# el/ted2020-1592.xml.gz
# srp/ted2020-1592.xml.gz
(src)="1"> Πριν από πέντε χρόνια ένιωσα λίγο σαν την Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων .
(trg)="1"> Prije 5 godina , doživjela sam nešto što bi bilo najsličnije Alisi u zemlji čuda .
(src)="2"> Το Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια μου πρότεινε , να διδάξω επικοινωνία σε φοιτητές μηχανικής .
(trg)="2"> Pen Stejt je pitao mene , nastavnika komunikologije , da li želim da držim časove komunikacije studentima inženjerstva .
(src)="3.1"> Τρομοκρατήθηκα ( Γέλια ) Πραγματικά ένιωσα τρομοκρατημένη .
(src)="3.2"> Με κυρίευσε φόβος γι ' αυτούς τους φοιτητές με τα μεγάλα μυαλά , τα ογκώδη τους βιβλία και τις μεγάλες , δυσνόητες λέξεις .
(trg)="3.1"> Bila sam preplašena .
(trg)="3.2"> ( Smijeh ) Zaista preplašena .
(trg)="3.3"> Preplašena od tih studenata i njihovih velikih mozgova i njihovih obimnih knjiga i njihovih nepoznatih riječi .
(src)="4"> Ωστόσο , καθώς οι συζητήσεις προχωρούσαν κατάλαβα πώς πρέπει να ένιωσε η Αλίκη όταν βρέθηκε μέσα στην τρύπα του λαγού και είδε την πόρτα ενός εντελώς καινούργιου κόσμου .
(trg)="4"> Ali , kako su se ovi razgovori odvijali , doživjela sam isto što i Alisa kada je upala u zečiju rupu i otvorila vrata potpuno novog svijeta .
(src)="5.1"> Έτσι ακριβώς ένιωσα καθ ' όλη τη διάρκεια των συζητήσεων με τους φοιτητές .
(src)="5.2"> Με εξέπληξαν με τις ιδέες τους και ήθελα να μεταδώσω αυτήν την πρωτόγνωρη εμπειρία και σε άλλους .
(trg)="5.1"> Tako sam se osjećala kada sam vodila te razgovore sa studentima .
(trg)="5.2"> Bila sam oduševljena idejama koje su imali i željela sam da i drugi mogu da dožive taj čudesni svijet .
(src)="6"> Πιστεύω ότι το κλειδί που ανοίγει αυτή την πόρτα είναι η πολύ καλή επικοινωνία .
(trg)="6"> Vjerujem da je ključ za otvaranje tih vrata odlična komunikacija .
(src)="7"> Αισθανόμαστε απεγνωσμένα την ανάγκη να έχουμε καλή επικοινωνία με τους επιστήμονες και τους μηχανικούς για να αλλάξουμε τον κόσμο .
(trg)="7"> Nama je očajnički potrebna dobra komunikacija sa našim naučnicima i inžinjerima da bismo promijenili svijet .
(src)="8"> Οι επιστήμονες και οι μηχανικοί μας είναι αυτοί που υλοποιούν τα πιο μεγαλεπήβολα σχέδια μας που αφορούν την ενέργεια , το περιβάλλον και την υγειονομική περίθαλψη μεταξύ άλλων και αν δεν το γνωρίζουμε ή δεν είμαστε σε θέση να το κατανοήσουμε τότε δεν μπορούμε να καταφέρουμε τίποτα και πιστεύω ότι έχουμε ευθύνη ως μη επιστήμονες να επιδιώξουμε την επαφή μαζί τους .
(trg)="8"> Naši naučnici i inžinjeri su ti koji su se uhvatili u koštac sa najvećim izazovima , od energije preko sredine do zdrastvene zaštite , između ostalog , i ako ne znamo ništa o tome i ne razumijemo to , onda taj posao nije urađen i vjerujem da je naša odgovornost kao ne-naučnika da imamo ove interakcije .
(src)="9"> Ωστόσο , αυτές οι σημαντικές συζητήσεις δεν μπορούν να πραγματοποιηθούν αν οι μηχανικοί δεν μας προσκαλέσουν στον θαυμαστό τους κόσμο .
(trg)="9"> Ali ovi divni razgovori se ne mogu desiti , ako nas naši naučnici i inžinjeri ne pozovu da vidimo njihovu zemlju čuda .
(src)="10"> Επομένως επιστήμονες και οι μηχανικοί , σας παρακαλώ « φτιάξτε μας επιστημονικά » .
(trg)="10"> Zato , naučnici i inženjeri , molim vas , pričajte štreberski sa nama .
(src)="11"> Θέλω να μοιραστώ μαζί σας μερικούς τρόπους σχετικά με το πώς μπορείτε να το καταφέρετε ώστε να βεβαιωθείτε ότι η επιστήμη σας είναι σέξι και η μηχανική σας ελκυστική .
(trg)="11"> Željela bih da podijelim sa vama nekoliko načina kako to možete uraditi da budete sigurni da mi možemo da vidimo kako je vaša nauka seksi i da je vaš inžinjering privlačan .
(src)="12"> Η πρώτη ερώτηση που πρέπει να απαντήσετε : και λοιπόν ;
(trg)="12"> Prvo pitanje na koje bi trebalo da nam odgovorite je : Pa šta ?
(src)="13"> πείτε μας γιατί η επιστήμη σας μάς αφορά
(trg)="13"> Recite nam zašto je vaša nauka bitna za nas .
(src)="14"> μην μου αναφέρετε μόνο ότι μελετάτε δοκίδες αλλά πείτε μου ότι το να μελετάτε δοκίδες είναι σαν να μελετάτε τη δομή των οστών μας γιατί είναι σημαντικό να κατανοήσουμε και να αντιμετωπίσουμε την οστεοπόρωση
(trg)="14"> Nemojte mi samo reći kako vi proučavate trabekule recite mi da proučavate trabekule , koje su poput mreže koja čini strukturu naših kostiju jer je to bitno za shvatanje i lečenje osteoporoze .
(src)="15"> και καθώς μας περιγράφετε την επιστήμη σας , να έχετε υπόψιν σας την ορολογία
(trg)="15"> I kada objašnjavate svoju nauku , izbjegavajte žargon .
(src)="16"> που μπορεί να σταθεί εμπόδιο στην κατανόηση των ιδεών σας
(trg)="16"> Žargon je barijera u našem razumijevanju vaših ideja .
(src)="17"> Φυσικά μπορείτε να πείτε « χωρικός και χρονικός » αλλά γιατί να μην πείτε απλά « χώρος και χρόνος » ώστε να γίνει κατανοητό από εμάς ;
(trg)="17"> Naravno , možete reći " temporalno i spacijalno " , ali zašto ne biste jednostavno rekli " prostorno i vremenski " , onako kako je mnogo razumljivije za nas ?
(src)="18"> Το να κάνετε κατανοητές τις ιδέες σας δεν σημαίνει ότι τις υποβαθμίζετε
(trg)="18"> Učiniti te ideje dostupnim , nije isto što i zaglupjeti ih .
(src)="19"> Αντίθετα , όπως πίστευε και ο Αϊνστάιν , πρέπει να κάνουμε τα πάντα όσο πιο απλά γίνονται αλλά όχι απλούστερα
(trg)="19"> Umjesto toga , kao što je Ajnštajn rekao , učinite sve jednostavnim koliko je to moguće , ali ne jednostavnijim .
(src)="20"> Μπορείτε να μιλήσετε για την επιστήμη σας χωρίς να κάνετε συμβιβασμούς στις ιδέες σας .
(trg)="20"> Možete jasno izraziti svoju nauku bez toga da kompromitujete ideje .
(src)="21.1"> Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε παραδείγματα , ιστορίες και αναλογίες .
(src)="21.2"> Αυτοί είναι μερικοί τρόποι ώστε να προκαλέσετε το ενδιαφέρον μας σχετικά με το αντικείμενο σας .
(trg)="21.1"> Treba uzeti u obzir da imamo primjere , priče i analogije .
(trg)="21.2"> To su stvari preko kojih ćete nas uključiti i zainteresovati za svoj sadržaj .
(src)="22"> Όταν παρουσιάζετε τη δουλειά σας , αφήστε τις αριθμημένες λίστες .
(trg)="22"> I kada predstavljate svoj rad , izbacite numerisanje .
(src)="23"> Αναρωτηθήκατε ποτέ γιατί ονομάζονται έτσι ; Τι κάνουν ; Οι αριθμημένες λίστες καταστρέφουν και θα καταστρέψουν την παρουσίασή σας .
(trg)="23.1"> Da li ste se ikada zapitali zašto se to zove bullet ( metak ) ?
(trg)="23.2"> ( Smijeh ) Šta rade meci ?
(trg)="23.3"> Meci ubijaju i oni ce ubiti vašu prezentaciju .
(src)="24"> Μία τέτοια παρουσίαση δεν είναι απλώς βαρετή αλλά βασίζεται πάρα πολύ στη γλωσσική περιοχή του εγκεφάλου μας και μας καταβάλλει απίστευτα .
(trg)="24"> Slajd kao ovaj , nije samo dosadan , već se i previše oslanja na jezički dio našeg mozga i uzrokuje da postanemo preplavljeni .
(src)="25.1"> Αντίθετα , για παράδειγμα , η παρουσίαση του Τζενεβίβ Μπράουν είναι πολύ περισσότερο αποτελεσματική .
(src)="25.2"> Δείχνει ότι η ειδική δομή των δοκίδων είναι τόσο δυνατή , ώστε ενέπνευσαν το πρωτόγνωρο σχέδιο του Πύργου του Άιφελ .
(trg)="25.1"> Umjesto toga , ovaj primjer slajda od Ženeviv Braun je mnogo efektniji .
(trg)="25.2"> Pokazuje da je specijalna struktura trabekule tako jaka , da je zapravo inspirisala unikatni dizajn Ajfelovog tornja .
(src)="26"> Το κόλπο είναι να χρησιμοποιήσετε μία απλή , ευανάγνωστη πρόταση που το κοινό μπορεί να κατανοήσει και να ανατρέξει αν αισθανθεί λιγάκι χαμένο και στη συνέχεια να χρησιμοποιήσετε οπτικά μέσα που θα διεγείρουν τις υπόλοιπες αισθήσεις μας και θα δημιουργήσουν ένα βαθύτερο αίσθημα κατανόησης του θέματος που μας περιγράφετε .
(trg)="26"> Trik je u tome da se koristi jedna , čitka rečenica u koju se publika može unijeti ako se pomalo izgubi i onda obezbijedite slike koje djeluju na naša ostala čula i stvaraju dublje razumijevanje o tome šta se opisuje .
(src)="27"> Επομένως θεωρώ ότι αυτές είναι κάποιες συμβουλές-κλειδιά που μπορούν να βοηθήσουν τους υπόλοιπους από εμάς να αποκτήσουμε πρόσβαση στον θαυμαστό κόσμο της επιστήμης και της μηχανικής .
(trg)="27"> Mislim da je ovo par ključnih stvari koje mogu pomoći da se nama ostalima otvore vrata i da vidimo zemlju čuda nauke i inžinjeringa .
(src)="28.1"> Αφού οι μηχανικοί με τους οποίους έχω συνεργαστεί με βοήθησαν να έρθω σε επαφή με τη « σπασίκλα » που κρύβω μέσα μου , θέλω να τελειώσω με μια εξίσωση .
(src)="28.2"> ( Γέλια ) Πάρτε την επιστήμη σας , αφαιρέστε τις λίστες και την ορολογία σας , διαιρέστε με τη συνάφεια , που σημαίνει μοιραστείτε ό , τι είναι σχετικό με το κοινό και πολλαπλασιάστε το με το πάθος που έχετε για την απίστευτη δουλειά που κάνετε και θα δείτε ότι αυτό ισούται με εντυπωσιακές αλληλεπιδράσεις που θα είναι απόλυτα κατανοητές .
(trg)="28.1"> Zato što su me inžinjeri sa kojima sam radila naučili da budem u dodiru sa svojim unutrašnjim štreberom , želim da sumiram sve ovo jednačinom .
(trg)="28.2"> ( Smijeh ) Uzmite nauku , oduzmite numerisanje i vaš žargon , podijelite relevantnošću , znači , podijelite sa publikom ono sto je važno i pomnožite to sa strašću koju imate za taj izvanredni posao koji radite i to je jednako izvanrednoj interakciji koja je puna razumijevanja .
(src)="29.1"> Άρα , κύριοι επιστήμονες και μηχανικοί , όταν θα έχετε λύσει αυτή την εξίσωση , « φτιάξτε με επιστημονικά » με κάθε τρόπο .
(src)="29.2"> Σας ευχαριστώ .
(src)="29.3"> ( Χειροκρότημα )
(trg)="29.1"> I tako , naučnici i inženjeri , kada riješite ovu jednačinu , svakako pričajte štreberski sa mnom .
(trg)="29.2"> ( Smijeh ) Hvala vam .
(trg)="29.3"> ( Aplauz )
# el/ted2020-1608.xml.gz
# srp/ted2020-1608.xml.gz
(src)="1"> Πριν από δύο χρόνια , αφότου είχα ήδη υπηρετήσει για 4 χρόνια στο Σώμα των Πεζοναυτών των Ηνωμένων Πολιτειών , και έχοντας υπηρετήσει σε Ιράκ και Αφγανιστάν βρέθηκα στο Πορτ-ντε-Πρινς , να ηγούμαι μιας ομάδας βετεράνων και επαγγελματιών γιατρών σε κάποιες από τις πιο κατεστραμμένες περιοχές της πόλης , τρεις μέρες μετά το σεισμό .
(trg)="1"> Prije dvije godine , nakon služenja 4 godine u Marincima SAD , i rasporeda u Iraku i Avganistanu , našao sam se u Port-o-Prensu , gdje sam vodio tim veterana i medicinskih profesionalaca u nekim od najpogođenijih djelova tog grada , tri dana nakon zemljotresa .
(src)="2.1"> Πηγαίναμε στα μέρη που κανένας δεν ήθελε να πάει , που κανένας δεν μπορούσε να πάει και μετά απο τρεις εβδομάδες συνειδητοποίησαμε κάτι .
(src)="2.2"> Οι βετεράνοι του στρατού είναι πάρα πολύ καλοί στην αντιμετώπιση καταστροφών .
(trg)="2.1"> Išli smo na mjesta na koja niko drugi nije htio da ide , gdje niko drugi nije mogao da ide , i nakon tri nedelje , shvatili smo nešto .
(trg)="2.2"> Vojni veterani su veoma , veoma dobri u reagovanju u vanrednim situacijama .
(src)="3"> Επιστρέφοντας σπίτι , μαζί με το συνιδρυτή μου , το παρατηρήσαμε και είπαμε ότι υπάρχουν δύο προβλήματα .
(trg)="3"> Kada smo stigli kući , moj partner i ja , pogledali smo to i rekli , postoje dva problema .
(src)="4"> Το πρώτο είναι ότι υπάρχει ανεπαρκής ανταπόκριση σε καταστροφές .
(trg)="4"> Prvi je to što je reagovanje u vanrednim situacijama neadekvatno .
(src)="5.1"> Καθυστερεί .
(src)="5.2"> Είναι απαρχαιωμένη και δεν χρησιμοποιεί την καλύτερη τεχνολογία και ούτε τους καλύτερους ανθρώπους .
(trg)="5.1"> Sporo je , zastarjelo .
(trg)="5.2"> Ne koristi najbolje tehnologije i ne koristi najbolje ljude .
(src)="6"> Το δεύτερο πρόβλημα που συνειδητοποίησαμε ήταν η ανεπαρκής επανένταξη τον βετεράνων στην κοινωνία και αυτό το θέμα είναι πρωτοσέλιδο στις εφημερίδες τώρα , καθώς οι βετεράνοι επιστρέφουν σπίτι από το Ιράκ και το Αφγανιστάν και αγωνίζονται για να ενταχθούν στην κοινωνία ως πολίτες .
(trg)="6"> Drugi problem kojeg smo postali svjesni je veoma neadekvatna reintegracija veterana i ovo je trenutno veoma aktuelna tema dok se veterani vraćaju iz Iraka i Avganistana i muče se sa reintegrisanjem u život civila .
(src)="7.1"> Καθίσαμε και μελετήσαμε αυτά τα δύο προβλήματα και τελικά αντιληφθήκαμε κάτι .
(src)="7.2"> Αυτά δεν είναι προβλήματα .
(trg)="7.1"> Sjeli smo i pogledali ova dva problema i nešto smo shvatili .
(trg)="7.2"> To nisu problemi .
(src)="8"> Στην πραγματικότητα είναι λύσεις και τι εννοώ με αυτό ;
(trg)="8.1"> To su zapravo rješenja .
(trg)="8.2"> Šta mislim ovim ?
(src)="9"> Μπορούμε να χρησιμοποίησουμε την αντιμετώπιση των καταστροφών σαν μια ευκαρία για υπηρεσία για τους βετεράνους που επιστρέφουν σπίτι .
(trg)="9"> Možemo iskoristiti reagovanje u vanrednim situacijama kao priliku da se u službu stave veterani povratnici .
(src)="10"> Πρόσφατες έρευνες έδειξαν ότι 92 % των βετεράνων θέλουν να συνεχίσουν να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους όταν βγάλουν τη στρατιωτική στολή τους .
(trg)="10"> Skorašnje ankete pokazuju da 92 % veterana želi da nastavi sa svojom službom nakon skidanja uniforme .
(src)="11"> Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε τους βετεράνους για να βελτιώσουμε την αντιμετώπιση καταστροφών .
(trg)="11"> I možemo iskoristiti veterane da poboljšamo reagovanje u vanrednim situacijama .
(src)="12"> Εκ πρώτης όψεως αυτό έχει νοήμα , και το 2010 αντιμετωπίσαμε το τσουνάμι της Χιλής , τις πλημμύρες στο Πακιστάν , και στείλαμε μονάδες εκπαίδευσης στα σύνορα Ταϊλάνδης - Βιρμανίας .
(trg)="12"> Površno gledano , ovo ima dosta smisla , i 2010 . reagovali smo na cunami u Čileu , poplave u Pakistanu , poslali smo timove za obuku na granicu Tajlanda i Burme .
(src)="13"> Αλλά , νωρίτερα , φέτος ένα από τα αρχικά μας μέλη μας ανάγκασε να στρέψουμε αλλού την προσοχή του οργανισμού .
(trg)="13"> Ali početkom ove godine , jedan od naših prvobitnih članova natjerao nas je da promijenimo fokus organizacije .
(src)="14.1"> Αυτός είναι ο Κλέι Χαντ .
(src)="14.2"> Ο Κλέι ήταν πεζοναύτης μαζί μου .
(trg)="14.1"> Ovo je Klej Hant .
(trg)="14.2"> On je bio u Marincima sa mnom .
(src)="15"> Υπηρετήσαμε μαζί στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν .
(trg)="15"> Zajedno smo služili u Iraku i Avganistanu .
(src)="16.1"> Ο Κλέι ήταν μαζί μας στο Πορτ-ντε-Πρινς .
(src)="16.2"> Ήταν , επίσης , και στη Χιλή .
(trg)="16"> Klej je bio sa nama u Port-o-Prensu , kao i u Čileu .
(src)="17"> Φέτος , το Μάρτιο , ο Κλέι αυτοκτόνησε .
(trg)="17"> Početkom ove godine , u martu , Klej je oduzeo sebi život .
(src)="18"> Ήταν μια τραγωδία που μας ανάγκασε να επαναπροσδιορίσουμε αυτό που κάναμε .
(trg)="18"> Ovo je bila tragedija , ali nas je stvarno natjeralo da prebacimo fokus onoga što smo radili .
(src)="19.1"> Ξέρετε , ο Κλέι δεν αυτοκτόνησε για αυτό που συνέβει στο Ιράκ και στο Αφγανιστάν .
(src)="19.2"> Ο Κλέι αυτοκτόνησε εξαιτίας αυτών που έχασε όταν επέστρεψε σπίτι .
(trg)="19.1"> Znate , Klej se nije ubio zbog onoga što se desilo u Iraku i Avganistanu .
(trg)="19.2"> Ubio se zbog onog što je izgubio po povratku .
(src)="20.1"> ΄ Εχασε το σκοπό του .
(src)="20.2"> Έχασε την κοινότητά του .
(trg)="20.1"> Izgubio je smisao .
(trg)="20.2"> Svoju zajednicu .
(src)="21"> Ίσως το πιο τραγικό είναι ότι έχασε την αυτοεκτίμησή του .
(trg)="21"> I možda najtragičnije , izgubio je samopoštovanje .
(src)="22.1"> Και έτσι , όπως αξιολογούσαμε και η ηρεμία επέστρεψε από αυτή την τραγωδία , συνειδητοποίησαμε αυτά τα δύο προβλήματα στην αρχική προσέγγιση του οργανισμού μας , ήμασταν ένας οργανισμός που αντιμετώπιζε τις καταστροφές χρησιμοποιώντας τις υπηρεσίες των βετεράνων .
(src)="22.2"> Είχαμε πολλές επιτυχίες , και νιώθαμε ότι αλλάζαμε το πρότυπο στην αντιμετώπιση των καταστροφών .
(trg)="22.1"> Kako smo procjenjivali sve i kako se slijegala prašina ove tragedije , shvatili smo da , od ta dva problema - iz prvobitnog plana naše organizacije , bili smo organizacija za reagovanje u vanrednim situacijama koja je koristila službu veterana .
(trg)="22.2"> Imali smo dosta uspjeha i osjećali smo se kao da mijenjamo paradigmu reagovanja u vanrednim situacijama .
(src)="23"> Αλλά μετά το συμβάν με τον Κλέι , είχαμε στρέψει αλλού την προσοχή μας , και ξαφνικά προχωρώντας , βλέπουμε τους εαυτούς μας ως έναν οργανισμό βετεράνων που χρησιμοποιεί την αντιμετώπιση των καταστροφών .
(trg)="23"> Ali nakon Kleja smo prebacili fokus , i odjednom krećući se napred , vidimo sebe kao organizaciju veterana koja koristi reagovanje u vanrednim situacijama .
(src)="24"> Γιατί πιστεύουμε ότι μπορούμε να δώσουμε αυτό το σκοπό και την κοινότητα και την αυτοεκτίμηση πίσω στο βετεράνο .
(trg)="24"> Jer smatramo da možemo veteranima vratiti tu svrhu i tu zajednicu i samopoštovanje .
(src)="25"> Οι ανεμοστρόβιλοι στην Tουσκαλούσα και το Τζόπλιν , και μετά ο τύφωνας Αϊρήν , μας έδωσαν την ευκαιρία να το παρατηρήσουμε .
(trg)="25"> Tornada u Taskalausi i Džoplinu i kasnije uragan Irena , dali su nam priliku da to i vidimo .
(src)="26"> Τώρα θέλω να φανταστείτε για ένα λεπτο , ένα αγόρι 18 χρόνων , που αποφοίτησε από το γυμνάσιο του Κάνσας Σίτυ , στο Μιζούρι .
(trg)="26"> Na trenutak želim da zamislite dječaka od 18 godina koji maturira u srednjoj školi u Kanzasu , u Misuriju .
(src)="27.1"> Κατατάχθηκε στο στρατό .
(src)="27.2"> Ο στρατός του έδωσε όπλο .
(trg)="27.1"> Stupi u vojsku .
(trg)="27.2"> Vojska mu daje pušku .
(src)="28"> Τον έστειλαν στο Ιράκ .
(trg)="28"> Pošalju ga u Irak .
(src)="29"> Κάθε μέρα φεύγει από τη βάση με μια αποστολή .
(trg)="29"> Svakog dana napušta bazu sa misijom .
(src)="30"> Αυτή αποστολή είναι να προστατεύσει την ελευθερία της οικογένειας που άφησε πίσω στο σπίτι .
(trg)="30"> Misija je da brani slobodu porodice koju je ostavio kod kuće -
(src)="31"> Να κρατήσει τους άνδρες γύρω του ζωντανούς .
(trg)="31"> da održi živim ljude oko sebe .
(src)="32"> Είναι να ειρηνεύσει το χωριό στο οποίο δουλεύει .
(trg)="32"> Da smiri selo u kome radi .
(src)="33.1"> Έχει ένα σκοπό .
(src)="33.2"> Αλλά επιστρέφει σπίτι στο Κάνσας Σίτυ , στο Μιζούρι , ίσως πάει σε κολέγιο , ίσως βρει δουλειά , αλλά δεν έχει την ίδια αίσθηση του σκοπού του .
(trg)="33.1"> Ima svrhu .
(trg)="33.2"> Ali kada se vrati u Kanzas u Misuriju , možda ode na koledž ili se zaposli , ali nema taj isti osjećaj svrhe .
(src)="34.1"> Του δίνεις ένα αλυσοπρίονο .
(src)="34.2"> Τον στέλνεις στο Τζόπλιν μετά από έναν ανεμοστρόβιλο , και ανακτά αυτό το αίσθημα .
(trg)="34.1"> Date mu motornu testeru .
(trg)="34.2"> Pošaljete ga u Džoplin , Misuri nakon tornada i taj osjećaj se vraća .
(src)="35"> Πηγαίνοντας πίσω , το ίδιο αγόρι , 18 χρόνων έχει αποφοιτήσει από το γυμνάσιο στο Κάνσας Σίτυ , Μιζούρι , κατατάσσεται στο στρατό , ο στρατός του δίνει ένα όπλο , τον στέλνουν στο Ιράκ .
(trg)="35"> Da se vratimo , taj isti osamnaestogodišnjak maturira u srednjoj školi u Kanzasu u Misuriju , stupi u vojsku , vojska mu daje pušku i šalje ga u Irak .
(src)="36"> Κάθε μέρα βλέπει τα ίδια μάτια γύρω του .
(trg)="36"> Svakog dana gleda u iste oči oko njega .
(src)="37.1"> Αφήνει τη βάση .
(src)="37.2"> Ξέρει ότι αυτοί ανθρώποι γύρω του τον στηρίζουν .
(trg)="37.1"> Napušta bazu .
(trg)="37.2"> Zna da može da računa na te ljude .
(src)="38.1"> Κοιμήθηκαν στην ίδια άμμο .
(src)="38.2"> Έχουν ζήσει μαζί .
(trg)="38.1"> Spavali su u istom pijesku .
(trg)="38.2"> Živjeli su zajedno .
(src)="39.1"> Έχουν φάει μαζί .
(src)="39.2"> Έχουν ματώσει μαζί .
(trg)="39.1"> Zajedno su jeli .
(trg)="39.2"> Zajedno su krvarili .
(src)="40"> Πάει σπίτι στο Κάνσας Σίτυ , Μιζούρι .
(trg)="40"> Vraća se u Kanzas u Misuriju .
(src)="41.1"> Φεύγει από το στρατό .
(src)="41.2"> Βγάζει τη στολή του .
(trg)="41"> Napušta vojsku i skida uniformu .
(src)="42"> Πλέον , δεν έχει αυτή την κοινότητα .
(trg)="42"> Više nema tu zajednicu .
(src)="43"> Αλλά στέλνεις 25 από αυτούς τους βετεράνους στο Τζόπλιν , Μιζούρι και αυτό το αίσθημα της κοινότητας επιστρέφει .
(trg)="43"> Ali kada 25 takvih veterana ostavite u Džoplinu , Misuri , vraća im se osjećaj te zajednice .
(src)="44"> Ξανά , έχεις ένα αγόρι 18 χρόνων που αποφοιτά από το γυμνάσιο στο Κάνσας Σίτυ .
(trg)="44"> Još jednom , imate osamnaestogodišnjaka koji maturira u srednjoj školi u Kanzasu .
(src)="45.1"> Κατατάσσεται στο στρατό .
(src)="45.2"> Ο στρατός του δίνει ένα όπλο
(trg)="45.1"> Stupa u vojsku .
(trg)="45.2"> Vojska mu daje pušku .
(src)="46"> Τον στέλνουν στο Ιράκ .
(trg)="46"> Šalju ga u Irak .
(src)="47.1"> Του καρφιτσώνουν ένα μετάλλιο στο στήθος .
(src)="47.2"> Πάει σπίτι σε μια παρέλαση για να τον τιμήσουν .
(trg)="47.1"> Na grudi mu stavljaju orden .
(trg)="47.2"> Vraća se kući za paradu .
(src)="48.1"> Βγάζει τη στολή του .
(src)="48.2"> Δεν είναι πλέον ο λοχίας Τζόουνς στην κοινότητά του .
(src)="48.3"> Τώρα είναι ο Ντέιβ από το Κάνσας Σίτυ .
(trg)="48.1"> Skida uniformu .
(trg)="48.2"> Više nije narednik Džouns u svojoj zajednici .
(trg)="48.3"> Sada je Dejv iz Kanzasa .
(src)="49"> Δεν έχει πλέον την ίδια αυτοεκτίμηση .
(trg)="49"> Više nema to samopoštovanje .
(src)="50"> Αλλά τον στέλνεις στο Τζόπλιν μετά από έναν ανεμοστρόβιλο , και κάποιος περπατά κοντά του και πάλι , και με μια χειραψία τον ευχαριστεί για τις υπηρεσίες του , τώρα έχουν ξανά την αυτοεκτίμησή τους .
(trg)="50"> Ali kada ga pošaljete u Džoplin nakon tornada i opet mu neko prilazi i rukuje se s njim zahvaljujući mu za njegovu službu , opet ima to samopoštovanje .
(src)="51"> Νομίζω είναι πολύ σημαντικό , γιατί τώρα χρειάζεται να αναβαθμιστούμε και αυτή η γενιά βετεράνων έχει τη δυνατότητα να το κάνει αν τους δώσουν την ευκαιρία .
(trg)="51"> Mislim da je to veoma bitno , jer trenutno neko mora da istupi i ova generacija veterana ima priliku da uradi to ako im se pruži šansa .
(src)="52.1"> Σας ευχαριστώ πάρα πολύ .
(src)="52.2"> ( Χειροκρότημα )
(trg)="52.1"> Hvala vam puno .
(trg)="52.2"> ( Aplauz )
# el/ted2020-1626.xml.gz
# srp/ted2020-1626.xml.gz
(src)="1"> Θα ήθελα να σας παρουσιάσω ένα βίντεο με μερικά από τα μοντέλα στα οποία εργάζομαι .
(trg)="1"> Pokazaću vam video snimak pojedinih modela na kojima radim .
(src)="2"> Όλα έχουν το τέλειο μέγεθος και δεν έχουν ουγγιά λίπους .
(trg)="2"> Savršene su veličine i nemaju ni trunke sala .
(src)="3"> Ανέφερα ότι είναι πανέμορφα ;
(trg)="3"> Da li sam već spomenula da su savršeni ?
(src)="4"> Και ότι είναι επιστημονικά μοντέλα ; ( Γέλια ) Όπως θα έχετε καταλάβει , είμαι μηχανικός ιστού και αυτό είναι ένα βίντεο όπου προβάλλεται ένα μέρος παλλόμενης καρδιάς την όποια έχω σχεδιάσει στο εργαστήριο .
(trg)="4.1"> I da su to naučni modeli ?
(trg)="4.2"> ( Smijeh ) Vjerovatno ste već shvatili da se bavim inžinjeringom tkiva , a ovo je video snimak srca koje kuca , proizvela sam ga u laboratoriji .
(src)="5"> Και μία μέρα ελπίζουμε αυτοί οι ιστοί να μπορούν να χρησιμεύσουν ως ανταλλακτικά μέρη για το ανθρώπινο σώμα .
(trg)="5"> Nadamo se da ćemo jednog dana ova tkiva koristiti za zamjenu organa u ljudskom tijelu .
(src)="6"> Αλλά αυτό που πρόκειται να σας πως σήμερα είναι πως με αυτούς τους ιστούς κατασκευάζουμε τρομερά μοντέλα .
(trg)="6"> Danas ću vam objasniti zašto su ova tkiva odlični laboratorijski modeli .
(src)="7"> Λοιπόν , ας σκεφτούμε την διαδικασία ελέγχου των φαρμάκων για μία στιγμή .
(trg)="7"> Hajde da porazmislimo o testiranju ljekova .
(src)="8"> Πηγαίνουμε από την σύνθεση των φαρμάκων , στις εργαστηριακές δοκιμές , στις δοκιμές σε ζώα και μετά στις κλινικές δοκιμές όπου μπορούμε να τις ονομάσουμε ανθρώπινες δοκιμές πριν βγουν τα φάρμακα στην αγορά .
(trg)="8"> Neophodno je da smislite lijek , odradite testiranja u laboratoriji , testiranja na životinjama i potom kliničke studije , tj. testiranja na ljudima , prije nego što lijek izađe na tržište .
(src)="9"> Αυτό κοστίζει πολλά χρήματα , πολύ χρόνο και μερικές φορές ακόμα και όταν ένα φάρμακο προκαλεί ζημιά στην αγορά , ενεργεί με απρόβλεπτο τρόπο και βλάπτει πραγματικά τους ανθρώπους .
(trg)="9"> To zahtjeva mnogo novca i vremena i ponekad , tek kada lijek izađe na tržište uočimo mehanizam djelovanja koji nije očekivan i šteti ljudima .
(src)="10"> και αργότερα αποτυγχάνει , η χειρότερη των συνεπειών .
(trg)="10"> Što kasnije ustanovimo loše strane , posljedice su gore .
(src)="11.1"> Όλα συνοψίζονται σε δύο ζητήματα .
(src)="11.2"> Ένα , οι άνθρωποι δεν είναι αρουραίοι και δύο , παρά τις απίστευτες ομοιότητες ο ένας με τον άλλον στην πραγματικότητα αυτές οι μικροσκοπικές διαφορές μεταξύ μας υπάρχουν τεράστιες επιπτώσεις στον τρόπο μεταβολής των φαρμάκων και πως αυτά τα φάρμακα μας επηρεάζουν .
(trg)="11.1"> Sve se svodi na dva problema .
(trg)="11.2"> Prvo , ljudi nijesu pacovi i drugo , bez obzira na sve sličnosti među nama , baš te male razlike između vas i mene značajno utiču na način obrade lijeka i na to kako ti ljekovi utiču na nas .
(src)="12"> Έτσι αν είχαμε καλύτερα μοντέλα στο εργαστήριο τα οποία θα μπορούσαν όχι μόνο να μιμηθούν εμάς καλύτερα από τους αρουραίους αλλά επιπλέον θα αντανακλούν την ποικιλομορφία μας ;
(trg)="12"> A šta ako bismo imali bolje modele u samoj laboratoriji koji bi nas predstavili bolje nego pacovi , kao i našu raznolikost ?
(src)="13"> Ας δούμε πως μπορούμε να το κάνουμε χρησιμοποιώντας την μηχανική ιστών .
(trg)="13"> Hajde da vidimo kako se to može postići uz pomoć inžinjeringa tkiva .
(src)="14"> Μία από τις βασικές τεχνολογίες η οποία είναι πραγματικά σημαντική είναι αυτή που αποκαλούμε ' ' επαγόμενα πολυδύναμα βλαστοκύτταρα ( iPSCs ) " .
(trg)="14"> Jedna od ključnih tehnologija za to su takozvane indukovane pluripotentne matične ćelije .
(src)="15"> Αναπτύχθηκαν στην Ιαπωνία πρόσφατα .
(trg)="15"> Nedavno su razvijene u Japanu .
(src)="16"> Εντάξει , επαγόμενα πολυδύναμα βλαστοκύτταρα .
(trg)="16"> Znači , indukovane pluripotentne matične ćelije .
(src)="17"> Είναι πολύ παρόμοια με τα εμβρυϊκά βλαστικά κύτταρα. εκτός από το να μην είναι αντικείμενο διαμάχης .
(trg)="17"> U mnogome podsjećaju na embrionalne matične ćelije , ali ih ne prate kontroverze .
(src)="18"> Εμείς επαγάγουμε κύτταρα , εντάξει , ας πούμε , κύτταρα του δέρματος , προσθέτοντας μερικά γονίδια σε αυτά , τα καλλιεργούμε , και έπειτα τα συλλέγουμε .
(trg)="18"> Indukujemo ćelije , na primjer ćelije kože , tako što im dodamo nekoliko gena , gajimo ih i potom ih sakupimo .
(src)="19"> Έτσι , υπάρχουν κύτταρα του δέρματος τα οποία μπορούν να ξεγελαστούν κάτι σας την κυτταρική αμνησία , σε ένα εμβρυϊκό στάδιο
(trg)="19"> Prosto možemo da prevarimo te ćelije kože da se vrate u embrionalno stanje , to je kao ćelijska amnezija .