکی پیشەسازی سیستەمی خۆراکم دۆزییەوە .
(src)="11"> Նախ և առաջ դա կատարվում է գենետիկորեն պատրաստված սերմերի և այլ նյութերի միջոցով :
(trg)="11"> سەرتا ، زانای بۆماوەیی توخمەکان و ئۆرگانیزمەکان .
(src)="12"> Ահա այս ձևով էլ լաբորատորիայում սերմը կեղծում են , որն արդեն դեմ է բնության օրենքներին : Օրինակ նրանք վերցնում են ձկան ԴՆԹ-ն և դնում լոլիկի ԴՆԹ-ի մեջ … .զզվելի է :
(trg)="12"> کاتێک توخمەکە بەکاردێت لە تاقیگە بۆ کردنی شتێکی دوور لە سروشت -- DNAوەک وەرگرتنی لە ماسی و DNAدانانی لە ناو تەماتەدا .
(src)="13"> Ինձ սխալ մի հասկացեք , ես ձուկ և լոլիկ սիրում եմ , բայց այս ամենն ուղղակի ահավոր է :
(trg)="13"> یەع . هەڵە لێم تێمەگەن حەزم لە ماسی و تەماتەیە . بەڵام ئەمە قێزەونە .
(src)="14"> ( Ծիծաղ ) Այնուհետև սերմերը ցանում են , աճեցնում :
(trg)="14"> ( پێکەنین ) تۆوەکان دەچێنترێن پاشان گەشەدەکەن .
(src)="15"> Ապացուցված է , որ նրանց արտադրած սնունդը լաբորատորիայի կենդանիների մոտ առաջացնում է քաղցկեղ և այլ հիվանդություններ : Եվ մարդիկ 1990-ականներից սկսած ուտում են հենց այս ձևով պատրաստված սնունդը :
(trg)="15"> ئەو خۆراکەی لێی بەرهەمدێت سەلمێنراوە کە هۆراکی شێرپەنجەن . و خەڵکی ئەم خۆراکانە دەخۆن لە ساڵی ١٩٩٠ ــکانەوە .
(src)="16"> Շատ մարդիկ անգամ չգիտեն նմանատիպ բաների գոյության մասին :
(trg)="16"> و تەنانەت زۆرێکی خەڵک نازانیت .
(src)="17"> Գիտեի ՞ ք , որ գենետիկորեն պատրաստված հացահատիկ կերած առնետների մոտ լյարդի և երիկամների թունավորման ախտանշաններ են ի հայտ եկել :
(trg)="17"> ئایە دەزانیت ئەو جرجانەی پاشماوەی ئەو جۆرە گەنمەشامییە دەخۆن نیشانەکانی جگەر و ژەهراویبوونی گورچیلەیان زیاترە ؟
(src)="18"> Սրա արդյունքում առաջանում է երիկամների բորբոքում և ախտահարում , ավելանում է երիկամների քաշը :
(trg)="18"> هەوکردنی گورچیلە و ئازار و زیادبوونی کێشی گورچیلە دەگرێتەخۆی .
(src)="19"> Մինչդեռ համարյա բոլոր տեսակի հացահատիկները , որ ուտում ենք , որոշ չափով գենետիկորեն փոխակերպված են :
(trg)="19"> هێشتا زۆرێکی ئەو گەنمەشامەیەی دەیخۆین گۆڕانکاری بۆماوەیی بەسەردا هاتووە .
(src)="20"> Եվ թույլ տվեք մի բան ևս ասել ամեն ինչի մեջ էլ հացահատիկ կա :
(trg)="20"> و با پێتان بڵێم ، گەنمەشامی لەناو هەمووشتێکەدایە .
(src)="21"> Ինձ մի ստիպեք խոսել սահմանափակ պայմաններում պահվող կենդանիների կերակրման գործընթացի ( ՍՊՊԿԿՊ ) մասին :
(trg)="21"> تەنانەت خواردن پێدانی ئاژەڵی ماڵی CAFOS ناسراوە بە .
(src)="22"> ( Ծիծաղ ) Հանրաճանաչ ագարակատերերը հնածո վառելիքից պատրաստած պարարտանյութեր են օգտագործում , որն էլ խառնում են հողի հետ , որպեսզի արագացնեն բույսերի աճը :
(trg)="22"> ( پێکەنین ) جووتیارە ئاسایەکان پەینی کیمیایی بەکاردێنن لە سوتەمەنی بەبەردبوو دروستکراوە لەگەڵ چڵک تێکەڵکراون تا ڕووەکەکان گەشەبکەن .
(src)="23"> Նրանք միևնույն բերքը աճեցնում են մի քանի անգամ ' հողից հանելով բոլոր սննդարար նյութերը :
(trg)="23"> ئەوە دەکەن چونکە خۆڵەکەیان پاککردۆتەوە لە هەموو خۆراکەکان لە گەشەکردنی هەمان دانەوێڵە چەند جارێک .
(src)="24"> Ավելին , մոլախոտերին և միջատներին սպանելու համար նրանք մրգերի և բանջարեղենների վրա փչում են ավելի վնասակար քիմիական նյութեր , ինպիսիք են օրինակ պեստիցիդը և հերբիցիդը ( քլորոֆենիլդիմեթիլմիզանյութ ) :
(trg)="24"> دواتر ، مادە کمیاییە زیانبەخشەکان دەپرژێننە سەر میوە و سەوزەکان ، وەک مێشکوژ و بژارکوژ ، بۆ لەناوبردنی گژوگیا و مێروو .
(src)="25"> Երբ անձրև է գալիս , այս քիմիական նյութերը ներծծվում են հողի մեջ կամ հոսում են մեր ջրատար խողովակների միջով ' թունավորելով նաև մեր ջուրը :
(trg)="25"> کاتێک باران دەبارێت ، ئەوە مادە کمیاییانە دزە دەکەنە ناو زەوی ، یان دەمێنیتەوە لەناو جۆگەلەکانمان ، ئاوەکامان ژەهراوی دەکان .
(src)="26"> Հետո նրանք ճառագայթում են մեր սննունդը ' փորձելով դրանք ավելի երկար պահել , որպեսզի սնունդը մինչև սուպերմարկետ հասնելը կարողանա երկար ճանապարհ անցնել :
(trg)="26"> پاشان تیشک دەدەن لە خواردنەکانمان ، تا درەنگ بەسەربچیت ، تا هەزاران میل ببرێن و خراپ نەبن لەو شوێنەی لێی ڕواوە تا بازاڕەکان
(src)="27"> Հետո ինքս ինձ հարցրեցի , թե ինչ կարող եմ անել , ինչպես կարող եմ փոխել այս ամենը :
(trg)="27"> بۆیە لە خۆم دەپرسم ، چۆن بیگۆڕم ؟ جۆن دەتوانم ئەو شتانە بگۆڕم ؟
(src)="28"> Ահա թե ինչ պարզեցի :
(trg)="28"> بەم دەرەنجامە گەیشتم .
(src)="29"> Պարզեցի , որ իսկապես ավելի լավ տարբերակի հնարավորություն կա :
(trg)="29"> زانیم کە شۆرشێک هەیە بۆ ڕێگەیەکی باشتر .
(src)="30"> Որոշ ժամանակ առաջ ցանականում էի ֆուտբոլի ազգային հավաքականի խաղացող դառնալ :
(trg)="30"> لە ڕابردوو NFLدەموویست ببم بەیاریزانی تۆپی پێ .
(src)="31"> Հետո մտածեցի , որ ես ավելի լավ է դրա փոխարեն օրգանական գյուղատնտեսությամբ զբաղվող ագարակատեր դառնամ :
(trg)="31"> بریارمدا لەجیاتی ئەوە باشترە ببم بەجووتیارێکی ئەندامی .
(src)="32"> ( Ծափահարություններ ) Շնորհակալություն :
(trg)="32"> ( چەپڵەرێزان ) سوپاس .
(src)="33"> Եվ միայն այդ կերպ կկարողանամ մեծ ազդեցություն ունենալ աշխարհի վրա :
(trg)="33"> و بەو ڕێگەیە دەتوانم کاریگەریەکی گەورەترم هەبیت لەسەر جیهان .
(src)="34"> Այս մարդը Ջոլ Սալատինն է , մարդիկ նրան խելագար ագարակատեր են համարում , քանի որ նա վերոնշյալ ձևով չի մշակում բերքը :
(trg)="34"> ئەم پیاوە . جۆڵ ساڵتەن پێی دەڵێن جووتیارە شێتەکە چونکە دژایەتی سیستەمەکە دەکات
(src)="35"> Քանի որ տանն եմ ստանում իմ կրթությունը մի օր այցելեցի նրան , որպեսզի խոսեմ այս ամենի մասին :
(trg)="35"> کاتێک لە ماڵەوە دەمخوێند ، ڕۆژێک چووم بۆ لای بۆ گویگرتن لە قسەکانی .
(src)="36"> Այս խելագար ագարակատերը չի օգտագործում ո ´ չ պեստիցիդ , ո ´ չ հերբիցիդ և ո ´ չ էլ գենետիկորեն փոխակերպված սերմեր :
(trg)="36"> ئەم پیاوە ، جوتیارێکی شێتە ، هیچ مێشکوژ ، بژارکوژ بەکارناهێنێت ، یان توخمە گۆڕاوەکانی بۆماوەیی .
(src)="37"> Եվ դրա համար էլ նրան խելագար են համարում :
(trg)="37"> و لەبەر ئەو هۆکارە لەلایەن سیستەمەکەوە پێیدەگوترێت شێت .
(src)="38"> Ուզում եմ ' իմանաք , որ մենք բոլորս էլ կարող ենք փոփոխություններ անել ' տարբեր ընտրություններ անելով , գնելով սնունդը միայն տեղացի ագարակատերերից կամ էլ մեր հարևաններից , որոնց մեր ամբողջ կյանքում ճանաչել ենք :
(trg)="38"> دەمەوێت بزانن کەوا ئێمە دەتوانین جیاوازی درووست بکەین بە هەڵبژاردنی جیاواز ، ڕاستەوخۆ خۆراکەکانمان لە جوتیارە ناوخۆیەکان بکڕین ، یان ئەو دراوسێیانەی لە نزیکەوە دەیانناسین .
(src)="39"> Ոմանք ասում են , որ օրգանական կամ տեղական սնունդը շատ ավելի թանկ է , բայց դա իրո ՞ ք այդպես է :
(trg)="39"> دەگوترێت خۆراکی ئەندامی و ناوچەیەکان گرانترن ، بەڵام ئایە ئەوە ڕاستە ؟
(src)="40"> Այն ամենը , ինչ իմացել եմ սննդի համակարգի մասին , ինձ թույլ է տալիս մի բան ասել. կա ´ մ մենք վճարում ենք ագարակատերերին , կա ´ մ էլ վճարում ենք հիվանդանոցներին :
(trg)="40"> لەگەڵ هەموو ئەو شتانەی دەربارەی سیستەمی خۆراک فێربووم بۆم دەرکەوت دەتوانین پارەی یەکێکیان بدەین ، جوتیارەکە ، یان خەستەخانە .
(src)="41"> ( Ծափահարություններ ) Այժմ հստակ գիտեմ , թե որ մեկը պետք է ընտրեմ :
(trg)="41"> ( چەپڵەرێزان ) ئێستا بەتەواوەتی دەزانم کامیان هەڵبژێرم .
(src)="42"> Ուզում եմ ' իմանաք , որ այստեղ կան ագարակներ , ինչպիսիք են օրիանակ Բիլ Քիների Sequachie Cove ագարակը , որը գտնվում է Թենեսի նահանգում , որտեղ կովերը խոտ են ուտում , իսկ խոզերը ' ցեխի մեջ թավալվում ( ինչպես առաջ էի մտածում ) :
(trg)="42"> دەمەوێت بزانن کەوا جوتیارەکان لەدەرەوەن -- وەک بیل کینەر لە گێڵگەی سکواچی کۆڤا لە تینیسس -- مانگاکانی گیا دەخۆن وەک پێشبینیم دەکرد بەرازەکان لەناو قوڕدا یاری دەکەن
(src)="43"> Երբեմն գնում եմ Բիլի ագարակ , որտեղ իսկապես կարող եմ մոտիկից տեսնել , թե ինչպիսի ծագում ունի այն միսը , որն ուտում եմ :
(trg)="43"> هەندێک جار بۆ گێڵگەکەی بیل دەچووم وەک خۆبەخشێک ، تا لەنزیکەوە بیبینم ئەو گۆشتەی دەیخۆم لە کوێوە دێت .
(src)="44"> Ուզում եմ ' իմանաք , որ երեխաները , անշուշտ , կուտեն թարմ բանջարեղեն և առողջարար սնունդ , եթե նրանք ավելի շատ բան իմանան դրանց մասին , ինչպես նաև դրանց ծագման մասին :
(trg)="44"> دەمەوێت بزان پێموایە منداڵەکان سەوزەی تازە و خۆراکی تەندروست دەخۆن ئەگەر بزانن لە چ شوێنیکەوە دیت .
(src)="45"> Ուզում եմ իմանաք , որ յուրաքանչյուր համայնքում էլ կան օրգանական սննդի խանութներ :
(trg)="45"> دەمەویت بزانن بازاڕی جوتیارەکان هەیە لە هەموو کۆمەڵگەیەک ،
(src)="46"> Ուզում եմ ' իմանաք , որ ես , եղբայրս , քույրս իսկապես սիրում ենք ուտել եփած գանգրակաղամբ :
(trg)="46"> دەمەوێت بزانن من ، براکەم و خوشکەکەم baked kaleلەڕاسیدا حەزمان لەخواردنی چبسی .
(src)="47"> Ուր էլ , որ գնում եմ , փորձում եմ անպայման խոսել սրա մասին :
(trg)="47"> هەوڵدەدەم لە هەموو شوێنێک باسی بکەم .
(src)="48"> Ոչ շատ երկար ժամանակ առաջ , հորեղբայրս ասաց , որ նա իմ 6 ամյա զարմիկին եգիպտացորենի փաթիլներ է առաջարկել :
(trg)="48"> ماوەیەکی زۆر نییە ، مامم پێی گوتم ، دانەوێڵەی ئامۆزا شەش ساڵانەکەی پێشکەشکردم .