# fr_ca/ted2020-10.xml.gz
# ku/ted2020-10.xml.gz
(src)="1"> Avec toute l 'inquiétude légitime autour du SIDA et de la grippe aviaire , et nous en entendrons parler par le brillant Docteur Brillant plus tard dans la journée , je veux vous parler des autres pandémies , ce sont les maladies cardiovasculaires , le diabète , l 'hypertension , qui sont toutes évitables pour au moins 95 % des gens , en changeant simplement de régime alimentaire et de mode de vie .
(trg)="1"> لەگەڵ ئەو هەموو گرنگیدانە بە نەخۆشی ئایدز و ئەنفلۆنزای باڵندە هەندێک زانیاری تر لەو بارەیەوە دەبیستین لە لایەن زانای بلیمەت ، دکتۆر بریلیانت دەمەوێت باس لە چەند نەخۆشی یەکی تریش بکەم ، لەوانە نەخۆشی دڵ و مولولەکانی خوێن ، شەکرە و هەروەها بەرزبوونەوەی پەستانی خوێن کە هەموو ئەم نەخۆشیانە دەکرێت ڕیگریان لێ بکرێت لانی کەم لە % ٩٥ ی خەڵکی دا تەنها بە گۆڕینی سیستمی خۆراکیان و شیوازی ژیانیان
(src)="2.1"> Ce qui se passe , c 'est qu 'une mondialisation des maladies se met en place , que les gens commencent à manger comme nous , et vivre comme nous , et mourir comme nous .
(src)="2.2"> Et en une génération , par exemple , l 'Asie est passée de détenteur des plus faibles taux de maladies du coeur , et d 'obésité , et de diabète , à l 'un des plus élevés .
(src)="2.3"> Et en Afrique , les maladies cardiovasculaires sont la cause d 'autant de décès que le VIH et le SIDA dans la plupart des pays .
(trg)="2"> ئەوەی کە ڕوو دەدات ئەوەیە کە نەخۆشییەکان بە جیهانی بوون ، چونکە خەڵکی وەک ئێمە نان دەخۆن ، وەک ئێمە دەژین ، هەروەها وەک ئێمەش دەمرن بە تایبەتی لە نەوەیەکی دیاری کراودا ، بۆ نمونە ئاسیا لە نزمترین ئاستی ڕێژەی نەخۆشییەکانی دڵ و قەڵەوی و شەکرەوە گۆڕدرا بۆ بەرزترین ئاست . لە ئەفریقاش ڕێژەی نەخۆشییەکانی دڵ یەکسانە بە ڕێژەی قوربانیانی ئایدز و ئەنفلۆنزای باڵندە لە زۆربەی وڵاتاندا
(src)="3"> Aussi nous avons une fenêtre d 'opportunité décisive pour faire une différence importante qui puisse avoir un effet sur les vies de millions de gens , littéralement , et de pratiquer une médecine préventive à l 'échelle mondiale .
(trg)="3"> کەواتە ئێمە ماوەیەکی کاتی ناسکمان هەیە ، کە پێویستە لەسەرمان گۆڕانکارییەکی گرنگ درووست بکەین کە بتوانێت کاریگەری لەسەر ژیانی ملیۆنەها کەس درووست بکات هەروەها کار بکەین لەسەر شیوازێکی پزیشکی لە پێوەرێکی جیهانی دا
(src)="4"> Les maladies du coeur et des vaisseaux sanguins tuent toujours plus de gens , pas seulement dans ce pays mais aussi dans le monde entier , que tout le reste combiné , et pourtant on peut complètement les prévenir pour presque tout le monde .
(trg)="4"> نەخۆشییەکانی دڵ و خوێن ، تا ئێستاش زیاتر و زیاتر خەڵک دەکوژن نەک بەتەنها لەم وڵاتەدا ، بەڵکو لە سەر تا سەری جیهاندا -- لەگەڵ هەموو ئەمانەشدا دەتوانرێت ڕێگری لە تووشبوونی خەڵکی بەم نەخۆشیانە بکرێت
(src)="5.1"> Non seulement on peut les prévenir , mais elles sont en fait réversibles .
(src)="5.2"> Et pendant les 29 dernières années nous avons été en mesure de le démontrer en changeant simplement de régime et de mode de vie , en utilisant des mesures très sophistiquées , coûteuses et ultramodernes pour prouver à quel point ces interventions très simples et très peu sophistiquées peuvent être puissantes ; une artériographie quantitative , avant et après un an , et des scintigraphies cardiaques sous scanner TEP .
(trg)="5"> تەنها هێندە نی یە کە بتوانرێت ڕێگری بکرێن : بەڵکو لە ڕاستیدا دەکرێت پێچەوانەش بکرێنەوە . هەروەها لەم ٢٩ ساڵەی ڕابردوودا توانیمان ئەو ڕاستییە بخەینە ڕوو کە بە گۆڕینی ژەمە خواردنەکان و جۆرێتی ژیانمان دەتوانین ئەو کارە بکەین ، بە بەکارهێنانی ئامێری پێشکەوتووی گران بەها , کە پێوەرێکی تەواوە بۆ سەلماندنی بەهێزی ئەو تاکتیکە ساکارانە ئەو ڕاستیەمان سەلماند ، کە وەک کەمترین بڕی تێچوونی چارەسەر کردن تەماشا دەکرێن -- هەر وەها بە پێوانە کردن و لێکۆڵینەوە لە مولولەکانی خوێن بە ئامێری تایبەت لە ماوەی ساڵێکدا و ڕوانین لە مولولەکانی خوێن بە تیشک
(src)="6"> Nous avons montré il y a quelques mois , nous avons publié la première étude démontrant qu 'on peut effectivement arrêter ou renverser la progression du cancer de la prostate par des changements de régime et de mode de vie , et obtenir une régression de 70 % de la croissance de la tumeur , ou une inhibition de la croissance de la tumeur , comparé à seulement 9 % pour le groupe de contrôle .
(trg)="6"> چەند مانگێک لەمەوبەر -- هەستاین بە بڵاو کردنەوەی یەکەمین لێکۆڵینەوەمان ، ئەوەی نیشان دەدا کە ئێوە دەتوانن ڕێگری بکەن لە توشبوون بە شیرپەنجەی پڕۆستات بە گۆڕینی جۆرێتی ژیان و ژەمە خواردنەکەکان ، هەروەها لە سەدا ٧٠ ی قەبارەی خانە شێر پەنجەییەکان کەمدەکاتەوە ، یاخود گەشەکردنیان دەوەستێنێت ، بە بەراورد کردنیان لەگەڵ % ٩ ی خانەکانی تر
(src)="7"> Et sur la spectroscopie IRM et RM ici , l 'activité de la tumeur de la prostate est marquée en rouge , vous pouvez voir qu 'elle diminue après un an .
(trg)="7"> هەروەها لەم ( ئێم - ئاڕ-ئای ) یەدا دەبینن کە خانە توشبووەکان بە شێرپەنجە ڕەنگیان سورە -- دەتوانن ببینن کە چۆن پاش ساڵێک کەمبوونەتەوە
(src)="8.1"> Et puis il y a à présent une épidémie d 'obésité : deux tiers des adultes et 15 % des enfants .
(src)="8.2"> Ce qui m 'inquiète vraiment c 'est que le diabète a progressé de 70 % ces 10 dernières années , et c 'est peut-être la première génération dans laquelle nos enfants vivent une vie plus courte que nous .
(src)="8.3"> C 'est pitoyable , et c 'est évitable .
(trg)="8"> ئێستا نەخۆشی قەڵەوی لە ئارادایە : دوو لەسەر سێی لاوان و لەسەدا پانزەی منداڵان ئەم نەخۆشیەیان هەیە ، ئەوەی کە زۆر گرنگە بەلای منەوە ئەوەیە کە ڕێژەی نەخۆشی شەکرە بە ڕێژەی % ٧٠ زیادی کردووە لەم ١٠ ساڵەی ڕابردوودا ، کە پێدەچێت ئەمان ببنە یەکەمین جیل کە تێیدا منداڵەکانمان ژیانێکی کورتتریان هەبێت وەک لە ئێمە ، ئەمە جێگەی داخە ، هەروەها ئەمە دەتوانرێت ڕێگری لێ بکرێت
(src)="9.1"> Ces chiffres ne sont pas des résultats d 'élections ce sont des gens -- le nombre de gens qui sont obèses par état , en commençant en 1985 , 86 , 87 ce sont les relevés du site du Centre pour la prévention et le contrôle des maladies -- 88,89,90,91 et vous voyez une nouvelle catégorie -- 92,93,94,95,96 , 97 , 98 , 99 , 2000 , 2001 -- ça empire .
(src)="9.2"> En quelque sorte , nous régressons .
(src)="9.3"> ( Rires ) Et que pouvons-nous y faire ?
(src)="9.4"> Et bien , vous savez , le régime que nous avons trouvé qui peut renverser les maladies cardiaques et le cancer est le régime asiatique .
(trg)="9"> ئەوان تەنها ئەنجامی هەڵبژاردنەکان نین ، بەڵکو ئەوان مرۆڤن -- ژمارەی تووشبوان بە قەڵەوی لە ویلایەتەکەماندا لە ٨٥ ، ٨٦ ، ، ٨٧-ەوە دەستی پێکردووە ، ئەمانە بە گوێرەی وێب سایتی کۆنترۆڵ کردنی نەخۆشییەکان ، ٨٨ ، ٨٩ ، ٩٠ ، ٩١ --- ئێوە ڕیکخستنێکی نوێ دەبینن -- ٩٢ ، ٩٣ ، ٩٤ . ٩٥ ، ٩٦ ، ٩٧ ، ٩٨ ، ٩٩ ، ٢٠٠٠ ، ٢٠٠١ -- تا بێت خراپتر دەبێت ، ئێمە ( بە سێوەیەک لە شێوەکان گەشە دەکەین ( پێکەنین ئێستا ، ئێما دەتوانین لەو بارەیەوە چی بکەین ؟ لە ڕاستیدا . ئێوە دەزانن کە ئەو شیوازە خواردنەی کە ئێمە بۆمان دەرکەوتووە کە دەتوانێت نەخۆشییەکانی دڵ ە شێرپەنجە پێچەوانە بکاتەوە ، شێوازی خواردنی ئاسیاییە
(src)="10"> Mais les gens en Asie commencent à manger comme nous c 'est pour ça qu 'ils commencent à être malades comme nous .
(trg)="10"> بەڵام خەڵکی ئاسیاش ئێستا وەک ئێمە نان دەخۆن ئەمەش هۆکاری ئەوەیە کە ئەوانیش نەخۆش دەکەون وەک ئێمە
(src)="11.1"> Donc , j 'ai travaillé avec beaucoup des grandes compagnies alimentaires .
(src)="11.2"> Ils peuvent rendre amusants , sexys , branchés et croustillants et pratiques à manger des aliments plus sains par exemple , je préside les comités consultatifs de McDonald , PepsiCo et ConAgra et Safeway et bientôt Del Monte , et ils trouvent que c 'est bon pour les affaires .
(trg)="11"> من لەگەڵ چەندین کۆمپانیای گەورەی خواردەمەنیدا کارم کردووە . دەتوانن خۆراکی خۆش و بە تام و هەروەها گونجاو لە ڕووی تەندروستییەوە ئامادە بکەن ، بۆ نمونە ، من بەڕێوبەرایەتی " ماکدۆناڵد و پیپسی و کۆناگرا و سەیف وەی " و هەروەها بەم زووانەش بەڕیوبەرایەتی " دێڵ مۆنت " دەکەم ، ئەوان دەڵێن ئەمە بازرگانییەکی باشە
(src)="12.1"> Les salades que vous voyez chez McDonald sont le résultat de ce travail -- ils vont lancer une salade asiatique .
(src)="12.2"> Chez Pepsi , deux tiers de la croissance de leur revenu est le résultat de leurs meilleurs aliments .
(trg)="12"> ئەو زەڵاتانەی کە لە ماکدۆناڵد پێشکەش دەکرێن بەرهەمی کار کردنن -- بە نیازن زەڵاتەی ئاسیاییش بهێنن . لە کۆمپانیای پیپسیش ، دوو لەسەر سێی هۆکاری گەشەکردنیان خواردنە باشەکانیانە
(src)="13.1"> Et donc si nous pouvons faire ça , alors nous pouvons libérer des ressources pour acheter des médicaments dont on a vraiment besoin pour traiter le SIDA et le VIH et le paludisme et pour la prévention de la grippe aviaire .
(src)="13.2"> Merci .
(trg)="13"> کەواتە ئەگەر بتوانین بەم شێوەیە کار بکەین ، ئەوکاتە دەتوانین ئەو داهاتانە بپارێزین کە بەکاریان دەهێنین بۆ کڕینی دەرمانی پێویست بۆ چارەسەرکردنی ئایدز و مەلاریا وە هەروەها ئەنفلۆنزای باڵندە . سوپاس
# fr_ca/ted2020-1044.xml.gz
# ku/ted2020-1044.xml.gz
(src)="1"> Ma grande idée est une idée vraiment petite qui peut déverrouiller des milliards de grandes idées qui , pour le moment , dorment en nous .
(trg)="1"> بیرۆکە گەورەکەم بیرۆکەیەکی زۆر زۆر بچکۆلانەیە کە دەتوانێت گرێی بلیۆنەەها بیرۆکەی گەورە بکاتەوە کە ئێستا دامرکاون لە ناخماندا
(src)="2"> Et ma petite idée qui va faire cela est le sommeil .
(trg)="2"> بیرۆکە بچکۆلەکەم کە دەتوانێت ئەوە بکات بریتیە لە نوستن
(src)="3"> ( Rire ) ( Applaudissements ) Ceci est une chambre remplie de femmes de type A.
(trg)="3"> ( پێکەنین ) ( چەپڵە ) ئەم هۆڵە پڕە لە ئافرەتی ناسراو
(src)="4"> Ceci est une chambre remplie de femmes qui manquent de sommeil .
(trg)="4"> ئەم ژوورە پڕە لە ئافرەتی بێ خەو
(src)="5"> Et j 'ái appris , d 'une façon difficile , le valeur du sommeil .
(trg)="5"> منیش بە شێوەیەکی گران فێری بەهای خەو بووم
(src)="6"> Il y a deux ans et demi , Je me suis évanoui d 'épuisement .
(trg)="6"> پێش دوو ساڵ و نیو بەر لە ئێستا لە هیلاکیدا بورامەوە
(src)="7"> J 'ai frappé ma tête contre mon bureau , je me suis cassé la pommette ,
(trg)="7"> سەرم کێشای بە مێزەکەمدا و ئێسکی کوڵمم شکا
(src)="8"> J 'ai reçu cinq points de suture sur mon œil droit .
(trg)="8"> هەروەها پێنج تەقەڵ کەوتە چاوی ڕاستم
(src)="9"> et j 'ai commencé mon chemin pour redecouvrir la valeur du sommeil .
(trg)="9"> پاشان دەستم کرد بە گەشتێک بۆ گەڕان و دۆزینەوەی بەهای نوستن
(src)="10"> et pendant cette période , j 'ai étudié , j 'ai rencontré des medecins , des scientifiques et je suis ici pour vous dire que la voie d 'une vie plus productive plus inspirée , plus remplie de bonheur c 'est avoir suffisamment de sommeil .
(trg)="10"> هەروەها لەو گەشتەدا خوێندم ، چاوم بە دکتۆر و زاناکان کەوت ، وە من لێرەم بۆ ئەوەی پێتان بڵێم کە باشترین ڕێگە بۆ ژیانێکی زیاتر بەرهەمهێنەر ژیانێکی پڕ ئەندێشە ، ژیانێکی خۆشتر بریتیە لە نوستنێکی باش
(src)="11"> ( Applaudisments ) Et nous les femmes , allons montrer le chemin dans cette nouvelle révolution , cette nouvelle question féministe .
(trg)="11"> ( چەپڵە ) هەروەها ئێمەی ئافرەت هەڵدەستین بە پێشڕەوی کردن لەم شۆڕشە نوێیەدا ، لەم بارە مێیینە نوێیەدا
(src)="12.1"> Littérallement , nous allons dormir lors du chemin vers le haut , littéralement .
(src)="12.2"> ( Rire ) ( Applaudisments ) Parce que , malhereusement , pour les hommes , la privation de sommeil est devenue un symbole de virilité
(trg)="12"> ئێمە دەنوین بۆ گەیشتن بە لوتکە ، بەڵێ دەنوین ( پێکەنین ) ( چەپڵە ) لەبەرئەوەی بەداخەوە بۆ پیاوان کەمی خەو بووە بە نیشانەی پیاوەتی
(src)="13"> Je dînait récemment avec un mec qui se vantait qu 'il avait eu seulement quatre heures de sommeil la nuit précédente .
(trg)="13"> لەم دواییانەدا ژوانێکم هەبوو لەگەل پیاوێک خۆی بەوەوە هەڵدەکێشا کە شەوی ڕابردوو تەنها چوار کاتژمێر خەوتوە
(src)="14.1"> Et j 'avais envie de lui dire - mais je ne l 'ai pas dit - J 'avais envie de dire : " Vous savez quoi ?
(src)="14.2"> Si vous aviez eu cinq , ce dîner aurait été beaucoup plus intéressant . "
(trg)="14"> هەستم دەکرد کە دەبێت بڵێم ... بەڵام نەموت ... دەمویست بڵێم ' ' دەزانی چی ئەگەر کاتژمێرێک زیاتر بنوستیتایە ، ئەم ژوانەمان زۆر زیاتر خۆش دەەبوو
(src)="15"> ( Rire ) Il ya maintenant une sorte de rivalisation dans la privation de sommeil .
(trg)="15"> ( پێکەنین ) ئێستا جۆرێک لە پێشبڕکی هەیە بۆ کەم خەوی لە پیاواندا
(src)="16"> Surtout ici , à Washington , si vous essayez de fixer un rendez-vous pour le petit déjeuner , et vous dites : " à huit heures ? "
(trg)="16"> بەتایبەتی لێرە لە واشنتۆن ، ئەگەر بتەوێت ژوانێکی نانی بەیانی ساز بکەی وە بڵێیت ، ' ' کاتژمێر هەشت چۆنە بەلاتەوە ؟ ' '
(src)="17"> ils sont susceptibles de vous dire , " Huit heures est trop tard pour moi , mais c 'est O.K. , je peux jouer au tennis et faire un peu de conférences téléphoniques et vous rencontrer à huit heures . "
(trg)="17"> ئەوان وەک وایە بڵێن ' ' کاتژمێر هەشت زۆر دڕەنگە بۆ من ، بەڵام ئاساییە ، دەتوانم یاریەکی تێنس بکەم هەروەها هەندێ تەلەفۆنی کۆنگرەو کاتژمێر هەشت دەتبینم ' '
(src)="18"> Et ils pensent que cela signifie qu 'ils sont si incroyablement occupés et productifs , mais la vérité est qu 'ils ne le sont pas parce que nous en ce moment , avont eu de brillants leaders en affaires , en finance , en politique , qui ont pris des décisions terribles .
(trg)="18"> وادەزانن ئەمە واتای ئەوە دەگەیەنێت کە ئەوان زۆر سەرقاڵن و بەرهەمهێنن بەڵام لە ڕاستیدا ئەوان وانین لەبەرئەوەی ، لە ئێستادا سەرکردەی زۆر زیرەکمان هەیە لە بازرگانیدا ، لە داراییدا ، لە سیاسەتدا کە بڕیاری زۆر نابەجێ دەدەن
(src)="19"> Donc , un QI élevé ne signifie pas que vous êtes un bon leader parce que l 'essence du leadership c 'est pouvoir voir le iceberg avant qu 'il ne frappe le Titanic .
(trg)="19"> کەواتە ڕێژەی زیرەکی زۆر بەواتای ئەوە نایەت کە تۆ سەرکردەیەکی باشیت لەبەرئەوەی واتای سەرکردایەتی بریتیە لە توانای بینینی شاخی بەفرینە پێش ئەوەی بکێشێت بە تایتانیکدا
(src)="20"> et nous avons eu assez d 'icebergs qui frappent nos Titanics .
(trg)="20"> بە داخەوە زۆرێک لە شاخی بەفرینمان هەیە کە بەر تایتانیکەکەمان کەوتوون
(src)="21"> En fait , j 'ai un sentiment que si Lehman Brothers etait Lehman Brothers and Sisters ils seraient encore là .
(trg)="21"> لەڕاستیدا ، وا هەستدەکەم کە ئەگەر براکانی لیمان براو خوشکی لیمان بونایە لەوانەبوو تا ئێستا بمانایە
(src)="22"> ( Applaudisments ) Alors que tous les frères étaient occupés juste d 'être hyper-connecté 24 / 7 , peut-être une soeur aurait remarqué l 'iceberg , parce qu 'elle serait réveillée d 'un sommeil de sept heures et demie ou de huit heures et aurait pu voir la grande image .
(trg)="22"> ( چەپڵە ) لە کاتێکدا کە هەموو براکان سەرقاڵ دەبوون بەتەواوی و بە دریژای ٢٤ کاتژمیر لە هەر ٧ ڕۆژەکەی هەفتەدا لەوانەیە خوشکێک تێبینی ئەو شاخە بەفرینەی بکردایە لەبەرئەوەی دوای حەوت کاتژمێر و نیو یان هەشت کاتژمیر خەو هەڵدەستا وە توانای دەبوو بۆ بینینی وێنە گەورەکە
(src)="23"> Alors , pendant que nous sommes confrontés à toutes les multiples crises dans notre monde en ce moment ce qui est bon pour nous sur un plan personnel , ce qui apporterera plus de joie , de gratitude , d 'efficacité dans nos vies et être le meilleur pour nos propre carrières , est aussi ce qui est meilleur pour le monde .
(trg)="23"> کەواتە ، هەروەک چۆن ڕووبەڕوی زۆرێک لە تەنگ و چەڵەمەکان دەبینەوە لە جیهانی ئێستاماندا ئەوەی باشە لەسەر ئاستی کەسێتیمان ئەوەی کە دەبێتە هۆی خۆشی زیاتر ، سوپاسگوزاری و کاریگەری لە ژیانماندا هەروەها بوونمان بە باشترین لە کارەکانماندا هەر ئەوەیە کە باشترینە بۆ جیهانیش
(src)="24"> Je vous exhorte , donc , à fermer les yeux et à découvrir les grandes idées qui sont en nous , à fermer vos moteurs et à découvrir le pouvoir du sommeil .
(trg)="24"> بۆیە داواتان لێدەکەم کە چاوەکانتان بنوقێنن و بیرۆکەی نایاب بدۆزنەوە کە ون بووە لە ناخماندا بۆ کوژاندنەوەی بزوێنەرەکانتان و دۆزینەوەی توانای خەو
(src)="25"> Je vous remercie .
(trg)="25"> سوپاس
(src)="26"> ( Applaudisments )
(trg)="26"> ( چەپڵە )
# fr_ca/ted2020-1072.xml.gz
# ku/ted2020-1072.xml.gz
(src)="1"> Je voudrais commencer par citer deux exemples brefs .
(trg)="1"> پێمخۆشە بە چەند نمونەیەکی خیرا دەستپێبکەم
(src)="2"> Voici les glandes filières sur l 'abdomen d 'une araignée .
(trg)="2"> چه‌ند ڕژ ێنە خانەیەک هەیە لە سەر سکی جاڵجاڵۆکه
(src)="3"> Elles produisent six variétés de soie , tissée en une seule fibre , et elle est plus dure qu 'aucune fibre produite par les humains .
(trg)="3"> ئەم ڕژێنە خانانە شەش جۆری جیاواز ئاوریشم دروست دەکەن کە لە لایەن جاڵجاۆکەوه تاڵ تاڵ دەکرێن و دەکرێنە ڕیشاڵێک کە بەهێزترە لە هەموو ئەو ڕیشاڵانه‌ی کە مرۆڤ تا ئێستا دروستی کردوه
(src)="4"> Ce que nous avons de plus approchant , c 'est la fibre aramide .
(trg)="4"> باشترین جۆری ڕیشاڵیش ، کە تا ئێستا مرۆڤ دروستی کردبێت ، کە لە بە هێزیدا بگاتە ئه‌و ڕیشاڵه‌ی که جاڵجاۆکە دروستی ده کات بریتیە له ڕیشاڵی " ئارامید "
(src)="5"> Et pour la fabriquer , il nous faut des températures extrêmes , des pressions extrêmes et beaucoup de pollution .
(trg)="5"> به‌رهه‌مهێنانی ئه م جۆره ڕیشاڵه‌ش پێویستی به پله‌ی گه‌رمای به‌رز و بڕێکی زۆر په‌ستان هه‌یه لە هەمان کاتیشدا ژینگه‌ش پیس ده‌کات
(src)="6"> Et pourtant , l 'araignée parvient à le faire à température et pression ambiantes avec pour matériel brut des mouches mortes et de l 'eau .
(trg)="6"> به‌ڵام جاڵجاڵۆکه ده‌توانێت هه‌مان کار به پله‌یه‌کی گه‌رمی و په‌ستانی مامناوه‌ند به ئه‌نجام بگه‌یه‌نێت به به کارهێنانی چه‌ند کە رەستەیەکی سەرەتایی وه‌کو ئاو و مێش و مەگەزی مردوو
(src)="7"> Cela suggère qu 'il nous reste encore un peu à apprendre .
(trg)="7"> کە ئەمەش خۆی لە خۆیدا ئەوڕاستیە دەردە خات کە هێشتا ئێمەی مرۆڤ کە مێکمان ماوە تاوەکو بە تەواوەتی فێر بین
(src)="8"> Ce scarabée peut détecter un incendie de forêt à une distance de 80 km .
(trg)="8"> ئەم قالۆنچەیەی کە لێرەدا دەیبینن دەتوانێت لە دووری ٨٠ کم وە هەست بە کەوتنەوەی ئاگر بکات
(src)="9"> C 'est à peu près 10 000 fois la portée des détecteurs d 'incendie façonnés par l 'homme .
(trg)="9"> کە ئەمەش دەکاتە نزیکەی ١٠ ، ٠٠٠ جار هێندەی ئە و ئامێرە ئاگادار کەرەوانەی کە دەستکردی مرۆڤن
(src)="10"> Et de surcroît , ce gars n 'a aucun besoin d ’ un fil relié à une centrale électrique brûlant des combustibles fossiles .
(trg)="10"> ئەوەی جێی تێبینشە ئەوەیە کە ئەم قالۆنچەیە پێویستی بە وایەرێک نیە کە بیبەستێتەوە بەوێستگەکانی دابەشکردنی کارەباوە ، کە بە سوتەمەنی سروشتی کار دەکەن ، تا وەکو ئەوکارە ئەنجامبدات
(src)="11"> Donc ces deux exemples donnent une idée du potentiel du biomimétisme .
(trg)="11"> کەواتە ، ئەم دوو نمونەیەی کە باسمان کرد ئه‌و ڕاستیە دە سەلمێنن کە زیندە لاساییکردنەوە ( واتا لێکۆڵینەوە لە سروشت و لە سیستەم و ڕەگەز و پرۆسەکانی ناوی بۆ کەڵک لێوەرگرتنیان بۆ چارەسەر کردنی کێشەو گرفتەکانی مرۆڤ ) لە توانایدایە چ شتێک پێشکەش بە مرۆڤایەتی بکات
(src)="12"> Si nous pouvions apprendre à fabriquer et faire à la façon de la nature , nous pourrions parvenir à économiser 10 fois , 100 fois , peut-être même 1 000 fois , notre consommation de ressources et d 'énergie .
(trg)="12"> ئەگەر هاتوو ئێمە کاروباره‌کانمان به‌و شێوازه به ئه‌نجام گه‌یاند که سروشت به ئه‌نجامی ده‌گه یه‌نێت ، ئه‌وا ده‌توانین بە ۱۰ قات و بە ۱۰۰ قات و به‌ڵکو پێدەچێت به ۱۰۰۰ قاتیشمان لە به‌کارهێنانی وزه ودەرامەتە سروشتیەکان بۆ بگەڕێتەوە
(src)="13"> Et si nous voulons faire progresser la révolution du développement durable , je crois qu 'il y a trois changements principaux qu 'il nous faut provoquer .
(trg)="13"> وە ئەگەرهاتوو ئێمەی مرۆڤ ویستمان پێشبکەوین شان به شانی شۆڕشیێکی ژینگە دۆستانە ئەوا من باوەڕم وایە کە سێ گۆڕانکاری زۆر گرنگ هەیە کە پێویستە بهێنرێنە کایەوە کە ئەوانەش بریتئن لە :
(src)="14"> Premièrement , des améliorations radicales du rendement de ressources .
(trg)="14"> یەکەم ، زیاکردنی تونای دەرامەتە سروشتیەکان بە شێوازێکی بنچینەیی
(src)="15"> Deuxièmement , évoluer d 'une utilisation des ressources qui est linéaire , gaspille , et pollue , à un modèle en circuit fermé .
(trg)="15"> دووەم ، گۆڕانکاری لە بە کار هێنانی بە فیڕ ۆدەرانە و ژینگە پیسکەرانەی دەرامەتە سروشتیەکان لە شێوازێکی هێڵی ڕاستڕ‌‌‌‌ەوانەوە بۆ شێوازێکی بازنەیی داخراو ( واتە پوختە کردن و دووبارە بە کار هێنانەوە وی پاشماوەی ئەم دەرامەتانە )
(src)="16"> Et troisièmement , passer d 'une économie de combustibles fossiles à une économie solaire .
(trg)="16"> وە سێهەم ، گۆڕینی ئەو شێوازە ئابووریەی کە پشت بە سوتەمەنی سروشتی دەبەستێت بۆشێوازێک کە پشت بە وزەی خۆر دەبەستێت
(src)="17"> Et pour tous ces changements , je crois , le biomimétisme a plusieurs des solutions dont nous allons avoir besoin .
(trg)="17"> وەهەر ئەم سێ هۆکارە شە کە وام لێ دەکات کە باوەرم وابێت کە زیندە لاسایکردنەوە ڕێگەچارەی زۆری پێیە تاوەکو بیبەخشێتە ئێمەی مرۆڤ بۆ ئەوەی سوودی لێوەربگرین
(src)="18"> On pourrait considérer la nature comme un catalogue de produits , qui ont tous bénéficié de 3,8 milliards d 'années de recherche et de développement .
(trg)="18"> لە ڕاستیدا دەتوانین وەکو خشتەیەکی بەروبووم بڕوانینە سروشت لەگەڵ هەموو ئەو لایەنانەی کە کەڵکیان لێوەرگرتوە لە پەرەپێدان و پشکنینیدا بە دریژایی ٣.٨ ملیۆن ساڵ
(src)="19"> Et étant donné ce niveau d 'investissement , il est sensé de le capitaliser .
(trg)="19"> دەی مادام سروشت خاوەنی ئەم سەرمایە گەورەیەیە ، جێی خۆیەتی کە سوودی لێ ببینین
(src)="20"> Donc je vais présenter quelques-uns des projets qui ont exploré ces idées .
(trg)="20"> لە بەر ئەوە من لێرەدا باسی چەند پرۆژەیەکتان بۆ دەکەم کە کاریگەری ئەو بیرۆکانەیان بەسەرەوەیە کە لە سروشتەوە وەرگیراون
(src)="21"> Commençons avec les améliorations radicales en rendement de ressources .
(trg)="21"> وە با بەو زیادبوونە بنڕەتیانە دەست پێبکەین لە توانای دەرامەتە سروشتیەکاندا دەتوانرێت بهێنرێتە کایەوە
(src)="22"> Quand nous travaillions sur le Projet Eden , il nous fallait créer une très grande serre sur un emplacement qui était non seulement irrégulier , mais changeait continuellement parce qu 'on faisait encore des extractions .
(trg)="22"> کاتێک کارمان لەسەر پرۆژەی ( عەدەن ) دەکرد ، کارەکە وای دەخواست کە خانووەکی شووشەبەندی کشتوکاڵی ئێکجار گەورە دروست بکەین ، لە شوێنێکدا نەک هەر خۆی لە خۆیدا نا ڕێک بوو ، بەڵکو بە بەر دەوامیش ڕووبەرەکەی گۆڕانی بە سەردا دەهات بە هۆی ئەوەی کە هێشتا هەر کاری هەڵدکەندنی تیا دا دەکرا بۆ مەبەستی کانزاکاری
(src)="23"> C 'était un sacré défi , et c 'est en fait des exemples de la biologie qui ont fourni la plupart des indices .
(trg)="23"> بە ڕاستی ئە و کارە کە دەمان ویست بیکەین زۆر ئەستەم بوو ، وە لە ڕاستیشدا ، بیرۆکەی ئەو خانووە شوشەییە مان لە هەندێک نموونەی زیندەزانییەوە وەرگتبوو کە چەند سەرەداوێکی دابووە دەستمان
(src)="24"> Par exemple , ce sont les bulles de savon qui nous ont aidés à générer une forme de construction qui fonctionnerait peu importe le niveau final du terrain .
(trg)="24"> بۆ نموونە شێوازی بنیاتنانی دەرەکی خانووە شووشەبەندە کشتوکاڵیەکەمان لە بڵقی سابوونەوە وەرگرتبوو کە لە توانایدا بوو ئەرکی خۆی بە جێ بهێنێت بە بێ ئەوەوی کە پێویستی بە پشت بەستن بێت بە ئاستەکانی تری خوارەوەی خانووە شووشە بەندەکە
(src)="25"> L 'étude des grains de pollen , des radiolaires et des molécules de carbone nous a aidés à concevoir la solution structurelle la plus économique , utilisant des hexagones et des pentagones .
(trg)="25"> وە بە لێکۆڵینەوەش لە دەنکۆڵەکانی هەڵاڵە و زینده‌وری مشەخۆری تاک خانه‌یی " ڕادیۆلێریا " و گەردی کاربۆن توانیمان بگەینە دۆزینەوەی کاریگەرترین شێوازی پێکهاتەی بیناکاری ئەویش بە بەکارهێنانی شێوەی ئەندازەیی پێنج گۆشە و حەوت گۆشە
(src)="26"> La prochaine étape c 'était que nous voulions maximiser la taille de ces hexagones .
(trg)="26"> هه‌نگاوی دواترمان ئەوە بوو کە ویستمان هەوڵبدەین قەبارەی ئەو حەوت گۆشانە گەورەتر بکەین
(src)="27"> Et pour faire cela il nous fallait trouver une alternative au verre , qui est vraiment très limité en ce qui concerne la taille des unités .
(trg)="27"> وە بۆ ئەنجامدانی ئەو کارەش پێویستی دەکرد کە لە بری شوشە مادەیەکی تر بە کار بهێنین وە ئەو مادەیەش پێوستی دەکرد کە قەبارەی یە کە پێکهێنەرەکانی زۆر سنوورداربێت
(src)="28"> Et dans la nature , il y a plusieurs exemples de structures très économiques basées sur des membranes pressurisées .
(trg)="28"> وە لە سروشتیشدا نموونەی ئەم جۆرە مادانە زۆرن کە خاوەنی پێکهاتەی چالاکی لەم جۆرەن ولە شێوەدا دەچنەوە سەر شیوازی پەردەیی پەستێنراو
(src)="29"> Donc nous avons commencé à étudier ce matériau appelé ETFE .
(trg)="29"> ئەوە بوو دەستمان کرد بە لێکۆڵینەوە لە مادەیەک کە بە " ئی - تی- ئێف-ئی ' ناسراوە
(src)="30"> C 'est un polymère à haute résistance .
(trg)="30"> کە ئاوێتەیەکی کیمیایی زۆر بەهێزە
(src)="31"> Et ce qu 'on fait , c 'est qu 'on l 'assemble en trois couches , on soude les bords , puis on le gonfle .
(trg)="31"> وە چۆنێتی بە کار هینانی ئەم مادەیەش بەو شێوازەیە کە بە سێ چین دەیان خەیتە پاڵ یەک و لە قەراغەوە پێکەوەیان دەلکێنیت بە لەحیم و دواتر پڕیان دەکەیت لە هەوا
(src)="32.1"> Et ce qui est génial c 'est qu 'on peut le fabriquer en unités d 'environ sept fois la taille maximale des unités de verre .
(src)="32.2"> Et il pèse seulement 1 % du poids du double vitrage .
(trg)="32"> وە باشی ئەم مادەیەش لەوەدایە کە دەتوانرێت بە شێوازی خانەیی تاک تاک دروست بکرێت وە لە قەبارەشدا بگاتە حەوت ئەوەندەی شووشە بەڵام لە کێشدا بە تەنها لە % ١ ی کێشی جووت شوشەی دوو دیوی دەبێت
(src)="33"> Donc c 'était une économie de facteur 100 .
(trg)="33"> وە بەم کارەش ١٠٠ قات دەگەڕێتەوە سەر دەرامەتە سروشتیەکان
(src)="34"> Et nous avons découvert que nous étions entrés dans un cycle positif , dans lequel une découverte facilite la prochaine .
(trg)="34"> وە هەروەها بۆشمان دەرکەوت کە چووینتە ناو بازنەیەکی باشەوە کە تیایدا هەر پیشکەوتنێک ڕێخۆشکەرە بۆ یەکێکی دیکە
(src)="35"> Donc avec des coussins si larges et légers , il nous fallait beaucoup moins d 'acier .
(trg)="35"> کەواتە بە هۆی بە کارهێنانی ئەم مادە شکڵ گەورە سەرین ئاسا کێش سوکەوە وەک بنمیچێک بۆ خانووە شووبەندەکە ، بڕێکی کەمتر مادەی ستیلمان هەبوو لە خانووەشووشەبەندەکەدا
(src)="36"> Avec moins d 'acier , nous laissions entrer plus de soleil , et par conséquent il ne nous fallait pas réchauffer beaucoup pendant l 'hiver .
(trg)="36"> وە بە هۆی ئەوەی کە ستیلێکی کەمتر لە خانووە شووشە بەندەکەدا بە کار هاتبوو ، تیشکی خۆر زیاتر دزەی دەکردە ناوەوە کە ئەمەش ئەوەی دەگەیاند لە زستاندا کەمتر پێویستیمان بەوە دە بێت کە خانووە شووشە بەندە کە گەرم بکەین لە ڕێی ئامێری گەرمکەرەوە وە
(src)="37"> Et avec une réduction du poids global de la superstructure , nous faisions de larges économies dans les fondations .
(trg)="37"> وە بە هۆی کێشی سووکی خانووەکەوە بە شێوەیەکی گشتی پارەیەکی زۆر گەڕایەوە بۆ بنیاتنای بناغەی دامەزراوەکە
(src)="38"> Et à la fin du projet , nous avons calculé que le poids de cette superstructure était en fait inférieur au poids de l 'air à l 'intérieur du bâtiment .
(trg)="38"> وە لە کاتی کۆتایهاتنی پرۆژەکە بۆمان دەرکەوت کە کێشی دامەزراوەکە بە گشتی کەمتر بوو لە کێشی هەواکەی ناوی ( واتە هەوای ناو خانووە شووشەبەندەکە )
(src)="39"> Donc je pense que le Projet Eden est plutôt un bon exemple de la façon dont les idées de la biologie peuvent mener à des accroissements radicaux du rendement de ressources -- remplissant la même fonction , mais avec une fraction de la contribution de ressources .
(trg)="39"> لە بەر ئەوە باوڕم وایە کە پرۆژەی عەدەن نموونەیەکی تا ڕادەیەک باشە بۆ ئەو ڕاستییەی کە چۆن وەرگرتنی بیرۆکە لە زانستی زیندەوەرانەوە دەتوانێت ببێتە هۆکارێک بۆ زیاد بوونی توانای دەرامەتە سروشتیەکان بە شێوەیەکی بنەڕەتیانە کە پڕۆژەکان هەمان ئەرکی خۆیان ڕابپەڕێنن ، بەڵام بە بەکارهێنانی بەشێکی کەمتر لە دەرامەتەسروشتییەکان
(src)="40"> Et en vérité il y a un tas d 'exemples dans la nature pour lesquels on pourrait se tourner vers des solutions similaires .
(trg)="40"> وە لە راستیدا نموونە گەلێکی تر هەن لە سروشتدا کە دەتوانین بیان کەینە چارەسەری لەو شێوازە
(src)="41"> Par exemple , on pourrait développer des structures de toits très efficaces , fondées sur les nénuphars géants d ’ Amazonie , des bâtiments entiers inspirés par des coquilles d 'ormeaux , des ponts ultralégers inspirés par des cellules de plantes .
(trg)="41"> بۆ نموونە دەتوانین سەربانی خانووی زۆر چاک درووست بکەین بە سوود وەرگرتن لە شێوازی گوڵە شلێری گەورە گەورەی ئاویی ناوچەی ئەمازۆن وە بینای تەواو دروست بکەین بە سوود وەرگرتن لە شێوازی قاوغی گوێچکە ماسی ، وەهەرەها پردی پەڕینەوە دروست بکەین ، کە کێشیان زۆر سووک بێت ، بە سوود وەرگرتن لە شێوازی خانەی ڕووەکەکان
(src)="42"> Il y a un monde de beauté et de rendement à explorer ici , utilisant la nature comme un outil de conception .
(trg)="42"> بەڵێ جیهانێک لە جوانی و کارامەیی لەبەر دەستی ئیمەی مرۆڤدایە تاوەکو بیپشکنین وە سروشتیش وەکو ئامرازێکی نەخشەسازی بۆئەم مەبەستە بە کار بهێنین
(src)="43"> Donc je veux maintenant revenir à cette idée du passage d 'un système linéaire à un système de circuit fermé .
(trg)="43"> ئێستاش دەمەوێت بچمە سەر باسی گۆڕانکاری لە بەکارهێنانی دەرامەتە سروشتیەکان لە شێوازی هێڵی ڕاستڕ‌‌‌‌ە وە وە بۆ شێوازی بازنەیی داخراو
(src)="44"> La manière dont nous avons tendance à utiliser les ressources c 'est que nous les extrayons , nous les transformons en produits de courte durée , et puis nous les jetons .
(trg)="44"> ئێمەی مرۆڤ بە شیوەیەکی گشتی زیاتر دەرامەتەکان بە شێوازێک بە کار دەهینین کە یەکەم جار لە سروشتەوە دەریان دەهێنین و دواتر دەیان کەینە بەرهەمی کاتی و لە پاشدا فڕێیان دەدەین
(src)="45"> La nature fonctionne très différemment .
(trg)="45"> سروشت زۆربە شێوازێکی جیاواز لە مرۆڤەکان کار دەکات
(src)="46"> Dans les écosystèmes , le gaspillage d 'un organisme devient le nutriment pour quelque chose d 'autre dans le système .
(trg)="46"> لە سیستەمە ژینگەییەکاندا ، پاشەڕۆی زیندەوەرێک دەبیتە خۆراکی زیندەوەرێکی دیکە لە و سیستەمە ژینگەییەدا
(src)="47"> Et il y a quelques exemples de projets qui ont expressément essayé d ’ imiter les écosystèmes .
(trg)="47"> وە نموونەی چەند پرۆژەیەک هەیە کە بە مەبەست هەوڵی داوە لاسایی ئەم سیستەمە ژیینگەیانە بکاتەوە
(src)="48"> Parmi mes préférés compte le projet “ Du carton au caviar ” , par Graham Wiles .
(trg)="48"> وە یه‌کێک له‌و پرۆژانه‌ی که زۆرله لای من پەسەندە پێی دەوترێت پڕۆژەی کارتۆن ( مقەبا ) بۆ کاڤیار ( واتە پیشەسازی خۆراکی گەرای ماسی ) خاوەنی بیرۆکەی ئەم پڕۆژەیەش ( گراهام وایەڵز ) ە
(src)="49"> Dans leur quartier il y avait beaucoup de magasins et de restaurants qui produisaient un tas de déchets alimentaires , plastiques et de carton .
(trg)="49"> سەرەتاکانی دروستبوونی ئەم بیرۆکەیەش دەگەڕێتەوەو بۆ ئەوناوچەیەی کە ( گراهام ) ی لێ دەژیا کە دوکان و چێشتخانەیەکی زۆری بەسەرەوە بوو ئەم دوکان و چێشتخانانەش پاشەڕۆیەکی زۆری خواردن و مقەبا و پلاستیکیان فرێ دەدا
(src)="50"> Cela se retrouvait dans une décharge .
(trg)="50"> ئەم پاشەڕۆیانەش کەڵەکە دەبوون و زبڵخانەیان لێ پەیدا دەبوو ،
(src)="51"> Et ce qui est astucieux c 'est ce qu 'ils ont fait avec les déchets de carton .
(trg)="51"> شتێکی زۆر ژیرانە دەربارەی ئەم پرۆژەیە بریتی بوو لەو کارەی کە بە پاشەڕۆی مقەباکان کرا
(src)="52"> Je vais continuer à parler pendant cette animation .
(trg)="52"> کە لێرەدا من بە وێنەیەکی جوڵاو بۆتان ڕوون دەکەمەوە
(src)="53"> Donc ils étaient payés pour le collecter dans les restaurants .
(trg)="53"> کار بە دەستانی ئەم پڕۆژەیە پارەیان دەدرایە تاوەکو بڕۆن و ئەو مقەبایانە لە چێشتخانەکان کۆبکەنەوە
(src)="54"> Ensuite ils l 'ont déchiqueté et vendu aux centres équestres comme litière pour chevaux .
(trg)="54"> دواتر ئەم مقەبایانەیان پارچە پارچە دەکرد دەیان فرۆشت بە سەنتەرەکانی ئەسپسواری لەوێش ئەم پارچە مقەبایانە بۆ خۆشکردنی جێی خەوی ئەسپەکان بە کار دەهات
(src)="55"> Quand il était souillé , ils ont été payés de nouveau pour le ramasser .
(trg)="55"> کاتێکیش کە ئەم پارچە مقەبایانە شی دەبوونەوە ، دووبارە کاربە دەستانی پرۆژەکە پارەیان دەدرایە تا بڕۆن و ئەو پاشەڕۆ شیوەبووانە کۆبکەنەوە
(src)="56"> Ils l 'ont mis dans des systèmes de compostage , qui ont produit un tas de vers , qu 'ils ont utilisé pour nourrir des esturgeons de Sibérie , qui ont produit du caviar , qu 'ils ont revendu aux restaurants .
(trg)="56"> دواتریش ئەم پاشەرۆ شیوەبووانە دەکرانە دەزگاکانی دروستکردنی پەیینەوە ئەم کارەش دەبووە هۆی دروستبوونی کرمێکی زۆر ، کە ئەم کرمانەش دەدرانە ماسی ( ستەرجیۆن ) ی سایبیری ، کە ئەم ماسیەش ڕێژەیەکی زۆری گەرای دادەنا کە پێی دەوترێت ( کاڤیار ) ، دووبارە ئەم کاڤیارەش دەفرۆشرایەوە بە خواردنگەکان
(src)="57"> Donc cela a transformé un processus linéaire en un système de circuit fermé , et au passage a créé plus de valeur .
(trg)="57"> کەوابوو ئەم پرۆژەیە ش بەکارهێنانی دەرامەتە سروشتیەکانی لە شێوازی هێڵی ڕاستڕ‌‌‌‌ە وە ، گۆڕی بۆ شێوازی بازنەیی داخراو ، وە لە هەمان کاتدا بە هۆی ئەم پرۆسەیەوە بەهایەکی ئابووری زیاتریش درووست بوو
(src)="58"> Graham Wiles a continué à y ajouter de plus en plus d 'éléments , transformant les flots de gaspillage en systèmes créant de la valeur .
(trg)="58"> گراهام وایەلز بە بەردەوامی بەشی نوێی زیادەکرد بۆ پرۆژەکە کەئەمەش بووە هۆی ئەوەی لێشاوی بێ سەرەو بەرەی ئەو پاشماوانە ڕێکبخرێن و بکرێنە دوتوێی سیستەمێکی بەرنامە بۆ داڕێژراوەوە کە ئەم کارەش خۆی لە خۆیدا بووە هۆی خوڵقاندنی بەهایەکی ئابووری بۆ پرۆژەکە
(src)="59"> Et ainsi que les systèmes naturels ont tendance à accroître en diversité et en résistance , il y a réellement l ’ idée que , avec ce projet , le nombre de possibilités continue à augmenter .
(trg)="59"> وە هەر وەکو چۆن سیستەمە ژینگەییەکان بە تێپەڕبوونی کات لە ڕووی توانای هەمە چەشنی و دووبارە ژیانەوە وە زیاد دەکەن ، ئەم پرۆژەیەش خاوەنی هەمان ئەو ڕاستیەیە لەوەی کە ژمارەی ئەگەرەکانی بە بەردەوامی لە زیادبووندان
(src)="60"> Et je sais que c 'est un exemple étrange , mais je pense que les implications de cela sont tout à fait radicales , parce qu 'il suggère que nous pourrions en fait transformer un grand problème , les déchets , en une opportunité énorme .
(trg)="60"> وە دەشزانم ئەو نموونەی کە ئێستا باسم کرد نموونەیەکی ناوازە بوو ، بەڵام وا هەست دەکەم کە ناوەرۆکی ئەم نموونەیە شتێکی بنچینەیی لەگەڵ خۆیدا هەڵگرتووە ، کە پێشنیازی ئەوە دەکات کە ئێمەی مرۆڤ بە ڕاستی دەتوانین كێشەیەکی گەورەی وەک کێشەی پاشەڕۆ بگۆڕین و بیکەینەهەلێکی گەورە لە لای خۆمان
(src)="61"> Et particulièrement dans les villes -- nous pourrions examiner la totalité du métabolisme des villes , et le voir comme une opportunité .
(trg)="61"> وە بە تایبەتی لە شارەکاندا دەتوانین بڕوانینە گشت زیندەچالاکیەکان و به هەلێکی باش لە قەڵەمیان بدەین