# eo/ted2020-10.xml.gz
# sr/ted2020-10.xml.gz
(src)="1"> Malgraŭ la pravaj zorgoj pri aidoso kaj la birda gripo -- kaj ni aŭskultos pli poste la brilan D-ron Brillant paroli pri tio -- mi volas paroli pri aliaj pandemioj , kiuj estas la korvaskula malsano , diabeto , hipertensio -- ĉiuj plene preventeblaj por almenaŭ 95 procentoj de la homoj nur per ŝanĝo de dieto kaj vivo-stilo .
(trg)="1"> Pored svih opravdanih briga oko SIDE i ptičijeg gripa - a o tome ćemo čuti od brilijantnog doktora Brilijanta kasnije danas - ja želim da pričam o drugoj pandemiji , a to je kardiovaskularna bolest , dijabetes , hipertenzija - koje je sve moguće sprečiti kod najmanje 95 procenata ljudi , samo promenom ishrane i životnog stila .
(src)="2.1"> Okazas , ke nuntempe estas tutmondiĝo de la malsano , ke homoj ĉie ekmanĝas kiel ni , kaj vivas kiel ni , kaj mortas kiel ni .
(src)="2.2"> Post unu generacio , ekzemple , Azio , kiu havis unu el la plej malaltaj proporcioj de kormalsano , trodikeco kaj diabeto , atingis unu el la plej altaj .
(src)="2.3"> Kaj en Afriko , kormalsano samrangas kun mortoj pro HIV kaj aidoso en la plejmulton de la landoj .
(trg)="2.1"> Dešava se globalizacija pojave bolesti , ljudi počinju da jedu kao mi i žive kao mi i umiru kao mi .
(trg)="2.2"> Azija je imala jednu od najnižih stopa srčanih oboljenja , gojaznosti i dijabetesa i u jednoj generaciji prešla je među najviše .
(trg)="2.3"> A u Africi , smrtnost od kardiovaskularnih bolesti izjednačila se sa smrtnošću od HIV-a i SIDE
(src)="3"> Do jen estas urĝa momento de oportuno , kiun ni profitu por fari gravan ŝanĝon , kiu povas influi la vivojn de ja milionoj da homoj kaj praktiki preventan medicinon laŭ tutmonda skalo .
(trg)="3.1"> u većini zemalja .
(trg)="3.2"> Dakle imamo važnu priliku da napravimo značajnu promenu koja može da utiče na živote bukvalno miliona ljudi i da praktikujemo preventivnu medicinu na globalnom nivou .
(src)="4"> Kor- kaj sangvaskulaj malsanoj mortigas pli da homoj -- ne nur ĉi-lande , sed ankaŭ tutmonde -- ol ĉiuj aliaj kialoj kune , kvankam ĝi estas plene preventebla por preskaŭ ĉiuj .
(trg)="4"> Bolesti srca i krvnih sudova i dalje ubijaju više ljudi - ne samo u ovoj zemlji , nego i širom sveta - od svega ostalog zajedno , a ipak potpuno ih je moguće sprečiti kod skoro svih .
(src)="5.1"> Ĝi ne nur estas preventebla ; ĝi fakte estas inversigebla .
(src)="5.2"> Kaj dum la lastaj 29 jaroj , preskaŭ , ni sukcesis montri , ke per simpla ŝanĝo en la dieto kaj vivo-stilo , uzante tiujn tre altteknikajn , kostajn , modernegajn mezurojn por pruvi kiel potencaj estas la tre simplaj malaltteknikaj kaj malmultekostaj intervenoj -- kvanta arteriografio , antaŭ kaj post unu jaro , kaj koraj PET-tomografioj .
(trg)="5.1"> Ne samo sprečiti , nego i preokrenuti .
(trg)="5.2"> I u poslednjih skoro 29 godina uspeli smo da pokažemo da prosto menjanjem ishrane i životnog stila , koristeći visokotehnološke , skupe , prefinjene mere da dokažemo kako moćne ove veoma jednostavne i jevtine intervencije mogu biti .
(trg)="5.3"> Kvantitativna arteriografija , pre i posle godinu dana i PET snimak srca .
(src)="6"> Ni montris antaŭ kelkaj monatoj -- ni publikigis la unuan studaĵon montrantan , ke oni povas ja haltigi aŭ malprogresigi prostatan kanceron farante ŝanĝojn en dieto kaj vivostilo kaj 70-procenta malprogreso en la tumoro aŭ haltigo de la tumor-kreskiĝo , kompare al nur naŭ procentoj de la kompara grupo .
(trg)="6"> Pre nekoliko meseci objavili smo prvu studiju koja pokazuje da možete zaustaviti ili preokrenuti napredak raka prostate promenom ishrane i životnog stila i 70 % smanjenja u rastu tumora ili zaustavljanja rasta tumora , u poređenju sa samo 9 % u kontrolnoj grupi .
(src)="7"> Kaj en tiu ĉi MRI- kaj MR-spektroskopio la aktiveco de prostata tumoro montriĝas ruĝe -- vi povas vidi ĝian reduktiĝon post unu jaro .
(trg)="7"> Na MRI i MR spektroskopskoj slici ovde vidite aktivnost raka prostate u crvenoj boji - vidite da se smanjuje posle godinu dana .
(src)="8.1"> Nun estas epidemio de trodikeco : du trionoj el la plenkreskuloj kaj 15 procentoj el la infanoj .
(src)="8.2"> Vere zorgigas min , ke diabeto kreskis 70-procente dum la lastaj 10 jaroj kaj tiu ĉi povas esti la unua generacio en kiu niaj infanoj vivas malpli longe ol ni .
(src)="8.3"> Estas bedaŭrinde kaj preventeble .
(trg)="8.1"> Postoji epidemija gojaznosti .
(trg)="8.2"> Dve trećine odraslih i 15 % dece .
(trg)="8.3"> Ono što me brine je da se dijabetes povećao 70 % u poslednjih 10 godina i ovo je možda prva generacija gde deca imaju kraći životni vek od nas .
(trg)="8.4"> To je jadno , ali je sprečivo .
(src)="9.1"> Tio ĉi ne estas balotrezultoj , sed homoj -- la nombro da trodikaj homoj laŭ ŝtato , komencante en 1985 - 87 -- kaj tio ĉi el CDC-retejo -- 1988 ĝis 1991 -- vi ekhavas novan kategorion -- 1992 ĝis 96 , 1997 ĝis 2001 - ĝi plimalboniĝas .
(src)="9.2"> Ni iel malevoluas .
(src)="9.3"> ( Ridoj ) Nu , kion ni povas fari pri tio ?
(src)="9.4"> Bone , la dieto , kiun ni trovis kaj povas malevoluigi kormalsanon kaj kanceron estas azia dieto .
(trg)="9.1"> Ovo nisu brojevi sa izbora , ovo ej broj ljudi koji su gojazni po državi , počev od ' 85 , ' 86 , ' 87 - ovo su sa sajta CDC - ' 88 , ' 89 , ' 90 , ' 91 - dobijamo novu kategoriju - ' 92 , ' 93 , ' 94 , ' 95 , ' 96 , ' 97 , ' 98 , ' 99 , 2000 , 2001 - pogoršava se .
(trg)="9.2"> Kao da deevoluiramo .
(trg)="9.3"> ( Smeh ) Šta možemo uraditi u vezi s ovim ?
(trg)="9.4"> Pa znate , ishrana koja može preokrenuti srčane bolesti je azijska ishrana .
(src)="10"> Sed en Azio , oni ekmanĝas kiel ni kaj tio klarigas kial ili ekmalsaniĝas kiel ni .
(trg)="10"> Ali ljudi u Aziji počinju da jedu kao mi , i zato postaju bolesni kao mi .
(src)="11.1"> Do mi eklaboris kun pluraj grandaj manĝaĵo-entreprenoj .
(src)="11.2"> Ili povas igi alloge kaj amuze kaj plaĉe kaj konvene manĝi pli sanigajn manĝaĵojn , -- mi prezidas la rekomendkonsilantarojn de McDonald 's kaj Pepsico , kaj ConAgra , kaj Safeway kaj baldaŭ Del Monte , kaj ili malkovras , ke tio estas favora al negoco .
(trg)="11.1"> Radio sam sa mnogo velikih proizvođača hrane .
(trg)="11.2"> Oni mogu da jedenje zdravije hrane učine zabavnim , seksi , modernim , zgodnim , hrskavim , kao - ja predsedavam savetnim odborima " MekDonaldsa " , " Pepsika " , " Kon Agre " i " Sejfveja " i uskoro " Del Montea " i oni vide da je to dobar posao .
(src)="12.1"> La salatoj , kiujn vi vidas ĉe McDonald 's venis el la studo -- ĝi ofertos azian salaton .
(src)="12.2"> Ĉe Pepsi , du trionoj el ĝia malneta enspezo venas el ĝiaj pli bonaj manĝaĵoj .
(trg)="12.1"> Salate u " Meku " dolaze iz tog posla - uskoro će biti azijskih .
(trg)="12.2"> U " Pepsiju " , dve trećine rasta u prihodima je od bolje hrane .
(src)="13.1"> Se ni povas agi tiel , ni povos liberigi rimedojn por aĉeti medikamentojn , kiujn oni vere bezonas por zorgi pri aidoso , HIV , malario kaj preventi birdan gripon .
(src)="13.2"> Dankon .
(trg)="13.1"> Ako možemo to da uradimo , možemo osloboditi sredstva za kupovinu lekova koji su stvarno potrebni za lečenje SIDE i HIV-a i malarije i sprečavanje ptičijeg gripa .
(trg)="13.2"> Hvala .
# eo/ted2020-1018.xml.gz
# sr/ted2020-1018.xml.gz
(src)="1"> Okej , mi tuj montros al vi denove ion pri niaj dietoj .
(trg)="1"> ОК , показаћу вам поново нешто о нашој исхрани .
(src)="2.1"> Kaj mi ŝatus koni la spektantaron .
(src)="2.2"> Kiuj el vi jam manĝis insektojn ?
(trg)="2.1"> Волео бих да знам шта публика каже .
(trg)="2.2"> Ко је од вас некада јео инсекте ?
(src)="3"> Estas vere multe .
(trg)="3"> Има вас доста .
(src)="4"> & lt ; ridoj & gt ; Eĉ tiel , vi ne reprezentas la tutan loĝantaron de la Tero .
(trg)="4"> ( смех ) Ипак , ви не представљате укупну популацију планете Земље .
(src)="5"> & lt ; ridoj & gt ; Ĉar fakte 80 % de la homaro manĝas insektojn .
(trg)="5"> ( смех ) Јер 80 % популације стварно једе инсекте .
(src)="6"> Sed tio estas tre bona .
(trg)="6"> Али ово је прилично добро .
(src)="7.1"> Kial ne manĝi insektojn ?
(src)="7.2"> Bone , unue , kio estas insektoj ?
(trg)="7.1"> Зашто не бисмо јели инсекте ?
(trg)="7.2"> Прво , шта су инсекти ?
(src)="8"> Bestoj , kiuj moviĝas sur ses kruroj .
(trg)="8"> То су животиње које ходају на шест ногу .
(src)="9"> Kaj jen nur kelkaj el ili .
(trg)="9"> Овде видите само неке од њих .
(src)="10"> Estas ses milionoj da insekto-specioj sur tiu ĉi planedo , ses milionoj da specioj .
(trg)="10"> На планети има шест милиона врста инсеката , шест милиона врста .
(src)="11"> Estas kelkaj centoj da mamuloj - kaj ses milionoj da insekto-specioj .
(trg)="11"> Има неколико стотина сисара - шест милиона врста инсеката .
(src)="12"> Fakte , kalkulante ĉiujn individuajn organismojn , ni alvenus al multe pli granda nombro .
(trg)="12"> Заправо , ако бисмо урачунали све појединачне организме , дошли бисмо до много већег броја .
(src)="13"> El ĉiuj bestoj sur la Tero , el ĉiuj bestospecioj , 80 elcentoj paŝas sur ses kruroj .
(trg)="13"> Уствари , од свих животиња на Земљи , свих животињских врста , 80 % хода на шест ногу .
(src)="14"> Sed se ni kalkulus ĉiujn individuojn kaj ties averaĝan pezon , ni atingus ion inter 200 kaj 2 mil kilogramoj por ĉiu el ni sur la Tero .
(trg)="14"> Али ако бисмо могли да избројимо све појединце и узмемо њихову просечну тежину , износило би негде око 200 до 2000 кг по особи на Земљи .
(src)="15.1"> Tio signifas , ke laŭ biomaso insektoj estas pli abundaj ol ni .
(src)="15.2"> Kaj ni ne estas sur planedo de homoj , sed sur planedo de insektoj .
(trg)="15.1"> То значи да , у терминима биомасе , инсеката има много више него нас .
(trg)="15.2"> Не налазимо се на планети људи , него на планети инсеката .
(src)="16"> Insektoj ne troviĝas nur en la naturo , ili estas ankaŭ parto de nia ekonomio , kutime senkonscie de ni .
(trg)="16"> Инсекти се не налазе само у природи , они су укључени у нашу економију , а да ми углавном то не знамо .
(src)="17"> Oni faris kalkulon , moderan kalkulon , antaŭ kelkaj jaroj : la usona ekonomio profitas je 57 miliardojn da dolaroj ĉiujare pro insektoj .
(trg)="17"> Пре неколико година постојала је једна опрезна процена по којој економија САД-а зарађује 57 милијарди долара годишње .
(src)="18"> Tio estas nombro tre granda , kaj grava kontribuo senpaga al la ekonomio de Usono ,
(trg)="18"> То је прилично велик број , бесплатни допринос економији САД-а .
(src)="19"> kaj mi komparis ĝin kun la kosto de la milito en Irako en la sama jaro :
(trg)="19"> Погледао сам колико се плаћало за рат у Ираку у истој тој години .
(src)="20"> 80 miliardoj da dolaroj .
(trg)="20"> Износ је био 80 милијарди долара .
(src)="21"> Nu , ni scias , ke tio ne estis malmultekosta milito .
(trg)="21"> Знамо да то није био јевтин рат .
(src)="22"> Do insektoj , simple senpage , kontribuas al la ekonomio de Usono kun proksimume samranga kvanto simple senpage , sciate de neniu ajn .
(trg)="22"> А инсекти , бесплатно , доприносе економији САД-а са отприлике једнаком количином , бесплатно , без ичијег знања .
(src)="23"> Kaj ne nur en Usono , sed en iu ajn lando , iu ajn ekonomio .
(trg)="23"> И то не само у Сједињеним Државама , него у било којој земљи , било којој економији .
(src)="24"> Kion ili faras ?
(trg)="24"> Шта они раде ?
(src)="25"> Ili forigas ekskrementojn , polenumas kampojn .
(trg)="25"> Уклањају балегу , опрашују усеве .
(src)="26"> Unu triono de la fruktoj , kiujn ni manĝas ni ŝuldas al insektoj kiuj zorgas pri la reproduktado de la plantoj .
(trg)="26"> Трећина свог воћа које једемо резултат је репродукције у којој су инсекти помогли .
(src)="27.1"> Ili ĉasas trudbestojn .
(src)="27.2"> Kaj estas manĝaĵo por predantoj .
(trg)="27.1"> Они контролишу штеточине .
(trg)="27.2"> И храна су за животиње .
(src)="28"> Ili situas ĉe la komenco de la manĝo-ĉeno .
(trg)="28"> Они су на почетку ланца исхране .
(src)="29"> Bestetoj manĝas insektojn .
(trg)="29"> Мале животиње једу инсекте .
(src)="30"> Eĉ grandaj bestoj manĝas insektojn .
(trg)="30"> Чак и веће животиње једу инсекте .
(src)="31"> Sed la bestetoj , kiuj manĝas insektojn estas manĝataj de pli grandaj bestoj , de eĉ pli grandaj bestoj .
(trg)="31"> Али мале животиње које једу инсекте поједу веће животиње , па њих поједу још веће .
(src)="32"> Kaj ĉe la fino de la manĝo-ĉeno , ankaŭ de ni .
(trg)="32"> И на крају ланца исхране , и ми их једемо .
(src)="33"> Ja multaj homoj manĝas insektojn .
(trg)="33"> Има прилично много људи који једу инсекте .
(src)="34"> Kaj jen vi vidas min en provinca urbeto de Ĉinio , Lijiang -- ĉirkaŭ du milionoj da loĝantoj .
(trg)="34"> Овде видите мене у једном малом , провинцијском граду у Кини , Лиђангу , који има око 2 милиона становника .
(src)="35"> Kiam vi manĝas eksterhejme , en fiŝa restoracio , ekz. vi povas elekti kiun fiŝon vi volas manĝi , Tie , vi povas elekti kiujn insektojn .
(trg)="35"> Ако одете на вечеру , на пример у рибљи ресторан , где можете да бирате рибу коју желите да једете , можете да бирате и инсекте које желите да једете .
(src)="36"> Kaj oni pretigas ilin mirinde .
(trg)="36"> И припремају их на изврстан начин .
(src)="37"> Jen mi estas ĝuanta manĝon kun raŭpoj , akridoj , abeloj , delikataĵoj .
(trg)="37"> Овде ме видите како уживам у јелу од гусеница , скакаваца , пчела и других посластица .
(src)="38"> Oni povas manĝi ion novan ĉiutage .
(trg)="38"> И сваког дана можете јести нешто ново .
(src)="39"> Estas pli ol mil specioj da insektoj manĝataj ĉirkaŭ la terglobo .
(trg)="39"> Постоји више од 1000 врста инсеката који се једу широм света .
(src)="40"> Tio estas multe pli ol la kelkaj mamuloj , kiujn ni manĝas : bovinoj , porkoj aŭ ŝafoj .
(trg)="40"> То је много више од само неколико сисара које ми једемо , као што су крава или свиња или овца .
(src)="41"> Pli ol 1 000 specioj -- grandega diverseco .
(trg)="41"> Више од 1000 врста - огроман избор .
(src)="42"> Kaj nun vi eble pensas , okej , en tiu ĉina urbeto tiel oni faras , sed ne tie ĉi .
(trg)="42"> Сад можда мислите , добро , то је у неком селу у Кини , али не код нас .
(src)="43.1"> Nu , ni jam vidis , ke pluraj el vi jam manĝis insektojn , eĉ se nur okaze .
(src)="43.2"> Sed mi povas aserti , ke ĉiu el vi manĝas insektojn , senescepte .
(trg)="43.1"> Па већ смо видели да велик број вас већ понекад једе инсекте .
(trg)="43.2"> Могу вам рећи да свако од вас , без изузетка , једе инсекте .
(src)="44"> Vi manĝas minimume 500 gramojn ĉiun jaron .
(trg)="44"> Једете најмање 500 грама годишње .
(src)="45"> Kion vi manĝas ?
(trg)="45"> Шта једете ?
(src)="46.1"> Tomato-supon , arakidan kremon , ĉokoladon , nudelojn -- ĉiu prilaborita manĝaĵo , konsumita de vi enhavas insektojn , ĉar insektoj estas ĉie ĉirkaŭ ni .
(src)="46.2"> Ili troviĝas en la naturo , sekve ankaŭ en niaj plantejoj .
(trg)="46"> Супу од парадајза , путер од кикирикија , чоколаду , резанце - сва прерађена храна коју једете садржи инсекте , јер инсекти су свуда око нас и када су у природи , они су и у усевима .
(src)="47"> Kelkaj insektoj damaĝas fruktojn .
(trg)="47"> Инсекти оштећују неке плодове .
(src)="48"> Kun la tiel difektitaj tomatoj , ekz. oni faras tomato-supon .
(trg)="48"> Ако је то парадајз , он заврши у супи .
(src)="49"> La nedifektitajn vendas la legomvendejo .
(trg)="49"> Ако нису оштећени , иду у продавницу .
(src)="50"> Jen la tomatoj , kiujn ni vidas ,
(trg)="50"> Тако видите парадајз .
(src)="51.1"> sed la cetero iras en la supo .
(src)="51.2"> Kaj se ili kongruas kun la postuloj de la manĝaĵo-inspektejo , povas esti ĉiaj aĵoj en ili , senprobleme .
(trg)="51.1"> Али постоји парадајз који заврши у супи .
(trg)="51.2"> Све док испуњавају захтеве министарства , у њима може бити свакаквих ствари , без проблема .
(src)="52"> Fakte kial meti tiujn bulojn en la supon , se estas viando en ĝi ĉiuokaze ?
(trg)="52"> Уствари , зашто бисмо стављали те кнедле у супу , кад унутра већ има меса ?
(src)="53"> & lt ; ridoj & gt ; Niaj tutaj prilaboritaj manĝaĵoj enhavas pli da proteino ol ni povus prikonscii .
(trg)="53"> ( смех ) Заправо , сва наша прерађена храна садржи више протеина него што смо свесни .
(src)="54"> Do ĉio jam estas proteino-fonto .
(trg)="54"> Све је извор протеина .
(src)="55"> Nu vi povas diri : " Okej , ni do manĝas 500 gramojn nur hazarde " .
(trg)="55"> Можете рећи , " У реду , значи случајно једемо 500 грама " .
(src)="56"> Tamen , ankaŭ intence ni tion faras ,
(trg)="56"> Чак и намерно то радимо ,
(src)="57.1"> kun multaj bonkonataj manĝaĵoj .
(src)="57.2"> Jen nur du ekzemploj en tiu bildo -- rozkoloraj biskvitoj kaj surimio-bastonoj aŭ , se vi preferas , Campari .
(src)="57.3"> Arego da manĝeblaj produktoj ruĝkoloraj estas kolorigitaj per natura kolorigilo .
(trg)="57.1"> кроз многе производе које имамо .
(trg)="57.2"> Овде на слајду имам само два примера - ружичасти кекс и " сурими " штапићи , или " Cаmpari " .
(trg)="57.3"> Многи прехрамбени производи који су црвене боје фарбају се природном бојом .
(src)="58"> La surimio-bastonoj , el krabo-viando , aŭ ŝajna krabo-viando , estas fakte blanka fiŝaĵo kolorigita per koĉinelaĵo .
(trg)="58"> " Сурими " штапићи су месо од рака , или се тако продају , то је , у ствари бела риба која се фарба природном бојом .
(src)="59"> Koĉinelaĵo estas produkto de insekto , kiu vivas en kaktoj .
(trg)="59"> Она се производи из једног инсекта који живи на кактусу .
(src)="60"> Ĝi estas produktata grandkvante je 150 ĝis 180 tunoj jare , en la Kanariaj Insuloj , en Peruo , kaj estas granda negoco .
(trg)="60"> Производи се у великим количинама , 150 до 180 тона годишње , на Канарским острвима и у Перуу , и то је велики бизнис .
(src)="61"> Unu gramo da koĉinelaĵo kostas ĉirkaŭ 30 eŭroj .
(trg)="61"> Један грам те боје кошта око 30 евра .
(src)="62"> Unu gramo da oro valoras 30 eŭrojn .
(trg)="62"> Грам злата је 30 евра .
(src)="63"> Do ĝi estas tre altvalora varo , uzata por kolorigi niajn manĝaĵojn .
(trg)="63"> Дакле , та ствар којом бојимо нашу храну је веома вредна .
(src)="64"> Nun la situacio en la mondo estas ŝanĝiĝonta por vi kaj por mi kaj por ĉiu sur la Tero .
(trg)="64"> Ситуација у свету ће се променити , за вас и за мене и за све на Земљи .
(src)="65"> La homa loĝantaro kreskas tre rapide kaj kreskas eksponenciale .
(trg)="65"> Људска популација веома убрзано расте и то експоненцијално .
(src)="66"> Se nun estas inter ses kaj sep miliardojn da homoj , tiu nombro kreskos ĝis proks. naŭ miliardoj en 2050 .
(trg)="66"> У садашњем тренутку имамо негде између шест и седам милијарди људи , али тај број ће порасти до око 9 милијарди 2050 . године .
(src)="67.1"> Tio signifas , ke ni havos multe pli da buŝoj por manĝigi .
(src)="67.2"> Kaj tio malkvietigas pli kaj pli da homoj .
(trg)="67.1"> То значи да имамо много више уста за храњење .
(trg)="67.2"> Ово је нешто око чега све више људи брине .
(src)="68"> Okazis konferenco de MAO ( Manĝaĵ- kaj Agrikultur-Organizo ) en Oktobro tute dediĉita al tio .
(trg)="68"> Прошлог октобра је конференција агенције за храну и пољопривреду у потпуности била посвећена овоме .
(src)="69"> Kiel ni manĝigos tiun mondon ?
(trg)="69"> Како ћемо нахранити овај свет ?
(src)="70"> Kaj la nombroj sur l 'ekrano montras , ke ni havas unu trionon pli da buŝoj por manĝigi , sed ni bezonas kreskigi la agrikulturan produktadon je 70 elcentoj .
(trg)="70"> И ако погледате , ове цифре овде говоре да имамо трећину више да хранимо , за шта је потребно да пољопривредна производња порасте за 70 процената .
(src)="71"> Kaj tio des pli , ke la mondoloĝantaro kreskas kaj ĝi kreskas ne nur laŭnombre , Ni ankaŭ fariĝas pli bonhavaj , kaj kiu fariĝas bonhava , tiu ekmanĝas pli kaj ankaŭ ekmanĝas pli da viando .
(trg)="71"> И то нарочито зато што светска популација расте , расте , не само у бројевима него смо и богатији и свако ко постане богатији , једе више и почиње да једе више меса .
(src)="72"> Kaj viando , fakte , estas io , kio kostas multe al nia agrikultura produktado .
(trg)="72"> А месо је , уствари , нешто што много кошта нашу пољопривредну производњу .
(src)="73"> Nia dieto konsistas iagrade el bestaj proteinoj , kaj nuntempe ni plejmulte obtenas tion el la brutaro , fiŝoj kaj ĉasaĵoj .
(trg)="73"> Наша исхрана се делимично састоји од животињских протеина и данас их већина нас овде добија из стоке , рибе или дивљачи .
(src)="74"> Kaj ni manĝas multon da tio .
(trg)="74"> И прилично много тога једемо .
(src)="75"> En la evoluinta landaro konsumiĝas averaĝe 80 kilogramoj po kapo ĉiujare , kaj tio atingas 120 en Usono kaj iomete malpli en kelkaj aliaj landoj , sed averaĝe 80 kilogramoj po homo ĉiujare .
(trg)="75"> У развијеним земљама , у просеку 80 кг по особи годишње , што се пење до 120 кг у Сједињеним Државама и мало је мање у неким другим земљама , али у просеку је 80 кг по особи годишње .
(src)="76"> En la evolulandoj estas multe malpli .
(trg)="76"> У земљама у развоју је много мање .
(src)="77"> Temas pri 25 kilogramoj .
(trg)="77"> Износи 25 кг по особи годишње .
(src)="78"> Sed tio ege kreskas .
(trg)="78"> Али се брзо повећава .
(src)="79"> En Ĉinio dum la lastaj 20 jaroj , tio kreskis de 20 al 50 kaj plu kreskas .
(trg)="79"> У Кини се , у последњих 20 година , повећало са 20 на 50 и још увек расте .
(src)="80"> Do se unu triono de la mondoloĝantaro kreskigas sian viando-konsumadon de 25 al 80 kilogramoj , averaĝe , kaj unu triono de la mondo vivas en Ĉinio kaj en Barato , ni havas grandegan postulon por viando .
(trg)="80"> Дакле , ако ће трећина светске популације повећати своју потрошњу меса са 25 на 80 кг у просеку , а трећина светске популације живи у Кини и Индији , имамо огромну потражњу за месом .
(src)="81"> Kaj certe ni ne povas diri : ĝi estas nur por ni , ne por ili .
(trg)="81"> И наравно , не можемо да кажемо има за нас , нема за њих .
(src)="82"> Ili havas la saman rajton kiel ni .
(trg)="82"> Припада им исти део као и нама .
(src)="83"> Nun , antaŭ ĉio , mi devus specifi ke ni manĝas ja tro da viando en la okcidenta mondo .
(trg)="83"> За почетак бих да кажем да ми у западном свету једемо превише меса .
(src)="84.1"> Ni povus vivi per multe , multe malpli -- kaj mi , delonga vegetarano , pri tio certas .
(src)="84.2"> Oni ja povas facile vivi sen iu ajn viando .
(trg)="84.1"> Било би нам добро и са много , много мање - ја знам , вегетаријанац сам већ дуже време .
(trg)="84.2"> Веома лако можете без било чега .
(src)="85"> Vi akiros proteinojn en ia ajn manĝaĵo ĉiuokaze .
(trg)="85"> Протеине ионако добијате из било које хране .
(src)="86"> Sed ankaŭ , amason da problemoj kaŭzas viando-produktado kaj ni alfrontas ilin pli kaj pli ofte .
(trg)="86"> Али постоје многи проблеми који прате производњу меса и са њима се све чешће суочавамо .
(src)="87"> La unua rilatas al la homa sano .
(trg)="87"> Први проблем јесте људско здравље .