# ga/ted2020-276.xml.gz
# nn/ted2020-276.xml.gz

(src)="1"> Bhuel , tá baint agam le rudaí eile seachas fisic
(trg)="1"> Vel , eg driv med andre ting i tillegg til fysikk .
(src)="2"> I bhfirínne , in ábhair seachas fisic is mó faoi láthair .
(trg)="2"> Faktisk , hovudsakleg andre ting for tida .
(src)="3"> Tá rud amháin faoi leith i dteangacha an chine daonna .
(trg)="3"> Ein ting er fjerne slektskap mellom menneskelege språk .
(src)="4"> Déanann teangeolaithe gairmiúla , stairiúla sna SAM
(trg)="4"> Og profesjonelle , historiske lingvistar i USA
(src)="5"> agus in Iarthar na hEorpa iarracht chun cianchaidrimh a sheachaint ; grúpaí móra , grúpaí a théann i bhfad siar níos faide siar ná na teaghlaigh teanga cailiúla .
(trg)="5"> og i Vest-Europa held seg helst unna slektskap over store avstandar ; store grupperingar , grupperingar som går langt attende i tid , lenger enn dei vanlege familiane .
(src)="6.1"> Cha dtaitníonn sé sin leo ; síleann gur raiméis í .
(src)="6.2"> Ach , ní shílim gur amhlaidh atá .
(trg)="6.1"> Dei liker det ikkje ; dei tykkjer det er vrøvl .
(trg)="6.2"> Eg tykkjer ikkje det er vrøvl .
(src)="7"> Agus tá roinnt mhaith teangeolaithe iontacha , Rúisigh is mó , atá ag déanamh staidéir air sin ag Institiúd Santa Fe agus i Moscó , agus ba bhreá liom na torthaí a fheiceáil .
(trg)="7"> Og det finst glimrande lingvistar , hovudsakleg russarar , som arbeider med det ved Santa Fe-instituttet og i Moskva , og eg vil veldig gjerne sjå kva det fører til .
(src)="8"> An dtéann sé i bhfad siar go sinsear amháin 20,000 nó 25,000 bliain ó shin ?
(trg)="8"> Fører det verkeleg til eit enkelt opphav for omtrent 20 -- 25.000 år sidan ?
(src)="9"> Agus cad é a tharlaíonn má théann muid níos faide siar roimh an tsinsir amháin sin , nuair is dócha go raibh iomaíocht idir roinnt mhaith teangacha ?
(trg)="9"> Og kva om me går vidare bakover , forbi det eine opphavet , då det truleg var konkurranse blant mange språk ?
(src)="10.1"> Cé chomh fada siar a théann sé sin ?
(src)="10.2"> Cé chomh fada siar a théann teangacha an lae inniu ?
(trg)="10.1"> Kor langt tilbake går det ?
(trg)="10.2"> Kor langt tilbake går moderne språk ?
(src)="11"> Cá mhéad mílte bliain a théann sé siar ?
(trg)="11"> Kor mange titals tusen år går det tilbake ?
(src)="12"> Chris Anderson : An bhfuil cliú nó smaoineamh ar an fhreagra a bhfaighfear ?
(trg)="12"> Chris Anderson : Har du ei forventing eller ei von om kva svaret er ?
(src)="13"> Murray Gell-Mann : Bhuel , mheasfainn go gcaithfidh teangacha an lae inniu a bheith níos sine ná na pictiúir agus an ghreanadóireacht agus na dealraimh a tchítear sna huaimheanna agus lorg coise ó rincí a fágadh i gcré bhog uaimheanna in Iarthar na hEorpa. sa Tréimhse Aragnaisiúnach timpeall 35,000 bliain ó shin , nó níos túisce .
(trg)="13"> Murray Gell-Mann : Vel , eg trur moderne språk må vere eldre enn holemåleria og helleristingene og holeskulpturane og dansetrinna i den mjuke leira i holene i Vest-Europa i Aurignackulturen for omtrent 35.000 år sidan , eller tidlegare .
(src)="14"> Cha dtig liom a chreidbheáil go ndearna siad na rudaí seo go léir agus nach raibh cumas acu i dteanga nua-aimseartha .
(trg)="14"> Eg klarer ikkje å tru at dei gjorde alle dei tinga utan å ha eit moderne språk .
(src)="15"> Mar sin mheasfainn ar a laghad go dtéann na fréamhacha comh fada siar sin , agus b 'fhéidr níos faide arís .
(trg)="15"> Så eg gjettar at det faktiske opphavet iallfall er så langt tilbake og kanskje endå lenger .
(src)="16.1"> Ach , chan ionann é sin is a rá nach dtig leis na teangacha uilig , nó cuid mhaith acu , nó an chuid is mó acu , a bheith tagtha ó abraimis , 20,000 bliain ó shin , nó rud éigin cosúil leis sin .
(src)="16.2"> Tugaimid caolas teanga air sin .
(trg)="16.1"> Men det vil ikkje seie at ikkje alle , eller mange , eller dei fleste av språka me har funne i dag , kanskje kunne stamme frå eit som er mykje yngre enn det , til dømes 20.000 år , eller noko slikt .
(trg)="16.2"> Det er dette me kallar ein flaskehals .
(src)="17"> CA : Bhuel , b 'fhéidir go raibh an ceart ag Philip Anderson .
(trg)="17"> CA : Vel , Philip Anderson kan ha hatt rett .
(src)="18"> B 'fhéidir go bhfuil níos mó eolais agatsa ar achan rud ná duine ar bith eile .
(trg)="18"> Kanskje du rett og slett kan meir om alt enn nokon andre .
(src)="19.1"> Mar sin , ónóir a bhí ann domhsa .
(src)="19.2"> Go raibh maith agat a Mhurray Gell-Mann .
(trg)="19.1"> Så det har vore ei ære .
(trg)="19.2"> Takk skal du ha , Murray Gell-Mann .
(src)="20"> ( Bualadh bos )
(trg)="20"> ( Applaus )