# eo/ted2020-10.xml.gz
# sv/ted2020-10.xml.gz

(src)="1"> Malgraŭ la pravaj zorgoj pri aidoso kaj la birda gripo -- kaj ni aŭskultos pli poste la brilan D-ron Brillant paroli pri tio -- mi volas paroli pri aliaj pandemioj , kiuj estas la korvaskula malsano , diabeto , hipertensio -- ĉiuj plene preventeblaj por almenaŭ 95 procentoj de la homoj nur per ŝanĝo de dieto kaj vivo-stilo .
(trg)="1.1"> Med all rättfärdigad oro över AIDS och fågelinfluensan - vilket vi kommer höra mer om från den briljante Dr .
(trg)="1.2"> Brilliant senare idag - skulle jag vilja tala om den andra pandemin , det vill säga hjärtkärlsjukdomar , diabetes och högt blodtryck - vilka alla är högst möjliga att förebygga för åtminstone 95 procent av befolkningen , bara genom att ändra kostvanor och livsstil .
(src)="2.1"> Okazas , ke nuntempe estas tutmondiĝo de la malsano , ke homoj ĉie ekmanĝas kiel ni , kaj vivas kiel ni , kaj mortas kiel ni .
(src)="2.2"> Post unu generacio , ekzemple , Azio , kiu havis unu el la plej malaltaj proporcioj de kormalsano , trodikeco kaj diabeto , atingis unu el la plej altaj .
(src)="2.3"> Kaj en Afriko , kormalsano samrangas kun mortoj pro HIV kaj aidoso en la plejmulton de la landoj .
(trg)="2.1"> Det som sker är att en globalisering av sjukdomar pågår , att människor börjar äta som oss , leva som oss , och dö som oss .
(trg)="2.2"> Och inom en generation kommer Asien ha gått från bäst statistik inom hjärtkärlsjukdomar , fetma och diabetes till att ha sämst .
(trg)="2.3"> Och i Afrika är andelen dödsfall i hjärtkärlsjukdomar lika hög som andelen dödsfall i AIDS och HIV i de flesta länder .
(src)="3"> Do jen estas urĝa momento de oportuno , kiun ni profitu por fari gravan ŝanĝon , kiu povas influi la vivojn de ja milionoj da homoj kaj praktiki preventan medicinon laŭ tutmonda skalo .
(trg)="3"> Det finns alltså ett gyllene tillfälle att göra en väsentlig förändring som kan påverka livet på miljontals människor , och verka förebyggande på ett globalt plan .
(src)="4"> Kor- kaj sangvaskulaj malsanoj mortigas pli da homoj -- ne nur ĉi-lande , sed ankaŭ tutmonde -- ol ĉiuj aliaj kialoj kune , kvankam ĝi estas plene preventebla por preskaŭ ĉiuj .
(trg)="4"> Hjärt- och kärlsjukdomar dödar fortfarande mer människor - inte bara här , men även globalt - än allt annat tillsammans , och ändå går det att förebygga för nästan alla .
(src)="5.1"> Ĝi ne nur estas preventebla ; ĝi fakte estas inversigebla .
(src)="5.2"> Kaj dum la lastaj 29 jaroj , preskaŭ , ni sukcesis montri , ke per simpla ŝanĝo en la dieto kaj vivo-stilo , uzante tiujn tre altteknikajn , kostajn , modernegajn mezurojn por pruvi kiel potencaj estas la tre simplaj malaltteknikaj kaj malmultekostaj intervenoj -- kvanta arteriografio , antaŭ kaj post unu jaro , kaj koraj PET-tomografioj .
(trg)="5.1"> Det går inte bara att förebygga , det är faktiskt vändbart .
(trg)="5.2"> Under de senaste 29 åren , har vi kunnat bevisa att bara genom att ändra kost och livsstil , och använda högteknologiska dyra och förstklassiga åtgärder för att bevisa hur kraftfulla dessa enkla , billiga och lågteknologiska åtgärderna kan vara .
(trg)="5.3"> Kvantitativ arteriografi före och efter , efter ett år , och kardiologiska PET-scans .
(src)="6"> Ni montris antaŭ kelkaj monatoj -- ni publikigis la unuan studaĵon montrantan , ke oni povas ja haltigi aŭ malprogresigi prostatan kanceron farante ŝanĝojn en dieto kaj vivostilo kaj 70-procenta malprogreso en la tumoro aŭ haltigo de la tumor-kreskiĝo , kompare al nur naŭ procentoj de la kompara grupo .
(trg)="6"> För några månader sedan publicerade vi den första studien som visar att man kan stoppa eller vända utvecklingen av prostatacancer genom att ändra kost och livsstil , och 70 procent minskad tillväxt av tumören , eller hämning av tumörens tillväxt , jämfört med bara 9 procent i kontrollgruppen .
(src)="7"> Kaj en tiu ĉi MRI- kaj MR-spektroskopio la aktiveco de prostata tumoro montriĝas ruĝe -- vi povas vidi ĝian reduktiĝon post unu jaro .
(trg)="7"> I MRT- och MR-spektroskopin här , är tumören i prostatan röd -- man kan se den minska efter ett år .
(src)="8.1"> Nun estas epidemio de trodikeco : du trionoj el la plenkreskuloj kaj 15 procentoj el la infanoj .
(src)="8.2"> Vere zorgigas min , ke diabeto kreskis 70-procente dum la lastaj 10 jaroj kaj tiu ĉi povas esti la unua generacio en kiu niaj infanoj vivas malpli longe ol ni .
(src)="8.3"> Estas bedaŭrinde kaj preventeble .
(trg)="8.1"> Numera finns det en fetmaepidemi .
(trg)="8.2"> Två tredjedelar bland vuxna och 15 procent av barnen .
(trg)="8.3"> Vad som oroar mig är att diabetes har ökat med 70 procent de senaste 10 åren , och detta kan vara den första generationen där våra barn har en kortare livslängd än vi .
(trg)="8.4"> Det är sorgligt , och det går att förebygga .
(src)="9.1"> Tio ĉi ne estas balotrezultoj , sed homoj -- la nombro da trodikaj homoj laŭ ŝtato , komencante en 1985 - 87 -- kaj tio ĉi el CDC-retejo -- 1988 ĝis 1991 -- vi ekhavas novan kategorion -- 1992 ĝis 96 , 1997 ĝis 2001 - ĝi plimalboniĝas .
(src)="9.2"> Ni iel malevoluas .
(src)="9.3"> ( Ridoj ) Nu , kion ni povas fari pri tio ?
(src)="9.4"> Bone , la dieto , kiun ni trovis kaj povas malevoluigi kormalsanon kaj kanceron estas azia dieto .
(trg)="9.1"> Detta är inte ett valresultat , detta är människor -- antalet överviktiga per delstat , med början i åren ' 85 , ' 86 och ' 87 -- detta från CDCs hemsida -- ' 88 , ' 89 , ' 90 och ' 91 -- får man en ny kategori -- ' 92 , ' 93 , ' 94 , ' 95 , ' 96 , ' 97 , ' 98 , ' 99 , 2000 , 2001 -- blir det värre .
(trg)="9.2"> Vi degenererar ...
(trg)="9.3"> Vad kan vi då göra åt detta ?
(trg)="9.4"> Jo , den diet vi funnit kunna hindra hjärt- kärlsjukdomar och cancer är en asiatisk diet .
(src)="10"> Sed en Azio , oni ekmanĝas kiel ni kaj tio klarigas kial ili ekmalsaniĝas kiel ni .
(trg)="10"> Folk i Asien börjar dock äta som oss , vilket är orsaken till att de blir sjuka som vi .
(src)="11.1"> Do mi eklaboris kun pluraj grandaj manĝaĵo-entreprenoj .
(src)="11.2"> Ili povas igi alloge kaj amuze kaj plaĉe kaj konvene manĝi pli sanigajn manĝaĵojn , -- mi prezidas la rekomendkonsilantarojn de McDonald 's kaj Pepsico , kaj ConAgra , kaj Safeway kaj baldaŭ Del Monte , kaj ili malkovras , ke tio estas favora al negoco .
(trg)="11.1"> Jag har jobbat med många stora livsmedels- bolag .
(trg)="11.2"> Dom kan göra det roligt , sexigt , inne , fräscht och bekvämt att äta nyttig mat , Jag sitter i rådgivningsnämden hos McDonalds , PepsiCo , ConAgra och Safeway , och snart hos Del Monte , och de börjar inse att det är bra business .
(src)="12.1"> La salatoj , kiujn vi vidas ĉe McDonald 's venis el la studo -- ĝi ofertos azian salaton .
(src)="12.2"> Ĉe Pepsi , du trionoj el ĝia malneta enspezo venas el ĝiaj pli bonaj manĝaĵoj .
(trg)="12.1"> Salladerna på McDonalds är ett resultat av arbetet -- de kommer ha en asiatisk sallad .
(trg)="12.2"> Hos Pepsi kom två tredjedelar av deras ökade omsättning från deras nyttigare mat .
(src)="13.1"> Se ni povas agi tiel , ni povos liberigi rimedojn por aĉeti medikamentojn , kiujn oni vere bezonas por zorgi pri aidoso , HIV , malario kaj preventi birdan gripon .
(src)="13.2"> Dankon .
(trg)="13.1"> Kan vi alltså göra det , kan vi frigöra resurser till mediciner vi verkligen behöver för att behandla AIDS , HIV och malaria och förhindra fågelinfluensan .
(trg)="13.2"> Tack .

# eo/ted2020-1018.xml.gz
# sv/ted2020-1018.xml.gz

(src)="1"> Okej , mi tuj montros al vi denove ion pri niaj dietoj .
(trg)="1"> Okej , jag ska visa er något om vad vi äter .
(src)="2.1"> Kaj mi ŝatus koni la spektantaron .
(src)="2.2"> Kiuj el vi jam manĝis insektojn ?
(trg)="2"> Och jag vill veta hur publiken är , så vem här har någonsin ätit insekter ?
(src)="3"> Estas vere multe .
(trg)="3"> Det var ganska många .
(src)="4"> & lt ; ridoj & gt ; Eĉ tiel , vi ne reprezentas la tutan loĝantaron de la Tero .
(trg)="4"> ( Skratt ) Men ni representerar ändå inte hela Jordens befolkning .
(src)="5"> & lt ; ridoj & gt ; Ĉar fakte 80 % de la homaro manĝas insektojn .
(trg)="5"> ( Skratt ) För 80 procent där ute äter insekter .
(src)="6"> Sed tio estas tre bona .
(trg)="6"> Men det här är rätt bra .
(src)="7.1"> Kial ne manĝi insektojn ?
(src)="7.2"> Bone , unue , kio estas insektoj ?
(trg)="7.1"> Varför inte äta insekter ?
(trg)="7.2"> För det första , vad är insekter ?
(src)="8"> Bestoj , kiuj moviĝas sur ses kruroj .
(trg)="8"> Insekter är djur som går omkring på sex ben .
(src)="9"> Kaj jen nur kelkaj el ili .
(trg)="9"> Och här ser ni bara ett urval .
(src)="10"> Estas ses milionoj da insekto-specioj sur tiu ĉi planedo , ses milionoj da specioj .
(trg)="10"> Det finns sex miljoner insektsarter på den här planeten , sex miljoner arter .
(src)="11"> Estas kelkaj centoj da mamuloj - kaj ses milionoj da insekto-specioj .
(trg)="11"> Det finns ett par hundra däggdjur -- sex miljoner insektsarter .
(src)="12"> Fakte , kalkulante ĉiujn individuajn organismojn , ni alvenus al multe pli granda nombro .
(trg)="12"> Faktum är att om vi räknar enskilda individer , skulle vi komma fram till mycket större siffror .
(src)="13"> El ĉiuj bestoj sur la Tero , el ĉiuj bestospecioj , 80 elcentoj paŝas sur ses kruroj .
(trg)="13"> Faktum är att av alla djur på Jorden , av alla djurarter , så går 80 procent på sex ben .
(src)="14"> Sed se ni kalkulus ĉiujn individuojn kaj ties averaĝan pezon , ni atingus ion inter 200 kaj 2 mil kilogramoj por ĉiu el ni sur la Tero .
(trg)="14"> Men om vi räknar individerna , och tar genomsnittsmassan av dem , skulle det bli i storleksordningen 200 till 2 000 kg för var och en av oss .
(src)="15.1"> Tio signifas , ke laŭ biomaso insektoj estas pli abundaj ol ni .
(src)="15.2"> Kaj ni ne estas sur planedo de homoj , sed sur planedo de insektoj .
(trg)="15"> Det betyder att räknat i biomassa finns insekter i ett större överflöd än vi , och detta är inte en människornas planet , utan en insekternas planet .
(src)="16"> Insektoj ne troviĝas nur en la naturo , ili estas ankaŭ parto de nia ekonomio , kutime senkonscie de ni .
(trg)="16"> Insekter finns inte bara i naturen , de är också inblandade i vår ekonomi , oftast utan att vi vet om det .
(src)="17"> Oni faris kalkulon , moderan kalkulon , antaŭ kelkaj jaroj : la usona ekonomio profitas je 57 miliardojn da dolaroj ĉiujare pro insektoj .
(trg)="17"> Det kom en uppskattning , en konservativ uppskattning , för ett par år sedan , som sa att USA tjänade 57 miljarder dollar per år .
(src)="18"> Tio estas nombro tre granda , kaj grava kontribuo senpaga al la ekonomio de Usono ,
(trg)="18"> Det är ett -- väldigt stort -- bidrag till USA:s ekonomi , gratis .
(src)="19"> kaj mi komparis ĝin kun la kosto de la milito en Irako en la sama jaro :
(trg)="19"> Så jag tog reda på vad ekonomin betalade för kriget i Irak samma år .
(src)="20"> 80 miliardoj da dolaroj .
(trg)="20"> Det var 80 miljarder amerikanska dollar .
(src)="21"> Nu , ni scias , ke tio ne estis malmultekosta milito .
(trg)="21"> Vi vet att det inte var ett billigt krig .
(src)="22"> Do insektoj , simple senpage , kontribuas al la ekonomio de Usono kun proksimume samranga kvanto simple senpage , sciate de neniu ajn .
(trg)="22"> Så insekter bidrar , helt gratis , till USA:s ekonomi i ungefär samma storleksordning , helt gratis , utan att någon vet om det .
(src)="23"> Kaj ne nur en Usono , sed en iu ajn lando , iu ajn ekonomio .
(trg)="23"> Och inte bara i Staterna , utan i vilket land som helst , i vilken ekonomi som helst .
(src)="24"> Kion ili faras ?
(trg)="24"> Vad gör de ?
(src)="25"> Ili forigas ekskrementojn , polenumas kampojn .
(trg)="25"> De tar bort dynga , de pollinerar våra grödor .
(src)="26"> Unu triono de la fruktoj , kiujn ni manĝas ni ŝuldas al insektoj kiuj zorgas pri la reproduktado de la plantoj .
(trg)="26"> En tredjedel av alla frukter som vi äter är ett resultat av att insekter tar hand om växternas reproduktion .
(src)="27.1"> Ili ĉasas trudbestojn .
(src)="27.2"> Kaj estas manĝaĵo por predantoj .
(trg)="27"> De kontrollerar skadedjur , och de är mat åt djur .
(src)="28"> Ili situas ĉe la komenco de la manĝo-ĉeno .
(trg)="28"> De finns i början av näringskedjan .
(src)="29"> Bestetoj manĝas insektojn .
(trg)="29"> Små djur äter insekter .
(src)="30"> Eĉ grandaj bestoj manĝas insektojn .
(trg)="30"> Större djur äter också insekter .
(src)="31"> Sed la bestetoj , kiuj manĝas insektojn estas manĝataj de pli grandaj bestoj , de eĉ pli grandaj bestoj .
(trg)="31"> Men de små djuren som äter insekter äts av större djur , ännu större djur .
(src)="32"> Kaj ĉe la fino de la manĝo-ĉeno , ankaŭ de ni .
(trg)="32"> Och i slutet av näringskedjan äter vi dem också .
(src)="33"> Ja multaj homoj manĝas insektojn .
(trg)="33"> Det finns massor med människor som äter insekter .
(src)="34"> Kaj jen vi vidas min en provinca urbeto de Ĉinio , Lijiang -- ĉirkaŭ du milionoj da loĝantoj .
(trg)="34"> Här ser ni mig i en liten landsortsby i Kina , Lijiang -- ungefär två miljoner invånare .
(src)="35"> Kiam vi manĝas eksterhejme , en fiŝa restoracio , ekz. vi povas elekti kiun fiŝon vi volas manĝi , Tie , vi povas elekti kiujn insektojn .
(trg)="35"> Om man äter ute , som på en fiskrestaurang , där man kan välja vilken fisk man vill äta , så kan man här välja vilken insekt man vill äta .
(src)="36"> Kaj oni pretigas ilin mirinde .
(trg)="36"> Och de tillagar dem på ett underbart sätt .
(src)="37"> Jen mi estas ĝuanta manĝon kun raŭpoj , akridoj , abeloj , delikataĵoj .
(trg)="37"> Och här ser ni mig avnjuta en måltid med fjärilslarver , gräshoppor , bipuppor -- delikatesser .
(src)="38"> Oni povas manĝi ion novan ĉiutage .
(trg)="38"> Och man kan äta något nytt varje dag .
(src)="39"> Estas pli ol mil specioj da insektoj manĝataj ĉirkaŭ la terglobo .
(trg)="39"> Det finns mer än 1 000 insektsarter som äts Jorden runt .
(src)="40"> Tio estas multe pli ol la kelkaj mamuloj , kiujn ni manĝas : bovinoj , porkoj aŭ ŝafoj .
(trg)="40"> Det är ganska mycket mer än de få däggdjur som vi äter , som ko eller gris eller får .
(src)="41"> Pli ol 1 000 specioj -- grandega diverseco .
(trg)="41"> Mer än 1 000 arter -- en enorm variation .
(src)="42"> Kaj nun vi eble pensas , okej , en tiu ĉina urbeto tiel oni faras , sed ne tie ĉi .
(trg)="42"> Och nu kanske ni tänker att okej , i den här lilla byn i Kina äter de sånt , men inte vi .
(src)="43.1"> Nu , ni jam vidis , ke pluraj el vi jam manĝis insektojn , eĉ se nur okaze .
(src)="43.2"> Sed mi povas aserti , ke ĉiu el vi manĝas insektojn , senescepte .
(trg)="43"> Vi har redan sett att många av er redan kanske äter insekter ibland , men jag lovar att varenda en av er äter insekter , utan undantag .
(src)="44"> Vi manĝas minimume 500 gramojn ĉiun jaron .
(trg)="44"> Du äter minst 500 gram om året .
(src)="45"> Kion vi manĝas ?
(trg)="45"> Vad äter du ?
(src)="46.1"> Tomato-supon , arakidan kremon , ĉokoladon , nudelojn -- ĉiu prilaborita manĝaĵo , konsumita de vi enhavas insektojn , ĉar insektoj estas ĉie ĉirkaŭ ni .
(src)="46.2"> Ili troviĝas en la naturo , sekve ankaŭ en niaj plantejoj .
(trg)="46"> Tomatsoppa , jordnötssmör , choklad , nudlar -- alla behandlade livsmedel ni äter innehåller insekter , för insekter finns överallt omkring oss , och när de finns i naturen finns de också i våra grödor .
(src)="47"> Kelkaj insektoj damaĝas fruktojn .
(trg)="47"> En del frukter drabbas av insektsskador .
(src)="48"> Kun la tiel difektitaj tomatoj , ekz. oni faras tomato-supon .
(trg)="48"> Dessa frukter är de som , om de är tomater , hamnar i tomatsoppan .
(src)="49"> La nedifektitajn vendas la legomvendejo .
(trg)="49"> Om de inte har några skador , hamnar de i mataffärerna .
(src)="50"> Jen la tomatoj , kiujn ni vidas ,
(trg)="50"> Och det är din bild av en tomat .
(src)="51.1"> sed la cetero iras en la supo .
(src)="51.2"> Kaj se ili kongruas kun la postuloj de la manĝaĵo-inspektejo , povas esti ĉiaj aĵoj en ili , senprobleme .
(trg)="51"> Men det finns tomater som hamnar i soppa , och så länge de uppfyller livsmedelsverkets krav , så kan det finnas mängder av olika saker däri , inga problem .
(src)="52"> Fakte kial meti tiujn bulojn en la supon , se estas viando en ĝi ĉiuokaze ?
(trg)="52"> Varför ska vi stoppa frikadeller i soppan när den ändå innehåller kött ?
(src)="53"> & lt ; ridoj & gt ; Niaj tutaj prilaboritaj manĝaĵoj enhavas pli da proteino ol ni povus prikonscii .
(trg)="53"> ( Skratt ) Faktum är att alla våra behandlade livsmedel innehåller mer protein än vi är medvetna om .
(src)="54"> Do ĉio jam estas proteino-fonto .
(trg)="54"> Så vad som helst är redan en bra proteinkälla .
(src)="55"> Nu vi povas diri : " Okej , ni do manĝas 500 gramojn nur hazarde " .
(trg)="55"> Nu kanske ni säger " Okej , så vi äter 500 gram av en slump . "
(src)="56"> Tamen , ankaŭ intence ni tion faras ,
(trg)="56"> Vi gör till och med det här med flit .
(src)="57.1"> kun multaj bonkonataj manĝaĵoj .
(src)="57.2"> Jen nur du ekzemploj en tiu bildo -- rozkoloraj biskvitoj kaj surimio-bastonoj aŭ , se vi preferas , Campari .
(src)="57.3"> Arego da manĝeblaj produktoj ruĝkoloraj estas kolorigitaj per natura kolorigilo .
(trg)="57"> I många matvaror -- här är bara två saker på den här bilden -- rosa kakor eller crabsticks eller , om ni vill , campari -- många av våra röda matvaror färgas med ett naturligt färgämne .
(src)="58"> La surimio-bastonoj , el krabo-viando , aŭ ŝajna krabo-viando , estas fakte blanka fiŝaĵo kolorigita per koĉinelaĵo .
(trg)="58"> Crabsticks av krabbkött , eller sålt som krabbkött , är vit fisk färgad med koschenill .
(src)="59"> Koĉinelaĵo estas produkto de insekto , kiu vivas en kaktoj .
(trg)="59"> Koschenill är en produkt gjord på löss som lever på dessa kaktusar .
(src)="60"> Ĝi estas produktata grandkvante je 150 ĝis 180 tunoj jare , en la Kanariaj Insuloj , en Peruo , kaj estas granda negoco .
(trg)="60"> Det tillverkas i stora mängder , 150 till 180 ton per år på Kanarieöarna , i Peru , och det är mycket pengar .
(src)="61"> Unu gramo da koĉinelaĵo kostas ĉirkaŭ 30 eŭroj .
(trg)="61"> Ett gram koschenill kostar ungefär 30 euro .
(src)="62"> Unu gramo da oro valoras 30 eŭrojn .
(trg)="62"> Ett gram guld kostar 30 euro .
(src)="63"> Do ĝi estas tre altvalora varo , uzata por kolorigi niajn manĝaĵojn .
(trg)="63"> Så det är något väldigt dyrbart som vi använder för att färga vår mat .
(src)="64"> Nun la situacio en la mondo estas ŝanĝiĝonta por vi kaj por mi kaj por ĉiu sur la Tero .
(trg)="64"> Situationen i världen kommer att ändras för dig och mig , för alla på Jorden .
(src)="65"> La homa loĝantaro kreskas tre rapide kaj kreskas eksponenciale .
(trg)="65"> Världens befolkning ökar väldigt snabbt och den ökar exponentiellt .
(src)="66"> Se nun estas inter ses kaj sep miliardojn da homoj , tiu nombro kreskos ĝis proks. naŭ miliardoj en 2050 .
(trg)="66"> Där vi , just nu , har någonstans mellan sex och sju miljarder människor , kommer det finnas runt nio miljarder år 2050 .
(src)="67.1"> Tio signifas , ke ni havos multe pli da buŝoj por manĝigi .
(src)="67.2"> Kaj tio malkvietigas pli kaj pli da homoj .
(trg)="67"> Det betyder att vi har många fler munnar att mätta , och det är något som oroar fler och fler .
(src)="68"> Okazis konferenco de MAO ( Manĝaĵ- kaj Agrikultur-Organizo ) en Oktobro tute dediĉita al tio .
(trg)="68"> FAO ( FN:s livsmedels- och jordbruksorganisation ) hade en konferens i oktober tillägnad denna fråga .
(src)="69"> Kiel ni manĝigos tiun mondon ?
(trg)="69"> Hur ska vi föda världen ?
(src)="70"> Kaj la nombroj sur l 'ekrano montras , ke ni havas unu trionon pli da buŝoj por manĝigi , sed ni bezonas kreskigi la agrikulturan produktadon je 70 elcentoj .
(trg)="70"> Och om ni tittar på siffrorna där uppe , vi har en tredjedel fler munnar att mätta , men vi behöver utöka jordbruksproduktionen med 70 procent .
(src)="71"> Kaj tio des pli , ke la mondoloĝantaro kreskas kaj ĝi kreskas ne nur laŭnombre , Ni ankaŭ fariĝas pli bonhavaj , kaj kiu fariĝas bonhava , tiu ekmanĝas pli kaj ankaŭ ekmanĝas pli da viando .
(trg)="71"> Och det är speciellt eftersom världens befolkning ökar , och den ökar , inte bara i antal , utan vi blir också rikare , och den som blir rikare börjar äta mer och börjar äta mer kött .
(src)="72"> Kaj viando , fakte , estas io , kio kostas multe al nia agrikultura produktado .
(trg)="72"> Och kött är någonting som kostar mycket för vårt jordbruk .
(src)="73"> Nia dieto konsistas iagrade el bestaj proteinoj , kaj nuntempe ni plejmulte obtenas tion el la brutaro , fiŝoj kaj ĉasaĵoj .
(trg)="73"> Vår föda består delvis av djurprotein , och för tillfället får de flesta av oss det från boskap , fisk och vilt .
(src)="74"> Kaj ni manĝas multon da tio .
(trg)="74"> Och vi äter mycket av det .
(src)="75"> En la evoluinta landaro konsumiĝas averaĝe 80 kilogramoj po kapo ĉiujare , kaj tio atingas 120 en Usono kaj iomete malpli en kelkaj aliaj landoj , sed averaĝe 80 kilogramoj po homo ĉiujare .
(trg)="75"> I den industrialiserade världen äts i genomsnitt 80 kilogram per person och år , vilket ökar till 120 i USA och något lägre i andra länder , men i genomsnitt 80 kilogram per person och år .
(src)="76"> En la evolulandoj estas multe malpli .
(trg)="76"> I utvecklingsländer är det mycket lägre .
(src)="77"> Temas pri 25 kilogramoj .
(trg)="77"> Där är det 25 kilogram per person och år .
(src)="78"> Sed tio ege kreskas .
(trg)="78"> Men det ökar enormt .
(src)="79"> En Ĉinio dum la lastaj 20 jaroj , tio kreskis de 20 al 50 kaj plu kreskas .
(trg)="79"> De senaste tjugo åren i Kina har det ökat från 20 till 50 , och det fortsätter öka .
(src)="80"> Do se unu triono de la mondoloĝantaro kreskigas sian viando-konsumadon de 25 al 80 kilogramoj , averaĝe , kaj unu triono de la mondo vivas en Ĉinio kaj en Barato , ni havas grandegan postulon por viando .
(trg)="80"> Så om en tredjedel av världens befolkning ska öka sin köttkonsumtion från 25 till 80 i genomsnitt , och en tredjedel av världens befolkning lever i Kina och Indien , så har vi en enorm efterfrågan på kött .
(src)="81"> Kaj certe ni ne povas diri : ĝi estas nur por ni , ne por ili .
(trg)="81"> Och vi kan så klart inte säga att det bara är för oss , inte för dem .
(src)="82"> Ili havas la saman rajton kiel ni .
(trg)="82"> De förtjänar lika mycket som vi .
(src)="83"> Nun , antaŭ ĉio , mi devus specifi ke ni manĝas ja tro da viando en la okcidenta mondo .
(trg)="83"> Till att börja med borde jag säga att vi äter alldeles för mycket kött i västvärlden .
(src)="84.1"> Ni povus vivi per multe , multe malpli -- kaj mi , delonga vegetarano , pri tio certas .
(src)="84.2"> Oni ja povas facile vivi sen iu ajn viando .
(trg)="84"> Vi skulle klara oss på mycket , mycket mindre -- och jag vet , jag har varit vegetarian länge , och man kan enkelt klara sig utan kött över huvud taget .
(src)="85"> Vi akiros proteinojn en ia ajn manĝaĵo ĉiuokaze .
(trg)="85"> Man får protein genom vilken sorts mat som helst i alla fall .
(src)="86"> Sed ankaŭ , amason da problemoj kaŭzas viando-produktado kaj ni alfrontas ilin pli kaj pli ofte .
(trg)="86"> Men det finns massor av problem som följer med köttproduktionen , och vi möter dem allt oftare .
(src)="87"> La unua rilatas al la homa sano .
(trg)="87"> Det första problemet vi möter är mänsklig hälsa .