# et/ted2020-1008.xml.gz
# pl/ted2020-1008.xml.gz
(src)="1.1"> On suur rõõm olla siin ja rääkida asjast , mis on mulle südamelähedane .
(src)="1.2"> See on ilu .
(trg)="1"> Opowiem wam o temacie bliskim mojemu sercu , czyli o pięknie .
(src)="2"> Kunstifilosoofia , esteetika on õigupoolest minu töö .
(trg)="2"> Z zawodu jestem filozofem sztuki i estetyki .
(src)="3"> Ma üritan saada aru , mis on ilu elamus nii filosoofiliselt , psühholoogiliselt kui intellektuaalselt ning leida selles nii mõistuspärast kui ka seda , mis inimesi ilu mõistmisel eksiteele viib .
(trg)="3"> Staram się zrozumieć , dzięki filozofii i psychologii , czym jest doświadczanie piękna , co można o tym powiedzieć , w jaki sposób staramy się je zrozumieć .
(src)="4.1"> See on äärmiselt keeruline teema .
(src)="4.2"> Osaliselt sellepärast , et asjad , mida me peame ilusaks , on väga erinevad .
(trg)="4"> To bardzo skomplikowany temat , bo rzeczy , które uważamy za piękne bardzo się różnią .
(src)="5"> Pean siin silmas puhtalt ilu varieeruvust : beebi nägu , Berliozi " Harold Itaalias " , filmid nagu " Võlur Oz " , Tšehhovi näidendid , Kesk-California maastikud , Hokusai vaade Fuji mäele , " Roosikavaler " , imeline võiduvärav Maailmakarika turniiril , Van Goghi " Tähine öö " , Jane Austeni romaan , Fred Astaire tantsimas ekraanil .
(trg)="5"> Pomyślcie tylko , twarz dziecka , " Harold we Włoszech " Berlioza , filmy jak " Czarnoksiężnik z krainy Oz " sztuki Czechowa , krajobraz centralnej Kalifornii , widok na górę Fuji , " Kawaler Srebrnej Róży " wspaniały gol , podczas Mistrzostw Świata , " Gwieździsta Noc " Van Gogh 'a powieść Jane Austen , tańczący Fred Astaire ,
(src)="6"> See lühike nimekiri sisaldab inimolendeid , looduslikke pinnavorme , kunstiteoseid ning inimeste oskusi .
(trg)="6"> W skład tej listy wchodzą , ludzie , pejzaże , dzieła sztuki , świadectwa ludzkich umiejętności .
(src)="7"> Kirjeldus , mis selgitab ilu olemasolu kõiges nimekirja kuuluvas , ei saa olema lihtne .
(trg)="7"> Wyjaśnienie zjawiska piękna dla każdej wymienionej rzeczy nie będzie proste ,
(src)="8"> Siiski saan ma anda teile aimu sellest , mida ma pean kõige olulisemaks teooriaks ilust , mis meil on .
(trg)="8"> jednakże dam wam przedsmak czegoś co uważam za najważniejszą teorię piękna nam dostępną .
(src)="9"> See teooria ei tule kunstifilosoofilt , postmodernistlikult kunstiteoreetikult , ega ennasttäis kunstikriitikult .
(trg)="9"> Nie stworzył jej filozof sztuki , ani postmodernista , albo przemądrzały krytyk sztuki .
(src)="10.1"> Ei , see teooria tuleb mehelt , kes on nuivähkide , ussikeste ja tuvide paljunemise ekspert .
(src)="10.2"> Ja te teate , keda ma siin silmas pean - Charles Darwinit .
(trg)="10.1"> Ta teoria została sformułowana przez eksperta od robaków i hodowli gołębi Wiecie kogo mam na myśli ...
(trg)="10.2"> Karola Darwina .
(src)="11"> Loomulikult arvavad paljud inimesed , et nad teavad õiget vastust sellele küsimusele , mis on ilu .
(trg)="11"> Wielu ludzi sądzi , ze już znają odpowiedź na pytanie czym jest piękno ?
(src)="12"> Ilu on vaataja silmades .
(trg)="12"> Piękno leży w oku patrzącego .
(src)="13"> Ilu on see , mis puudutab sind isiklikult .
(trg)="13"> To coś co cię porusza .
(src)="14"> Mõned inimesed , eriti akadeemikud , eelistavad öelda , et ilu on kultuuriliselt mõjutatud vaataja silmades .
(trg)="14"> Albo , jak twierdzą niektórzy , szczególnie kręgi akademickie , piękno jest uwarunkowane kulturowo. piękno jest uwarunkowane kulturowo .
(src)="15"> Inimesed on nõus , et maalid , filmid või muusika on ilusad , sest nende kultuuriline taust määrab esteetilise maitse ühtsuse .
(trg)="15"> Obrazy , filmy i muzyka wydają się piękne z powodu warunkowania kulturowego .
(src)="16"> Eelistused nii loodusliku ilu kui ka kunsti osas on üpriski kultuuriülesed .
(trg)="16"> Miłość do naturalnego piękna i sztuki podróżuje między kulturami bez przeszkód .
(src)="17"> Jaapanis armastatakse Beethovenit .
(trg)="17"> Japończycy kochają Beethovena ,
(src)="18"> Peruulased armastavad jaapani graafikat .
(trg)="18"> W Peru modne są drewniane pieczęcie .
(src)="19"> Inka skulptuure hinnatakse aareteks Suurbritannia muuseumites , samas kui Shakespeare 'i tõlgitakse peaaegu igasse maailma keelde .
(trg)="19"> A rzeźby Inków są skarbami w angielskich muzeach , Szekspira tłumaczy się na wszystkie języki świata .
(src)="20"> Või mõelge vaid Ameerika jazzist , Ameerika filmidest - need jõuavad kõikjale .
(trg)="20"> A amerykański jazz i Amerykańskie filmy ... są wszędzie .
(src)="21"> Kunstis on väga palju erinevusi , kuid on ka palju universaalseid , kultuuriüleseid esteetilisi naudinguid ja väärtusi .
(trg)="21"> Jest dużo różnic w sztuce , ale są też uniwersalne międzykulturowe przyjemności i wartości .
(src)="22"> Kuidas seda universaalsust seletada ?
(trg)="22"> Jak inaczej wyjaśnić tą uniwersalność ?
(src)="23"> Parim vastus peitub katses rekonstrueerida darvinistlik evolutsiooniteooria meie kunstilistest ja esteetilistest eelistustest .
(trg)="23"> Najlepszą odpowiedzią jest próba odtworzenia historii ewolucji naszych estetycznych preferencji .
(src)="24.1"> Me peame uurima oma praegust kunstilist maitset ja eelistusi ning selgitama välja , kuidas need meie teadvuses on kujunenud .
(src)="24.2"> Tegevustest , mis on pärit eelajaloolisest , jääaegsest keskkonnast , kus tegelikult inimesteks kujunesime , kuid ka sotsiaalsetest olukordadest , kus oleme välja arenenud .
(trg)="24.1"> Rozłożymy na czynniki pierwsze nasze upodobania i wyjaśnimy w jaki sposób zostały wpisane w naszą świadomość .
(trg)="24.2"> Poprzez wpływ prehistorycznego środowiska naturalnego gdzie staliśmy się ludźmi , oraz dzięki sytuacjom towarzyskim w których wyewoluowaliśmy .
(src)="25"> Taoline inimese lahtimonteerimine saab tuge eelajaloolistest allikatest .
(trg)="25.1"> W tej analizie można się wspomóc prehistorycznym zapisem ewolucji .
(trg)="25.2"> Chodzi o skamieliny ,
(src)="26"> Fossiilidest , koopamaalingutest ja muust sarnasest .
(trg)="26"> rysunki na ścianach jaskiń .
(src)="27"> Tuleb võtta arvesse seda , mida teame 19 .-20 . sajandini isoleerituna elanud kütt-korilaste esteetilistest eelistustest .
(trg)="27"> Trzeba też wziąć pod uwagę zamiłowania estetyczne grup myśliwych zbieraczy które przetrwały do XIX i XX wieku .
(src)="28"> Nii , mul isiklikult pole vähimatki kahtlust , et ilu kogemine , kogu emotsionaalse intensiivsuse ja naudinguga , kuulub meie psühholoogia valdkonda .
(trg)="28"> Osobiście nie wątpię , Osobiście nie wątpię , że przyjemność z doświadczania piękna jest częścią rozwiniętej psychiki .
(src)="29"> Ilu kogemine on üks osa darvinistlike kohanemiste seerias .
(trg)="29"> To fragment serii adaptacji darwinowskich .
(src)="30"> Ilu on kohanemisvõime , mida me laiendame ja võimendame meelelahutuse ja kunstiteoste loomiseks ja nautimiseks .
(trg)="30"> Piękno jest efektem adaptacji , który rozwineliśmy i wzmocniliśmy przy wytwarzaniu i docenianiu dzieł sztuki i wydarzeń rozrywkowych .
(src)="31"> Nagu mitmed teist teavad , toimib evolutsioon kahel peamisel mehhanismil .
(trg)="31"> Ewolucja posługuje się dwoma głównymi mechanizmami .
(src)="32.1"> Esimene neist on looduslik valik ehk juhuslikud hälbimised ja valikuline säilitamine ning meie anatoomia ja füsioloogia .
(src)="32.2"> See on kõhunäärme , silma või sõrmeküünte areng .
(trg)="32"> Pierwszym jest dobór naturalny , losowe mutacje i wybiórcze zapamiętanie , oraz nasza anatomia i fizjologia , ewolucja oka , trzustki czy paznokci .
(src)="33"> Looduslik valik seletab ka paljusid algelisi reaktsioone nagu tülgastus mädaneva liha haisust ning hirme nagu madude kartmine või hirm seista kaljuservale liiga lähedal .
(trg)="33"> Dobór naturalny wyjaśnia uczucie odrazy na zapach gnijącego mięsa , fobie , jak strach przed wężami czy lęk wysokości .
(src)="34"> Looduslik valik selgitab ka seksuaalset naudingut , magusa , rasvase ja valgurikka eelistamist , mis selgitab paljude toitude populaarsust ja seda puuviljadest ning šokolaadist kuni grillitud ribideni .
(trg)="34"> Dobór naturalny wyjaśnia przyjemności , przyjemność seksualną , apetyt na słodycze , tłuszcz , proteiny , co pokazuje czemu lubimy niektóre potrawy , dojrzałe owoce , czekoladę czy żeberka z grilla .
(src)="35"> Teine oluline evolutsiooni printsiip on seksuaalne valik , mis toimib hoopis erinevalt .
(trg)="35"> Drugą zasadą ewolucji jest selekcja seksualna , która działa inaczej .
(src)="36"> Paabulinnu uhke saba on selle kõige kuulsam näide .
(trg)="36"> Piękny pawi ogon jest najlepszym przykładem .
(src)="37"> See ei arenenud välja ellujäämiseks .
(trg)="37"> Nie pomaga w przetrwaniu .
(src)="38"> Pigem on see ellujäämise takistuseks .
(trg)="38"> Właściwie tylko przeszkadza .
(src)="39"> Paabulinnu saba põhjuseks on paaritumisvalikud , mida teevad paabulinnu emalinnud .
(trg)="39"> Jest za to wynikiem wyborów partnerów przez samice pawia .
(src)="40"> See on üsna tuttav lugu .
(trg)="40"> To typowe .
(src)="41"> Naised on need , kes ajalugu kujundavad .
(trg)="41"> Kobiety napędzają historię .
(src)="42"> Darwin ise arvas muuseas , et paabulinnu saba on emalindude arvates ilus .
(trg)="42"> Sam Darwin nie miał wątpliwości , że pawi ogon jest piękny w oczach partnerki .
(src)="43"> Ta kasutaski seda sõna .
(trg)="43"> Tak właśnie powiedział .
(src)="44"> Pidades need ideed hästi meeles , võime öelda , et ilu kogemus on üks viise , kuidas evolutsioon toimib ja erutust , huvi , imetlust või isegi kinnismõtteid luues innustab meid tegema ellujäämiseks ja elu jätkamiseks vajalikke otsuseid .
(trg)="44"> Pamiętając to wszystko , można powiedzieć , że piękno jest jednym ze sposobów na jaki ewolucja podtrzymuje zainteresowanie czy nawet obsesję zainteresowanie czy nawet obsesję by zachęcić nas do podjęcia najlepszej decyzji z punktu widzenia przetrwania gatunku .
(src)="45"> Ilu on looduse viis mõjutada meid distantsilt .
(trg)="45"> Piękno jest narzędziem jakie ewolucja wykorzystuje na odległość .
(src)="46"> Kohanemiseks hea maastik otseselt toiduks ju ei kõlba .
(trg)="46"> Nie można się najeść przepięknym krajobrazem .
(src)="47"> See ei anna kasu lapsele ega kallimale .
(trg)="47.1"> A co z dzieckiem , czy kochankiem ?
(trg)="47.2"> A co z dzieckiem , czy kochankiem ?
(src)="48"> Evolutsiooni trikk on muuta need ilusaks , et need oleksid ligitõmbavad ja pakuksid naudingut vaid vaatamisest .
(trg)="48"> Ewolucja sprawia , że wydają się piękni by roztaczali magnetyzm i przyjemność dzięki samemu patrzeniu .
(src)="49"> Mõelge korraks olulise esteetilise naudingu allikale - kaunite maastike ligitõmbavusele .
(trg)="49"> Zatrzymajmy się na źródle zadowolenia estetycznego z pięknych krajobrazów .
(src)="50"> Inimesed väga erinevatest kultuuridest üle maailma kipuvad armastama maastikke , mis juhtumisi on sarnased pleistotseeni savannidele , kus inimesed arenesid .
(trg)="50"> Ludzie z różnych kultur na całym świecie lubią podobny rodzaj krajobrazu , przypadkowo typowy dla plejstoceńskiej sawanny z kolebki życia ludzi .
(src)="51"> Sama maastikku võib näha kalendritel , postkaartidel , golfiradade ning parkide kujunduses ja kuldselt raamitud maalidel , mis ripuvad elutubades New Yorgist Uus-Meremaani .
(trg)="51"> Ten krajobraz widać na kalendarzach , pocztówkach polach golfowych i parkach , w oprawionych obrazach wiszących w salonach od Nowego Jorku aż po Nową Zelandię .
(src)="52"> See on nagu Hudsoni jõe koolkonna maastik , millel on avarad rohumaad vaheldumisi puuderühmadega .
(trg)="52"> To krajobraz szkoły Hudson River : otwarte przestrzenie , niewysoka trawa , a pomiędzy nią drzewa .
(src)="53"> Puud , muuseas , hargnevad eelistatult võimalikult maapinna lähedalt , mis tähendab , et need on puud , mille otsa saaks ohu korral ronida .
(trg)="53"> Drzewa powinny być pochylone , z gałęziami blisko ziemi , tak żeby można się wspiąć w razie potrzeby .
(src)="54.1"> Sellel maastikul on nähtav mõni veekogu või märgid veest sinaval horisondil .
(src)="54.2"> Samuti on seal linnud-loomad ning mitmekesine rohelus .
(src)="54.3"> Ja lõpuks , pange tähele , rada või tee või hoopiski jõekallas või rannajoon , mis kulgeb kaugusesse , kutsudes endale järgnema .
(trg)="54"> Krajobraz pokazuje pobliskie źródło wody , lub woda błyszczy w oddali , są ślady życia zwierzęcego i różnorodna roślinność , koniecznie jest też ścieżka lub droga. ścieżka lub droga , wzdłuż rzeki lub wybrzeża która niknie w oddali , aż chce się nią przejść .
(src)="55"> Sellist maastikku peetakse ilusaks isegi neis riikides , kus seda ei esine .
(trg)="55"> Ten typ krajobrazu jest piękny nawet dla mieszkańców krajów w których nie występuje .
(src)="56"> Ideaalne savannimaastik on üks selgemaid näiteid , kus inimesed kõikjal maailmas leiavad ilu sarnases visuaalses kogemuses .
(trg)="56"> Idealny krajobraz sawanny jest jasnym przykładem tego , że wszyscy ludzie znajdują piękno w podobnych doświadczeniach .
(src)="57"> Seejuures võib vaielda , et see on ju looduslik ilu .
(trg)="57"> Można argumentować , że to piękno naturalne .
(src)="58"> Kuidas on lugu kunstiga ?
(trg)="58"> Ale co ze sztuką ?
(src)="59"> Kas see ei sõltu täiesti kultuurist ?
(trg)="59"> Czy nie zależy od kultury ?
(src)="60"> Ei , ma ei arva nii .
(trg)="60"> Nie sądzę .
(src)="61"> Selle selgitamiseks vaataksin jällegi tagasi eelajaloolisesse aega .
(trg)="61"> Wróćmy do prehistorii , żeby to zbadać .
(src)="62"> Varaseimateks inimese loodud kunstiteosteks peetakse oskuslikke koopamaalinguid , mida teame Lascaux 'st ja Chauvet 'st .
(trg)="62"> Zakłada się , że najwcześniejsze dzieła sztuki to rysunki naskalne , w miejscach jak Lascaux oraz jaskiniach Chauvet
(src)="63"> Chauvet ' koopad on umbes 32 000 aastat vanad nagu ka mõned väikesed , realistlikud naise ja loomade kujud samast perioodist .
(trg)="63"> oraz jaskiniach Chauvet mające ponad 32,000 lat , razem z kilkoma rzeźbami kobiet i zwierząt z tego okresu .
(src)="64"> Kuid kunstilised oskused on tegelikult hoopis vanemad .
(trg)="64"> Ale zdolności artystyczne są jeszcze starsze .
(src)="65"> Ilusaid merekarpidest keesid , mis näevad välja kui miski , mida võiks leida käsitöölaadalt , ning ookrit kehamaalinguiks on leitud umbes 100 000 aasta vanustena .
(trg)="65"> Naszyjniki z muszelek zupełnie jak ze straganów z biżuterią ochrę używaną do malowania ciała znaleziono sprzed 100 tys .
(src)="66"> Kuid kõige intrigeerivamad leiud on veelgi vanemad .
(trg)="66.1"> lat .
(trg)="66.2"> Ale najciekawsze przedmioty są jeszcze starsze .
(src)="67"> Mõtlen siin niinimetatud Acheuli käsikirveid .
(trg)="67"> Mam na myśli aszelskie narzędzia .
(src)="68"> Vanimad kivist tööriistad on kirved Olduvai kuristikust Ida-Aafrikas .
(trg)="68"> Najstarszymi są siekierki z Wąwozu Olduvai we wschodniej Afryce .
(src)="69"> Need on umbes kaks ja pool miljonit aasta vanad .
(trg)="69"> Mają dwa i pół miliona lat .
(src)="70"> Need rohmakad tööriistad olid olemas tuhandeid sajandeid kuni umbes 1,4 miljonit aastat tagasi hakkas Homo erectus neid tahuma õhukesteks kiviplaatideks , mis vahel olid ovaalsed , kuid enamasti meenutasid sümmeetrilist teravatipulist lehte või pisarat .
(trg)="70.1"> Te prymitywne narzędzia istniały od tysięcy wieków aż do 1.4 miliona lat temu , kiedy Homo erectus zaczął wytwarzać cienkie ostrza z kamienia owalne i zaokrąglone .
(trg)="70.2"> Czasem , coś co wygląda jak symetryczny liść lub kropla wody .
(src)="71"> Need Acheuli käsikirved said oma nime St Acheuli järgi Prantsusmaal , kus esmaleiud 19 . sajandil tegid alguse nende leidmisele tuhandetes paikades Aasias , Euroopas ja Aafrikas - peaaegu kõikjal , kus Homo erectus ja Homo ergaster elutsesid .
(trg)="71.1"> Te aszelskie ostrza , nazwane od St .
(trg)="71.2"> Acheul we Francji gdzie znaleziono je w XIX wieku ...
(trg)="71.3"> Wykopano ich tysiące w Azji , Europie i Afryce , wszędzie gdzie żyli Homo erectus i Homo ergaster .
(src)="72"> Selline kogus neid käsikirveid näitab , et neid ei tehtud loomade tapmiseks .
(trg)="72"> Liczebność tych narzędzi wskazuje , że nie używano ich do oprawiania zwierząt .
(src)="73"> Sellele hüpoteesile annab tuge ka tõsiasi , et erinevalt teistest tolle aja tööriistadest ei näita käsikirved enamasti kulumise märki , isegi mitte peentel servadel .
(trg)="73"> Co ciekawsze , w przeciwieństwie do innych narzędzi z tego okresu nie wykazują one śladów użytkowania na delikatnych ostrzach .
(src)="74"> Mõned neist on igal juhul veristamiseks liiga suured
(trg)="74"> Niektóre są za duże by mogły służyć do oprawiania zwierząt .
(src)="75"> Nende sümmeetria , atraktiivsed materjalid , ja ennekõike täpne meistritöö on lihtsalt ilusad ka tänapäeval .
(trg)="75"> Ich symetria , materiały użyte , oraz co najważniejsze dokładne wykonanie są przepiękne nawet dla nas .
(src)="76.1"> Seega , mis olid need iidsed ...
(src)="76.2"> Need riistad on iidsed , nad on võõrad , kuid samal ajal ka kuidagi tuttavad .
(trg)="76"> Są bardzo stare , są też trochę obce , ale jednocześnie są nam bliskie .
(src)="77"> Milleks neid kasutati ?
(trg)="77"> Do czego się ich używało ?
(src)="78"> Parim vastus sellele on see , et need olidki varaseimad kunstiteosed , praktilised tööriistad , mis muudeti haaravateks esteetilisteks objektideks , millel on elegantne kuju ja osav teostus .
(trg)="78"> Najlepszą odpowiedzią , jest to , że były dosłownie najwcześniejszymi dziełami sztuki , narzędziami , które stały się urzekającymi artefaktami , dzięki eleganckim kształtom i mistrzowskiemu wykonaniu .
(src)="79.1"> Käsikirved märgivad inimajaloos evolutsioonilist edasiminekut .
(src)="79.2"> Tööriistad hakkasid toimima darvinistliku hea seisundi signaalina , mis täitsid sama funktsiooni nagu paabulinnu saba , kuid erinevalt karvadest või sulgedest on käsikirved teadlikult ja targalt meisterdatud .
(trg)="79.1"> Te siekierki świadczą o postępie w historii ewolucji .
(trg)="79.2"> Funkcjonują jako Darwinowskie świadectwo zdrowia , to pokaz , przedstawienie , jak pawi ogon , ale w przeciwieństwie do włosów i piór , siekierki są świadomie i sprytnie wytwarzane .
(src)="80"> Arukalt tehtud käsikirved näitasid ihaldusväärseid isiksuseomadusi : intelligentsi , käelisi oskusi , planeerimisoskust , kohusetundlikkust ja vahel ka haruldaste materjalide omamist .
(trg)="80"> Właściwie wytworzone siekierki wskazywały na zdolności twórcy : inteligencję , zdolności manualne zdolność planowania , sumienność oraz dostęp do rzadkich materiałów .
(src)="81"> Üle kümnete tuhandete põlvkondade tõstsid need oskused staatust neil , kes neid väljendasid ja said soo jätkamisel eelise vähem osavate ees .
(trg)="81"> Przez dziesiątki tysięcy pokoleń , te umiejętności podnosiły status ludzi , którzy dzięki nim mieli przewagę nad innymi przy wydawaniu potomstwa .
(src)="82"> See on küll vana ütlus , aga tundub toimivat : " Äkki tuled mu koopasse ja ma näitan sulle oma käsikirveid ? "
(trg)="82"> To stara prawda , ale wydaje się działać : " Wpadnij do mojej jaskini , to pokażę ci moje siekierki "
(src)="83"> ( Naer ) Kuigi loomulikult on seejuures huvitav , et me ei saa olla kindlad , kuidas see idee edastati , sest Homo erectusel , kes need esemed tegi , ei olnud keelt .
(trg)="83"> ( Śmiech ) Nie możemy być pewni w jaki sposób to się odbywało bo Homo erectus , którzy je wytwarzali , nie znali języka .
(src)="84"> Seda on raske mõista , aga see on hämmastav fakt .
(trg)="84"> Trudno to sobie wyobrazić , ale to prawda .
(src)="85"> Need esemed tegi hominiidi eellane , Homo erectus või Homo ergaster , umbes 50-100 000 aastat enne keele teket .
(trg)="85"> Ten przedmiot był zrobiony przez naszego przodka , Homo erectus lub Homo eraster , na 50-100 tys. lat przed powstaniem mowy .
(src)="86"> Ulatudes üle miljonite aastate , on käsikirved üks vanimaid kunstilisi traditsioone inimkonna ajaloos .
(trg)="86"> Żywa przez ponad milion lat tradycja tworzenia siekierek jest najdłuższą tradycją artystyczną w całej historii ludzkości .
(src)="87.1"> Käsikirve eepose lõpuks oli Homo sapiens , nagu neid siis kutsuti , leidlik leidmaks uusi viise lõbustamiseks ja vaimustamiseks .
(src)="87.2"> Ehk kasutati naljade rääkimist , jutuvestmist , tantsu või soenguid .
(trg)="87"> Na sam koniec , Homo sapiens , jak ich nazywano , znajdowali nowe rodzaje rozrywki znajdowali nowe rodzaje rozrywki jak opowiadanie kawałów , historii , taniec czy stylizacja włosów .
(src)="88"> Jah , soenguid , ma olen kindel .
(trg)="88"> Właśnie tak , stylizacja .
(src)="89"> Nüüdisajal ollakse oskuslikud kujuteldavate maailmade loomises kirjanduses ja filmides ning emotsioonide väljendamises muusika , maalimise ja tantsuga .
(trg)="89"> Dla ludzi współczesnych technologia jest używana do tworzenia fikcyjnych światów w powieściach i filmach by przekazać głębokie emocje w muzyce , obrazie i tańcu .
(src)="90"> Kuid siiski on fundamentaalne omadus , mis on säilinud eelajaloolisest esteetilisest soovist : me leiame ilu oskuslikes esitlustes .
(trg)="90"> Ale nadal istnieje jedna podstawowa cecha naszej dawnej osobowości i gustów estetycznych : Piękno jakie widzimy w umiejętnych pokazach .
(src)="91"> Lascaux , Louvre või Carnegie Hall - inimolenditel on püsiv sünnipärane tõmme oskusliku kunsti esituse poole .
(trg)="91"> Od Lascaux , przez Luwr , aż do Carnegie Hall , ludzie gustują niezmiennie w przedstawieniach , które wymagają umiejętności .
(src)="92"> Me leiame ilu asjades , mis on hästi tehtud .
(trg)="92"> Piękno jest w rzeczach umiejętnie wykonanych .
(src)="93"> Järgmine kord , kui möödute ehtepoe aknast ja vaatate kaunilt lõigatud pisarakujulist vääriskivi , ärge arvake , et vaid teie kultuur ütleb teile , et see sädelev juveel on ilus .
(trg)="93"> Następnym razem przechodząc obok oszlifowanego kamienia u jubilera , nie bądźcie pewni że to tylko kultura mówi nam , że ten błyszczący , kształtny klejnot jest piękny .
(src)="94"> Teie kauged eellased armastasid seda kuju ja pidasid selle tahumise oskust ilusaks isegi enne , kui suutsid seda sõnadesse panna .
(trg)="94"> Nasi przodkowie uwielbiali ten kształt i widzieli piękno w umiejętności jego odtworzenia nawet przed czasem gdy mogli dać temu wyraz w słowach .
(src)="95"> Kas ilu on tõesti vaataja silmades ?
(trg)="95"> Czy piękno jest względne ?
(src)="96"> Ei , see on sügaval me teadvuses .
(trg)="96"> Nie , jest w naszych umysłach .
(src)="97"> See on kingitus , mis on pärandatud oskuste ja rikaste emotsioonide kaudu meie kõige kaugematelt eellastelt .
(trg)="97"> To dar od naszych przodków , świadectwo ich umiejętności i życia emocjonalnego .
(src)="98"> Meie tugevad reaktsioonid piltidele , kunstis väljendatud emotsioonidele , muusika ilule ja öötaevale on meiega ja ka meie järglastega sama kaua kuni inimrass eksisteerib .
(trg)="98"> Silne reakcje na obrazy , wyrażanie emocji w sztuce , piękno muzyki i nocnego nieba zostaną z nami i naszymi potomkami tak długo jak istnieje rasa ludzka .
(src)="99"> Aitäh .
(trg)="99"> Dziękuję .
(src)="100"> ( Aplaus )
(trg)="100"> ( Brawa )
# et/ted2020-1013.xml.gz
# pl/ted2020-1013.xml.gz