# ga/ted2020-1634.xml.gz
# sq/ted2020-1634.xml.gz
(src)="1"> Bhí dúil agam sa bhfótagrafaíocht ón uair a bhí mé in ann ceamara a phiocadh suas , ach inniu ba mhaith liom na 15 grianghraif is ansa liom , a roinnt libh agus níor thóg mé aon cheann acu .
(trg)="1"> Fotografia ka qene pasioni im qe ne moshen kur isha i afte te mbaja nje aparat fotografik , por sot dua te ndaj me ju 15 thesaret e mia fotografike , te cilat faktikisht nuk i kam bere une .
(src)="2"> Ní raibh aon stiúrthóirí ealaíne nó stílíthe ann ní raibh deis chun iad a thógáil arís , gan trácht ar an soilsiú .
(trg)="2"> Nuk ka as drejtues artisik , as stilist , asnjë shanc per riberje fotosh , madje as ndonje interesim per ndriçimin .
(src)="3"> Mar a tharla sé , thóg turasóirí fánacha an chuid is mó acu .
(trg)="3"> Ne fakt , shumica e tyra jane bere nga turiste te çastit .
(src)="4.1"> Tosaíonn mo scéal féin nuair a bhí mé i Nua Eabhrac le haghaidh coinne óráide , agus thóg mo bhean an grianghriaf dom lem ' iníon i mo bhaclainn agam ar a céad breithlá .
(src)="4.2"> Táimid ar an gcúinne idir 57ú agus 5ú .
(trg)="4.1"> Pikerisht ketu fillon historia ime kur isha ne New York per nje leksion , dhe gruaja ime me beri kete foto duke mbajtur ne duar vajzen per ditelindjen e saj te pare .
(trg)="4.2"> Ishim ne cepin e rruges 57 dhe shetitores 5-se .
(src)="5"> Mar a tharla sé , bhíomar ar ais i Nua Eabhrac an bhliain dár gcionn , agus bheartaíomar an grianghraif céanna a thógáil .
(trg)="5"> Rastisi qe mbas nje viti te ishim ne New York , po ne ate vend , dhe vendosem te benim te njejten poze .
(src)="6"> Feiceann sibh anois cad a tharla ina dhiaidh sin .
(trg)="6"> Tani besoj e kuptuat ku dua te dal .
(src)="7"> Ag druidim i dtreo tríú bhreithlá m 'iníonsa , dúirt mo bhean liom " Cén fáth nach dteann tú ar ais go Nua Eabhrac le Sabina agus turas d 'athair agus d 'iníon a dhéanamh as , agus leanfaidh sibh ar aghaidh leis an traidisiún ?
(trg)="7"> Meqenese vajzes po i afrohej ditlindja , gruaja me thote , " Hej , pse nuk e çon Sabinen në New York duke vazhduar ritualin e udhetimeve baba-vajze ?
(src)="8"> B 'in an uair a thosaíomar ag iarraidh ar turasóirí fánacha an grianghraif a thógail .
(trg)="8"> Ketu eshte kur filluam te pyesim turistat qe kalonin per te na marre ne foto .
(src)="9"> Tá sé suntasach cé chomh uilíoch is atá sé do cheamara a thabhairt do dhuine nach bhfuil aithne ar bith agat orthu .
(trg)="9"> Eshte mahnitese se sa universale eshte ideja e dhenies se kameras nje te huaj .
(src)="10"> Níor dhiúltaigh éinne ríomh , agus tá an t-ádh orainn nár goideadh an ceamara uainn .
(trg)="10"> Asnjeri nuk ka refuzuar , dhe asnjeri nuk ja mbathi me aparatin .
(src)="11"> Ag an am sin , ní raibh fhios againn cé chomh mór a rachadh an turas seo i bhfeidhm orainn .
(trg)="11"> Deri me ate pike , ne nuk e kishim idene se sa ky udhetim do te na ndyshonte jeten .
(src)="12"> Tá sé fíorthabhachtach dúinn anois .
(trg)="12"> Eshte kthyer ne dicka te shenjte per ne .
(src)="13"> Togadh an ceann seo cúpla seachtain díreach i ndiaidh 9 / 11 , agus thug mé faoi deara go raibh mé ag iarraidh eachtraí an lae a mhiniú ar bhealach a thuigeadh páiste .
(trg)="13"> Kjo foto eshte bere disa jave pas 9 / 11 , dhe e gejta veten duke u munduar te shpjegoja se çfare kishte ndodhur ate dite. në nje menyre te thjeshte qe edhe nje 5 vjecar do ta kuptonte .
(src)="14"> Mar sin , ní hionann na grianghraifeanna seo agus moimint amháin , nó turas faoi leith .
(trg)="14"> Pra , ketëo foto jane shume se Proxies per nje çast , ose per nje udhetim me specifik .
(src)="15"> Is bealach iad chun am a chalcadh le haghaidh seachtain amháin i Deireadh Fomhair agus macnamh a dhéanamh ar ar linne agus ar chonas a athraímíd ó bhliain go bliain , ní hamháin go fisiciúil , ach i ngach ghné .
(trg)="15"> Ka gjithashtu menyra per ne te ndalojme kohen per nje jave ne Tetor dhe te reflaktojme per kohet tona dhe sesi ne ndryshojme nga viti ne vit , dhe jo vetem fizikisht , por ne çdo menyre .
(src)="16"> Mar nuair a thógaimid an grianghraf céanna , athraíonn ár dearcthaí , agus baineann sí marcanna nua dá saol amach agus is féidir liom an saol a fhéiceáil trína súile , agus conas a théann sí i ngleic le gach rud .
(trg)="16"> Sepse , ndersa ne bejme te njeten foto , perspektiva jone ndryshon , dhe vajza arrin nje etape te re , dhe une mund te shoh jeten nepermjet syve te saj , dhe menyres si ajo ndervepron dhe shikon gjithcka .
(src)="17"> Is aoibhinn linn an t-am fócasaithe a chaithimid le chéile agus bímid ag tnúth leis an bhliain ar fad .
(trg)="17"> Kjo kohe kaq e fokusuar qe ne kalojme se bashku eshte dicka presim me padurim pergjate gjithe vitit .
(src)="18"> Le déanaí , ar thuras amháin , bhíomar ag siúil , agus stop sí ina seasamh , agus shín sí a méar chuig tairseach dearg siopa na bábóige a thaithin go mór léi nuair a bhí sí níos óige ar ár dturais níos luaithe .
(trg)="18"> Se fundmi , ne nje nga udhetimet tona. duke ecur , ajo ndalon pernjehere dhe trgon me gisht nga nje strehe e kuqe dyqani kukullash qe ajo e kish shume perzemer ne vegjeli ne udhetimet tona te para .
(src)="19"> Agus cuireann sí in iúl dom conas mar a bhraith sí ar an láithreán sin agus í ina páiste de chúig bhliana d 'aois .
(trg)="19"> Dhe me pershkruan ndjesine qe pati ne moshen pese vjecare , pikerisht ku qendronte sot .
(src)="20"> Dúirt sí go gcuimhin léi a croí ag léimt amach as a hucht nuair a chonaic sí an áit sin don chéad uair naoi bhliain níos luaithe .
(trg)="20"> Ajo tha qe i kujtohej fare mire zemra tek i rrihte me force momentin qe e pa per here te pare ate vend nente vite te shkuara .
(src)="21"> Anois is é atá á lorg aici in Nua Eabhrac ná coláistí , mar tá sí cinnte go bhfreastalóidh sí ar scoil i Nua Eabhrac .
(trg)="21"> Dhe tanime , ato c 'ka ajo sheh ne New York jane kolegjet , sepse e ka vendosur te shkoj ne kolegj ne New York .
(src)="22"> Agus buail smaoineamh mé : Ceann de na rudaí is tabhachtaí a chruthaímid ná cuimhní .
(trg)="22"> Kjo me ngacmoi : Nje nga gjerat me te rendesishme qe krijojme , jane memorjet .
(src)="23"> Mar sin , ba mhaith liom nós a roint libh : go nglacfaidh sibh ról gníomhach i gcruthú cuimhní .
(trg)="23"> Sot me ju , dua te ndaj idene e te paturit nje rol me aktiv ne krijimin e memorjeve ne menyre koshiente .
(src)="24"> N 'fheadar cad fúibhse , ach lasmuigh de na 15 ghrianghraif seo , nílim i mórán de na grianghraif teaghlaigh .
(trg)="24"> Nuk e di ju , por perpos ketyre 15 fotografive , une nuk jam ne shume foto te tjera familjare .
(src)="25"> Is mise a thógann na grianghraif i gconaí .
(trg)="25"> Jam gjithnje personi pas aparatit fotografik .
(src)="26"> Mar sin , ba mhaith liom chuile duine anseo inniu a spreagadh chun a bheith sa ghrianghraif , agus ná bíodh drogall oraibh labhairt le duine éigint agus " An féidir leat ár ngrianghraf a thógáil " a chur orthu .
(trg)="26"> Ndaj , dua t 'ju inkurajoj sot qe te dilni ne fotografi , dhe mos hezitoni ti kerkoni dikujt , " A na beni dot nje foto ? "
(src)="27"> Go raibh maith agaibh ( Bualadh bos )
(trg)="27.1"> Faleminderit .
(trg)="27.2"> ( Duartrokitje )
# ga/ted2020-276.xml.gz
# sq/ted2020-276.xml.gz
(src)="1"> Bhuel , tá baint agam le rudaí eile seachas fisic
(trg)="1"> E pra , jam i përfshirë në gjëra të tjera përveç fizikës .
(src)="2"> I bhfirínne , in ábhair seachas fisic is mó faoi láthair .
(trg)="2"> Në fakt tani jam i përfshirë më shumë në gjëra të tjera se sa në fizikë .
(src)="3"> Tá rud amháin faoi leith i dteangacha an chine daonna .
(trg)="3"> Një gjë është lidhjet e largëta në mes të gjuhëve të njerëzve .
(src)="4"> Déanann teangeolaithe gairmiúla , stairiúla sna SAM
(trg)="4"> Dhe profesionistët , linguistët që merren me historitë e gjuhëve , edhe këtu në SHBA ,
(src)="5"> agus in Iarthar na hEorpa iarracht chun cianchaidrimh a sheachaint ; grúpaí móra , grúpaí a théann i bhfad siar níos faide siar ná na teaghlaigh teanga cailiúla .
(trg)="5"> dhe në Europën Perëndimore , në shumicën e rasteve mundohen të distancohen nga ide të tilla që kanë të bëjnë me lidhje dhe grupime të mëdha , grupime që kanë ndodhur para shumë kohe , para familjeve ekzistuese të gjuhëve .
(src)="6.1"> Cha dtaitníonn sé sin leo ; síleann gur raiméis í .
(src)="6.2"> Ach , ní shílim gur amhlaidh atá .
(trg)="6.1"> Atyre nuk iu pëlqen kjo gjë .
(trg)="6.2"> Ata mendojnë që është një ide manike , por unë nuk mendoj kështu .
(src)="7"> Agus tá roinnt mhaith teangeolaithe iontacha , Rúisigh is mó , atá ag déanamh staidéir air sin ag Institiúd Santa Fe agus i Moscó , agus ba bhreá liom na torthaí a fheiceáil .
(trg)="7"> Ka disa linguistë briliantë , shumica prej tyre rus , të cilët po punojnë në këtë gjë , në Institutin Santa Fe në Moskë , dhe do të më pëlqente shumë të shihja se cilin përfundim do të nxjerrin studimet e tyre .
(src)="8"> An dtéann sé i bhfad siar go sinsear amháin 20,000 nó 25,000 bliain ó shin ?
(trg)="8"> A me të vërtetë na dërgon tek një paraardhës i vetëm mbase i para 20.000 apo 25.000 vitesh më parë ?
(src)="9"> Agus cad é a tharlaíonn má théann muid níos faide siar roimh an tsinsir amháin sin , nuair is dócha go raibh iomaíocht idir roinnt mhaith teangacha ?
(trg)="9"> Dhe çfarë nëse shohim prapa edhe më tej se ai paraardhës i përbashkët , atëherë kur me sa dimë kishte gara mes gjuhëve të ndryshme ?
(src)="10.1"> Cé chomh fada siar a théann sé sin ?
(src)="10.2"> Cé chomh fada siar a théann teangacha an lae inniu ?
(trg)="10.1"> Sa kohë më parë kishte ndodhur ajo ?
(trg)="10.2"> Sa kohë më parë filloi përdorimi i gjuhëve moderne ?
(src)="11"> Cá mhéad mílte bliain a théann sé siar ?
(trg)="11"> Para sa dhjetëra mijëra viteve ndodhi ajo ?
(src)="12"> Chris Anderson : An bhfuil cliú nó smaoineamh ar an fhreagra a bhfaighfear ?
(trg)="12"> Chris Anderson : A ke ndonjë ide apo shpresë në lidhje me atë se cila mund të jetë në fakt përgjigjia në këto pyetje ?
(src)="13"> Murray Gell-Mann : Bhuel , mheasfainn go gcaithfidh teangacha an lae inniu a bheith níos sine ná na pictiúir agus an ghreanadóireacht agus na dealraimh a tchítear sna huaimheanna agus lorg coise ó rincí a fágadh i gcré bhog uaimheanna in Iarthar na hEorpa. sa Tréimhse Aragnaisiúnach timpeall 35,000 bliain ó shin , nó níos túisce .
(trg)="13"> Murray Gell-Mann : E po , do të thoja se gjuha moderne është më e vjetër se sa pikturat , gravurat dhe skulpturat nëpër shpella dhe se sa hapat e vallëzimit nëpër shpella në Europën Perëndimore , në Periudhën Aurignacia rreth 35.000 vite më parë , apo edhe më herët .
(src)="14"> Cha dtig liom a chreidbheáil go ndearna siad na rudaí seo go léir agus nach raibh cumas acu i dteanga nua-aimseartha .
(trg)="14"> Nuk mund të besoj se i kanë bërë gjithë ato gjëra e nuk kanë pasur gjuhë moderne .
(src)="15"> Mar sin mheasfainn ar a laghad go dtéann na fréamhacha comh fada siar sin , agus b 'fhéidr níos faide arís .
(trg)="15"> Kështu që , do të thoja që origjina është të paktën aq herët apo daton edhe më herët se sa aq .
(src)="16.1"> Ach , chan ionann é sin is a rá nach dtig leis na teangacha uilig , nó cuid mhaith acu , nó an chuid is mó acu , a bheith tagtha ó abraimis , 20,000 bliain ó shin , nó rud éigin cosúil leis sin .
(src)="16.2"> Tugaimid caolas teanga air sin .
(trg)="16.1"> Por kjo nuk do të thotë që të gjitha , apo shumë , apo shumica nga gjuhët e sotme të vërtetuara nuk kanë buruar mbase nga një që është shumë më e re se aq , të themi dikund para 20.000 vitesh , ose diçka të tillë .
(trg)="16.2"> Kjo është ajo që quajmë grykë shishe .
(src)="17"> CA : Bhuel , b 'fhéidir go raibh an ceart ag Philip Anderson .
(trg)="17"> CA : E pra , Philip Anderson mund të kishte të drejtë .
(src)="18"> B 'fhéidir go bhfuil níos mó eolais agatsa ar achan rud ná duine ar bith eile .
(trg)="18"> Ju mbase dini më shumë për më shumë gjëra se sa secili tjetër person .
(src)="19.1"> Mar sin , ónóir a bhí ann domhsa .
(src)="19.2"> Go raibh maith agat a Mhurray Gell-Mann .
(trg)="19.1"> Kështu që ishte kënaqësi .
(trg)="19.2"> Ju faleminderit Murray Gell-Mann .
(src)="20"> ( Bualadh bos )
(trg)="20"> ( Duartrokitje )