# es/ted2020-1150.xml.gz
# szl/ted2020-1150.xml.gz


(src)="1"> Suelo considerar a la audiencia de TED como una maravillosa colección de algunas de las personas más eficaces , inteligentes , intelectuales , conocedoras , experimentadas e innovadoras del mundo .
(trg)="1"> Tak se myśla , że sōm z wōs mondre , szprytne , pochytane , rozumne a akuratne ludziska .

(src)="2"> Y creo que eso es cierto .
(trg)="2"> Możno mōm recht ,

(src)="3"> Sin embargo , también tengo razones para creer que muchos , si no es la mayoría , de ustedes están atando sus zapatos mal .
(trg)="3"> ale tyż wōntpia , czy znōcie sie na akuratnym wiōnzaniu szczewików .

(src)="4"> ( Risas ) Bueno , sé que eso parece ridículo .
(trg)="4"> ( Lachanie ) A to nie ma takie gupie ,

(src)="5"> Sé que parece ridículo .
(trg)="5"> jak wom sie zdo !

(src)="6"> Y créanme , he vivido esa misma vida triste hasta hace unos 3 años .
(trg)="6"> Tak to je w życiu , że niy wiysz , co cie czeko , czamu ci tesno .

(src)="7"> Y lo que me pasó fue que compré un par de zapatos , que para mí eran muy caros .
(trg)="7.1"> I naroz dzieje sie coś , co ci zmienio żywot .
(trg)="7.2"> A bōło tak : kupiołżech szczewiki , ôgrōmnie drogie .

(src)="8"> Pero esos zapatos vinieron con cordones de nylon redondo , y no podía mantenerlos atados .
(trg)="8.1"> A sznurki miały rube , sztuczne pierońsko !
(trg)="8.2"> Cołki czos sie rozmatlały .

(src)="9"> Así que regresé a la zapatería y le dije al vendedor , " Me encantan los zapatos , pero detesto los cordones " .
(trg)="9"> Poszołżech nazod do geszeftu i nazdoł tymu chopu : " Te szczewiki som gryfne , ale sznurki som ô dupa rozczaś " .

(src)="10"> Les dio una mirada y dijo : " Oh , los está atando mal " .
(trg)="10"> A on mi pedzioł : " Chopie , dyć je naôpak wiōnżesz !

(src)="11"> Hasta ese momento , yo hubiese pensando que , a los 50 años , una de las tareas diarias que realmente dominaba era atarme los zapatos .
(trg)="11.1"> I wiecie , pinznoł mi Abraham , a ôn mi pado , że niy poradza wiōnzać sznurków ?
(trg)="11.2"> A jo myśloł cołki czos , że to umia robić blank dobrze .

(src)="12"> Pero no era así – déjenme mostrarles –
(trg)="12"> ( Lachanie ) A tyn chop mi gôdo , że jo je mamlas .

(src)="13"> Esta es la forma en que la mayoría de nosotros aprendió a atarse los zapatos .
(trg)="13"> Ôd bajtla nos uczom tak wionzać szczewiki .

(src)="14"> Ahora bien , como resultó … gracias .
(trg)="14"> Dziynki .

(src)="15"> Esperen , hay más .
(trg)="15"> ( Klackanie ) Dejcie pozōr a słuchejcie .

(src)="16.1"> Como resultó , este nudo tiene una forma fuerte y otra débil , y nos enseñaron la forma débil .
(src)="16.2"> Y así es cómo se distinguen .
(trg)="16.1"> Wychodzi na to , ( Lachanie ) że maszki idzie wiōnzać słabo abo mocno .
(trg)="16.2"> Nos uczom tych słabych maszek .

(src)="17"> Si jalan la trenza desde la base del nudo , verán que el lazo se orienta hacia abajo a lo largo del eje del zapato .
(trg)="18.1"> Sznurki wiōnżecie , tak jak wom pokazuja .
(trg)="18.2"> Jak ôwiniecie maszka sznurkiem ôd dołu , to sie wynzeł ôbróci z wierchu na dōł .

(src)="18"> Esta es la forma débil del nudo .
(trg)="19"> To je ta słabszo maszka .

(src)="19"> Pero no se preocupen .
(trg)="20"> Nic się niy starejcie .

(src)="20"> Si empezamos de nuevo y simplemente vamos en la otra dirección alrededor del lazo , tenemos esto , la forma fuerte del nudo .
(trg)="21.1"> I tera robiemy to tak : wiōnżecie na ôdwrót i sztram trzymiecie szlajfka .
(trg)="21.2"> Trzymie ?

(src)="21"> y si jalamos el cordón debajo del nudo , veremos que el lazo se orienta a lo largo del eje transversal del zapato .
(trg)="22.1"> To je isto ta mocno maszka .
(trg)="22.2"> Jak zaciōngniecie sznurki pod wynzłym , ta maszka sie ôbróci na krzyż szczewika .

(src)="22.1"> Este es un nudo más fuerte .
(src)="22.2"> Se desatará con menos frecuencia .
(trg)="23"> Tera je gryfnie ,

(src)="23"> Se agacharán menos .
(trg)="24"> bo sztram trzymie , nie matlo sie i sie nie łobalicie .

(src)="24"> Y no solo eso , también se ve mejor .
(trg)="25"> No , tera je richtik doporzondku zawiōnzane .

(src)="25"> Lo vamos a hacer una vez más .
(trg)="26"> Moga to pokōzać jeszcze roz .

(src)="26"> ( Aplausos ) Comencemos como siempre , hagamos la lazada de manera inversa .
(trg)="27.1"> ( Klackanie ) Zaczynosz normalnie .
(trg)="27.2"> Wiōnżecie naôpak , dokoła pyntli .

(src)="27"> Es un poco difícil para los niños , pero creo que ustedes pueden hacerlo .
(trg)="28"> Dziecka to poradzom zrobić , a wy niy ?

(src)="28"> Jalen el nudo .
(trg)="29.1"> !
(trg)="29.2"> Zaciōngosz wynzeł .

(src)="29"> Ahí está : la forma fuerte de anudar los zapatos .
(trg)="30"> Jak to to uczynicie , to sie maszka nie rozwiōnże .

(src)="30"> Ahora , siguiendo el tema de hoy , Me gustaría señalar – y algo que ya saben – que a veces una pequeña ventaja en algún momento en la vida puede dar grandes resultados en otro lugar .
(trg)="31"> ( Klackanie ) Cobyście co z tyj godki spamiyntali , to na koniec wōm powiem , że cołki czas musicie sztudirować , co by szprytnym być a szprymy chytać .

(src)="31"> Vivan una vida larga y próspera .
(trg)="32"> ( Lachanie ) Żyjcie a kwitnijcie .

(src)="32"> ( Aplausos )
(trg)="33"> ( Klackanie )

# es/ted2020-1183.xml.gz
# szl/ted2020-1183.xml.gz


(src)="1"> Hace unos años , sentí como que estaba atrapado en la rutina , entonces decidí seguir los pasos del gran filósofo americano Morgan Spurlock e intentar hacer algo nuevo durante 30 días .
(trg)="1"> Niy tak downo tymu poczuł żech , że mi żywot zmierznōł , i żech se spomniōł na to , co gōdoł wielki amerykański filozof , Morgan Spurlock , coby kożdy miesiōnc cosik nowego sprōbować .

(src)="2"> La idea es bastante simple .
(trg)="2"> Ideja bōła prosto .

(src)="3"> Pensad en algo que siempre hayáis querido añadir a vuestras vidas e intentadlo durante los próximos 30 días .
(trg)="3"> Spomnij se , cożeś dycki chciōł robić , a rōb to ciyngiem bez 30 dni .

(src)="4"> Resulta que 30 días es la cantidad de tiempo justa para añadir un nuevo hábito o quitarlo , como ver las noticias , de tu vida
(trg)="4"> Wychodzi na to , że miesiōnc to je akurat tela czasu , coby zaczonć jakie nowe hobby , abo jaki nawyk pociepać , na tyn przikład , choby ôglondanie dziennika .

(src)="5"> Unas cuantas cosas aprendí haciendo estos desafíos de 30 días .
(trg)="5"> A przy tym żech sie tyż trocha nauczył .

(src)="6"> La primera fue que , en vez de pasar volando los meses , olvidados , el tiempo era mucho más recordable .
(trg)="6"> Najprzōd to , że jak co nowego zaczinosz , to ci sie żywot tak nie mierznie , ino se lepszy pamientosz , co żeś robiōł .

(src)="7"> Esto fue parte de un desafío que hice de tomar una foto todos los días durante un mes .
(trg)="7"> Jo se kożdy dzień w tym miesiōncu robiōł zdjyncie ,

(src)="8"> Y recuerdo exactamente dónde estaba y qué estaba haciendo ese día .
(trg)="8"> cobych pamientoł , kaj żech bōł i co żech robił .

(src)="9"> También noté que al empezar a hacer más desafíos de 30 días y más difíciles mi confianza en mí mismo aumentó .
(trg)="9.1"> I ôroz mie napadło , że co roz to ciyższe se zadania wymyślom .
(trg)="9.2"> Wiym , że moga wiyncyj , jak mi sie zdo .

(src)="10"> Pasé de ser un empollón que vive en el escritorio , a ser de la clase de persona que va en bicicleta al trabajo ,
(trg)="10"> Bōłżech dupa w kraglu , co przy biurku siedzi , a tera jeżdża do roboty na kole .

(src)="11"> por diversión .
(trg)="11"> I mōm z tego radość !

(src)="12"> Incluso el año pasado , subí el monte Kilimanjaro , la montaña más alta de África .
(trg)="12"> ( Lachanie ) A łońskigo roku to żech nawet wloz na Kilimandżaro , nojwyższo góra we Afryce .

(src)="13"> Nunca había sido tan aventurero hasta que comencé mis desafíos de 30 días .
(trg)="13"> I nigdy bych na to nie przyszōł , kieby nie te zadania kożdy miesiōnc .

(src)="14"> También descubrí que si uno quiere realmente algo lo suficiente , puede hacer cualquier cosa durante 30 días .
(trg)="14"> I też se zdołech sprawa , że jak co naprowda chcesz , to bele co możesz robić bez 30 dni .

(src)="15.1"> ¿ Habéis querido escribir una novela alguna vez ?
(src)="15.2"> Cada noviembre ,
(trg)="15"> Ôd bajtla żeś chcioł naszkryflać ksiōnżka ?

(src)="16"> decenas de miles de personas , intentan escribir su propia novela de 50.000 palabras , de cero , en 30 días .
(trg)="16"> W kożdy listopad mocka ludzi próbuje naszkryflać piyrsze 50 000 słów swoji ksiōnżki , za miesiōnc .

(src)="17"> Resulta que todo lo que tienes que hacer es escribir 1667 palabras al día durante un mes .
(trg)="17"> Wychodzi na to , że trza naszkryflać ino 1667 słów za dziyń bez cołki miesiōnc .

(src)="18"> Así que lo hice .
(trg)="18"> To żech tak zrobiōł !

(src)="19"> Dicho sea de paso , el secreto es no irse a dormir hasta que no hayas escrito tus palabras diarias .
(trg)="19"> Ino nie śmisz iść spać , aż nie naszkryflosz tego , co mōsz .

(src)="20"> Puede que duermas menos , pero terminarás tu novela .
(trg)="20"> Możno bydzieś niewyspany , ale ksiōnżka skōńczysz .

(src)="21"> Ahora , ¿ es mi libro la próxima gran novela americana ?
(trg)="21"> Prowda , że za ta moja ksiōnżka Nobla mi nie dadzōm .

(src)="22.1"> No .
(src)="22.2"> Lo escribí en un mes .
(trg)="22"> Bez miesionc żech jōm szrajbnōł .

(src)="23"> Es malísimo .
(trg)="23"> Je richtik żadno !

(src)="24"> Pero durante lo que me queda de vida , si me cruzo con John Hodgman en un fiesta de TED , no tengo que decir , " Soy informático " .
(trg)="24"> ( Lachanie ) Ale tera jak sie trefimy ze Johnem Hodgmanem na TEDzie , nie byda godoł : " Jeżech fachman ôd komputerów " .

(src)="25"> No , no , si quiero , puedo decir : " Soy novelista " .
(trg)="25"> Ino jak byda chcioł , to moga pedzieć : " jeżech pisorz " .

(src)="26"> ( Risas ) Esta es la última cosa que quiero mencionar .
(trg)="26"> ( Lachanie ) A na ôstatek chca wom jeszcze pedzieć ,

(src)="27"> Aprendí que cuando hago cambios pequeños , sostenibles , las cosas que podía seguir haciendo , tenían más probabilidades de que se afianzaran .
(trg)="27"> że jak żech wprowadzōł małe zmiany krok po kroku , to mi to szło , a żarło , i mi sie udowało to robić ciyngiem .

(src)="28"> No hay nada malo en los desafíos grandes y locos .
(trg)="28"> Wielkie wyzwania sōm richtik gryfne

(src)="29"> De hecho , son súper divertidos .
(trg)="29"> i je z nich kupa radości .

(src)="30"> Pero es menos probable que se afiancen .
(trg)="30"> Ino mosz meńsze szanse , że ci sie udo .

(src)="31"> Cuando dejé el azúcar durante 30 días , el día 31 fue así .
(trg)="31"> Kiej żech nie jod cukru bez 30 dni , dzień 31 wyglondoł tak .

(src)="32"> ( Risas ) Así que esta es mi pregunta para vosotros : ¿ Qué estáis esperando ?
(trg)="32"> ( Lachanie ) Zatym pytom sie wos : na co czekocie ?

(src)="33.1"> Os garantizo que los próximos 30 días pasarán os guste o no .
(src)="33.2"> Entonces , ¿ por qué no pensar en algo que siempre hayáis querido probar y darle una oportunidad
(trg)="33.1"> Gwarantuja wom , że 30 dni przejdzie , czy sie wōm to podobo czy nie .
(trg)="33.2"> To co wōm szkodzi spróbować robić coś , coście dycki chcieli ?
(trg)="33.3"> Biercie sie za to !

(src)="34"> durante los próximos 30 días ?
(trg)="34"> Bez nastympne 30 dni .

(src)="35"> Gracias
(trg)="35"> Dziynka .

(src)="36"> ( Aplausos )
(trg)="36"> ( Klackanie )

# es/ted2020-814.xml.gz
# szl/ted2020-814.xml.gz


(src)="1"> Señoras y señores , en TED hablamos mucho sobre liderazgo y como hacer un movimiento .
(trg)="1"> Na naradach TED rozprŏwio sie ło bele czym , na przikłŏd ło tym , jakŏ sie rŏbi firer a czelŏtka .

(src)="2.1"> Veamos ocurrir un movimiento , de principio a fin , en menos de 3 minutos .
(src)="2.2"> Extraigamos algunas lecciones .
(trg)="2"> Przedstŏwiã wōm drapko , jako sie to rŏbi , a niskorzyj zbierã to do kupy .

(src)="3"> Lo primero , lo sabéis , un líder necesita coraje para sobresalir y ser ridiculizado .
(trg)="3"> Nŏjsōmpiyrw taki chop musi mieć opŏwŏgã , kejby mu gańba niy było , kej stŏnie przed ludkami .

(src)="4"> Pero lo que él hace es fácil de seguir .
(trg)="4"> Rŏbi cosik , co inksi letko zmałpujŏm .

(src)="5.1"> Aquí está su primer seguidor con un papel crucial .
(src)="5.2"> Va enseñar a los demás como seguir .
(trg)="5.1"> Gibko za nim przidzie drugi .
(trg)="5.2"> Łōn je ważny .
(trg)="5.3"> Pokŏże inkszym , jako rŏbić to , co łōn .

(src)="6"> Notad cómo el líder lo adopta como a un igual .
(trg)="6"> Firer bydzie go miŏł za kamrata .

(src)="7"> Así que ahora ya no se trata del líder sino de ellos , en plural .
(trg)="7.1"> Tyn kamrat hnet sie zrŏbi taki ważny kej tyn firer .
(trg)="7.2"> Tyn kamrat hnet sie zrŏbi taki ważny kej tyn firer .

(src)="8"> Aquí está él llamando a sus amigos .
(trg)="8"> Kamrat wŏło swŏich kamratōw .

(src)="9"> Si os dais cuenta , el primer seguidor es una forma subestimada de liderazgo en sí mismo .
(trg)="9.1"> Po prŏwdzie , bez niygo nic by sie niy dziŏło .
(trg)="9.2"> Beztŏż zŏwżdy kery musi sie przekŏzać przed inkszymi .

(src)="10"> Hace falta valor para sobresalir así .
(trg)="10"> A małowiela je tych , co sie wyrychlōm przed inkszymi .

(src)="11"> El primer seguidor es quien transforma a un chiflado solitario en un líder .
(trg)="11"> Zŏwdy jak jedyn sie wyrychli , to ze pofyrtańca mŏmy firera .

(src)="12"> ( Risas ) ( Aplausos ) Y aquí viene un segundo seguidor .
(trg)="12"> ( Śmiych ) ( Klackanie ) Potym mōmy nŏwego chyntnego .

(src)="13"> Ya no es 1 chiflado solo , ni 2 , 3 es multitud , y una multitud es noticia .
(trg)="13.1"> Tera to niy yno dwa gupielŏki .
(trg)="13.2"> Kej ich je trzech , to już je czelŏtka , a tam kŏżdy sie ciśnie .

(src)="14"> Un movimiento debe ser público .
(trg)="14"> Jak sie cŏsik dzieje , to trza ło tym gŏdać .

(src)="15"> Es importante , no sólo mostrar al líder , sino a los seguidores porque uno ve que los nuevos seguidores emulan a los seguidores , no al líder .
(trg)="15"> Yno trza pokŏzać niy yno firera , yno tyż tych , co mu wierzōm , bo nŏwi rŏbić to , co inksi pofyrtańcy , a niy to , co firer. bo nŏwi robiōm to , co inksi pofyrtańcy , a niy to , co firer .

(src)="16"> Aquí vienen 2 más , e inmediatamente después , 3 personas más .
(trg)="16"> Narŏz mŏmy cŏłkie nŏwe persōny , dali zaś trzi nŏwe ludziska .

(src)="17.1"> Ahora tenemos impulso .
(src)="17.2"> Éste es el punto de inflexión .
(trg)="17"> I narŏz mŏmy wielkŏ czelŏtka .

(src)="18"> Tenemos un movimiento .
(trg)="18"> Tako kupa lutkŏw , co rŏbiōm tako samo .

(src)="19"> Así , notad que cuanta más gente se una es menos arriesgado .
(trg)="19"> I kej mŏmy w czelŏtce wincy ludzi , to sie niy bojymy .

(src)="20"> Los que estaban en la verja antes , ahora no tienen motivo para no hacerlo .
(trg)="20"> A ci , co yno brelali , tyż przidōm do nŏs .

(src)="21.1"> No sobresaldrán .
(src)="21.2"> No serán ridiculizados .
(src)="21.3"> Serán parte de la multitud " de moda " si se dan prisa .
(trg)="21.1"> Bo w kupie kŏżdy je taki sōm i niy wadzi to inkszym .
(trg)="21.2"> I bier sie chopie do rŏbŏty , bo bydziesz po zadku .

(src)="22"> ( Risas ) En el próximo minuto veréis todos los que prefieren seguir con la multitud porque eventualmente serían ridiculizados por no unirse ,
(trg)="22.1"> ( Śmiych ) Bo za chwila przilecōm ci , co im je żŏl .
(trg)="22.2"> Bo kŏżdy kce być we czelŏtce keby ło nim niy klachali , że z nimi niy ma .

(src)="23"> y así es como se hace un movimiento .
(trg)="23"> I mŏmy kupa kamratōw .

(src)="24"> Recapitulemos algunas lecciones de esto .
(trg)="24"> A na co to było ?

(src)="25"> Lo primero , si sois del mismo tipo , que el tipo sin camiseta que bailaba solo , recordad la importancia de aceptar a los primeros seguidores como pares así está claro que se trata del movimiento , no de ti .
(trg)="25"> Jedyn gŏły gupielŏk abo pofyrtaniec , co przaje kamratōm , dŏwŏ im fŏry , pokŏzŏł , że kce być z kamratami , a niy reskirŏwać .

(src)="26"> Bien , pero podríamos no haber aprendido la verdadera lección .
(trg)="26"> Jeszcze wōm porozprŏwiōm .

(src)="27"> La lección más grande , si lo notasteis ... ¿ lo habéis captado ? ... es que el liderazgo está sobre-glorificado ,
(trg)="27"> Po prŏwdzie powiym wŏm , iże to niy firer je nŏjważniyjszy. iże to niy firer je nŏjważniyjszy .

(src)="28"> sí , fue el tipo sin camiseta el primero y obtendrá todo el crédito , pero fue realmente el primer seguidor el que transformó al chiflado solitario en líder .
(trg)="28.1"> To tyn sagi gupielŏk wyrychlił sie piyrszy i łōn zbiere szprymy .
(trg)="28.2"> Yno dejcie se pozōr , bo to tyn drugi kamrat z pofyrtańca zrobiŏł firera Yno dejcie se pozōr , bo to tyn drugi kamrat z pofyrtańca zrobiŏł firera

(src)="29"> Se nos dice que todos deberíamos ser líderes ; eso sería realmente ineficaz .
(trg)="29.1"> A kŏżdy je mōndry , kŏżdy kce reskirować .
(trg)="29.2"> Yno z tego nic niy przidzie .

(src)="30"> Si os preocupa empezar un movimiento , tened el coraje de seguir y enseñar a otros como seguir .
(trg)="30"> Co by we waszi czelŏtce wszistko pasŏwało do kupy , niy mŏgecie sie bŏć , yno trza sie przekŏzać i pokŏzać inkszym , jak to trza rŏbić ,

(src)="31"> Si veis a un chiflado solitario haciendo algo genial , tened las agallas de ser los primeros en sobresalir y unirse .
(trg)="31.1"> bo kej jedyn gupielŏk błŏznuje , to niy siedź , ino gibko rōb to , co łŏn .
(trg)="31.2"> Niy szkamrej , yno łŏnacz s nim .

(src)="32"> Y qué lugar tan perfecto para hacerlo , TED .
(trg)="32"> TED jes richtig łŏd tego .