# fi/ted2020-10.xml.gz
# ru/ted2020-10.xml.gz
(src)="1"> Näiden oikeutettujen AIDS- ja lintuinfluenssahuolien -- ja kuulemme näistä lisää myöhemmin loistavalta tohtori Brilliantilta -- tahdon puhua teille muista pandemioista , joita ovat sydän- ja verisuonitaudit , diabetes , verenpainetauti -- kaikki täysin ehkäistävissä ainakin 95 prosentissa ihmisistä vain muuttamalla ruokailutottumuksia ja elämäntapaa .
(trg)="1"> При всей резонности переживаний о СПИДе и птичьем гриппе - и мы ещё услышим об этом от чудесного доктора Бриллиант сегодня - я хотел бы поговорить о другой панадемии , а именно сердечно-сосудистых заболеваниях , диабете , гипертонии - заболеваниях , которых можно всецело избежать как минимум 95 % людей , изменив их питание и образ жизни .
(src)="2.1"> On käymässä niin , että sairaudet globalisoituvat , että ihmiset alkavat syödä kuin me , elää kuin me ja kuolla kuin me .
(src)="2.2"> Yhdessä sukupolvessa , esimerkiksi Aasia on muuttunut yhdestä alhaisimpien sydäntautien ja ylipainon ja diabeteksen alueista yhdeksi korkeimmista .
(src)="2.3"> Ja Afrikassa sydän- ja verisuonitaudit pääsevät tasoihin HIV- ja AIDS-kuolemien kanssa useimmissa maissa .
(trg)="2.1"> А происходит следующее : глобализация болезней , и люди , которые начинают питаться как мы и жить как мы , умирают как мы .
(trg)="2.2"> И за одно поколение , например , Азия переместилась с самых низких показателей сердечных заболеваний , ожирения и диабета , к самым высоким .
(trg)="2.3"> И в Африке сердечно-сосудистые заболевания равны ВИЧ и СПИДу по смертности в большинстве стран .
(src)="3.1"> Joten tässä on kriittinen mahdollisuuksien ikkuna .
(src)="3.2"> Meidän on tehtävä suuri vaikutus , joka voi vaikuttaa kirjaimellisesti miljoonien ihmisten elämään , ja harjoittaa ennaltaehkäisevää lääkitystä maailmanlaajuisella skaalalla .
(trg)="3"> Так что у нас есть краткая возможность внести необходимые коррективы , которые могут повлиять на жизни , буквально , миллионнов людей , и заняться профилактической медициной на мировом уровне .
(src)="4"> Sydän- ja verisuonitaudit tappavat yhä enemmän ihmisiä -- ei ainoastaan tässä maassa , mutta myös maailmanlaajuisesti -- kuin muut asiat yhteenlaskettuina , ja se on täysin ehkäistävissä lähes kaikkien kohdalla .
(trg)="4"> Заболевания сердца и кровеносных сосудов до сих пор убивают больше людей - не только в этой стране , но и по всему миру - чем всё остальное вместе взятое , но это совершенно предотвратимый процесс для почти всех .
(src)="5.1"> Eikä ainoastaan ehkäistävissä ; se on oikeastaan peruutettavissa oleva .
(src)="5.2"> Ja lähes 29 vuoden ajan , olemme pystyneet osoittamaan kuinka vain muuttamalla ruokailutottumuksia ja elämäntapaa , käyttämällä näitä high-tech , kalliita , huipputoimenpiteitä voimme todistaa , kuinka voimakkaita nämä yksinkertaiset ja edulliset väliintulot voivat olla -- kvantitatiivinen arteriografia , ennen ja vuoden jälkeen , ja sydämen PET-skannaus .
(trg)="5.1"> Это не только предотвратимо , но и обратимо .
(trg)="5.2"> И за последние неполные 29 лет мы сумели наглядно доказать это , просто изменив питание и образ жизни , и используя высокотехнологичные , дорогие , ультрасовременные показатели , дабы доказать , сколь влиятельными эти элементарные , несложные и недорогие изменения могут быть .
(trg)="5.3"> Количественная артериография , за год до и после , и позитронно-эмиссионная томография сердца .
(src)="6"> Osoitimme muutama kuukausi sitten -- julkaisimme ensimmäisen tutkimuksen siitä , kuinka tosiaan voi pysäyttää tai peruuttaa eturauhassyövän etenemisen tekemällä muutoksia ruokailutottumuksiin ja elämäntapaan , ja 70 prosentin regressio kasvaimen kasvussa tai kasvun esto , verrattuna vain yhdeksään prosenttiin vertaisryhmässä .
(trg)="6"> Мы показали пару месяцев назад - мы опубликовали первое исследование , доказывающее , что можно остановить или обратить развитие рака простаты посредством изменения рациона и образа жизни : 70-процентная регрессия роста опухоли , или прекращение роста опухоли , по сравнению с всего лишь 9 процентами в контрольной группе .
(src)="7"> Tässä MRI- ja MR-spektroskopiassa eturauhaskasvaimen toiminta on näytetty punaisella -- voitte nähdä sen vähenevän vuoden jälkeen .
(trg)="7"> И в этих ЯМР- и МВ-спектроскопиях , раковая опухоль простаты показана красным , и вы видите , как она уменьшилась за год .
(src)="8.1"> Nykyään on ylipainoepidemia : kaksi kolmasosaa aikuisista ja 15 prosenttia lapsista .
(src)="8.2"> Mikä minusta on todella huolestuttavaa , on diabeteksen 70 prosentin kasvu viimeisen 10 vuoden aikana , ja tämä voi olla ensimmäinen sukupolvi jolloin lastemme elinikä on lyhyempi kuin meidän .
(src)="8.3"> Se on säälittävää , ja se on estettävissä .
(trg)="8.1"> Теперь наступила эпидемия ожирения .
(trg)="8.2"> Две трети взрослых и 15 процентов детей .
(trg)="8.3"> И меня действительно озадачивает то , что заболевания диабетом участились на 70 процентов за последние 10 лет , и это может быть первое поколение , в котором наши дети живут меньше , чем мы .
(trg)="8.4"> Это печальное зрелище , и его можно избежать .
(src)="9.1"> Nämä eivät ole äänestystuloksia , nämä ovat ihmisiä -- ylipainoisten ihmisten määrä osavaltioittain , alkaen vuodelta ' 85 , ' 86 , ' 87 -- nämä ovat CDC:n nettisivuilta -- ' 88 , ' ,89 , ' 90 , ' 91 -- uusi kategoria -- ' 92 , ' 93 , ' 94 , ' 95 , ' 96 , ' 97 , ' 98 , ' 99 , 2000 , 2001 -- tämä huononee .
(src)="9.2"> Me tavallaan taannumme .
(src)="9.3"> ( Naurua . )
(src)="9.4"> Mitä voimme tehdä asialle ?
(src)="9.5"> Löytämämme dieetti , joka voi peruuttaa sydäntaudit ja syövän , on aasialainen dieetti .
(trg)="9.1"> Вот перед вами не результаты голосований , а люди - количество людей , страдющих ожирением по штатам , начиная с 85 , 86 , 87 годов - это данные с сайта CDC - 88 , 89 , 90 , 91 года - введена новая категория - 92 , 93 , 94 , 95 , 96 , 97 , 98 , 99 , 2000 , 2001 года - ситуация ухудьшается .
(trg)="9.2"> Мы как бы деградируем .
(trg)="9.3"> Так что же мы можем с этим поделать ?
(trg)="9.4"> Ну , знаете , диета , которую мы признали эффективной в реверсии сердечных заболеваний и рака - это Азиатская диета .
(src)="10"> Mutta ihmiset Aasiassa ovat alkaneet syödä kuin me , minkä takia he ovat alkaneet sairastua kuten me .
(trg)="10"> Но люди в Азии начинают питаться как мы , и поэтому они начинают болеть как мы .
(src)="11.1"> Olen työskennellyt monien isojen ruokayhtiöiden kanssa .
(src)="11.2"> He voivat tehdä terveellisen ruuan syömisestä hauskaa , seksikästä , muodikasta ja rapeaa , kuten -- olen puhemies McDonald ' sin neuvottelukunnassa , ja PepsiCo , ConAgra ja Safeway ja pian myös Del Monte , ja he ovat huomanneet kuinka tämä on hyvää bisnestä .
(trg)="11.1"> Так что я работал со многими крупными продовольственными компаниями .
(trg)="11.2"> В их силе придать радости , сексуальности , клёвости , и хруста , и удобства питанию более здоровыми продуктами , как , например - я руковожу консультативными советами в МакДональдс , и Пепсико , и КонАгра , и Сэйфвэй , и , вскоре , Дель Монте , и они осознают , что это прибыльное дело .
(src)="12.1"> Salaatit , jotka näette McDonald ' sissa , ovat tämän työn hedelmiä -- heiltä on tulossa aasialainen salaatti .
(src)="12.2"> Pepsillä kaksi kolmasosaa tuloskasvusta tuli heidän paremmista ruuistaan .
(trg)="12.1"> Салаты , которые вы видите в МакДональдсах , это результат этой работы - и скоро у них появится Азиатский салад .
(trg)="12.2"> В Пепси две трети роста дохода пришли от их более здоровой пищи .
(src)="13.1"> Ja jos voimme tehdä tämän , voimme vapauttaa resursseja todella tarpeellisten lääkkeiden ostoon hoitaaksemme AIDSia , HIViä ja malariaa ja estääksemme lintuinfluenssaa .
(src)="13.2"> Kiitos .
(trg)="13.1"> Так что если мы можем сделать это , то мы можем высвободить ресурсы для закупки лекарств , которые действительно нужны для лечения СПИДа , и ВИЧ , и малярии , и для предотвращения птичьего гриппа .
(trg)="13.2"> Спасибо .
# fi/ted2020-1016.xml.gz
# ru/ted2020-1016.xml.gz
(src)="1.1"> Hei .
(src)="1.2"> Minun nimeni on Birke Baehr , ja olen 11 vuotta vanha .
(trg)="1.1"> Здравствуйте .
(trg)="1.2"> Меня зовут Берк Бейер , и мне 11 лет .
(src)="2"> Tulin tänne puhumaan siitä , mikä ruokajärjestelmässämme on vialla .
(trg)="2"> И сегодня я хочу поговорить о том , что не так с нашей системой питания .
(src)="3"> Ensinnäkin haluaisin sanoa , että olen todella hämmästynyt siitä , kuinka helposti lapsia johdatellaan uskomaan kaikki markkinointi ja mainonta TV:ssä , valtion kouluissa ja oikeastaan kaikkialla ympärillämme .
(trg)="3"> Во-первых , я хочу сказать , что я очень удивлен , как легко детей заставляют верить во всю рекламу по телевидению , в школах и практически везде , куда ни посмотришь .
(src)="4"> Minusta näyttää , että yritykset yrittävät jatkuvasti yllyttää kaltaisiani lapsia pyytämään vanhempiaan ostamaan tuotteita , jotka eivät ole lainkaan hyväksi meille eivätkä tälle planeetalle .
(trg)="4"> Мне кажется , что корпорации все время пытаются убедить детей , как я , заставить своих родителей покупать продукты , которые не приносят пользы ни нам , ни планете .
(src)="5"> Etenkin pieniä lapsia houkuttelevat värikkäät pakkaukset ja muovilelut .
(trg)="5"> Маленьких детей особенно привлекает цветная упаковка и пластиковые игрушки .
(src)="6"> Täytyy myöntää , että minäkin olin yksi heistä .
(trg)="6"> Должен признаться , что я был одним из них .
(src)="7"> Minäkin ajattelin , että kaikki ruokamme tulee iloisilta pikku maatiloilta , joilla porsaat kierivät mudassa ja lehmät laiduntavat nurmella kaiket päivät .
(trg)="7"> Я тоже думал , что вся еда приходит из этих счастливых , маленьких ферм , где свинки валяются в грязи , а коровы пасутся на зеленой траве весь день .
(src)="8"> Sain selville , että se ei pidä paikkaansa .
(trg)="8"> И я обнаружил , что это не правда .
(src)="9"> Aloin perehtyä näihin asioihin Internetin , kirjojen ja dokumenttielokuvien kautta sekä matkoilla perheeni kanssa .
(trg)="9"> Я начал искать информацию об этом в интернете , в книгах и документальных фильмах , во время путешествий с семьей .
(src)="10"> Löysin teollisen ruokajärjestelmän pimeän puolen .
(trg)="10"> И я открыл для себя темную сторону промышленного производства питания .
(src)="11"> Ensinnäkin on olemassa geenimuunneltuja siemeniä ja eliöitä .
(trg)="11"> Во-первых , существуют генетически модифицированные семена и организмы .
(src)="12"> Siementä käsitellään laboratoriossa tekemään jotain , mitä luonto ei ollut tarkoittanut – esimerkiksi otetaan kalan DNA:ta ja laitetaan sitä tomaatin DNA:han – yök .
(trg)="12"> Это когда семена берут , изменяют в лаборатории и делают что-то , что не подразумевала природа -- например , берут ДНК рыбы и вставляют его в ДНК помидора -- фу .
(src)="13"> Älkää ymmärtäkö väärin , pidän kyllä kalasta ja tomaatista , mutta tämä on karmaisevaa .
(trg)="13"> Не поймите меня неправильно , я люблю рыбу и помидоры , но это просто гадость .
(src)="14"> [ Naurua ] Sitten siemenet istutetaan , ja ne kasvavat .
(trg)="14"> ( Смех ) После этого семена сажают и взращивают .
(src)="15.1"> Niistä syntyvän ruoan on osoitettu aiheuttavan koe-eläimille syöpää ja muita vaivoja .
(src)="15.2"> Ja ihmiset ovat syöneet tällä tavoin tuotettua ruokaa 1990-luvulta lähtien .
(trg)="15.1"> Было доказано , что плоды , выращенные их них , вызывают рак и другие осложнения у лабораторных животных .
(trg)="15.2"> И люди едят пищу , произведенную таким образом с 1990-х .
(src)="16"> Useimmat eivät edes tiedä , että sellaista on olemassa .
(trg)="16"> Многие и не подозревают о существовании этого .
(src)="17"> Tiesittekö , että geenimuunneltua maissia syöneissä rotissa havaittiin merkkejä maksa- ja munuaismyrkytyksestä ?
(trg)="17"> Знаете ли вы , что у крыс , которые ели генномодифицированную кукурузу , развились признаки токсичности печени и почек ?
(src)="18"> Sellaisia olivat mm. munuaistulehdus ja -vammat sekä munuaisten painon kasvu .
(trg)="18"> Это значит воспаление , поражение и увеличение веса почек .
(src)="19"> Silti lähes kaikki syömämme maissi on jollain tapaa geneettisesti muunneltua .
(trg)="19"> И , тем не менее , почти вся кукуруза , которую мы едим , изменена генетически в какой-то мере .
(src)="20"> Ja minäpä kerron teille : maissia on kaikkialla .
(trg)="20"> И хочу сказать , что кукуруза есть везде .
(src)="21"> Puhumattakaan teljettyjen eläinten ruokintalaitoksista eli CAFOista .
(trg)="21"> И я не стану даже начинать говорить о том , как кормят скот в неволе. называется CAFO ( интенсивный откорм скота по замкнутому циклу ) .
(src)="22"> [ Naurua ] Tavalliset viljelijät käyttävät fossiilisista polttoaineista tehtyjä kemiallisia lannoitteita , jotka sekoitetaan maahan , jotta kasvit kasvaisivat .
(trg)="22"> ( Смех ) Обычные фермеры используют химические удобрения , произведенные из природного топлива , которые они смешивают с землей , чтобы заставить растения взойти .
(src)="23"> He ovat nimittäin hävittäneet maaperästä kaikki ravintoaineet kasvattamalla samaa viljelykasvia yhä uudelleen ja uudelleen .
(trg)="23"> Они делают это , потому что лишили почву всех питательных веществ , выращивая одну и ту же культуру снова и снова .
(src)="24"> Sitten hedelmille ja vihanneksille ruiskutetaan lisää haitallisia kemikaaleja , kuten rikkaruoho- ja hyönteismyrkkyjä. haitallisten kasvien ja ötököiden hävittämiseksi .
(trg)="24"> Потом более ядовитые химикаты распрыскиваются на фрукты и овощи , такие как пестициды и гербициды , чтобы убить сорняки и жуков .
(src)="25"> Sateen tullessa kemikaalit tihkuvat maahan tai valuvat vesistöihin ja myrkyttävät vetemmekin .
(trg)="25"> Когда идет дождь , эти химикаты проникают в почву и попадают в водопровод , отравляя также и нашу воду .
(src)="26"> Sitten ruokamme säteilytetään sen säilymisen parantamiseksi , jotta se voisi matkustaa tuhansia kilometrejä viljelypaikalta ruokakauppoihin .
(trg)="26"> Затем они облучают нашу еду , пытаясь продлить срок годности , чтобы доставлять ее за тысячи километров , от места выращивания до супермаркетов .
(src)="27.1"> Siksi kysyin itseltäni : Miten voin muuttua ?
(src)="27.2"> Miten voin muuttaa näitä asioita ?
(trg)="27.1"> И я спрашиваю себя - как я могу измениться ?
(trg)="27.2"> Как я могу изменить это ?
(src)="28"> Ja tämän sain selville .
(trg)="28"> Вот , что я обнаружил .
(src)="29"> Huomasin , että on olemassa liike , joka pyrkii parempaan .
(trg)="29"> Я понял , что можно двигаться в правильном направлении .
(src)="30"> Jonkin aikaa sitten halusin ryhtyä jenkkifutisammatilaiseksi .
(trg)="30"> Когда-то я хотел быть футболистом НФЛ .
(src)="31"> Olen päättänyt , että haluan mieluummin ryhtyä luomuviljelijäksi .
(trg)="31"> Я решил , что вместо этого я лучше буду фермером , выращивающим органическую пищу .
(src)="32"> [ Aplodeja ] Kiitos .
(trg)="32"> ( Аплодисменты ) Спасибо .
(src)="33"> Ja sillä tavoin voin vaikuttaa maailmaan enemmän .
(trg)="33"> И так я смогу больше повлиять на мир .
(src)="34.1"> Tämä mies on Joel Salatin .
(src)="34.2"> Sanotaan , että hän on mielipuoli maanviljelijä , koska hän ei viljele järjestelmän mukaisesti .
(trg)="34"> Этот человек , Джоел Салатин , его называют сумасшедшим фермером , потому что он ведет хозяйство против системы .
(src)="35"> Koska käyn kotikoulua , menin kerran kuulemaan häntä .
(trg)="35"> Так как получаю домашнее образование , я пошел послушать его однажды .
(src)="36"> Tämä mies , " mielipuoli maanviljelijä " , ei käytä rikkaruoho- eikä hyönteismyrkkyjä eikä geenimuunneltuja siemeniä .
(trg)="36"> Этот человек , этот сумасшедший фермер не использует пестициды , гербициды или генномодифицированные семена .
(src)="37"> Ja sen ansiosta järjestelmä kutsuu häntä hulluksi .
(trg)="37"> И из-за этого его называют сумасшедшим .
(src)="38"> Haluan teidän tietävän , että voimme muuttaa asioita tekemällä erilaisia valintoja , ostamalla ruokamme suoraan lähiseudun viljelijöiltä tai meille tutuilta naapureilta .
(trg)="38"> Я хочу , чтобы вы знали - мы все можем делать что-то значимое - делая другой выбор , покупая продукты у местных фермеров или наших соседей , которых мы знаем всю жизнь .
(src)="39"> Jotkut väittävät luomu- tai lähiruoan olevan kalliimpaa , mutta onko se todella sitä ?
(trg)="39"> Некоторые говорят , что натуральные или местные продукты дороже , но так ли это ?
(src)="40"> Kun ajattelen kaikkea , mitä ruokajärjestelmästä olen oppinut , tuntuu siltä , että me maksamme joko viljelijälle tai sitten sairaalalle .
(trg)="40"> Из всего того , что я узнал о системе питания , мне кажется , что мы платим либо фермеру , либо больнице .
(src)="41"> [ Aplodeja ] Nyt tiedän varmasti , kumman niistä valitsisin .
(trg)="41"> ( Аплодисменты ) И я точно знаю , что выберу .
(src)="42"> Haluan teidän tietävän , että on olemassa viljelijöitä , kuten Bill Keener Sequatchie Coven tilalta Tennesseestä , joiden lehmät oikeasti syövät ruohoa , ja joiden porsaat oikeasti kieriskelevät mudassa , aivan kuten kuvittelin .
(trg)="42"> Я хочу , чтобы вы знали , что есть фермы -- например , Sequachie Cove , ферма Билла Кинера в штате Теннесси -- где коровы едят траву и где свиньи валяются в грязи , как я и думал .
(src)="43"> Toisinaan teen vapaaehtoistyötä Billin tilalla , jotta näen läheltä ja omin silmin , mistä syömäni liha on peräisin .
(trg)="43"> Иногда я работаю волонтером на ферме Билла и могу вживую увидеть , откуда берется мясо , которое я ем .
(src)="44"> Haluan teidän tietävän , että uskon lasten syövän tuoreita vihanneksia ja hyvää ruokaa , jos he tietävät siitä ja sen todellisesta alkuperästä enemmän .
(trg)="44"> Я хочу , чтобы вы знали , что я уверен : дети будут есть свежие овощи и хорошую еду , если будут знать больше о ней и о том , откуда она действительно берется .
(src)="45"> Haluan teidän tietävän , että kaikkialle perustetaan viljelijöiden toreja .
(trg)="45"> Я хочу , чтобы вы знали , что есть фермерские рынки , они появляются в каждом городке .
(src)="46"> Haluan teidän tietävän , että minä , veljeni ja sisareni itse asiassa pidämme paistetuista kaalilastuista .
(trg)="46"> Я хочу , чтобы вы знали , что я , мой брат и сестра любим есть чипсы из капусты .
(src)="47"> Tämän haluan kertoa joka paikassa .
(trg)="47"> И я стараюсь рассказывать это всюду , куда прихожу .
(src)="48"> Äskettäin setäni sanoi , että hän oli tarjonnut kuusivuotiaalle serkulleni muroja .
(trg)="48"> Не так давно мой дядя сказал , что предложил моему 6-ти летнему двоюродному брату хлопья .
(src)="49"> Hän oli kysynyt , ottaisiko tämä luomurinkuloita vai sokerikuorrutettuja hiutaleita – tiedättehän , niitä joiden paketin kyljessä on iso raidallinen sarjakuvahahmo .
(trg)="49"> Он спросил , хочет ли тот натуральные запеченные овсяные колечки или хлопья , глазированные сахаром -- знаете , те , что с большим полосатым героем мультфильма на упаковке .
(src)="50"> Minun pieni serkkuni sanoi isälleen , että hän söisi mieluummin luomurinkulamuroja , koska Birke oli sanonut , ettei kimaltavia muroja pitäisi syödä .
(trg)="50"> Мой двоюродный брат сказал , что лучше съест натуральные хлопья , потому что Берк сказал , что ему не стоит есть хлопья с блестяшками .
(src)="51"> Ystäväni , tällä tavoin voimme tehdä muutoksen yksi lapsi kerrallaan .
(trg)="51.1"> И это , друзья , то , как мы можем что-то изменить .
(trg)="51.2"> Один ребенок за раз .
(src)="52"> Kun olet seuraavan kerran kaupassa , muista lähiruoka , valitse luomua , tunne viljelijäsi ja tunne ruokasi .
(trg)="52"> Так что в следующий раз , когда вы будете в продуктовом магазине , думайте локально , выбирайте натуральное , знайте своего фермера и свою еду .
(src)="53"> Kiitos .
(trg)="53"> Спасибо .
(src)="54"> [ Aplodeja ]
(trg)="54"> ( Аплодисменты )
# fi/ted2020-1018.xml.gz
# ru/ted2020-1018.xml.gz
(src)="1"> OK , kerron taas jotakin ruokavaliostamme .
(trg)="1"> Итак , я снова расскажу вам кое-что о нашем рационе ,
(src)="2"> Haluaisin tietää , millainen kuulijakuntani on ja kuinka moni on syönyt hyönteisiä ?
(trg)="2.1"> и мне хотелось бы узнать аудиторию получше .
(trg)="2.2"> В зале есть кто-то , кто ел насекомых ?
(src)="3"> Aika moni .
(trg)="3"> Ого , и немало !
(src)="4"> ( Naurua ) Ette kuitenkaan edusta koko maailman väestöä .
(trg)="4"> ( смех в зале ) Но всё равно вы не можете представлять всё население Земли .
(src)="5"> ( Naurua ) Koska 80 % ihmisistä tosiaan syö hyönteisiä .
(trg)="5"> ( смех в зале ) Потому что 80 % населения и правда ест насекомых .
(src)="6"> Se on ihan hyvä juttu .
(trg)="6"> Но это же хорошо .
(src)="7.1"> Miksi emme söisi hyönteisiä ?
(src)="7.2"> Ensinnä , mitä hyönteiset ovat ?
(trg)="7.1"> Почему бы их не есть ?
(trg)="7.2"> Ну , во-первых , что они такое ?
(src)="8"> Ne ovat kuudella jalalla käveleviä eläimiä .
(trg)="8"> Насекомые – это животные , которые ходят на шести ногах .
(src)="9"> Tässä näkyy vain pieni otos .
(trg)="9"> Здесь вы видите только нескольких ,
(src)="10"> Planeetallamme on kuusi miljoonaa hyönteislajia , kuusi miljoonaa lajia .
(trg)="10.1"> но на Земле шесть миллионов видов насекомых .
(trg)="10.2"> Шесть миллионов видов .
(src)="11"> Nisäkkäitä on muutama sata -- hyönteisiä kuusi miljoonaa lajia .
(trg)="11"> Несколько сотен видов млекопитающих , а насекомых – шесть миллионов видов .
(src)="12"> Itse asiassa , jos otamme mukaan kaikki organismit , pääsemme paljon suurempiin lukuihin .
(trg)="12"> Если мы сосчитаем отдельные организмы , цифры получатся куда больше .
(src)="13"> Tosiasiassa pallomme kaikista eläimistä , kaikista eläinlajeista , 80 % kävelee kuudella jalalla .
(trg)="13"> В сущности , из всех животных на Земле , всех биологических видов животных , 80 % ходят на шести ногах .
(src)="14"> Jos laskettaisiin mukaan kaikki yksilöt ja niiden keskimääräinen paino , tulokseksi saataisiin noin 200 - 2000 kg jokaista ihmistä kohti maailmassa .
(trg)="14"> Но если мы сосчитаем особи и возьмём их средний вес , то на каждого из нас с вами придётся от 200 до 2000 кг насекомых .
(src)="15"> Näin ollen biomassana hyönteisiä on meitä paljon enemmän , emmekä ole ihmisten planeetalla vaan hyönteisten planeetalla .
(trg)="15.1"> Это значит , что в смысле биомассы насекомых куда больше , чем нас .
(trg)="15.2"> Так что мы живём не на планете людей , а на планете насекомых .
(src)="16"> Hyönteisiä ei ole ainoastaan luonnossa , ne ovat mukana talouselämässämmekin , tavallisesti tietämättämme .
(trg)="16"> Насекомые не просто живут в природе , они вовлечены в нашу экономику , причём мы обычно об этом не знаем .
(src)="17"> Parin vuoden takaisen varovaisen arvion mukaan Yhdysvaltain talous hyötyi 57 miljardia dollaria vuodessa .
(trg)="17"> По некоторым оценкам – консервативным оценкам пару лет назад , экономика США получает прибыль в 57 миллиардов долларов в год .
(src)="18"> Se on hyvin suuri luku , ilmainen lisä Yhdysvaltain talouteen .
(trg)="18"> Эта цифра , – очень приличная , – это бесплатный вклад насекомых в экономику США .
(src)="19"> Niinpä tarkistin , kuinka suuret kustannukset Irakin sota aiheutti samana vuonna .
(trg)="19"> Я проверил , сколько заплатила экономика США в том же году за войну в Ираке .
(src)="20"> 80 miljardia dollaria .
(trg)="20"> Оказалось – 80 миллиардов долларов .
(src)="21"> Tiedämme , ettei sota ollut halpa .
(trg)="21"> Ну , мы знаем , что это война не из дешёвых .
(src)="22"> Joten hyönteiset , ihan ilmaiseksi , hyödyttävät Yhdysvaltain taloutta suunnilleen saman verran , täysin ilmaiseksi , kenenkään tietämättä .
(trg)="22.1"> Итак , насекомые делают бесплатный вклад в экономику США примерно того же порядка цифр .
(trg)="22.2"> Бесплатно , и никто об этом не знает .
(src)="23"> Eikä ainoastaan USA:ssa , vaan jokaisessa maassa , kaikissa talouksissa .
(trg)="23"> И не только в США , в любой стране , в любую экономику .
(src)="24"> Mitä ne tekevät ?
(trg)="24"> Что же они делают ?
(src)="25"> Ne poistavat lantaa , ne pölyttävät viljelykasvimme .
(trg)="25"> Они убирают навоз , опыляют наши посевы .
(src)="26"> Kolmannes kaikista syömistämme hedelmistä on tulosta hyönteisten avustamasta kasvien lisääntymisestä .
(trg)="26"> Треть съедаемых нами плодов появились благодаря тому , что насекомые позаботились о воспроизводстве растений .
(src)="27"> Ne pitävät tuholaiset aisoissa ja ovat eläinten ruokaa .
(trg)="27"> Они контролируют вредителей и являются пищей для животных .
(src)="28"> Ne ovat ravintoketjun alussa .
(trg)="28"> Они в начале пищевых цепочек .
(src)="29"> Pienet eläimet syövät hyönteisiä .
(trg)="29"> Мелкие животные едят насекомых .
(src)="30"> Suuremmatkin eläimet syövät hyönteisiä .
(trg)="30"> Даже крупные животные едят насекомых .
(src)="31"> Hyönteisiä syövät pikku eläimet joutuvat yhä suurempien ja suurempien eläinten suihin .
(trg)="31"> Но мелких животных , что едят насекомых , в свою очередь едят крупные животные , а их – более крупные животные .
(src)="32"> Ravintoketjun loppupäässä myös me syömme niitä .
(trg)="32"> И в конце пищевой цепочки мы тоже едим их .
(src)="33"> Aika monet ihmiset syövät hyönteisiä .
(trg)="33"> Множество людей едят насекомых .