# de/ted2020-1176.xml.gz
# tt/ted2020-1176.xml.gz

(src)="1"> Also , ich schreibe für Kinder , und bin wahrscheinlich Amerikas meist gelesener Kinderbuchautor .
(trg)="1.1"> Беләсезме , мин балалар өчен язам .
(trg)="1.2"> Мөгаен , Америкада мин иң күп укылган балалар язучысы .
(src)="2"> Und ich sage den Leuten immer dass ich nicht wie ein Wissenschaftler daher kommen will .
(trg)="2"> Һәм мин һәрвакыт кешеләргә шулай дим : " мин галим кебек киенеп чыгыш ясарга теләмим " .
(src)="3"> Man kann mich als Farmer haben , oder in Leder , aber niemand hat jemals Farmer gewählt .
(trg)="3"> Мин фермер кебек яки күннән тегелгән куртка кия алам , һәм әлегә беркем фермерның костюмы сайламады .
(src)="4"> Heute möchte ich Ihnen von Kreisen und Offenbarungen erzählen .
(trg)="4"> Бүген мин сезнең белән зирәклек турында сөйләшергә телим .
(src)="5"> Nun ja , eine Erleuchtung ist für gewöhnlich etwas , dass man findet weil man es irgendwo fallen gelassen hat .
(trg)="5"> Һәм беләсезме , зирәклек ул сез кайчандыр югалткан , ә аннары соң тапкан нәрсә .
(src)="6"> Man geht um den Block und nimmt es als Offenbarung war .
(trg)="6"> Сезгә моның зирәклек икәнлеген аңлар өчен бөтен кварталны урап узырга кирәк .
(src)="7"> Das ist ein Gemälde eines Kreises .
(trg)="7"> Бу - түгәрәк рәсеме .
(src)="8"> Einer meiner Freunde hat es gemacht – Richard Bollingbroke .
(trg)="8"> Аны минем дустым , Ричард Боллингброк , ясады .
(src)="9"> Es ist die Art komplizierter Kreis von dem ich Ihnen heute erzählen möchte .
(trg)="9"> Бу катлаулы түгәрәк , аның турында сезгә сөйләргә телим .
(src)="10"> Mein Kreis begann damals in den 60ern an der High School in Stow , Ohio , wo ich die Klassenschwuchtel war .
(trg)="10"> Минем түгәрәгем алтмышынчы елларда урта мәктәптә Стоуда , Огайода башланды анда мин шактый читкә кагылган идем .
(src)="11"> Ich war derjenige , der jede Woche in der Jungentoilette grün und blau geschlagen wurde , bis eine Lehrerin mein Leben rettete .
(trg)="11.1"> Мин атна саен бәдрәфтә каңга кадәр кыйналган егетләрдән идем .
(trg)="11.2"> Ә бервакыт укытучым минем гомеремне коткарды .
(src)="12"> Sie rettete mein Leben , indem sie mich die Toilette im Lehrerzimmer benutzen ließ .
(trg)="12"> Ул миңа укытучылар бәдрәфен кулану рөхсәт белән мине коткарды .
(src)="13"> Das tat sie heimlich ,
(trg)="13"> Ул моны сердә тотты
(src)="14"> sie tat es drei Jahre lang ,
(trg)="14"> ул моны өч ел буе эшләде .
(src)="15"> und ich musste weg aus der Stadt .
(trg)="15"> Аннары соң миңа башка шәһәргә китәргә кирәк булды .
(src)="16"> Ich hatte einen Daumen , ich hatte 85 Dollar , und es schlug mich nach San Francisco in Kalifornien – ich fand einen Liebhaber – und damals in den 80ern fand ich es wichtig eine Arbeit bei AIDS-Organisationen aufzunehmen .
(trg)="16"> Минем баш бармагым һәм 85 $ бар иде. һәм мин Сан Францискода , Калифорнияда калдым һәм Сиксәненче елларда мин СПИД белән шөгыльләнгән оешмага урнаштырга кирәк дип таптым .
(src)="17"> Vor etwa drei oder vier Jahren erhielt ich mitten in der Nacht einen Anruf von dieser Lehrerin , Frau Posten , die sagte , " Ich muss Sie sehen .
(trg)="17.1"> Якынча өч-дүрт ел элек төн уртасында теге укытучым , Миссис Постен телефоннан шалтыратты .
(trg)="17.2"> Ул миңа " миңа сине күрергә кирәк .
(src)="18"> Ich bin traurig , dass wir einander niemals als Erwachsene kennen gelernt haben .
(trg)="18"> Мин үзебезнең олылар кебек сөйләшмәгәнебезгә бик үкенәм .
(src)="19"> Können Sie bitte nach Ohio kommen , und bitte kommen Sie zusammen mit dem Mann , von dem ich weiß , dass Sie ihn inzwischen gefunden haben .
(trg)="19"> Син минем яныма Огайога килә алсыңмы , һәм зинһар үзең белән йөргән кызныңны ал бу вакытка синең ул бардыр инде .
(src)="20"> Und ich sollte erwähnen , dass ich Bauspeicheldrüsenkrebs habe , und dass ich möchte , dass Sie sich bitte beeilen . "
(trg)="20"> Шуны бел : минем ашказаны асты бизенең яман шеше. һәм зинһар өчен ашык бул .
(src)="21"> Nun , am nächsten Tag waren wir in Cleveland .
(trg)="21"> Менә шулай итеп , икенче көнне без Кливлендка килдек .
(src)="22"> Wir sahen sie an , wir lachten , wir weinten , und wir wussten , dass sie in einem Hospiz sein müsste .
(trg)="22.1"> Без гаҗәпләндек , без көлдек , без еладык , һәм без аңа хоспис табарга кирәк икәнен белдек .
(trg)="22.2"> Без аңа хоспис таптык һәм анда илттек ,
(src)="23"> Wir fanden eins für sie , wir brachten sie hin , und wir kümmerten uns um sie , und wir gaben auf ihre Familie acht , weil es nötig war ,
(trg)="23"> без аның артыннан һәм гаиләсе артыннан карадык , чөнки бу мәҗбүри булды , һәм аны ничек эшләргә кирәклеген белдек .
(src)="24"> es war etwas , dass wir zu tun wussten .
(trg)="24"> Һәм минем белән олыларча
(src)="25"> Und gerade als die Frau , die mich als Erwachsenen kennen lernen wollte , mich kennenlernte , verwandelte sie sich in eine Kiste voll Asche und wurde in meine Hände gelegt .
(trg)="25"> сөйләшергә теләгән хатын , көл әрҗәсенә әйләнде һәм минем кулыма эләкте. һәм
(src)="26"> Was passiert war , war dass sich der Kreis geschlossen hatte , es war ein Kreis geworden – und die Offenbarung von der ich gesprochen habe zeigte sich .
(trg)="26.1"> бу түгәрәк ябылды , ул түгәрәк булды һәм мин моңа кадәр әйткән зирәклек миңа ачылды .
(trg)="26.2"> Зирәклек шуннан гыйбарәт :
(src)="27"> Die Offenbarung ist , das Tod ein Teil des Lebens ist .
(trg)="27.1"> үлем – тормышның өлеше .
(trg)="27.2"> Ул минем гомеремне коткарды ,
(src)="28"> Sie hat mein Leben gerettet , und mein Partner und ich retteten ihres .
(trg)="28.1"> ә мин аның .
(trg)="28.2"> Һәм беләсезме , тормышның бу өлешендә
(src)="29"> Und wissen Sie , dieser Teil des Lebens braucht alles was der Rest des Lebens braucht .
(trg)="29.1"> безгә элекке әйберләр кирәк .
(trg)="29.2"> Безгә матурлык һәм хакыйкать кирәк ,
(src)="30"> Er braucht Wahrheit und Schönheit , und ich bin so froh , dass das heute hier so oft erwähnt wurde .
(trg)="30.1"> һәм без бүген моның турында күп әйтелгәненә шатмые .
(trg)="30.2"> Шулай ук безгә
(src)="31.1"> Er braucht genauso – er braucht Würde , Liebe und Vergnügen .
(src)="31.2"> Und es ist an uns , diese Dinge zu geben .
(trg)="31.1"> яхшылык , мәхәббәт , ихтирам да кирәк .
(trg)="31.2"> Һәм безнең максатыбыз - боларны бирү .
(trg)="31.3"> Рәхмәт
(src)="32"> Vielen Dank .
(trg)="32"> кул чабу
(src)="33"> ( Applaus )
(trg)="33"> Тәмам .

# de/ted2020-1183.xml.gz
# tt/ted2020-1183.xml.gz

(src)="1"> Vor einigen Jahren fand ich mein Leben ziemlich eingefahren , also beschloss ich auf den Spuren des großen amerikanischen Philosophen , Morgan Spurlock , für 30 Tage etwas Neues auszuprobieren .
(trg)="1.1"> Берничә ел элек Миңа гадәти тормыш туйдырды .
(trg)="1.2"> Шуңа күрә мин бөек АКШ фәлсәфәчесе Морган Сперлок мисалына иярергә булдым .
(trg)="1.3"> 30 көн эчендә берәр яңа әйбер эшләргә .
(src)="2"> Der Gedanke ist tatsächlich recht einfach .
(trg)="2"> Фикер шактый гади .
(src)="3"> Denken Sie an etwas , was Ihrem Leben schon immer gefehlt hat , und probieren Sie es die nächsten 30 Tage aus .
(trg)="3"> Син электән тормышыңа өстәргә теләгән әйберне уйла Һәм 30 көн эчендә аны эшлә
(src)="4"> Es zeigt sich , dass 30 Tage gerade die richtige Zeitspanne ist , um eine neue Gewohnheit dazu zu nehmen , oder eine Gewohnheit – wie Nachrichten schauen – aus Ihrem Leben zu entfernen .
(trg)="4.1"> Шунысы кызык 30 көн гадәтне кабул итү яки бетерү өчен җитәрлек булып чыга .
(trg)="4.2"> Мәсәлән , хәбәрләрне бөтенләй караудан туктау .
(src)="5"> Einige Dinge habe ich während dieser 30-Tage-Herausforderungen gelernt .
(trg)="5"> 30 көн эчендә мин берничә әйбер аңладым
(src)="6"> Erstens , anstelle von Monaten die vorbei fliegen und vergessen werden , war die Zeit sehr viel einprägsamer .
(trg)="6"> Беренчедән , элек айлар тиз очып китсә , хәзер вакыт кадерлерәк үтә .
(src)="7"> Dies war Teil einer Herausforderung bei der ich einen Monat lang täglich ein Foto machte .
(trg)="7"> Бу вакыт эчендә мин һәр көнне яңа фото төшерергә сүз бирдем .
(src)="8"> Und ich erinnere mich genau wo ich an diesem Tag war , und was ich gemacht habe .
(trg)="8"> Һәм мин төгәл кайда булуымны һәм нәрсә эшләгәнемне хәтерлим .
(src)="9"> Mir fiel auch auf , dass mit anspruchsvolleren 30-Tage-Programmen mein Selbstvertrauen wuchs .
(trg)="9"> Мин шуны да аңладым : 30 көндә күбрәк һәм сыйфатлырак эш эшләгәндә , минем үземә ышанычым артты .
(src)="10"> Ich verwandelte mich vom sesselfurzenden Computerfreak in die Art Typ , die zur Arbeit radelt –
(trg)="10"> Санак артында утыручы беркатлы кешедән мин эшкә велосипедта йөрүчегә әйләндем ,
(src)="11"> aus Spaß .
(trg)="11"> Бары тик кызык өчен .
(src)="12"> Gerade letztes Jahr wanderte ich den Kilimanjaro hoch , den höchsten Berg in Afrika .
(trg)="12"> Ә узган елны мин Килиманджарога күтәрелдем , Африканың иң бөек тавы .
(src)="13"> So abenteuerlustig war ich nie , ehe ich meine 30-Tage-Programme begonnen hatte .
(trg)="13"> 30-көнлек экспериментларны башлаганчы мин мондый хәрәкәтчән түгел идем .
(src)="14"> Mir wurde auch klar , dass wenn man etwas nur wirklich will , also wirklich wirklich , dann kann man alles 30 Tage lang machen .
(trg)="14"> Шунысы ачыкланды : берәр нәрсәне бик нык теләсәң , аны 30 көн эчендә эшләп була .
(src)="15.1"> Wollten Sie jemals einen Roman schreiben ?
(src)="15.2"> Jeden November ,
(trg)="15.1"> Сезнең китап язганыгыз бармы ?
(trg)="15.2"> Һәр ноябрь аенда
(src)="16"> versuchen zehntausende Leute innerhalb von 30 Tagen aus dem Nichts heraus ihren ersten 50.000-Wörter-Roman zu schreiben ,
(trg)="16"> якынча ун меңләр кеше 50 мең сүздән торган роман язарга тырыша , 30 көн эчендә .
(src)="17"> Es zeigt sich , dass man nichts weiter tun muss , als pro Tag 1.667 Wörter zu schreiben , einen Monat lang .
(trg)="17"> Димәк , шулай : бары тик көненә 1667 сүз язарга кирәк , ай дәвамында .
(src)="18"> Das hab ich gemacht .
(trg)="18"> Мин шулай эшләдем дә .
(src)="19"> Nebenbei bemerkt , das Geheimnis ist , nicht zu Bett zu gehen , ehe man seine Wörter für diesen Tag zusammen hat .
(trg)="19"> Сүз уңаеннан , сер шунда : язып бетергәнче , йокларга ятарга ярамый .
(src)="20"> Man mag auf Schlafentzug sein , aber man bekommt seinen Roman fertig .
(trg)="20"> Бәлки , сезнең йокыгыз туймыдыр , ләкин романны сез язып бетерәсез .
(src)="21"> Ist mein Buch nun der nächste große amerikanische Roman ?
(trg)="21"> Минем китабым танылган роман була алдымы ?
(src)="22.1"> Nein .
(src)="22.2"> Ich hab ihn in einem Monat geschrieben .
(trg)="22"> Юк , мин аны ай эчендә язып бетердем .
(src)="23"> Er ist fürchterlich .
(trg)="23"> Ул котычкыч !
(src)="24"> Aber für den Rest meiner Tage , muss ich nicht sagen „ Ich bin Informatiker " , wenn ich John Hodgman bei einer TED-Party treffe ,
(trg)="24"> Ләкин хәзердән башлап мин TED кичәсендә Джон Һоджманны очратсам , " мин санак белгече " дип әйтергә җыенмыйм .
(src)="25"> nein , nein , wenn ich will , kann ich sagen " Ich bin Romanautor " .
(trg)="25"> Юк , теләсәм , мин хәзер " Мин язучы " диям .
(src)="26"> ( Lachen ) Noch eine letzte Sache , die ich gern erwähnen möchte .
(trg)="26"> ( Көлү ) Димәк , мин әйтергә теләгән соңгы әйбер .
(src)="27"> Ich begriff , dass wenn ich kleine , nachhaltige Veränderungen machte , Dinge die ich beibehalten konnte , blieben sie mit höherer Wahrscheinlichkeit haften .
(trg)="27"> Мин кечкенә адымнар ясаган саен , һәм аларны даими эшләгәндә , алар гадәткә кереп китә .
(src)="28"> Es ist nichts falsch an großen , verrückten Herausforderungen .
(trg)="28"> Зур , акылсыз үзгәрешләр дә яхшы ,
(src)="29"> Tatsächlich sind sie ein riesiger Spaß .
(trg)="29"> алар кызыклы булырга мөмкин ,
(src)="30"> Aber es ist weniger wahrscheinlich , dass sie bleiben .
(trg)="30"> ләкин алар , мөгаен , гадәткә кермәячәк .
(src)="31"> Als ich Zucker für 30 Tage aufgab , sah Tag 31 so aus .
(trg)="31"> Мин 30 көнгә шикәрле ризыктан баш тарткач , 31 нче көн болай күренде ...
(src)="32"> ( Lachen ) Hier also meine Frage an Sie : Worauf warten Sie ?
(trg)="32"> ( Көлү ) Димәк , сезгә соравым шул : Нәрсә сез тагын көтәсез ?
(src)="33.1"> Ich garantiere Ihnen , die nächsten 30 Tage gehen vorüber , ob es Ihnen gefällt oder nicht .
(src)="33.2"> Warum also nicht über etwas nachdenken , das Sie schon immer versuchen wollten , und es für die nächsten
(trg)="33.1"> Сүз бирәм : киләсе 30 көн барыбер узачак .
(trg)="33.2"> Сез теләгәнчәме , әллә юкмы ?
(trg)="33.3"> Шуңа күрә сез һәрвакыт эшләргә теләгән берәр нәрсә турында уйлагыз , һәм аңа шанс бирегез ,
(src)="34"> 30 Tage ausprobieren .
(trg)="34"> киләсе 30 көндә
(src)="35"> Danke .
(trg)="35"> Рәхмәт .
(src)="36"> ( Beifall )
(trg)="36"> ( Кул чабу )

# de/ted2020-2208.xml.gz
# tt/ted2020-2208.xml.gz

(src)="1"> Hallo .
(trg)="1"> Исәнмесез
(src)="2"> Ich bin ein Spielzeug-Entwickler ,
(trg)="2"> Мин уенчыклар иҗат итүче
(src)="3.1"> mit dem Wunsch neue , noch nie da gewesene Spielzeuge zu entwickeln .
(src)="3.2"> Vor 9 Jahren fing ich bei einer Spielzeugfirma an .
(trg)="3.1"> Мин шундый уенчыклар уйлап табарга уйлыйлм , андый уенчыклар әле бер кайчан да булмаган .
(trg)="3.2"> Мин тугыз ел элек уенчыклар эшләп чыгаручы компаниядә эшли башладым .
(src)="4"> Am Anfang schlug ich meinen Chef täglich viele neue Ideen vor .
(trg)="4"> Мин анда эшли башлаганда Үземнең босска һәрконне төрле идеяләр әйтә идем .
(src)="5.1"> Doch mein Chef fragte mich immer , ob ich Daten hätte , die belegten , dass es sich verkaufen würde .
(src)="5.2"> Er bat mich , die Produktentwicklung erst nach der Marktanalyse zu machen .
(trg)="5"> Минем босс һәрвакыт сорый иде Бу уенчыклар чыннан да сатылыр микән , дип Улычыкларны ясачанчы ул миңа базар монәсәбәтләрен өйрәнергә кушты .
(src)="6"> Daten , Daten , Daten .
(trg)="6"> Анализ , анализ , анализ
(src)="7"> Also analysierte ich die Marktdaten , bevor ich mir ein Produkt ausdachte .
(trg)="7"> Шулай итеп мин уенчыкларны эшләп чыгарганчы , базар хәлләрен өйрәндем .
(src)="8"> Doch ich kam damals auf nichts Neues .
(trg)="8"> Ләкин ул вакытта мин әле яңа төр уенчыклар чыгару турында уйламадым .
(src)="9"> ( Gelächter ) Meine Ideen waren wenig originell .
(trg)="9"> ( Көлү ) Минем идеяләрем оригинал тугел иде .
(src)="10"> Ich hatte keine neue Ideen und das Denken satt .
(trg)="10"> Бернинди яңа идеяләр дә башыма килми иде .
(src)="11"> Es war so schwierig , dass ich so dünn wurde .
(trg)="11"> Миңа бик авыр булды мин ябыктым хәттә
(src)="12.1"> ( Gelächter ) Das ist wahr .
(src)="12.2"> ( Applaus ) Sie hatten wahrscheinlich alle ähnliche Erfahrungen und fühlten sich so .
(trg)="12"> ( Көлү ) Бу шулай ( кул чабу ) Сезнең белән дә шундый вакытлар булгандыр .
(src)="13"> Ihr Chef und die Daten waren kompliziert .
(trg)="13"> Сезгә дә босс белән авыр эшләргә , базар мөнәсэбәтләрен тикшерергә .
(src)="14"> Sie hatten das Nachdenken satt .
(trg)="14"> Туры килгәндер .
(src)="15"> Ich warf also die Daten raus .
(trg)="15"> Мин базарны тикшерүдән туктадым
(src)="16"> Mein Traum ist es , neue Spielzeuge zu entwickeln .
(trg)="16"> Мин базарны тикшерүдән туктадым
(src)="17"> Jetzt verwende ich statt Daten ein Spiel namens " Shiritori " , um auf neue Ideen zu kommen .
(trg)="17"> Хәзер анализлар ясау урынына мин сиритори дигән уенны карыйм , ул миңа яңа идеяләр бирә
(src)="18"> Ich möchte Ihnen heute diese Methode vorstellen .
(trg)="18"> Мин бүген бу методны күрсәтергә телим .
(src)="19"> Was ist Shiritori ?
(trg)="19"> Нәрсә ул сиритори ?
(src)="20"> Man nimmt z. B. Apfel [ Apple ] , Elefant , Trompete .
(trg)="20"> Менә мәсәл өчен алма , филне Һәм торбалар алыйк .
(src)="21"> Beim Spiel sagt man abwechselnd Wörter , beginnend mit dem letzten Buchstaben des vorigen Worts .
(trg)="21"> Бу уенда сез бер-бер артлы сүзләрне әйтәсез һәрбер сүз алдагы сүзнең соңгы хәрефеннән башланырга тиеш .
(src)="22"> Das ist im Japanischen und Englischen gleich .
(trg)="22"> Бу уенда сез бер-бер артлы сүзләрне әйтәсез һәрбер сүз алдагы сүзнең соңгы хәрефеннән башланырга тиеш .
(src)="23.1"> Man kann Shiritori spielen , wie man möchte : " neko , kora , raibu , burashi ... "
(src)="23.2"> [ Katze , Cola , Show , Bürste ] Es werden viele zufällige Wörter aufkommen .
(trg)="23.1"> Сириторины ничек телисез шулай уйнарга була .
(trg)="23.2"> Песи , кола , конфета , щетка Бик күп очраклы сүзләр килен чыгарга мөмкин
(src)="24"> Nutzen Sie die Wörter zum Nachdenken und für neue Ideen .
(trg)="24"> Сезгә шундый сүзләрне ишетергә кирэк , сезгә алар яңа идея тудырырга ярдәм итсеннәр Мин шул вакыттан бирле яңа уенчыклар турында уйлый башладым .
(src)="25"> Ich will zum Beispiel an Spielzeuge denken : Wie könnte eine Spielzeugkatze aussehen ?
(trg)="25"> Уенчык “ Песи ” – ул нинди булырга тиеш ?
(src)="26"> Eine Katze , die aus großer Höhe einen Salto macht ?
(trg)="26.1"> !
(trg)="26.2"> Песи – югарыдан сальто ясап җиргә сикереп төшкәч нинди була .
(src)="27"> Wie wär 's mit einem Spielzeug mit Cola ?
(trg)="27"> Ә уенчык кола турында нәрсә әйтерсез ?
(src)="28"> Eine Cola schießende Spielzeugpistole , die Leute nass macht ?
(trg)="28.1"> Кола белән ата торган уенчык мылтык ?
(trg)="28.2"> Ул кемгәдер сиптерә !
(src)="29.1"> ( Gelächter ) Absurde Ideen sind okay .
(src)="29.2"> Entscheidend ist , dass sie fließen .
(trg)="29"> ( Көлү ) Мәзәк идеяләр – әйбәт кенә , алар башка килен кенә торсыннар
(src)="30"> Und je mehr man produziert , desto eher kommt man auf gute Ideen .
(trg)="30"> Идеяләр ни хәтле күп , шулар арасында бик яхшы идея дә була .
(src)="31.1"> Ein Bürste , zum Beispiel .
(src)="31.2"> Können wir aus einer Zahnbürste ein Spielzeug machen ?
(trg)="31"> Мәсәлән , теш щеткасын уенчык итем буламы ?