# eo/ted2020-10.xml.gz
# fa/ted2020-10.xml.gz

(src)="1"> Malgraŭ la pravaj zorgoj pri aidoso kaj la birda gripo -- kaj ni aŭskultos pli poste la brilan D-ron Brillant paroli pri tio -- mi volas paroli pri aliaj pandemioj , kiuj estas la korvaskula malsano , diabeto , hipertensio -- ĉiuj plene preventeblaj por almenaŭ 95 procentoj de la homoj nur per ŝanĝo de dieto kaj vivo-stilo .
(trg)="1"> با همه نگرانیهای مشروع نسبت به ایدز و آنفولانزا مرغی -- و ما درباره اش میشنویم از دکتر بريليانت مشعشع اواخر امروز -- میخواهم درباره دیگر همه گیریها صحبت کنم که هست بیماری های قلبی عروقی ، دیابت و فشار خون که همه شان کاملا قابل پیشگیرند برای حداقل 95 درصد مردم فقط با تغییر رژیم و طرز زندگی .
(src)="2.1"> Okazas , ke nuntempe estas tutmondiĝo de la malsano , ke homoj ĉie ekmanĝas kiel ni , kaj vivas kiel ni , kaj mortas kiel ni .
(src)="2.2"> Post unu generacio , ekzemple , Azio , kiu havis unu el la plej malaltaj proporcioj de kormalsano , trodikeco kaj diabeto , atingis unu el la plej altaj .
(src)="2.3"> Kaj en Afriko , kormalsano samrangas kun mortoj pro HIV kaj aidoso en la plejmulton de la landoj .
(trg)="2"> و چیزی که رخ داده این است که یک جهانی گیری بیماری ها رخ داده که مردم دارند مثل ما غذا میخورند و مثل ما زندگی میکنند و مثل ما میمیرند . و در یک نسل ، مثلا ، آسیا از کمترین میزان بیماری قللی ، چاقی و دیابت رفته به بیشترین ها . و در آفریقل بیماریهای قلبی عروقی با میزان مرگ اچ آی وی و ایدز برابری میکند در اکثر کشورها .
(src)="3"> Do jen estas urĝa momento de oportuno , kiun ni profitu por fari gravan ŝanĝon , kiu povas influi la vivojn de ja milionoj da homoj kaj praktiki preventan medicinon laŭ tutmonda skalo .
(trg)="3"> پس یک پنجره بحرانی فرصت وجود دارد ما باید فرق مهمی قائل شویم که میتواند درحقیقت زندگی میلیونها نفر را تغییر دهد و طب پیشگیری را امتحان کنیم در یک مقیاس جهانی .
(src)="4"> Kor- kaj sangvaskulaj malsanoj mortigas pli da homoj -- ne nur ĉi-lande , sed ankaŭ tutmonde -- ol ĉiuj aliaj kialoj kune , kvankam ĝi estas plene preventebla por preskaŭ ĉiuj .
(trg)="4"> بیماری های قلب و عروق خونی هنوز مردم بیشتری را می کشد -- نه تنها در این کشور ولی همینطور در سرتاسر جهان -- اگر همه چیز دیگر با هم مخلوط شود و درحالیکه برای تفریبا همه افراد کاملا قابل پیشگیریست .
(src)="5.1"> Ĝi ne nur estas preventebla ; ĝi fakte estas inversigebla .
(src)="5.2"> Kaj dum la lastaj 29 jaroj , preskaŭ , ni sukcesis montri , ke per simpla ŝanĝo en la dieto kaj vivo-stilo , uzante tiujn tre altteknikajn , kostajn , modernegajn mezurojn por pruvi kiel potencaj estas la tre simplaj malaltteknikaj kaj malmultekostaj intervenoj -- kvanta arteriografio , antaŭ kaj post unu jaro , kaj koraj PET-tomografioj .
(trg)="5"> نه تنها قابل پیشگیری است ؛ درحقیقت برگشت پذیر است . و برای حداقل 29 سال ما توانستیم نشان دهیم که با یک تغییر ساده در رژیم و طرز زندگی ، بااستفاده از وسائل خیلی هایتک گران ، اندازه گیری های مدرن تا ثابت کنیم چه میزان قدرتمند میتوانند باشند این اختراعات ساده و تکنولوژی پایین و کم هزینه میتوانند باشند . نبض نگاری کمی ، یک سال قبل و بعد ، و اسکن های قلبی .
(src)="6"> Ni montris antaŭ kelkaj monatoj -- ni publikigis la unuan studaĵon montrantan , ke oni povas ja haltigi aŭ malprogresigi prostatan kanceron farante ŝanĝojn en dieto kaj vivostilo kaj 70-procenta malprogreso en la tumoro aŭ haltigo de la tumor-kreskiĝo , kompare al nur naŭ procentoj de la kompara grupo .
(trg)="6"> ما چندماه پیش نشان دادیم -- منتشر کردیم نخستین پژوهش را که شما حقیقتا میتوانید نگه دارید یا پیشرفت سرطان پروستات را برگردانید با تغییردر رژیم و طرز زندگی ، و 70 درصد پسرفت در رشد تومور یا جلوگیری از رشد تومور ، در مقایسه با تنها 9 درصد در گروه آزمایشی .
(src)="7"> Kaj en tiu ĉi MRI- kaj MR-spektroskopio la aktiveco de prostata tumoro montriĝas ruĝe -- vi povas vidi ĝian reduktiĝon post unu jaro .
(trg)="7"> طیف بینی MRI یا MR اینجا فعالیت تومور پروستات با رنگ قرمز نشان داده شده -- میشود ببینید که پس از یک سال کوچک شده استک
(src)="8.1"> Nun estas epidemio de trodikeco : du trionoj el la plenkreskuloj kaj 15 procentoj el la infanoj .
(src)="8.2"> Vere zorgigas min , ke diabeto kreskis 70-procente dum la lastaj 10 jaroj kaj tiu ĉi povas esti la unua generacio en kiu niaj infanoj vivas malpli longe ol ni .
(src)="8.3"> Estas bedaŭrinde kaj preventeble .
(trg)="8"> حال یک همه گیری مرض چاقی شده است . دو سوم بزرگسالان و 15 درصد کودکان . چیزیکه واقعا نگرانکننده است برای من اینستکه دیابتها 70 درصد افزایش یافته اند در 10 سال گذشته و این شاید اولین نسلی باشد که کودکانمان کمتر عمر میکنند نسبت به ما . رقت انگیز است و قابل پیشگیریست .
(src)="9.1"> Tio ĉi ne estas balotrezultoj , sed homoj -- la nombro da trodikaj homoj laŭ ŝtato , komencante en 1985 - 87 -- kaj tio ĉi el CDC-retejo -- 1988 ĝis 1991 -- vi ekhavas novan kategorion -- 1992 ĝis 96 , 1997 ĝis 2001 - ĝi plimalboniĝas .
(src)="9.2"> Ni iel malevoluas .
(src)="9.3"> ( Ridoj ) Nu , kion ni povas fari pri tio ?
(src)="9.4"> Bone , la dieto , kiun ni trovis kaj povas malevoluigi kormalsanon kaj kanceron estas azia dieto .
(trg)="9"> حالا اینها نتیجه انتخابات نیستند ، اینها مردمند -- تعداد مردمی که چاقند در ایالاتهای مختلف ، از سالهای 85 ، 86 ، 87 -- اینها از سایت CDC هستند -- 88 ، 89 ، 90 ، 91 -- شما به یک طبقه جدید بر می خورید -- 92 ، 93 ، 94 ، 95 ، 96 ، 97 ، 98 ، 99 ، 2000 ، 2001 -- بدتر می شود . ما به نحوی تکامل منفی پیدا میکنیم . حالا درمورد این چه میتوانیم بکنیم ؟ خوب میدانید برنامه غذاییی که ما یافتیم که بیماریهای قلبی و سرطان را از بین می برد ، یک برنامه غذایی آسیایی است .
(src)="10"> Sed en Azio , oni ekmanĝas kiel ni kaj tio klarigas kial ili ekmalsaniĝas kiel ni .
(trg)="10"> ولی مردم آسیا درحال غذاخوردن به نحو ما هستند که دلیل آنستکه چرا دارند مریض میشوند مثل ما .
(src)="11.1"> Do mi eklaboris kun pluraj grandaj manĝaĵo-entreprenoj .
(src)="11.2"> Ili povas igi alloge kaj amuze kaj plaĉe kaj konvene manĝi pli sanigajn manĝaĵojn , -- mi prezidas la rekomendkonsilantarojn de McDonald 's kaj Pepsico , kaj ConAgra , kaj Safeway kaj baldaŭ Del Monte , kaj ili malkovras , ke tio estas favora al negoco .
(trg)="11"> پس من با خیلی از شرکتهای بزرگ غذایی کار کردم . آنها میتوانند آنرا خوشایند و سکسی و مدروز و ترد و راحت کنند تا غذاهای سالمتر بخوریم مثل -- من هیات مشورتی مکدونالذز را برعهده دارم و پپسیکو ، و کونآرگا ، و سیفوی و به زودی دلمونته ، آنها آن را میابند تجارت خوبیه .
(src)="12.1"> La salatoj , kiujn vi vidas ĉe McDonald 's venis el la studo -- ĝi ofertos azian salaton .
(src)="12.2"> Ĉe Pepsi , du trionoj el ĝia malneta enspezo venas el ĝiaj pli bonaj manĝaĵoj .
(trg)="12"> سالاد هایی که در مکدونالدز میبینید از این کار میایند -- آنها سالاد آسیایی میاورند . در پپسی ، دو سوم رشد عایی آنها از غذاهای بهترشان میاید .
(src)="13.1"> Se ni povas agi tiel , ni povos liberigi rimedojn por aĉeti medikamentojn , kiujn oni vere bezonas por zorgi pri aidoso , HIV , malario kaj preventi birdan gripon .
(src)="13.2"> Dankon .
(trg)="13"> و پس اگر میتوانیم چنین کنیم ، بعدش میشود آزاد کنیم منابع را برای خرید داروهایی که واقعا نیاز دارید برای درمان ایدز و اچ آی وی و مالاریا و برای جلوگیری از آنفولانزای مرغی . تشکر .

# eo/ted2020-1018.xml.gz
# fa/ted2020-1018.xml.gz

(src)="1"> Okej , mi tuj montros al vi denove ion pri niaj dietoj .
(trg)="1"> خوب می‌خوام به شما چیزی درباره رژیم غذایی‌مان نشون بدم . خوب می‌خوام به شما چیزی درباره رژیم غذایی‌مان نشون بدم .
(src)="2.1"> Kaj mi ŝatus koni la spektantaron .
(src)="2.2"> Kiuj el vi jam manĝis insektojn ?
(trg)="2"> قبلش می‌خوام تماشاچی ها رو بهتر بشناسم . خوب کدام یک از شماها تا حالا حشره خوردید ؟
(src)="3"> Estas vere multe .
(trg)="3"> خیلی‌ زیادید .
(src)="4"> & lt ; ridoj & gt ; Eĉ tiel , vi ne reprezentas la tutan loĝantaron de la Tero .
(trg)="4"> ( خنده ) البته هنوز هم اکثریت جهان رو تشکیل نمیدید . ( خنده ) البته هنوز هم اکثریت جهان رو تشکیل نمیدید .
(src)="5"> & lt ; ridoj & gt ; Ĉar fakte 80 % de la homaro manĝas insektojn .
(trg)="5"> ( خنده ) البته هنوز هم اکثریت جهان رو تشکیل نمیدید . ( خنده ) چون ۸۰ درصد مردم جهان واقعا حشره‌ خوار هستند .
(src)="6"> Sed tio estas tre bona .
(trg)="6"> که این خیلی‌ خوبه . چون ۸۰ درصد مردم جهان واقعا حشره‌ خوار هستند .
(src)="7.1"> Kial ne manĝi insektojn ?
(src)="7.2"> Bone , unue , kio estas insektoj ?
(trg)="7"> که این خیلی‌ خوبه . چرا نباید حشرات رو بخوریم ؟ خب اول بگم که حشرات چی‌اند ؟
(src)="8"> Bestoj , kiuj moviĝas sur ses kruroj .
(trg)="8"> حشرات حیواناتی هستند که روی ۶ پا راه میروند .
(src)="9"> Kaj jen nur kelkaj el ili .
(trg)="9"> اینجا یه کلکسیون ازشون رو می‌بینید .
(src)="10"> Estas ses milionoj da insekto-specioj sur tiu ĉi planedo , ses milionoj da specioj .
(trg)="10"> ۶ میلیون گونه حشره روی زمین وجود دارد . ۶ میلیون گونه . ۶ میلیون گونه حشره روی زمین وجود دارد .
(src)="11"> Estas kelkaj centoj da mamuloj - kaj ses milionoj da insekto-specioj .
(trg)="11"> ۶ میلیون گونه . ولی‌ فقط چند صد گونه از پستانداران وجود دارد -- ۶ میلیون گونه از حشرات . ولی‌ فقط چند صد گونه از پستانداران وجود دارد -- ۶ میلیون گونه از حشرات .
(src)="12"> Fakte , kalkulante ĉiujn individuajn organismojn , ni alvenus al multe pli granda nombro .
(trg)="12"> دراصل اگر تک‌ تک اون موجودات رو بشماریم ، به عدد بسیار بزرگتری میرسیم . دراصل اگر تک‌ تک اون موجودات رو بشماریم ، به عدد بسیار بزرگتری میرسیم .
(src)="13"> El ĉiuj bestoj sur la Tero , el ĉiuj bestospecioj , 80 elcentoj paŝas sur ses kruroj .
(trg)="13"> در اصل از تمام گونه های حیوانات روی زمین ، ۸۰ درصد آنها روی ۶ پا راه میرند . در اصل از تمام گونه های حیوانات روی زمین ، ۸۰ درصد آنها روی ۶ پا راه میرند . در اصل از تمام گونه های حیوانات روی زمین ، ۸۰ درصد آنها روی ۶ پا راه میرند .
(src)="14"> Sed se ni kalkulus ĉiujn individuojn kaj ties averaĝan pezon , ni atingus ion inter 200 kaj 2 mil kilogramoj por ĉiu el ni sur la Tero .
(trg)="14"> ولی اگه ما همه گونه‌ها رو بشماریم و وزن متوسط اونا رو بگیریم ، ولی اگه ما همه گونه‌ها رو بشماریم و وزن متوسط اونا رو بگیریم ، به چیزی در حدود ۲۰۰ تا ۲۰۰۰ کیلوگرم به ازای هر‌ یک از ما میرسیم . به چیزی در حدود ۲۰۰ تا ۲۰۰۰ کیلوگرم به ازای هر‌ یک از ما میرسیم .
(src)="15.1"> Tio signifas , ke laŭ biomaso insektoj estas pli abundaj ol ni .
(src)="15.2"> Kaj ni ne estas sur planedo de homoj , sed sur planedo de insektoj .
(trg)="15"> این‌ بدین معنی ست که جرم بیو‌لوژیکی حشرات از ما انسانها بیشتره . این‌ بدین معنی ست که جرم بیو‌لوژیکی حشرات از ما انسانها بیشتره . سیاره ما یه سیاره بشری نیست ، بلکه سیاره‌ای پر از حشراته . سیاره ما یه سیاره بشری نیست ، بلکه سیاره‌ای پر از حشراته .
(src)="16"> Insektoj ne troviĝas nur en la naturo , ili estas ankaŭ parto de nia ekonomio , kutime senkonscie de ni .
(trg)="16"> حشرات فقط یه گوشه در طبیعت نیستن ، بلکه در اقتصاد ما هم شریکن ، بدون اینکه حتا خودمون بدونیم . حشرات فقط یه گوشه در طبیعت نیستن ، بلکه در اقتصاد ما هم شریکن ، بدون اینکه حتا خودمون بدونیم . حشرات فقط یه گوشه در طبیعت نیستن ، بلکه در اقتصاد ما هم شریکن ، بدون اینکه حتا خودمون بدونیم .
(src)="17"> Oni faris kalkulon , moderan kalkulon , antaŭ kelkaj jaroj : la usona ekonomio profitas je 57 miliardojn da dolaroj ĉiujare pro insektoj .
(trg)="17"> یک تخمین محافظه کارانه زده شده بود چند سال پیش که اقتصاد آمریکا ۵۷ میلیارد دلار در سال سود‌ برده . یک تخمین محافظه کارانه زده شده بود چند سال پیش که اقتصاد آمریکا یک تخمین محافظه کارانه زده شده بود چند سال پیش که اقتصاد آمریکا ۵۷ میلیارد دلار در سال سود‌ برده . ۵۷ میلیارد دلار در سال سود‌ برده .
(src)="18"> Tio estas nombro tre granda , kaj grava kontribuo senpaga al la ekonomio de Usono ,
(trg)="18"> این یک رقم هست -- خیلی‌ بزرگ -- یه کمک رایگان به اقتصاد آمریکا . این یک رقم هست -- خیلی‌ بزرگ -- یه کمک رایگان به اقتصاد آمریکا .
(src)="19"> kaj mi komparis ĝin kun la kosto de la milito en Irako en la sama jaro :
(trg)="19"> خب من نگاه کردم که اقتصاد در همون سال چه بهایی برای جنگ عراق پرداخت کرده . خب من نگاه کردم که اقتصاد در همون سال چه بهایی برای جنگ عراق پرداخت کرده . خب من نگاه کردم که اقتصاد در همون سال چه بهایی برای جنگ عراق پرداخت کرده .
(src)="20"> 80 miliardoj da dolaroj .
(trg)="20"> ۸۰ میلیارد دلار .
(src)="21"> Nu , ni scias , ke tio ne estis malmultekosta milito .
(trg)="21"> میدونیم که این جنگ ارزونی نبود . میدونیم که این جنگ ارزونی نبود .
(src)="22"> Do insektoj , simple senpage , kontribuas al la ekonomio de Usono kun proksimume samranga kvanto simple senpage , sciate de neniu ajn .
(trg)="22"> حشرات بطور رایگان به اقتصاد آمریکا ، تقریبا همانقدر کمک میکنند . حشرات بطور رایگان به اقتصاد آمریکا ، تقریبا همانقدر کمک میکنند . حشرات بطور رایگان به اقتصاد آمریکا ، تقریبا همانقدر کمک میکنند . بطور کاملا رایگان ، بدون اینکه حتا کسی‌ متوجه بشه .
(src)="23"> Kaj ne nur en Usono , sed en iu ajn lando , iu ajn ekonomio .
(trg)="23"> نه فقط در آمریکا ، بلکه در هر کشوری ، در هر اقتصادی . نه فقط در آمریکا ، بلکه در هر کشوری ، در هر اقتصادی .
(src)="24"> Kion ili faras ?
(trg)="24"> اونا چکار می‌کنن ؟ اونا مدفوع حيوانات رو از بین میبرن ، اونا به گرده‌افشانی شکوفه‌ها کمک میکنند .
(src)="25"> Ili forigas ekskrementojn , polenumas kampojn .
(trg)="25"> اونا چکار می‌کنن ؟ اونا مدفوع حيوانات رو از بین میبرن ، اونا به گرده‌افشانی شکوفه‌ها کمک میکنند .
(src)="26"> Unu triono de la fruktoj , kiujn ni manĝas ni ŝuldas al insektoj kiuj zorgas pri la reproduktado de la plantoj .
(trg)="26"> یک سوم میوه هایی که ما میخوریم ، نتیجه زحمتی است که حشرات برای محصولات و تولیدات ما کشیده‌اند . یک سوم میوه هایی که ما میخوریم ، نتیجه زحمتی است که حشرات برای محصولات و تولیدات ما کشیده‌اند . یک سوم میوه هایی که ما میخوریم ، نتیجه زحمتی است که حشرات برای محصولات و تولیدات ما کشیده‌اند .
(src)="27.1"> Ili ĉasas trudbestojn .
(src)="27.2"> Kaj estas manĝaĵo por predantoj .
(trg)="27"> اونا آفات رو کنترل میکنند . خود اونا یه غذا برای سایر حیوانات‌اند . اونا آفات رو کنترل میکنند . خود اونا یه غذا برای سایر حیوانات‌اند .
(src)="28"> Ili situas ĉe la komenco de la manĝo-ĉeno .
(trg)="28"> در ابتدای زنجیره غذایی واقعند . حیوانات کوچک از حشرات تغذیه میکنند .
(src)="29"> Bestetoj manĝas insektojn .
(trg)="29"> در ابتدای زنجیره غذایی واقعند . حیوانات کوچک از حشرات تغذیه میکنند .
(src)="30"> Eĉ grandaj bestoj manĝas insektojn .
(trg)="30"> حتا حیوانات بزرگتر هم حشره میخورند .
(src)="31"> Sed la bestetoj , kiuj manĝas insektojn estas manĝataj de pli grandaj bestoj , de eĉ pli grandaj bestoj .
(trg)="31"> و این حیوانات کوچکی که حشرات رو میخورن ، خود توسط حیوانات بزرگتر خورده میشوند . و این حیوانات کوچکی که حشرات رو میخورن ، خود توسط حیوانات بزرگتر خورده میشوند . و باز حیوانات بزرگتر از اونا .
(src)="32"> Kaj ĉe la fino de la manĝo-ĉeno , ankaŭ de ni .
(trg)="32"> و در پایان زنجیره غذایی ما هم اونا رو میخوریم .
(src)="33"> Ja multaj homoj manĝas insektojn .
(trg)="33"> آدمای زیادی هستند که حشره میخورند .
(src)="34"> Kaj jen vi vidas min en provinca urbeto de Ĉinio , Lijiang -- ĉirkaŭ du milionoj da loĝantoj .
(trg)="34"> اینجا منو می‌بینید ، در یه شهر کوچک مرکز استانی در چین به نام Lijiang با ۲ میلیون نفر جمعیت . اینجا منو می‌بینید ، در یه شهر کوچک مرکز استانی در چین به نام Lijiang با ۲ میلیون نفر جمعیت . اینجا منو می‌بینید ، در یه شهر کوچک مرکز استانی در چین به نام Lijiang با ۲ میلیون نفر جمعیت .
(src)="35"> Kiam vi manĝas eksterhejme , en fiŝa restoracio , ekz. vi povas elekti kiun fiŝon vi volas manĝi , Tie , vi povas elekti kiujn insektojn .
(trg)="35"> اگه برای شام بری بیرون ، مثلا یکی‌ از رستورنهای ماهی‌ ، که میتونی انتخاب کنی‌ چه ماهی‌ بخوری ، اگه برای شام بری بیرون ، مثلا یکی‌ از رستورنهای ماهی‌ ، که میتونی انتخاب کنی‌ چه ماهی‌ بخوری ، اونجا میتونی انتخاب کنی‌ چه حشره‌ای میخواهی‌ بخوری .
(src)="36"> Kaj oni pretigas ilin mirinde .
(trg)="36"> و اونا بسیار جالب آماده‌اش می‌کنن .
(src)="37"> Jen mi estas ĝuanta manĝon kun raŭpoj , akridoj , abeloj , delikataĵoj .
(trg)="37"> اینجا منو میبینی‌ درحال خوردن یه وعده غذا با کترپیلار ، ملخ و زنبور بسیار خوشمزه . اینجا منو میبینی‌ درحال خوردن یه وعده غذا با کترپیلار ، ملخ و زنبور بسیار خوشمزه . اینجا منو میبینی‌ درحال خوردن یه وعده غذا با کترپیلار ، ملخ و زنبور بسیار خوشمزه .
(src)="38"> Oni povas manĝi ion novan ĉiutage .
(trg)="38"> و هر روز هم میتونید یه چیز جدید بخورید .
(src)="39"> Estas pli ol mil specioj da insektoj manĝataj ĉirkaŭ la terglobo .
(trg)="39"> بیش از ۱۰۰۰ گونه مختلف حشرات هستند که درحال‌ حاضر در سراسر جهان خورده میشوند . بیش از ۱۰۰۰ گونه مختلف حشرات هستند که درحال‌ حاضر در سراسر جهان خورده میشوند .
(src)="40"> Tio estas multe pli ol la kelkaj mamuloj , kiujn ni manĝas : bovinoj , porkoj aŭ ŝafoj .
(trg)="40"> این خیلی‌ بیشتر از این تعداد محدود از پستانداران است که ما میخوریم ، مثل گاو یا خوک یا گوسفند . این خیلی‌ بیشتر از این تعداد محدود از پستانداران است که ما میخوریم ، مثل گاو یا خوک یا گوسفند . این خیلی‌ بیشتر از این تعداد محدود از پستانداران است که ما میخوریم ، مثل گاو یا خوک یا گوسفند . این خیلی‌ بیشتر از این تعداد محدود از پستانداران است که ما میخوریم ، مثل گاو یا خوک یا گوسفند .
(src)="41"> Pli ol 1 000 specioj -- grandega diverseco .
(trg)="41"> بیش از ۱۰۰۰ گونه -- این یک تنوع بسیار بزرگه . بیش از ۱۰۰۰ گونه -- این یک تنوع بسیار بزرگه .
(src)="42"> Kaj nun vi eble pensas , okej , en tiu ĉina urbeto tiel oni faras , sed ne tie ĉi .
(trg)="42"> خب شاید پیش خودتون بگید توی اون شهر چین شاید بخورند ولی ما نمیخوریم . خب شاید پیش خودتون بگید توی اون شهر چین شاید بخورند ولی ما نمیخوریم .
(src)="43.1"> Nu , ni jam vidis , ke pluraj el vi jam manĝis insektojn , eĉ se nur okaze .
(src)="43.2"> Sed mi povas aserti , ke ĉiu el vi manĝas insektojn , senescepte .
(trg)="43"> گاهی‌ دیده ایم بعضی‌ از ماها تصادفا یه حشره خورده باشن . گاهی‌ دیده ایم بعضی‌ از ماها تصادفا یه حشره خورده باشن . ولی‌ باید بگم همه شما در زنگی‌ حشره میخورید ، بدون استثنا . ولی‌ باید بگم همه شما در زنگی‌ حشره میخورید ، بدون استثنا .
(src)="44"> Vi manĝas minimume 500 gramojn ĉiun jaron .
(trg)="44"> حد‌اقل ۵۰۰ گرم در سال . حد‌اقل ۵۰۰ گرم در سال .
(src)="45"> Kion vi manĝas ?
(trg)="45"> شما چه چیزایی میخورید ؟ سوپ گوجه ، کره بادام زمینی ، شکلات ، رشته فرنگی --
(src)="46.1"> Tomato-supon , arakidan kremon , ĉokoladon , nudelojn -- ĉiu prilaborita manĝaĵo , konsumita de vi enhavas insektojn , ĉar insektoj estas ĉie ĉirkaŭ ni .
(src)="46.2"> Ili troviĝas en la naturo , sekve ankaŭ en niaj plantejoj .
(trg)="46"> شما چه چیزایی میخورید ؟ سوپ گوجه ، کره بادام زمینی ، شکلات ، رشته فرنگی -- شما چه چیزایی میخورید ؟ سوپ گوجه ، کره بادام زمینی ، شکلات ، رشته فرنگی -- هر غذای پردازش شده‌ای که شما می خورید ، درونش حشرات هستند ، هر غذای پردازش شده‌ای که شما می خورید ، درونش حشرات هستند ، چون حشرات همه‌جا دور و‌ بر ما هستند و وقتی در طبیعت باشند ، پس در غلات ما هم هستند . چون حشرات همه‌جا دور و‌ بر ما هستند و وقتی در طبیعت باشند ، پس در غلات ما هم هستند . چون حشرات همه‌جا دور و‌ بر ما هستند و وقتی در طبیعت باشند ، پس در غلات ما هم هستند .
(src)="47"> Kelkaj insektoj damaĝas fruktojn .
(trg)="47"> بعضی‌ میوه‌ها در طبیعت از حشرات آسیب میبینند . در مورد گوجه مثلا ، وارد سوپ گوجه میشه .
(src)="48"> Kun la tiel difektitaj tomatoj , ekz. oni faras tomato-supon .
(trg)="48"> بعضی‌ میوه‌ها در طبیعت از حشرات آسیب میبینند . در مورد گوجه مثلا ، وارد سوپ گوجه میشه . بعضی‌ میوه‌ها در طبیعت از حشرات آسیب میبینند . در مورد گوجه مثلا ، وارد سوپ گوجه میشه .
(src)="49"> La nedifektitajn vendas la legomvendejo .
(trg)="49"> اگه آسیبی ندیده باشند ، به سبزی فروشیها برده میشند .
(src)="50"> Jen la tomatoj , kiujn ni vidas ,
(trg)="50"> و این چیزیه که شما به عنوان گوجه می شناسید .
(src)="51.1"> sed la cetero iras en la supo .
(src)="51.2"> Kaj se ili kongruas kun la postuloj de la manĝaĵo-inspektejo , povas esti ĉiaj aĵoj en ili , senprobleme .
(trg)="51"> ولی‌ گوجه‌هایی‌ هم هستند که وارد سوپ میشند . و تا‌زمانی‌ که الزامات سازمانهای غذایی رو برآورده میکنن ، میتونه هرچیزی هم داخل اونها باشه و تا‌زمانی‌ که الزامات سازمانهای غذایی رو برآورده میکنن ، میتونه هرچیزی هم داخل اونها باشه و تا‌زمانی‌ که الزامات سازمانهای غذایی رو برآورده میکنن ، میتونه هرچیزی هم داخل اونها باشه مشکلی‌ نداره .
(src)="52"> Fakte kial meti tiujn bulojn en la supon , se estas viando en ĝi ĉiuokaze ?
(trg)="52"> درواقع باید گفت ، چرا ما این گوشت قلقلی ها رو میندازیم توی سوپ ، توشون که گوشت هست ؟ ( خنده ) درواقع باید گفت ، چرا ما این گوشت قلقلی ها رو میندازیم توی سوپ ، توشون که گوشت هست ؟ ( خنده )
(src)="53"> & lt ; ridoj & gt ; Niaj tutaj prilaboritaj manĝaĵoj enhavas pli da proteino ol ni povus prikonscii .
(trg)="53"> درواقع باید گفت ، چرا ما این گوشت قلقلی ها رو میندازیم توی سوپ ، توشون که گوشت هست ؟ ( خنده ) در واقع همه غذاهای پردازش شده ما بیشتر از اونیکه بدونیم پروتئین داره . در واقع همه غذاهای پردازش شده ما بیشتر از اونیکه بدونیم پروتئین داره . در واقع همه غذاهای پردازش شده ما بیشتر از اونیکه بدونیم پروتئین داره .
(src)="54"> Do ĉio jam estas proteino-fonto .
(trg)="54"> پس هرچیزی برای ما خودش یه منبع پروتین هست .
(src)="55"> Nu vi povas diri : " Okej , ni do manĝas 500 gramojn nur hazarde " .
(trg)="55"> حالا شما شاید بگید ، " خب ، ما ۵۰۰ گرم رو فقط تصادفی میخوریم . "
(src)="56"> Tamen , ankaŭ intence ni tion faras ,
(trg)="56"> ما حتا بطور عمدی هم در بسیاری غذاهامون وارد می‌کنیم .
(src)="57.1"> kun multaj bonkonataj manĝaĵoj .
(src)="57.2"> Jen nur du ekzemploj en tiu bildo -- rozkoloraj biskvitoj kaj surimio-bastonoj aŭ , se vi preferas , Campari .
(src)="57.3"> Arego da manĝeblaj produktoj ruĝkoloraj estas kolorigitaj per natura kolorigilo .
(trg)="57"> ما حتا بطور عمدی هم در بسیاری غذاهامون وارد می‌کنیم . من اینجا روی صفحه ۲ نمونه دارم -- من اینجا روی صفحه ۲ نمونه دارم -- بیسکویتهای صورتی ، surimi یا اگه بخواید حتا Campari ( نوعی نوشیدنی ) . بیسکویتهای صورتی ، surimi یا اگه بخواید حتا Campari ( نوعی نوشیدنی ) . خیلی از غذاهای ما که قرمز رنگند ، با رنگ طبیعی رنگ شدند . خیلی از غذاهای ما که قرمز رنگند ، با رنگ طبیعی رنگ شدند .
(src)="58"> La surimio-bastonoj , el krabo-viando , aŭ ŝajna krabo-viando , estas fakte blanka fiŝaĵo kolorigita per koĉinelaĵo .
(trg)="58"> surimi از گوشت خرچنگه ، یا اقلا میگن که از گوشت خرچنگه ، surimi از گوشت خرچنگه ، یا اقلا میگن که از گوشت خرچنگه ، ولی یه ماهی سفیده که با cochineal رنگ میشه . ولی یه ماهی سفیده که با cochineal رنگ میشه .
(src)="59"> Koĉinelaĵo estas produkto de insekto , kiu vivas en kaktoj .
(trg)="59"> cochineal از یک حشره تولید میشه که روی کاکتوس زندگی‌ میکنه . cochineal از یک حشره تولید میشه که روی کاکتوس زندگی‌ میکنه .
(src)="60"> Ĝi estas produktata grandkvante je 150 ĝis 180 tunoj jare , en la Kanariaj Insuloj , en Peruo , kaj estas granda negoco .
(trg)="60"> در مقادیر بسیار زیادی ، ۱۵۰ تا ۱۸۰ تن‌ در سال ، در جزایر قناری در پرو تهیه میشند ، یه تجارت بزرگه . در مقادیر بسیار زیادی ، ۱۵۰ تا ۱۸۰ تن‌ در سال ، در جزایر قناری در پرو تهیه میشند ، یه تجارت بزرگه . در مقادیر بسیار زیادی ، ۱۵۰ تا ۱۸۰ تن‌ در سال ، در جزایر قناری در پرو تهیه میشند ، یه تجارت بزرگه . در مقادیر بسیار زیادی ، ۱۵۰ تا ۱۸۰ تن‌ در سال ، در جزایر قناری در پرو تهیه میشند ، یه تجارت بزرگه .
(src)="61"> Unu gramo da koĉinelaĵo kostas ĉirkaŭ 30 eŭroj .
(trg)="61"> ۱ گرم cochineal نزدیک ۳۰ یورو است ، ۱ گرم طلا هم ۳۰ یوروست . ۱ گرم cochineal نزدیک ۳۰ یورو است ، ۱ گرم طلا هم ۳۰ یوروست .
(src)="62"> Unu gramo da oro valoras 30 eŭrojn .
(trg)="62"> ۱ گرم cochineal نزدیک ۳۰ یورو است ، ۱ گرم طلا هم ۳۰ یوروست . ۱ گرم cochineal نزدیک ۳۰ یورو است ، ۱ گرم طلا هم ۳۰ یوروست .
(src)="63"> Do ĝi estas tre altvalora varo , uzata por kolorigi niajn manĝaĵojn .
(trg)="63"> یه چیز خیلی‌ گرانبها است که ما واسه رنگ کردن غذامون ازش استفاده می‌کنیم . یه چیز خیلی‌ گرانبها است که ما واسه رنگ کردن غذامون ازش استفاده می‌کنیم .
(src)="64"> Nun la situacio en la mondo estas ŝanĝiĝonta por vi kaj por mi kaj por ĉiu sur la Tero .
(trg)="64"> شرایط زمین داره عوض میشه ، برای من ، شما و همه ساکنین زمین . شرایط زمین داره عوض میشه ، برای من ، شما و همه ساکنین زمین .
(src)="65"> La homa loĝantaro kreskas tre rapide kaj kreskas eksponenciale .
(trg)="65"> جمعیت زمین داره سریع رشد میکنه . داره بطور نمایی رشد میکنه . جمعیت زمین داره سریع رشد میکنه . داره بطور نمایی رشد میکنه .
(src)="66"> Se nun estas inter ses kaj sep miliardojn da homoj , tiu nombro kreskos ĝis proks. naŭ miliardoj en 2050 .
(trg)="66"> در‌حال‌ حاضر ۶-۷ میلیارد هستیم ، ولی‌ تا سال ۲۰۵۰ ، به ۹ میلیارد میرسیم . در‌حال‌ حاضر ۶-۷ میلیارد هستیم ، ولی‌ تا سال ۲۰۵۰ ، به ۹ میلیارد میرسیم . در‌حال‌ حاضر ۶-۷ میلیارد هستیم ، ولی‌ تا سال ۲۰۵۰ ، به ۹ میلیارد میرسیم . در‌حال‌ حاضر ۶-۷ میلیارد هستیم ، ولی‌ تا سال ۲۰۵۰ ، به ۹ میلیارد میرسیم .
(src)="67.1"> Tio signifas , ke ni havos multe pli da buŝoj por manĝigi .
(src)="67.2"> Kaj tio malkvietigas pli kaj pli da homoj .
(trg)="67"> این یعنی‌ ما گرسنگان بیشتری رو باید سیر کنیم ، و این واقعا نگران کننده است . این یعنی‌ ما گرسنگان بیشتری رو باید سیر کنیم ، و این واقعا نگران کننده است .
(src)="68"> Okazis konferenco de MAO ( Manĝaĵ- kaj Agrikultur-Organizo ) en Oktobro tute dediĉita al tio .
(trg)="68"> اکتبر گذشته یه کنفرانس غذا و کشاورزی ( FAO ) بود که کاملا به این مساله اختصاص داده شده بود . اکتبر گذشته یه کنفرانس غذا و کشاورزی ( FAO ) بود که کاملا به این مساله اختصاص داده شده بود .
(src)="69"> Kiel ni manĝigos tiun mondon ?
(trg)="69"> ما چطور میخوایم این مردم رو سیر کنیم ؟
(src)="70"> Kaj la nombroj sur l 'ekrano montras , ke ni havas unu trionon pli da buŝoj por manĝigi , sed ni bezonas kreskigi la agrikulturan produktadon je 70 elcentoj .
(trg)="70"> اگه به عدد ارقام اون بالا نگاه کنید ، میگه ما نفر سومی رو باید سیر کنیم ، اگه به عدد ارقام اون بالا نگاه کنید ، میگه ما نفر سومی رو باید سیر کنیم ، ولی‌ برای اون به ۷۰ درصد تولید کشاورزی بیشتر نیاز داریم . ولی‌ برای اون به ۷۰ درصد تولید کشاورزی بیشتر نیاز داریم .
(src)="71"> Kaj tio des pli , ke la mondoloĝantaro kreskas kaj ĝi kreskas ne nur laŭnombre , Ni ankaŭ fariĝas pli bonhavaj , kaj kiu fariĝas bonhava , tiu ekmanĝas pli kaj ankaŭ ekmanĝas pli da viando .
(trg)="71"> این به این خاطر است که جمعیت جهان داره افزایش میابه ، این به این خاطر است که جمعیت جهان داره افزایش میابه ، نه تنها از‌نظر تعداد داره افزایش میابه بلکه داریم ثروتمند‌تر هم میشیم ، نه تنها از‌نظر تعداد داره افزایش میابه بلکه داریم ثروتمند‌تر هم میشیم ، و کسی‌ که ثروتمند بشه ، بیشتر میخوره ، و تازه شروع به خوردن گوشت بیشتر میکنه . و کسی‌ که ثروتمند بشه ، بیشتر میخوره ، و تازه شروع به خوردن گوشت بیشتر میکنه .
(src)="72"> Kaj viando , fakte , estas io , kio kostas multe al nia agrikultura produktado .
(trg)="72"> و تهیه گوشت چیزیه که زیاد هزینه میبره ، بین تولیدات کشاورزی ما . و تهیه گوشت چیزیه که زیاد هزینه میبره ، بین تولیدات کشاورزی ما . و تهیه گوشت چیزیه که زیاد هزینه میبره ، بین تولیدات کشاورزی ما .
(src)="73"> Nia dieto konsistas iagrade el bestaj proteinoj , kaj nuntempe ni plejmulte obtenas tion el la brutaro , fiŝoj kaj ĉasaĵoj .
(trg)="73"> بخشی از رژیم غذائی ما شامل پروتین حیوانی‌ست که اکثر ما اونو از احشام یا ماهی‌ تامین می‌کنیم . بخشی از رژیم غذائی ما شامل پروتین حیوانی‌ست که اکثر ما اونو از احشام یا ماهی‌ تامین می‌کنیم . بخشی از رژیم غذائی ما شامل پروتین حیوانی‌ست که اکثر ما اونو از احشام یا ماهی‌ تامین می‌کنیم . بخشی از رژیم غذائی ما شامل پروتین حیوانی‌ست که اکثر ما اونو از احشام یا ماهی‌ تامین می‌کنیم .
(src)="74"> Kaj ni manĝas multon da tio .
(trg)="74"> کاملا زیاد از آن مصرف می‌کنیم . در جوامع پیشرفته متوسط آن ۸۰ کیلوگرم / فرد / سال است ،
(src)="75"> En la evoluinta landaro konsumiĝas averaĝe 80 kilogramoj po kapo ĉiujare , kaj tio atingas 120 en Usono kaj iomete malpli en kelkaj aliaj landoj , sed averaĝe 80 kilogramoj po homo ĉiujare .
(trg)="75"> کاملا زیاد از آن مصرف می‌کنیم . در جوامع پیشرفته متوسط آن ۸۰ کیلوگرم / فرد / سال است ، کاملا زیاد از آن مصرف می‌کنیم . در جوامع پیشرفته متوسط آن ۸۰ کیلوگرم / فرد / سال است ، که به ۱۲۰ کیلوگرم در آمریکا و کمی‌ کمتر‌ در بقیه کشورها میرسد ، که به ۱۲۰ کیلوگرم در آمریکا و کمی‌ کمتر‌ در بقیه کشورها میرسد ، که به ۱۲۰ کیلوگرم در آمریکا و کمی‌ کمتر‌ در بقیه کشورها میرسد ، ولی‌ بطور‌ متوسط ۸۰ کیلوگرم / فرد / سال . ولی‌ بطور‌ متوسط ۸۰ کیلوگرم / فرد / سال .
(src)="76"> En la evolulandoj estas multe malpli .
(trg)="76"> در کشورهای در‌حال توسعه ، این بسیار کمتر است .
(src)="77"> Temas pri 25 kilogramoj .
(trg)="77"> ۲۵ کیلوگرم / فرد / سال . در کشورهای در‌حال توسعه ، این بسیار کمتر است .
(src)="78"> Sed tio ege kreskas .
(trg)="78"> ۲۵ کیلوگرم / فرد / سال . ولی‌ داره وحشتناک زیاد میشه .
(src)="79"> En Ĉinio dum la lastaj 20 jaroj , tio kreskis de 20 al 50 kaj plu kreskas .
(trg)="79"> در چین در ۲۰ سال اخیر از ۲۰ به ۵۰ رسیده ، و هنوز درحال افزایشه . در چین در ۲۰ سال اخیر از ۲۰ به ۵۰ رسیده ، و هنوز درحال افزایشه . در چین در ۲۰ سال اخیر از ۲۰ به ۵۰ رسیده ، و هنوز درحال افزایشه .
(src)="80"> Do se unu triono de la mondoloĝantaro kreskigas sian viando-konsumadon de 25 al 80 kilogramoj , averaĝe , kaj unu triono de la mondo vivas en Ĉinio kaj en Barato , ni havas grandegan postulon por viando .
(trg)="80"> پس اگه یه سوم مردم دنیا مصرف گوشت خود را از ۲۵ به ۸۰ افزایش بده ، بطور متوسط ، پس اگه یه سوم مردم دنیا مصرف گوشت خود را از ۲۵ به ۸۰ افزایش بده ، بطور متوسط ، پس اگه یه سوم مردم دنیا مصرف گوشت خود را از ۲۵ به ۸۰ افزایش بده ، بطور متوسط ، و یک سوم مردم جهان در چین و هند زندگی میکنه ، ما تقاضای بسیار بالایی‌ برای گوشت داریم . و یک سوم مردم جهان در چین و هند زندگی میکنه ، ما تقاضای بسیار بالایی‌ برای گوشت داریم . و یک سوم مردم جهان در چین و هند زندگی میکنه ، ما تقاضای بسیار بالایی‌ برای گوشت داریم .
(src)="81"> Kaj certe ni ne povas diri : ĝi estas nur por ni , ne por ili .
(trg)="81"> البته ما نمیتونیم بگیم اینا همش مال ماست ، مال اونا نیست . البته ما نمیتونیم بگیم اینا همش مال ماست ، مال اونا نیست .
(src)="82"> Ili havas la saman rajton kiel ni .
(trg)="82"> اونا همون سهم رو دارن که ما داریم .
(src)="83"> Nun , antaŭ ĉio , mi devus specifi ke ni manĝas ja tro da viando en la okcidenta mondo .
(trg)="83"> حالا برای شروع باید بگم ، ما در جهان غرب ، داریم خیلی‌ زیاد گوشت میخوریم . حالا برای شروع باید بگم ، ما در جهان غرب ، داریم خیلی‌ زیاد گوشت میخوریم . حالا برای شروع باید بگم ، ما در جهان غرب ، داریم خیلی‌ زیاد گوشت میخوریم .
(src)="84.1"> Ni povus vivi per multe , multe malpli -- kaj mi , delonga vegetarano , pri tio certas .
(src)="84.2"> Oni ja povas facile vivi sen iu ajn viando .
(trg)="84"> ما با مقدار بسیار بسیار کمتر هم میتونستیم سیر بشیم ، من اینو میدونم چون سالهاست که گیاهخوار بوده ام . ما با مقدار بسیار بسیار کمتر هم میتونستیم سیر بشیم ، من اینو میدونم چون سالهاست که گیاهخوار بوده ام . به آسانی‌ و بدون هیچ چیز خاصی‌ می‌شه این کار رو کرد .
(src)="85"> Vi akiros proteinojn en ia ajn manĝaĵo ĉiuokaze .
(trg)="85"> در هر غذایی بالاخره پروتین وجود داره .
(src)="86"> Sed ankaŭ , amason da problemoj kaŭzas viando-produktado kaj ni alfrontas ilin pli kaj pli ofte .
(trg)="86"> ولی مشکلات زیادی در تولید گوشت وجود داره ، ولی مشکلات زیادی در تولید گوشت وجود داره ، که ما با اون مشکلات بیشتر و بیشتر مواجه خواهیم بود .
(src)="87"> La unua rilatas al la homa sano .
(trg)="87"> اولین مشکلی‌ که باهاش مواجهیم سلامتی‌ انسانهاست .