# fa/ted2020-276.xml.gz
# la/ted2020-276.xml.gz
(src)="1"> خوب ، من در چیزهای دیگه به جز فیزیک هم دست دارم .
(trg)="1"> Cetera praeter res physicam mihi placent .
(src)="2"> اتفاقاً ، حالا بیشتر روی چیزهای دیگه کار می‌کنم .
(trg)="2"> pleraque nunc cetera .
(src)="3"> یکی از اونها فاصلۀ خویشاوندی میان زبان‌های انسانه .
(trg)="3"> Inter linguas cognatio est una ex his .
(src)="4"> و متخصصان ، زبانشناس‌های تاریخی در آمریکا
(trg)="4"> Ac docti linguistae historiales Civitatibus Foederatis
(src)="5"> و در اروپای غربی بیشتر تلاش دارند تا از روابط دور ؛ گروه‌بندی‌های بزرگ ، مثلاً گروه‌بندی‌هایی که به زمان خیلی قدیم برمی‌گردند ، قدیمی‌تر از نسبت‌های فامیلی شناخته شده دوری جویند .
(trg)="5"> Europaeique plerumque vitant cognationes diffusas familiasque magnas familias cascas , cascior quam familias suetas .
(src)="6"> آنها از اون خوششان نمی‌آید . فکر می‌کند مسخرست . ولی من فکر نمی‌کنم مسخره باشه .
(trg)="6.1"> Monstrosas arbitrantur .
(trg)="6.2"> Immo ego haud monstrosas arbitror .
(src)="7"> و شماری زبانشناس برجسته هستند ، اکثراً روسی ، که دارند روی این مسئله در موسسۀ سانتا فی مسکو تحقیق می‌کنند ، و من خیلی دوست دارم ببینم به کجا می‌رسند .
(trg)="7"> Perdocti linguistae , fere Russi , id petunt in instituto Sanctae Fidei et Moscua , et consummationem videre me iuvet .
(src)="8"> آیا واقعاً به یک نیای یگانه در در حدود ۲۰ تا ۲۵ ، ۰۰۰ سال پیش منتهی میشه ؟
(trg)="8"> Accedetne ad matrem solam XX aut XXV milium abhinc annos ?
(src)="9"> و چی میشه اگه به قبل این جد اصلی برگردیم ، زمانی که احتمالاً رقابتی میان زبان‌های گوناگون بوده ؟
(trg)="9"> Si etiam matrem solam excedemus , dum fortasse multae linguae se certent ?
(src)="10"> تا کجا عقب می‌ره ؟ زبان مدرن چه قدر قدمت داره ؟
(trg)="10.1"> Quo usque tandem continuat ?
(trg)="10.2"> Quo tempore lingua moderna continuat ?
(src)="11"> به چند ده هزار سال پیش برمی‌گرده ؟
(trg)="11"> Quot milium annorum continuat ?
(src)="12"> کریس اندرسن : آیا شما حدس یا انتظاری برای جواب این سوال دارید ؟
(trg)="12"> Chris Anderson : Coniecturamne aut spes responsi habes ?
(src)="13"> مُری گِل-مان : خب ، من حدس می‌زنم که زبان مدرن باید قدیمی‌تر از آن نقاشی‌های و حکاکی‌ها و مجسمه‌سازی‌ها در غارها و جای پای رقص‌ها در گل نرم غارها در اروپای غربی باشه در دورۀ اوريگناسی حدود ۳۵ ، ۰۰۰ سال پیش یا قبلتر .
(trg)="13"> Orator : Ut mihi videtur , lingua moderna vetustior quam picturae inscriptaque simulacrique in speluncis et vestigia saltatione in creta in spelunca Europae Occidentalis aetate Aurignacia XXXV millium abhinc annos , fortasse antehac .
(src)="14"> برایم باورکردنی نیست که اونها قادر به انجام تمام این کارها بودند و یک زبان مدرن نداشتند .
(trg)="14"> Homines omnia fecisse sed lingua moderna caruisse non credo .
(src)="15"> پس من حدس می‌زنم که اصل واقعی زبان مدرن حداقل تا اون حد قدیمی است یا شاید هم قدیمی‌تره .
(trg)="15"> Ergo mater vera saltim huc continuat et fortasse latior .
(src)="16"> ولی این بدان معنی نیست که تمام یا حتی اکثریت زبان‌های فعلی نمی‌تونند از یک زبان که شاید خیلی تازه‌تر از اون باشه نشأت گرفته باشند ، مثلاً ۲۰ ، ۰۰۰ سال ، یا چیزی در این حدود . این چیزیه که ما بهش پدیدۀ تگنا می‌گیم .
(trg)="16.1"> Immo non sequitur id quod omnes , aut multae aut plurimae , linguarum modernarum venire propriore quae XX millium abhinc annos nata est possunt .
(trg)="16.2"> Angustiae appellantur .
(src)="17"> کریس : خب ، شاید فیلیپ اندرسن درست می‌گفت .
(trg)="17"> CA : Philippus Anderson recte fortasse dixit .
(src)="18"> شاید شما در مورد همه چیز از هر کسی بیشتر می‌دونید .
(trg)="18"> Plura conctorum quam cuncti tu scias .
(src)="19"> افتخار دادید . مری گل-مان ، سپاسگزارم .
(trg)="19.1"> Honor apud nos .
(trg)="19.2"> Murraius Gell-Mann , gratias tibi .
(src)="20"> ( تشویق )
(trg)="20"> ( plausus )