# hr/ted2020-10.xml.gz
# ku/ted2020-10.xml.gz

(src)="1.1"> Pored svih opravdanih briga oko SIDE i ptičje gripe – o tome ćemo čuti od briljantnog dr .
(src)="1.2"> Brillianta kasnije danas – želim pričati o drugim pandemijama , kao što su krvožilne bolesti , dijabetes , hipertenzija – koje je u potpunosti moguće spriječiti kod najmanje 95 posto ljudi , samo promjenom prehrane i životnog stila .
(trg)="1"> لەگەڵ ئەو هەموو گرنگیدانە بە نەخۆشی ئایدز و ئەنفلۆنزای باڵندە هەندێک زانیاری تر لەو بارەیەوە دەبیستین لە لایەن زانای بلیمەت ، دکتۆر بریلیانت دەمەوێت باس لە چەند نەخۆشی یەکی تریش بکەم ، لەوانە نەخۆشی دڵ و مولولەکانی خوێن ، شەکرە و هەروەها بەرزبوونەوەی پەستانی خوێن کە هەموو ئەم نەخۆشیانە دەکرێت ڕیگریان لێ بکرێت لانی کەم لە % ٩٥ ی خەڵکی دا تەنها بە گۆڕینی سیستمی خۆراکیان و شیوازی ژیانیان
(src)="2.1"> Događa se globalna pojava bolesti , ljudi počinju jesti kao mi , živjeti kao mi , i umirati kao mi .
(src)="2.2"> U jednoj generaciji , na primjer , Azija je s jedne od najnižih stopa srčanih bolesti , pretilosti i dijabetesa došla na jednu od najviših .
(src)="2.3"> A u Africi , krvožilne bolesti izjednačile su se sa smrtnošću od HIV-a i SIDE u većini zemalja .
(trg)="2"> ئەوەی کە ڕوو دەدات ئەوەیە کە نەخۆشییەکان بە جیهانی بوون ، چونکە خەڵکی وەک ئێمە نان دەخۆن ، وەک ئێمە دەژین ، هەروەها وەک ئێمەش دەمرن بە تایبەتی لە نەوەیەکی دیاری کراودا ، بۆ نمونە ئاسیا لە نزمترین ئاستی ڕێژەی نەخۆشییەکانی دڵ و قەڵەوی و شەکرەوە گۆڕدرا بۆ بەرزترین ئاست . لە ئەفریقاش ڕێژەی نەخۆشییەکانی دڵ یەکسانە بە ڕێژەی قوربانیانی ئایدز و ئەنفلۆنزای باڵندە لە زۆربەی وڵاتاندا
(src)="3"> Imamo važnu priliku napraviti promjenu koja može utjecati na živote doslovno milijuna ljudi , i prakticirati preventivnu medicinu na globalnoj razini .
(trg)="3"> کەواتە ئێمە ماوەیەکی کاتی ناسکمان هەیە ، کە پێویستە لەسەرمان گۆڕانکارییەکی گرنگ درووست بکەین کە بتوانێت کاریگەری لەسەر ژیانی ملیۆنەها کەس درووست بکات هەروەها کار بکەین لەسەر شیوازێکی پزیشکی لە پێوەرێکی جیهانی دا
(src)="4"> Bolesti srca i krvnih žila još uvijek ubijaju više ljudi – ne samo u ovoj zemlji , nego i širom svijeta – nego sve ostalo zajedno , a ipak ih je moguće spriječiti kod gotovo svakoga .
(trg)="4"> نەخۆشییەکانی دڵ و خوێن ، تا ئێستاش زیاتر و زیاتر خەڵک دەکوژن نەک بەتەنها لەم وڵاتەدا ، بەڵکو لە سەر تا سەری جیهاندا -- لەگەڵ هەموو ئەمانەشدا دەتوانرێت ڕێگری لە تووشبوونی خەڵکی بەم نەخۆشیانە بکرێت
(src)="5.1"> Ne samo da se mogu spriječiti , nego i preokrenuti .
(src)="5.2"> I u proteklih 29 godina , uspjeli smo pokazati kako jednostavnom promjenom prehrane i životnog stila ; koristili smo visokotehnološke , skupe , profinjene mjere kako bismo dokazali kako moćne mogu biti ove jednostavne i jeftine intervencije .
(src)="5.3"> Poput kvantitativne arteriografije , prije i poslije godinu dana , i PET snimki srca .
(trg)="5"> تەنها هێندە نی یە کە بتوانرێت ڕێگری بکرێن : بەڵکو لە ڕاستیدا دەکرێت پێچەوانەش بکرێنەوە . هەروەها لەم ٢٩ ساڵەی ڕابردوودا توانیمان ئەو ڕاستییە بخەینە ڕوو کە بە گۆڕینی ژەمە خواردنەکان و جۆرێتی ژیانمان دەتوانین ئەو کارە بکەین ، بە بەکارهێنانی ئامێری پێشکەوتووی گران بەها , کە پێوەرێکی تەواوە بۆ سەلماندنی بەهێزی ئەو تاکتیکە ساکارانە ئەو ڕاستیەمان سەلماند ، کە وەک کەمترین بڕی تێچوونی چارەسەر کردن تەماشا دەکرێن -- هەر وەها بە پێوانە کردن و لێکۆڵینەوە لە مولولەکانی خوێن بە ئامێری تایبەت لە ماوەی ساڵێکدا و ڕوانین لە مولولەکانی خوێن بە تیشک
(src)="6"> Prije nekoliko mjeseci smo dokazali – objavili smo prvu studiju koja pokazuje kako možete zaustaviti ili preokrenuti napredak raka prostate promjenom prehrane i životnog stila i 70 postotno smanjenje rasta tumora ili zaustavljanje rasta tumora , u usporedbi sa samo 9 % u kontroliranoj skupini .
(trg)="6"> چەند مانگێک لەمەوبەر -- هەستاین بە بڵاو کردنەوەی یەکەمین لێکۆڵینەوەمان ، ئەوەی نیشان دەدا کە ئێوە دەتوانن ڕێگری بکەن لە توشبوون بە شیرپەنجەی پڕۆستات بە گۆڕینی جۆرێتی ژیان و ژەمە خواردنەکەکان ، هەروەها لە سەدا ٧٠ ی قەبارەی خانە شێر پەنجەییەکان کەمدەکاتەوە ، یاخود گەشەکردنیان دەوەستێنێت ، بە بەراورد کردنیان لەگەڵ % ٩ ی خانەکانی تر
(src)="7"> Na MRI i MR spektroskopskoj slici ovdje , aktivnost raka prostate označena je crveno – možete vidjeti kako se smanjuje nakon godinu dana .
(trg)="7"> هەروەها لەم ( ئێم - ئاڕ-ئای ) یەدا دەبینن کە خانە توشبووەکان بە شێرپەنجە ڕەنگیان سورە -- دەتوانن ببینن کە چۆن پاش ساڵێک کەمبوونەتەوە
(src)="8.1"> Postoji i epidemija pretilosti .
(src)="8.2"> Dvije trećine odraslih i 15 posto djece .
(src)="8.3"> Ono što me brine je da se dijabetes povećao za 70 posto u proteklih 10 godina , i ovo će možda biti prva generacija u kojoj naša djeca imaju kraći životni vijek od nas .
(src)="8.4"> To je veoma loše , ali se može spriječiti .
(trg)="8"> ئێستا نەخۆشی قەڵەوی لە ئارادایە : دوو لەسەر سێی لاوان و لەسەدا پانزەی منداڵان ئەم نەخۆشیەیان هەیە ، ئەوەی کە زۆر گرنگە بەلای منەوە ئەوەیە کە ڕێژەی نەخۆشی شەکرە بە ڕێژەی % ٧٠ زیادی کردووە لەم ١٠ ساڵەی ڕابردوودا ، کە پێدەچێت ئەمان ببنە یەکەمین جیل کە تێیدا منداڵەکانمان ژیانێکی کورتتریان هەبێت وەک لە ئێمە ، ئەمە جێگەی داخە ، هەروەها ئەمە دەتوانرێت ڕێگری لێ بکرێت
(src)="9.1"> Ovo nisu izborni rezultati , ovo su ljudi – broj ljudi koji su pretili , po državama , počevši u ’ 85 , ’ 86 , ’ 87 – ovo je sa CDC web stranice – ’ 88 , ’ 89 , ’ 90 , ’ 91 – dobivamo i novu kategoriju – ’ 92 , ’ 93 , ’ 94 , ’ 95 , ’ 96 , ’ 98 , ’ 99 , 2000 . , 2001 . – pogoršava se .
(src)="9.2"> Kao da involuiramo .
(src)="9.3"> Što možemo učiniti u vezi s tim ?
(src)="9.4"> Znate , prehrana koja može preokrenuti srčane bolesti i rak je azijska prehrana .
(trg)="9"> ئەوان تەنها ئەنجامی هەڵبژاردنەکان نین ، بەڵکو ئەوان مرۆڤن -- ژمارەی تووشبوان بە قەڵەوی لە ویلایەتەکەماندا لە ٨٥ ، ٨٦ ، ، ٨٧-ەوە دەستی پێکردووە ، ئەمانە بە گوێرەی وێب سایتی کۆنترۆڵ کردنی نەخۆشییەکان ، ٨٨ ، ٨٩ ، ٩٠ ، ٩١ --- ئێوە ڕیکخستنێکی نوێ دەبینن -- ٩٢ ، ٩٣ ، ٩٤ . ٩٥ ، ٩٦ ، ٩٧ ، ٩٨ ، ٩٩ ، ٢٠٠٠ ، ٢٠٠١ -- تا بێت خراپتر دەبێت ، ئێمە ( بە سێوەیەک لە شێوەکان گەشە دەکەین ( پێکەنین ئێستا ، ئێما دەتوانین لەو بارەیەوە چی بکەین ؟ لە ڕاستیدا . ئێوە دەزانن کە ئەو شیوازە خواردنەی کە ئێمە بۆمان دەرکەوتووە کە دەتوانێت نەخۆشییەکانی دڵ ە شێرپەنجە پێچەوانە بکاتەوە ، شێوازی خواردنی ئاسیاییە
(src)="10"> Ali ljudi u Aziji počinju jesti kao mi , i zato postaju bolesni kao mi .
(trg)="10"> بەڵام خەڵکی ئاسیاش ئێستا وەک ئێمە نان دەخۆن ئەمەش هۆکاری ئەوەیە کە ئەوانیش نەخۆش دەکەون وەک ئێمە
(src)="11.1"> Radio sam sa mnogo velikih proizvođača hrane .
(src)="11.2"> Oni konzumaciju zdravije hrane mogu učiniti zabavnim , seksi , modernim , hrskavim i dostupnim – ja predsjedavam savjetodavnim odborima McDonaldsa , PepsiCo , ConAgra , Safeway i uskoro Del Monte , i oni uviđaju da je to dobar posao .
(trg)="11"> من لەگەڵ چەندین کۆمپانیای گەورەی خواردەمەنیدا کارم کردووە . دەتوانن خۆراکی خۆش و بە تام و هەروەها گونجاو لە ڕووی تەندروستییەوە ئامادە بکەن ، بۆ نمونە ، من بەڕێوبەرایەتی " ماکدۆناڵد و پیپسی و کۆناگرا و سەیف وەی " و هەروەها بەم زووانەش بەڕیوبەرایەتی " دێڵ مۆنت " دەکەم ، ئەوان دەڵێن ئەمە بازرگانییەکی باشە
(src)="12.1"> Salate koje vidite u McDonaldsu rezultat su tog rada – imat će i azijsku salatu .
(src)="12.2"> Pepsi ima dvije trećine rasta prihoda zbog bolje hrane .
(trg)="12"> ئەو زەڵاتانەی کە لە ماکدۆناڵد پێشکەش دەکرێن بەرهەمی کار کردنن -- بە نیازن زەڵاتەی ئاسیاییش بهێنن . لە کۆمپانیای پیپسیش ، دوو لەسەر سێی هۆکاری گەشەکردنیان خواردنە باشەکانیانە
(src)="13.1"> Ako možemo učiniti to , možemo osloboditi sredstva za kupovinu lijekova koji su stvarno potrebni za liječenje SIDE i HIV-a i malarije i za sprječavanje ptičje gripe .
(src)="13.2"> Hvala .
(trg)="13"> کەواتە ئەگەر بتوانین بەم شێوەیە کار بکەین ، ئەوکاتە دەتوانین ئەو داهاتانە بپارێزین کە بەکاریان دەهێنین بۆ کڕینی دەرمانی پێویست بۆ چارەسەرکردنی ئایدز و مەلاریا وە هەروەها ئەنفلۆنزای باڵندە . سوپاس

# hr/ted2020-1006.xml.gz
# ku/ted2020-1006.xml.gz

(src)="1"> Osjećate li se ikada potpuno zatrpano kada ste suočeni sa složenim problemom ?
(trg)="1"> ئایا هەرگیز هەستت کردووە نقوم بویت کاتێ روبەڕوی کێشەیەکی ئاڵۆز بویتەوە ؟
(src)="2"> Nadam se kako ću uspjeti to promijeniti za manje od tri minute .
(trg)="2"> باشە ، هیوام وایە لە ماوەی کەمتر لە سێ خۆلەکدا ئەمە بگۆڕین
(src)="3"> Nadam se da ću vas uvjeriti kako složeno nije uvijek jednako kompliciranom .
(trg)="3"> هیوادارم قایلت بکەم بەوەی ئاڵۆز هەمیشە مانای ئاڵۆسکاو ناگەیەنێت
(src)="4"> Za mene , dobro osmišljen baget , svježi iz peći , je složen , ali kruh od karija sa zelenom maslinom , makom i sirom je kompliciran .
(trg)="4"> بە لای منەوە ، نانێکی باگێتی باش کە تازە لە فڕن دەرهێنرابێت شتێکی ئاڵۆزە بەڵام نانێکی کاری و پیاز و زەیتونی سەوز و پەنیر شتێکی ئاڵۆسکاوە .
(src)="5"> Ja sam ekolog , i proučavam složenost .
(trg)="5"> من کەسێکی ژینگەناسم و ئاڵۆزی دەخوێنم .
(src)="6.1"> Volim složenost .
(src)="6.2"> I proučavam to u prirodi , međupovezanost vrsta .
(trg)="6"> من حەزم لە ئاڵۆزییە . و لێکۆڵینەوە لە ئاڵۆزییەکانی جیهانی سروشتیدا و لە پەیوەندییەکانی نێوان توخمەکاندا دەکەم .
(src)="7"> Ovo je prehrambena mreža , ili mapa hranidbenih poveznica između vrsta koje žive u alpskim jezerima u planinama Kalifornije .
(trg)="7"> ئەمە تۆڕی خۆراکە یاخود نەخشەی خۆراکی نێوان توخمەکان کە لە دەریاچەکانی ئەلپاینی ناو چیاکانی کالیفۆرنیا دەژین .
(src)="8"> A ovo se događa s tom prehrambenom mrežom kada je napunjena sa stranim ribama koje nikad prije nisu ovdje živjele .
(trg)="8"> ئەو تۆڕی خۆراکەش بەم جۆرە دەگۆڕێت کاتێ ماسییەکی بۆ زیاد بکرێ کە پێشتر لەو ژینگەیەدا نەبوبێت
(src)="9"> Sve vrste označene sivom bojom nestaju .
(trg)="9"> ئەو هەمو توخمە خۆڵەمێشییانە لەناودەچن
(src)="10"> Neke su doista na rubu izumiranja .
(trg)="10"> هەندێکیان لە راستیدا لەسەر لێواری لەناوچونن .
(src)="11"> A jezera s ribama imaju više komaraca , iako ih one jedu .
(trg)="11"> ئەو دەریاچانەی کە ماسییان هەیە مێشولەیان زۆرترە ، هەرچەندە ماسییەکان دەیانخۆن .
(src)="12"> Svi ti efekti su bili nepredviđeni , a ipak otkrivamo kako su predvidivi .
(trg)="12"> ئەم کاریگەرییانە هەمویان نەزانراو بون . بەڵام ئێستا بۆمان دەرکەوتووە کە پێشبینیکراون .
(src)="13"> Stoga s vama želim podijeliti par ključnih uvida o složenosti koje smo naučili proučavajući prirodu koji se možda mogu primjeniti na druge probleme .
(trg)="13"> ئێستا دەمەوێ چەند تێگەیشتنێکی گرنگتان بدەمێ سەبارەت بەو ئاڵۆزییەی لە ئێمە لە لێکۆڵینەوەی ژینگەدا فێری بوین کە رەنگە بە سەر کێشەکانی تریش دا بچەسپێت .
(src)="14"> Prvo je jednostavna moć dobrih vizualizacijskih alata koji pomažu razmrsiti složenost i potaknuti vas da postavite pitanja o kojima niste prije razmišljali .
(trg)="14"> یەکەمیان بریتییە کە توانا سادەکەی ئامێرە باشەکانی بینین کە یارمەتیمان دەدەن ئاڵۆزییەکە رون بکەینەوە و هانت دەدەن ئەو پرسیارانە بکەیت کە پێشتر نەتکردون
(src)="15"> Na primjer , možete planirati tok ugljika kroz korporativni lanac dobave u korporativnom ekosustavu , ili međupovezanost određenih staništa za ugrožene vrste u Yosemite nacionalnom parku .
(trg)="15"> بۆ نمونە ، دەتوانیت بەرنامەی زیادکردنی کاربۆن دابنێیت لە رێگەی زنجیرەی دابینکردنەکانی ناو ژینگەکەوە یاخود پەیوەندیییە ناوەکییەکانی ناو یەکەی ژینگەکانی ئەو رەگەزانەی لەژێر مەترسی لەناوچوندان لە پارکی نەتەوەیی یۆسمیت دا .
(src)="16"> Iduća stvar jest , ako želite predvidjeti učinak jedne vrste na drugu , ukoliko se fokusirate samo na tu vezu , i ostavite sve ostalo da prođe kroz crnu kutiju , zapravo je manje predvidivo nego kad bi napravili korak unatrag , uzeli u obzir cijeli sustav -- sve vrste , sve veze -- i iz tog mjesta , fokusirali se na sferu utjecaja koja ima najviše znači .
(trg)="16"> دوای ئەوە ئەگەر بتەوێت پێشبینی ئەوە بکەیت کە کاریگەریی رەگەزێک چیە لەسەر رەگەزێکی تر تەنیا ئەگەر تەرکیز بکەیتە سەر ئەو پەیوەندییە و پاشان هەمو ئەوانی تر بشاریتەوە ئەوە لە راستیدا کەمتر پێشبینیکراوە وەک لەوەی بگەڕێیتەوە بۆ دواوە ، و هەمو سیستمەکە لەبەرچاو بگریت - واتە هەمو رەگەزەکان و هەمو پەیوەندییەکان و لەو جێگایەوە بایەخەکە لەسەر ئەو بازنەی کاریگەرییە دەبێت کە لە هەموی گرنگترە .
(src)="17"> A ono što otkrivamo s našim istraživanjem , jest da je blizina čvora do kojeg vam je stalo unutar raspona od jednog ili dva stupnja .
(trg)="17"> ئێمەش لە رێگەی لێکۆڵینەوەکانمان بۆمان دەرکەوتووە کە زۆر جار نزیک لەو خاڵەوە کە بایەخی پێ دەدەیت لە ماوەی نێوان یەک یان دو پلە .
(src)="18"> Što više koraka zakoračite unatrag , prihvatite složenost , imate bolje šanse pronalaska jednostavnih odgovora , a to je često različito od jednostavnog odgovora s kojim ste započeli .
(trg)="18"> کەواتە تا زیاتر بگەڕێیتەوە دواوە ، ئاڵۆزی لە ئامێز بگریت هەلی زیاتر هەیە کە وەڵامە سادەکان بدۆزیتەوە کە هەمیشە لەو وەڵامە سادەیە جیاوازە کە بەوە دەستت پێ کردبو .
(src)="19"> Promijenimo brzine i pogledajmo stvarno složen problem , uz ljubaznost vlade SAD-a .
(trg)="19"> با تەماشای کێشەیەکی زۆر ئاڵۆز بکەین لە رێگەی حکومەتی ئەمریکاوە
(src)="20"> Ovo je dijagram strategije mjera protiv pobune SAD-a u Afganistanu .
(trg)="20"> ئەمە نەخشەی ستراتیجی روبەڕوبەنەوەی یاخیبونی ئەمریکایە لە ئەفغانستان
(src)="21"> Bilo je na prvoj stranici New York Times-a prije par mjeseci --
(trg)="21"> ئەمە چەند مانگێک لەمەوبەر لە لاپەڕەی یەکەمی نیویۆرک تایمزدا بو
(src)="22"> i odmah je bilo ismijano od strane medija zbog luđačke kompliciranosti .
(trg)="22"> دەستبەجێ راگەیاندنەکان گاڵتەیان پێ کرد بەوەی کە بە شێوەیەکی شێتانە ئاڵۆزە .
(src)="23"> Utvrđen cilj je bio povećati podršku naroda za vladu Afganistana .
(trg)="23"> و ئامانجەکە وەک باسکرابو بریتی بو لە زیادکردنی پشتگیری جەماوەری بۆ حکومەتی ئەفغانستان .
(src)="24"> Očito složen problem , no je li kompliciran ?
(trg)="24"> ئاشکرایە کە کێشەیەکی ئاڵۆزە بەڵام ئایا ئالۆسکاوە ؟
(src)="25.1"> Kada sam to vidio na prvoj stranici Times-a , pomislio sam , " Odlično .
(src)="25.2"> Konačno nešto s čime se mogu poistovjetiti .
(trg)="25"> کاتێ کە ئەمەم لەسەر لاپەڕەی یەکەمی تایمز بینی وتم " زۆر باشە ، دواجار شتێکم بینی کە بتوانم پەیوەندی پێوە ببەستم
(src)="26"> Mogu zagristi u to . "
(trg)="26"> دەتوانم خۆمی پێوە سەرقاڵ بکەم . "
(src)="27.1"> Dakle , napravimo to .
(src)="27.2"> Ovo je prvi put uopće , svjetska premijera prikaza špageta dijagrama kao posložene mreže .
(trg)="27"> باشە با دەست پێ بکەین . کەواتە بۆ یەکەمجار با دەستپێبکەین یەکەم تێگەیشتنی جیهان لەسەر نەخشەی سپاگێتی وەک تۆڕێکی رێکخراو
(src)="28"> Zaokruženi čvor je onaj na koji pokušavamo utjecati -- podrška naroda za vladu .
(trg)="28"> ئەو خاڵەی بازنەی بە دەوردا کێشراوە ئەوەیە کە ئێمە هەوڵ دەدەین کاری تێ بکەین - واتە پشتگیری جەماوەری بۆ حکومەت .
(src)="29"> Tako sada možemo gledati jedan stupanj , dva stupnja , tri stupnja podalje od čvora i eliminirati tri četvrtine dijagrama koji se nalazi izvan sfere utjecaja .
(trg)="29"> ئێستاش دەتوانین تەماشای بکەین ، پلەیەک ، دو پلە و تا سێ پلە لە خاڵەکە دور بکەوینەوە و سێ بەشی نەخشەکە دەسڕینەوە کە دەکەوێتە دەرەوەی بازنەی کاریگەرییەکەوە
(src)="30"> Unutar te sfere , većina tih čvorova nije vezana uz nikakvu aktivnost , kao nepristupačan teren , a vrlo mala manjina su zapravo vojne akcije .
(trg)="30"> لەناو ئەو بازنەیەدا زۆربەی ئەو خاڵانە کاریان لەسەر ناکرێت ، بۆ نمونە نەگونجاوی زەوی ناوچەکە و تەنیا بەشێکی زۆر کەمی لە کردەوەی سەربازی پێکهاتووە .
(src)="31"> Većina ih je nenasilna i mogu se svrstati u dvije široke kategorije : aktivno uključivanje u etničke sukobe i vjerska uvjerenja i pravedan , transparentan ekonomski razvoj i nabava usluga .
(trg)="31"> زۆربەیان ناتوندوتیژن و بە گشتی دابەش دەکرێن بۆ دو جۆر : بەشداری چالاکانە لە کێبڕکێی رەگەزی و بیروباوەڕی ئایینی و گەشەیەکی رەوا و ئاشکرای ئابوری و دابینکردنی خزمەتگوزارییەکان
(src)="32"> Ne znam puno o tome , ali to je što mogu dešifrirati iz tog dijagrama u 24 sekunde .
(trg)="32"> من نازانم ئەمە چیە ، بەڵام دەتوانم ئەمە لە نەخشەکە تێ بگەم لە ماوەی ٢٤ چرکەدا .
(src)="33"> Kada vidite dijagram nalik ovome , ne želim da se uplašite .
(trg)="33"> کاتێ تۆ نەخشەیەکی لەم جۆرە دەبینیت ، دەمەوێت نەترسیت
(src)="34.1"> Želim da budete uzbuđeni .
(src)="34.2"> Želim da se osjećate olakšano .
(trg)="34"> دەمەوێت خۆشحاڵ بیت . دەمەوێت ئاسودە بیت .
(src)="35"> Jer bi mogli nastati jednostavni odgovori .
(trg)="35"> چونکە رەنگە وەڵامی سادە دەربکەون .
(src)="36"> U prirodi otkrivamo kako jednostavnost često leži s druge strane složenosti .
(trg)="36"> ئێمە لە سروشتەوە فێری ئەوە بوین کە زۆر جار سادەیی دیوەکەی تری ئاڵۆزی پێکدەهێنێت .
(src)="37"> Dakle , za svaki problem , što više se možete odmaknuti i prihvatiti složenost , to imate veće šanse za približavanje jednostavnim detaljima koji najviše znače .
(trg)="37"> کەواتە بۆ هەمو کێشەیەک ، تا زیاتر بگەڕێیتەوە بۆ دواوە و ئاڵۆزی قبوڵ بکەیت هەلێکی باشترت دەبێت بۆ دوبارە نزیکبونەوە بۆ ناو ئەو وردەکارییە سادانە کە زۆرترین گرنگییان هەیە .
(src)="38"> Hvala vam .
(trg)="38"> سوپاس
(src)="39"> ( Pljesak )
(trg)="39"> -چەپڵە

# hr/ted2020-101.xml.gz
# ku/ted2020-101.xml.gz

(src)="1"> Puno vam hvala .
(trg)="1"> .زۆر سوپاس
(src)="2"> Imam jednu priču za vas .
(trg)="2"> .ئێستا ، چیرۆکێکتان بۆ دەگێڕمەوە
(src)="3"> Kada sam sišla sa zrakoplova , nakon vrlo dugog puta sa zapada Engleske , moje računalo , moje je ljubljeno prijenosno računalo , poludjelo , i -- oh ! -- pomalo kao to ! -- i njegov je zaslon -- uglavnom , sve se pokvarilo .
(trg)="3"> ، کاتێک ، بە فڕۆکەکە گەشتم کرد و گەیشتم ، دوای گەشتێکی درێژ لە ڕۆژئاوای ئینگلاند ، کۆمپیتەرەکەم ، لاپتۆپە خۆشەوستەکەم ، تێکچوو .. وەها بوو .. ئۆه .. کەمێک لەوە ئەچوو .. ئەو لە ئەنجامدا .بەهەرحاڵ ، هەموو شتەکان تەقینەوە
(src)="4"> Otišla sam do informatičara ovdje i jedan mi je gospodin popravio računalo , a zatim je rekao , " Što radite ovdje ? "
(trg)="4"> من لێرە چوومە لای پسپۆرانی ئایتی .بەڕێزێک کۆمپیتەرەکەی بۆ چاکردمەوە " گوتیشی ، " تۆ چیدەکەی لێرە ؟
(src)="5"> rekla sam " Sviram violončelo i pomalo pjevam , " a on je rekao , " Oh , i ja pomalo sviram violončelo . "
(trg)="5"> " ، گوتم " چەلۆ دەژەنم و کەمێکیش گۆرانی دەڵێم " .گوتی ، " ئۆە ، منیش لەو جۆرە چەلۆیە دەژەنم
(src)="6"> Rekla sam , " Doista ? "
(trg)="6"> " منیش گوتم ، " بەڕاست تۆش ؟
(src)="7"> Uglavnom , slijedi poslastica , zato što je fantastičan i zove se Mark .
(trg)="7"> ، بەهەرحاڵ ، کەواتە بۆ مەشقکردن لێرەی .لەبەرئەوەی ئەو مەزنەوە ، ئەو ناوی مارکە
(src)="8"> ( Pljesak ) Surađujem i sa svojim partnerom u zločinu , Thomasom Dolbyjem .
(trg)="8"> ( چەپڵە ) هەروەها منیش بەهۆی هاوڕێکەمەوە .ثوماس دولبی خراومەتە ناو ئەو کارەوە
(src)="9"> ( Pljesak ) Ova se pjesma zove " Farther than the Sun . "
(trg)="9"> ( چەپڵە ) ئەم گۆرانیە بە ناوی " .دوورتر لە خۆر "
(src)="10"> ( Glazba ) ♫ Strunama sam te vjetra dozivala ♫ ♫ ali ti nisi čuo ... ♫ ♫ I ti si biljka koja treba siromašno tlo ♫ ♫ a ja sam se predobro brinula za tebe ♫ ♫ da bih se odrekla cvjetova ... ♫ ♫ Oh , bila sam prebogata za tebe ... ♫ ♫ Udaljeniji od sunca od mene ♫ ♫ Udaljeniji nego što bih htjela da budeš ♫ ♫ I idem na sjever , i bude mi tako hladno ♫ ♫ Moje je srce lava ispod kamena ♫ ♫ Nisi vrijedan ♫ ♫ Nisi vrijedan ... ♫ ♫ Sa svojim proračunatim očima ♫ ♫ vrtećim oblicima ♫ ♫ ne možeš me vidjeti . ♫ ♫ Ne možeš me vidjeti ... ♫ ♫ A ako si to kažem dovoljno puta , ♫ ♫ povjerovat ću . ♫ ♫ Nisi vrijedan . ♫ ♫ More , ono se smrzava ... ♫ ♫ da zarobi svjetlost ♫ ♫ I zaljubljena sam u zaljubljenost , ♫ ♫ a ti nikad nisi bio taj ♫ ♫ u Gerdinim očima ♫ ♫ Komadići onoga što si postao ♫ ♫ I svi moljci što lete po noći ♫ ♫ vjeruju da je električno svjetlo sjajno ♫ ♫ Ti nisi vrijedan ♫ ♫ Ti nisi vrijedan ♫ ♫ Sa svojim proračunatim očima ♫ ♫ vrtećim oblicima ♫ ♫ Ne možeš me vidjeti , ne ♫ ♫ A ako si to kažem dovoljno puta , ♫ ♫ povjerovat ću . ♫ ♫ Nisi vrijedan . ♫ ♫ Udaljeniji od sunca od mene ♫ ♫ Udaljenije nego što bih htjela da budeš ♫ ♫ I idem na sjever , bude mi tako hladno ♫ ♫ Moje je srce lava ispod kamena ♫ ♫ Nisi vrijedan ♫ ♫ Nisi vrijedan ♫ ♫ Sa svojim proračunatim očima ♫ ♫ Vrtećim oblicima ♫ ♫ Ne možeš me vidjeti , ne ... ♫ ♫ A ako si to kažem dovoljno puta , povjerovat ću . ♫ ( Pljesak ) Puno vam hvala .
(trg)="10"> ( مۆسیقا ) ♫ بە زنجیرە بایەکدا بانگم کردیت‌ ♫ ♫ ... بەڵام تۆ نەتبیست‌‌ ♫ ♫ تۆ ئەو ڕووەکەی کە پێویستت بە خاکی هەژارە ♫ ♫ من زۆر باش مامەڵەم لەگەڵ کردوویت ♫ ♫ تا دەستبەرداری گوڵەکان ببم ... ♫ ♫ ئۆهـ من زۆر شت بووم بۆ تۆ ... ♫ ♫ لە من دووریت وەک دووری خۆر ♫ ♫ لەوە دوورتریت کە من دەمویست ♫ ♫ دەمەوێت بچم بۆ باکور تا زۆرم سەرمابێ ♫ ♫ دڵم پشکۆی ژێر بەردە ♫ ♫ تۆ شایەنی ئەوە نیت ♫ ♫ تۆ شایەنی ئەوە نیت ♫ ♫ لەگەڵ هەژمارکردنی چاوەکانت ♫ ♫ خولانەوە دیمەنەکان ♫ ♫ تۆ ناتوانی بمبینی ♫ ♫ تۆ ناتوانی بمبینی ♫ ♫ گەر بە خۆم بڵێم بەسە ♫ ♫ باوەر بە خۆم دەکەم ♫ ♫ تۆ شایەنی ئەوە نیت ♫ ♫ دەریاکە لە سەرەوە دەیبەستێ ♫ ♫ تا بەر بە ڕوناکی بگرێت ♫ من لەگەڵ خۆشەویستیدا ♫ ♫ لە خۆشەویستیدام ♫ تۆ هەرگیز ئەو کەسە گونجاوە نیت ♫ لە چاوەکانی گێردا دا ♫ ♫ ( گێردا ناوی کسێکە ) ♫ پریشنگەکانی ئەو شتەی تۆی لێوە هاتیت ♫ ♫ هەموو ئەو پەپوولە بچوکانە شەوان دەفڕن ♫ ♫ تروسکەی ڕووناکی باوەڕ دەدرەوشێتەوە ♫ ♫ تۆ شایەنی ئەوە نیت ♫ ♫ تۆ شایەنی ئەوە نیت ♫ ♫ لەگەڵ هەژمارکردنی چاوەکانت ♫ ♫ خولانەوەی دیمەنەکان ♫ ♫ تۆ ناتوانی بمبینی ♫ ♫ گەر بە خۆم بڵێم بەسە ♫ ♫ باوەر بە خۆم دەکەم ♫ ♫ تۆ شایەنی ئەوە نیت ♫ ♫ لە من دووریت وەک دووریی خۆر ♫ ♫ لەوە دوورتریت کە من دەمویست ♫ ♫ دەمەوێت بچمە باکور ، زۆرم سەرمام دەبێ ♫ ♫ دڵم پشکۆی ژێر بەردە ♫ ♫ تۆ شایەنی ئەوە نیت ♫ ♫ تۆ شایەنی ئەوە نیت ♫ ♫ لەگەڵ هەژمارکردنی چاوەکانت ♫ ♫ خولانەوەی دیمەنەکان ♫ ♫ ... تۆ ناتوانی بمبینی ، نا ♫ ئەگەر بە خۆم بڵێم بەسە ♫ ♫ باوەڕ دەکەم ( چەپڵە ) .زۆر سوپاس

# hr/ted2020-1012.xml.gz
# ku/ted2020-1012.xml.gz

(src)="1.1"> Dogodila se zanimljiva stvar na mom putu da postanem briljantna , svjetski priznata neuropsihologinja : Dobila sam dijete .
(src)="1.2"> No ne kažem
(trg)="1"> شتێکی خۆش ڕوویدا له‌ ڕێگه‌مدا بۆ ئه‌وه‌ی زیره‌ک بم له‌ناو باشترین ده‌رونناسه‌کان منداڵێکم هه‌بوو ئه‌وه‌ ئەوە نیه‌ کە ده‌مه‌وێت بیڵێم
(src)="2"> kako sam planirala postati briljantna , svjetski poznata neuropsihologinja .
(trg)="2"> هه‌تا ئێستا من هه‌وڵم نه‌داوه‌ زیره‌ک ببم ، له‌ناو باشترین ده‌رونناسه‌کان
(src)="3"> Oprosti TED .
(trg)="3"> ببوره‌ ، تێد
(src)="4"> No planirala sam postati mudra , nedvojbeno svjetski poznata ratnica .
(trg)="4"> به‌ڵام ، هه‌وڵمدا تازیره‌ک بم شه‌ڕ که‌رێک ( هه‌وڵ ده‌رێک ) له‌ناو باشترینه‌کان
(src)="5"> Jedna od mojih prijateljica na diplomskom studiju , Marie , je rekla , " Kim , shvatila sam .
(trg)="5"> یه‌کێک له‌ هاوڕێ کچه‌کانم له‌ خوێندنگای ماسته‌ردا ، ماری وتی ، کیم من دۆزیمه‌وه‌
(src)="6"> Nije da si neurotičnija od svih ostalih , samo si iskrenija o tome koliko si zapravo neurotična . "
(trg)="6"> ئه‌وه‌ نیه‌ که‌ تۆ ده‌ترسی زیاتر له‌ که‌سانی تر ئه‌وه‌یه‌ که‌ تۆ زیاتر ڕاستگۆیت له‌باره‌ی که‌ تۆ چه‌ند ده‌ترسی
(src)="7"> Pa kako bi bili u duhu s otkrićem , donijela sam nekoliko slika .
(trg)="7"> زۆر به‌نهێنی هه‌ندێک وێنه‌م هێناوه‌ تا نیشانی ئێوه‌ی بده‌م
(src)="8"> Aaaaaa .
(trg)="8"> واوووو
(src)="9"> Samo ću reći , srpanj .
(trg)="9"> من ته‌نها ده‌ڵێم ، ته‌مموز
(src)="10"> ( Smijeh ) Zakopčan
(trg)="10"> پێکه‌نین بێ ده‌نگی
(src)="11"> za sigurnost .
(trg)="11"> بۆ دڵنیایی
(src)="12"> Rukavice za plivanje -- za par centimetara vode .
(trg)="12"> به‌ڵاکانی ئاو ئینجێک ئاو
(src)="13"> I na kraju , u punoj opremi za 90 minutnu vožnju na planinu Copper .
(trg)="13"> دواتر ، له‌کۆتایدا هه‌موویان خۆیان کۆکرده‌وه‌ بۆ ( ٩٠ ) خوله‌که‌که‌ی ڕۆشتن بۆ شاخه‌کانی کۆپێر
(src)="14"> Sada možete shvatiti o čemu pričam .
(trg)="14"> ئێوه‌ تۆزێک هه‌ست به‌وه‌ ده‌که‌ن
(src)="15"> I tako , moje dijete , Vander , sada ima osam godina .
(trg)="15"> منداڵه‌که‌م ، ڤاندێر ئێستا ( ٨ ) ساڵانه‌
(src)="16"> I unatoč tome što je proklet mojom atletskom nesposobnošću , igra nogomet .
(trg)="16"> له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌ی نه‌فره‌تی لێکراوه‌ له‌گه‌ڵ تواناکانی یاری کردنم ئه‌و یاری تۆپی پێ ده‌کات
(src)="17"> Također je zainteresiran i za američki nogomet .
(trg)="17"> ئه‌و حه‌زی له‌یاری تۆپی پێ بوو
(src)="18"> Želi naučiti voziti unicikl .
(trg)="18"> ده‌یه‌وێت بزانێت چۆن یه‌ک چه‌رخه‌یه‌ک لێ بخوڕێت
(src)="19"> No zašto se ja brinem ?
(trg)="19"> که‌واته‌ بۆچی من خه‌م ده‌خۆم ؟
(src)="20.1"> Zato što je to ono što ja radim .
(src)="20.2"> To predajem .
(trg)="20"> چونکه‌ ئه‌مه‌ ئه‌وه‌یه‌ که‌ من ده‌مویست بیکه‌م ، ئه‌مه‌یه‌ که‌ من ده‌یڵێمه‌وه‌
(src)="21.1"> To izučavam .
(src)="21.2"> To liječim .
(trg)="21"> ئه‌وه‌یه‌ که‌ ده‌یخوێنم ، ئه‌وه‌ که‌ هه‌ڵسوکه‌وتی له‌گه‌ڵ ده‌که‌م
(src)="22"> I znam da djeca svake godine dobivaju potres mozga .
(trg)="22"> وه‌ ده‌زانم که‌ منداڵان هه‌موو ساڵێک نه‌خۆش ده‌که‌ون
(src)="23"> Zapravo , svake godine , više od četiri milijuna ljudi doživi potres mozga , i ti se podaci odnose samo na djecu ispod 14 godina koja su pregledana na hitnoj .
(trg)="23"> له‌ڕاستیدا ، هه‌موساڵێک زیاتر له‌ ( ٤ ) ملیۆن که‌س نه‌خۆش ده‌که‌ون و به‌ بوراوه‌یی ده‌مێننه‌وه‌ ئه‌و داتایانه‌ له‌ناو منداڵانی خوار ( ١٤ ) ساڵن له‌ژووری فریاگوزاریه‌کاندا ده‌بینرێ
(src)="24"> Pa tako kada djeca zadobiju potres mozga , mi kažemo da im je malo zazvonilo u glavi ili da vide ptičice , ali o čemu zapravo pričamo ?
(trg)="24"> کاتێک منداڵان به‌ بوراوه‌یی ده‌مێننه‌وه‌ ئێمه‌ باسی ئه‌وان ده‌که‌ین کاتێک زه‌نگه‌کان لێده‌دات به‌ڵام ئێمه‌ به‌ڕاستی باسی چی ده‌که‌ین ؟
(src)="25"> Ajmo pogledati .
(trg)="25"> با ته‌ماشا بکه‌ین
(src)="26.1"> U redu .
(src)="26.2"> " Starsky i Hutch " naravno .
(src)="26.3"> Da .
(src)="26.4"> Eto , sudar automobila .
(trg)="26"> باشه‌ ، " ستارسکی و هوتچ " به‌بێ هیچ شتێک ، به‌ڵێ که‌واته‌ ، ڕووداوێکی ئوتومبێل
(src)="27"> 65 km na sat u stacionarnu barijeru --
(trg)="27"> ٤٠ میل له‌ کاتژمێرێکدا بۆ گه‌شتن به‌ به‌ربسته‌ جێگیره‌که‌
(src)="28"> 35 G.
(trg)="28"> ٣٥ جی ئێس
(src)="29"> Boksač teške kategorije vas udari ravno u lice -- 58 G.
(trg)="29"> مشته‌ کۆڵێکی به‌رزکردنه‌وه‌ی قورسایی بۆکسێک له‌ ده‌موو چاوت بدات ٥٨ جی ئێس
(src)="30"> U slučaju da niste uočili , pogledati ćemo opet .
(trg)="30"> ئه‌گه‌ر تێنه‌گه‌یشتویت ، جارێکی تر باسی ده‌که‌ینه‌وه‌
(src)="31"> Pogledajte na desnu stranu ekrana .
(trg)="31"> ته‌ماشای لای ڕاستی شاشه‌که‌وه‌ بکه‌
(src)="32"> Što bi vi rekli ?
(trg)="32"> چی ده‌ڵێیت ؟
(src)="33"> Koliko G ?
(trg)="33"> چه‌ند ( جی ئێس ) هه‌یه‌ ؟
(src)="34.1"> Blizu .
(src)="34.2"> 72 .
(trg)="34"> نزیک ٧٢
(src)="35"> Ne bi li bilo ludo kada bi znali , 103 G.
(trg)="35"> شێتانه‌ ده‌بێت ئه‌گه‌ر بزانیت ١٠٣ جی ئێس
(src)="36"> Prosječni udarac pri potresu mozga je 95 G.
(trg)="36"> تێکڕای کاریگه‌ری بورانه‌وه‌که‌ ٩٥ جی ئێسه‌
(src)="37.1"> Sada , kada se ovaj klinac s desne strane ne ustane , znamo da je došlo do potresa mozga .
(src)="37.2"> Ali što je s klincem na lijevoj strani ,
(trg)="37"> ئێستا ، کاتێک منداڵه‌که‌ی لای ڕاست هه‌ڵناستێت ده‌زانی که‌ بورانه‌وه‌که‌ ، له‌هۆش چوونە به‌ڵام ، ئه‌ی منداڵه‌که‌ی لای چه‌پ
(src)="38"> ili sportašem koji napusti teren ?
(trg)="38"> یان ئه‌و یاریزانه‌ی یاریگا به‌جێ ده‌هێڵێت ؟