# gl/ted2020-1106.xml.gz
# nn/ted2020-1106.xml.gz
(src)="1"> Xa sei o que estades a pensar .
(trg)="1"> Eg veit kva de tenkjer .
(src)="2"> Pensades que me perdín e que alguén vai subir a este escenario agora mesmo e levarme ata o meu sitio amablemente .
(trg)="2"> De trur eg har gått feil , og at nokon skal koma på scena om eit minutt og visa meg vegen tilbake til setet mitt .
(src)="3"> ( Aplausos ) En Dubai , sempre me pasa o mesmo .
(trg)="3"> ( Applaus ) Eg får høyra det heile tida i Dubai .
(src)="4"> " Está aquí de vacacións , non ? "
(trg)="4"> " Er du her på ferie ? "
(src)="5"> ( Risos ) " Veu visita-los seus fillos ?
(trg)="5"> ( Latter ) " Kome her på besøk til barna dine ? "
(src)="6"> Canto tempo vai quedar aquí ? "
(trg)="6"> " Kor lenge skal du vera her ? "
(src)="7"> Pois o certo é que espero quedar bastante tempo ,
(trg)="7"> Vel , eg håpar det blir ei stund til .
(src)="8"> porque vivo e imparto clases no Golfo dende hai máis de 30 anos .
(trg)="8"> Eg har budd og vore lærar i Golfen i over 30 år .
(src)="9"> ( Aplausos ) E , en todo este tempo , vin moitos cambios .
(trg)="9"> ( Applaus ) Og i løpet av den tida , har eg sett mange endringar .
(src)="10"> Agora as estatísticas son bastante sorprendentes .
(trg)="10"> Den statistikken er ganske sjokkerande .
(src)="11"> Hoxe quero falarvos sobre a desaparición das linguas e a globalización do inglés .
(trg)="11"> Og eg vil snakka til dykk i dag om tap av språk og globaliseringa av engelsk .
(src)="12"> Quero falarvos dunha amiga miña que ensinaba inglés para adultos en Abu Dhabi .
(trg)="12"> Eg vil fortelja dykk om vennen min som var engelsklærar for vaksne i Abu Dhabi .
(src)="13"> Un bo día , decidiu levalos ao xardín para ensinarlles vocabulario sobre a natureza .
(trg)="13"> Og ein fin dag bestemte ho seg for å ta dei med ut i hagen og læra dei vokabular frå hagen .
(src)="14"> Pero foi ela quen terminou aprendendo tódolos nombes árabes das plantas locais , e tamén os seus usos : medicina , cosmética , cociña , herboristería .
(trg)="14"> Men ho enda sjølv opp med å læra alle dei arabiske orda for lokale planter , og alt dei kunne nyttast til - medisinsk bruk , kosmetikk , matlaging eller urter .
(src)="15"> Como tiñan eses estudantes tantos coñecementos ?
(trg)="15"> Korleis fekk desse studentane all denne kunnskapen ?
(src)="16"> Por suposto , grazas aos seus pais e incluso aos seus avós .
(trg)="16"> Sjølvsagt , frå besteforeldra deira og jamvel oldeforeldra deira .
(src)="17"> Non fai falla que vos diga o importante que é a comunicación entre distintas xeracións .
(trg)="17"> Det er ikkje nødvendig å fortelja dykk kor viktig det er å vera i stand til å kommunisere på tvers av generasjonar .
(src)="18"> Pero , por desgraza , actualmente as linguas morren a un ritmo sen precedentes .
(trg)="18"> Men sørgjeleg nok , i dag , er fleire språk døyande i ein fart ingen har sett tidlegare .
(src)="19"> Unha lingua morre cada 14 días .
(trg)="19"> Eit språk døyr kvar fjortande dag .
(src)="20"> E , ao mesmo tempo , o inglés é indiscutiblemente a lingua global .
(trg)="20"> Til same tid er engelsk det udiskutable globale språket .
(src)="21"> Podería haber algunha relación ?
(trg)="21"> Kan det vera ein samanheng ?
(src)="22"> Non o sei .
(trg)="22"> Eg veit ikkje .
(src)="23"> Pero o que si sei é que vin moitos cambios .
(trg)="23"> Men eg veit at eg har sett mange endringar .
(src)="24"> Cando viñen ao Golfo por primeira vez , viñen a Kuwait , que daquela aínda se consideraba como un lugar complicado .
(trg)="24"> Då eg først kom til Golfen , kom eg til Kuwait i dei dagane det var eit område med motgang .
(src)="25"> En realidade ,
(trg)="25"> Faktisk , ikkje så lenge sidan .
(src)="26"> non foi hai tanto tempo .
(trg)="26"> Det er litt for tidleg .
(src)="27"> O caso é que o British Council contratoume xunto con outros 25 profesores ,
(trg)="27"> Men likevel , eg blei rekruttert av British Council saman med kring 25 andre lærarar .
(src)="28"> e fomos os primeiros non musulmáns que deron clase nas escolas públicas de Kuwait .
(trg)="28"> Og me var dei første ikkje-muslimane som fekk undervisa i dei statlege skulane i Kuwait .
(src)="29"> Trouxéronnos aquí para ensinar inglés porque o goberno quería modernizar o país e darlles máis independencia aos cidadáns mediante a educación .
(trg)="29"> Me fekk koma for å undervisa engelsk fordi styresmaktene ønskte å modernisera landet , og styrkja innbyggjarane sine gjennom utdanning .
(src)="30"> E , por suposto , o Reino Unido beneficiábase desa marabillosa riqueza petrolífera .
(trg)="30"> Og sjølvsagt , Storbritannia tente på noko av den kjekke oljerikdomen .
(src)="31"> Vale .
(trg)="31"> Ok .
(src)="32.1"> Pois ese é o maior cambio que vin .
(src)="32.2"> Como o ensino do inglés se transformou e pasou de ser unha práctica beneficiosa para ambas as partes a ser o gran negocio internacional que é hoxe .
(trg)="32"> Dette er den store endringa eg har sett , korleis engelsk har endra seg frå å vera av gjensidig interesse , til å bli den massive internasjonale verksemda det er i dag .
(src)="33.1"> Xa non é simplemente unha lingua estranxeira que poñer no currículum , nin é soamente dominio da Nai Inglaterra .
(src)="33.2"> Converteuse nunha moda para tódolos países de fala inglesa do mundo .
(trg)="33.1"> Ikkje berre eit framanspråk på skulepensumet .
(trg)="33.2"> Og ikkje lenger eit domene for mor England åleine .
(trg)="33.3"> Det er blitt noko som alle heng seg på , alle engelsktalande nasjonar på jorda .
(src)="34"> E por que non ?
(trg)="34"> Og kvifor ikkje ?
(src)="35"> Despois de todo , a mellor educación , segundo os últimos ránkings mundias de universidades , é a que ofrecen as universidades do Reino Unido e os Estados Unidos .
(trg)="35"> Trass alt , den beste utdanninga - ifølgje den siste rangeringa over verdas universitet , er å finna ved dei britiske og amerikanske universiteta .
(src)="36"> Así que todo o mundo quere ter unha educación inglesa , naturalmente .
(trg)="36"> Så alle ønskjer å ha ei engelsk utdanning , naturlegvis .
(src)="37"> Pero , se non es un falante nativo , tes que facer un exame .
(trg)="37"> Men viss du ikkje har det som morsmål , må du stå på ein test .
(src)="38"> Pero está ben rexeitar a un estudante xulgándoo só polo seu dominio lingüístico ?
(trg)="38"> No , kan det vera rett å avvisa ein student berre på grunnlag av språklege evner ?
(src)="39"> Ao mellor hai un informático que é un xenio .
(trg)="39"> Kanskje har du ein dataspesialist som er eit geni .
(src)="40"> Por exemplo , necesita o mesmo nivel de lingua que un avogado ?
(trg)="40"> Vil han ha trong for det same språket som ein jurist , til dømes ?
(src)="41"> Ben , eu creo que non .
(trg)="41"> Vel , eg trur ikkje det .
(src)="42"> Nós , os profesores de inglés , rexeitámolos todo o tempo .
(trg)="42"> Me engelsklærarar avviser dei heile tida .
(src)="43"> Poñemos un sinal de stop para que se deteñan no camiño .
(trg)="43"> Me set opp eit stoppskilt , og me stoppar dei på vegen deira .
(src)="44"> Non poden seguir perseguindo os seus soños ata que saiban inglés .
(trg)="44"> Dei får ikkje følgja draumen deira lenger , før dei kan engelsk .
(src)="45"> Permítanme dicilo desta forma : se coñecese a un falante monolingüe de neerlandés que tivese a cura para o cancro , impediríalle entrar na miña universidade británica ?
(trg)="45"> Og la meg seia det slik , viss eg hadde møtt ein einspråkleg nederlendar , som hadde kuren mot kreft , ville eg stoppa han frå å byrja på det engelske universitetet mitt ?
(src)="46"> Non creo .
(trg)="46"> Eg trur ikkje det .
(src)="47"> Pero o certo é que iso é precisamente o que estamos a facer .
(trg)="47"> Men jau , det er akkurat det me gjer .
(src)="48"> Os profesores de inglés somos os porteiros ,
(trg)="48"> Me engelsklærarar er portvaktarane .
(src)="49"> e primeiro tedes que convencernos de que o voso inglés é suficientemente bo .
(trg)="49"> Og du må tilfredsstilla oss først om at engelsken din er god nok .
(src)="50"> E pode ser perigoso outorgarlle tanto poder a un sector da sociedade tan reducido .
(trg)="50"> Det kan vera farleg å gi for mykje makt til eit smalt lag av samfunnet .
(src)="51"> Quizais a barreira sexa moi universal .
(trg)="51"> Kanskje vil barrieren vera for universell .
(src)="52"> De acordo .
(trg)="52"> Ok .
(src)="53"> Pero óiovos dicir : " E que pasa coa investigación ? "
(trg)="53"> " Men " , høyrer eg de seia , " kva med forskinga ? "
(src)="54"> " Está todo en inglés " .
(trg)="54"> " Den er jo alltid på engelsk " .
(src)="55"> Os libros están en inglés , as publicacións edítanse en inglés , pero isto é unha profecía en si mesma .
(trg)="55"> Ja , bøkene er på engelsk tidsskrifta er laga på engelsk , men det er ein sjølvoppfyllande profeti .
(src)="56"> que alimenta os requerimentos de inglés .
(trg)="56"> Det møter krava til engelsken .
(src)="57"> E así seguen as cousas .
(trg)="57"> Og slik går det vidare .
(src)="58"> E eu pregúntovos , que pasou coa tradución ?
(trg)="58"> Eg spør dykk : kva skjedde med omsetting ?
(src)="59"> Creo que sabedes que na Idade de Ouro do Islam facíanse moitas traducións .
(trg)="59"> Viss de tenkjer på gullalderen i islam , så var det ein mengde omsetting då .
(src)="60"> Traducíase do latín e o grego para o árabe e o persa , e despois traduciuse para as linguas xermánicas europeas e para as linguas romances .
(trg)="60"> Dei omsette frå latinsk og gresk til arabisk og persisk og det blei omsett vidare til dei germanske språka i Europa og dei romanske språka .
(src)="61"> E así puido haber luz nunha época escura para Europa .
(trg)="61"> Og slik kom det lys etter dei mørke åra i Europa .
(src)="62.1"> Pero espero que os profesores de inglés non me malinterpreten .
(src)="62.2"> Non estou en contra do ensino do inglés .
(trg)="62"> Ikkje mistyd meg , eg er ikkje mot å undervisa i engelsk , til alle engelsklærarar der ute .
(src)="63"> Paréceme moi ben que haxa unha lingua global ,
(trg)="63"> Eg elskar at me har eit globalt språk .
(src)="64"> e hoxe necesitámola máis que nunca .
(trg)="64"> Me treng eit slik språk meir enn nokon gong .
(src)="65"> Estou en contra de usala como barreira .
(trg)="65"> Men eg er i mot å bruka det som ein barriere .
(src)="66"> De verdade queremos acabar tendo 600 linguas e que a máis importante delas sexa o inglés ou o chinés ?
(trg)="66"> Ønskjer me verkeleg å enda opp med 600 språk , med engelsk eller kinesisk som hovudspråk ?
(src)="67.1"> Necesitamos máis que iso .
(src)="67.2"> Onde poñemos o límite ?
(trg)="67.1"> Me treng meir enn det .
(trg)="67.2"> Kvar skal me setja grensa ?
(src)="68"> Este sistema equipara a intelixencia co dominio do inglés , o que é bastante arbitrario .
(trg)="68"> Dette systemet føretrekk intelligens med kunnskap om engelsk som er heilt tilfeldig .
(src)="69"> ( Aplausos ) E quero recordarvos que os xigantes que sosteñen cos seus ombros a intelectualidade de hoxe non tiveron que estudar inglés nin facer exames de inglés .
(trg)="69"> ( Applaus ) Og eg vil minna dykk på at gigantane som dagens intelligensia står på skuldrane av ikkje måtte ha engelsk , dei måtte ikkje stå på ein engelsktest .
(src)="70"> Poñamos por caso a Einstein ,
(trg)="70"> Ta til dømes Einstein .
(src)="71"> a quen , por certo , consideraban mediocre na escola porque era disléxico .
(trg)="71"> Han var forresten rekna som under middels på skulen fordi han hadde dysleksi .
(src)="72"> Por sorte para o mundo , non tivo que facerr exames de inglés ,
(trg)="72"> Men heldigvis for verda , så trong han ikkje stå på ein engelsktest .
(src)="73"> porque isto non se impuxo ata 1964 co TOEFL , o exame de inglés americano .
(trg)="73"> Fordi dei starta ikkje før i 1964 med TOEFL , den amerikanske engelsktesten .
(src)="74"> Agora estourou a bomba
(trg)="74"> No har det eksplodert .
(src)="75"> e hai moreas e moreas de exames de inglés
(trg)="75"> Det er mengder av engelsktestar .
(src)="76"> e millóns e millóns de estudantes que teñen que facelos cada ano .
(trg)="76"> Og millionar på millionar av studentar tek desse testane kvart år .
(src)="77"> Pode que vós , e mais eu , pensemos que as taxas non están tan mal , pero o certo é que son prohibitivas para moitos millóns de persoas pobres .
(trg)="77"> No kan det vera de tenkjer , de og meg , at desse avgiftene for å ta ein test , er ok , men dei hindrar så mange millionar av fattige folk .
(src)="78"> Así que estamos a rexeitar a estas persoas automaticamente .
(trg)="78"> Så me må kvitta oss med dei med ein gong .
(src)="79.1"> ( Aplausos ) Isto lémbrame a un titular que vin hai pouco .
(src)="79.2"> " Educación : o gran divisor "
(trg)="79"> ( Applaus ) Dette bringer meg til ei overskrift eg såg nettopp : " Utdanning : Det store skiljet "
(src)="80.1"> Agora o entendo .
(src)="80.2"> Entendo por que a xente se centra no inglés .
(trg)="80"> No forstår eg det , eg forstår kvifor folk vil ha fokus på engelsk .
(src)="81"> Queren darlles aos seus fillos as mellores oportunidades
(trg)="81"> Dei vil gje borna sine dei beste sjansane til å lukkast .
(src)="82"> e , para iso , necesitan unha educación occidental .
(trg)="82"> For å gje dei dette , har dei bruk for ei vestleg utdanning .
(src)="83"> Porque , por suposto , os mellores postos de traballo dánselles ás persoas das universidades occidentais que mencionaba antes .
(trg)="83"> Fordi , sjølvsagt , dei beste jobbane går til folk som går ut frå vestlege universitet , som eg viste tidlegare .
(src)="84"> É un círculo vicioso .
(trg)="84"> Det er noko som går i sirkel .
(src)="85"> Vale .
(trg)="85"> Ok .
(src)="86.1"> E agora vouvos contar a historia de dous científicos .
(src)="86.2"> Dous científicos ingleses .
(trg)="86.1"> La meg fortelja ei historie om to vitskapsmenn .
(trg)="86.2"> To engelske vitskapsmenn .
(src)="87"> Estaban facendo un experimento sobre xenética e as extemidades anteriores e posteriores dos animais ,
(trg)="87"> Dei heldt på med eit eksperiment som hadde med genetikk å gjera - om frambeina og bakbeina på dyr .
(src)="88"> pero non conseguían os resultados que esperaban .
(trg)="88"> Men dei fekk ikkje resultata dei ønskte .
(src)="89"> Non sabían que facer ata que chegou un científico alemán que se decatou de que estaban a usar dúas palabras para " extremidade anterior " e " extremidade posterior " , mentres que a xenética non as diferencia , nin tampouco o alemán .
(trg)="89"> Dei ana ikkje kva dei skulle gjera til det kom ein tysk vitskapsmann som skjøna at dei brukte to ord for frambein og bakbein , medan genetikken ikkje skilde mellom dei , noko ikkje tysken heller gjorde .
(src)="90.1"> ¡ Eureka !
(src)="90.2"> Problema resolto .
(trg)="90"> Så bingo , problemet var løyst .
(src)="91"> Se non podes chegar a un pensamento , estás atascado .
(trg)="91"> Viss du ikkje kan tenkja ein tanke så sit du fast .
(src)="92"> Pero se outra lingua pode chegar a ese pensamento , cooperando poderíamos ter éxito e aprender moito máis .
(trg)="92"> Men viss eit anna språk kan tenkja den tanken , så , ved å samarbeida , kan me oppnå og læra så mykje meir .
(src)="93"> A miña filla foi de Kuwait a Inglaterra .
(trg)="93"> Dottera mi kom til England frå Kuwait .
(src)="94"> Estudiara ciencias e matemáticas en árabe .
(trg)="94"> Ho hadde studert naturfag og matte på arabisk .
(src)="95"> Nun instituto árabe .
(trg)="95"> Det er ein arabiskspråkleg skule .
(src)="96"> Tiña que traducir todo para o inglés nas súas clases de gramática
(trg)="96"> Ho måtte omsetja faga til engelsk .
(src)="97"> e foi a mellor da súa clase nesas materias .
(trg)="97"> Og ho var best i klassen i desse faga .
(src)="98"> Isto demostra que cando veñen estudantes de fóra quizais non lle demos suficiente valor ao que saben , cando o saben na súa propia lingua .
(trg)="98"> Dette fortel oss at når studentar kjem utanlandsfrå vil me ikkje alltid gje dei nok ros for kva dei veit , som dei veit på sitt eige språk .
(src)="99"> Cando unha lingua morre non sabemos o que perdemos con ela .
(trg)="99"> Når eit språk døyr veit me ikkje kva me mistar med dette språket .
(src)="100"> Non sei se viron a cadena CNN ultimamente : Déronlle un premio a un rapaz pastor de Kenia que non podía estudar á noite na súa aldea como o resto de nenos da aldea , porque a lámpada de queroseno botaba fume e lastimáballe os ollos .
(trg)="100"> Dette er -- eg veit ikkje om de såg det på CNN nyleg -- dei gav Helteprisen til ein ung kenyansk gjetargut som ikkje kunne gjera lekser om kvelden i landsbyen sin som dei andre landsbyborna fordi parafinlampa hans hadde for mykje røyk og ho øydela augo hans .