# fi/ted2020-10.xml.gz
# mk/ted2020-10.xml.gz
(src)="1"> Näiden oikeutettujen AIDS- ja lintuinfluenssahuolien -- ja kuulemme näistä lisää myöhemmin loistavalta tohtori Brilliantilta -- tahdon puhua teille muista pandemioista , joita ovat sydän- ja verisuonitaudit , diabetes , verenpainetauti -- kaikki täysin ehkäistävissä ainakin 95 prosentissa ihmisistä vain muuttamalla ruokailutottumuksia ja elämäntapaa .
(trg)="1.1"> И покрај сите легитимни грижи околу СИДА-та и птичјиот грип -- а ќе чуеме за нив од брилијантниот Др .
(trg)="1.2"> Брилијант подоцна денес -- јас сакам да зборувам околу другата пандемија , кардио-васкуларните болести , дијабетесот , високиот притисок -- сите од нив можат да се спречат за најмалку 95 % од луѓето , само со менување на исхраната и начинот на живот .
(src)="2.1"> On käymässä niin , että sairaudet globalisoituvat , että ihmiset alkavat syödä kuin me , elää kuin me ja kuolla kuin me .
(src)="2.2"> Yhdessä sukupolvessa , esimerkiksi Aasia on muuttunut yhdestä alhaisimpien sydäntautien ja ylipainon ja diabeteksen alueista yhdeksi korkeimmista .
(src)="2.3"> Ja Afrikassa sydän- ja verisuonitaudit pääsevät tasoihin HIV- ja AIDS-kuolemien kanssa useimmissa maissa .
(trg)="2.1"> Она што се случува е дека се појави болест на глобализацијата , луѓето почнуваат да јадат како нас , да живеат како нас , и да умираат како нас .
(trg)="2.2"> На пример , за една генерација , Азија имаше најниска стапка на срцеви болести , најмала дебелина и најмалку дијабетес , а се претвори во потполно спротивното .
(trg)="2.3"> И во Африка , кардио-васкуларните болести се изедначија со ХИВ и СИДА поврзаните смртни случаи во повеќето земји .
(src)="3.1"> Joten tässä on kriittinen mahdollisuuksien ikkuna .
(src)="3.2"> Meidän on tehtävä suuri vaikutus , joka voi vaikuttaa kirjaimellisesti miljoonien ihmisten elämään , ja harjoittaa ennaltaehkäisevää lääkitystä maailmanlaajuisella skaalalla .
(trg)="3"> Имаме мал прозорец на можности каде треба да направиме важна разлика која ќе влијае на животите на милиони луѓе , и да практикуваме превентивна медицина на глобално ниво .
(src)="4"> Sydän- ja verisuonitaudit tappavat yhä enemmän ihmisiä -- ei ainoastaan tässä maassa , mutta myös maailmanlaajuisesti -- kuin muut asiat yhteenlaskettuina , ja se on täysin ehkäistävissä lähes kaikkien kohdalla .
(trg)="4"> Срцевите и болестите на срцевите садови сеуште убиваат повеќе луѓе од се друго комбинирано -- не само во оваа земја , туку исто во светски рамки -- и сеуште ова може да се спречли за скоро секого .
(src)="5.1"> Eikä ainoastaan ehkäistävissä ; se on oikeastaan peruutettavissa oleva .
(src)="5.2"> Ja lähes 29 vuoden ajan , olemme pystyneet osoittamaan kuinka vain muuttamalla ruokailutottumuksia ja elämäntapaa , käyttämällä näitä high-tech , kalliita , huipputoimenpiteitä voimme todistaa , kuinka voimakkaita nämä yksinkertaiset ja edulliset väliintulot voivat olla -- kvantitatiivinen arteriografia , ennen ja vuoden jälkeen , ja sydämen PET-skannaus .
(trg)="5.1"> Не само што е спречливо , туку всушност може и да се поправи .
(trg)="5.2"> За последните речиси 29 години , сме во состојба да покажеме дека со едноставно менување на исхраната и начинот на живот , користејќи ги овие високо технолошки , скапи , и модерни мерења да докажеме колку можат да бидат моќни овие едноставни , не-технолошки и ефтини интервенции .
(trg)="5.3"> Квантитативна артериографија , пред и после една година , и кардио ПЕТ скенови .
(src)="6"> Osoitimme muutama kuukausi sitten -- julkaisimme ensimmäisen tutkimuksen siitä , kuinka tosiaan voi pysäyttää tai peruuttaa eturauhassyövän etenemisen tekemällä muutoksia ruokailutottumuksiin ja elämäntapaan , ja 70 prosentin regressio kasvaimen kasvussa tai kasvun esto , verrattuna vain yhdeksään prosenttiin vertaisryhmässä .
(trg)="6"> Покажавме пред неколку месеци -- Ја објавивме првата студија која покажува дека може всушност да ја запрете или да ја намалите прогресијата на ракот на простата со правење промени во исхраната и во начинот на живот , и 70 % намалување на растот на туморот , или инхибиција на растот на туморот , споредено со само 9 % во контролната група .
(src)="7"> Tässä MRI- ja MR-spektroskopiassa eturauhaskasvaimen toiminta on näytetty punaisella -- voitte nähdä sen vähenevän vuoden jälkeen .
(trg)="7"> И во МРИ и МР спектроскопија овде , туморот на простата е прикажан со црвено -- може да видите дека се губи после една година .
(src)="8.1"> Nykyään on ylipainoepidemia : kaksi kolmasosaa aikuisista ja 15 prosenttia lapsista .
(src)="8.2"> Mikä minusta on todella huolestuttavaa , on diabeteksen 70 prosentin kasvu viimeisen 10 vuoden aikana , ja tämä voi olla ensimmäinen sukupolvi jolloin lastemme elinikä on lyhyempi kuin meidän .
(src)="8.3"> Se on säälittävää , ja se on estettävissä .
(trg)="8.1"> Постои епидемија на преголема дебелина .
(trg)="8.2"> 2 / 3 од возрасните и 15 % од децата .
(trg)="8.3"> Она што е вистински загрижувачко за мене е дека дијабетесот се покачи 70 % во последните 10 години , и може да сме прва генерација , каде нашите деца ќе имаат пократок животен век од нас .
(trg)="8.4"> Тоа е за жалење , и е сосема спречливо .
(src)="9.1"> Nämä eivät ole äänestystuloksia , nämä ovat ihmisiä -- ylipainoisten ihmisten määrä osavaltioittain , alkaen vuodelta ' 85 , ' 86 , ' 87 -- nämä ovat CDC:n nettisivuilta -- ' 88 , ' ,89 , ' 90 , ' 91 -- uusi kategoria -- ' 92 , ' 93 , ' 94 , ' 95 , ' 96 , ' 97 , ' 98 , ' 99 , 2000 , 2001 -- tämä huononee .
(src)="9.2"> Me tavallaan taannumme .
(src)="9.3"> ( Naurua . )
(src)="9.4"> Mitä voimme tehdä asialle ?
(src)="9.5"> Löytämämme dieetti , joka voi peruuttaa sydäntaudit ja syövän , on aasialainen dieetti .
(trg)="9.1"> Ова не се резултати од избори , ова се луѓе -- бројот на луѓе кои се многу дебели според држава , почнувајќи од 85 , 86 , 87 -- ова се податоци од веб сајтот на ( ЦДЦ ) централната служба за болести -- 88 , 89 , 90,91 -- имате нова категорија -- 92 , 93 , 94 , 95 , 96 97 , 98 , 99 , 2000 , 2001 -- станува се полошо .
(trg)="9.2"> Ние на одреден начин де-еволуираме .
(trg)="9.3"> Што може да сториме во врска со ова ?
(trg)="9.4"> Па , знаете , исхраната која ја откривме и која може да спречи срцеви болести и рак е Азиската исхрана .
(src)="10"> Mutta ihmiset Aasiassa ovat alkaneet syödä kuin me , minkä takia he ovat alkaneet sairastua kuten me .
(trg)="10"> Но , луѓето во Азија почнуваат да јадат како нас што е причина да почнуваат да се разболуваат како нас .
(src)="11.1"> Olen työskennellyt monien isojen ruokayhtiöiden kanssa .
(src)="11.2"> He voivat tehdä terveellisen ruuan syömisestä hauskaa , seksikästä , muodikasta ja rapeaa , kuten -- olen puhemies McDonald ' sin neuvottelukunnassa , ja PepsiCo , ConAgra ja Safeway ja pian myös Del Monte , ja he ovat huomanneet kuinka tämä on hyvää bisnestä .
(trg)="11.1"> Така јас работев со голем број од големите компании за храна .
(trg)="11.2"> Тие можат да го направат забавно , секси и популарно и крцкаво и пријатно јадењето здрава храна , -- јас раководам со неколку советнички групи за Мекдоналдс , Пепси , Кон Агра , Сафе веј и наскоро и Дел Монте , и тие откриваат дека тоа е добар бизнис .
(src)="12.1"> Salaatit , jotka näette McDonald ' sissa , ovat tämän työn hedelmiä -- heiltä on tulossa aasialainen salaatti .
(src)="12.2"> Pepsillä kaksi kolmasosaa tuloskasvusta tuli heidän paremmista ruuistaan .
(trg)="12.1"> Салатите што може да ги видите во Мекдоналдс дојдоа од соработката -- ќе имаат азиска салата .
(trg)="12.2"> Во Пепси , две-третини од нивните приходи доаѓаат од нивното подобрување на храната .
(src)="13.1"> Ja jos voimme tehdä tämän , voimme vapauttaa resursseja todella tarpeellisten lääkkeiden ostoon hoitaaksemme AIDSia , HIViä ja malariaa ja estääksemme lintuinfluenssaa .
(src)="13.2"> Kiitos .
(trg)="13.1"> И ако го направиме ова , тогаш може да ослободиме ресурси за купување на лекови кои ни се потребни за третирање на СИДА / ХИВ и Маларија , за спречување птичји грип .
(trg)="13.2"> Ви Благодарам
# fi/ted2020-1034.xml.gz
# mk/ted2020-1034.xml.gz
(src)="1"> Olen opettanut pitkään , ja täten omaksunut paljon tietoa lapsista ja oppimisesta ja toivon , että ymmärtäisimme paremmin oppilaiden potentiaalin .
(trg)="1"> Јас предавав долго време , и за тоа време стекнав вистинско знаење за децата и учењето кое навистина би сакала што повеќе луѓе да го разберат за потенцијалот на учениците .
(src)="2"> Vuonna 1931 isoäitini -- vasemmalla alhaalla niille , jotka ovat tänään täällä -- suoritti kahdeksannen luokan .
(trg)="2"> Во 1931 година , мојата баба -- доле лево за сите Вас од другата страна -- го завршила училиштето во осмо одделение .
(src)="3"> Hän meni kouluun samaan tietoa koska tieto oli siellä .
(trg)="3"> Таа одела на училиште за да ги добие информациите бидејќи од таму се добивале информациите .
(src)="4"> Se oli kirjoissa ja opettajan päässä , ja hänen täytyi mennä kouluun saamaan tuo tieto , koska näin oppiminen tapahtui .
(trg)="4"> Тие биле во книгите , во главата на учителите , и морала да оди таму за да ги добие информациите , бидејќи така се учело .
(src)="5"> Yksi sukupolvi myöhemmin : tämä on yhden luokkahuoneen koulu , Oak Grove , jossa isäni kävi koulua .
(trg)="5"> Една генерација подоцна : Ова е училиште со една училница , Oak Grove , каде мојот татко одел на училиште .
(src)="6"> Myös hänen täytyi mennä kouluun saadakseen tietoa opettajalta , säilyttääkseen sen ainoassa kannettavassa muistissaan , päässään , ottaakseen sen mukaansa , koska näin tietoa kuljetettiin opettajalta oppilaalle ja käytettiin myöhemmin elämässä .
(trg)="6"> И тој исто така морал да патува до училиштето за да ги добие информациите од учителот , и да ги зачува во единствената пренослива меморија која ја имал , во неговата глава , и ја носел со себе , бидејќи така информациите биле пренесувани од учителот до ученикот а потоа се користеле во животот .
(src)="7"> Kun olin lapsi , meillä oli tietosanakirjoja kotona .
(trg)="7"> Кога јас бев дете , имавме комплет енциклопедии во нашата куќа .
(src)="8"> Ne oli ostettu sinä vuonna kun synnyin , ja tämä oli erityisen hienoa , koska minun ei tarvinnut mennä kirjastoon saamaan tietoa ;
(trg)="8"> Биле купени истата година кога сум се родила , и тие беа извонредни , бидејќи не морав да одам во библиотеката за да се стекнам со информации ;
(src)="9"> tieto oli minun kotonani ja se oli mahtavaa .
(trg)="9"> информациите беа во мојата куќа и тоа беше прекрасно .
(src)="10"> Tämä oli erilaista kuin mitä aikaisemmat sukupolvet olivat kokeneet , ja se muutti sen miten olin vuorovaikutuksessa tiedon kanssa , vaikka aivan pienimmällä tasolla .
(trg)="10"> Ова беше различно од искуството на претходната генерација , и го промени начинот на кој јас се однесувам кон информациите дури и во најмала смисла .
(src)="11"> Tieto oli lähempänä minua .
(trg)="11"> Но информациите беа поблизу до мене .
(src)="12"> Pääsin siihen käsiksi .
(trg)="12"> Јас имав пристап до нив .
(src)="13"> Sinä aikana , kun olin yläasteella ja aloin opettaa internet ilmestyi .
(trg)="13"> Во времето кое измина од периодот кога бев ученичка во средно училиште до периодот кога започнав да предавам , може да се види почетокот на интернетот .
(src)="14"> Juuri kun internetiä aloitettiin käyttää opetusvälineenä lähdin Wisconsonista ja muutin pieneen kaupunkiin Kansasissa , jossa sain tilaisuuden opettaa ihanassa , pienessä kaupungissa Kansasin maalaispiiriikunnassa , jossa opetin minulle mieluisinta ainetta , Amerikan valtio-oppia .
(trg)="14"> Токму кога интернетот започна да се користи како образовно средство , се отселив од Висконсин и се преселив во Канзас , во малото гратче Канзас , каде имав прилика да предавам во едно убаво и мало градско рурално училиште во Канзас , каде го предавав мојот омилен предмет , Американска влада .
(src)="15"> Ensimmäinen vuoteni -- todella innoissani -- aloin opettaa Amerikan valtio-oppia , pidän politiikasta .
(trg)="15"> Првата година -- супер посакувано -- го предавав предметот Американска Влада , го сакав политичкиот систем .
(src)="16"> Oppilaat lukiossa : eivät niin innostuneita opiskelemaan Amerikan valtiojärjestelmää .
(trg)="16"> Децата во 12-то оделение : не беа толку големи ентузијасти за американскиот владин систем .
(src)="17"> Toinen vuosi : opin muutamia asiota -- minun oli muutettava taktiikkaani .
(trg)="17"> Година втора : научив неколку работи -- морав да ја променам тактиката .
(src)="18"> Ja annoin heille aidon kokemuksen , jonka avulla he saattoivat oppia itse .
(trg)="18"> И им претставив едно реално искуство кое им овозможи да научат за себе .
(src)="19"> En antanut heille ohjeita mitä tai miten heidän tuli tehdä se .
(trg)="19"> Не им кажав што да направат , ниту како да го направат .
(src)="20"> Annoin heille tehtävän järjestää vaalikeskustelu omassa yhteisössään .
(trg)="20"> Им претставив еден проблем , кој беше да постават изборен форум за нивната заедница .
(src)="21"> He tekivät mainoslehtisiä , soittivat toimistoihin ,
(trg)="21"> Тие изработија летоци , се јавува во канцеларии ,
(src)="22"> tarkastivat aikatauluja , tapasivat sihteereitä ,
(trg)="22"> закажуваа термини , се среќаваа со секретари ,
(src)="23"> tekivät vaalikeskusteluesitteen kaupungin asukkaille , jotta nämä saisivat enemmän tietoa ehdokkaista .
(trg)="23"> изработија прирачник за изборен форум за целиот град да дознае повеќе за нивните кандидати .
(src)="24"> He kutsuivat kaikki koululle iltakeskusteluun , joka käsitteli hallitusta ja politiikkaa , ja katujen kunnossapitoa , ja tämä oli todellinen oppimiskokemus .
(trg)="24"> Тие поканија секого во училиштето на едновечерна дебата за владата и политиката и дали улиците биле добри или не , и навистина се здобија со многу силно учење од искуство .
(src)="25.1"> Muut , kokeneemmat opettajat katsoivat minua ja sanoivat , " Siinä hän nyt on .
(src)="25.2"> Voi kuinka suloista .
(src)="25.3"> Hän yrittää saada tuon tehtyä . "
(trg)="25.1"> Постарите учители -- поискусните -- ме погледнуваа и велеа , " Ох , ене ја .
(trg)="25.2"> Тоа е баш симпатично .
(trg)="25.3"> Таа се обидува да го направи тоа . "
(src)="26"> ( Naurua ) " Hän ei tiedä mitä on luvassa . "
(trg)="26"> ( Смеење ) " Таа не знае во што се вовлекува . "
(src)="27.1"> Mutta tiesin että oppilaat tulisivat paikalle .
(src)="27.2"> Uskoin siihen .
(src)="27.3"> Kerroin heille joka viikko mitä odotin heiltä .
(trg)="27.1"> Но знаев дека децата ќе се појават .
(trg)="27.2"> И верував во тоа .
(trg)="27.3"> И секоја седмица им кажував што очекував од нив .
(src)="28"> Ja sinä iltana , kaikki 90 oppilasta -- asianmukaisesti pukeutuneina , tekivät työnsä ja omistautuivat sille .
(trg)="28"> И таа вечер , сите 90 деца -- се облекоа соодветно , ја вршеа својата работа , ја водеа .
(src)="29"> Minun tarvitsi vain istua ja katsoa .
(trg)="29"> Јас само седев и гледав .
(src)="30"> Se oli heidän tilaisuutensa .
(trg)="30.1"> Сè беше нивно .
(trg)="30.2"> Сè беше искуствено .
(src)="31.1"> Kokemus .
(src)="31.2"> Aito .
(src)="31.3"> Se merkitsi heille jotain .
(trg)="31.1"> Сè беше автентично .
(trg)="31.2"> Тоа многу им значеше .
(src)="32"> Ja he ottivat siitä vastuun .
(trg)="32"> И тие ќе напредуваат .
(src)="33"> Kansasista muutin ihanaan Arizonaan , missä opetin useita vuosia Flagstaffissa , tällä kertaa ala-asteella .
(trg)="33"> Од Канзас , се преселив во прекрасната Аризона , каде во Флегстаф предавав со години , овојпат на средношколци .
(src)="34"> Onneksi minun ei tarvinnut opettaa heille Amerikan valtio-oppia .
(trg)="34"> За среќа не морав да им предавам за Американската Влада .
(src)="35"> Pääsin opettamaan mielenkiintoisempaa ainetta , maantiedettä .
(trg)="35"> Имав прилика да им предавам за поинтересни теми од географија .
(src)="36"> Taas , innoissani oppimaan uutta .
(trg)="36"> И повторно , возбуда за учење .
(src)="37.1"> Mielenkiintoista tässä tyopaikassani Arizonassa oli , että minulla oli todella erikoislaatuisen monenkirjava ryhmä oppilaita , joiden kanssa työskentelin kunnallisessa koulussa .
(src)="37.2"> Joskus elämässä saamme tilaisuuksia .
(trg)="37.1"> Но она што беше интересно за ова работно место кое самата го најдов во Аризона , е што имав навистина невообичаена еклектична група деца со која работев во вистинско јавно училиште .
(trg)="37.2"> И имаше денови кога добивавме вакви можности .
(src)="38"> Ja eräs tällainen tilaisuus oli päästä tapaamaan Raul Rusesabaginaa , joka on se mies , jonka elämään elokuva " Hotelli Ruanda " perustuu .
(trg)="38"> А една од тие можности беше кога отидовме да го запознаеме Paul Rusesabagina , тоа е господинот врз кого е базиран филмот " Хотел Руанда " .
(src)="39"> Hän oli tulossa puhumaan naapurilukioomme .
(trg)="39"> И тој требаше да одржи говор во соседното училиште .
(src)="40"> Saatoimme kävellä sinne ; meidän ei edes tarvinnut maksaa bussimatkaa .
(trg)="40"> Можевме да отидеме пешки до таму ; не моравме ниту автобус да плаќаме .
(src)="41.1"> Siitä ei koitunut mitään kuluja .
(src)="41.2"> Täydellinen luokkaretki .
(trg)="41.1"> Немавме никакви трошоци .
(trg)="41.2"> Идеално патешествие .
(src)="42"> Mutta ongelmana oli miten puhua 7 .-ja 8 .-luokkalaisille kansanmurhasta ja käsitellä asiaa vastuullisella ja kunnioittavalla tavalla , jotta että he ymmärtävät sen .
(trg)="42"> Проблемот кој се појави е како да натераш седмо и осмо одделенци да зборуваат за геноцид и да се справат со темата на начин кој е одговорен и за почит , и да знаат како да се справат со тоа .
(src)="43"> Niinpä päätimme tarkastella Paul Rusesabaginaa esimerkkinä miehestä , joka käytti elämänsä tehdäkseen jotain positiivista .
(trg)="43"> И ние избравме да одиме да го гледаме Paul Rusesabagina како пример за еден господин кој се посветил да го искористи неговиот живот да стори нешто позитивно .
(src)="44"> Ja sitten haastoin oppilaat etsimään vastaavanlaisen henkilön omasta elämästään , tarinastaan tai maailmastaan johon he pystyivät samaistumaan ja joka on tehnyt samanlaisia asioita .
(trg)="44"> Потоа ги натерав децата да идентификуваат некого од нивниот живот , или во нивното минато , или во нивниот свет , за кого би можеле да кажат дека направил нешто слично .
(src)="45"> Pyysin heitä valmistamaan lyhytelokuvan aiheesta .
(trg)="45"> Побарав да креираат краток филм за тоа .
(src)="46"> Tämä oli ensimmäinen kerta kun teimme tämän .
(trg)="46"> Тоа беше прв пат да го правиме тоа .
(src)="47.1"> Kukaan ei oikein tiennyt miten tehdä lyhytelokuvia tietokoneella .
(src)="47.2"> Mutta he olivat innoissaan .
(src)="47.3"> Pyysin heitä toimimaan kertojina .
(trg)="47.1"> Никој не знаеше како се прават кратки филмови на компјутер .
(trg)="47.2"> Но се нафатија .
(trg)="47.3"> И ги замолив да го искористат својот глас во него .
(src)="48"> Tämä oli kaikkein hienoin hetki kun pyydät lapsia käyttämään omaa ääntään , ja pyydät heitä itse kertomaan , mitä he haluavat jakaa .
(trg)="48"> Тоа беше најпрекрасниот момент на откровение кога ќе ги замолите децата да го користат нивниот глас и ќе ги замолите да зборуваат за себе си , за она што сакаат да го споделат .
(src)="49"> Tehtävän viimeinen kysymys oli Kuinka aiot suunnitella oman elämäsi , jotta voit vaikuttaa positiivisesti muihin ihmisiin ?
(trg)="49"> Последната точка од задачата беше : како планирате да го искористите вашиот живот за да влијаете позитивно на други луѓе ?
(src)="50"> Mitä oppilaat kertovat kun kysyt heiltä ja kuuntelet heitä on ainutlaatuista .
(trg)="50"> Нештата кои децата ќе ги кажат кога ќе ги прашате и седнете да ги слушате се извонредни .
(src)="51"> Siirrytään Pennsylvaniaan jossa asun nykyään .
(trg)="51"> Премотуваме напред до Пенсилванија , каде се наоѓам и ден денес .
(src)="52"> Opetan Science Leadership Academyssa , joka on yhteistyökoulu Franklin Instituutin ja Philadelphian koulupiirin kanssa .
(trg)="52"> Предавам на Научната Академија за Лидерство , кое е партнерско училиште со институтот Френклин и училишната област во Филаделфија .
(src)="53"> Olemme kunnallinen lukio , mutta opiskelemme aika erilaisella tavalla .
(trg)="53"> Ние сме девет од вкупно дванаесет јавни училишта , но во училиштето работиме малку поразлично .
(src)="54"> Muutin sinne pääasiassa ollakseni opetusympäristossä joka todistaa tavan jolla tiesin oppilaiden oppivan , ja todella tutkii , mikä on mahdollista jos olemme valmiita luopumaan niistä vanhoista ajatusmalleista , siitä että tietoa on niukasti kuten silloin kun isoäitini kävi koulua tai kun isäni ja jopa minä olin koulussa tilanteessa jossa saatavillamme on liikaa tietoa .
(trg)="54"> Се преселив таму најмногу за да бидам дел од образовна средина која го потврдила начинот на кој знаев дека децата учат , и која навистина сакаше да испитува што сè е можно кога имате волја да напуштите некои од парадигмите од минатото , од информативниот мрак кога баба ми одела на училиште и кога татко ми па дури и кога јас одев на училиште , се до моментот кога имаме наплив од информации .
(src)="55"> Mitä siis teemme kun tieto ympäröi meitä kaikkialla ?
(trg)="55"> Па што правите кога информациите се секаде околу вас ?
(src)="56"> Miksi lasten pitää tulla kouluun , jos heidän ei enää ole pakko tulla sinne saadakseen tietoa ?
(trg)="56"> Зошто децата сеуште одат на училиште кога тие повеќе не мора да одат таму за да ги добијат информациите ?
(src)="57"> Philadelphiassa meillä on jokaiselle oppilaalle kannettava tietokone joten oppilaat tuovat ne joka päivä mukanaan kouluun ja vievät ne kotiin , jolloin tieto on heidän ulottuvillaan .
(trg)="57"> Во Филаделфија ние имаме програма лаптоп за секое дете , па децата го носат својот лаптоп секој ден , го враќаат дома , имаат постојан пристап до информациите .
(src)="58"> Tässä on ymmärrettä , että kun annamme apuvälineen , jonka avulla oppilaat voivat hankkia tietoa , on hyväksyttävä ajatus , että oppilaiden täytyy saada epäonnistua osana oppimisprosessia .
(trg)="58"> И она на што треба да се навикнете кога сте ја дале алатката за да им ги овозможите информациите на студентите , е дека треба да го прифатите и фактот што дозволувате децата да згрешат како дел од процесот на учење .
(src)="59"> Nykyaikainen opetusjärjestelmä on hullaantunut ajatuksesta että on olemassa vain yksi oikea vastaus jonka voi ympäröidä monivalintatehtävissä , ja kerron teille tänään , että tämä ei ole oppimista .
(trg)="59"> Токму сега се справуваме во образовната сфера со заљубеноста во културата на еден точен одговор кој може случајно да биде погоден на просечен тест со неколку можни решенија , и овде сум за да споделам со вас , дека тоа не е учење .
(src)="60"> On täysin väärin odottaa , että oppilaat eivät koskaan olisi väärässä .
(trg)="60"> Најголемата грешка која може да ја побарате е , да им кажете на децата никогаш да не грешат .
(src)="61"> Se , että vaadimme heiltä aina oikeaa vastausta ei anna heille mahdollisuutta oppia .
(trg)="61"> Да побарате од нив секогаш да го даваат точниот одговор не им овозможува да учат .
(src)="62"> Joten siksi teimme tämän projektin ja tämä on eräs projektityö .
(trg)="62"> Така започнавме со еден проект , а ова е еден од резултатите на проектот .
(src)="63"> En yleensä näytä niitä , koska kyse on epäonnistumisen ajatuksesta .
(trg)="63"> Јас речиси никогаш не ги прикажувам токму поради делот за идејата за неуспех .
(src)="64"> Oppilaani valmistivat nämä taulukot osana kokonaisuutta , jonka päätimme tehdä vuoden lopussa , liittyen öljyvuotoon .
(trg)="64"> Моите ученици ги креираа овие инфо-цртежи како резултат од лекцијата која ја работевме на крај на годината врзано со истекувањето на нафтата .
(src)="65"> Pyysin heiltä etsimään esimerkkejä olemassaolevista taulukoista , joita on monissa joukkotiedotusvälineissä ja tutkimaan niiden mielenkiintoisia osatekijöitä ja sitten tuottaa itse samanlainen jostakin toisesta ihmisen aiheuttamasta tuhosta Amerikan historiassa .
(trg)="65"> Побарав да ги земат примерите кои ги гледавме од инфо-цртежите кои постоеја во повеќето јавни медиуми , и да погледнат кои се нивните интересни компоненти , и да направат една за самите нив од друга катастрофа направена од човек во американската историја .
(src)="66"> Heillä oli tietyt kriteerit sen toteuttamiseen .
(trg)="66"> Добија одредени насоки како да го направат тоа .
(src)="67"> Tehtävän tekeminen oli heille hieman epämukavaa , koska emme olleet aiemmin tehneet näin eivätkä he tienneet tarkalleen miten toimia .
(trg)="67"> Малку им беше непријатно поради тоа , затоа што им беше првпат , и тие не знаеја точно како треба да го направат .
(src)="68"> He osavaat puhua -- oikein sujuvasti , ja he osaavat kirjoittaa todella , todella hyvin , mutta kun pyysin heitä välittämään ajatuksia erilaisella tavalla he kokivat sen hieman epämukavaksi .
(trg)="68"> Тие знаат да говорат -- многу течно , и можат да пишуваат , многу , многу добро , но барањето да ги искомуницираат идеите на поинаков начин беше малку непријатно за нив .
(src)="69"> Mutta annoin tilaa tarttua toimeen .
(trg)="69"> Им дадов доволно простор за да ја завршат работата .
(src)="70.1"> Olla luova .
(src)="70.2"> Keksiä keinot .
(trg)="70.1"> Креирајте .
(trg)="70.2"> Откријте како .
(src)="71"> Katsoa mitä pystymme tekemään .
(trg)="71"> Да видиме што можеме да сториме .
(src)="72"> Oppilas , joka yleensä valmisti visuaalisesti parhaan työn , ei tuottanut pettymystä .
(trg)="72"> И ученикот кој постојано ги креираше најдобрите визуелни ефекти не не разочара .
(src)="73"> Tämä tehtiin kahdessa , kolmessa päivässä .
(trg)="73"> Ова беше завршено за два или три дена .
(src)="74"> Tämä työ on oppilaan joka teki sitä johdonmukaisesti .
(trg)="74"> И ова е резултатот од ученикот кој го стори токму тоа .
(src)="75"> Kun sitten olin oppilaiden kanssa , kysyin heiltä , " Kenen työ on paras ? "
(trg)="75"> И кога седнав со учениците , ги прашав , " Кој беше најдобар ? "
(src)="76"> Ja he sanoivat heti , " Se on tuo . "
(trg)="76"> Веднаш одговорија , " Ене го . "
(src)="77.1"> Lukematta mitään .
(src)="77.2"> " Se on tuo . "
(trg)="77"> Не прочитав ништо .
(src)="78"> Ja kysyin , " Mikä tekee siitä hyvän ? "
(trg)="78.1"> " Ене го . "
(trg)="78.2"> И реков , " А што го прави најдобар ? "
(src)="79"> Ja he vastasivat , " No , se on hienosti suunniteltu ja hän käyttää hyvin värejä .
(trg)="79"> А тие , " Дизајнот е добар , а и користи добра боја .
(src)="80"> Ja siinä on ... " ja he kävivät ääneen läpi koko työn .
(trg)="80.1"> А исто така ... "
(trg)="80.2"> И тие ми го прераскажаа целото доживување .
(src)="81"> Ja pyysin , " Lukekaa se . "
(trg)="81"> И реков , " Ајде прочитајте го . "
(src)="82"> Ja he sanovat , " Ei , ei se olekaan niin hyvä . "
(trg)="82"> А тие , " Ова и не е толку добро . "
(src)="83"> Ja siirryimme seuraavaan -- se ei ollut visuaalisesti upea , mutta se oli informatiivinen -- ja puhuin tunnin oppimisprosessista , koska tärkeää ei ollut se , oliko työ täydellinen , tai oliko se jotain minkä minä voisin tehdä ;
(trg)="83"> И потоа преминавме на друг -- немаше многу добар визуелен приказ , но содржеше одлични информации -- и потрошивме еден час зборувајќи за процесот за учење , бидејќи не се работеше дали е перфектен или не , ниту дали тоа беше она што можевме да креираме ;
(src)="84.1"> tarkoitus oli että he toteuttivat sen itse .
(src)="84.2"> Se salli heidän epäonnistua , prosessoida , oppia .
(trg)="84.1"> се бараше од нив да креираат за самите себе .
(trg)="84.2"> И им дозволив да погрешат , да го процесираат тоа , да научат од него .
(src)="85.1"> Ja kun teemme tämän uudelleen luokkani kanssa tänä vuonna , he osaavat paremmin .
(src)="85.2"> Sillä oppiminen vaatii hieman epäonnistumista , koska epäonnistuminen on opettavaista prosessin aikana .
(trg)="85.1"> И кога ќе ја повториме истата постапка со мојот клас оваа година , тие ќе бидат подобри .
(trg)="85.2"> Бидејќи учењето треба да вклучи и одредени грешки , бидејќи грешките даваат насоки во процесот .
(src)="86"> Minulla olisi miljoonia kuvia joita voisin näyttää teille , ja minun täytyi valita huolellisesti -- tämä on yksi suosikeistani -- oppilaista jotka ovat oppimassa ja miltä oppiminen voi näyttää ympäristössä jossa luovumme ajatuksesta , että oppilaiden täytyy tulla kouluun saamaan tietoa , vaan sen sijaan kysymme , mitä he voivat tehdä sillä .
(trg)="86"> Постојат илјадници слики кои можам да ви ги прикажам овде , и морав да изберам внимателно -- ова е една од омилените -- од ученици кои учат , и како учењето може да изгледа во природа каде ја напуштивме идејата дека децата треба да дојдат на училиште за да ги добијат информациите , наместо тоа , прашајте ги што можат да сторат со нив .
(src)="87"> Kun heiltä kysytään mielenkiintoisia kysymyksiä
(trg)="87"> Поставете им навистина интересни прашања .