# en/ted2020-1045.xml.gz
# so/ted2020-1045.xml.gz


(src)="1"> You may have heard about the Koran 's idea of paradise being 72 virgins , and I promise I will come back to those virgins .
(trg)="1"> Laga yaabee inaad maqasheen aragtida Quraanka ee Janada inay ku jiraan 72 xuuraylcayn ahi , Waana idiin balanqaadayaa inaan xuuralcaynta kusoo noqon doono .

(src)="2"> But in fact , here in the Northwest , we 're living very close to the real Koranic idea of paradise , defined 36 times as " gardens watered by running streams . "
(trg)="2"> Laakiin , xaqiiqdii halkan waqooyigalbeed Waxanu ku noolahay wax u dhow aragtida Quraanka ee Janada , lagu sheegay 36 jeer inay yihiin ' beero ay qulqulayaan durduro . ' '

(src)="3"> Since I live on a houseboat on the running stream of Lake Union , this makes perfect sense to me .
(trg)="3"> Maadaamoo aan ku noolahay guri dooni ah oo ku yaal durdurka Harada Union , Tani dareen qiima leh bay ii samaysay .

(src)="4"> But the thing is , how come it 's news to most people ?
(trg)="4"> Laakiin arintu waa , siday u arkaan dadku arintan warkeeda ?

(src)="5"> I know many well-intentioned non-Muslims who 've begun reading the Koran , but given up , disconcerted by its " otherness . "
(trg)="5"> Waxan og ahay gaalo niyad wanaagsan kuwaasoo bilaabay akhrinta Quraanka , balse iska daayay , markii ay ku wareereen qariibnimadiisa .

(src)="6"> The historian Thomas Carlyle considered Muhammad one of the world 's greatest heroes , yet even he called the Koran " as toilsome reading as I ever undertook ; a wearisome , confused jumble . "
(trg)="6"> Taariikhyahankii Thomas Caryle wuxu u gartay Muxamed mid kamid ah geesiyaashii ugu waynaa aduunka , laakiin Quraanka wuxu ugu yeedhay ' ' akhriskii ugu kakanaa ee aan dhexgalo kii ugu daalka iyo wareerka badnaa . ' '

(src)="7"> ( Laughter ) Part of the problem , I think , is that we imagine that the Koran can be read as we usually read a book -- as though we can curl up with it on a rainy afternoon with a bowl of popcorn within reach , as though God -- and the Koran is entirely in the voice of God speaking to Muhammad -- were just another author on the best-seller list .
(trg)="7"> ( Qosol ) Qayb kamida dhibaatadu , waxan filayaa , inay tahay inaan u haysano in Quraanka loo akhriyi karo sida aynu caadiyan u akhrino buug- oo aynu intaynu gees ula baxno galab roobaad inagoo salool dubana ina horyaalo , sidii oo Ilaahay -- Quraankuna gebi ahaanba waa hadalkii Ilaahay kula hadlayey Muxamad -- uu yahay mid kamida qoraayada liiska ugu wacan ku jira

(src)="8"> Yet , the fact that so few people do actually read the Koran is precisely why it 's so easy to quote -- that is , to misquote .
(trg)="8"> Welise xaqiiqadu waxay tahay in dad yari ay dhabtii akhriyaan Quraanka way cadahahay sababta ay aadka ugu fududahay in la soo xigto -- taas waxay tahay , in si khalkdan loo xigto .

(src)="9"> ( Laughter ) Phrases and snippets taken out of context in what I call the " highlighter version , " which is the one favored by both Muslim fundamentalists and anti-Muslim Islamophobes .
(trg)="9"> Jumlado iyo weedho dulucdoodii laga saaray oo ah waxan ugu yeedho ' ' qeybta naqshada la mariyay ' Kaasoo ah kay jecelyihiin Muslimiinta xagjirka ah iyo kuwa islaamka neceb labbaduba .

(src)="10"> So this past spring , as I was gearing up to begin writing a biography of Muhammad , I realized I needed to read the Koran properly -- as properly as I could , that is .
(trg)="10"> Hadaba gu 'gii ina dhaafay , anigoo u tafaxaydanaya inaan bilaabo qoraal aan ka qoro taariikhdii Muxamed Waxan garawsaday inaan u baahan ahay inaan Quraanka akhriyo si tafatiran -- sida ugu haboon ee aan awooda , waa taas .

(src)="11"> My Arabic is reduced by now to wielding a dictionary , so I took four well-known translations and decided to read them side by side , verse by verse , along with a transliteration and the original seventh-century Arabic .
(trg)="11"> Afkayga carbeed wuxu ku xidhnaa Qaamuus aan isticmaalo uun , markaa waxan soo qaatay afar tafsiir oo caan ah waxan go 'aansaday inaan isla akhriyo dacal ilaa dacal , ayaad-aayad iyadoo alfabeet cod ahna lagu daray iyo carabidii asalka ahayd ee qarnigii 7aad .

(src)="12"> Now , I did have an advantage .
(trg)="12"> Halkaa faa 'iidaan hore uga haystay .

(src)="13"> My last book was about the story behind the Shi 'a-Sunni split , and for that , I 'd worked closely with the earliest Islamic histories , so I knew the events to which the Koran constantly refers , its frame of reference .
(trg)="13"> Buugaygii u danbeeyay wuxu ku saabsanaa taariikhda ka danbaysa kala jabka Suniga iyo Shiicada Markaas waxan si dhow ugu kuur galay taariikhdii hore ee Islaamka , Markaas waxaan ogaa dhacdooyinka uu Quraanku sida joogtada u tilmaamayo , Qaabkiisa ujeedka .

(src)="14"> I knew enough , that is , to know that I 'd be a tourist in the Koran -- an informed one , an experienced one , even , but still an outsider , an agnostic Jew reading someone else 's holy book .
(trg)="14"> Waxan si buuxda u ogaa inaan ahaa dalxiise Quraanka dhex yimi -- mid war haya weliba mid khibrad u leh ah , laakiin weli ah soo-galooti , Alla-kood Yahuudi ah. oo akhriyaya kitaabka dhowrsan ee cid kale .

(src)="15"> ( Laughter ) So I read slowly .
(trg)="15"> ( Qosol ) Marka si degan baan u akhriyay .

(src)="16"> ( Laughter ) I 'd set aside three weeks for this project , and that , I think , is what is meant by " hubris " -- ( Laughter ) because it turned out to be three months .
(trg)="16"> ( Qosol ) Sadex todobaad baan u qorsheeyay mashruucas waxana filaya taasi waa waxa ' isla baxsanaanta ' micneheedu yahay -- ( Qosol ) waayo waxay igu qaadatay sadex bilood .

(src)="17"> ( Laughter ) I did resist the temptation to skip to the back , where the shorter and more clearly mystical chapters are .
(trg)="17"> Waxan isku celinayay dareenka ah inaan u boodo meelaha danbe ee jusaska xaqiiqada dahsoon ku yaaliin .

(src)="18"> But every time I thought I was beginning to get a handle on the Koran -- that feeling of " I get it now " -- it would slip away overnight , and I 'd come back in the morning , wondering if I wasn 't lost in a strange land .
(trg)="18"> Laakiin markastoo aan is iraahdo hadaad Quraanka majaraha u qabatay -- dareenkaas ah ' hadaan helay ' ' -- waxay igaga sii badataa isla habeenkaas , Aroortiina waxan kusoo noqdaa anoo dhex wareegalaysanaya dhul aan ku dhex lumay ,

(src)="19"> And yet , the terrain was very familiar .
(trg)="19"> laakiin weli dhulku wuxu iila eekaa midaan si fiican u garanayo .

(src)="20"> The Koran declares that it comes to renew the message of the Torah and the Gospels .
(trg)="20.1"> Quraanku wuxu sheegayaa inuu u yimid inuu dib u cusboonaysiiyo fariintii Tawraad iyo Injiil .
(trg)="20.2"> Sidaa awaadood 3 meelood meel

(src)="21"> So one-third of it reprises the stories of Biblical figures like Abraham , Moses , Joseph , Mary , Jesus .
(trg)="21"> waxay ddib u sheegaysaa ashqaastii Injiil ku jirtay sida Ibraahim , Muuse , Yuusuf , Maryama , Ciise

(src)="22"> God himself was utterly familiar from his earlier manifestation as Yahweh , jealously insisting on no other gods .
(trg)="22"> Ilaahay oo qudhiisu aad loogu bartay bayaankiisii hore ee Yahweh -- wuxu si adag u sheegayaa inaan Ilaahyo kale jirin .

(src)="23"> The presence of camels , mountains , desert wells and springs took me back to the year I spent wandering the Sinai Desert .
(trg)="23"> Joogitaanka geela , buuraha , lama-deeganaada iyo durdurada ayaa waxay dib iigu celiyeen sanadihii aan ku qaatay dhex wareega Saxaraha Siinaay .

(src)="24"> And then there was the language , the rhythmic cadence of it , reminding me of evenings spent listening to Bedouin elders recite hours-long narrative poems entirely from memory .
(trg)="24"> Waxan jirtay luqada luuqda ku jirtaa , ay i xasuusinaysay habeeno aan ku qaatay dhegaysiga odayaal Badawiyiin ah oo tirinaya gabayo saacado qaadanaya gabigoodna korka ka shubaya .

(src)="25"> And I began to grasp why it 's said that the Koran is really the Koran only in Arabic .
(trg)="25"> Waxan bilaabay inaan fahmo sababta loo yiri : Quraanku wuxu Quraan ku yahay keliya Af-Carabi .

(src)="26"> Take the Fatihah , the seven-verse opening chapter that is the Lord 's Prayer and the Shema Yisrael of Islam combined .
(trg)="26"> Soo qaado suurada Faatixa Suurada 7da aayadood ee bilowga ahi waa sidan : ' ' Ducada Eebe ' ' ee Kiristanka iyo ta Yuhuuda ee ' ' Shema Yisrael ' ' oo laysku daray .

(src)="27"> It 's just 29 words in Arabic , but anywhere from 65 to 72 in translation .
(trg)="27"> Waa 29 kalmood af carabi ahaan , laakiin waxay tagtaa 65 ilaa 72 marka la tafsiiro .

(src)="28"> And yet the more you add , the more seems to go missing .
(trg)="28"> markastoo aad wax ku dartidna waa markastoo micnihii sii lumo .

(src)="29"> The Arabic has an incantatory , almost hypnotic quality that begs to be heard rather than read , felt more than analyzed .
(trg)="29"> Carabidu waxay leedahay meerin , taaso soo jiidasho sixira leh , tayoo u baahan in la dhagaysto iyadoon la akhrin , la dareemo iyadoon la faaqidin .

(src)="30"> It wants to be chanted out loud , to sound its music in the ear and on the tongue .
(trg)="30"> Waxay u baahantay in kor loogu heeso , si looga dhawaajiyo muusigeeda dhagaha iyo carabka .

(src)="31"> So the Koran in English is a kind of shadow of itself , or as Arthur Arberry called his version , " an interpretation . "
(trg)="31"> Markaa Quraanka Ingiliishka ahi wuxu u eeghay hadh wax daboolaya , ama sida uu Arthur Arberry uu ugu yeedhay ' ' sharaxaad ' '

(src)="32"> But all is not lost in translation .
(trg)="32"> Laakiin dhamaanteed ku lunto fasiraada .

(src)="33"> As the Koran promises , patience is rewarded , and there are many surprises -- a degree of environmental awareness , for instance , and of humans as mere stewards of God 's creation , unmatched in the Bible .
(trg)="33"> Sida Quraanka lagu balanqaaday , sabirka waa la abaal marinayaa , waxana jiri doona wax yaabo lala kulmi doono oo cajiib ah -- wacyigelin deegaanka ah ayaa ku jirta ah , tusaale ahaan , Biniaadamku waa khaliifka abuurta Ilaahay ee dhulka , Injiil laguma sheegin .

(src)="34"> And where the Bible is addressed exclusively to men , using the second- and third-person masculine , the Koran includes women -- talking , for instance , of believing men and believing women , honorable men and honorable women .
(trg)="34"> Halka Injiil si gaara loogula hadlayo raga iyadoo la isticmaalayo jinsiga rageed labbaad iyo sadexaad , Quranku wuxu ku soo darayaa dumarka -- wuxu ka hadlaya tuusaale ahaan ; raga mu 'miniita ah iyo dumarka mu 'miinta ah , raga sharafta badan iyo dumarka sharafta badan .

(src)="35"> Or take the infamous verse about killing the unbelievers .
(trg)="35"> Ama soo qaado aayada aan caanka ahayn ee ka sheekaynaysa gaalada oo la dilo .

(src)="36"> Yes , it does say that , but in a very specific context : the anticipated conquest of the sanctuary city of Mecca , where fighting was usually forbidden .
(trg)="36.1"> Haa , saasay leedahay , laakiin duluc gaar ah weeye .
(trg)="36.2"> Furashadii la filayay ee magaalada barakaysan ee Maka taaaso dagaalku xaaraam ka yahay ,

(src)="37"> And the permission comes hedged about with qualifiers .
(trg)="37"> Ogolaanshuna wuxu la imanayaa shuruudo

(src)="38"> Not " You must kill unbelievers in Mecca , " but you can , you are allowed to , but only after a grace period is over , and only if there 's no other pact in place , and only if they try to stop you getting to the Kaaba , and only if they attack you first .
(trg)="38.1"> Keliya ma aha ' ' Waa inaad dishaan gaalada Maka . ' '
(trg)="38.2"> Waad awoodaan , waa laydiin ogolyahay , laakiin keliya waa marka waqtiga xurmada lihi dhamaado waana keliya marka aan heshiis hore u jirin waana keliya marka ay idinka joojiyaan galida Kacbada , waana keliya haday marka hore idin soo weeraraan .

(src)="39"> And even then -- God is merciful ; forgiveness is supreme -- and so , essentially , better if you don 't .
(trg)="39"> Intaasoo dhan kadibna -- Ilaahay waa naxariiste ; Cafiska ugu sareeya -- Asal ahaantiina waxa kasii wanaagsan inaanaydin samayn .

(src)="40"> ( Laughter ) This was perhaps the biggest surprise -- how flexible the Koran is , at least in minds that are not fundamentally inflexible .
(trg)="40"> ( Qosol ) Tanina macquul inay tahay cajiibnimadii ugu waynayd -- ee ina tusta sida Quraanku u furfuranyahay , ugu yaraan maskaxaha aan asalkoodu ahayn kuwa xidhxidhan .

(src)="41"> " Some of these verses are definite in meaning , " it says , " and others are ambiguous . "
(trg)="41"> ' ' Aayadaha qaarkood macnohoodu waa biya-kama-dhibcaan ' ' ' ' qaarkoodna waxay leeyihiin micne mutaashih ah ' '

(src)="42"> The perverse at heart will seek out the ambiguities , trying to create discord by pinning down meanings of their own .
(trg)="42"> Qalbiyada aan wanaaagsanayni kuwa macnohoodu mutashaabiha yahay ayay wax ka baadhaan , iyagoo is-diido abuuraya markay ku ladhaan macne ay u samaysteen iyagu .

(src)="43"> Only God knows the true meaning .
(trg)="43"> Ilaahay keliyaa og micnaha dhabta ah .

(src)="44"> The phrase " God is subtle " appears again and again , and indeed , the whole of the Koran is far more subtle than most of us have been led to believe .
(trg)="44.1"> Jumalada ' ' Ilaahay waa ladiif ' ' ayaa soo noqnoqota in badan , taasina xaqiiqdii waxay ina tusay in Quraanku la ladiifsanyay sida in badan oo inaga midi u rumaysay .
(trg)="44.2"> Tusaale ahaa ,

(src)="45"> As in , for instance , that little matter of virgins and paradise .
(trg)="45"> arintii ku saabsanayd bikranimada iyo jannada ,

(src)="46"> Old-fashioned orientalism comes into play here .
(trg)="46"> Oryantaaliiskii qadiimka ahaa ayaa arinka soo galaya markan .

(src)="47"> The word used four times is " houris , " rendered as dark-eyed maidens with swelling breasts , or as fair , high-bosomed virgins .
(trg)="47"> Kelmeda afarta jeer lagu sheegay Quraanka waa Xuur. kelmeda waxa loo tarjuntay jaariyado indha madmadow oo naasa buurbuuran , ama curubooyin bikra ah .

(src)="48"> Yet all there is in the original Arabic is that one word : houris .
(trg)="48"> Laakiin waxa carabida asalka ah ku jira waxa weeye mid kaliya oo ah ' ' Xuur ' ' .

(src)="49"> Not a swelling breast or high bosom in sight .
(trg)="49"> Ma aha mid naasa buurbuuran mana aha mid curubo ah .

(src)="50"> ( Laughter ) Now this may be a way of saying " pure beings , " like in angels , or it may be like the Greek " kouros " or " kore , " an eternal youth .
(trg)="50"> ( Qosol ) Tan waxa la dhihi karaa ' ' Abuur saafi ah ' sida malaaigta oo kale , ama sida Giriiga Kuuros ama Kooree , oo ah dhalinyarimo abadi ah .

(src)="51"> But the truth is , nobody really knows .
(trg)="51"> Laakiin runtu waxay tahay qofna ma oga ,

(src)="52"> And that 's the point .
(trg)="52"> taasina waa ujeedada .

(src)="53"> Because the Koran is quite clear when it says that you 'll be " a new creation in paradise , " and that you will be " recreated in a form unknown to you , " which seems to me a far more appealing prospect than a virgin .
(trg)="53"> Sababtoo Quraanku waa cadeeyay markuu leeyahay waxaad noqon doontaan ' ' abuur cusub janada dhexdeeda ' ' taasina waxa weeye ' waxa laguu abuuri donaa qaab aanad garanayn adigu ' ' Kaasoo kaba sii qurux badnaa kara xuuralcaynta aynu aamisannahay .

(src)="54"> ( Laughter ) And that number 72 never appears .
(trg)="54"> ( Qosol ) Tiradaa 72 marna lama sheegin .

(src)="55"> There are no 72 virgins in the Koran .
(trg)="55"> Laguma sheegin 72 bikro ah / xuuralcayn ah Quraanka .

(src)="56"> That idea only came into being 300 years later , and most Islamic scholars see it as the equivalent of people with wings sitting on clouds and strumming harps .
(trg)="56"> Aragtidaasi waxay aburantay 300 oo sano kadib Culumada Islaamka waxay ku masaaleeen sidii dad baalal leh oo daruuraha ku fadhiya walax dhawaaq macaanna tumanaya .

(src)="57"> Paradise is quite the opposite .
(trg)="57"> Janadu waa kasoo horjeedka taas .

(src)="58"> It 's not virginity ; it 's fecundity ; it 's plenty .
(trg)="58.1"> bikronnimo maaha ; waa irmaan. waa badhaadhe .
(trg)="58.2"> Waa beero lagu waraabiyay

(src)="59"> It 's gardens watered by running streams .
(trg)="59"> durduro qulqulaya .

(src)="60"> Thank you .
(trg)="60"> Mahadsanidiin .

(src)="61"> ( Applause )
(trg)="61"> ( Sacab )

# en/ted2020-1071.xml.gz
# so/ted2020-1071.xml.gz


(src)="1"> Hawa Abdi : Many people -- 20 years for Somalia -- [ were ] fighting .
(trg)="1"> Hawa Abdi : Dad aad ubadan -- 20 sano ee Somalia ayaa isku dagalaayay .

(src)="2"> So there was no job , no food .
(trg)="2"> Shaqa iyo cunaba toona maysan jidhin .

(src)="3"> Children , most of them , became very malnourished , like this .
(trg)="3"> Caruurta badankooda waxay noqdeen kuwa nafaqa dareeysan , sidaan oo kale

(src)="4"> Deqo Mohamed : So as you know , always in a civil war , the ones affected most [ are ] the women and children .
(trg)="4"> Deqo Mohamed : Sida aad ogtihiin Dagaalada sokeeya inta ay socdaan kuwa aay badanaa saameyso waa caruurta iyo dumarka

(src)="5"> So our patients are women and children .
(trg)="5"> Marka , bukaanadeenu waa dumar iyo caruur .

(src)="6"> And they are in our backyard .
(trg)="6"> Waxay ku jiraan deyrkeena .

(src)="7.1"> It 's our home .
(src)="7.2"> We welcome them .
(trg)="7.1"> waa gurigeena .
(trg)="7.2"> Waan kusoo dhaweynaa .

(src)="8"> That 's the camp that we have in now 90,000 people , where 75 percent of them are women and children .
(trg)="8"> waa xerada aan hada ku hayno dad gaarayo 90,000 , halka 75 % ay yihiin dumar iyo caruur .

(src)="9.1"> Pat Mitchell : And this is your hospital .
(src)="9.2"> This is the inside .
(trg)="9"> Pat Mitchell : Kani waa isbitaalkiin .

(src)="10"> HA : We are doing C-sections and different operations because people need some help .
(trg)="10.1"> halkani waa gudaha .
(trg)="10.2"> HA : Waxaynu sameynaa qeebaha C iyo hoolgalo kala duwan maxa yelay dadku waxay u baahan yihiin caawimad .

(src)="11"> There is no government to protect them .
(trg)="11"> Dowlad difaacda majirto .

(src)="12"> DM : Every morning we have about 400 patients , maybe more or less .
(trg)="12"> DM : Bukaano gaaraya 400 ayaan subax walbo daaweynaa , weey ka badataan ama ka yaaradaan .

(src)="13"> But sometimes we are only five doctors and 16 nurses , and we are physically getting exhausted to see all of them .
(trg)="13"> Mararka qaar waxaynu nahay kaliya 5 dhaqaatiir iyo 16 kalkaaliyal. jismiyan aad baan u daalnaa si aan dhamaantooda u qaabilno .

(src)="14"> But we take the severe ones , and we reschedule the other ones the next day .
(trg)="14"> Laakin waxan qaabilnaa kuwa daran oo kaliya , kuwa kalena waxaan dib u balaminaa maalinta xigta .

(src)="15"> It is very tough .
(trg)="15"> aad beey u adagtahay .

(src)="16"> And as you can see , it 's the women who are carrying the children ; it 's the women who come into the hospitals ; it 's the women [ are ] building the houses .
(trg)="16"> Sida aad u jeedo , dumarka ayaa caruurta wadaan ; waa dumar kuwa isbitaalka imaada ; waa dumar kuwa dhisayo guryaha .

(src)="17"> That 's their house .
(trg)="17"> kaasi waa gurigooda .

(src)="18.1"> And we have a school .
(src)="18.2"> This is our bright -- we opened [ in the ] last two years [ an ] elementary school where we have 850 children , and the majority are women and girls .
(trg)="18.1"> Iskuul ayeeynu leenahay .
(trg)="18.2"> Waa iftiinkeena -- labadii sano ugu dambeysay ayaynu furnay dugsi hoose halkaas oo aan ku haayno caruur dhan 850 , misna waa dumar iyo gabdho ugu badnaatii .

(src)="19"> ( Applause ) PM : And the doctors have some very big rules about who can get treated at the clinic .
(trg)="19"> ( Sacbis ) PM : Daqaatiirtu waxay leeyihiin qawaaniin aad u weyn oo ku saabsan qofka helayo daaweyn .

(src)="20"> Would you explain the rules for admission ?
(trg)="20"> Manoo sharixi kartaa qawaaniintaas ku saabsan aqbalitaanka ?

(src)="21"> HA : The people who are coming to us , we are welcoming .
(trg)="21"> HA : Dadka noo imaado , weeynu soo dhaweynaa .

(src)="22"> We are sharing with them whatever we have .
(trg)="22"> waxaynu la wadaagnaa wax walbo oo aan heesano .

(src)="23"> But there are only two rules .
(trg)="23"> laakin waxaa jira laba sharci .

(src)="24"> First rule : there is no clan distinguished and political division in Somali society .
(trg)="24"> Sharciga koowaad : Majiraan wax qabiileeysi iyo kala qeebsanaan siyaasadeed kusaabsan ee shacabka Somaliyeed dhexdiisa .

(src)="25"> [ Whomever ] makes those things we throw out .
(trg)="25"> Qof walboo waxaas ku dhaqmo banaanka ayaan u tuurnaa .

(src)="26"> The second : no man can beat his wife .
(trg)="26"> Mida labaad : Nin garaaci karo xaaskiisa majiro .

(src)="27"> If he beat , we will put [ him ] in jail , and we will call the eldest people .
(trg)="27"> haduu garaaco , Xabsi ayaan dhex dhigeena , misna waxan u yeereena duqoowda .

(src)="28"> Until they identify this case , we 'll never release him .
(trg)="28"> ilaa ay ka cadeeyan case-kiisa , xabsiga kama soo deeyneeyno .

(src)="29"> That 's our two rules .
(trg)="29"> Kuwasi waa labadeena sharci .

(src)="30"> ( Applause ) The other thing that I have realized , that the woman is the most strong person all over the world .
(trg)="30"> ( Sacbis ) Mida kale aan ogaaday aya waxay tahay , Inay dumarku yihiin kuwa ugu adag aduunka daafahiisa .

(src)="31"> Because the last 20 years , the Somali woman has stood up .
(trg)="31"> Maxa yelay , 20-kii sano ee ugu dambeysay , Dumarkii Somaliyeed ayaa fadhiga ka kacay .

(src)="32"> They were the leaders , and we are the leaders of our community and the hope of our future generations .
(trg)="32"> Hogaamiya-yaal ayeey ahaayen , anaguna waxaynu nahay hogaamiya-yaasha shacabkeena iyo rajada mustaqbalka jiilkeena .

(src)="33"> We are not just the helpless and the victims of the civil war .
(trg)="33"> ma 'aan nihin kuwa miciin laawa yaasha iyo dhibanayaasha dagaalka sokeeye .

(src)="34"> We can reconcile .
(trg)="34"> Dib weeynu uheshiin karnaa .

(src)="35"> We can do everything .
(trg)="35"> Wax walbo weeynu qaban karnaa .

(src)="36"> ( Applause ) DM : As my mother said , we are the future hope , and the men are only killing in Somalia .
(trg)="36"> ( Sacbis ) DM : Waxaynu nahay rajada mustaqbalka sida hoyadey ka dhawajisay , Ragga ayaa kaliya wax laaya .

(src)="37"> So we came up with these two rules .
(trg)="37"> Marka waxaynu la imaanay labadaan sharci .

(src)="38"> In a camp with 90,000 people , you have to come up with some rules or there is going to be some fights .
(trg)="38"> Xero ay ku jiraan 90,000 oo qofood , waa inaad la imaada qawaaniin ama dagaal ayaa meesha ka dhalanayo .

(src)="39"> So there is no clan division , and no man can beat his wife .
(trg)="39"> Marka , Majijran wax kala qeyb-sanaan qabiil , misna nin xaaskiisa garaaci karana majirto ,