# eo/ted2020-10.xml.gz
# my/ted2020-10.xml.gz
(src)="1"> Malgraŭ la pravaj zorgoj pri aidoso kaj la birda gripo -- kaj ni aŭskultos pli poste la brilan D-ron Brillant paroli pri tio -- mi volas paroli pri aliaj pandemioj , kiuj estas la korvaskula malsano , diabeto , hipertensio -- ĉiuj plene preventeblaj por almenaŭ 95 procentoj de la homoj nur per ŝanĝo de dieto kaj vivo-stilo .
(trg)="1"> AIDS နဲ့ က က်ငှက်တုပ်ကွ တို့နဲ့ ပတ်သက်ပ ီ တရ ဝင်ပူပန်မှုတွ ၊ နဲ့ ဒီန ့နှ င် ပိုင် မှ အရမ် တ ်တဲ့ Dr. Brillant ဆီကက ရမှ နဲ့အတူ အခ တစ်ကမ္ဘ လုံ ဖ စ်န တဲ့ နှလုံ သွ က ဆီ ခ ို ၊ သွ တို ရ ဂ တွ အက င် ပ ခ င်ပ တယ် ။ ဒ တွ အ လုံ ဟ အနည် ဆုံ ၉၅ % လူတွ အတွက် အစ အသ က် ၊ အန အထိုင် ပ င် လိုက်ရုံနဲ့ လုံ ဝက ကွယ်နိုင်တယ်
(src)="2.1"> Okazas , ke nuntempe estas tutmondiĝo de la malsano , ke homoj ĉie ekmanĝas kiel ni , kaj vivas kiel ni , kaj mortas kiel ni .
(src)="2.2"> Post unu generacio , ekzemple , Azio , kiu havis unu el la plej malaltaj proporcioj de kormalsano , trodikeco kaj diabeto , atingis unu el la plej altaj .
(src)="2.3"> Kaj en Afriko , kormalsano samrangas kun mortoj pro HIV kaj aidoso en la plejmulton de la landoj .
(trg)="2"> ပ ီ တ ့ ဖ စ်န တ က တစ်ကမ္ဘလုံ မက န် မ ခ င် ၊ ဖ စ်ပွ န ပ ီ လူတွ ဟ က ွန်တ ်တို့လိုစ ၊ က ွှန်တ ်တို့လိုန ၊ ပ ီ တ ့ က ွန်တ ်တို့လို သ တ ဖ စ်န တယ် ။ ဥပမ မ ို ဆက် တစ်ခုမှ အ ရှဟ နှလုံ ရ ဂ ၊ အဝလွန်တ နဲ့ဆီ ခ ို ဖ စ်တ အနိမ့်ဆုံ နှုန် ကန အမ င့်ဆုံ ဖ စ်သွ ပ ပ ီ ။ ပ ီ တ ့အ ဖရိကမှ နှလုံ သွ က ရ ဂ ဟ နိုင်ငံအမ စုမှ HIV နဲ့ AIDS သ ဆုံ တ နဲ့တူညီန တယ်
(src)="3"> Do jen estas urĝa momento de oportuno , kiun ni profitu por fari gravan ŝanĝon , kiu povas influi la vivojn de ja milionoj da homoj kaj praktiki preventan medicinon laŭ tutmonda skalo .
(trg)="3"> ဒီတ ့ တကယ့်ကို သန် ခ ီတဲ့ လူတွ ရဲ့အသက်ကို သက်ရ က်နိုင်တဲ့ ပ င် လဲခ က် တစ်ခုလုပ်ဖို့ အရ ပ တဲ့အခွင့်အလမ် တံခ တစ်ခ ပ်ရှိပ ီ ၊ တစ်ကမ္ဘ လုံ အတိုင် အတ နဲ့ က ကွယ်ရ ဆ ပည ပ ုက င့်ဖို့ပ ။
(src)="4"> Kor- kaj sangvaskulaj malsanoj mortigas pli da homoj -- ne nur ĉi-lande , sed ankaŭ tutmonde -- ol ĉiuj aliaj kialoj kune , kvankam ĝi estas plene preventebla por preskaŭ ĉiuj .
(trg)="4"> နှလုံ နဲ့သွ က ရ ဂ တွ က က န်တဲ့ရ ဂ တွ ပ င် ထ ထက် ဒီတိုင် ပ ည်မှ သ မက တကမ္ဘ လုံ မှ ပ လူတွ ကို ပိုသ စ န တုန် ပ ၊ ဒ ဟ လူတိုင် နီ ပ အတွက် လုံ ဝက ကွယ်နိုင်ပ တယ် ။
(src)="5.1"> Ĝi ne nur estas preventebla ; ĝi fakte estas inversigebla .
(src)="5.2"> Kaj dum la lastaj 29 jaroj , preskaŭ , ni sukcesis montri , ke per simpla ŝanĝo en la dieto kaj vivo-stilo , uzante tiujn tre altteknikajn , kostajn , modernegajn mezurojn por pruvi kiel potencaj estas la tre simplaj malaltteknikaj kaj malmultekostaj intervenoj -- kvanta arteriografio , antaŭ kaj post unu jaro , kaj koraj PET-tomografioj .
(trg)="5"> က ကွယ်လို့ရရုံမက ၊ တကယ့်ကိုပဲ န က်ပ န်လှည့်လို့ရတယ် ၊ လွန်ခဲ့တဲ့ ၂၉ နစ်နီ နီ ပ နိုင်ခဲ့တ က အစ အသ က်နဲ့ အန အထိုင်ပ င် လဲရုံ ဒီအဆင့်မ င့် ၊ စ က ီ တဲ့ န က်ဆုံ ပ ် စီမံခ က်တွ သုံ ခ င် နဲ့ ရို စင် တဲ့ ၊ နည် ပည နိမ့်ပ ီ ကုန်က စရိတ် နည် တ တွ စွက်ဖက်တ ဟ ဘယ်လိုအစွမ် ထက်တယ် ဆိုတ သက်သ ပ ဖို့ပ ၊ ရ တွက်တဲ့ သွ က မ ဉ် လို ၊ တစ်နှစ်မတိုင်ခင်နဲ့တိုင်ပ ီ PET စကင်တွ မှ ပ ့
(src)="6"> Ni montris antaŭ kelkaj monatoj -- ni publikigis la unuan studaĵon montrantan , ke oni povas ja haltigi aŭ malprogresigi prostatan kanceron farante ŝanĝojn en dieto kaj vivostilo kaj 70-procenta malprogreso en la tumoro aŭ haltigo de la tumor-kreskiĝo , kompare al nur naŭ procentoj de la kompara grupo .
(trg)="6"> လအနည် ငယ်က ပ ခဲ့တဲ့ ၊ ထုတ်ဝ လိုက်တဲ့ ပထမလ ့လ ခ က်မှ ပ တ က အစ အသ က်နဲ့ န ထိုင်ပုံ ပ င် ရုံနဲ့ ဆီ က ိတ်ကင်ဆ ကို ရပ်နိုင် ၊ န က်ဆုတ်နိုင်ပ ီ အသ ပိုတို မှု ၇၀ % လ ့တ ဒ မှမဟုတ် အသ ပိုတို မှုမှု နှ စ ပ ီ ယှဉ်လိုက်ရင် ကန့်သတ်အုပ်စုမှ က တ ့ ၉ % ပဲရှိပ တယ် ။
(src)="7"> Kaj en tiu ĉi MRI- kaj MR-spektroskopio la aktiveco de prostata tumoro montriĝas ruĝe -- vi povas vidi ĝian reduktiĝon post unu jaro .
(trg)="7"> ပ ီ ဆ ့ ဒီက MRI နဲ့ MR ရ င်စဉ်မှ က ဆီ က ိတ်ကင်ဆ လုပ်ဆ င်မှုကို အနီရ င်ပ ထ ပ ီ ၁ နှစ်အက မှ လ ့န တ မ င်ရတယ် ။
(src)="8.1"> Nun estas epidemio de trodikeco : du trionoj el la plenkreskuloj kaj 15 procentoj el la infanoj .
(src)="8.2"> Vere zorgigas min , ke diabeto kreskis 70-procente dum la lastaj 10 jaroj kaj tiu ĉi povas esti la unua generacio en kiu niaj infanoj vivas malpli longe ol ni .
(src)="8.3"> Estas bedaŭrinde kaj preventeble .
(trg)="8"> အခုအဝလွန်ရ ဂ ကူ စက်မှုရှိတယ် ၊ လူက ီ ၃ ပုံ ၂ ပုံနဲ့ကလ ၁၅ % ပ ၊ စိတ်ပူန မိတ က လွန်ခဲ့တဲ့ ၁၀ နှစ်အတွင် မှ ဆီ ခ ိုရ ဂ က ရ ၀ % တို ပွ ခဲ့ပ ီ ဒ ဟ က ွန်တ ်တို့ ကလ တွ က ွန်တ ်တို့ထက် ပိုပ ီ အသက် တိုတိုန ရတဲ့ ပထမဆုံ မ ို ဆက်ပ ။ သန စရ ပ ၊ ဒ က ကွယ်လို့ရပ တယ် ။
(src)="9.1"> Tio ĉi ne estas balotrezultoj , sed homoj -- la nombro da trodikaj homoj laŭ ŝtato , komencante en 1985 - 87 -- kaj tio ĉi el CDC-retejo -- 1988 ĝis 1991 -- vi ekhavas novan kategorion -- 1992 ĝis 96 , 1997 ĝis 2001 - ĝi plimalboniĝas .
(src)="9.2"> Ni iel malevoluas .
(src)="9.3"> ( Ridoj ) Nu , kion ni povas fari pri tio ?
(src)="9.4"> Bone , la dieto , kiun ni trovis kaj povas malevoluigi kormalsanon kaj kanceron estas azia dieto .
(trg)="9"> အခု ဒ တွ ဟ ရွ က က်ပွဲရ လ ဒ်တွ မဟုတ်ဘူ ၊ လူတွ ပ ၊ ပ ည်နယ်အလိုက် ၈၅ ၊ ၈၆ ၊ ၈၇ ခု လ က်ကစပ ီ အဝလွန်တဲ့လူ အရ အတွက်ပ ၊ ဒ တွ ဟ CDC ဝက်ဘ်ဆိုဒ်ကဖ စ်ပ ီ ၊ ၈၈ ၊ ၈၉ ။ ၉၀ ။ ၉၁ မှ ပ ၊ အမ ို အစ သစ် တစ်ခုကို ၉၂ ၊ ၉၃ ၊ ၉၄ ၊ ၉၅ ၊ ၉၆ ၊ ၉၇ ၊ ၉၈ ၊ ၉၉ ၊ ၂၀၀၀ ၊ ၂၀၀၁ မှ တွ ရပ တယ် ။ ဒ ကပိုဆို လ တယ် ၊ က ွန်တ ်တို့ဟ က ဆင် သလိုပ လ ။ ( ရယ်သံမ ) ကဲ ဒ နဲ့ပတ်သက်ပ ီ ဘ လုပ်လို့ရလဲ ။ က င် ပ ီ ၊ သိတယ်န ် ၊ တွ ့ထ တ က နှလုံ နဲ့ကင်ဆ ကို ပ င် ပ န် လုပ်ပ နိုင်တ က အ ရှအစ အစ ပ ။
(src)="10"> Sed en Azio , oni ekmanĝas kiel ni kaj tio klarigas kial ili ekmalsaniĝas kiel ni .
(trg)="10"> ဒ ပ မဲ့ အ ရှသ ဟ ကိုယ်တွ လိုစ န ပ ီ ဒ က င့်ကိုယ်တွ လို ဖ န တ ပ ့ ။
(src)="11.1"> Do mi eklaboris kun pluraj grandaj manĝaĵo-entreprenoj .
(src)="11.2"> Ili povas igi alloge kaj amuze kaj plaĉe kaj konvene manĝi pli sanigajn manĝaĵojn , -- mi prezidas la rekomendkonsilantarojn de McDonald 's kaj Pepsico , kaj ConAgra , kaj Safeway kaj baldaŭ Del Monte , kaj ili malkovras , ke tio estas favora al negoco .
(trg)="11"> ဒ နဲ့ အစ အသ က် ကုမ္ပဏီက ီ တွ နဲ့ တွဲလုပ်န ပ ီ ၊ သူတို့က ပိုက န် မ စ တ ကို ပ ်စ ၊ စွဲမက်စ ၊ ခ တ်မှီအဆင်ပ အ င်လုပ်ပ တယ် ။ က ွန်တ ် အက ံပ အဖ စ်ထိုင်တဲ့ McDonalds နဲ့ PepsiCo ၊ ConAgra နဲ့ Safeway လို မက ခင် Del Monte ပ ့ ၊ ဒ ဟ လုပ်ငန် က င် လို့ သူတို့ထင်က တယ် ။
(src)="12.1"> La salatoj , kiujn vi vidas ĉe McDonald 's venis el la studo -- ĝi ofertos azian salaton .
(src)="12.2"> Ĉe Pepsi , du trionoj el ĝia malneta enspezo venas el ĝiaj pli bonaj manĝaĵoj .
(trg)="12"> MacDonald မှ မ င်ရတဲ့ အသုတ်ဟ အလုပ်ရဲ့အက ို ပ ၊ အ ရှအသုတ်ကို စ တ ့မှ Pepsi မှ ဝင်ငွ တို မှု ၃ ပုံ ၂ ပုံဟ ပိုက င် တဲ့ အစ အစ တွ ရတ ပ ။
(src)="13.1"> Se ni povas agi tiel , ni povos liberigi rimedojn por aĉeti medikamentojn , kiujn oni vere bezonas por zorgi pri aidoso , HIV , malario kaj preventi birdan gripon .
(src)="13.2"> Dankon .
(trg)="13"> ဒီလိုလုပ်က ရင် AIDS HIV ငှက်ဖ ရ ဂ တွ ကုသဖို့နဲ့ က က်ငှက်တုပ်ကွ ကို က ကွယ်ဖို့ တကယ်လိုအပ်တဲ့ဆ ဝ တွ ဝယ်ဖို့ ရင် မ စ်တွ ကို လွတ်လ လို့ သုံ ခွင့်ရတ ပ ့ဗ ၊ က ဇူ ပ ။
# eo/ted2020-1044.xml.gz
# my/ted2020-1044.xml.gz
(src)="1"> Mia grava ideo estas tre , tre malgranda ideo kiu povas liberigi miliardojn da grandaj ideoj kiuj ĉi-momente dormas en ni .
(trg)="1"> က ွန်မရဲ့ က ီ မ တဲ့ စိတ်ကူ ဆိုတ ကတ ့ အရမ် ၊ အရမ် ကို သ ငယ်တဲ့ စိတ်ကူ လ တစ်ခုဟ လက်ရှိလ လ ဆယ်မှ က ွန်မတို့ရဲ့ ကိုယ်တွင် မှ ပုန် အိပ်န တဲ့ သန် ထ င်နဲ့ခ ီပ ီ ရှိန တဲ့ က ီ က ယ်တဲ့ စိတ်ကူ တွ ကို ဖ ်ထုတ်ပ နိူင်ဖို့ပ ။
(src)="2"> Kaj mia eta ideo por fari tion
(trg)="2"> ဒ ကိုပ ုလုပ်ပ မယ့် က ွန်မရဲ့ စိတ်ကူ လ ဆိုတ ကတ ့ အိပ်စက်ခ င် ပ ပဲ ။
(src)="3.1"> estas dormi .
(src)="3.2"> ( Ridoj ) ( Aplaŭdoj ) Jen estas ĉambro de virinoj de tipo-A
(trg)="3"> ( ရယ်သံမ ) ( လက်ခုပ်တီ သံမ ) ဒ ဟ ဆိုရင် ပ ိုင်ဆိုင်မှုအ ပ င် ထန်တဲ့ အမ ို သမီ တွ ရဲ့ အခန် တစ်ခုပ ့ ။
(src)="4"> Jen ĉambro de dorm-senigitaj virinoj .
(trg)="4"> ဒ ကတ ့ အိပ်ရ မဝတဲ့ အမ ို သမီ တွ ရဲ့ အခန် ပ ။
(src)="5"> Kaj mi lernis je mia kosto , la valoron de dormo .
(trg)="5"> ပ ီ တ ့ က ွန်မဟ အိပ်စက်ခ င် ရဲ့တန်ဖို ကို ခက်ခက်ခဲခဲနဲ့ လ ့လ သင်ယူခဲ့ရတ ပ ။
(src)="6"> Antaŭ du jaroj kaj duono , mi svenis pro ellaciĝo .
(trg)="6"> လွန်ခဲ့တဲ့ ( ၂ ) နှစ်ခွဲလ က်ကပ ၊ က ွန်မဟ ခ ကုန်လက်ပန် က ပ ီ မ ့လဲက သွ ခဲ့လို့
(src)="7"> Mi frapis la kapon kontraŭ tablon , rompis mian vangoston .
(trg)="7"> က ွန်မရဲ့ ခ င် ဟ စ ရ စ ပွဲနဲ့ ဆ င့်မိသွ ခဲ့တယ် ။ က ွန်မ မ ရို က ို သွ ခဲ့တယ်လ ။
(src)="8"> Mi ricevis kvin suturojn al la dekstra okulo .
(trg)="8"> ည ဖက်မ က်လုံ မှ ( ၅ ) ခ က်ခ ုပ်လိုက်ရတ ပ ့ ။
(src)="9"> Kaj mi komencis la strebadon al retrovo de la valoro de dormo .
(trg)="9"> န က်တ ့ အိပ်စက်ခ င် ရဲ့တန်ဖို ကို ပ န်လည်ဖွ ရှ ဖို့ ခရီ စတင်ခဲ့ပ တယ် ။
(src)="10"> Kaj sur tiu vojo , mi studis , mi renkontis kuracistojn , sciencistojn , kaj mi estas ĉi tie por diri al vi , ke la vojo al pli produktiva , pli inspira , pli ĝoja vivo estas havi sufiĉan dormon .
(trg)="10"> အဲဒီဖ စ်စဉ်မှ က ွန်မ လ ့လ ခဲ့တယ် ၊ ဆ ဖက်ဆိုင်ရ ဆရ ဝန်တွ ၊ သိပ္ပံပည ရှင်တွ နဲ့ တွ ့ဆုံခဲ့ပ တယ် ။ ပ ီ တ ့ က ွန်မဒီမှ ရှင်တို့အ လုံ ကို ပ ပ မှ ကတ ့ ပိုပ ီ အက ို ဖ စ်ထွန် တဲ့ ၊ ပိုပ ီ စိတ်ကူ စိတ်သန် ထက်မ က်တဲ့ ပိုပ ီ စိတ်ခ မ် သ ရတဲ့ ဘဝတစ်ခုကို ရှ က ံဖို့နည် လမ် ကတ ့ အိပ်ရ ဝဝ အိပ်ခ င် ပဲ ဖ စ်တယ်ဆိုတ ပ ။
(src)="11"> ( Aplaŭdoj ) Kaj ni virinoj indikos la vojon en tiu ĉi nova revolucio , tiu ĉi feminista afero .
(trg)="11"> ( လက်ခုပ်သံမ ) ဒီတ ့ ဒီတ ်လှန်ရ အသစ်မှ နည် လမ် ကို ဦ ဆ င်သွ ရမှ ကတ ့ က ွန်မတို့ အမ ို သမီ တွ ပဲ ၊ အမ ို အရ လှုပ်ရှ မှု အသစ်ပ ့ရှင် ။
(src)="12.1"> Ni dormos ĝis la supro , laŭvorte .
(src)="12.2"> ( RIdoj ) ( Aplaŭdoj ) Ĉar , bedaŭrinde , por viroj , dorm-senigo fariĝis simbolo de vireco .
(trg)="12"> က ွန်မတို့တွ ဟ တကယ်ကို အမ င့်ဆုံ ထိကို အိပ်စက်က တ ့မှ န ် ၊ တကယ်န ် ။ ( ရယ်သံမ ) ( လက်ခုပ်သံမ ) အက င် ကတ ့ အမ ို သ တွ အတွက်တ ့ စိတ်မက င် စရ ပဲပ ့ရှင် ၊ အိပ်ရ ပ က်ခ င် ဆိုတ က ယ က် ပီသတဲ့ အမှတ်သည တစ်ခုဖ စ်န ပ ီကို ။
(src)="13"> Lastatempe mi kunmanĝis kun viro , kiu fanfaronis ke li nur dormis 4 horojn la antaŭan nokton .
(trg)="13"> မက သ ခင်က သူဟ မန ့ညတုန် က အိပ်ခ ိန် ( ၄ ) န ရီပဲ ရခဲ့ပ တယ်လို့ က ွ လုံ လ ထုတ်တဲ့ ငနဲတစ်က င်နဲ့ ညစ စ န ခဲ့တုန် ကပ ့ ။
(src)="14.1"> Kaj mi sentis emon diri al li -- sed silentis -- mi sentis emon diri : " Nu , vidu ...
(src)="14.2"> Se vi dormintus kvin horojn , nia manĝado estintus multe pli interesa . "
(trg)="14"> က ွန်မဖ င့် သူ့ကို ပ ခ င်လိုက်တ .... ဒ ပ မဲ့ က ွန်မ မပ ခဲ့ပ ဘူ ။ က ွန်မပ ခ င်လိုက်တ က " နင်သိလ ၊ နင့်မှ အိပ်ခ ိန် ( ၅ ) န ရီမ ရှိခဲ့ရင် ဒီညစ စ ပွဲက ဒိထက် အရမ် ကိုကိုပ ီ စိတ်ဝင်စ ဖို့က င် မယ်ဆိုတ လ "
(src)="15"> ( Ridoj ) Nun , oni konstatas ian dorm-senigan superemon .
(trg)="15"> ( ရယ်သံမ ) အခုအခ မှ အိက်ရ ပ က်တ ကိုပဲ ဂုဏ်တုဂုဏ်ပ ိုင် လုပ်န က တ မ ို က ရှိသ တယ် ။
(src)="16"> Precipe ĉi tie en Vaŝintono , se vi provas fari matenmanĝo-rendevuon , kaj diras : " Ĉu bonas je la oka ? "
(trg)="16"> အထူ သဖ င့် ဟ ဒီ ဝ ရှင်တန်မှ ပ ့ ။ တကယ်လို့ ရှင်က မနက်စ စ ဖို့ ခ ိန် ဖို့ က ို စ တယ်ဆိရင် ၊ ရှင်ပ မှ က " ( ၈ ) န ရီဆိုရင် ဘယ်လိုသဘ ရလဲဟ ့ " ပ ့ ။
(src)="17"> Oni probable respondos : " La oka estas tro malfrua por mi , sed ne gravas , mi povos ludi tenison unue , fari kelkajn telekonferencojn , kaj renkonti vin je la oka . "
(trg)="17"> သူတို့ပ နိူင်ခ ရှိတ က " င ့အတွက်တ ့ ( ၈ ) န ရီဆိုရင် အတ ်န က်က သွ ပ ီကွ ၊ ဒ ပ မဲ့ ရပ တယ်ကွ ၊ င တင် နစ်တစ်ပွဲလ က်ဝင်ရိုက်ပ ီ တယ်လီဖုန် အစည် အဝ လ အနည် အက ဉ် လုပ်လို့ရတ ပ ့ ၊ ပ ီ တ ့ မင် နဲ့ ( ၈ ) န ရီမှ တွ ့တ ပ ့ကွ " လို့လ ။
(src)="18"> Kaj oni pensas , ke tio signifas , ke oni estas nekredeble okupita kaj produktiva , sed fakte veras la malo , ĉar ni , ĉi-momente , jam havas geniajn gvidantojn en komerco , en financo , kaj en politiko , kiuj faras aĉajn decidojn .
(trg)="18"> အင် သူတို့ထင်တ က သူတို့တွ ဟ အင်မတန်ကိုမှ အလုပ်တွ ရှုပ်န ပ ီ ၊ အရ ရ က်န တယ်ဆိုတဲ့ သဘ သက်ရ က်န တယ်ပ ့လ ။ ဒ ပ မဲ့ တကယ်က သူတို့အလုပ်ရှုပ်န တ မဟုတ်ပ ဘူ ။ ဘ ဖ စ်လို့လဲဆိုတ ့ လ လ ဆယ်အန နဲ့ က ွန်မတို့မှ ရှိတဲ့ အရမ် ကိုတ ်တဲ့ ခ င် ဆ င်တွ စီ ပွ ရ မှ ၊ ဘဏ္ဍ ရ မှ ၊ နိူင်ငံရ တွ မှ ဆို ဝ တဲ့ ဆုံ ဖ တ်ခ က်တွ ခ န လိုက်က တ မ ။
(src)="19"> Sekve , alta intelekta kvociento ne signifas , ke oni estas bona gvidanto , ĉar la esenco de gvidado estas la kapablo vidi la glacimonton antaŭ ol ĝi trafas la ŝipon .
(trg)="19"> ဒီတ ့ အိုင်က ူ အမှတ်မ င့်တယ်ဆိုတ နဲ့ လူတစ်ယ က်ဟ ခ င် ဆ င်က င် တစ်ယ က်လို့ ပ လို့မရဘူ ။ ဘ ဖ စ်လို့လဲဆိုတ ့ ခ င် ဆ င်မှုဆိုတ ရဲ့ အနှစ်သ ရဟ Titanics သင်္ဘ ကို မတိုက်မိခင်က ရ ခဲစိုင်က ီ ကို မ င်နိူင်တဲ့ အစွမ် ရှိခ င် ပ ။
(src)="20"> Kaj jam tro multe da glacimontoj trafis niajn ŝipojn .
(trg)="20"> န က်ပ ီ က ွန်မတို့ရဲ့ Titanics ကို တိုက်တိုက်န က တဲ့ ရ ခဲစိုင်တွ က က ွှန်မတို့ဆီမှ အနမတဂ္ဂ ရှိန တယ်လ ။
(src)="21"> Fakte , mi vere kredas , ke se la fratoj Lehman estintus la gefratoj Lehman , la firmo eble ankoraŭ ekzistus .
(trg)="21"> တကယ်တ ့ က ွန်မခံစ မိတ က Lehman Brothers ဟ Lehman Brothers and Sisters ဖ စ်ခဲ့က မယ်ဆိုရင် သူတို့တွ ဒီအနီ တစ်ဝိုက်မှ ရှိန ဦ မှ ပ ။
(src)="22"> ( Aplaŭdoj ) Dum ĉiuj fratoj estis okupitaj tute konektitaj tage kaj nokte , eble iu fratino rimarkintus la glacimonton ĉar ŝi vekiĝintus post 8-hora dormo kaj kapablintus vidi la ĝeneralan situacion .
(trg)="22"> ( လက်ခုပ်သံမ ) ညီအစ်ကိုတွ က ( ၂၄ ) န ရီ ( ၇ ) ရက်ပတ်လုံ အလွန်အမင် ခ ိတ်ဆက်ပ ီ အလုပ်ရှုပ်န ခဲ့တုန် မှ ညီအစ်မတစ်တွ ကတ ့ ရ ခဲစိုင်တွ ကို သတိပ ုမိက င် ပ ုမိခဲ့ပ လိမ့်မယ် ၊ ဘ ဖ စ်လို့လဲဆိုတ ့ သူမဟ အိပ်ခ ိန် ( ၇ ) န ရီခွဲ ၊ ( ၈ ) န ရီကန နိူ ထခဲ့မိမှ ဖ စ်ပ ီ ရုပ်ပုံလွှ က ီ က ီ ကို မ င်နိူင်စွမ် ရှိခဲ့လိမ့်မှ ပ ့လ ။
(src)="23"> Do , dum ni alfrontas multoblajn krizojn en nia mondo je ĉi tiu momento , tio , kio estas bona je persona nivelo , kio alportos pli da ĝojo , dankemo efikeco al niaj vivoj kaj estos plej bona por niaj karieroj estos ankaŭ plej bona por la mondo .
(trg)="23"> ဒီတ ့ အခုအခ ိန်မှ က ွန်မတို့တွ ဟ ကမ္ဘ က ီ ထဲမှ ရှိတဲ့ အလုံ စုံသ ဘ က ပ်နံက ပ် တစ်သီတစ်တန် နဲ့ ရင်ဆိုင်က ုံတွ ့ န ရစဉ်မှ တစ်ဦ ခ င် အဆင့်မှ ဘ ကမ က ွန်မတို့အတွက် က င် တ လဲ ၊ ဘ ကမ က ွန်မတို့ရဲ့ဘဝထဲကို ပ ်ရွင်မှု ၊ က ဇူ တရ ၊ ထိရ က်ထက်မ က်မှုတွ ကို ဆ င်က ဉ် ပ လ လိမ့်မလဲ ၊ ကမ္ဘ က ီအတွက်လည် အက င် ဆုံ ဖ စ်တဲ့ က ွန်မတို့ရဲ့ ကိုယ်ပိုင် သက်မွ မှုလုပ်ငန် အတွက် အက င် ဆုံ ဖ စ်တ က ဘ လဲဆိုတ ပ ့လ ။
(src)="24"> Do , mi urĝas vin , fermu viajn okulojn kaj trovu la gravajn ideojn kiuj kuŝas en ni , malŝaltu vian motoron kaj eltrovu la potencon de dormo .
(trg)="24"> ဒီတ ့ အ လုံ ကို က ွန်မ တိုက်တွန် ခ င်တ က ရှင်တို့ရဲ့မ က်စိတွ ကို ပိတ်လိုက်ပ ီ ၊ က ွန်မတို့ရဲ့ ကိုယ်တွင် မှ ခိုအ င် န တဲ့ က ီ က ယ်တဲ့ စိတ်ကူ တွ ကို ရှ ဖွ က ဖို့ပ ။ ရှင်တို့ရဲ့ အင်ဂ င်တွ ကို ပိတ်ပ ီ ၊ အိပ်စက်ခ င် ရဲ့ အစွမ် ကို ရှ ဖွ က ဖို့ပ ။
(src)="25"> Dankon .
(trg)="25"> က ဇူ တင်ပ တယ်ရှင် ။
(src)="26"> ( Aplaŭdoj )
(trg)="26"> ( လက်ခုပ်သံမ )
# eo/ted2020-1106.xml.gz
# my/ted2020-1106.xml.gz
(src)="1"> Mi scias tion , kion vi pensas .
(trg)="1"> ရှင်တို့တွ န တ က ွန်မသိတယ် ၊
(src)="2"> Vi pensas , ke mi perdiĝis , kaj iu baldaŭ venos surscenejen por ĝentile regvidi min al mia seĝo .
(trg)="2"> ရှင်တို့ ထင်တ က က ွန်မ လမ် မှ လ ပ ီ ခဏန ရင် တစ်ယ က်ယ က်က စင်ပ ်တက်လ က က ွန်မကို ထိုင်ခုံဆီ ခ ်သွ မယ်ပ ့လ ။
(src)="3"> ( aplaŭdo ) Mi ofte spertas tion en Dubajo .
(trg)="3"> ( လက်ခုပ်သံမ ) Dubai မှ က ွန်မ တစ်ခ ိန်လုံ အဲဒီလို ဖ စ်န က ပ ။
(src)="4"> " Vi venis por ferii , ĉu ne , s-ino ? "
(trg)="4"> ဒီမှ အ လပ်ရက်မို့လ ၊ ကလ တို့ ။
(src)="5"> ( ridoj ) " Aŭ por viziti la infanojn , ĉu ?
(trg)="5"> ( ရယ်သံမ ) " ကလ တွ ဆီ လ လည်ပ ဦ လ ။
(src)="6"> Kiom longe vi restos ? "
(trg)="6"> " ဘယ်လ က် က က တည် မလဲ ။ "
(src)="7"> Nu fakte , dum ankoraŭ longa tempo , mi esperas .
(trg)="7"> အင် တကယ်က နည် နည် ပိုက ဖို့ မ ှ ်လင့်တ ပ ။
(src)="8"> Mi loĝas kaj instruas ĉe la Persa Golfo dum pli ol 30 jaroj .
(trg)="8"> က ွန်မ Gulf မှ န ပ ီ စ သင်န တ အနှစ် ၃၀ က ်ပ ပ ီ ။
(src)="9"> ( aplaŭdo ) Kaj dum tiu tempo , mi vidis multajn ŝanĝojn .
(trg)="9"> ( လက်ခုပ်သံမ ) ဒီက လအတွင် အပ င် အလဲ အမ က ီ တွ ့ထ တယ် ။
(src)="10"> Nu , tiu statistiko estas ege ŝoka .
(trg)="10"> ကဲ ကိန် ဂဏန် က အတ ်လန့်စရ ပ ။
(src)="11"> Kaj mi volas paroli al vi hodiaŭ pri malapero de lingvoj kaj la tutmondiĝo de la angla .
(trg)="11"> ဒီန ့ ရှင်တို့ကို ပ ခ င်တ က ဘ သ စက ဆုံ ရှုံ မှုနဲ့ အင်္ဂလိပ်စ ကမ္ဘ မှ ပ ံ့လ န တဲ့အက င် ပ ။
(src)="12"> Mi volas rakonti al vi pri mia amikino , kiu instruis la anglan al plenkreskuloj en Abudabio .
(trg)="12"> ရှင်တို့ကို Abu Dhabi မှ လူက ီ တွ ကို အင်္ဂလိပ်စ သင်န တဲ့ သူငယ်ခ င် အက င် ပ ခ င်တယ် ။
(src)="13"> Kaj iun tagon , ŝi decidis fari lecionon en la ĝardeno por instrui al ili vortojn pri la naturo .
(trg)="13"> ဒ နဲ့ သ ယ တဲ့ တစ်န ့မှ ဒီလူတွ ကို သဘ ဝ ဝ ဟ ရ သင်ပ ဖို့ ဥယ ဉ်ထဲ ခ ်သွ ဖို့ သူမ ဆုံ ဖ တ်လိုက်တယ်
(src)="14"> Sed je la fino estis ŝi , kiu lernis la arabajn vortojn por la lokaj plantoj , kune kun la diversaj manieroj uzi ilin -- resanige , ŝminke , kuire , kiel herboj .
(trg)="14"> ဒ ပ မဲ့ ဒ သတွင် အပင်တွ အတွက် အ ရပ် စက လုံ တွ ကို သင်တ နဲ့ ပ ီ သွ တ က သူမပ ။ ယင် တို့ရဲ့ အသုံ တွ ၊ ဆ ဝ သုံ တွ ၊ အလှအပ ၊ အခ က်အပ ုတ် ၊ ပရဆ တွ ပ ့ ။
(src)="15"> Kiel tiuj studentoj eksciis pri ĉio ĉi ?
(trg)="15"> ဒီက င် သ တွ ဒီဗဟုသုတတွ ဘယ်လိုရခဲ့လဲ ။
(src)="16"> Evidente , de siaj geavoj kaj eĉ de la pra-geavoj .
(trg)="16"> တကယ်က သူတို့ အဖို ၊ အဖွ တွ နဲ့ ဘို ဘ တွ ဆီကတ င်ပ ။
(src)="17"> Mi ne bezonas klarigi al vi kiom gravas la eblo komuniki tra la generacioj .
(trg)="17"> မ ို ဆက်တွ ကို ဖ တ်သန် ပ ီ ဆက်သွယ်နိုင်ဖို့ ဘယ်လို အရ က ီ ပုံကို ရှင်တို့ကို ပ ပ ဖို့ မလိုပ ဘူ ။
(src)="18"> Sed bedaŭrinde , nuntempe , lingvoj formortas je rapideco kiel neniam antaŭe .
(trg)="18"> ဒ ပ မဲ့ ဝမ် နည် စရ က ဒီန ့ခ တ်မှ ဘ သ စက တွ ဟ မက ုံစဖူ နှုန် နဲ့ ကွယ်ပ က်န က တယ် ။
(src)="19"> Unu lingvo formortas ĉiun 14-an tagon .
(trg)="19"> ၁၄ ရက်မှ ဘ သ စက တစ်ခု ကွယ်ပ က်တယ် ။
(src)="20"> Nu , samtempe , la angla estas la senkonkura tutmonda lingvo .
(trg)="20"> ကဲ တစ်ခ ိန်တည် မှ အင်္ဂလိပ်က မင င် နိုင်တဲ့ ကမ္ဘ ့သုံ ဘ သ ။
(src)="21"> Ĉu tiuj faktoj estas ligitaj ?
(trg)="21"> ခ ိတ်ဆက်မှု တစ်ခုခု ရှိနိုင်လ ။
(src)="22"> Mi ne scias .
(trg)="22"> အင် က ွန်မ မသိဘူ ။
(src)="23"> Sed mi ja scias , ke mi vidis multajn ŝanĝojn .
(trg)="23"> ဒ ပ မဲ့ အပ င် အလဲတွ အမ က ီ မ င်ခဲ့တ ကတ ့ သ ခ သိတယ် ။
(src)="24"> Kiam mi unuafoje venis al la Persa Golfo , mi venis al Kuvajto en periodo kiam la vivo tie estis ankoraŭ malfacila .
(trg)="24"> ပထမ Gulf ကို ထွက်လ တ ့ Kuwait ကို ရ က်ခဲ့တယ် ၊ အဲဒီတုန် က ခက်ခဲတဲ့ တ ဝန်တစ်ခု ဖ စ်တုန် ပ ။
(src)="25"> Fakte , antaŭ ne tiom longa tempo .
(trg)="25"> တကယ်က အဲလ က် မက ခဲ့ပ ဘူ ။
(src)="26"> Tio estas iom tro frua .
(trg)="26"> ဒ က နည် နည် လ စ လွန် တယ် ။
(src)="27"> Sed ĉiukaze , la Brita Konsilio dungis min kaj ĉirkaŭ 25 aliajn geinstruistojn .
(trg)="27"> သို့ပ မဲ့လည် အခ ဆရ ၊ ဆရ မ ၂၅ ယ က်နဲ့အတူ British Coucil က စုစ င် ခဲ့တ ပ ။
(src)="28"> Kaj ni estis la unuaj ne-islamanaj instruistoj en la ŝtataj lernejoj tie en Kuvajto .
(trg)="28"> က ွန်မတို့ဟ Kuwait က အစို ရက င် တွ မှ သင်က ဖို့ ပထမဆုံ မူဆလင် မဟုတ်သူတွ ပ ။
(src)="29"> Oni venigis nin por instrui la anglan ĉar la registaro volis modernigi la landon kaj fortikigi la civitanojn per edukado .
(trg)="29"> အင်္ဂလိပ်စ သင်ဖို့ က ွန်မတို့ကို ခ ်တဲ့ အက င် က အစို ရက နိုင်ငံကို ခ တ်မီလ စ ရန် ပည ရ ကန နိုင်ငံသ တွ ကို တွန် အ ပ ခ င်လို့ပ ။
(src)="30"> Kaj evidente , ankaŭ Britio profitis pro iom de la bela nafta riĉeco .
(trg)="30"> တကယ်တ ့ U.K က ခ စ်စရ က င် တဲ့ ရ နံ က ွယ်ဝမှုက အက ို အမ တ်ရပ တယ် ။
(src)="31"> Bone .
(trg)="31"> အိုက ။
(src)="32"> Jen la plej grava ŝanĝo , kiun mi vidis -- la instruado de la angla nun ŝanĝiĝis de reciproke avantaĝa afero al grandega internacia komerco tia , kia ĝi estas hodiaŭ .
(trg)="32"> ကဲ ဒ ကတ ့ က ွန်မမ င်တဲ့ အဓိက ပ င် လဲမှုပ ... အင်္ဂလိပ်စ သင်က ခ င် ဟ နှစ်ဦ နှစ်ဖက် အက ို ရှိတဲ့ အလ ့အထကန ယန ့ဖ စ်န တဲ့ က ီ မ တဲ့ နိုင်ငံတက စီ ပွ ရ လုပ်ငန် အဖ စ် ညင်သ စွ ပ င် လဲသွ ပုံပ ။
(src)="33.1"> Ne plu simple unu fremda lingvo en la lerneja fakaro .
(src)="33.2"> Kaj ne plu la ekskluziva tereno de la patrina lando Anglio .
(src)="33.3"> Ĝi iĝis laŭmoda komerco por ĉiu angla-parolanta lando de la tero .
(trg)="33"> က င် သင်ရို ညွှန် တမ် မှ နိုင်ငံခ ဘ သ တစ်ခု မရှိတ ့တ တင်မက မိခင် အင်္ဂလန်ရဲ့ တစ်ခုတည် သ ပိုင်နက် မဟုတ်တ ့တ ပ ။ ဒ ဟ ကမ္ဘ မ ပ ်က အင်္ဂလိပ်စက ပ နိုင်ငံတိုင် အတွက် ရ ပန် စ တဲ့ အလုပ်ဖ စ်လ ပ ပ ီ ။
(src)="34"> Kaj kial ne ?
(trg)="34"> ဘ လို့ မဖ စ်ရမှ လဲ ။
(src)="35"> Ne forgesu , ke la plej bona edukado -- laŭ la plej lasta Tutmonda Vicordigo de Universitatoj -- troviĝas en la universitatoj de Britio kaj Usono .
(trg)="35"> န က်ဆုံ တ ့ အက င် ဆုံ ပည ရ ဆိုတ ကို .. န က်ဆုံ ကမ္ဘ ့တက္ကသိုလ် အဆင့် သတ်မှတ်ခ က်တွ အရ U.K နဲ့ U.S ရဲ့ တက္ကသိုလ်တွ မှ ရှိန တယ်လ ။
(src)="36"> Do ĉiu volas havi anglalingvan edukadon , kompreneble .
(trg)="36"> ဒီတ ့ လူတိုင် အင်္ဂလိပ် ပည ရ တစ်ခု လိုခ င်တ သဘ ဝပဲလ ။
(src)="37"> Sed se vi ne estas denaska anglaparolanto , vi devas fari teston .
(trg)="37"> ဒ ပ မဲ့ သင်ဟ မိခင်ဘ သ စက ပ သူ မဟုတ်ရင် စ မ ပွဲ အ င်ဖို့လိုပ တယ် ။
(src)="38"> Nu , ĉu estas pravigeble malakcepti studonton laŭ nur lingva kriterio ?
(trg)="38"> ကဲ က င် သ တစ်ယ က်ကို ဘ သ စက အရည်အခ င် တစ်ခုတည် နဲ့ ပယ်ခ ဖို့ဆိုတ မှန်နိုင်ပ ့မလ ။
(src)="39"> Eble vi havus komputilan scienciston , kiu estas geniulo .
(trg)="39"> ပ ရမီရှင်ဖ စ်တဲ့ ကွန်ပ ူတ သိပ္ပံပည ရှင် တစ်ဦ ရှိနိုင်ပ တယ် ။
(src)="40"> Ĉu vere li bezonus la saman lingvokapablon kiel advokato , ekzemple ?
(trg)="40"> ဥပမ သူဟ ရှ ့န တစ်ယ က်လို တူညီတဲ့ ဘ သ စက တစ်ခု လိုအပ်မလ ။
(src)="41"> Nu , mi kredas , ke ne .
(trg)="41"> အင် ၊ က ွန်မတ ့ ဒီလိုမထင်ဘူ ။
(src)="42"> Ni instruistoj de la angla malakceptadas ilin ĉiutage .
(trg)="42"> က ွန်မတို့ အင်္ဂလိပ်ဆရ တွ သူတို့ကို တစ်ခ ိန်လုံ ပယ်ခ တယ် ။
(src)="43"> Ni starigas halt-ŝildon , kaj ni abrupte haltigas ilin .
(trg)="43"> က ွန်မတို့ဟ ရပ်ဖို့ ဆိုင် ဘုတ်ထ င်ပ ီ သူတို့ရဲ့ လမ် က င် တွ ကို တ ဆီ တယ် ။
(src)="44"> Ili ne rajtas plu sekvadi siajn revojn ĝis kiam ili sukcesos kun la angla lingvo .
(trg)="44"> အင်္ဂလိပိစ မရမခ င် သူတို့ အိပ်မက်န က် မလိုက်နိုင်က တ ့ဘူ ။
(src)="45"> Nu , imagu tion : se mi renkontus unulingvan nederlandanon , kiu havus la kuracilon kontraŭ kancero , ĉu mi rifuzus al li studlokon en mia brita universitato ?
(trg)="45"> ကဲ ဒီလို ပမ ပ ုပ ရစ ။ က ွန်မဟ ကင်ဆ ကုသနည် ရှိတဲ့ ဘ သ တစ်မ ို တည် ပ တဲ့ Dutch စက ပ သူနဲ့ ဆုံရင် သူ ဗ ိတိသ ှတက္ကသိုလ် ဝင်လ တ ကို က ွန်မ တ ဆီ မလ ။
(src)="46"> Mi dirus , ke ne .
(trg)="46"> က ွန်မတ ့ ဒီလိုမထင်ဘူ ။
(src)="47"> Tamen , ja precize tion ni faras .
(trg)="47"> ဒ ပ မဲ့ တကယ်တမ် က တ ့ က ွန်မတို့ လုပ်က တ က ဒီအတိုင် ပ ။
(src)="48"> Ni instruistoj de la angla estas la gardistoj ĉe la pordego .
(trg)="48"> က ွန်မတို့ အင်္ဂလိပ်ဆရ တွ ဟ ဂိတ်စ င့်တွ ပ ။
(src)="49"> Kaj vi devas unue montri al ni , ke vi sufiĉe bone regas la anglan .
(trg)="49"> သင့် အင်္ဂလိပ်စ ဟ အတ ်အသင့်က င် တယ်ဆိုတ ပထမဆုံ က ွန်မတို့ က နပ်အ င် လုပ်ဖို့လိုတယ်လ ။
(src)="50"> Povas esti danĝere doni tro da povo al iu mallarĝa segmento de la socio .
(trg)="50"> ကဲ လူ့အဖွဲ့အစည် ရဲ့ က ဉ် မ င် တဲ့ အပိုင် ကို အ ဏ တွ တရ လွန် ပ တ ဟ ဒ က အန္တရ ယ် ရှိနိုင်ပ တယ် ။
(src)="51"> Eble la barilo estus tro universala .
(trg)="51"> ဖ စ်နိုင်တ က အတ အဆီ ဟ အက ွင် မဲ့လွန် ရ က လိမ့်မယ် ။
(src)="52"> Bone .
(trg)="52"> အိုက ။
(src)="53"> " Sed , " mi aŭdas vin diri , " kio pri la esplorado ?
(trg)="53"> " ဒ ပ မဲ့ " ရှင်တို့ပ တ က လိုက်တယ် ၊ " သုသ သန လုပ်တ က တ ့ရ ။
(src)="54"> Ĉio estas en la angla . "
(trg)="54"> အကုန်လုံ အင်္ဂလိပ်လိုပဲလ " တဲ့ ။
(src)="55"> Do la libroj estas en la angla , la ĵurnaloj estas en la angla , sed tio estas memplenuma profetaĵo
(trg)="55"> စ အုပ်တွ ရ အင်္ဂလိပ်လို ဂ နယ်တွ လည် အင်္ဂလိပ်လို လုပ်က ပ မဲ့ ဒ က မိမိဘ သ စိတ်ခ မ် သ တဲ့ ဟ ကိန် တစ်ခုပ ၊
(src)="56"> Tio plifortigas la neprigon de la angla .
(trg)="56"> အင်္ဂလိပ်စ လိုအပ်ခ က်ကို ဖ ည့်တင် တ ပ ။
(src)="57"> Kaj tiel plu .
(trg)="57"> ဒ နဲ့ ဆက်ပ ီ တ ့
(src)="58"> Mi demandas vin , kio pri tradukado ?
(trg)="58"> က ွန်မ မ မယ် ၊ ဘ သ ပ န် က တ ့ ဘ ဖ စ်သွ လဲ ။
(src)="59"> Pensu pri la Islama Ora Epoko , kiam okazis multege da tradukado .
(trg)="59"> အစ္စလ မ် ရွှ ခ တ်ကို တွ မိတယ်ဆိုရင် အဲဒီတုန် က ဘ သ ပ န်တွ အမ က ီ ရှိခဲ့တယ် ။
(src)="60"> Ili tradukis el la latina kaj la greka al la araba kaj la persa , kaj sekvis tradukoj al la ĝermanaj lingvoj de Eŭropo kaj la latinidaj lingvoj .
(trg)="60"> လက်တင် ၊ ဂရိဘ သ တွ ကန အ ရပ် ၊ ပ ရှ ဘ သ တွ ကို ပ န်ဆိုခဲ့တယ် ။ န က်တ ့ ဥရ ပရဲ့ ဂ မန် ဘ သ စက တွ ရို မန့်စ် ဘ သ စက တွ အဖ စ် ပ န်ဆိုခဲ့တယ် ။
(src)="61"> Kaj tiel , lumo brilis sur la Malluma Epoko de Eŭropo .
(trg)="61"> ဒ နဲ့ ဥရ ပရဲ့ အမှ င်ခ တ်ကို အလင် ပ ခဲ့တယ် ။