# et/ted2020-1008.xml.gz
# hy/ted2020-1008.xml.gz
(src)="1.1"> On suur rõõm olla siin ja rääkida asjast , mis on mulle südamelähedane .
(src)="1.2"> See on ilu .
(trg)="1"> Ուրախ եմ գտնվել այստեղ և խոսել ձեզ հետ մի թեմայի ' գեղեցկության շուրջ , որը շատ հոգեհարազատ է ինձ :
(src)="2"> Kunstifilosoofia , esteetika on õigupoolest minu töö .
(trg)="2"> Իրականում ես զբաղվում եմ արվեստի , գեղագիտության փիլիսոփայությամբ դրամ վաստակելու համար :
(src)="3"> Ma üritan saada aru , mis on ilu elamus nii filosoofiliselt , psühholoogiliselt kui intellektuaalselt ning leida selles nii mõistuspärast kui ka seda , mis inimesi ilu mõistmisel eksiteele viib .
(trg)="3"> Ես փորձում եմ բանականորեն , փիլիսոփայորեն , հոգեբանորեն պարզել ' որն է գեղեցկության էությունը , ինչ խելամիտ բան կարելի է ասել դրա վերաբերյալ և ինչպես են մարդիկ դառնում անկառավարելի ' փորձելով հասկանալ դրա էությունը :
(src)="4.1"> See on äärmiselt keeruline teema .
(src)="4.2"> Osaliselt sellepärast , et asjad , mida me peame ilusaks , on väga erinevad .
(trg)="4"> Հիմա դա ծայրահեղ բարդ թեմա է համարվում , մասնավորապես այն պատճառով , որ այն բաները , ինչ մենք գեղեցիկ ենք անվանում շատ տարբեր են :
(src)="5"> Pean siin silmas puhtalt ilu varieeruvust : beebi nägu , Berliozi " Harold Itaalias " , filmid nagu " Võlur Oz " , Tšehhovi näidendid , Kesk-California maastikud , Hokusai vaade Fuji mäele , " Roosikavaler " , imeline võiduvärav Maailmakarika turniiril , Van Goghi " Tähine öö " , Jane Austeni romaan , Fred Astaire tantsimas ekraanil .
(trg)="5"> Ես ի նկատի ունեմ պատկերացրեք ակնհայտ զանազանությունը ' մի երեխայի դեմք , Բերլիոզի & lt ; & lt ; Հարոլդն Իտալիայում & gt ; & gt ; սիմֆոնիան , այնպիսի ֆիլմեր , ինչպիսին են , օրինակ , & lt ; & lt ; Կախարդը Օզից & gt ; & gt ; կամ Չեխովի պիեսները , կենտրոնական Կալիֆորնիայի բնապատկերը , Հոկուսայի ' Ֆյուջի սարի տեսարանը , & lt ; & lt ; Վարդերի ասպետը & gt ; & gt ; , աշխարհի ֆուտբոլի առաջնության ցնցող հաղթական գոլը , Վան Գոգի & lt ; & lt ; Աստղազարդ գիշեր & gt ; & gt ; -ը Ջեյն Օսթինի վեպերից մեկը , էկրանին պարող Ֆրեդ Ասթերին :
(src)="6"> See lühike nimekiri sisaldab inimolendeid , looduslikke pinnavorme , kunstiteoseid ning inimeste oskusi .
(trg)="6"> Այս համառոտ ցանկը ներառում է մարդկանց , լանդշաֆտներ , արվեստի գործեր և հմուտ մարդկանց ստեղծագործություններ :
(src)="7"> Kirjeldus , mis selgitab ilu olemasolu kõiges nimekirja kuuluvas , ei saa olema lihtne .
(trg)="7"> Այն հիմնավորումը , որը պարզաբանում է գեղեցկության առկայությունը այս ցուցակում թվարկվածների մեջ այքան էլ հեշտ չի լինելու անել :
(src)="8"> Siiski saan ma anda teile aimu sellest , mida ma pean kõige olulisemaks teooriaks ilust , mis meil on .
(trg)="8"> Այնուամենայնիվ , ես կարող եմ ձեզ տալ գեղեցկության տեսության առնվազն մեկ նմուշ , որն իմ կարծիքով մինչ օրս եղած ամենահզոր տեսություններից է :
(src)="9"> See teooria ei tule kunstifilosoofilt , postmodernistlikult kunstiteoreetikult , ega ennasttäis kunstikriitikult .
(trg)="9"> Եվ դա մեզ է հասել ոչ թե արվեստի փիլիսոփայից , հետմոդեռնիստական շրջանի արվեստի տեսաբանից կամ արվեստի ազդեցիկ քննադատից :
(src)="10.1"> Ei , see teooria tuleb mehelt , kes on nuivähkide , ussikeste ja tuvide paljunemise ekspert .
(src)="10.2"> Ja te teate , keda ma siin silmas pean - Charles Darwinit .
(trg)="10"> Ոչ , այս տեսությունը մեզ է հասել խեցգետնակերպերի , որդերի ու աղավնիների ուսումնասիրությամբ զբաղվող փորձագետից , և դուք գիտեք ' ես ում նկատի ունեմ ' Չարլզ Դարվինին :
(src)="11"> Loomulikult arvavad paljud inimesed , et nad teavad õiget vastust sellele küsimusele , mis on ilu .
(trg)="11"> Անշուշտ , շատ մարդիկ կարծում են , թե արդեն գիտեն & lt ; & lt ; Ի ՞ նչ է գեղեցկությունը & gt ; & gt ; հարցի ճշգրիտ պատասխանը :
(src)="12"> Ilu on vaataja silmades .
(trg)="12"> Պատասխանն ականատեսի աչքերում է :
(src)="13"> Ilu on see , mis puudutab sind isiklikult .
(trg)="13"> Դա այն է , ինչ ազդում է անձամբ ձեզ վրա :
(src)="14"> Mõned inimesed , eriti akadeemikud , eelistavad öelda , et ilu on kultuuriliselt mõjutatud vaataja silmades .
(trg)="14"> Կամ , ինչպես որոշ մարդիկ , հատկապես գիտնականներն են նախընտրում , մշակութային առումով գեղեցկությունը գտնվում է ականատեսի աչքերում :
(src)="15"> Inimesed on nõus , et maalid , filmid või muusika on ilusad , sest nende kultuuriline taust määrab esteetilise maitse ühtsuse .
(trg)="15"> Մարդիկ համաձայնվում են այն բանի հետ , որ նկարները , ֆիլմերը կամ երաժշտությունը գեղեցիկ են , որովհետև նրանց մշակույթները սահմանում են գեղագիտական ճաշակի միօրինակությունը :
(src)="16"> Eelistused nii loodusliku ilu kui ka kunsti osas on üpriski kultuuriülesed .
(trg)="16"> Բնական գեղեցկության և արվեստի բոլոր ճյուղերի նկատմամբ ճաշակը մշակույթից մշակույթ է անցնում անասելի հեշտությամբ :
(src)="17"> Jaapanis armastatakse Beethovenit .
(trg)="17"> Բեթհովենին երկրպագում են Ճապոնիայում :
(src)="18"> Peruulased armastavad jaapani graafikat .
(trg)="18"> Պերուացիները սիրում են ճապոնական բատիկան :
(src)="19"> Inka skulptuure hinnatakse aareteks Suurbritannia muuseumites , samas kui Shakespeare 'i tõlgitakse peaaegu igasse maailma keelde .
(trg)="19"> Ինկա քանդակագործությունները բրիտանական թանգարաններում գանձ են համարվում , մինչդեռ Շեքսպիրը թարգմանվում է աշխարհի ամենատարածված լեզուներով :
(src)="20"> Või mõelge vaid Ameerika jazzist , Ameerika filmidest - need jõuavad kõikjale .
(trg)="20"> Կամ պարզապես պատկերացրեք ամերիկյան ջազը կամ ամերիկյան ֆիլմերը. դրանք լսվում և դիտվում են ամենուր :
(src)="21"> Kunstis on väga palju erinevusi , kuid on ka palju universaalseid , kultuuriüleseid esteetilisi naudinguid ja väärtusi .
(trg)="21"> Արվեստների միջև բազմաթիվ տարբերություններ կան , բայց կան նաև համընդհանուր , միջմշակութային գեղագիտական հաճույքներ և արժեքներ :
(src)="22"> Kuidas seda universaalsust seletada ?
(trg)="22"> Ինչպե ՞ ս կարող ենք բացատրել այդ համընդհանրությունը :
(src)="23"> Parim vastus peitub katses rekonstrueerida darvinistlik evolutsiooniteooria meie kunstilistest ja esteetilistest eelistustest .
(trg)="23"> Լավագույն պատասխանը կայանում է մեր գեղարվեստական և գեղագիտական ճաշակների դարվինյան էվոլյուցիոն պատմությունը վերանայել փորձելու մեջ :
(src)="24.1"> Me peame uurima oma praegust kunstilist maitset ja eelistusi ning selgitama välja , kuidas need meie teadvuses on kujunenud .
(src)="24.2"> Tegevustest , mis on pärit eelajaloolisest , jääaegsest keskkonnast , kus tegelikult inimesteks kujunesime , kuid ka sotsiaalsetest olukordadest , kus oleme välja arenenud .
(trg)="24"> Մենք պետք է վերանայենք մեր ներկա գեղարվեստական ճաշակները և նախասիրությունները և բացատրենք ՝ ինպես են դրանք մնացել մեր ուղեղներում մեր նախապատմական և հիմնականում քարե դարի ( երբ մենք կատարյալ մարդ դարձանք ) գործունեության , ինչպես նաև այն հասարակական իրավիճակների միջոցով , որտեղ մենք զարգացել ենք :
(src)="25"> Taoline inimese lahtimonteerimine saab tuge eelajaloolistest allikatest .
(trg)="25"> Այս վերանայմանը կարող են նաև նպաստել մարդկային արձանագրությունները , որոնք պահպանվել են նախապատմական ժամանակաշրջաններից :
(src)="26"> Fossiilidest , koopamaalingutest ja muust sarnasest .
(trg)="26"> Ես ի նկատի ունեմ բրածոները , քանդակները և այլն :
(src)="27"> Tuleb võtta arvesse seda , mida teame 19 .-20 . sajandini isoleerituna elanud kütt-korilaste esteetilistest eelistustest .
(trg)="27"> Նաև պետք է հաշվի առնել այն , ինչ մենք գիտենք 19-րդ և 20-րդ դարեր հասած որսորդ-հավաքողների խմբերի գեղագիտական հետաքրքրությունների մասին :
(src)="28"> Nii , mul isiklikult pole vähimatki kahtlust , et ilu kogemine , kogu emotsionaalse intensiivsuse ja naudinguga , kuulub meie psühholoogia valdkonda .
(trg)="28"> Հիմա ես ոչ մի կասկած չունեմ , որ գեղեցկության էությունը իր զգացմունքային ուժգնությամբ և հաճելիությամբ պատկանում է մեր զարգացած մարդկային հոգեբանությանը :
(src)="29"> Ilu kogemine on üks osa darvinistlike kohanemiste seerias .
(trg)="29"> Գեղեցկության էությունը դարվինյան ադապտացիաների ամբողջ շարքերի մի բաղադրիչն է :
(src)="30"> Ilu on kohanemisvõime , mida me laiendame ja võimendame meelelahutuse ja kunstiteoste loomiseks ja nautimiseks .
(trg)="30"> Գեղեցկությունը ադապտիվ ազդեցություն է , որը մենք տարածում և ուժեղացնում ենք արվեստի գործերի , ժամանցի ստեղծման և դրանցով հիանալու ժամանակ :
(src)="31"> Nagu mitmed teist teavad , toimib evolutsioon kahel peamisel mehhanismil .
(trg)="31"> Ինչպես ձեզանից շատերը գիտեն , էվոլյուցիան գործում է երկու հիմնական մեխանիզմների միջոցով :
(src)="32.1"> Esimene neist on looduslik valik ehk juhuslikud hälbimised ja valikuline säilitamine ning meie anatoomia ja füsioloogia .
(src)="32.2"> See on kõhunäärme , silma või sõrmeküünte areng .
(trg)="32"> Առաջինը բնական ընտրությունն է , այսինքն ' պատահական մուտացիան և ընտրովի պահպանումը հիմնական անատոմիայի և հոգեբանության հետ ՝ ենթաստամոքսային գեղձի , աչքի կամ եղունգների զարգացումը :
(src)="33"> Looduslik valik seletab ka paljusid algelisi reaktsioone nagu tülgastus mädaneva liha haisust ning hirme nagu madude kartmine või hirm seista kaljuservale liiga lähedal .
(trg)="33"> Բնական ընտրությունը ևս պարզաբանում է բազմաթիվ հիմնական զազրելի բաներ , ինչպիսիք են օրինակ ' փտած մսի սարսափելի հոտը , կամ վախերը , ինչպես օրինակ վախը օձերից կամ ժայռի ծայրին մոտ կանգնելու վախը :
(src)="34"> Looduslik valik selgitab ka seksuaalset naudingut , magusa , rasvase ja valgurikka eelistamist , mis selgitab paljude toitude populaarsust ja seda puuviljadest ning šokolaadist kuni grillitud ribideni .
(trg)="34"> Բնական ընտրությունը նաև պարզաբանում է հաճելի բաներ ' սեռական հաճույքը , մեր սերը քաղցրի , ճարպի և սպիտակուցների նկատմամբ , ինչը իր հերթին բացատրում է , թե ինչու են կոնկրետ սննդատեսակներ այդքան հանրահայտ ՝ սկսած հասած մրգերից մինչև շոկոլադե օշարակ և խորոված կողոսկրեր :
(src)="35"> Teine oluline evolutsiooni printsiip on seksuaalne valik , mis toimib hoopis erinevalt .
(trg)="35"> Զարգացման հաջորդ սկզբունքը սեռական ընտրությունն է և այն գործում է շատ տարբեր ձևերով :
(src)="36"> Paabulinnu uhke saba on selle kõige kuulsam näide .
(trg)="36"> Սիրամարգի հրաշագեղ պոչը դրա վառ օրինակն է :
(src)="37"> See ei arenenud välja ellujäämiseks .
(trg)="37"> Այն չի զարգացել բնական գոյատևման համար :
(src)="38"> Pigem on see ellujäämise takistuseks .
(trg)="38"> Իրականում այն դեմ է բնական գոյատևմանը :
(src)="39"> Paabulinnu saba põhjuseks on paaritumisvalikud , mida teevad paabulinnu emalinnud .
(trg)="39"> Ոչ , սիրամարգի պոչը էգ սիրամարգերի զույգի ընտրության արդյունք է :
(src)="40"> See on üsna tuttav lugu .
(trg)="40"> Դա միանգամայն ծանոթ պատմություն է :
(src)="41"> Naised on need , kes ajalugu kujundavad .
(trg)="41"> Բնականաբար , պատմությունն առաջ տանողները կանայք են :
(src)="42"> Darwin ise arvas muuseas , et paabulinnu saba on emalindude arvates ilus .
(trg)="42"> Ի միջի այլոց , Դարվինն ինքն էլ որ սիրամարգի պոչը գեղեցիկ է էգ սիրամարգի աչքերով :
(src)="43"> Ta kasutaski seda sõna .
(trg)="43"> Նա սովորաբար օգտագործում էր այդ բառը :
(src)="44"> Pidades need ideed hästi meeles , võime öelda , et ilu kogemus on üks viise , kuidas evolutsioon toimib ja erutust , huvi , imetlust või isegi kinnismõtteid luues innustab meid tegema ellujäämiseks ja elu jätkamiseks vajalikke otsuseid .
(trg)="44"> Հիմա , այս գաղափարները մտքում պահելով ' մենք կարող ենք ասել , որ գեղեցկության էության բացահայտումը այն միջոցներից մեկն է , որի նկատմամբ էվոլյուցիան ունի աճող ու հաստատուն հետաքրքրություն կամ թովչություն , նույնիսկ կախվածություն , որպեսզի քաջալերի մեզ գոյատևման և վերարտադրման համար ամենաադապտիվ որոշումները կայացնել :
(src)="45"> Ilu on looduse viis mõjutada meid distantsilt .
(trg)="45"> Այսպես ասած ' գեղեցկությունը բնության ' հեռավորության վրա գործելու , միջոցն է :
(src)="46"> Kohanemiseks hea maastik otseselt toiduks ju ei kõlba .
(trg)="46"> Ի նկատի ունեմ ' դուք չեք կարող ակնկալել , որ կուտեք ադապտիվ առումով օգտակար բնապատկեր :
(src)="47"> See ei anna kasu lapsele ega kallimale .
(trg)="47"> Հազիվ թե ուտեք ձեր երեխային կամ սիրելիին :
(src)="48"> Evolutsiooni trikk on muuta need ilusaks , et need oleksid ligitõmbavad ja pakuksid naudingut vaid vaatamisest .
(trg)="48"> Այսպես , էվոլյուցիայի հնարքն է դրանք գեղեցիկ դարձնել , զինել նրանց կախարդականությամբ , որպեսզի դուք հաճույք ստանաք զուտ դրանց նայելով :
(src)="49"> Mõelge korraks olulise esteetilise naudingu allikale - kaunite maastike ligitõmbavusele .
(trg)="49"> Հակիրճ դիտարկենք գեղագիտական հաճույքի մի կարևոր աղբյուր ' գեղեցիկ բնապատկերների մագնիսական ձգողականություն :
(src)="50"> Inimesed väga erinevatest kultuuridest üle maailma kipuvad armastama maastikke , mis juhtumisi on sarnased pleistotseeni savannidele , kus inimesed arenesid .
(trg)="50"> Ամբողջ աշխարհի տարբեր մշակույթների կրողները հակված են հավանելու բնապատկերի մի որոշակի տեսակ , մի բնապատկեր , որը նման է քարեդարյան ժամանակաշրջանի սավանաներին , որտեղ մենք զարգացել ենք :
(src)="51"> Sama maastikku võib näha kalendritel , postkaartidel , golfiradade ning parkide kujunduses ja kuldselt raamitud maalidel , mis ripuvad elutubades New Yorgist Uus-Meremaani .
(trg)="51"> Այսօր այս բնապատկերը կարելի է տեսնել օրացույցների , բացիկների վրա , գոլֆի դաշտի ձևավորման աշխատանքներում , հասարակական զբոսայգիներում և ոսկեջրած շրջանակներով նկարներում ' կախված բոլոր հյուրասենյակներում ՝ սկսած Նյու-Յորքից , վերջացրած Նոր Զելանդիայով :
(src)="52"> See on nagu Hudsoni jõe koolkonna maastik , millel on avarad rohumaad vaheldumisi puuderühmadega .
(trg)="52"> Դա կարծես Հուդզոն գետի ափին գտնվող դպրոցի բնապատկերը լինի , որը պատկերում է ցածր խոտերով բացատներ , որոնք խառնվում են ծառերի սաղարթի հետ :
(src)="53"> Puud , muuseas , hargnevad eelistatult võimalikult maapinna lähedalt , mis tähendab , et need on puud , mille otsa saaks ohu korral ronida .
(trg)="53"> Ի միջի այլոց , ծառերը հաճախ գերադասելի են , եթե ճյուղավորվում են գետնին մոտ , այսինքն ' եթե ծառեր կան , դուք կարող եք մագլցել , եթե դժվար կացության մեջ եք :
(src)="54.1"> Sellel maastikul on nähtav mõni veekogu või märgid veest sinaval horisondil .
(src)="54.2"> Samuti on seal linnud-loomad ning mitmekesine rohelus .
(src)="54.3"> Ja lõpuks , pange tähele , rada või tee või hoopiski jõekallas või rannajoon , mis kulgeb kaugusesse , kutsudes endale järgnema .
(trg)="54"> Բնապատկերը ցույց է տալիս տեսարանում ջրի առկայությունը , կամ ջրի նշույլը կապուտակ հեռվում , կենդանիների նշանները կամ թռչունների կյանքը , ինչպես նաև բազմազան խոտեր և վերջապես ստանում ենք մի արահետ կամ ճանապարհ , գուցե գետափ կամ ջրափնյա գիծ , որ տարածվում է հեռվում ՝ գրեթե տանելով ձեզ իր հետևից :
(src)="55"> Sellist maastikku peetakse ilusaks isegi neis riikides , kus seda ei esine .
(trg)="55"> Բնապատկերի այս տեսակը գեղեցիկ են համարում նույնիսկ այն մարդիկ , ովքեր իրենց երկրներում չունեն այդպիսի բնապատկեր :
(src)="56"> Ideaalne savannimaastik on üks selgemaid näiteid , kus inimesed kõikjal maailmas leiavad ilu sarnases visuaalses kogemuses .
(trg)="56"> Սավանայի երևակայական բնապատկերը ամենապարզ օրինակներից է , որտեղ մարդիկ ամենուրեք գտնում են գեղեցկություն ' նմանատիպ տեսողական զգացողությամբ :
(src)="57"> Seejuures võib vaielda , et see on ju looduslik ilu .
(trg)="57"> Բայց ինչ-որ մեկը կարող է սակարկել այն փաստը , որ դա բնական գեղեցկություն է :
(src)="58"> Kuidas on lugu kunstiga ?
(trg)="58"> Ի ՞ նչ կասեք գեղարվեստական գեղեցկության մասին :
(src)="59"> Kas see ei sõltu täiesti kultuurist ?
(trg)="59"> Արդյոք այն մշակութային չէ ՞ :
(src)="60"> Ei , ma ei arva nii .
(trg)="60"> Ոչ , ես այդպես չեմ կարծում :
(src)="61"> Selle selgitamiseks vaataksin jällegi tagasi eelajaloolisesse aega .
(trg)="61"> Եվ կրկին ես կուզենայի հետ նայել նախապատմությանը և ինչ-որ բան ասել դրա մասին :
(src)="62"> Varaseimateks inimese loodud kunstiteosteks peetakse oskuslikke koopamaalinguid , mida teame Lascaux 'st ja Chauvet 'st .
(trg)="62"> Լայնորեն ընդունված է , որ մարդկային ամենավաղ արվեստի գործերը ապշեցուցիչ հմուտ ժայռաքանդակներն են , որոնք մեզ բոլորիս հայտնի են Լասկոյից և Շովեյից :
(src)="63"> Chauvet ' koopad on umbes 32 000 aastat vanad nagu ka mõned väikesed , realistlikud naise ja loomade kujud samast perioodist .
(trg)="63"> Շովեյի քանդակները գրեթե 32.000 տարեկան են , ինչպես նույն ժամանակաշրջանի կանանց և կենդանիների մի քանի փոքր , իրական քանդակներ :
(src)="64"> Kuid kunstilised oskused on tegelikult hoopis vanemad .
(trg)="64"> Բայց գեղարվեստական և դեկորատիվ հմտությունները շատ ավելի հին են , քան վերոնշյալ քանդակները :
(src)="65"> Ilusaid merekarpidest keesid , mis näevad välja kui miski , mida võiks leida käsitöölaadalt , ning ookrit kehamaalinguiks on leitud umbes 100 000 aasta vanustena .
(trg)="65"> Մոտ 100.000 տարի առաջ գտնվել են գեղեցիկ խեցեպատ վզնոցներ , ինչպես նաև կավաքարից պատրաստված մարմնի քսուք , որոնք նման էին ինչ-որ բանի , և որոնք կարող եք տեսնել արվեստի ու ձեռագործի տոնավաճառում :
(src)="66"> Kuid kõige intrigeerivamad leiud on veelgi vanemad .
(trg)="66"> Բայց ամենահետաքրքրական նախապատմական ձեռագործները նույնիսկ ավելի հին են , քան սրանք :
(src)="67"> Mõtlen siin niinimetatud Acheuli käsikirveid .
(trg)="67"> Սա ասելով ՝ նկատի ունեմ այսպես կոչված աշոլյան կացինները :
(src)="68"> Vanimad kivist tööriistad on kirved Olduvai kuristikust Ida-Aafrikas .
(trg)="68"> Ամենահին քարե գործիքները մեծ դանակներն են ՝ հայտնաբերված Արևելյան Աֆրիկայի Օլդուվայ կիրճում :
(src)="69"> Need on umbes kaks ja pool miljonit aasta vanad .
(trg)="69"> Դրանք երկուս ու կես միլիոն տարվա պատմություն ունեն :
(src)="70"> Need rohmakad tööriistad olid olemas tuhandeid sajandeid kuni umbes 1,4 miljonit aastat tagasi hakkas Homo erectus neid tahuma õhukesteks kiviplaatideks , mis vahel olid ovaalsed , kuid enamasti meenutasid sümmeetrilist teravatipulist lehte või pisarat .
(trg)="70"> Այս դաժան գործիքները կիրառվել են հազարավոր դարերով , մինչև գրեթե 1.4 միլիոն տարի առաջ , երբ ուղիղ քայլվածքով մարդը սկսեց սարքել մեկտեղանոց բարակ քարե շեղբեր , երբեմն ձվաձև , բայց ավելի հաճախ հանդիպում ենք համաչափ , տերևի կամ արցունքի կաթիլի ձև ունեցող շեղբերի :
(src)="71"> Need Acheuli käsikirved said oma nime St Acheuli järgi Prantsusmaal , kus esmaleiud 19 . sajandil tegid alguse nende leidmisele tuhandetes paikades Aasias , Euroopas ja Aafrikas - peaaegu kõikjal , kus Homo erectus ja Homo ergaster elutsesid .
(trg)="71.1"> Այս աշոլյան կացինները , դրանք այդպես են կոչվել Սբ .
(trg)="71.2"> Աշոլի պատվին Ֆրանսիայում , որտեղ առաջին գյուտերը արվել են 19-րդ դարում , բացահայտվել են հազարարներով տարածվել են Ասիայում , Եվրոպայում և Աֆրիկայում , գրեթե ամենուր , որտեղ թափառել են ուղիղ քայլվածքով և աշխատող մարդիկ :
(src)="72"> Selline kogus neid käsikirveid näitab , et neid ei tehtud loomade tapmiseks .
(trg)="72"> Եվ միայն այս կացինների քանակությունը ցույց է տալիս , որ դրանք չէին կարող պատրաստված լինել կենդանիներ մորթելու համար :
(src)="73"> Sellele hüpoteesile annab tuge ka tõsiasi , et erinevalt teistest tolle aja tööriistadest ei näita käsikirved enamasti kulumise märki , isegi mitte peentel servadel .
(trg)="73"> Եվ իսկապես տեսարանն աղավաղվում է , երբ գիտակցում ես , որ ի տարբերություն քարեդարյան ժամանակաշրջանի այլ գործիքների ' այս կացինները հաճախ չեն ցուցադրում օգտագործված լինելու ոչ մի նշան իրենց նուրբ ածելիների վրա :
(src)="74"> Mõned neist on igal juhul veristamiseks liiga suured
(trg)="74"> Եվ որոշները , ամեն դեպքում , շատ մեծ են մորթելու համար :
(src)="75"> Nende sümmeetria , atraktiivsed materjalid , ja ennekõike täpne meistritöö on lihtsalt ilusad ka tänapäeval .
(trg)="75"> Դրանց համաչափությունը , գրավիչ նյութերը և ամենից վեր դրանց մանրակրկիտ մշակվածությունը իսկապես միանգամայն գեղեցիկ են թվում մեր աչքին նույնիսկ այսօր :
(src)="76.1"> Seega , mis olid need iidsed ...
(src)="76.2"> Need riistad on iidsed , nad on võõrad , kuid samal ajal ka kuidagi tuttavad .
(trg)="76"> Այսպիսով , ի ՞ նչ էին իրենցից ներկայացնում այս հնագույն գործիքները , ես նկատի ունեմ դրանք հնագույն են , որովհետև անծանոթ են , բայց միևնույն ժամանակ դրանք ինչ-որ կերպ ծանոթ են :
(src)="77"> Milleks neid kasutati ?
(trg)="77"> Ինչի ՞ համար են այս ձեռագործերը :
(src)="78"> Parim vastus sellele on see , et need olidki varaseimad kunstiteosed , praktilised tööriistad , mis muudeti haaravateks esteetilisteks objektideks , millel on elegantne kuju ja osav teostus .
(trg)="78"> Լավագույն պատասխանն այն է , որ դրանք բառացիորեն ամենավաղ հայտնի արվեստի գործերն են ' պրակտիկ գործիքները , որոնք ձևափոխվել էին գրավիչ գեղագիտական առարկաների , որոնք աչքի էին զարնում և ՛ իրենց էլեգանտ տեսքի , և ՛ վիրտուոզ հմտության համար :
(src)="79.1"> Käsikirved märgivad inimajaloos evolutsioonilist edasiminekut .
(src)="79.2"> Tööriistad hakkasid toimima darvinistliku hea seisundi signaalina , mis täitsid sama funktsiooni nagu paabulinnu saba , kuid erinevalt karvadest või sulgedest on käsikirved teadlikult ja targalt meisterdatud .
(trg)="79"> Կացինները էվոլյուցիոն առաջընթաց են գրանցել մարդկության պատմության մեջ. գործիքներ , որոնք ձևավորվել էին գործելու որպես & lt ; & lt ; ֆիթնես-ազդանշաններ & gt ; & gt ; , ինչպես դրանց անվանել են Դարվինի հետնորդները այսինքն ' դրսևորումներ , որոնք ունեն այնպիսի հատկություններ ինչպես սիրամարգի պոչը , բացի այդ , ի տարբերություն մազերի և փետուրների ՝ կացինները գիտակցաբար խելամտորեն են ստեղծված :
(src)="80"> Arukalt tehtud käsikirved näitasid ihaldusväärseid isiksuseomadusi : intelligentsi , käelisi oskusi , planeerimisoskust , kohusetundlikkust ja vahel ka haruldaste materjalide omamist .
(trg)="80"> Գրագետ պատրաստված կացինները պահանջում են ցանկալի մարդկային որակավորումներ ' բանականություն , լավ շարժիչ կառավարում , ծրագրելու կարողություն , գիտակցություն , և երբեմն հազվադեպ նյութերի հասանելիություն :
(src)="81"> Üle kümnete tuhandete põlvkondade tõstsid need oskused staatust neil , kes neid väljendasid ja said soo jätkamisel eelise vähem osavate ees .
(trg)="81"> Ավելի քան տասնյակ հազարավոր սերունդների հետ այսպիսի հմտությունները բարձրացրել են նրանց կարգավիճակը , ովքեր ցուցադրել են դրանք և ստացել են վերարտադրողական առավելություն ավելի քիչ կարողություններ ունեցողների համեմատ :
(src)="82"> See on küll vana ütlus , aga tundub toimivat : " Äkki tuled mu koopasse ja ma näitan sulle oma käsikirveid ? "
(trg)="82"> Գիտեք , սա մի քիչ հին կատակ է , բայց պարզվում է , որ այն գործում է . . & lt ; & lt ; Ինչու ՞ չես մտնում իմ քարանձավը , որ քեզ ցույց տամ իմ կացինները & gt ; & gt ; :
(src)="83"> ( Naer ) Kuigi loomulikult on seejuures huvitav , et me ei saa olla kindlad , kuidas see idee edastati , sest Homo erectusel , kes need esemed tegi , ei olnud keelt .
(trg)="83"> ( Ծիծաղ ) Բացի այդ , անշուշտ սրանում հետաքրքրականն այն է , որ մենք չենք կարող համոզված լինել , թե ինչպես է այդ գաղափարը փոխանցվել , որովհետև ուղիղ քայլվածքով մարդիկ , ովքեր պատրաստել են այդ առարկաները , լեզու չեն ունեցել :
(src)="84"> Seda on raske mõista , aga see on hämmastav fakt .
(trg)="84"> Դժվար է հասկանալ , բայց դա անհավատալի փաստ է :
(src)="85"> Need esemed tegi hominiidi eellane , Homo erectus või Homo ergaster , umbes 50-100 000 aastat enne keele teket .
(trg)="85"> Այդ առարկան պատրաստվել էր կա ՛ մ ուղիղ քայլվածքով , կա ՛ մ աշխատող մարդ նախահոր կողմից լեզվի ստեղծումից 50.000-100.000 տարի առաջ :
(src)="86"> Ulatudes üle miljonite aastate , on käsikirved üks vanimaid kunstilisi traditsioone inimkonna ajaloos .
(trg)="86"> Ձգվելով ավելի քան միլիոնավոր տարիներ ՝ կացնի ավանդույթը ամենաերկար գեղարվեստական ավանդույթն է մարդկության և նախամարդկության պատմության մեջ :
(src)="87.1"> Käsikirve eepose lõpuks oli Homo sapiens , nagu neid siis kutsuti , leidlik leidmaks uusi viise lõbustamiseks ja vaimustamiseks .
(src)="87.2"> Ehk kasutati naljade rääkimist , jutuvestmist , tantsu või soenguid .
(trg)="87"> Կացինների դարաշրջանին մոտ , բանական մարդիկ , ինչպես նրանց կոչում էին այդ ժամանակ , վերջապես , անկասկած գտնում էին իրար զվարճացնելու և զարմացնելու միջոցներ , ով գիտե ինչերով 'կատակներ անելով , պատմություններ պատմելով , պարելով կամ վարսավիրությամբ :
(src)="88"> Jah , soenguid , ma olen kindel .
(trg)="88"> Այո , վարսավիրությամբ , նորից եմ կրկնում :
(src)="89"> Nüüdisajal ollakse oskuslikud kujuteldavate maailmade loomises kirjanduses ja filmides ning emotsioonide väljendamises muusika , maalimise ja tantsuga .
(trg)="89"> Մեր ' ժամանակակիցներիս համար , վիրտուոզ տեխնոլոգիան օգտագործվում է գեղարվեստական գրականության մեջ և ֆիլմերում երևակայական աշխարհներ ստեղծելու , երաժշտության , նկարչության և պարի միջոցով ուժգին զգացմունքներն արտահայտելու համար :
(src)="90"> Kuid siiski on fundamentaalne omadus , mis on säilinud eelajaloolisest esteetilisest soovist : me leiame ilu oskuslikes esitlustes .
(trg)="90"> Բայց դեռևս , հնադարյան անհատականության մեկ հիմնարար հատկությունը պահպանվում է մեր գեղագիտական ձգտումներում. գեղեցկությունը , որ մենք գտնում ենք հմուտ ներկայացումներում :
(src)="91"> Lascaux , Louvre või Carnegie Hall - inimolenditel on püsiv sünnipärane tõmme oskusliku kunsti esituse poole .
(trg)="91"> Լասկոյից մինչև Լուվր ու Կարնեգի համերգասրահ , մարդիկ ունեն մշտական ներքին ճաշակ արվեստի վիրտուոզ դրսևորումների համար :
(src)="92"> Me leiame ilu asjades , mis on hästi tehtud .
(trg)="92"> Մենք գեղեցկություն ենք գտնում լավ արված ինչ-որ բանի մեջ :
(src)="93"> Järgmine kord , kui möödute ehtepoe aknast ja vaatate kaunilt lõigatud pisarakujulist vääriskivi , ärge arvake , et vaid teie kultuur ütleb teile , et see sädelev juveel on ilus .
(trg)="93"> Այսպես , եթե հաջորդ անգամ դուք անցնեք արդուզարդի խանութի պատուհանի մոտով , որտեղ ցուցադրված կլինի գեղեցիկ , արցունքի կաթիլի տեսք ունեցող քար , այնքան վստահ մի եղեք , որ ձեր մշակույթն է ձեզ հուշում , որ շողարձակող զարդը գեղեցիկ է :
(src)="94"> Teie kauged eellased armastasid seda kuju ja pidasid selle tahumise oskust ilusaks isegi enne , kui suutsid seda sõnadesse panna .
(trg)="94"> Ձեր հեռավոր նախնիներն են սիրել այդ ձևը և գեղեցկություն գտել այն հմտության մեջ , որն անհրաժեշտ է այդ զարդը պատրաստելու համար , նույնիսկ նախքան նրանք կկարողանային իրենց սերն արտահայտել խոսքերով :
(src)="95"> Kas ilu on tõesti vaataja silmades ?
(trg)="95"> Գեղեցկությունը ականատեսի աչքերու ՞ մ է :
(src)="96"> Ei , see on sügaval me teadvuses .
(trg)="96"> Ո ՛ չ , այն մեր ուղեղի խորքում է :
(src)="97"> See on kingitus , mis on pärandatud oskuste ja rikaste emotsioonide kaudu meie kõige kaugematelt eellastelt .
(trg)="97"> Դա մեր ամենահնադարյան նախնիների բանական հմտություններից և հարուստ զգացմունքային կյանքերից ստացած շնորհն է :
(src)="98"> Meie tugevad reaktsioonid piltidele , kunstis väljendatud emotsioonidele , muusika ilule ja öötaevale on meiega ja ka meie järglastega sama kaua kuni inimrass eksisteerib .
(trg)="98"> Մեր հզոր արձագանքը պատկերներին , արվեստում զգացմունքի արտահայտմանը , երաժշտության գեղեցկությանը , գիշերային երկնքին մեզ և մեր հետնորդների հետ կլինեն այնքան ժամանակ , որքան գոյություն ունի մարդկային ռասան :
(src)="99"> Aitäh .
(trg)="99"> Շնորհակալություն :
(src)="100"> ( Aplaus )
(trg)="100"> ( Ծափահարություն )
# et/ted2020-1040.xml.gz
# hy/ted2020-1040.xml.gz