# dz/ted2020-2452.xml.gz
# pt/ted2020-2452.xml.gz
(src)="1"> ཁྱེད ་ ཚུ ་ ག ་ དེམ ་ ཅིག ་ སྦེ ་ མནོ ་ བསམ ་ རེ ་ བཏང ་ པ ་ ཅིན ། ང ་ སྤྱིར ་ བཏང ་ གི ་ གོ ་ ལ ་ གྱོནམ ་ ཡང ་ མེན ། ང ་ ནང ་ ན ་ གོ ་ ལ ་ ག ་ ཅི ་ གྱོནམ ་ གི ་ སྐོར ་ ལས ་ ཡང ་ སླབ ་ མེན །
(trg)="1"> Se estão intrigados , não , não estou a usar um vestido , e não , não vou dizer o que é que estou a usar por baixo .
(src)="2"> ༼ བགའ ་ སྐད ། ༽ ཨ ་ ནཱི ་ འདི ་ གོ ་ ཨིན །
(trg)="2"> ( Risos ) Isto é um " gho " .
(src)="3"> ངེ ་ གི ་ རྒྱལ ་ ཡོངས ་ གྱོན ་ ཆས ་ ཨིན །
(trg)="3"> É o meu traje nacional .
(src)="4"> འབྲུག ་ པའི ་ ཕོ ་ རྒྱ ་ ག ་ ར ་ གིས ་ དེ ་ སྦེ ་ གྱོནམ ་ ཨིན །
(trg)="4"> É como se vestem todos os homens no Butão .
(src)="5"> ཨ ་ ཕི ་ འདི ་ ང ་ བཅས ་ ཨམ ་ སྲུ ་ ཚུ ་ གིས ་ གྱོན ་ ཆས ་ ཨིན །
(trg)="5"> Aquilo é como as mulheres se vestem .
(src)="6"> ང ་ བཅས ་ ཨམ ་ སྲུ ་ བཟུམ ་ སྦེ ཕོ ་ རྒྱ ་ ཚུ ་ ཡང ་ ཚོན ་ མདངས ་ ཆེ ་ བའི ་ གོ ་ ལ ་ གྱོནམ ་ ཨིན ། དེ ་ འབདཝ ་ ད ་ ང ་ བཅས ་ ཀྱི ་ ཨམ ་ སྲུ ་ ཚུ ་ བཟུམ ་ མེན ་ པར ་ ང ་ བཅས ་ རྐངམ ་ ཕྱི ་ ཁར ་ བཏོན ་ ནི ་ ཡོད །
(trg)="6"> Tal como as nossas mulheres , nós homens usamos bonitas cores garridas , mas , ao contrário das nossas mulheres , exibimos as pernas .
(src)="7"> ༼ བགའ ་ སྐད ། ༽ ང ་ བཅས ་ ཀྱི ་ རྒྱལ ་ ཡོངས ་ གྱོན ་ ཆས ་ འདི ་ གཞན ་ དང ་ མ ་ འདྲཝ ་ སྦེ ་ ཡོད ། ངེ ་ གི ་ རྒྱལ ་ ཁབ ་ ནང ་ འདི ་ གཅིག ་ རྐྱངམ ་ གཅིག ་ གིས ་ མ ་ དོ ་ བར ་ ཨ ་ རྟག ་ དང ་ མ ་ འདྲཝ ་ གཞན ་ ཡང ་ ཡོད །
(trg)="7"> ( Risos ) O nosso traje nacional é especial , mas não é a única coisa que é especial no meu país .
(src)="8"> ང ་ བཅས ་ ཀྱིས ་ བཙོག ་ རླུང ་ བར ་ གནས ་ སྦེ ་ སྡོད ་ ནིའི ་ ཁས ་ བླངས ་ འདི ་ ཡང ་ གཞན ་ དང ་ མ ་ འདྲཝ ་ སྦེ ་ ཡོད ། ད ་ རིས ་ ང ་ གིས ་ སྦེ ་ ང ་ བཅས ་ ཀྱིས ་ བཙོག ་ རླུང ་ བར ་ གནས ་ སྦེ ་ སྡོད ་ ནིའི ་ ཁས ་ བླངས ་ ཀྱི ་ སྐོར ་ ལས ་ སླབ ་ ནི ་ ཨིན །
(trg)="8.1"> A nossa promessa de nos mantermos neutros em carbono também é especial .
(trg)="8.2"> É disso que gostaria de falar hoje , da nossa promessa de nos mantermos neutros em carbono .
(src)="9"> དེ ་ འབདཝ ་ ད ་ འདི ་ མ ་ སླབ ་ པའི ་ ཧེ ་ མ ་ ང ་ གིས ་ ཁྱེད ་ ལུ ་ དེའི ་ གནས ་ སྟངས ་ ཅིག ་ བཤད ་ ནི ་ ཨིན །
(trg)="9"> Mas , antes de começar , vou situar isto no seu contexto .
(src)="10"> ང ་ གིས ་ ཁྱེད ་ ལུ ་ སྲུང ་ ཅིག ་ གཏང ་ གེ །
(trg)="10"> Tenho que vos contar a nossa história .
(src)="11"> འབྲུག ་ འདི ་ ཧི ་ མ ་ ལ ་ ཡའི ་ གངས ་ རི ་ ནང ་ རྒྱལ ་ ཁབ ་ ཆུང ་ ཀུ ་ ཅིག ་ ཨིན །
(trg)="11"> O Butão é um pequeno país nos Himalaias .
(src)="12"> ང ་ བཅས ་ ལུ ་ ཤང ་ རི ་ ལ ་ ཟེར ་ ཡང ་ སླབ ་ སྟེ ་ ཡོད ། རེ ་ ཅིག ་ མཐའ ་ མཇུག ་ གི ་ ཤང ་ རི ་ ལ ་ ཟེར ་ ཡང ་ སླབ ་ མས །
(trg)="12"> Já nos chamaram Shangri-La , até " O Último Shangri-La " .
(src)="13"> དེ ་ འབདཝ ་ ད ་ ང ་ ད ་ ལྟོ ་ ར ་ སླབ ་ ད ་ གེ ། ང ་ བཅས ་ ཤང ་ རི ་ ལ ་ མེན །
(trg)="13"> Mas devo dizer que não somos Shangri-La .
(src)="14"> ངེ ་ གི ་ རྒྱལ ་ ཁབ ་ འདི ་ ལྷ ་ ཁང ་ སྦོམ ་ ཅིག ་ ནང ་ དགེ ་ སློང ་ ཚུ ་ གིས ་ གང ་ སྦེ ་ ཡོད ་ མི ་ ཅིག ་ བཟུམ ་ མེན །
(trg)="14"> O meu país não é um grande mosteiro , povoado por monges felizes .
(src)="15"> ༼ བགའ ་ སྐད ། ༽ དངོས ་ སུ ་ ལུ ་ འདི ་ ང ་ བཅས ་ མི ་ རློབས ་ ༧༠༠,༠༠༠ ཙམ ་ ཅིག ་ ཡོད ་ པའི ་ རྒྱལ ་ ཁབ ་ འདི ་ མི ་ རློབས ་ མང ་ ཆེ ་ ཤོས ་ ཡོད ་ པའི ་ འཛམ ་ གླིང ་ གི ་ རྒྱལ ་ ཁབ ་ རྒྱ ་ མི ་ དང ་ རྒྱ ་ ནག གཉིས ་ ཀྱི ་ བར ་ ན ་ གནས ་ ཏེ ་ སྡོད ་ མི ་ ཅིག ་ ཨིན །
(trg)="15"> ( Risos ) A realidade é que somos apenas 700 000 , entalados entre os dois países mais povoados da terra , a China e a Índia .
(src)="16"> དངོས ་ སུ ་ ལུ ་ འདི ་ ང ་ བཅས ་ འདི ་ གོང ་ འཕེལ ་ མ ་ འགྱོ ་ བའི ་ རྒྱལ ་ ཁབ ་ ཆུང ་ ཀུ ་ ཅིག ་ འཚོ ་ སྐྱོང ་ རྩ ་ འགེངས ་ འཐབ ་ སྟེ ་ སྡོད ་ མི ་ ཅིག ་ ཨིན །
(trg)="16"> A realidade é que somos um país pequeno , subdesenvolvido que tentamos sobreviver o melhor possível .
(src)="17"> ཨིན ་ རུང ་ ང ་ བཅས ་ ཀྲིག ་ ཀྲི ་ ཅིག ་ སྦེ ་ ར ་ སྡོད ་ དོ །
(trg)="17"> Mas conseguimos sobreviver .
(src)="18"> ང ་ བཅས ་ འཚོ ་ སྐྱོང ་ འཐབ ་ ཚུགས ་ དོ ། མ ་ གཞི ་ གིས ་ འདི ་ ང ་ བཅས ་ ཡར ་ རྒྱས ་ ཡང ་ འགྱོ ་ དོ ། ཡར ་ རྒྱས ་ འགྱོ ་ དགོ ་ པའི ་ རྒྱུ ་ མཚན ་ འདི ་ ང ་ བཅས ་ ར ་ ཚུ ་ གི ་ སྔོན ་ བསགས ་ བསོད ་ ནམས ་ ཀྱི ་ ཁ ་ རྗེ ་ བཟང ་ པོའི ་ སྒོ ་ ལས ་ གཞན ་ དང ་ མ ་ འདྲ ་ བའི ་ མངའ ་ བདག ་ རྒྱལ ་ པོ ་ ཚུ ་ བྱོན ་ ཡོད །
(trg)="18.1"> Na verdade , estamos a prosperar .
(trg)="18.2"> A razão para isso é que temos sido abençoados com reis extraordinários .
(src)="19"> ང ་ བཅས ་ ཀྱི ་ ཁྱད ་ དུ ་ འཕགས ་ པའི ་ མངའ ་ བདག ་ རྒྱལ ་ པོ ་ ཚུ ་ གིས ་ རྒྱལ ་ ཁབ ་ གོང ་ འཕེལ ་ གཏང ་ ནིའི ་ དོན ་ ལུ ་ ལྷོད ་ མེད ་ བརྩོན ་ ཤུགས ་ ཀྱི ་ སྒོ ་ ལས ་ ཕྱག ་ ལཱ ་ གནང ་ སྟེ ་ ཡོདཔ ་ ད ་ འདི ་ ཚུ ་ ཡང ་ དྲན ་ ཤེས ་ ཀྱི ་ སྒོ ་ ལས ་ དཔལ ་ འབྱོར ་ གོང ་ འཕེལ ་ དང ་ མི ་ སྡེ ་ གོང ་ འཕེལ ་ འདྲ ་ མཉམ ་ བཟོ ་ ནི ་ དང ་ མཐའ ་ སྐོར ་ ཡུན ་ བརྟན ་ བཞག ་ ནི ། དེ ་ ལས ་ ལམ ་ སྲོལ ་ ཉམས ་ སྲུང ་ འབད ་ ནི ་ ཚུ ་ ག ་ ར ་ གཞུང ་ སྐྱོང ་ ལེགས ་ ལྡན ་ གྱི ་ སྒྲིག ་ བཀོད ་ དང ་ འཁྲིལ ་ མཛད ་ གནང ་ ནུག
(trg)="19"> Os nossos monarcas esclarecidos têm-se esforçado incansavelmente para desenvolver o nosso país , equilibrando cuidadosamente o desenvolvimento económico com o desenvolvimento social , a sustentabilidade ambiental e a preservação cultural , tudo isto num quadro de boa governação .
(src)="20"> ང ་ བཅས ་ ཀྱི ་ ཐབས ་ ལམ ་ ཧྲིལ ་ བུམ ་ གྱི ་ ཐོག ་ ལས ་ གནང ་ བའི ་ གོང ་ འཕེལ ་ ལུ ་ རྒྱལ ་ ཡོངས ་ དགའ ་ སྐྱིད ་ སྤེལ ་ འཛོམས ་ ཟེར ་ སླབ ་ ཨིན །
(trg)="20"> Chamamos a esta abordagem abrangente ao desenvolvimento a " Felicidade Interna Bruta " , ou FIB .
(src)="21"> དེ ་ བསྒང ་ སྤྱི ་ ལོ ་ ༡༩༧༠ གི ་ ལོ ་ གྲངས ་ ནང ་ མི ་ དབང ་ འབྲུག ་ རྒྱལ ་ བཞི ་ པ ་ མཆོག ་ གིས ་ གསལ ་ བསྒྲགས ་ ཡོངས ་ བསྒྲགས ་ ཅན ་ ཅིག ་ གནང ་ མིའི ་ ནང ་ འབྲུག ་ ལུ ་ རྒྱལ ་ ཡོངས ་ ཐོན ་ སྐྱེད ་ ཡོངས ་ བསྡོམས ་ བ ་ འདི ་ རྒྱལ ་ ཡོངས ་ དགའ ་ སྐྱིད ་ དཔལ ་ འཛོམས ་ འདི ་ གནམ ་ མེད ་ ས ་ མེད ་ ཁག ་ ཆེ ་ ཟེར ་ གསུངས ་ གནང ་ ཡོད །
(trg)="21"> Nos anos 70 , o nosso quarto rei proclamou que , para o Butão , a Felicidade Interna Bruta era mais importante
(src)="22"> ༼ ཐལ ་ རྩེད ་ བརྡུངས ། ༽ དུས ་ འདི ་ ལས ་ འགོ ་ བཙུགས ་ ཏེ ་ འབྲུག ་ གི ་ གོང ་ འཕེལ ་ ལས ་ སྣ ་ ག ་ ར ་ རྒྱལ ་ ཡོངས ་ དགའ ་ སྐྱིད ་ དཔལ ་ འཛོམས ་ དང ་ མཐུནམ ་ སྦེ ་ གནང ་ མི ་ འདི ་ ང ་ བཅས ་ ཀྱི ་ མི ་ སེར ་ ཚུ ་ གི ་ དགའ ་ སྐྱིད ་ དང ་ བདེ ་ སྐྱིད ་ ཡར ་ དྲག ་ གཏང ་ ནི ་ གི ་ འགོ ་ ཐོག ་ འཆར ་ སྣང ་ ཨིན ་ པས །
(trg)="22.1"> do que o Produto Interno Bruto .
(trg)="22.2"> ( Aplausos ) Desde aí , todo o desenvolvimento no Butão é orientado pela FIB , uma visão pioneira que visa melhorar a felicidade e o bem-estar do nosso povo .
(src)="23"> དེ ་ འབདཝ ་ ད ་ ཁ ་ ལས ་ སླབ ་ དོ ་ བཟུམ ་ འཇམ ་ ཏོང ་ ཏོ ་ མིན ་ འདུག དེ ་ ཡང ་ གཙོ ་ བོ ་ ར ་ མི ་ ངོམ ་ རང ་ བཟུམ ་ ཅིག ་ འཛམ ་ གླིང ་ ནང ་ གི ་ དཔལ ་ འབྱོར ་ ཆུང ་ ཤོས ་ ཅིག ་ ནང ་ སྡོདཔ ་ ད ་ ཧ ་ གོ ་ བས །
(trg)="23"> Mas isso é mais fácil de dizer do que fazer , especialmente quando somos uma das economias mais pequenas do mundo .
(src)="24"> ང ་ བཅས ་ ཀྱི ་ ནང ་ འཁོད ་ ཐོན ་ སྐྱེད ་ ཡོངས ་ བསྡོམས ་ འདི ་ ཌོ ་ ལར ་ དུང ་ ཕྱུར ་ གཉིས ་ ཡང ་ མེདཔ ་ ཨིན །
(trg)="24"> O nosso PIB está abaixo dos dois mil milhões de dólares .
(src)="25"> ང ་ གིས ་ བལྟ ་ བ ་ ཅིན ་ ནཱ ་ ལུ ་ ཡོད ་ པའི ་ མི ་ ངོམ ་ ཁྱེད ་ ལ ་ ལུ ་ ཅིག ་ འདི ་ ངེ ་ གི ་ རྒྱལ ་ ཁབ ་ ཀྱི ་ དཔལ ་ འབྱོར ་ ཡོངས ་ བསྡོམས ་ བ ་ འདི ་ ༼ བགའ ་ སྐད ། ༽ ཁྱེད ་ ཀྱི ་ རྒྱུ ་ ནོར ་ འདི ་ མང ་ དོ ་ ཡོདཔ ་ འོང །
(trg)="25.1"> Sei que há aqui quem valha mais ...
(trg)="25.2"> ( Risos ) ... individualmente , do que toda a economia do meu país .
(src)="26"> ང ་ བཅས ་ ཀྱི ་ དཔལ ་ འབྱོར ་ འདི ་ ཆུང ་ ཀུ ་ ཅིག ་ ལས ་ མེད ་ རུང ་ ཡིད ་ ཆེས ་ སི ་ སི ་ འབྱུང ་ ས ་ ཅིག ་ ཨིནམ ་ དང ་ དེ ་ ཡང ་
(trg)="26"> Portanto , a nossa economia é pequena , mas é aqui que as coisas ficam interessantes .
(src)="27"> ཤེས ་ རིག ་ འདི ་ རིན ་ མེད ་ སྟོང ་ པ ་ སྦེ ་ བྱིན ་ ཡོད །
(trg)="27"> O ensino é completamente grátis .
(src)="28"> མི ་ སེར ་ ག ་ ར ་ ལུ ་ སློབ ་ གྲྭའི ་ ནང ་ ཤེས ་ ཡོན ་ འདི ་ སྟོང ་ པར ་ བྱིན ་ ནི ་ སྦེ ་ ཁས ་ ལེན ་ འབད ་ ཡོདཔ ་ དང ་ དེ ་ ལས ་ ལཱ ་ རྩ ་ འགེངས ་ འབད ་ མི ་ ཚུ ་ ལུ ་ མཐོ ་ རིམ ་ ཤེས ་ ཡོན ་ ཡང ་ སྟོང ་ པར ་ བྱིན ་ ཡོད །
(trg)="28"> Todos os cidadãos têm direito ao ensino gratuito , e todos os que trabalham a sério , têm ensino universitário gratuito .
(src)="29"> གསོ ་ བའི ་ ཞབས ་ ཏོག ་ འདི ་ ཡང ་ སྟོང ་ པ ་ སྦེ ་ བྱིན ་ ཡོད །
(trg)="29"> A assistência na saúde também é totalmente gratuita .
(src)="30"> གསོ ་ བའི ་ གྲོས ་ སྟོན ་ སྨན ་ བཅོས ་ དང ་ སྨན ་ ཚུ ་ ག ་ ར ་ རྒྱལ ་ ཁམས ་ ཀྱིས ་ གནང ་ སྟེ ་ ཡོད །
(trg)="30"> As consultas médicas , os tratamentos , os medicamentos : tudo isso é proporcionado pelo estado .
(src)="31"> ང ་ བཅས ་ ཀྱི ་ ཞབས ་ ཏོག ་ ཚུ ་ འཛིན ་ སྐྱོང ་ འབད ་ ཚུགས ་ པའི ་ རྒྱུ ་ མཚན ་ འདི ་ ང ་ བཅས ་ ཀྱི ་ རྒྱུ ་ ཆས ་ ཚུ ་ ག ་ དེ ་ གཟབ ་ གཟབ ་ སྦེ ་ ལག ་ ལེན ་ འཐབ ་ མ ་ ཚད ་ ང ་ བཅས ་ ཚུ ་ བརྩི ་ མཐོང ་ ཡོད ་ པའི ་ གོང ་ འཕེལ ་ ལུ ་ དམིགས ་ པའི ་ དགའ ་ སྐྱིད ་ དཔལ ་ འཛོམས ་ འདི ་ ལུ ་ ཚུལ ་ མཐུན ་ སྒོ ་ ལས ་ གནས ་ ཏེ ་ སྡོདཔ ་ ཨིན ། ་
(trg)="31"> Conseguimos fazer isto porque usamos os nossos recursos limitados com muito cuidado , e porque nos mantemos fiéis à missão nuclear da FIB , que é " desenvolvimento com valores " .
(src)="32"> ང ་ བཅས ་ ཀྱི ་ དཔལ ་ འབྱོར ་ འདི ་ ཆུང ་ ཀུ ་ ཡོདཔ ་ དང ་ འདི ་ སྒྲིང ་ སྒྲི ་ བཟོ ་ དགོཔ ་ ཡོད །
(trg)="32"> A nossa economia é pequena e temos que a fortalecer .
(src)="33"> དཔལ ་ འབྱོར ་ གོང ་ འཕེལ ་ གཏང ་ ནི ་ འདི ་ ཁག ་ ཆེ ་ བས ། ཨིན ་ རུང ་ དཔལ ་ འབྱོར ་ གོང ་ འཕེལ ་ འགྱོ ་ ལུགས ་ འདི ་ གིས ་ ང ་ བཅས ་ ལུ ་ ཡོད ་ པའི ་ གཞན ་ དང ་ མ ་ འདྲ ་ བའི ་ ལམ ་ སྲོལ ་ ཡང ་ ན ་ རང ་ བཞིན ་ གནས ་ སྟངས ་ འདི ་ སྣང ་ མེད ་ བསྐྱུར ་ བཞག ་ ཐོག ་ ལས ་ གཏང ་ ནི ་ མི ་ འོང །
(trg)="33"> O crescimento económico é importante , mas esse crescimento económico não pode ser obtido à custa da nossa cultura especial ou do nosso ambiente imaculado .
(src)="34"> ད ་ རེས ་ ང ་ བཅས ་ ཀྱི ་ ལམ ་ སྲོལ ་ འདི ་ དར ་ ཁྱབ ་ འགྱོ ་ དོ །
(trg)="34"> Atualmente , a nossa cultura está a florescer .
(src)="35"> ང ་ བཅས ་ འཕྲོ ་ མཐུད ་ དེ ་ ར ་ ང ་ བཅས ་ ཀྱི ་ རིག ་ རྩལ ་ དང ་ བཟོ ་ བཀོད ་ གཞེས ་ སྒོ ་ དང ་ དགའ ་ སྟོན ་ དགེ ་ སློང ་ དང ་ དགོན ་ སྡེ ་ ཚུ ་ གོང ་ ལུ ་ བཀུརཝ ་ ཨིན །
(trg)="35"> Continuamos a festejar a nossa arte e a nossa arquitetura , a comida e os festivais . , os monges e os mosteiros .
(src)="36"> དེ ་ དང ་ གཅིག ་ ཁར ་ ང ་ བཅས ་ ཀྱི ་ རྒྱལ ་ ཡོངས ་ གྱོན ་ ཆས ་ ལུ ་ ཡང ་ གུས ་ བཀུར ་ ཡོད །
(trg)="36"> Sim , também festejamos o nosso traje nacional .
(src)="37"> དེ ་ འབདཝ ་ ལས ་ ང ་ དཔའ ་ ཉམས ་ ཀྱི ་ སྒོ ་ ལས ་ ང ་ རའི ་ གོ ་ གྱོན ་ དོ །
(trg)="37"> É por isso que eu uso o meu " gho " com orgulho .
(src)="38"> ད ་ ཁྱེད ་ ལུ ་ དགོད ་ བྲོ ་ ཅིག ་ ཞུ ་ གེ ། ཁྱེད ་ ཀྱིས ་ ད ་ ལྟོ ་ འཛམ ་ གླིང ་ གི ་ ཧེམ ་ ཅུ ་ སྦོམ ་ ཤོས ་ འདི ་ བལྟ ་ བའི ་ བསྒང ་ ཡོད །
(trg)="38.1"> Vou contar um facto divertido .
(trg)="38.2"> Vocês estão a ver a maior algibeira do mundo .
(src)="39"> ༼ བགའ ་ སྐད ། ༽ ཨ ་ ནཱ ་ ལས ་ འགོ ་ བཙུགས ་ ཏེ ་ རྒྱབ ་ ལས ་ སྦེ ་ འགྱོ ་ སྟེ ་ ཨ ་ ནཱ ་ ནང ་ ན ་ ལས ་ འཐོནམ ་ ཨིན །
(trg)="39"> ( Risos ) Começa aqui , dá a volta às costas , e aparece aqui vinda do interior .
(src)="40"> ཧེམ ་ ཅུ ་ འདི ་ ནང ་ རང ་ ལུ ་ དགོ ་ པའི ་ ཅ ་ ཆས ་ མ ་ འདྲཝ ་ ག ་ ར ་ བཙུགས ་ བཏུབ ། འགྲུལ ་ འཕྲིན ་ དང ་ དངུལ ་ ཁུག གློག ་ རིག ་ ཆུང ་ བ ། ཡིག ་ སྣོད ། དེ ་ ལས ་ དཔེ ་ དེབ ་ ཚུ །
(trg)="40"> Nesta algibeira , guardamos todo o tipo de objetos pessoais , desde os telemóveis e carteiras aos iPads , ficheiros e livros .
(src)="41"> ༼ བགའ ་ སྐད ། ༽ ༼ ཐལ ་ རྩེད ་ བརྡུངས ། ༽ སྐབས ་ སྐབས ་ ལུ ་ རིན ་ ཐང ་ ཆེ ་ བའི ་ དོ ་ ཡང ་ བཙུགསཔ ་ ཨིན །
(trg)="41"> ( Risos ) ( Aplausos ) Mas , por vezes , até ... ... uma carga preciosa .
(src)="42"> དེ ་ འབདཝ ་ ལས ་ ང ་ བཅས ་ ལམ ་ སྲོལ ་ དང ་ དེ ་ བཟུམ ་ སྦེ ་ ར ་ རང ་ བཞིན ་ གནས ་ སྟངས ་ ཡང ་ དར ་ ཏེ ་ ཡོད །
(trg)="42.1"> Audiência ( enternecida ) : Oh ...
(trg)="42.2"> Portanto , a nossa cultura está a florescer , assim como o nosso ambiente .
(src)="43"> ངེ ་ གི ་ རྒྱལ ་ ཁབ ་ ཀྱི ་ སའི ་ རྒྱ ་ ཆ ་ ༧༢ འདི ་ ནགས ་ ཚལ ་ སྦེ ་ ཡོད །
(trg)="43"> 72 % do meu país está coberto de florestas .
(src)="44"> ང ་ བཅས ་ རའི ་ རྩ ་ ཁྲིམས ་ ཆེན ་ མོ ་ ལྟར ་ འབད ་ བ ་ ཅིན ་ འབྲུག ་ པའི ་ ས ་ ཆ ་ ཡོངས ་ བསྡོམས ་ ལས ་ ཉུང ་ མཐའ ་ ལུ ་ བརྒྱ ་ ཆ ་ ༦༠ ཐམ ་ པ ་ འདི ་ གཏན ་ རྐྱང ་ ནགས ་ ཚལ ་ སྦེ ་ བཞག ་ དགོཔ ་ ཨིན །
(trg)="44"> A nossa Constituição exige que um mínimo de 60 % do território total do Butão se mantenha coberto de florestas permanentemente .
(src)="45"> ༼ ཐལ ་ རྩེད ་ བརྡུངས ། ༽ ང ་ བཅས ་ ཀྱི ་ རྩ ་ ཁྲིམས ་ ཆེན ་ མོ ་ ཨ ་ ནཱི ་ རྩ ་ ཁྲིམས ་ ཆེན ་ མོ ་ གིས ་ ང ་ བཅས ་ ལུ ་ ནགས ་ ཚལ ་ བཞག ་ དགོཔ ་ སྦེ ་ བཀོད ་ ཡོད །
(trg)="45"> ( Aplausos ) A nossa Constituição , esta Constituição , impõe-nos a cobertura florestal .
(src)="46"> འདི ་ དང ་ འབྲེལ ་ ང ་ བཅས ་ རའི ་ མངའ ་ བདག ་ རྒྱལཔོ ་ མཆོག ་ གིས ་ རྩ ་ ཁྲིམས ་ ཆེན ་ མོ ་ འདི ་ ལག ་ ལེན ་ འཐབ ་ ཐོག ་ ལས ་ དམངས ་ གཙོའི ་ ལམ ་ ལུགས ་ ལག ་ ལེན ་ འཐབ ་ དགོཔ ་ སྦེ ་ བཟོ ་ ཡོད །
(trg)="46"> A propósito , o nosso rei usou esta Constituição para nos impor a democracia .
(src)="47"> ཁྱེད ་ ཀྱིས ་ ཤེས ་ དོ ་ འོང ་ ང ་ བཅས ་ མི ་ སེར ་ ཚུ ་ ལུ ་ དམངས ་ གཙོའི ་ ལམ ་ ལུགས ་ དགོཔ ་ མེད །
(trg)="47"> Estão a ver , o povo não queria a democracia .
(src)="48"> ང ་ བཅས ་ ཀྱིས ་ འདི ་ དགོཔ ་ སྦེ ་ ཡང ་ མ ་ ཞུཝ ་ མ ་ ཚད ་ དགོས ་ འདོད ་ ཡང ་ མ ་ བསྐྱེད ་ པའི ་ གུ ་ ངེས ་ པར ་ དུ ་ དགོཔ ་ སྦེ ་ བརྩོན ་ ཤུགས ་ ཡང ་ མ ་ བསྐྱེད །
(trg)="48"> Nós não a tínhamos pedido , nõs não a tínhamos exigido e muito menos tínhamos lutado por ela .
(src)="49"> ཨིན ་ རུང ་ ང ་ བཅས ་ ཀྱི ་ མངའ ་ བདག ་ རྒྱལཔོ ་ མཆོག ་ གིས ་ དམངས ་ གཙོའི ་ ལམ ་ ལུགས ་ འདི ་ ངེས ་ པར ་ དགོཔ ་ སྦེ ་ སྤྲོད ་ གནངམ ་ མ ་ ཚད ་ རྩ ་ ཁྲིམས ་ ཆེན ་ མོའི ་ ནང ་ ཡང ་ འཁོད ་ དགོཔ ་ སྦེ ་ ཨུ ་ ཚུགས ་ བསྐྱེད ་ ཅི །
(trg)="49"> Mas o nosso rei impôs-nos a democracia insistindo incluí-la na Constituição .
(src)="50"> ད ་ རུང ་ དེ ་ གིས ་ ཡང ་ མ ་ དོ ་ བར ་
(trg)="50"> Mas ainda foi mais longe .
(src)="51"> མངའ ་ ཞབས ་ མཆོག ་ ལས ་ རྩ ་ ཁྲིམས ་ ཆེན ་ མོའི ་ ནང ་ མངའ ་ མདག ་ རྒྱལཔོ ་ མཆོག ་ ལུ ་ གནས ་ དབྱུང ་ འབད ་ ཆོགཔ ་ དང ་ གཞན ་ ཡང ་ ང ་ བཅས ་ ཀྱི ་ མ ་ འོངས ་ འབྲུག ་ རྒྱལ ་ པོ ་ མཆོག ་ ཚུ ་ དགུང ་ ལོ ་ ༦༥ ལུ ་ རྒྱལ ་ ཁྲི ་ རྩིས ་ སྤྲོད ་ གནང ་ དགོ ་ པའི ་ དོན ་ ཚན ་ ཡང ་ བཙུགས ་ ཏེ ་ མི ་ སེར ་ ཚུ ་ ལུ ་ དབང ་ ཆ ་ སྤྲོད ་ དེ ་ ཡོད ། ་
(trg)="51"> Incluiu provisões na Constituição que deram poder ao povo para afastar os seus reis , e incluiu provisões aqui que exigem que todos os reis abdiquem aos 65 anos .
(src)="52"> ༼ ཐལ ་ རྩེད ་ བརྡུངས ། ༽ ད ་ ལྟོའི ་ གནས ་ སྟངས ་ ནང ་ ང ་ བཅས ་ འབྲུག ་ གི ་ མངའ ་ བདག ་ རྒྱལ ་ པོ ་ གཅིག ་ གསེར ་ ཁྲི ་ ལས ་ ཟུར ་ བཞུགས ་ འབད ་ དེ ་ བཞུགས ་ ཡོད ། ང ་ བཅས ་ ཀྱི ་ འབྲུག ་ རྒྱལ ་ བཞི ་ པ ་ མཆོག ་ འདི ་ ལོ ་ ངོ ་ བཅུ ་ ཐམ ་ གྱི ་ ཧེ ་ མ ་ ཟུར ་ བཞུགས ་ གནང ་ ཡོདཔ ་ དང ་ དེ ་ ཡང ་ སྐད ་ ཅན ་ མིང ་ ཅན ་ སྦེ ་ བཞུགས ་ པའི ་ བསྒང ་ ར ་ ཨིན །
(trg)="52"> ( Aplausos ) Na verdade , já temos um rei na reforma , o nosso anterior rei , o Grande Quarto , que se reformou há 10 anos no auge da sua popularidade .
(src)="53"> འདི ་ བསྒང ་ འབྲུག ་ རྒྱལ ་ བཞི ་ པ ་ མཆོག ་ དགུང ་ ལོ ་ ༥༡ ལངམ ་ ཅིག ་ ཨིན །
(trg)="53"> Na altura , ele tinha 51 anos .
(src)="54"> ང ་ གིས ་ སླབ ་ དོ ་ བཟུམ ་ སྦེ ་ ང ་ བཅས ་ ཀྱི ་ ས ་ ཆ ་ བརྒྱ ་ ཆ ་ ༧༢ འདི ་ ནགས ་ ཚལ ་ གྱིས ་ གང ་ སྟེ ་ ཡོདཔ ་ དང ་ ནགས ་ ཚལ ་ འདི ་ སྔོན ་ དང ་ ཕུ ་ ག ་ ཨིནམ ་ སྦེ ་ ར ་ ཡོད །
(trg)="54"> Como eu estava a dizer , 72 % do nosso país está coberto de florestas , e todas essas florestas são muito intocadas .
(src)="55"> དེ ་ འབདཝ ་ ལས ་ ང ་ བཅས ་ འདི ་ འཛམ ་ གླིང ་ སྐྱེ ་ ལྡན ་ རིགས ་ སྣའི ་ ས ་ ཁོངས ་ ཕུད ་ དོ ་ དག ་ པ ་ ཅིག ་ ཡོད ་ མིའི ་ གྲས ་ ལས ་ གཅིག ་ ཨིནམ ་ ལས ་ ང ་ བཅས ་ འདི ་ བཙོག ་ རླུང ་ བར ་ གནས ་ ཀྱི ་ རྒྱལ ་ ཁབ ་ ཅིག ་ ཨིན །
(trg)="55.1"> É por isso que somos dos poucos locais no mundo em que ainda existe uma biodiversidade global .
(trg)="55.2"> É por isso que somos um país neutro em carbono .
(src)="56"> ད ་ རེས ་ ཀྱི ་ འཛམ ་ གླིང ་ འདི ་ གནམ ་ གཤིས ་ འགྱུར ་ འགྲོས ་ ཀྱིས ་ གནོད ་ དེ ་ ཡོད ་ པའི ་ ནང ་ ང ་ བཅས ་ འདི ་ བཙོག ་ རླུང ་ བར ་ གནས ་ སྦེ ་ སྡོད ་ མིའི ་ རྒྱལ ་ ཁབ ་ ཅིག ་ ཨིན །
(trg)="56"> Num mundo que está ameaçado pela alteração climática , somos um país neutro em carbono .
(src)="57"> འ ་ ནཱི ་ འདི ་ ཁག ་ ཆེ ་ ཏོག ་ ཏོ ་ ཅིག ་ ཨིན ་ པས །
(trg)="57"> Acontece que há um grande problema .
(src)="58"> ད ་ རེས ་ ཀྱི ་ འཛམ ་ གླིང ་ ནང ་ བལྟ ་ བ ་ ཅིན ་ རྒྱལ ་ ཁབ ་ ༢༠༠ དེ ་ ཅིག ་ ཡོདཔ ་ དང ་ འདི ་ ནང ་ བཙོག ་ རླུང ་ བར ་ གནས ་ སྦེ ་ སྡོད ་ མི ་ འདི ་ ང ་ བཅས ་ རྐྱངམ ་ གཅིག ་ ཨིན ་ པས ་ བཙོག ་ རླུང ་ བར ་ གནས ་ སྦེ ་ སྡོད ་ མི །
(trg)="58"> Dos cerca de 200 países no mundo de hoje , parece que somos o único que é neutro em carbono .
(src)="59"> མ ་ པ ་ ར ་ འབད ་ བ ་ ཅིན ་ འདི ་ ཡང ་ མི ་ བདེན །
(trg)="59"> Na verdade , não corresponde bem à verdade .
(src)="60"> འབྲུག ་ འདི ་ བཙོག ་ རླུང ་ བར ་ གནས ་ སྦེ ་ སྡོད ་ མི ་ མེན །
(trg)="60"> O Butão não é neutro em carbono .
(src)="61"> འབྲུག ་ འདི ་ བརྩོག ་ རླུང ་ ནང ་ ཚད ་ ལས ་ ཉུངམ ་ སྦེ ་ ཡོདཔ ་ ཡོད །
(trg)="61"> O Butão é negativo em carbono .
(src)="62"> ངེ ་ གི ་ རྒྱལ ་ ཁབ ་ གཅིག ་ ལས ་ དུ ་ རླངས ་ འདི ་ ཊཱན ་ ས ་ ཡ ་ ༢.༢ དེ ་ ཅིག ་ འཐོནམ ་ ཨིན ། དེ ་ འབདཝ ་ ད ་ ང ་ བཅས ་ ཀྱི ་ ནགས ་ ཚལ ་ གྱི ་ ཚད ་ འདི ་ བཟུམ ་ ཚར ་ གསུམ ་ དེ ་ ཅིག ་ བཙགཔ ་ ཨིན ། དེ ་ འབདཝ ་ ལས ་ ང ་ བཅས ་ འདི ་ ལོ ་ རེ ་ ནང ་ དུ ་ རླངས ་ ཊཱན ་ ས ་ ཡ ་ ༤ བ ་ ལྷགཔ ་ རེ ་ བཙག ་ དོ ་ ཡོདཔ ་ ལས ་ ངེས ་ ཏིག ་ སྦེ ་ བཙོག ་ རླུང ་ ཐིམ ་ སའི ་ ས ་ གོ ་ ཅིག ་ ཨིན །
(trg)="62"> O nosso país gera 2,2 milhões de toneladas de dióxido de carbono , mas as nossas florestas sequestram mais do triplo dessa quantidade , portanto , somos um escoadouro de carbono de mais de quatro milhões de toneladas de dióxido de carbono por ano .
(src)="63"> དེ ་ གིས ་ ཡང ་ མི ་ དོ ་
(trg)="63"> Mas não é tudo .
(src)="64"> ༼ ཐལ ་ རྩེད ་ བརྡུངས ། ༽ ང ་ བཅས ་ ཕྱིར ་ ཚོང ་ སྦེ ་ སླར ་ འབྱུང ་ གློག ་ མེ ་ ཚོང ་ སྒྱུར ་ འཐབ ་ མི ་ འདི ་ ང ་ བཅས ་ ཀྱི ་ མགྱོགས ་ འགྲོས ་ འགྱོ ་ མིའི ་ གཙང ་ ཆུ ་ ཚུ ་ ལས ་ བཟོཝ ་ ཨིན །
(trg)="64"> ( Aplausos ) Exportamos a maior parte da eletricidade renovável que geramos dos nossos rios de caudal rápido .
(src)="65"> ད ་ རེས ་ ང ་ བཅས ་ ཀྱི ་ ནུས ་ ཤུགས ་ གཙང ་ ཏོག ་ ཏོ ་ ཕྱིར ་ ཚོང ་ འཐབ ་ མི ་ གིས ་ ང ་ བཅས ་ ཀྱི ་ ཁྱིམ ་ ཚང ་ ས ་ ཁོངས ་ ནང ་ གི ་ དུ ་ རླངས ་ ཊཱན ་ ས ་ ཡ ་ ༦ ལྷགཔ ་ ཅིག ་ བཙག ་ དོ །
(trg)="65"> Atualmente , a energia limpa que exportamos elimina cerca de seis milhões de toneladas de dióxido de carbono dos nossos vizinhos .
(src)="66"> སྤྱི ་ ལོ ་ ༢༠༢༠ ནང ་ འཁོད ་ གློག ་ མེ ་ ཕྱིར ་ ཚོང ་ ལས ་ དུ ་ རླངས ་ ཊཱན ་ ས ་ ཡ ་ ༡༧ དེ ་ ཅིག ་ བཙག ་ ཚུགས །
(trg)="66"> Em 2020 , estaremos a exportar eletricidade suficiente para eliminar 17 milhões de toneladas de dióxido de carbono .
(src)="67"> ང ་ བཅས ་ ཀྱིས ་ ཆུའི ་ གློག ་ མེ ་ གི ་ ནུས ་ པ ་ ཕྱེད ་ དེ ་ ཅིག ་ བཏོན ་ ཏེ ་ འབད ་ རུང ་ མ ་ པ ་ ང ་ བཅས ་ ལཱ ་ འདི ་ ལུ ་ བརྩོན ་ ཤུགས ་ སྐྱེད ་ དོ ། ནུས ་ ཤུགས ་ གཙང ་ ཏོག ་ ཏོ ་ དང ་ གནོད ་ པ ་ མེད ་ མི ་ འདི ་ ཕྱིར ་ ཚོང ་ འཐབ ་ པ ་ ཅིན ་ དུ ་ རླངས ་ ཊཱན ་ ས ་ ཡ ་ ༥༠ དེ ་ ཅིག ་ བཙག ་ ཚུགས །
(trg)="67"> Quando dominarmos metade do nosso potencial hidroelétrico , que é exatamente aquilo em que estamos a trabalhar , a energia limpa , verde , que exportaremos eliminará qualquer coisa como 50 milhões de toneladas de dióxido de carbono por ano .
(src)="68"> འ ་ ནཱི ་ འདི ་ ནིའུ ་ ཡོཀ ་ ཁྲོམ ་ སྡེ ་ གིས ་ ལོ ་ གཅིག ་ ནང ་ བཟོ ་ བའི ་ དུ ་ རླངས ་ བ ་ མང ་ ཟེར ་ ཞུ ་ ནི །
(trg)="68"> É mais CO2 do que a cidade de Nova Iorque gera num ano .
(src)="69"> ང ་ བཅས ་ རྒྱལ ་ ཁབ ་ ནང ་ ན ་ འདི ་ ངེས ་ ཏིག ་ བཙོག ་ རླུང ་ ཐིམ ་ ས ་ སྦེ ་ ཨིནམ ་ དང ་ རྒྱལ ་ ཁབ ་ ཕྱི ་ ཁ ་ ལུ ་ འདི ་
(trg)="69"> Assim , o nosso país é um escoadouro de carbono .
(src)="70"> བཙོག ་ རླུང ་ ནུས ་ མེད ་ བཟོ ་ དོ ་ ཡོདཔ ་ ཨིན །
(trg)="70"> No exterior , estamos a eliminar carbono .
(src)="71"> འ ་ ནཱི ་ འདི ་ ཁག ་ ཆེ ་ ཏོག ་ ཏོ ་ ཨིན ། ཁྱེད ་ ཀྱིས ་ ཤེས ་ དོ ་ བཟུམ ་
(trg)="71"> É uma coisa importante .
(src)="72"> འཛམ ་ གླིང ་ གི ་ ཚ ་ དྲོད ་ ཡར ་ འཕར ་ འགྱོ ་ དོ ་ ཡོདཔ ་ ལས ་ གནམ ་ གཤིས ་ འགྱུར ་ འགྲོས ་ འདི ་ ངོ ་ མ ་ ཨིན ་ པས །
(trg)="72"> O mundo está a ficar mais quente e a alteração climática é uma realidade .
(src)="73"> གནམ ་ གཤིས ་ འགྱུར ་ འགྲོས ་ ཀྱིས ་ ངེ ་ གི ་ རྒྱལ ་ ཁབ ་ ལུ ་ གནོད ་ དོ །
(trg)="73"> A alteração climática está a afetar o meu país .
(src)="74"> ང ་ བཅས ་ ཀྱི ་ འཁྱེག ་ རི ་ ཚུ ་ བཞུ ་ འགྱོཝ ་ ལས ་ ཆུ ་ རུད ་ དང ་ ས ་ རུད ་ ཚུ ་ ཐོན ་ ཏེ ་ ཡོད ། དེ ་ གིས ་ རྒྱལ ་ ཁབ ་ ནང ་ རྐྱེན ་ ངན ་ དང ་ ཁྱབ ་ ཆེ ་ བའི ་ གནོད ་ པ ་ ཚུ ་ བྱུང ་ ཡོད །
(trg)="74"> Os nossos glaciares estão a derreter , provocando inundações repentinas e deslizamento de terras que , por sua vez , provocam desastres e grande destruição no meu país .
(src)="75"> ང ་ འ ་ ནཱི ་ མཚོ ་ ནང ་ འཕྲལ ་ ཁམས ་ ཅིག ་ ཁར ་ ལྷོད ་ ཡོད །
(trg)="75"> Estive naquele lago há pouco tempo .
(src)="76"> མཚོ ་ འདི ་ སེམས ་ ཤོར ་ སི ་ སི ་ སྦེ ་ ཡོད །
(trg)="76"> É assombroso .
(src)="77"> ལོ ་ ངོ ་ ༡༠ གྱི ་ ཧེ ་ མ ་ འ ་ ནཱེ ་ སྦེ ་ མཐོངམ ་ ཨིནམ ་ དང ་ དེ ་ ལས ་ ལོ ་ ངོ ་ ༢༠ གི ་ ཧེ ་ མ ་ འ ་ ནཱེ ་ སྦེ ་ མཐོངམ ་ ཨིན ་ པས །
(trg)="77"> Tinha este aspeto há 10 anos e tinha este aspeto há 20 anos .
(src)="78"> ལོ ་ ངོ ་ ༢༠ གི ་ ཧེ ་ མ ་ འདི ་ མཚོ ་ འདི ་ ཡོད ་ ར ་ མིན ་ འདུག
(trg)="78"> Há apenas 20 anos , este lago não existia .
(src)="79"> དེ ་ བསྒང ་ ག ་ ར ་ འཁྱེག ་ སྦེ ་ ཨིན ་ པས །
(trg)="79"> Era um glaciar sólido .
(src)="80"> ལོ ་ ངོ ་ དག ་ པ ་ ཅིག ་ གི ་ ཧེ ་ མ ་ དེ ་ བཟུམ ་ མའི ་ མཚོ ་ ཅིག ་ གི ་ མཐའམ ་ བེད ་ འགྱོ ་ སྟེ ་ འོག ་ གི ་ ལུང ་ ཤོང ་ ཚུ ་ ནང ་ གནོད ་ སྐྱོན ་ རྐྱབ ་ ཅི །
(trg)="80"> Há poucos anos , um lago semelhante rebentou com a barragem e criou o caos nos vales por ali abaixo .
(src)="81"> གནོད ་ སྐྱོན ་ འདི ་ མཚོ ་ གཅིག ་ རྐྱངམ ་ གཅིག ་ གིས ་ རྐྱབ ་ ཡོདཔ ་ ཨིན །
(trg)="81"> Essa destruição foi causada por um único lago de glaciar .
(src)="82"> ང ་ བཅས ་ ཚུ ་ འདི ་ མཚོ ་ ༢༧༠༠ དེ ་ ཅིག ་ གི ་ གདོང ་ ལེན ་ འབད ་ དགོཔ ་ ཡོད །
(trg)="82"> Temos que contar com 2700 .
(src)="83"> འདི ་ ནང ་ ཤེས ་ དགོཔ ་ འདི ་ ངེ ་ གི ་ རྒྱལ ་ ཁབ ་ དང ་ མི ་ སེར ་ ཚུ ་ གིས ་ འཛམ ་ གླིང ་ ཚ ་ དྲོད ་ ཡར ་ འཕར ་ འགྱོ ་ ནི ་ ལུ ་ གནོད ་ པའི ་ ལཱ ་ འབད ་ འབདཝ ་ མེད ། ཨིན ་ རུང ་ ང ་ བཅས ་ འདི ་ གི ་ གནོད ་ པའི ་ བྱེམ ་ ཕོག ་ སྟེ ་ ཡོད །
(trg)="83"> A questão é esta : o meu país e o meu povo não fizeram nada para contribuir para o aquecimento global , mas já estamos a sofrer grande parte das consequências .
(src)="84"> ང ་ བཅས ་ བཟུམ ་ མའི ་ རྒྱལ ་ ཁབ ་ ཆུང ་ ཀུ ་ དང ་ སྤྱང ་ ཀ ་ གངས ་ རིའི ་ བར ་ ན ་ སྐོབས ་ ཚུད ་ སྦེ ་ ལུས ་ ཡོད ་ པ ་ ལས ་ གནམ ་ མེད ་ ས ་ མེད ་ ལཱ ་ ཁག ་ གཏངམ ་ མས །
(trg)="84"> Para um país pequeno e pobre , que está encravado e é montanhoso , é muito difícil .
(src)="85"> ཨིན ་ རུང ་ ངབཅས ་ ཙང ་ ཙ ་ འབད ་ དེ ་ མི ་ སྡོད །
(trg)="85"> Mas não vamos ficar parados , sem fazer nada .
(src)="86"> ང ་ བཅས ་ ཀྱིས ་ ཡང ་ གནམ ་ གཤིས ་ འགྱུར ་ འགྲོས ་ ལུ ་ གདོང ་ ལེན ་ འབད ་ འོང །
(trg)="86"> Vamos lutar contra a alteração climática .
(src)="87"> འདི ་ འབདཝ ་ ལས ་ ང ་ བཅས ་ ཀྱི ་ བཙོག ་ རླུང ་ བར ་ གནས ་ སྦེ ་ སྡོད ་ ནི ་ ལུ ་ ཁས ་ ལེན ་ འབད ་ ཡོད །
(trg)="87"> Por isso é que prometemos manter-nos neutros em carbono .
(src)="88"> ང ་ བཅས ་ ཀྱི ་ ཁས ་ ལེན ་ དང ་ པ ་ འདི ་ སྤྱི ་ ལོ ་ ༢༠༠༩ ནང ་ ཀོ ་ པེན ་ ཧེ ་ གེན ་ ལུ ་ ཚོགས ་ པའི ་ ཀོཔ ་ ༡༥ ཞལ ་ འཛོམས ་ ནང ་ ཕུལ ་ ཡོད ། དེ ་ བསྒང ་ ག ་ གིས ་ ཡང ་ མ ་ ཤེས ་ པས །
(trg)="88"> Fizemos essa promessa , pela primeira vez , em 2009 , durante a COP 15 em Copenhaga , mas ninguém reparou nisso .
(src)="89"> གཞུང ་ ཆ ་ ཁྱབ ་ ཁོང ་ ར ་ གཅིག ་ གིས ་ གཅིག ་ ལུ ་ གནམ ་ གཤིས ་ འགྱུར ་ འགྲོས ་ འཐོན ་ བཅུག ་ པའི ་ སྐོར ་ ལས ་ ཁ ་ ཉེས ་ བཀལ ་ ཏེ ་ འུར ་ བྱེལ ་ འཐབ ་ སྡོད ་ ནུག རྒྱལ ་ ཁབ ་ ཆུང ་ ཀུ ་ ཅིག ་ གིས ་ ལགཔ ་ ཡར ་ འཐུ ་ སྟེ ་ ང ་ བཅས ་ ནཱ ་ ལས ་ ཕར ་ དུས ་ གཏན ་ རྐྱང ་ བཙོག ་ རླུང ་ བར ་ གནས ་ སྦེ ་ སྡོད ་ ནི ་ ཟེར ་ སླབ ་ ད ་ ག ་ གིས ་ ཡང ་ ཉན ་ ཁུག ་ མ ་ བཏབ ་ པས །
(trg)="89"> Os governos estavam tão ocupados a discutir uns com os outros , a culpar-se uns aos outros por causarem a alteração climática , que , quando um pequeno país levantou a mão e anunciou : " Prometemos manter-nos neutros em carbono para sempre " , ninguém nos ouviu .
(src)="90"> ག ་ ལུ ་ ཡང ་ ཚ ་ གྱང ་ མིན ་ འདུག
(trg)="90"> Ninguém ligou nenhuma .
(src)="91"> པེ ་ རིས ་ ལུ ་ ན ་ ཧིང ་ སྤྱི ་ ཟླ ་ ༡༢ པའི ་ ནང ་ ཀོཔ ་ ༢༡ པའི ་ ཞལ ་ འཛོམས ་ ནང ་ ལོག ་ སྟེ ་ ར ་ བཙོག ་ རླུང ་ བར ་ གནས ་ སྦེ ་ དུས ་ གཏན ་ རྐྱང ་ སྡོད ་ ནི ་ ཟེར ་ ད ་ རུང ་ ཁས ་ ལེན ་ ཕུལ ་ ཡི །
(trg)="91"> Em dezembro passado , em Paris , na COP 21 , reiterámos a nossa promessa de nos mantermos neutros em carbono para todo o sempre .
(src)="92"> ད ་ རེས ་ ནཱ ་ འབདན ་ ང ་ བཅས ་ ཀྱིས ་ ཞུ ་ མི ་ ལུ ་ ག ་ ར ་ གིས ་ ཉན ་ ཅི །
(trg)="92"> Desta vez , ouviram-nos .
(src)="93"> ང ་ བཅས ་ ཀྱིས ་ ཞུ ་ མི ་ སྙན ་ གསནམ ་ མ ་ ཚད ་
(trg)="93"> Repararam em nós , e todos se interessaram .
(src)="94"> ག ་ ར ་ གིས ་ རྩིས ་ མཐོང ་ འབད ་ ཡི ། པེ ་ རིས ་ ལུ ་ མ ་ འདྲཝ ་ འབྱུང ་ མི ་ འདི ་ གཞུང ་ ཆ ་ ཁྱབ ་ མཉམ ་ འབྲེལ ་ ཐོག ་ ལས ་ གནམ ་ གཤིས ་ འགྱུར ་ འགྲོས ་ འཐོན ་ མི ་ འདི ་ ངོས ་ ལེན ་ འབད ་ ཡོདཔ ་ མ ་ ཚད ་ ག ་ ར ་ གཅིག ་ ཁར ་ སྡོད ་ ཞིནམ ་ ལས ་ ལཱ ་ གཅིག ་ ཁར ་ འབད ་ ནི ་ གི ་ གྲོས ་ འཆམ ་ བྱུང ་ ཡོད །
(trg)="94"> A diferença em Paris foi que os governos reuniram-se para aceitar a realidade da alteração climática e estavam dispostos a juntar-se , a atuar e a trabalhar em conjunto .
(src)="95"> རྒྱལ ་ ཁབ ་ ཆུང ་ ཤོས ་ ལས ་ སྦོམ ་ ཤོས ་ ཚུན ་ ག ་ ར ་ གིས ་ བཙོག ་ རླུང ་ ཕྱིར ་ བཏོན ་ འབད ་ ནི ་ འདི ་ མར ་ ཕབ ་ འབད ་ ནི ་ གི ་ ཁས ་ བླངས ་ ཕུལ ་ ཡོད །
(trg)="95"> Todos os países , dos mais pequenos aos maiores , se comprometeram a reduzir os efeitos de estufa das emissões de gás .
(src)="96"> འཛམ ་ གླིང ་ སྤྱི ་ ཚོགས ་ ཀྱི ་ གནམ ་ གཤིས ་ འགྱུར ་ འགྲོས ་ ཀྱི ་ བཀོད ་ ཁྲམ ་ ཞལ ་ འཛོམས ་ དང ་ འཁྲིལ ་ བ ་ ཅིན ་ ག ་ ར ་ གིས ་ ཁས ་ བླངས ་ འབད ་ མི ་ འདི ་ གུ ་ གནས ་ ཚུགས ་ པ ་ ཅིན ་ ང ་ བཅས ་ ཀྱིས ་ འཛམ ་ གླིང ་ ཚ ་ དྲོད ་ ཡར ་ འཕར ་ འདི ་ བསིལ ་ དྲོད ་ ཚད ་ གཞི ་ སེལ ་ ཤི ་ ཡཱསི ་ གཉིས ་ ཀྱི ་ ནང ་ འཁོད ་ བཞག ་ ཚུགས ་ པའི ་ རེ ་ བ ་ ཡོད །
(trg)="96"> A Convenção-Quadro das Nações Unidas sobre a Mudança do Clima , diz que , se forem cumpridos esses compromissos , estaremos perto de conter o aquecimento global em dois graus centígrados .
(src)="97"> ད ་ ག ་ ཁྱབ ་ རུང ་ ང ་ གིས ་ ནཱ ་ གི ་ ཊེཏ ་ འགོ ་ འདྲེན ་ པ ་ ཚུ ་ ལུ ་ ནཱ ་ གི ་ དྲོད ་ ཚད ་ འདི ་ ཌི ་ གི ་ རི ་ གཉིས ་ ཀྱིས ་ ཡར ་ སེང ་ འབད ་ ད ་ སླབ ་ ཅི ། ཁྱེད ་ ལ ་ ལུ ་ ཅིག ་ ཨ ་ རྟག ་ དང ་ མ ་ འདྲ ་ བའི ་ དྲོད ་ ཚོར ་ བ ་ ཅིན ་ ག ་ ལུ ་ ཁ ་ གཏང ་ ནི ་ ཨིན ་ ན ་ མཁྱེན ་ དོ ་ འོང །
(trg)="97"> A propósito , eu pedi aos organizadores do TED aqui que aumentassem o aquecimento aqui , em dois graus , por isso se estão a sentir mais calor do que o habitual , já sabem quem é o culpado .
(src)="98"> ང ་ བཅས ་ ག ་ ར ་ གི ་ ཁ ་ ཐུག ་ ལས ་ ཁས ་ བླངས ་ འདི ་ ལུ ་ གནས ་ དགོཔ ་ འདི ་ ཁག ་ ཆེ །
(trg)="98"> É fundamental que todos nós mantenhamos os nossos compromissos .
(src)="99"> འབྲུག ་ རྒྱལ ་ ཁབ ་ གི ་ ཐད ་ ཁར ་ ལྷོདཔ ་ ད ་ འདི ་ བཙོག ་ རླུང ་ བར ་ གནས ་ སྦེ ་ སྡོད ་ ནིའི ་ ཁས ་ ལེན ་ ལུ ་ གནས ་ ཏེ ་ ར ་ སྡོད ་ འོང ་ །
(trg)="99"> No que respeita ao Butão , manteremos a nossa promessa de nos mantermos neutros em carbono .
(src)="100"> ང ་ བཅས ་ ཀྱིས ་ ཐབས ་ ལམ ་ བཏོན ་ མི ་ ལ ་ ལུ ་ ཅིག ་ ཞུ ་ བ ་ ཅིན ་
(trg)="100"> Eis algumas maneiras de como estamos a fazê-lo .