# hr/ted2020-1230.xml.gz
# lb/ted2020-1230.xml.gz
(src)="1"> Dakle , samo vam želim ispričati svoju priču .
(trg)="1"> Ech wollt iech mol meng Geschicht erzielen .
(src)="2"> Provodim mnogo vremena poučavajući odrasle kako koristiti vizualni jezik i crtkaranje na radnom mjestu .
(trg)="2"> Ech verbrengen vill Zäit Erwuessenen bäizebrengen wéi se kennen visuell Sprooch a krootzelen ob der Aarbechtsplaatz uwenden .
(src)="3"> I naravno , nailazim na mnogo otpora , jer se to smatra protuintelektualnim i suprotnim ozbiljnom učenju .
(trg)="3"> A natierlech stoußen ech do ob vill Resistenz , well et allgemeng als anti-intellektuell a géint eescht Léieren ugesin gett .
(src)="4"> Ali ja se ne slažem s tim mišljenjem jer znam kako crtkaranje ima velik utjecaj na način na koji procesuiramo informacije i na način na koji možemo riješiti probleme .
(trg)="4"> Mee ech hun e Problem mat deerer Usiicht , well ech weess dass krootzelen en groußen Impakt huet ob d 'Art a Weis wéi mer Informatiounen veraarbechten a wéi mer Problemer léisen .
(src)="5"> Stoga sam bila znatiželjna zašto postoji razlika između načina na koji naše društvo percipira crtkaranje i stvarnog stanja stvari .
(trg)="5"> Dofir war ech mol firwetzeg wisou di Diskrepanz entstanen as teschent der Art a Weis wéi d 'Gesellschaft krootzelen obfaasst an wéi d 'Realitéit as .
(src)="6"> Otkrila sam neke vrlo zanimljive stvari .
(trg)="6"> An do hun ech e puer interessant Saachen festgestallt .
(src)="7"> Na primjer , ne postoji nikakva laskajuća definicija crtkaranja .
(trg)="7"> Zum Beispill gett et keng firdeelhaft Definitioun vum ' doodelen ' .
(src)="8"> U 17 . stoljeću , škrabalo ( doodle ) bio je budala ili luda -- kao Yankee Doodle .
(trg)="8.1"> Am 17 .
(trg)="8.2"> Jorhonnert , war en ' doodle ' en Eefalt oder en Delpes sou wi e Yankee Doodle .
(src)="9"> U 18 . stoljeću , to je postalo glagol , i označavalo je prijevaru , podvalu ili ismijavanje nekoga .
(trg)="9.1"> Am 18 .
(trg)="9.2"> Jorhonnert , gouf et e Verb , an et huet bedréien oder lächerlech maan oder sech iwert een leschteg maachen bedeit .
(src)="10"> U 19 . stoljeću , to je označavalo korumpiranog političara .
(trg)="10.1"> Am 19 .
(trg)="10.2"> Jorhonnert wor et e korrupten Politiker .
(src)="11"> A danas , imamo možda najuvredljiviju definiciju , bar meni , a to je : Crtkarati službeno znači tratiti vrijeme , dangubiti , glupirati se okolo , raditi beznačajne zapiske , napraviti nešto od male vrijednosti , suštine ili važnosti , i -- moja omiljena -- raditi ništa .
(trg)="11"> An haut , hu mer di wuel offensivst Definitioun , wéinstens menger Meenung no , nämlech di folgend : ' Doodelen ' heescht offiziell bummelen trellen , wurschtelen , sennlos Zeechen maachen , eppes mat nemmen wéineg Wert , Substanz oder Bedeitung maachen , an - mäi perséinleche Favorit - näicht maachen .
(src)="12"> Nije ni čudno što se ljudi negativno odnose prema crtkaranju na poslu .
(trg)="12"> Kee Wonner dass d 'Leit eppes géint krootzelen ob der Aarbecht hun .
(src)="13"> Raditi ništa na poslu jednako je masturbiranju na poslu ; potpuno je neprikladno .
(trg)="13"> Näicht maachen ob der Aarbecht as ähnlech wéi masturbéieren ob der Aarbecht ; absolut net ubruecht .
(src)="14"> ( Smijeh ) Osim toga , čula sam strašne priče od ljudi na koje su učitelji prekoravali , naravno , zbog crtkaranja u razredu .
(trg)="14"> ( Laachen ) Außerdem hun ech Horrorgeschichten héieren vu Leit déi vun hieren Schoulmeeschteren vernannt gi sin , natierlech , wéinst krootzelen am Klassesall .
(src)="15"> I imaju šefove koji ih prekoravaju zbog crtkaranja u dvorani za sastanke .
(trg)="15"> A Leit déi vun hieren Chefen vernannt gi sin wéinst krootzelen am Setzungssall .
(src)="16"> Postoji snažna kulturalna norma protiv crtkaranja u okruženjima u kojima bismo trebali nešto učiti .
(trg)="16"> Et gett eng staark kulturell Norm géint krootzelen an Emfelder wou mer supposéiert sin eppes ze léieren .
(src)="17"> I nažalost , mediji potvrđuju tu normu kad naprave reportažu o sceni crtkaranja -- neke važne osobe na saslušanju i slično -- obično koriste riječi poput " otkriven " ili " uhvaćen " ili " pronađen " , kao da je počinjeno neko kriminalno djelo .
(trg)="17"> A leider tendéiert d 'Press dozou des Norm ze verstärken well wann se iwer d 'Krootzel-Szene bericht - vun enger wichteger Persoun ob enger Verhandlung oder ähnleches - benotzt se typescherweis Wierder wéi " entdeckt " oder " erwescht " oder " erausfonnt " , sou wi wann et e Verbriechen wär .
(src)="18"> K tome , postoji psihološka nesklonost crtkaranju -- hvala ti , Freude .
(trg)="18"> An außerdem gett et eng psychologisch Ofneigung géint krootzelen - merci , Freud .
(src)="19"> 30-ih godina 20 . stoljeća , Freud nam je svima rekao da možete analizirati ljudsku psihu na osnovi njihovog crtkaranja .
(trg)="19"> An de 1930er huet de Freud eis all verzielt dass een de Leit hier Psychen kann duerch hiert krootzelen analyséieren .
(src)="20"> To nije točno , ali se ipak dogodilo Tonyju Blairu na Forumu u Davosu 2005 . godine , kad je njegovo crtkaranje , naravno , " otkriveno " i označilo ga se idućim izrazima .
(trg)="20.1"> Dat stemmt net , mee et as dem Tony Blair ob dem Davos Forum 2005 geschitt , wéi säi Gekrootzels , natierlech , " entdeckt " gin as an en as folgend Saachen genannt gin .
(trg)="20.2"> ( Aggressiv , net stabill , reizbar , enner Drock , megalomanesch )
(src)="21"> No , ispostavilo se kako su to crtarije Billa Gatesa .
(trg)="21"> Lo huet sech awer rausgestallt dass et dem Bill Gates säi Gekrootzels war .
(src)="22"> ( Smijeh ) I Bill , ako si ovdje , nitko ne misli da si megalomanijak .
(trg)="22"> ( Laachen ) A Bill , wann der hei sollt sin , et denkt keen dass der megalomanesch sidd .
(src)="23"> Ali to doprinosi činjenici da ljudi ne žele pokazivati svoje crtarije .
(trg)="23"> Mee dat dréit dozou bäi dass d 'Leit hiert Gekrootzels net wellen weisen oder matdeelen .
(src)="24.1"> A ovo je stvarnost .
(src)="24.2"> Ovo je ono u što ja vjerujem .
(trg)="24.1"> An hei as de wirkleche Grond .
(trg)="24.2"> Hei as wat ech mengen .
(src)="25"> Mislim da je naša kultura toliko intenzivno usredotočena na verbalne informacije da gotovo i ne primjećujemo vrijednosti crtkaranja .
(trg)="25"> Menger Meenung no as eis Kultur sou intensiv ob d 'verbal Informatioun fokusséiert dass mer bal blann sin fir de Wert vum Krootzelen .
(src)="26"> A meni to ne odgovara .
(trg)="26"> An ech fille mech net wuel domadder .
(src)="27"> I upravo zbog tog uvjerenja za koje mislim da mora biti napušteno , ovdje sam kako bismo se svi ponovno okrenuli istini .
(trg)="27"> An esou , well ech fannen dass dese Glaawen zerschloen gi muss sin ech hei fir eis all zreck an d 'Wirklechkeet ze rappen .
(src)="28"> A ovo je istina : crtkaranje je nevjerojatno moćan alat , i to je alat koji moramo zapamtiti i ponovno naučiti .
(trg)="28"> An hei as d 'Wourecht : krootzelen as en immens staarkt Instrument an et as en Instrument un dat mer eis onbedingt mussen erenneren an dat mer rem mussen léieren .
(src)="29"> Dakle , ovo je nova definicija crtkaranja .
(trg)="29"> Hei as also eng nei Denfinitioun fir krootzelen .
(src)="30"> I nadam se da ovdje ima nekoga iz Oxfordskog engleskog rječnika , jer želim razgovarati s vama kasnije .
(trg)="30"> An ech hoffen dat een hei as vum Oxford English Dictionary , well ech muss henno nach mat iech schwätzen .
(src)="31"> Evo prave definicije : Crtakaranje je izrada spontanih bilješki koje vam pomažu razmišljati .
(trg)="31"> Hei as di richteg Defintioun : Krootzelen as u sech spontan Zeechen maan fir sech ze hellefen ze denken .
(src)="32"> Zato milijuni ljudi crtkaraju .
(trg)="32"> Dat as et wisou Milliounen vu Leit krootzelen .
(src)="33"> Evo još jedne zanimljive istine o crtkaranju : Ljudi koji crtkaraju kad su izloženi verbalnim informacijama upiju mnogo više tih informacija nego njihove kolege koje ne crtkaraju .
(trg)="33"> Hei as nach eng interessant Wourecht iwert krootzelen : Leit di krootzelen wann se verbaler Informatioun exposéiert sin behalen méi vun deser Informatioun wi déi di net krootzelen .
(src)="34"> Mislimo kako je crtkaranje nešto što radite kad niste usredotočeni , ali zapravo je to preventivna mjera za sprečavanje gubitka koncentracije .
(trg)="34"> Mär huelen am allgemengen un dass krootzelen eppes as wat ee mecht wann ee Fokus verléiert , mee a Wirklechkeet , as et eng präventiv Mesure déi iech vum Fokus verléieren ofhällt .
(src)="35"> Uz to , ima veliki utjecaj na kreativno rješavanje problema i procesuiranje mnogih informacija .
(trg)="35"> Außerdem huet et en déiwen Effekt ob kreativ Problem-Bewältegung an déif Informatiouns-Veraarbechtung .
(src)="36"> Postoji četiri načina na koji učenici usvajaju informacije kako bi donijeli odluke .
(trg)="36"> Et geet 4 Méiglechkeeten wéi Leit di léieren Informatioun obhuelen kennen fir Decisiounen kennen ze huelen .
(src)="37"> To su vizualno , auditivno čitanjem i pisanjem te kinestetički .
(trg)="37"> Visuell , auditoresch , liesen a schreiwen an kinesthetesch .
(src)="38"> Kako bismo doista " prožvakali " informacije i napravili nešto s njima , moramo uključiti bar dva spomenuta modaliteta , ili moramo uključiti jedan od tih modaliteta zajedno s emocionalnim iskustvom .
(trg)="38"> Fir Informatiounen wirklech ze veraarbechten sou dass mer kennen eppes domadder ufänken , musse mer wéinstens zwou vun desen Modalitéiten an d 'Spill brengen oder zwou von desen Modalitéiten gekoppelt un eng emotional Erfahrung .
(src)="39"> Nevjerojatan doprinos crtkaranja jest taj da aktivira sva četiri modaliteta učenja istovremeno s mogućnošću emocionalnog iskustva .
(trg)="39"> Den onwarscheinlechen Bäitrag vum Krootzelen as dass et alle véier Modalitéiten simultan ureegt mat der Méiglechkeet vun enger emotionaler Erfahrung .
(src)="40"> To je prilično konkretan doprinos za ponašanje koje se izjednačava s neradom .
(trg)="40"> Dat as en zimlech zolitten Bäitrag fir e Verhalen wat gläich gestallt get mat näicht maachen .
(src)="41"> Ovo je toliko štrebersko , ali rasplakalo me kad sam to otkrila .
(trg)="41"> Dat as u sech e besse blöd , mee ech hat musse kräischen wéi ech dat erausfonnt hat .
(src)="42"> Dakle , proveli su antropološko istraživanje o razvijanju umjetničke aktivnosti u djece , i otkrili su kako , kroz prostor i vrijeme , sva djeca pokazuju isti razvoj vizualne logike dok odrastaju .
(trg)="42"> Et goufen anthropologesch Recherchen gemaach iwert d 'Entfalen vun artisteschen Aktivitéiten bei Kanner , an se hu raus fonnt , dass iwert Raum an Zäit all Kanner di selwescht Evolutioun an der visueller Logic obweisen wann se grouß gin .
(src)="43"> Drugim riječima , imaju zajedničku i rastuću složenost vizualnog jezika do koje dolazi predvidljivim redoslijedom .
(trg)="43"> An aaneren Wieder , se hun alleguer eng gemeinsam a wuessend Komplexitéit vun der visueller Sprooch di an enger prévisibler Reihefolg geschitt .
(src)="44"> I mislim da je to nevjerojatno .
(trg)="44"> An ech fannen dat as immens .
(src)="45"> Mislim da to znači da nam je crtkaranje urođeno , a mi jednostavno potiskujemo taj instinkt .
(trg)="45"> Ech ging soen dat heecht dass krootzelen eis all ugebuer as an dass mer ganz einfach eisen eegenen Instinkt ennerdrecken .
(src)="46"> Naposljetku , mnogo ljudi ne zna za to , ali crtkaranje je preteča neke od naše najvrednije kulturne imovine .
(trg)="46"> A schlussendlech , net vill Leit wessen dat , mee kootzelen as e Firleefer vun e puer vun eise gréißte kulturelle Schätz .
(src)="47"> Ovo je samo jedna : Ovako je arhitekt Frank Ghery prvo nacrtao Guggenheim u Abu Dhabiju .
(trg)="47"> Hei as lo nemmen een : dest as dem Architekt Frank Gehry seng Firbereedung zum Guggenheim zu Abu Dhabi .
(src)="48"> Dakle , ovo je moja poanta : Ni pod kakvim okolnostima crtkaranje ne bi trebalo biti iskorijenjeno iz učionice ni iz dvorane za sastanke , čak ni iz ratne sobe .
(trg)="48"> Wat ech well soen : Ennert kengen Emstänn sollt krootzelen aus dem Klassesall oder dem Setzungsall oder suguer dem Krischsall ofgeschaf gin .
(src)="49"> Baš suprotno , crtkaranje bi baš trebalo poticati u tim situacijama gdje je gustoća informacija vrlo visoka i potreba za procesuiranjem tih informacija je vrlo velika .
(trg)="49"> Am Géigendeel , krootzelen sollt eben grad an dese Situatiounen ennerstetzt gin wou d 'Informatiounsdensitéit besonneg héich as an de Besoin fir des Informatioun ze veraarbechten ganz héich as .
(src)="50"> I ići ću još dalje .
(trg)="50"> An ech gin nach ee Schrett mi wäit .
(src)="51"> Budući da je crtkaranje toliko dostupno i nije zastrašujuće kao umjetnička forma , može se poticati kao portal kroz koji vodimo ljude na više razine vizualne pismenosti .
(trg)="51"> Well krootzelen sou universell accessibel as an et net eng aschüchternd Form vu Konscht as , kann et als Portal agesat gin duech dat Leit sech kennen ob mi héich Levelen vun visueller Bildung hiewen .
(src)="52"> Prijatelji , crtkaranje nikad nije bilo neprijatelj intelektualne misli .
(trg)="52"> Léif Frenn , krootzelen war nach ni d 'Nemesis vum intellektuellen Gedanken .
(src)="53"> Ono joj je zapravo jedan od najvećih saveznika .
(trg)="53"> A Wirklechkeet as et een vu sengem gréißten Verbündeten .
(src)="54"> Hvala vam .
(trg)="54"> Merci .
(src)="55"> ( Pljesak )
(trg)="55"> ( Applaus )
# hr/ted2020-1282.xml.gz
# lb/ted2020-1282.xml.gz
(src)="1"> Dame i gospodo , okupite se .
(trg)="1"> Dir Dammen an dir Hären , kommt all erbäi .
(src)="2"> Volio bih podijeliti s vama priču .
(trg)="2"> Ech géing iech gären eng Geschicht erzielen .
(src)="3"> Jednom davno u Njemačkoj 19 . stoljeća , bila je jedna knjiga .
(trg)="3"> Viru laanger Zäit an Däitschland am 19ten Jorhonnert , gouf et e Buch .
(src)="4"> Tijekom tog vremena , knjiga je bila kraljica pripovijedanja .
(trg)="4"> Deemools war d 'Buch de Kinnek vum Geschichtenerzielen .
(src)="5"> Bila je uvažena .
(trg)="5"> Et war éierwierdeg .
(src)="6"> Bila je sveprisutna .
(trg)="6"> Et war allgéigewäerteg .
(src)="7"> Ali je bila pomalo dosadna .
(trg)="7"> Mee et war e bësse langweileg .
(src)="8"> Zato što ju u njezinih 400 godina postojanja , pripovjedači nikad nisu razvili kao sredstvo pripovijedanja .
(trg)="8"> Well a senger 400-järeger Existenz , hunn d 'Geschichtenerzieler d 'Buch ni als Medium fir Geschichten ze erziele weider entwéckelt .
(src)="9"> Ali onda je jedan autor stigao , i promijenio je igru zauvijek .
(trg)="9"> Mee du koum en Auteur , an hien huet d 'Spill fir ëmmer geännert .
(src)="10"> ( Glazba ) Zvao se Lothar , Lothar Meggendorfer .
(trg)="10"> ( Musik ) Säi Numm war Lothar , Lothar Meggendorfer .
(src)="11"> Lothar Meggendorfer je odlučno rekao : " Genug ist genug ! "
(trg)="11"> De Lothar Meggendorfer huet mat der Fauscht ob den Dësch geschloen a gesot : " Genuch ass genuch ! "
(src)="12"> Uzeo je svoju olovku , zgrabio je škare .
(trg)="12"> Hien huet e Bic an de Grapp geholl , hien huet no senger Schéier gegraff .
(src)="13"> Odbio je podložiti se konvencijama normalnosti i odlučio je presavijati .
(trg)="13"> Dëse Mann huet refuséiert sech de Conventioune vun der Normalitéit ze erginn an décidéiert Pabeier ze falen .
(src)="14"> Povijest poznaje Lothara Meggendorfera kao -- koga drugoga doli -- prvog pravog svjetskog izumitelja knjiga za djecu sa sadržajem koji iskače .
(trg)="14"> Geschicht kennt den Lothar Meggendorfer als - wee soss ? - de weltwäit éichten wirklechen Erfinder vum Opklappbuch fir d 'Kanner .
(src)="15"> ( Glazba ) Zbog ovog su užitka i ovog čuda ljudi klicali .
(trg)="15"> ( Musik ) Fir des Freed a Wonner hun d 'Leit gejubelt .
(src)="16"> ( Klicanje ) Bili su sretni jer je priča preživjela , i svijet se nastavio vrtjeti .
(trg)="16"> ( Jubel ) Si ware frou well d 'Geschichten haten iwerlieft , an d 'Welt wärt sech der emmer weider ausdenken .
(src)="17"> Lothar Meggendorfer nije bio prvi koji je razvio način na koji su priče pričane , i zasigurno nije bio posljednji .
(trg)="17"> De Lothar Meggendorfer war net deen éichten den d 'Art a Weis wéi eng Geschicht gezielt get weiderentweckelt huet , an hee war ganz secher net dee leschten .
(src)="18"> Bez obzira shvatili to pripovjedači ili ne , oni kanaliziraju Meggendorferov duh kad su operu doveli do vaudvillea , radio-vijesti do radio-kazališta , film do pokretnog filma , do filma sa zvukom , bojom , 3D , na VHS-u i DVD-u .
(trg)="18"> Ob Geschichtenerzieler et realiséiert hun oder net , si hun dem Meggendorfer säi Geescht kanaliséiert wéi se vun Oper ob Vaudeville , vu Radio Norichten ob Hörspiele , vu Film ob bewegte Film ob Film mat Toun , Faarw , 3D , ob Videokassett an DVD weider gaangen sin .
(src)="19"> Nije bilo lijeka za ovaj Meggendorferitis .
(trg)="19"> Et huet geschengt wi wann et kee Géigemettel fir d 'Meggendorferitis géif gin .
(src)="20"> A stvari su postale mnogo zanimljivije kad se internet pojavio .
(trg)="20"> An d 'Saach as nach vill mi flott gin wi den Internet bis obkomm as .
(src)="21"> ( Smijeh ) Jer , ne samo da su ljudi mogli objavljivati svoje priče širom svijeta , već su to mogli učiniti koristeći praktički beskrajan broj uređaja .
(trg)="21"> ( Laachen ) Well , net nemmen konnten d 'Leit hier Geschichten duech d 'Welt senden , mee si konnten dat maan mat Hellef vun et schengt onendlech villen Hellefsmettel .
(src)="22"> Primjerice , jedna tvrtka pripovjeda o ljubavi koristeći svoju vlastitu tražilicu .
(trg)="22"> Zum Beispill , eng Entreprise kann eng Liebesgeschicht azielen mat Hellef vun hierer eegener Sichmaschinn .
(src)="23"> Jedan Tajvanski produkcijski studio interpretira američku politiku u 3D .
(trg)="23"> Een Produktiouns-Studio an Taiwan kann amerikanesch Politik an 3D interpretéieren .
(src)="24"> ( Smijeh ) I jedan je čovjek pričao priče svog oca , koristeći platformu zvanu Twitter kako bi pokazao " izlučevine " koje bi njegov otac izgestikulirao .
(trg)="24"> ( Laachen ) An ee Mann kann d 'Geschichten vu sengem Papp azielen an deems en eng Platform di Twitter heescht benotzt fir seng Ausscheedungen a Gebärden ze kommunizéieren .
(src)="25"> I nakon ovoga , svi su stali ; vratili su se jedan korak .
(trg)="25"> A no all deem huet jidderen fir e Moment stall gehal an ee Schrett no hannen gemaach .
(src)="26"> Shvatili su da su u 6.000 godina pripovijedanja , od oslikavanja lova na zidovima špilja došli do oslikavanja Shakespearea na zidovima Facebooka .
(trg)="26"> Se hu realiséiert , dat se an 6000 Joer Geschichtenerzielen , vum Duerstellen vun Juegt ob Höhlenmaueren ob Duerstellen von Shakespeare ob Facebook Pinnwänn gaangen sin .
(src)="27"> I to je bio razlog za slavlje .
(trg)="27"> An dat war e Grond fir ze feieren .
(src)="28"> Umjetnost pripovijedanja je ostala nepromijenjena .
(trg)="28"> D 'Konscht vum Geschichtenerzielen as onverännert bliwen .
(src)="29"> I u većini su slučajeva priče reciklirane .
(trg)="29"> An zum gréißten Deel gin d 'Geschichten recycléiert .
(src)="30"> Ali način na koji ljudi pričaju priče se uvijek razvijao sa čistom , stalnom inovativnošću .
(trg)="30"> Mee d 'Art a Weis wi d 'Menschen Geschichten erzielen huet sech emmer weiderentweckelt mat purer , bestänneger Neiheet .
(src)="31"> I sjetili su se čovjeka , jednog iznimnog Nijemca , svaki put kad je nov uređaj za pripovijedanje iskočio .
(trg)="31"> An si wärten sech emmer un ee Mann arenneren , een immensen Däitschen , all Kéiers wann e neit Mettel fir Geschichten ze erzielen obkomm as .
(src)="32"> I zato je publika -- ta ljupka , prekrasna publika -- živjela sretno do kraja života .
(trg)="32"> An dofir wärt d 'Publikum - eist allerléifst , wonnerbart Publikum - wann se net gestuerwen sin , haut nach liewen .
(src)="33"> ( Pljesak )
(trg)="33"> ( Applaus )