# el/ted2020-10.xml.gz
# nb/ted2020-10.xml.gz
(src)="1"> Αν και δικαιολογημένοι οι φόβοι για το AIDS και τη γρίπη των πουλερικών -- και πρόκειται να ακούσουμε στη συνέχεια μια ενδιαφέρουσα ομιλία για αυτό το θέμα από τον Δρ. Μπρίλιαντ -- Θα ήθελα να μιλήσω για μια άλλη πανδημία , η οποία είναι οι καρδιαγγειακές παθήσεις , ο διαβήτης , η υπέρταση -- οι οποίες μπορούν να προληφθούν στο 95 τοις εκατό των ανθρώπων , απλά αλλάζοντας δίαιτα και τρόπο ζωής .
(trg)="1"> Med all den berettigede bekymring for AIDS og fugleinfluensa -- og vi skal høre om dette fra den glimrende Dr. Glimrende senere i dag -- Jeg vil gjerne snakke om den andre pandemien , som er hjerte-kar sykdom , diabetes , høyt blodtrykk -- alle disse kan fullstendig unngås for minst 95 prosent av folket , utelukkende ved å endre kosthold og livsstil .
(src)="2.1"> Αυτό που συμβαίνει είναι , ότι μιλάμε για μια παγκοσμοιοποίηση των παθήσεων .
(src)="2.2"> Παγκοσμίως οι άνθρωποι τρώνε όπως εμείς , ζούνε όπως εμείς και πεθαίνουν όπως εμείς .
(src)="2.3"> Στη διάρκεια μια γενιάς , για παράδειγμα , οι Ασιάτες άρχισαν , από εκεί που είχαν ένα από τους μικρότερους δείκτες καρδιακών παθήσεων , παχυσαρκίας και διαβήτη , να έχουν πλέον έναν από τους μεγαλύτερους παγκοσμίως .
(src)="2.4"> Στην Αφρική οι θάνατοι από καρδιαγγειακές παθήσεις είναι ίσοι με τους θανάτους από AIDS στις περισσότερες των χωρών .
(trg)="2.1"> Og det som skjer er at det skjer en globalisering av sykdom , at folk som begynner å spise som oss , og leve som oss , og dø som oss .
(trg)="2.2"> Og i en generasjon , for eksempel , Asia har gått fra å ha den laveste hyppighet av hjertesykdom , og fedme , og diabetes til en av de høyeste .
(trg)="2.3"> Og i Afrika , er hjerte-kar sykdom like vanlig som HIV og AIDS dødsfall i de fleste landene .
(src)="3"> Υπάρχει ωστόσο η δυνατότητα να κάνουμε αλλαγές οι οποίες θα επηρεάσουν τις ζωές εκατομυρίων ανθρώπων , πραγματοποιώντας προληπτική ιατρική σε παγκόσμια κλίμακα
(trg)="3"> Vi har et avgjørende tidsvindu for å gjøre en vesentlig forskjell som kan påvirke livene til bokstavelig talt millioner av mennesker , og praktisere forebegyggende medisin på en verdensomspennende målestokk .
(src)="4"> Οι παθήσεις της καρδιάς και των αρτηριών σκοτώνουν περισσότερους ανθρώπους -- όχι μόνο σε αυτήν την χώρα , αλλά παγκοσμίως -- απ 'ό , τι όλες οι άλλες παθήσεις μαζί , και το κυριότερο είναι ότι μπορούν να προληφθούν .
(trg)="4"> Hjerte-kar sykdommer dreper fremdeles flere folk -- ikke bare i dette landet , men også over hele verden -- enn alt annet til sammen , og likevel kan det forebygges fullt og helt for de fleste .
(src)="5.1"> όχι μόνο να προληφθούν , αλλά και να αναστραφούν .
(src)="5.2"> Και μπορούμε να δείξουμε , για τα τελευταία 29 χρόνια τουλάχιστον , ότι απλά αλλάζοντας δίαιτα και τρόπο ζωής , και κάναμε δαπανηρές και σύγχρονες έρευνες για να αποδείξουμε πόσο σημαντικές είναι αυτές οι απλές και φτηνές αλλαγές στην ζωή μας .
(src)="5.3"> Για τον σκοπό αυτό χρησιμοποιήθηκαν αρτηριογραφίες και αξονικές πριν και μετά την αγωγή .
(trg)="5.1"> Ikke bare kan det forebygges , det kan faktisk snus .
(trg)="5.2"> Og i de siste nesten 29 årene , har vi vært i stand til å vise at ved å ganske enkelt endre kostholdet og livsstil , ved hjelp av veldig høyteknologiske , kostbare , toppmoderne tiltak for å vise hvor effektive disse veldig enkle og lite teknologiske og lite kostnadskrevende inngrep kan være .
(trg)="5.3"> Kvantitativ arteriografi , før og etter et år , i tillegg til PET scanning av hjertet .
(src)="6"> Έχουμε δημοσιεύσει έρευνα που δείχνει ότι μπορείς να σταματήσεις ή και να αναστρέψεις την εξέλιξη του καρκίνου του προστάτη αλλάζοντας δίατα και τρόπο ζωής , και να έχουνε οι ασθενείς μείωση 70 τοις εκατό στην ανάπτυξη των όγκων ή αναστολή στην ανάπτυξη των όγκων συγκρινόμενο με το 9 τοις εκατό στους ασθενείς που δεν έκαναν αλλαγή στη ζωή τους .
(trg)="6"> Vi påviste for noen måneder siden -- vi publiserte den første studiet som viser at du faktisk kan stanse eller snu fremgangen av prostatakreft ved å gjøre endringer i kosthold og livsstil , og 70 prosent tilbakegang i svulstvekst , eller veksthemming av tumoren , sammenliknet med kun 9 prosent i kontrollgruppen .
(src)="7.1"> Στο μαγνητική τομογραφία εδώ , ο όγκος στον προστάτη φαίνεται με κόκκινο .
(src)="7.2"> Όπως φαίνεται μετά από ένα χρόνο έχει μικρύνει ο όγκος .
(trg)="7"> Og i MRI og MR spektroskopien her , er prostata tumor aktiviteten vises med rødt -- du kan se den minske etter et år .
(src)="8.1"> Στις μέρες μας υπάρχει επιδημία παχυσαρκίας .
(src)="8.2"> Τα δύο τρίτα των ενηλίκων και το 15 τοις εκατό των παιδιών είναι παχύσαρκα .
(src)="8.3"> Αυτό που με ανησυχεί είναι η αύξηση του διαβήτη κατά 70 τοις εκατό τα τελευταία 10 χρόνια και το γεγονός ότι πιθανότατα η γενιά των σημερινών παιδιών θα είναι η πρώτη που θα ζήσει λιγότερο από την αμέσως προηγούμενη .
(src)="8.4"> Είναι λυπηρό αλλά μπορεί να αποτραπεί .
(trg)="8.1"> Vi opplever nå en fedmeepidemi .
(trg)="8.2"> To tredeler av de voksne og 15 prosent av barna .
(trg)="8.3"> Det som virkelig bekymrer meg er at diabetes har økt med 70 prosent i de siste 10 årene , og dette er muligens den første generasjon der barna vil komme til å leve kortere liv enn vi gjør i dag .
(trg)="8.4"> Det er sørgelig , og det kan forebygges .
(src)="9.1"> Βλέπουμε κάποιες γραφικές παραστάσεις -- δεν είναι εκλογικά αποτελέσματα Πρόκειται για το πλήθος των παχύσαρκων ανά πολιτεία , αρχίζοντας από ' 85 , ' 86 , ' 87 πηγαίνουμε στο ' 88 , ' 89 , ' 90 , ' 91 και βλέπουμε ότι προκύπτει και νέα κατηγορία το ' 92 , ' 93 , ' 94 , ' 95 , ' 96 ' 97 , ' 98 , ' 99 , 2000 , 2001 .
(src)="9.2"> Όλο και χειρότερα ...
(src)="9.3"> Γινόμαστε όλο και πιο παχείς .
(src)="9.4"> ( Γέλια ) Και τι μπορούμε να κάνουμε για αυτό ; Αυτό που ανακαλύψαμε είναι ότι η δίαιτα μου μπορεί να αναστρέψει τις καρδιακές παθήσεις και τον καρκίνο είναι η Ασιατική δίαιτα .
(trg)="9.1"> Dette er ikke valgresultater , dette er antall mennesker som er fete sortert etter stat , fra og med ' 85 , ' 86 , ' 87 -- de er fra CDC websiden -- ' 88 , ' 89 , ' 90 , ' 91 -- her kommer en ny gruppe -- ' 92 , ' 93 , ' ' 94 , ' 95 , ' 96 , ' 97 , ' 98 , ' 99 , 2000 , 2001 -- det blir verre .
(trg)="9.2"> Vi er på en måte " tilbake-utviklende " Hva kan vi gjøre her ?
(trg)="9.3"> Vel , kostholdet som vi har funnet kan reversere hjerte sykdom og kreft er et asiatisk kosthold .
(src)="10"> Ωστόσο οι άνθρωποι στην Ασία κάνουν πλέον διατροφή όμοια με την δική μας και έχουν αρχίσει να αρρωσταίνουν με παθήσεις όμοιες με τις δικές μας .
(trg)="10"> Men folk i Asia begynner å spise som oss som er grunnen til at de begynner å bli syke som oss .
(src)="11.1"> Έχω συνεργαστεί με τις περισσότερες μεγάλες εταιρίες τροφίμων .
(src)="11.2"> Έχουν την δυνατότητα να κάνουν τα υγιεινά τρόφιμα πιο γευστικά , πιο τραγανιστά , πιο ελκυστικά .
(src)="11.3"> Υπήρξα πρόεδρος συμβουλευτικών επιτροπών στα McDonald 's , στην PepsiCo , στην ConAgra , στην Safeway και σύντομα θα είμαι στην ΝτελΜοντ και βρήκαμε ότι είναι και κερδοφόρα τα υγιεινά προϊόντα .
(trg)="11.1"> Derfor har jeg jobbet en hel del med de store mat selskapene .
(trg)="11.2"> De kan gjøre det morsomt og sexy og hipt og sprø og bekvemt å spise sunnere mat , som -- jeg er formann for de rådgivende gruppene for McDonald 's , og PepsiCo , og ConAgra , og Safeway , og snart DelMonte , og de oppdager at det er god forretning .
(src)="12.1"> Η σαλάτα που βλέπετε στα ΜακΝτόναλτς προέκυψε από αυτές τις επιτροπές .
(src)="12.2"> Σύντομα θα έχουν και ασιατική σαλάτα .
(src)="12.3"> Στην Pepsi , τα δύο τρίτα της αύξησης των εσόδων προήλθε από τα υγιεινά τρόφιμα .
(trg)="12.1"> Salatene som du kan se på McDonald 's kommer fra dette arbeidet -- de vil få en asiatisk salat .
(trg)="12.2"> Ved Pepsi , to tredeler av deres omsetningsvekst kommer fra de bedre matvarene .
(src)="13.1"> Αν το κάνουμε αυτό , θα αποδεσμεύσουμε πόρους για την αγορά φαρμάκων που πραγματικά χρειαζόμαστε για την θεραπεία του AIDS , της ελονοσίας και για να αποτρέψουμε την εξάπλωση της γρίπης των πουλερικών .
(src)="13.2"> Ευχαριστώ
(trg)="13.1"> Og kan vi gjøre dette , så kan vi frigjøre ressurser for å kjøpe legemidler som du virkelig trenger for å behandle AIDS og HIV og malaria og for å forebebygge fugleinfluensa .
(trg)="13.2"> Takk skal dere ha .
# el/ted2020-1006.xml.gz
# nb/ted2020-1006.xml.gz
(src)="1"> Δε μας κατακλύζει εντελώς καμιά φορά η αντιμετώπιση ενός πολύπλοκου προβλήματος ;
(trg)="1"> Føler du deg noen ganger overrumplet når du står ovenfor et komplekst problem ?
(src)="2"> Ε , λοιπόν , ελπίζω ότι θα σας δείξω τη λύση σε λιγότερο από τρία λεπτά .
(trg)="2"> Vel , dette håper jeg på å få endret innen tre minutter .
(src)="3"> Ελπίζω να σας πείσω ότι το πολύπλοκο δεν συνεπάγεται πάντα και επιπλοκές .
(trg)="3"> Jeg ønsker å overbevise dere om at kompleksitet ikke alltid er det samme som komplisert .
(src)="4"> Έτσι για μένα , μια καλοφτιαγμένη μπαγκέτα , που μόλις βγήκε από το φούρνο είναι πολύπλοκη , αλλά ένα ψωμί με κάρυ , κρεμμύδι , πράσινες ελιές , παπαρουνόσπορο και τυρί είναι περίπλοκο .
(trg)="4"> For meg , er en godt bakt baguette , rett ut av ovnen , komplekst , mens et karri-løk-grønn oliven-valmue-ostebrød er komplisert .
(src)="5"> Είμαι οικολόγος και μελετώ την πολυπλοκότητα .
(trg)="5"> Jeg er en økolog , og jeg studere kompleksitet .
(src)="6.1"> Μ ' αρέσει η πολυπλοκότητα .
(src)="6.2"> Τη μελετώ στο φυσικό κόσμο , στην αλληλεξάρτηση των ειδών .
(trg)="6.1"> Jeg elsker kompleksitet .
(trg)="6.2"> Og jeg studerer dette i den naturlige verden , samhørigheten mellom artene .
(src)="7"> Εδώ έχουμε ένα διατροφικό δίκτυο , ένα χάρτη δηλαδή διατροφικών συνδέσμων μεταξύ ειδών που ζουν σε αλπικές λίμνες στα βουνά της Καλιφόρνιας .
(trg)="7"> Her er et næringsnett , eller et kart over næringskjedene mellom arter som lever ved innsjøer i fjellene i California .
(src)="8"> Και να τι συμβαίνει στο διατροφικό αυτό δίκτυο όταν κατοικηθεί από ένα μη ιθαγενές ψάρι που δεν έχει ξαναζήσει εκεί ποτέ .
(trg)="8"> Og dette er hva som skjer med næringsnettet når det tilføres fisker som verken er innfødte eller har levd der tidligere .
(src)="9"> Όλα τα γκριζαρισμένα είδη χάνονται .
(trg)="9"> Alle de nedtonede artene forsvinner .
(src)="10"> Κάποια είναι αυτή τη στιγμή στο χείλος της εξαφάνισης .
(trg)="10"> Noen er faktisk på grensen til å utryddelse .
(src)="11"> Και οι λίμνες έχουν περισσότερα κουνούπια , παρόλο που τα ψάρια τα τρώνε .
(trg)="11"> Og innsjøene med fisk har mer mygg , selv om fiskene spiser de .
(src)="12"> Αυτά τα αποτελέσματα ήταν όλα απρόβλεπτα , ανακαλύπτουμε όμως ότι είναι προβλέψιμα .
(trg)="12"> Disse effektene var uventet , men i tillegg oppdager vi at de er forutsigbare .
(src)="13"> Θέλω λοιπόν να μοιραστώ μαζί σας μερικές βασικές γνώσεις για την πολυπλοκότητα , που τις μαθαίνουμε μελετώντας τη φύση και μπορεί να βρουν εφαρμογή και σε άλλα προβλήματα .
(trg)="13"> Så jeg vil dele et par viktige innblikk om kompleksiteten vi lærer ved å studere naturen som kanskje kan brukes på andre områder .
(src)="14"> Το πρώτο είναι η απλή δύναμη των καλών εργαλείων οπτικοποίησης που βοηθούν να ξεμπλέξουμε την πολυπλοκότητα και μας ενθαρρύνουν να θέσουμε ερωτήματα που δεν είχαμε ξανασκεφτεί .
(trg)="14"> Først har vi fordelen av gode visualiseringverktøy for å løse opp kompleksiteten og oppmuntre dere til å spørre spørsmål dere ikke har tenkt over .
(src)="15"> Θα μπορούσαμε , π.χ. , να σχεδιάσουμε τη ροή του άνθρακα μέσα από εταιρικές αλυσίδες τροφοδοσίας σε ένα εταιρικό οικοσύστημα , ή των διασυνδέσεων μεταξύ ξεχωριστών οικοσυστημάτων για επαπειλούμενα είδη στο Εθνικό Πάρκο Γιοσέμιτι .
(trg)="15"> For eksempel kan du plotte strømmen av karbon gjennom bedriftens leverandørkjeder i bedriftens økosystem , eller forbindelsene mellom inndelte leveområder for truede arter i Yosemite National Park .
(src)="16"> Αν στη συνέχεια θελήσετε να προβλέψετε την επίδραση ενός είδους σε ένα άλλο , και εστιάσετε μόνο σε αυτό το σύνδεσμο , και συνεπώς μαυρίσετε τους υπόλοιπους , στην πραγματικότητα έχετε λιγότερη προβλεψιμότητα από το αν απομακρυνθείτε ένα βήμα πίσω , παρατηρήσετε προσεκτικά όλο το σύστημα ― όλα τα είδη , όλους τους συνδέσμους ― και από αυτή τη θέση , εστιάσετε στη σημαντικότερη σφαίρα επιρροής .
(trg)="16"> Tingen er at , hvis du ønsker å spå effekten av en arts innflytelse på en annen , og fokuserer på denne koblingen , og så stryker resten , er det faktisk mindre forutsigbart enn om du tar et steg tilbake , ser på hele systemet -- alle arter og koblinger -- og fra dette stedet , peiler deg inn på påvirkningsområdet som teller mest .
(src)="17"> Και ανακαλύπτουμε με την έρευνά μας , ότι αυτή συχνά βρίσκεται κοντά στον κόμβο ενδιαφέροντος εντός ενός ή δύο βαθμών .
(trg)="17"> Vi oppdager med forskningen vår at dette ofte er veldig nærme punktet du interesserer deg for , faktisk innenfor 1-2 grader .
(src)="18"> Έτσι , όσο κανείς παίρνει απόσταση και αποδέχεται την πολυπλοκότητα τόσο μεγαλύτερη πιθανότητα έχει να βρει απλές απαντήσεις , που συχνά διαφέρουν από τις αρχικές απλές απαντήσεις .
(trg)="18"> Jo flere steg du går bakover , og omfavner kompleksitet , desto større sjanse er det for at du finner enkle svar , som ofte er ulike de enkle svarene du startet med .
(src)="19"> Ας στραφούμε όμως αλλού και ας εξετάσουμε ένα πραγματικά πολύπλοκο πρόβλημα με την ευγενική άδεια της κυβέρνησης των Η.Π.Α.
(trg)="19"> La oss bytte gir og se på et veldig komplekst problem , takket være USAs myndigheter .
(src)="20"> Αυτό είναι διάγραμμα της στρατηγικής των Η.Π.Α. για την εξουδετέρωση εξεγέρσεων στο Αφγανιστάν .
(trg)="20"> Dette er USAs antiopprørs-strategi i Afghanistan .
(src)="21"> Ήταν πρωτοσέλιδο των New York Times πριν δυο μήνες ―
(trg)="21"> For noen måneder siden var den på forsiden av New York Times .
(src)="22"> αμέσως έγινε αντικείμενο χλευασμού από τα μέσα ενημέρωσης για την τρελή πολυπλοκότητά του .
(trg)="22"> Den ble latterliggjort av media for å være overkomplisert .
(src)="23"> Ο ρητός στόχος ήταν η αύξηση της λαϊκής υποστήριξης προς την Αφγανική κυβέρνηση .
(trg)="23"> Målet var å øke folkets støtte til den afghanske regjeringen .
(src)="24"> Σαφώς ένα περίπλοκο πρόβλημα , είναι όμως όντως τόσο πολύπλοκο ;
(trg)="24"> Et opplagt komplekst problem , men er det så komplisert ?
(src)="25.1"> Όταν το είδα στο πρωτοσέλιδο των Times , σκέφτηκα , " Μάλιστα .
(src)="25.2"> Επιτέλους κάτι προσεγγίσιμο .
(trg)="25.1"> Når jeg så dette på forsiden av The Times , tenkte jeg : " Flott !
(trg)="25.2"> Endelig noe jeg kan relatere til .
(src)="26"> Μ ' αυτό θα μπορούσα να καταπιαστώ . "
(trg)="26"> Jeg kan fordype meg i dette . "
(src)="27.1"> Για να δούμε λοιπόν .
(src)="27.2"> Για πρώτη φορά στην ιστορία , μια παγκόσμια πρώτη εμφάνιση αυτού του διαγράμματος σπαγγέτι ως ένα τακτικό δίκτυο .
(trg)="27.1"> La oss gjøre det .
(trg)="27.2"> La oss gjøre dette for første gang , et nytt blikk på denne spaghettien , som et ordnet nettverk .
(src)="28"> Ο κυκλωμένος κόμβος είναι αυτό που προσπαθούμε να επηρεάσουμε ― η λαϊκή υποστήριξη προς την κυβέρνηση .
(trg)="28"> De sirkulære nodene er de vi prøver å påvirke -- folkets støtte overfor regjeringen .
(src)="29"> Και έτσι τώρα μπορούμε να δούμε ένα βαθμό , δύο βαθμούς , τρεις βαθμούς μακριά από αυτόν τον κόμβο και να απαλείψουμε τα τρία τέταρτα του διαγράμματος έξω από αυτή τη σφαίρα επιρροής .
(trg)="29"> Og nå kan vi se , en grad .. to grader .. tre grader vekk fra noden og fjerne tre-kvart av diagrammet , alt utenfor påvirkningskulen .
(src)="30"> Μέσα σε αυτή τη σφαίρα , για τους περισσότερους από αυτούς του κόμβους δεν μπορεί να γίνει κάτι , όπως για την τραχύτητα του εδάφους , και μια πολλή μικρή μειοψηφία είναι στρατιωτικές επιχειρήσεις .
(trg)="30"> Innenfor denne kulen , er mesteparten av punktene ikke brukbare , slik som det kuperte terrenget , og en liten minoritet er faktisk militære tiltak .
(src)="31"> Οι περισσότεροι είναι ειρηνικοί και εμπίπτουν σε δυο μεγάλες κατηγορίες : ενεργή εμπλοκή σε εθνοτικές αντιπαλότητες και θρησκευτικές πεποιθήσεις και δίκαιη , διαφανής οικονομική ανάπτυξη και παροχή υπηρεσιών .
(trg)="31"> De fleste er ikke-voldelige og de føyes inn i to brede kategorier : aktivt engasjement med etnisk rivalisering og religiøs tro , og enkel , oversiktlig økonomisk utvikling og servicetilbud .
(src)="32"> Δεν είμαι σίγουρος , αλλά έτσι θα αποκωδικοποιούσα αυτό το διάγραμμα σε 24 δευτερόλεπτα .
(trg)="32"> Jeg vet ikke helt , men dette er hva jeg klarer å lese ut fra diagrammet på 24 sekunder .
(src)="33"> Όταν βλέπετε ένα διάγραμμα σαν αυτό , δεν πρέπει να φοβάστε .
(trg)="33"> Når du ser et diagram som dette , vil jeg ikke at dere skal bli redde .
(src)="34.1"> Πρέπει να ενθουσιάζεστε .
(src)="34.2"> Πρέπει να νιώθετε ανακούφιση .
(trg)="34"> Jeg vil at dere skal bli begeistret .
(src)="35"> Επειδή μπορεί να προκύψουν απλές απαντήσεις .
(trg)="35.1"> Og lettet .
(trg)="35.2"> Fordi enkle svar kan oppstå .
(src)="36"> Ανακαλύπτουμε στη φύση ότι η απλότητα συχνά βρίσκεται στην άλλη πλευρά της πολυπλοκότητας .
(trg)="36"> I naturen oppdager vi at enkelheten often ligger på den andre siden av kompleksiteten .
(src)="37"> Για κάθε πρόβλημα λοιπόν , όσο περισσότερο μπορείτε να πάρετε μια απόσταση και να αποδεχτείτε την πολυπλοκότητα , τόσο μεγαλύτερη πιθανότητα έχετε να εστιάσετε στις απλές λεπτομέρειες που έχουν τη μεγαλύτερη σημασία .
(trg)="37"> For et annet problem , jo mer du zoomer ut og omfavner kompleksiteten , desto større er sjansen for å zoome in på det enkle detaljene som betyr mest .
(src)="38"> Σας ευχαριστώ .
(trg)="38"> Takk skal dere ha .
(src)="39"> ( Χειροκρότημα )
(trg)="39"> ( Applaus )
# el/ted2020-1010.xml.gz
# nb/ted2020-1010.xml.gz
(src)="1"> Μεγάλωσα σ ' ένα πολύ μικρό χωριό στον Καναδά και είμαι ένας μη διεγνωσμένος δυσλεξικός .
(trg)="1"> Jeg vokste opp i en liten bygd i Canada , og jeg er en udiagnostisert dyslektiker .
(src)="2"> Τα σχολικά μου χρόνια ήταν πολύ δύσκολα .
(trg)="2"> Jeg hadde en vanskelig tid på skolen .
(src)="3"> Η μητέρα μου στην πραγματικότητα μου ομολόγησε ότι ήμουν το μοναδικό παιδί του χωριού που έκλαιγε σ ' όλη τη διαδρομή για το σχολείο .
(trg)="3"> Moren min fortalte meg faktisk senere at jeg var den lille ungen i bygda som gråt hele veien til skolen .
(src)="4"> Το έσκασα .
(trg)="4"> Jeg rømte .
(src)="5.1"> Έφυγα στα 25 και πήγα στο Μπαλί .
(src)="5.2"> Εκεί γνώρισα την υπέροχη γυναίκα μου τη Σύνθια και είχαμε μαζί για 20 χρόνια μια καταπληκτική επιχείρηση με κοσμήματα .
(trg)="5.1"> Jeg dro da jeg var 25 år gammel for å reise til Bali .
(trg)="5.2"> Det var der jeg møtte min fantastiske kone , Cynthia , og sammen i løpet av 20 år , bygget vi opp en fantastisk juveler-forretning .
(src)="6"> ζούσαμε παραμυθένια , έως ότου πήραμε σύνταξη .
(trg)="6"> Det var et eventyr , og deretter pensjonerte vi oss .
(src)="7"> Τότε με πήγε να δούμε μια ταινία , όπου , στην πραγματικότητα , δεν ήθελα να δω .
(trg)="7"> Så tok hun meg med for å se en film som jeg egentlig ikke hadde noe lyst til å se .
(src)="8"> Μου κατέστρεψε τη ζωή- ( γέλια ) " Μια άβολη αλήθεια " και ο κος Γκορ .
(trg)="8"> Den ødela livet mitt -- ( Latter ) " En ubehagelig sannhet " og Mr. Gore .
(src)="9"> Έχω τέσσερα παιδιά , και αν ακόμα και τα μισά απ ' αυτά που αναφέρει είναι αλήθεια τότε τα παιδιά μου δε θα ζήσουν στον κόσμο που έζησα εγώ .
(trg)="9"> Jeg har fire barn , og om bare deler av det han sier er sant , kommer de ikke til å ha det livet jeg har hatt .
(src)="10"> Τότε λοιπόν αποφάσισα ότι θα αφιερώσω το υπόλοιπο της ζωής μου κάνοντας ότι μπορώ ώστε να αυξήσω τις δυνατότητές τους
(trg)="10"> Og jeg bestemte der og da for at jeg ville bruke resten av livet på å gjøre det jeg kunne for å forbedre deres muligheter .
(src)="11"> Αυτός είναι ολόκληρος ο κόσμος και εδώ είμαστε στο Μπαλί .
(trg)="11"> Så her er verden , og her er vi på Bali .
(src)="12"> Είναι ένα μικροσκοπικό νησάκι - 96 επί 144 χλμ.
(trg)="12"> Det er en bitte liten øy -- 100 km ganger 150 km .
(src)="13"> Με μια ανέπαφη ινδουιστική κουλτούρα .
(trg)="13"> Den har en intakt Hindu kultur .
(src)="14"> Η Σύνθια και εγώ μένουμε εκεί .
(trg)="14"> Cynthia og jeg var der .
(src)="15"> Είχαμε ζήσει μια υπέροχη ζωή και αποφασίσαμε να κάνουμε κάτι ασυνήθιστο .
(trg)="15"> Vi hadde et fantastisk liv der , og vi bestemte oss for å gjøre noe uvanlig .
(src)="16"> Αποφασίσαμε να επιστρέψουμε πίσω αυτό που πήραμε στην τοπική κοινωνία .
(trg)="16"> Vi bestemte oss for å gi tilbake lokalt .
(src)="17"> Και αυτό είναι : το Πράσινο Σχολείο
(trg)="17"> Og der er den ; den kalles den Grønne Skolen .
(src)="18"> Ξέρω ότι δε μοιάζει με σχολείο , αλλά αυτό αποφασίσαμε να κάνουμε και είναι απίστευτα , απίστευτα Πράσινο .
(trg)="18"> Jeg vet den ikke ser ut som en skole , men det er noe vi bestemte oss for å gjøre og den er ekstremt , ekstremt grønn .
(src)="19"> Οι αίθουσες δεν έχουν τοίχους .
(trg)="19"> Klasserommene har ingen vegger .
(src)="20"> Ο δάσκαλος γράφει πάνω σε μαυροπίνακα φτιαγμένο από μπαμπού .
(trg)="20"> Læreren skriver på en bambustavle .
(src)="21"> Τα θρανία δεν είναι τετραγωνισμένα .
(trg)="21"> Pultene er ikke firkantede .
(src)="22"> Στο Πράσινο Σχολείο τα παιδιά είναι χαμογελαστά- -κάτι αυνήθιστο για σχολείο- ειδικά στην περίπτωσή μου .
(trg)="22"> På den Grønne Skolen smiler barna -- en uvanlig ting for en skole , spesielt for meg .
(src)="23"> Η προσέγγισή μας είναι ολιστική .
(trg)="23"> Og vi praktiserer holisme .
(src)="24"> Αυτό για μένα σημαίνει ότι , αν αυτό εδώ το κοριτσάκι αποφοιτήσει σαν ένας ολοκληρωμένος άνθρωπος , υπάρχει μεγάλη πιθανότητα ότι θ ' απαιτήσει έναν ολοκληρωμένο κόσμο - έναν ολόκληρο κόσμο- για να ζήσει .
(trg)="24"> Og for meg er ideen at , om denne lille jenta uteksamineres som en hel person , er det en sjanse for at hun vil kreve en hel verden -- en hel verden -- til å leve på .
(src)="25"> Τα παιδιά μας περνούν 181 μέρες το χρόνο πήγαίνοντας σε σχολεία-κουτιά .
(trg)="25"> Våre barn tilbringer 181 dager på å gå på en skole i en boks .
(src)="26"> Οι άνθρωποι που έφτιαξαν το σχολείο που πήγα εγώ έφτιαξαν επίσης τις φυλακές και το ψυχιατρείο με τον ίδιο ακριβώς τρόπο .
(trg)="26"> De som bygde skolen min bygde også fengselet og galehuset av de samme materialene .
(src)="27"> Αν λοιπόν αυτός εδώ ο κύριος είχε μια ολιστική εκπαίδευση , θα καθόταν εκεί τώρα ;
(trg)="27"> Så dersom denne herren har hatt sin holistiske utdannelse , ville han da sittet der ?
(src)="28"> Δε θα είχε άλλες προοπτικές στη ζωή του ;
(trg)="28"> Ville han hatt flere muligheter i livet sitt ?
(src)="29"> Οι τάξεις μας έχουν φυσικό φως .
(trg)="29"> Klasserommet har naturlig lys .
(src)="30.1"> Είναι όμορφες .
(src)="30.2"> Φτιαγμένες από μπαμπού .
(trg)="30.1"> De er nydelige .
(trg)="30.2"> De er av bambus .
(src)="31"> Το φρέσκο αεράκι τις διατρέχει .
(trg)="31"> Brisen trekker gjennom dem .
(src)="32"> Και , όταν το φυσικό αεράκι δεν είναι αρκετό , τα παιδιά φτιάχνουν " φούσκες " , όχι όμως τις φούσκες που ήδη γνωρίζετε .
(trg)="32"> Og når den naturlige brisen ikke er nok , kan barna åpne bobler men ikke den typen bobler som du kjenner .
(src)="33"> Φούσκες φτιαγμένες από φυσικό βαμβάκι και ελαστικό από δέντρο καουτσούκ .
(trg)="33"> Disse boblene er laget av naturlig bomull og gummi fra gummi-treet .
(src)="34"> Οπότε ουσιαστικά μετατρέψαμε το " κουτί " σε " φούσκα " .
(trg)="34"> Så vi har egentlig forvandlet boksen til en boble .
(src)="35"> Έτσι αυτά τα παιδιά γνωρίζουν ότι ο ακούραστος έλεγχος του κλίματος δε θα είναι μάλλον κομμάτι του μέλλοντός τους .
(trg)="35"> Og disse barna vet at smertefri klimakontroll muligens ikke blir en del av deres fremtid .
(src)="36"> Εμείς πληρώνουμε τους λογαριασμούς μας στο τέλος κάθε μήνα , αυτoί που όμως θα πληρώσουν πραγματικά το λογαριασμό είναι τα εγγόνια μας .
(trg)="36"> Vi betaler regningen på slutten av måneden men de folkene som egentlig ender opp med å måtte betale regningen er våre barnebarn .
(src)="37"> Οφείλουμε να διδάξουμε στα παιδιά ότι ο κόσμος καταστρέφεται .
(trg)="37"> Vi må lære barna at verden ikke er uknuselig .
(src)="38"> Αυτά τα παιδιά έκαναν ένα μικρό γκάφιτι στα θρανία τους , και ουσιαστικά αποφάσισαν να κάνουν δυο ακόμα μαθήματα .
(trg)="38"> Disse barna laget en liten grafitti på pultene sine , og da meldte de seg opp til to ekstra kurs .
(src)="39"> Το ένα ονομάζεται τρίψιμο και το δεύτερο εκ νέου γυάλισμα .
(trg)="39"> Det første var kalt sandpussing , og den andre var kalt re-voksing .
(src)="40"> Όμως από τότε που συνέβη αυτό τα θρανία αυτά τους ανήκουν .
(trg)="40"> Men etter at det skjedde eier de nå sine egne pulter .
(src)="41"> ' Εμαθαν ότι μπορούν να ελέγχουν τον κόσμο τους .
(trg)="41"> De vet at de kan kontrollere verden sin .
(src)="42"> Είμαστε συνδεδεμένοι στο ηλεκτρικό δίκτυο - δεν είμαστε περήφανοι γι ' αυτό ,
(trg)="42"> Vi er koblet til strømnettet ; vi er ikke stolt av det .
(src)="43"> αλλά μια απίστευτη εταιρεία εναλλάκτικής ενέργειας από το Παρίσι θα μας αυτονομήσει με φωτοβολταϊκά συστήματα .
(trg)="43"> Men et fantastisk alternativ energi firma i Paris skal koble oss fra strømnettet med solenergi .
(src)="44"> Επίσης αυτός εδώ είναι ο δευτερος στρόβιλος που θα φτιαχτεί στον κόσμο , με υψομετρική διαφορά 2μιση μέτρων σ ' ένα ποτάμι .
(trg)="44"> Og dette er den andre spiralen som er bygget i verden i et to og en halv meter fall på en elv .
(src)="45"> Αυτή η τουρμπίνα θα παράγει 8.000 βατ ημερησίως .
(trg)="45"> Når turbinen settes inn , vil den produsere 8,000 watt med elektrisitet , dag og natt .
(src)="46"> Φαντάζομαι ότι γνωρίζετε τι είναι αυτά .
(trg)="46"> Og dere vet hva disse er .
(src)="47"> Δεν υπάρχει καζανάκι .
(trg)="47"> Det er ingen steder man trekker ned .
(src)="48"> Εφόσον παίρνουμε τ ' απόβλητά μας και τ ' αναμιγνύουμε με μια τεράστια ποσότητα νερού -είστε αρκετά έξυπνοι για να κάνετε την πράξη .
(trg)="48"> Og så lenge vi tar vårt avfall og blander med enorme mengder vann -- dere er alle veldig smarte , bare gjør regnestykket .