# en/ted2020-1176.xml.gz
# tt/ted2020-1176.xml.gz

(src)="1"> You know , what I do is write for children , and I 'm probably America 's most widely read children 's author , in fact .
(trg)="1.1"> Беләсезме , мин балалар өчен язам .
(trg)="1.2"> Мөгаен , Америкада мин иң күп укылган балалар язучысы .
(src)="2"> And I always tell people that I don 't want to show up looking like a scientist .
(trg)="2"> Һәм мин һәрвакыт кешеләргә шулай дим : " мин галим кебек киенеп чыгыш ясарга теләмим " .
(src)="3"> You can have me as a farmer , or in leathers , and no one has ever chose farmer .
(trg)="3"> Мин фермер кебек яки күннән тегелгән куртка кия алам , һәм әлегә беркем фермерның костюмы сайламады .
(src)="4"> I 'm here today to talk to you about circles and epiphanies .
(trg)="4"> Бүген мин сезнең белән зирәклек турында сөйләшергә телим .
(src)="5"> And you know , an epiphany is usually something you find that you dropped someplace .
(trg)="5"> Һәм беләсезме , зирәклек ул сез кайчандыр югалткан , ә аннары соң тапкан нәрсә .
(src)="6"> You 've just got to go around the block to see it as an epiphany .
(trg)="6"> Сезгә моның зирәклек икәнлеген аңлар өчен бөтен кварталны урап узырга кирәк .
(src)="7"> That 's a painting of a circle .
(trg)="7"> Бу - түгәрәк рәсеме .
(src)="8"> A friend of mine did that -- Richard Bollingbroke .
(trg)="8"> Аны минем дустым , Ричард Боллингброк , ясады .
(src)="9"> It 's the kind of complicated circle that I 'm going to tell you about .
(trg)="9"> Бу катлаулы түгәрәк , аның турында сезгә сөйләргә телим .
(src)="10"> My circle began back in the ' 60s in high school in Stow , Ohio where I was the class queer .
(trg)="10"> Минем түгәрәгем алтмышынчы елларда урта мәктәптә Стоуда , Огайода башланды анда мин шактый читкә кагылган идем .
(src)="11"> I was the guy beaten up bloody every week in the boys ' room , until one teacher saved my life .
(trg)="11.1"> Мин атна саен бәдрәфтә каңга кадәр кыйналган егетләрдән идем .
(trg)="11.2"> Ә бервакыт укытучым минем гомеремне коткарды .
(src)="12"> She saved my life by letting me go to the bathroom in the teachers ' lounge .
(trg)="12"> Ул миңа укытучылар бәдрәфен кулану рөхсәт белән мине коткарды .
(src)="13"> She did it in secret .
(trg)="13"> Ул моны сердә тотты
(src)="14"> She did it for three years .
(trg)="14"> ул моны өч ел буе эшләде .
(src)="15"> And I had to get out of town .
(trg)="15"> Аннары соң миңа башка шәһәргә китәргә кирәк булды .
(src)="16"> I had a thumb , I had 85 dollars , and I ended up in San Francisco , California -- met a lover -- and back in the ' 80s , found it necessary to begin work on AIDS organizations .
(trg)="16"> Минем баш бармагым һәм 85 $ бар иде. һәм мин Сан Францискода , Калифорнияда калдым һәм Сиксәненче елларда мин СПИД белән шөгыльләнгән оешмага урнаштырга кирәк дип таптым .
(src)="17"> About three or four years ago , I got a phone call in the middle of the night from that teacher , Mrs. Posten , who said , " I need to see you .
(trg)="17.1"> Якынча өч-дүрт ел элек төн уртасында теге укытучым , Миссис Постен телефоннан шалтыратты .
(trg)="17.2"> Ул миңа " миңа сине күрергә кирәк .
(src)="18"> I 'm disappointed that we never got to know each other as adults .
(trg)="18"> Мин үзебезнең олылар кебек сөйләшмәгәнебезгә бик үкенәм .
(src)="19"> Could you please come to Ohio , and please bring that man that I know you have found by now .
(trg)="19"> Син минем яныма Огайога килә алсыңмы , һәм зинһар үзең белән йөргән кызныңны ал бу вакытка синең ул бардыр инде .
(src)="20"> And I should mention that I have pancreatic cancer , and I 'd like you to please be quick about this . "
(trg)="20"> Шуны бел : минем ашказаны асты бизенең яман шеше. һәм зинһар өчен ашык бул .
(src)="21"> Well , the next day we were in Cleveland .
(trg)="21"> Менә шулай итеп , икенче көнне без Кливлендка килдек .
(src)="22"> We took a look at her , we laughed , we cried , and we knew that she needed to be in a hospice .
(trg)="22.1"> Без гаҗәпләндек , без көлдек , без еладык , һәм без аңа хоспис табарга кирәк икәнен белдек .
(trg)="22.2"> Без аңа хоспис таптык һәм анда илттек ,
(src)="23"> We found her one , we got her there , and we took care of her and watched over her family , because it was necessary .
(trg)="23"> без аның артыннан һәм гаиләсе артыннан карадык , чөнки бу мәҗбүри булды , һәм аны ничек эшләргә кирәклеген белдек .
(src)="24"> It 's something we knew how to do .
(trg)="24"> Һәм минем белән олыларча
(src)="25"> And just as the woman who wanted to know me as an adult got to know me , she turned into a box of ashes and was placed in my hands .
(trg)="25"> сөйләшергә теләгән хатын , көл әрҗәсенә әйләнде һәм минем кулыма эләкте. һәм
(src)="26"> And what had happened was the circle had closed , it had become a circle -- and that epiphany I talked about presented itself .
(trg)="26.1"> бу түгәрәк ябылды , ул түгәрәк булды һәм мин моңа кадәр әйткән зирәклек миңа ачылды .
(trg)="26.2"> Зирәклек шуннан гыйбарәт :
(src)="27"> The epiphany is that death is a part of life .
(trg)="27.1"> үлем – тормышның өлеше .
(trg)="27.2"> Ул минем гомеремне коткарды ,
(src)="28"> She saved my life ; I and my partner saved hers .
(trg)="28.1"> ә мин аның .
(trg)="28.2"> Һәм беләсезме , тормышның бу өлешендә
(src)="29"> And you know , that part of life needs everything that the rest of life does .
(trg)="29.1"> безгә элекке әйберләр кирәк .
(trg)="29.2"> Безгә матурлык һәм хакыйкать кирәк ,
(src)="30"> It needs truth and beauty , and I 'm so happy it 's been mentioned so much here today .
(trg)="30.1"> һәм без бүген моның турында күп әйтелгәненә шатмые .
(trg)="30.2"> Шулай ук безгә
(src)="31"> It also needs -- it needs dignity , love and pleasure , and it 's our job to hand those things out .
(trg)="31.1"> яхшылык , мәхәббәт , ихтирам да кирәк .
(trg)="31.2"> Һәм безнең максатыбыз - боларны бирү .
(trg)="31.3"> Рәхмәт
(src)="32"> Thank you .
(trg)="32"> кул чабу
(src)="33"> ( Applause )
(trg)="33"> Тәмам .

# en/ted2020-1183.xml.gz
# tt/ted2020-1183.xml.gz

(src)="1"> A few years ago , I felt like I was stuck in a rut , so I decided to follow in the footsteps of the great American philosopher , Morgan Spurlock , and try something new for 30 days .
(trg)="1.1"> Берничә ел элек Миңа гадәти тормыш туйдырды .
(trg)="1.2"> Шуңа күрә мин бөек АКШ фәлсәфәчесе Морган Сперлок мисалына иярергә булдым .
(trg)="1.3"> 30 көн эчендә берәр яңа әйбер эшләргә .
(src)="2"> The idea is actually pretty simple .
(trg)="2"> Фикер шактый гади .
(src)="3"> Think about something you 've always wanted to add to your life and try it for the next 30 days .
(trg)="3"> Син электән тормышыңа өстәргә теләгән әйберне уйла Һәм 30 көн эчендә аны эшлә
(src)="4"> It turns out 30 days is just about the right amount of time to add a new habit or subtract a habit -- like watching the news -- from your life .
(trg)="4.1"> Шунысы кызык 30 көн гадәтне кабул итү яки бетерү өчен җитәрлек булып чыга .
(trg)="4.2"> Мәсәлән , хәбәрләрне бөтенләй караудан туктау .
(src)="5"> There 's a few things I learned while doing these 30-day challenges .
(trg)="5"> 30 көн эчендә мин берничә әйбер аңладым
(src)="6"> The first was , instead of the months flying by , forgotten , the time was much more memorable .
(trg)="6"> Беренчедән , элек айлар тиз очып китсә , хәзер вакыт кадерлерәк үтә .
(src)="7"> This was part of a challenge I did to take a picture every day for a month .
(trg)="7"> Бу вакыт эчендә мин һәр көнне яңа фото төшерергә сүз бирдем .
(src)="8"> And I remember exactly where I was and what I was doing that day .
(trg)="8"> Һәм мин төгәл кайда булуымны һәм нәрсә эшләгәнемне хәтерлим .
(src)="9"> I also noticed that as I started to do more and harder 30-day challenges , my self-confidence grew .
(trg)="9"> Мин шуны да аңладым : 30 көндә күбрәк һәм сыйфатлырак эш эшләгәндә , минем үземә ышанычым артты .
(src)="10"> I went from desk-dwelling computer nerd to the kind of guy who bikes to work .
(trg)="10"> Санак артында утыручы беркатлы кешедән мин эшкә велосипедта йөрүчегә әйләндем ,
(src)="11"> For fun !
(trg)="11"> Бары тик кызык өчен .
(src)="12.1"> ( Laughter ) Even last year , I ended up hiking up Mt .
(src)="12.2"> Kilimanjaro , the highest mountain in Africa .
(trg)="12"> Ә узган елны мин Килиманджарога күтәрелдем , Африканың иң бөек тавы .
(src)="13"> I would never have been that adventurous before I started my 30-day challenges .
(trg)="13"> 30-көнлек экспериментларны башлаганчы мин мондый хәрәкәтчән түгел идем .
(src)="14"> I also figured out that if you really want something badly enough , you can do anything for 30 days .
(trg)="14"> Шунысы ачыкланды : берәр нәрсәне бик нык теләсәң , аны 30 көн эчендә эшләп була .
(src)="15"> Have you ever wanted to write a novel ?
(trg)="15.1"> Сезнең китап язганыгыз бармы ?
(trg)="15.2"> Һәр ноябрь аенда
(src)="16"> Every November , tens of thousands of people try to write their own 50,000-word novel , from scratch , in 30 days .
(trg)="16"> якынча ун меңләр кеше 50 мең сүздән торган роман язарга тырыша , 30 көн эчендә .
(src)="17"> It turns out , all you have to do is write 1,667 words a day for a month .
(trg)="17"> Димәк , шулай : бары тик көненә 1667 сүз язарга кирәк , ай дәвамында .
(src)="18"> So I did .
(trg)="18"> Мин шулай эшләдем дә .
(src)="19"> By the way , the secret is not to go to sleep until you 've written your words for the day .
(trg)="19"> Сүз уңаеннан , сер шунда : язып бетергәнче , йокларга ятарга ярамый .
(src)="20"> You might be sleep-deprived , but you 'll finish your novel .
(trg)="20"> Бәлки , сезнең йокыгыз туймыдыр , ләкин романны сез язып бетерәсез .
(src)="21"> Now is my book the next great American novel ?
(trg)="21"> Минем китабым танылган роман була алдымы ?
(src)="22.1"> No .
(src)="22.2"> I wrote it in a month .
(trg)="22"> Юк , мин аны ай эчендә язып бетердем .
(src)="23"> It 's awful .
(trg)="23"> Ул котычкыч !
(src)="24"> ( Laughter ) But for the rest of my life , if I meet John Hodgman at a TED party , I don 't have to say , " I 'm a computer scientist . "
(trg)="24"> Ләкин хәзердән башлап мин TED кичәсендә Джон Һоджманны очратсам , " мин санак белгече " дип әйтергә җыенмыйм .
(src)="25"> No , no , if I want to , I can say , " I 'm a novelist . "
(trg)="25"> Юк , теләсәм , мин хәзер " Мин язучы " диям .
(src)="26"> ( Laughter ) So here 's one last thing I 'd like to mention .
(trg)="26"> ( Көлү ) Димәк , мин әйтергә теләгән соңгы әйбер .
(src)="27"> I learned that when I made small , sustainable changes , things I could keep doing , they were more likely to stick .
(trg)="27"> Мин кечкенә адымнар ясаган саен , һәм аларны даими эшләгәндә , алар гадәткә кереп китә .
(src)="28"> There 's nothing wrong with big , crazy challenges .
(trg)="28"> Зур , акылсыз үзгәрешләр дә яхшы ,
(src)="29"> In fact , they 're a ton of fun .
(trg)="29"> алар кызыклы булырга мөмкин ,
(src)="30"> But they 're less likely to stick .
(trg)="30"> ләкин алар , мөгаен , гадәткә кермәячәк .
(src)="31"> When I gave up sugar for 30 days , day 31 looked like this .
(trg)="31"> Мин 30 көнгә шикәрле ризыктан баш тарткач , 31 нче көн болай күренде ...
(src)="32"> ( Laughter ) So here 's my question to you : What are you waiting for ?
(trg)="32"> ( Көлү ) Димәк , сезгә соравым шул : Нәрсә сез тагын көтәсез ?
(src)="33"> I guarantee you the next 30 days are going to pass whether you like it or not , so why not think about something you have always wanted to try and give it a shot !
(trg)="33.1"> Сүз бирәм : киләсе 30 көн барыбер узачак .
(trg)="33.2"> Сез теләгәнчәме , әллә юкмы ?
(trg)="33.3"> Шуңа күрә сез һәрвакыт эшләргә теләгән берәр нәрсә турында уйлагыз , һәм аңа шанс бирегез ,
(src)="34"> For the next 30 days .
(trg)="34"> киләсе 30 көндә
(src)="35"> Thanks .
(trg)="35"> Рәхмәт .
(src)="36"> ( Applause )
(trg)="36"> ( Кул чабу )

# en/ted2020-2208.xml.gz
# tt/ted2020-2208.xml.gz

(src)="1"> Hello .
(trg)="1"> Исәнмесез
(src)="2"> I 'm a toy developer .
(trg)="2"> Мин уенчыклар иҗат итүче
(src)="3"> With a dream of creating new toys that have never been seen before , I began working at a toy company nine years ago .
(trg)="3.1"> Мин шундый уенчыклар уйлап табарга уйлыйлм , андый уенчыклар әле бер кайчан да булмаган .
(trg)="3.2"> Мин тугыз ел элек уенчыклар эшләп чыгаручы компаниядә эшли башладым .
(src)="4"> When I first started working there , I proposed many new ideas to my boss every day .
(trg)="4"> Мин анда эшли башлаганда Үземнең босска һәрконне төрле идеяләр әйтә идем .
(src)="5"> However , my boss always asked if I had the data to prove it would sell , and asked me to think of product development after analyzing market data .
(trg)="5"> Минем босс һәрвакыт сорый иде Бу уенчыклар чыннан да сатылыр микән , дип Улычыкларны ясачанчы ул миңа базар монәсәбәтләрен өйрәнергә кушты .
(src)="6"> Data , data , data .
(trg)="6"> Анализ , анализ , анализ
(src)="7"> So I analyzed the market data before thinking of a product .
(trg)="7"> Шулай итеп мин уенчыкларны эшләп чыгарганчы , базар хәлләрен өйрәндем .
(src)="8"> However , I was unable to think of anything new at that moment .
(trg)="8"> Ләкин ул вакытта мин әле яңа төр уенчыклар чыгару турында уйламадым .
(src)="9"> ( Laughter ) My ideas were unoriginal .
(trg)="9"> ( Көлү ) Минем идеяләрем оригинал тугел иде .
(src)="10"> I wasn 't getting any new ideas and I grew tired of thinking .
(trg)="10"> Бернинди яңа идеяләр дә башыма килми иде .
(src)="11"> It was so hard that I became this skinny .
(trg)="11"> Миңа бик авыр булды мин ябыктым хәттә
(src)="12.1"> ( Laughter ) It 's true .
(src)="12.2"> ( Applause ) You 've all probably had similar experiences and felt this way too .
(trg)="12"> ( Көлү ) Бу шулай ( кул чабу ) Сезнең белән дә шундый вакытлар булгандыр .
(src)="13.1"> Your boss was being difficult .
(src)="13.2"> The data was difficult .
(trg)="13"> Сезгә дә босс белән авыр эшләргә , базар мөнәсэбәтләрен тикшерергә .
(src)="14"> You become sick of thinking .
(trg)="14"> Туры килгәндер .
(src)="15"> Now , I throw out the data .
(trg)="15"> Мин базарны тикшерүдән туктадым
(src)="16"> It 's my dream to create new toys .
(trg)="16"> Мин базарны тикшерүдән туктадым
(src)="17"> And now , instead of data , I 'm using a game called Shiritori to come up with new ideas .
(trg)="17"> Хәзер анализлар ясау урынына мин сиритори дигән уенны карыйм , ул миңа яңа идеяләр бирә
(src)="18"> I would like to introduce this method today .
(trg)="18"> Мин бүген бу методны күрсәтергә телим .
(src)="19"> What is Shiritori ?
(trg)="19"> Нәрсә ул сиритори ?
(src)="20"> Take apple , elephant and trumpet , for example .
(trg)="20"> Менә мәсәл өчен алма , филне Һәм торбалар алыйк .
(src)="21"> It 's a game where you take turns saying words that start with the last letter of the previous word .
(trg)="21"> Бу уенда сез бер-бер артлы сүзләрне әйтәсез һәрбер сүз алдагы сүзнең соңгы хәрефеннән башланырга тиеш .
(src)="22"> It 's the same in Japanese and English .
(trg)="22"> Бу уенда сез бер-бер артлы сүзләрне әйтәсез һәрбер сүз алдагы сүзнең соңгы хәрефеннән башланырга тиеш .
(src)="23.1"> You can play Shiritori as you like : " neko , kora , raibu , burashi , " etc , etc .
(src)="23.2"> [ Cat , cola , concert , brush ] Many random words will come out .
(trg)="23.1"> Сириторины ничек телисез шулай уйнарга була .
(trg)="23.2"> Песи , кола , конфета , щетка Бик күп очраклы сүзләр килен чыгарга мөмкин
(src)="24"> You force those words to connect to what you want to think of and form ideas .
(trg)="24"> Сезгә шундый сүзләрне ишетергә кирэк , сезгә алар яңа идея тудырырга ярдәм итсеннәр Мин шул вакыттан бирле яңа уенчыклар турында уйлый башладым .
(src)="25"> In my case , for example , since I want to think of toys , what could a toy cat be ?
(trg)="25"> Уенчык “ Песи ” – ул нинди булырга тиеш ?
(src)="26"> A cat that lands after doing a somersault from a high place ?
(trg)="26.1"> !
(trg)="26.2"> Песи – югарыдан сальто ясап җиргә сикереп төшкәч нинди була .
(src)="27"> How about a toy with cola ?
(trg)="27"> Ә уенчык кола турында нәрсә әйтерсез ?
(src)="28"> A toy gun where you shoot cola and get someone soaking wet ?
(trg)="28.1"> Кола белән ата торган уенчык мылтык ?
(trg)="28.2"> Ул кемгәдер сиптерә !
(src)="29.1"> ( Laughter ) Ridiculous ideas are okay .
(src)="29.2"> The key is to keep them flowing .
(trg)="29"> ( Көлү ) Мәзәк идеяләр – әйбәт кенә , алар башка килен кенә торсыннар
(src)="30"> The more ideas you produce , you 're sure to come up with some good ones , too .
(trg)="30"> Идеяләр ни хәтле күп , шулар арасында бик яхшы идея дә була .
(src)="31.1"> A brush , for example .
(src)="31.2"> Can we make a toothbrush into a toy ?
(trg)="31"> Мәсәлән , теш щеткасын уенчык итем буламы ?