# en/ted2020-1.xml.gz
# pl/ted2020-1.xml.gz
(src)="1"> Thank you so much , Chris .
(trg)="1"> Bardzo dziękuję , Chris .
(src)="2"> And it 's truly a great honor to have the opportunity to come to this stage twice ; I 'm extremely grateful .
(trg)="2.1"> To prawdziwy zaszczyt mieć możliwość drugi raz stanąć w tym miejscu .
(trg)="2.2"> Jestem niezwykle wdzięczny .
(src)="3"> I have been blown away by this conference , and I want to thank all of you for the many nice comments about what I had to say the other night .
(trg)="3.1"> Jestem zachwycony tą konferencją .
(trg)="3.2"> Chce Wam wszystkim podziękować za miłe komentarze dotyczące mojej wypowiedzi poprzedniego wieczoru .
(src)="4"> And I say that sincerely , partly because ( Mock sob ) I need that .
(trg)="4"> Mówię to szczerze , po części ponieważ -- ( Udawane łkanie ) -- jest mi to potrzebne .
(src)="5"> ( Laughter ) Put yourselves in my position .
(trg)="5"> ( Śmiech ) Postawcie się na moim miejscu !
(src)="6"> ( Laughter ) I flew on Air Force Two for eight years .
(trg)="6"> Latałem wiceprezydenckim samolotem przez 8 lat .
(src)="7"> ( Laughter ) Now I have to take off my shoes or boots to get on an airplane !
(trg)="7"> Teraz muszę zdejmować buty , żeby wejść na pokład samolotu .
(src)="8"> ( Laughter ) ( Applause ) I 'll tell you one quick story to illustrate what that 's been like for me .
(trg)="8"> ( Śmiech i oklaski ) Opowiem Wam krótką historię , żeby wyjaśnic przez co przechodzę .
(src)="9"> ( Laughter ) It 's a true story -- every bit of this is true .
(trg)="9"> Ta historia jest prawdziwa w każdym calu .
(src)="10"> Soon after Tipper and I left the -- ( Mock sob ) White House -- ( Laughter ) we were driving from our home in Nashville to a little farm we have 50 miles east of Nashville .
(trg)="10"> Wkrótce po tym jak Tipper i ja opuściliśmy -- ( Udawane łkanie ) -- Biały Dom -- ( Śmiech ) Jechaliśmy z domu w Nashville na naszą małą farmę 80 km na wschód od Nashville
(src)="11"> Driving ourselves .
(trg)="11"> - prowadziliśmy sami .
(src)="12"> ( Laughter ) I know it sounds like a little thing to you , but -- ( Laughter ) I looked in the rear-view mirror and all of a sudden it just hit me .
(trg)="12"> Wiem , że to brzmi jak błahostka , ale -- ( Śmiech ) Spojrzałem we wsteczne lusterko i nagle doznałem szoku
(src)="13"> There was no motorcade back there .
(trg)="13"> Za mną nie było eskorty .
(src)="14"> ( Laughter ) You 've heard of phantom limb pain ?
(trg)="14"> Słyszeliście o bólu fantomowym ?
(src)="15"> ( Laughter ) This was a rented Ford Taurus .
(trg)="15"> ( Śmiech ) Jechaliśmy wynajętym Fordem Taurusem .
(src)="16"> ( Laughter ) It was dinnertime , and we started looking for a place to eat .
(trg)="16"> Była pora obiadu i zaczęliśmy rozglądać się za miejscem gdzie można coś zjeść .
(src)="17"> We were on I-40 .
(trg)="17"> Byliśmy na autostradzie I-40 .
(src)="18"> We got to Exit 238 , Lebanon , Tennessee .
(trg)="18"> Dotarliśmy do zjazdu nr 238 w Lebanon , w stanie Tennessee
(src)="19"> We got off the exit , we found a Shoney 's restaurant .
(trg)="19"> Na zjezdzie trafiliśmy na jedną z restauracji Shoney
(src)="20"> Low-cost family restaurant chain , for those of you who don 't know it .
(trg)="20"> Sieć tanich rodzinnych restauracji - dla tych z Was , którzy nie wiedzą .
(src)="21"> We went in and sat down at the booth , and the waitress came over , made a big commotion over Tipper .
(trg)="21.1"> Weszliśmy do środka i usiedliśmy przy stoliku .
(trg)="21.2"> Przyszła kelnerka i zrobiła wielkie zamieszanie z powodu Tipper .
(src)="22"> ( Laughter ) She took our order , and then went to the couple in the booth next to us , and she lowered her voice so much , I had to really strain to hear what she was saying .
(trg)="22"> ( Śmiech ) Przyjęła nasze zamówienie , po czym podeszła do pary siedzącej obok nas , zniżyła głos tak bardzo , że musiałem się mocno postarać , żeby usłyszeć co mówiła .
(src)="23"> And she said " Yes , that 's former Vice President Al Gore and his wife , Tipper . "
(trg)="23"> Powiedziała : " Tak , to były Wiceprezydent Al Gore i jego żona Tipper "
(src)="24"> And the man said , " He 's come down a long way , hasn 't he ? "
(trg)="24.1"> Na co facet odpowiedział : " Ale się przejechał .. "
(trg)="24.2"> ( Śmiech )
(src)="25"> ( Laughter ) ( Applause ) There 's been kind of a series of epiphanies .
(trg)="25"> To był szereg pewnego rodzaju objawień
(src)="26"> ( Laughter ) The very next day , continuing the totally true story , I got on a G-V to fly to Africa to make a speech in Nigeria , in the city of Lagos , on the topic of energy .
(trg)="26"> Następnego dnia - kontynuując tą prawdziwą historię Wszedłem na pokład G-5 lecącego do Afryki , aby wygłosić przemowę w Nigerii w mieście Lagos , na temat energii .
(src)="27"> And I began the speech by telling them the story of what had just happened the day before in Nashville .
(trg)="27"> Rozpocząłem przemówienie od opowiedzenia co wydarzyło się dzień wcześniej w Nashville .
(src)="28"> And I told it pretty much the same way I 've just shared it with you : Tipper and I were driving ourselves , Shoney 's , low-cost family restaurant chain , what the man said -- they laughed .
(trg)="28.1"> Opowiedziałem ją tak samo , jak przed chwilą opowiedziałem Wam .
(trg)="28.2"> Tipper i ja , Shoney 's , tania sieć rodzinnych restauracji , wypowiedź tamtego faceta - roześmiali się
(src)="29"> I gave my speech , then went back out to the airport to fly back home .
(trg)="29"> Skończyłem przemowę , po czym wróciłem na lotnisko , żeby polecieć do domu .
(src)="30"> I fell asleep on the plane until , during the middle of the night , we landed on the Azores Islands for refueling .
(trg)="30"> W samolocie zasnąłem , do momentu kiedy w środku nocy wylądowaliśmy na Azorach , żeby zatankować .
(src)="31"> I woke up , they opened the door , I went out to get some fresh air , and I looked , and there was a man running across the runway .
(trg)="31.1"> Obudziłem się , otworzono drzwi , poszedłem nabrać trochę świeżego powietrza .
(trg)="31.2"> I nagle zauważyłem mężczyznę biegnącego po pasie startowym
(src)="32.1"> And he was waving a piece of paper , and he was yelling , " Call Washington !
(src)="32.2"> Call Washington ! "
(trg)="32.1"> Machał kartką papieru i krzyczał : " Dzwoń do Waszyngtonu !
(trg)="32.2"> Dzwoń do Waszyngtonu "
(src)="33"> And I thought to myself , in the middle of the night , in the middle of the Atlantic , what in the world could be wrong in Washington ?
(trg)="33.1"> Pomyślałem sobie , w środku nocy , na środku Atlantyku co może być nie tak w Waszyngtonie ?
(trg)="33.2"> Wtedy przypomniałem sobie , że w Waszyngtonie całkiem sporo rzeczy moze być nie tak .
(src)="34"> Then I remembered it could be a bunch of things .
(trg)="34"> ( Śmiech )
(src)="35"> ( Laughter ) But what it turned out to be , was that my staff was extremely upset because one of the wire services in Nigeria had already written a story about my speech , and it had already been printed in cities all across the United States of America .
(trg)="35"> Ale okazało się , że mój personel był niezwykle zmartwiony , ponieważ jeden z serwisów w Nigerii zdążył napisać artykuł na temat mojej przemowy , który wydrukowano w miastach na terenie całych Stanów Zjednoczonych .
(src)="36"> It was printed in Monterey , I checked .
(trg)="36"> Ten wydrukowano w Monterey , sprawdziłem .
(src)="37.1"> ( Laughter ) And the story began , " Former Vice President Al Gore announced in Nigeria yesterday , " quote : ' My wife Tipper and I have opened a low-cost family restaurant ' " -- ( Laughter ) " ' named Shoney 's , and we are running it ourselves . ' "
(src)="37.2"> ( Laughter ) Before I could get back to U.S. soil , David Letterman and Jay Leno had already started in on -- one of them had me in a big white chef 's hat , Tipper was saying , " One more burger with fries ! "
(trg)="37"> Artykuł rozpoczynał się słowami : Były wiceprezydent Al gore ogłosił wczoraj w Nigerii : " Wspólnie z moją żoną Tipper otworzyliśmy tanią , rodzinną restaurację , nazywając ja Shoney i sami ją prowadzimy " ( Śmiech ) Zanim wróciłem na teren USA David Letterman i Jay Leno zdążyli podchwycić temat jeden z nich pokazał mnie w wielkiej , białej czapce kucharskiej , a Tipper krzyczała , " Jeszcze jeden hamburger z frytkami ! "
(src)="38"> ( Laughter ) Three days later , I got a nice , long , handwritten letter from my friend and partner and colleague Bill Clinton , saying , " Congratulations on the new restaurant , Al ! "
(trg)="38"> Trzy dni później dostałem długi , odręcznie napisany list od mojego przyjaciela i partnera Billa Clintona , w którym pisał " Gratulacje z okazji otwarcia restauracji , Al ! "
(src)="39"> ( Laughter ) We like to celebrate each other 's successes in life .
(trg)="39"> ( Śmiech ) Cieszymy się nawzajem ze swoich życiowych sukcesów .
(src)="40"> ( Laughter ) I was going to talk about information ecology .
(trg)="40"> Zamierzałem mówić o ekologii informacji
(src)="41"> But I was thinking that , since I plan to make a lifelong habit of coming back to TED , that maybe I could talk about that another time .
(trg)="41"> ale skoro już zaplanowałem sobie powracać do TED przez całe życie , może pomówię o tym innym razem .
(src)="42"> ( Applause ) Chris Anderson : It 's a deal !
(trg)="42"> ( Oklaski ) Chris Anderson : Nie ma problemu !
(src)="43"> ( Applause ) Al Gore : I want to focus on what many of you have said you would like me to elaborate on : What can you do about the climate crisis ?
(trg)="43"> Skupię się na tym , co wielu z Was chciało abym rozwinął Co sami możecie zrobić w sprawie globalnego ocieplenia ?
(src)="44"> I want to start with a couple of -- I 'm going to show some new images , and I 'm going to recapitulate just four or five .
(trg)="44"> Rozpocznę od pokazania kilku nowych slajdów , po czym streszczę cztery albo pięć z nich .
(src)="45"> Now , the slide show .
(trg)="45"> Co do pokazu slajdów .
(src)="46"> I update the slide show every time I give it .
(trg)="46"> Zawsze go aktualizuję przed prezentacją .
(src)="47"> I add new images , because I learn more about it every time I give it .
(trg)="47"> Dodaję nowe obrazy , ponieważ przy każdej prezentacji uczę się czegoś nowego .
(src)="48"> It 's like beach-combing , you know ?
(trg)="48"> To jak przeszukiwanie plaży .
(src)="49"> Every time the tide comes in and out , you find some more shells .
(trg)="49"> Po każdym odpływie znajduje się nowe muszle .
(src)="50"> Just in the last two days , we got the new temperature records in January .
(trg)="50"> Zaledwie w ciągu ostatnich dwóch dni odnotowano nową najwyższą temperaturę w styczniu
(src)="51"> This is just for the United States of America .
(trg)="51"> Mówimy tu o Stanach Zjednoczonych Ameryki .
(src)="52"> Historical average for Januarys is 31 degrees ; last month was 39.5 degrees .
(trg)="52.1"> Historyczna średnia temperatur w styczniu to 31 stopni .
(trg)="52.2"> W zeszłym miesiącu było 39,5 .
(src)="53"> Now , I know that you wanted some more bad news about the environment -- I 'm kidding .
(trg)="53.1"> Wiem , że chcecie więcej złych wieści na temat środowiska .
(trg)="53.2"> Żartuję .
(src)="54"> But these are the recapitulation slides , and then I 'm going to go into new material about what you can do .
(trg)="54"> To są podsumowujące slajdy , później przejdę do nowych materiałów o tym co Wy możecie zrobić .
(src)="55"> But I wanted to elaborate on a couple of these .
(trg)="55"> Ale chciałem jeszcze rozwinąć kilka z tych .
(src)="56"> First of all , this is where we 're projected to go with the U.S. contribution to global warming , under business as usual .
(trg)="56.1"> Taki będzie wkład USA w globalne ocieplenie , jeśli nie wprowadzimy zmian , jak zwykle .
(trg)="56.2"> Wydajniejsze wykorzystywanie energii
(src)="57"> Efficiency in end-use electricity and end-use of all energy is the low-hanging fruit .
(trg)="57"> jest łatwe do osiągnięcia .
(src)="58"> Efficiency and conservation -- it 's not a cost ; it 's a profit .
(trg)="58"> Wydajność i konserwacja to nie wydatki , lecz zysk .
(src)="59"> The sign is wrong .
(trg)="59"> Takie myślenie jest błędne .
(src)="60"> It 's not negative ; it 's positive .
(trg)="60"> Bilans nie jest negatywny , jest pozytywny .
(src)="61"> These are investments that pay for themselves .
(trg)="61"> To są inwestycje , które się zwracają .
(src)="62"> But they are also very effective in deflecting our path .
(trg)="62"> Są też jednak bardzo skuteczne w odwracaniu naszej uwagi .
(src)="63"> Cars and trucks -- I talked about that in the slideshow , but I want you to put it in perspective .
(trg)="63"> Samochody i ciężarówki - mówiłem o tym przy pokazie slajdów , ale chcę żebyście spojrzeli na to z szerszej perspektywy .
(src)="64"> It 's an easy , visible target of concern -- and it should be -- but there is more global warming pollution that comes from buildings than from cars and trucks .
(trg)="64"> To jasny i widoczny problem , i tak powinno być , ale więcej zanieczyszczeń powodujących globalne ocieplenie pochodzi z budynków niż z samochodów i ciężarówek .
(src)="65"> Cars and trucks are very significant , and we have the lowest standards in the world .
(trg)="65"> Samochody osobowe i ciężarówki mają istotne znaczenie , a my mamy najniższe normy na świecie ,
(src)="66.1"> And so we should address that .
(src)="66.2"> But it 's part of the puzzle .
(trg)="66.1"> więc powinniśmy poświęcić temu uwagę .
(trg)="66.2"> Jest to jednak tylko część układanki .
(src)="67"> Other transportation efficiency is as important as cars and trucks .
(trg)="67"> Wydajność innych środków transportu jest równie ważna jak wydajność samochodów osobowych i ciężarowych !
(src)="68"> Renewables at the current levels of technological efficiency can make this much difference .
(trg)="68"> Odnawialne źródła energii , na obecnym poziome technologicznej wydajności mogą sporo zdziałać , co Vinod , John Doerr i inni ,
(src)="69"> And with what Vinod , and John Doerr and others , many of you here -- there are a lot of people directly involved in this -- this wedge is going to grow much more rapidly than the current projection shows it .
(trg)="69"> wielu z Was - mnóstwa ludzi zaangażowanych w ten problem -- ten wycinek urośnie dużo szybciej niż ukazuje to prognoza .
(src)="70"> Carbon Capture and Sequestration -- that 's what CCS stands for -- is likely to become the killer app that will enable us to continue to use fossil fuels in a way that is safe .
(trg)="70"> Uchwycenie i Sekwestracja Węgla - od tego pochodzi skrót CCS ( ang. ) prawdopodobnie stanie się przełomową aplikacją dzięki której będziemy mogli kontynuować korzystanie z paliw kopalnych w bezpieczny sposób .
(src)="71"> Not quite there yet .
(trg)="71"> Jeszcze tego nie dopracowaliśmy .
(src)="72.1"> OK .
(src)="72.2"> Now , what can you do ?
(trg)="72.1"> Ok .
(trg)="72.2"> Co możecie zrobić ?
(src)="73"> Reduce emissions in your home .
(trg)="73"> Zredukować emisje w domach .
(src)="74"> Most of these expenditures are also profitable .
(trg)="74"> Większość tych wydatków również się zwraca .
(src)="75"> Insulation , better design .
(trg)="75"> Izolacja , lepszy design , energooszczędna elektryczność .
(src)="77"> I mentioned automobiles -- buy a hybrid .
(trg)="76"> Wspominałem o pojazdach - kupcie hybrydę .
(src)="78"> Use light rail .
(trg)="77"> Używajcie szybkich tramwajów .
(src)="79"> Figure out some of the other options that are much better .
(trg)="78"> Wymyślajcie inne sposoby , które są dużo lepsze .
(src)="80"> It 's important .
(trg)="79"> To ważne .
(src)="81"> Be a green consumer .
(trg)="80"> Bądźcie zielonymi konsumentami .
(src)="82"> You have choices with everything you buy , between things that have a harsh effect , or a much less harsh effect on the global climate crisis .
(trg)="81"> Macie wybór we wszystkim co kupujecie - pomiędzy produktami zdecydowanie nieprzyjaznymi środowisku i tymi , które mają mniejszy wpływ na globalny kryzys klimatyczny ..
(src)="83"> Consider this : Make a decision to live a carbon-neutral life .
(trg)="82.1"> Weźcie to pod uwagę .
(trg)="82.2"> Podejmijcie decyzję , aby używać odnawialnych źródeł energii .
(src)="84"> Those of you who are good at branding , I 'd love to get your advice and help on how to say this in a way that connects with the most people .
(trg)="83"> Od tych z Was , którzy są dobrzy w kreowaniu marek , Chciałbym porady i pomocy , co do tego jak mówić o tym w sposób , zrozumiały dla wszystkich .
(src)="85"> It is easier than you think .
(trg)="84"> To łatwiejsze niż myślicie .
(src)="86"> It really is .
(trg)="85"> Naprawdę .
(src)="87"> A lot of us in here have made that decision , and it is really pretty easy .
(trg)="86"> Bardzo wielu z nas podjęło taką decyzję i jest to naprawdę proste .
(src)="88"> It means reduce your carbon dioxide emissions with the full range of choices that you make , and then purchase or acquire offsets for the remainder that you have not completely reduced .
(trg)="87"> Zredukujcie emisję dwutlenku węgla poprzez wszystkie wybory , które podejmujecie , a potem spróbujcie wyrównać straty dla pozostałej części , której nie zredukowaliście .
(src)="89"> And what it means is elaborated at climatecrisis.net .
(trg)="88"> Na stronie climatecrisis.net można się z tym bliżej zapoznać .
(src)="90"> There is a carbon calculator .
(trg)="89"> Jest tam kalkulator emisji dwutlenku węgla .
(src)="91"> Participant Productions convened -- with my active involvement -- the leading software writers in the world , on this arcane science of carbon calculation , to construct a consumer-friendly carbon calculator .
(trg)="90"> " Participant Productions " , z moją pomocą , zebrało wiodących programistów świata w tej tajemnej dziedzinie kalkulacji emisji dwutnelku węgla by zaprojektowali kalkulator przyjazny dla użytkownika .
(src)="92"> You can very precisely calculate what your CO2 emissions are , and then you will be given options to reduce .
(trg)="91"> Można bardzo precyzyjnie określić swój wkład w emisję CO2 i zapoznać sie z przedstawionymi opcjami by tę emisję zmniejszyć .
(src)="93"> And by the time the movie comes out in May , this will be updated to 2.0 , and we will have click-through purchases of offsets .
(trg)="92"> Do czasu ukazania się filmu w Maju , powinien już działać w wersji 2.0 z ofertami rekompensat za emisję CO2 dostępnymi już po kilku kliknięciach .
(src)="94"> Next , consider making your business carbon-neutral .
(trg)="93"> Pomyślcie o prowadzeniu biznesu bez emisji CO2 .
(src)="95"> Again , some of us have done that , and it 's not as hard as you think .
(trg)="94"> Niektórzy z nas tak zrobili , i nie jest tak trudno jak się wydaje .
(src)="96"> Integrate climate solutions into all of your innovations , whether you are from the technology , or entertainment , or design and architecture community .
(trg)="95"> Włączcie rozwiązania przyjazne środowisku do wszystkich projektów innowacji niezależnie od tego czy jesteście z branży technologii czy rozrywki czy ze środowisk projektantów lub architektów .
(src)="97"> Invest sustainably .
(trg)="96"> Inwestujcie długotrwale .
(src)="98"> Majora mentioned this .
(trg)="97"> Majora Carter mówiła o tym .
(src)="99"> Listen , if you have invested money with managers who you compensate on the basis of their annual performance , don 't ever again complain about quarterly report CEO management .
(trg)="98"> Posłuchajcie , jeśli zainwestowaliście pieniądze z menedżerami których wynagradzacie na podstawie rocznych wyników nigdy więcej narzekajcie na kwartalny raport dyrekcji .
(src)="100"> Over time , people do what you pay them to do .
(trg)="99"> Po jakimś czesie , ludzie zrobią to za co im płacicie .
(src)="101"> And if they judge how much they 're going to get paid on your capital that they 've invested , based on the short-term returns , you 're going to get short-term decisions .
(trg)="100"> A jeśli zauawżą ile będą dostawać w oparciu o wasz kapitał który zainwestowali na krótkoterminowe inwestycje , wtedy będą podejmować krótkoterminowe decyzje .