# de/ted2020-10362.xml.gz
# mn/ted2020-10362.xml.gz
(src)="1"> Was wäre , wenn ich Ihnen sage , dass Sie sofort etwas tun können , das einen direkten positiven Effekt auf Ihr Gehirn sowie auf Ihre Stimmung und Konzentration hat ?
(trg)="1.1"> Хийсэн даруйдаа таны тархинд эерэг нөлөө үзүүлж чадах тийм зүйл байдаг гэвэл ямар сонсогдож байна ?
(trg)="1.2"> Сэтгэл санаа , анхаарал төвлөрөлтөд хүртэл нөлөөлнө .
(src)="2"> Und dass dies sogar langfristig wirken und Ihr Gehirn vor Erkrankungen wie Depression , Alzheimer oder Demenz , schützen könnte ?
(trg)="2"> Тэр зүйл маань удаан хугацаанд үйлчилж , тархийг сэтгэл гутрал , Альцгеймерийн өвчин гээд сэтгэцийн олдмол өвчнүүдээс сэргийлдэг гэвэл ямар сонсогдож байна ?
(src)="3"> Würden Sie es machen ?
(trg)="3"> Тэгвэл та тэр зүйлийг хийх үү ?
(src)="4"> Ja !
(trg)="4"> Тийм ээ !
(src)="5"> Ich spreche von den immensen Effekten körperlicher Aktivität .
(trg)="5"> Би энд биеийн дасгал хөдөлгөөний үр нөлөөний талаар ярих гэсэн юм .
(src)="6"> Einfach Ihren Körper bewegen hat sofortige , anhaltende und schützende Effekte auf Ihr Gehirn .
(trg)="6"> Биеэ зүгээр л хөдөлгөх нь тархины үйл ажиллагаанд шууд нөлөөлж , урт хугацааны , тархины үйл ажиллагааг хамгаалах үр нөлөө үзүүлдэг байна .
(src)="7"> Und dies kann lebenslang anhalten .
(trg)="7"> Ур үр нөлөө насан туршид үргэлжилж болно .
(src)="8.1"> Ich möchte Ihnen heute eine Geschichte erzählen .
(src)="8.2"> Davon , wie ich als Dozentin für Neurowissenschaften mein Wissen auf diesem Gebiet genutzt habe , um gewissermaßen ein Experiment an mir selbst durchzuführen .
(src)="8.3"> Dabei habe ich herausgefunden , warum Bewegung das Beste ist , was Sie heute für Ihr Gehirn tun können .
(trg)="8.1"> Өнөөдөр би тархи , мэдрэл судлаач профессорын хувьд уг шинжлэх ухааны талаарх мэдлэг , чадвараа ашиглан , биеийн дасгал хөдөлгөөн нь тархины үйл ажиллагаанд эергээр нөлөөлдөг , хамгийн ашиг тустай зүйл болохыг тогтоосон туршилтыг өөрийн биеэрээ хийж үзсэн тухай түүхийг та бүхэнд ярих гэсэн юм .
(trg)="8.2"> Тархи судлаачийн хувьд тархи гэж нэрлэгдэх
(src)="9"> Als Neurowissenschaftlerin weiß ich , dass das Gehirn , dieses Ding , so , wie es heute in unserem Kopf ist , die komplexeste Struktur ist , die wir Menschen kennen .
(trg)="9"> бидний толгой дотор байгаа зүйл бол хүний төрөлхтний мэдэх хамгийн төвөгтэй , маш нарийн бүтэцтэй эрхтэн юм .
(src)="10"> Aber es ist eine Sache , über das Gehirn zu sprechen , und etwas ganz anderes , es zu sehen .
(trg)="10"> Гэхдээ ярих нэг хэрэг , харин өөрийн нүдээр харах өөр хэрэг шүү дээ .
(src)="11"> Hier ist ein echtes , konserviertes Gehirn .
(trg)="11"> Энэ бол хүний жинхэнэ тархи байна .
(src)="12"> Es soll die beiden Bereiche veranschaulichen , um die es heute geht .
(trg)="12"> Энд бидний өнөөдөр ярилцах хоёр чухал хэсгийг үзүүлье .
(src)="13.1"> Der erste Bereich ist der präfrontale Cortex , direkt hinter der Stirn .
(src)="13.2"> Wesentlich für Dinge wie Entscheiden , Aufmerksamkeit und Ihre Persönlichkeit .
(trg)="13"> Эхнийх болох духны хойно байрлах урд тархины салбан нь шийдвэр гаргах , анхаарал төвлөрөх үйлдэл болон хүний зан авирт нөлөөлдөг .
(src)="14"> Der zweite Bereich sitzt im Temporallappen .
(trg)="14"> Хоёр дахь чухал хэсэг бол энд үзүүлсэн тархины түр зуурын дэлбээ юм .
(src)="15.1"> Sie haben zwei Temporallappen , einen rechten und einen linken .
(src)="15.2"> Tief im Temporallappen befindet sich eine Struktur , die wesentlich dazu beiträgt , Fakten und Ereignisse neu im Langzeitgedächtnis abspeichern zu können .
(trg)="15.1"> Баруун , зүүн тархи тус бүр нэг нэг түр зуурын дэлбээтэй байдаг .
(trg)="15.2"> Энэ хэсгийн гүнд урт хугацааны ой санамжийг шинээр бий болгох , хадгалах үйлдлийг хариуцдаг чухал хэсэг байдаг .
(src)="16"> Diese Struktur heißt Hippocampus .
(trg)="16"> Үүнийг гиппокамп гэж нэрлэдэг .
(src)="17"> Mich hat der Hippocampus immer schon fasziniert .
(trg)="17"> Гиппокамп миний сонирхлыг үргэлж татдаг байсан .
(src)="18"> Wie kann es sein , dass ein so kurzes Ereignis , wie zum Beispiel Ihr erster Kuss oder der Moment , als Ihr erstes Kind geboren wurde , eine Erinnerung schaffen kann , die das Gehirn verändert und die lebenslang fortbesteht ?
(trg)="18"> Хормын төдий болоод өнгөрсөн зарим үйл явдал , жишээ нь анхны үнсэлт , анхны хүүхэд чинь төрсөн мөч , тархийг чинь өөрчилж чадахуйц ой санамж болон үлдэж , насан туршид чинь мартагддаггүй юм бол ?
(src)="19"> Genau das will ich verstehen .
(trg)="19"> Үүнийг би ойлгохыг хүссэн юм .
(src)="20"> Anfangs wollte ich die Aktivität einzelner Gehirnzellen im Hippocampus messen , während Versuchspersonen neue Erinnerungen bilden .
(trg)="20"> Шинэ ой санамж үүсэх явцад гиппокампын эс бүрийн идэвхжилтийн үйл явцыг бичиж авахыг хүссэн юм .
(src)="21"> Und so entschlüsseln , wie durch die kurzen elektrischen Signale , mit denen Nervenzellen untereinander kommunizieren , entweder eine neue Erinnerung entsteht oder eben nicht .
(trg)="21"> Ялангуяа ямар үед тархины эс нь хоорондоо холбогдохдоо цахилгаан идэвхжилт үүсгэж , шинэ ой санамж үүсгэж эсвэр үүсгэхгүй байгааг судлахыг хүссэн .
(src)="22"> Doch dann habe ich etwas für die Wissenschaft Ungewöhnliches getan .
(trg)="22"> Харин хэдэн жилийн өмнө би эрдэмтэн хүнээс гарамгүй шийдвэр гаргасан .
(src)="23"> Als Lehrstuhlinhaberin für Neurowissenschaften habe ich mich entschieden , mein Forschungsprogramm komplett zu wechseln .
(trg)="23"> Тархи судалгааны профессор би судалгааныхаа сэдвийг солихоор шийдсэн юм .
(src)="24.1"> Denn mir war etwas so Erstaunliches begegnet , das möglicherweise so viele Leben verändern kann .
(src)="24.2"> Ich musste es studieren .
(trg)="24"> Маш олон хүний амьдралыг өөрчилж чадах гайхамшигтай зүйлтэй учирсан маань ийм шийдвэр гаргахад хүргэсэн .
(src)="25"> Ich habe die gehirnverändernden Effekte von Bewegung entdeckt und selbst erlebt .
(trg)="25"> Дасгал хөдөлгөөн тархинд хэрхэн нөлөөлдөг болохыг тогтоож , өөр дээрээ мэдэрсэн юм .
(src)="26"> Und das ganz unbeabsichtigt .
(trg)="26"> Үүнийг би тун санамсаргүй байдлаар олж тогтоосон .
(src)="27"> Es war am Gipfel meiner Forschung über das Gedächtnis , Daten strömten ein und ich wurde mit meinen Forschungen zum Gedächtnis zunehmend bekannter .
(trg)="27"> Ой санамжийн талаар хийж буй миний ажил ид дундаа буцалж , тоо баримт дунд умбаж , энэ салбартаа л нэр хүндтэй эрдэмтний нэгд тооцогдох болсон юм .
(src)="28"> Wissenschaftlich lief es großartig für mich .
(trg)="28.1"> Гайхалтай сайхан байлаа .
(trg)="28.2"> Ажлын хувьд үнэхээр тийм байсан .
(src)="29"> Aber wenn ich den Kopf aus meiner Labortür steckte , fiel mir etwas auf .
(trg)="29"> Гэхдээ өрөөнөөсөө толгой цухуйлган гадагшаа харахад нэг зүйлийг олж анзаарсан .
(src)="30"> Ich hatte keinerlei Sozialleben .
(trg)="30"> Надад хувийн амьдрал байсангүй .
(src)="31"> Ich habe zu viel Zeit mit diesen Gehirnzellen verbracht , allein , in einem dunklen Raum .
(trg)="31"> Би харанхуй өрөөнд тархины эс юу хэлэхийг сонсон суухад хамаг цаг заваа зарцуулж байлаа .
(src)="32"> ( Lachen ) Ich hatte keinerlei Bewegung .
(trg)="32"> ( Инээд ) Би хөдөлгөөний дутагдалд орсон байсан .
(src)="33"> Ich hatte über 11 Kilo zugenommen .
(trg)="33"> Би 11 кг нэмсэн байсан .
(src)="34"> Und wirklich , ich habe Jahre gebraucht , bis ich bemerkte , dass es mir schlecht ging .
(trg)="34"> Гэхдээ аз жаргалгүй нэгэн болж хувирснаа ойлгохын тулд олон жил зарцуулсан даа .
(src)="35"> Und das passte mir nicht .
(trg)="35"> Ийм байж болохгүй гэж шийдлээ .
(src)="36"> Da machte ich einen Wildwasser-Ausflug , allein , ich war ja ohne Sozialkontakte .
(trg)="36"> Найз нөхөдгүй хүн чинь ганцаараа голын завин аялалд бүртгүүллээ .
(src)="37"> Ich kam zurück -- ( Lachen ) und dachte : " Oh Gott , ich war die Schwächlichste auf diesem Ausflug . "
(trg)="37.1"> Аяллаас буцаж ирээд -- ( Инээд ) " Бурхан минь !
(trg)="37.2"> Аялагчдаас хамгийн сул дорой нь би байж " хэмээн бодлоо .
(src)="38"> Und da ich fasste einen Vorsatz :
(trg)="38"> Ингээд өмнөө зорилго тавьсан юм .
(src)="39"> " Ich werde nie wieder die Schwächlichste beim Wildwasser sein . "
(trg)="39"> " Завин аялалд дахиж гарвал хамгийн сул дорой нь болохгүй юм шүү ! " гэж өөртөө амлалаа .
(src)="40"> Darum bin ich ins Fitnessstudio gegangen .
(trg)="40"> Фитнест явж эхэллээ .
(src)="41"> Als typische Perfektionistin richtete ich meinen ganzen Ehrgeiz darauf , alle Trainingskurse im Studio zu besuchen .
(trg)="41"> А-төрлийн зан төлөв дээрээ төвлөрч , фитнесээ аль болох таслахгүй явахыг хичээх болов .
(src)="42"> Ich habe alles ausprobiert .
(trg)="42"> Олон зүйл туршиж үзсээн .
(src)="43.1"> Ich ging zum Kickboxen , Tanzen , Yoga , Step-Aerobic .
(src)="43.2"> Zuerst war es sehr anstrengend .
(trg)="43.1"> Кикбокс , бүжиг , иог , степээр хичээллэх болов .
(trg)="43.2"> Эхэндээ маш хэцүү байсан .
(src)="44"> Aber nach jedem schweißtreibenden Training erlebte ich einen großen Energie- und Stimmungsschub .
(trg)="44"> Яваандаа хөлс урсгасан дасгалы болгоны дараа сэтгэл санаа тайвширч , биеийн эрч хүч нэмэгдэж байгааг анзаарах болсон .
(src)="45"> Und darum blieb ich dabei und ging weiter hin .
(trg)="45"> Ийм болохоор фитнесээ таслахгүй яваад л байлаа .
(src)="46"> Allmählich fühlte ich mich kräftiger .
(trg)="46"> Илүү эрч хүчийг мэдэрч эхлэв .
(src)="47"> Es ging mir zunehmend besser und ich bin sogar die 11 Kilo losgeworden .
(trg)="47"> Сэтгэл санаа ч сайжирч , буцаад 11 кг турлаа .
(src)="48"> Nach anderthalb Jahren regelmäßigen Trainings fiel mir etwas auf , was mich wirklich stutzig werden ließ .
(trg)="48"> Байнгын дасгал хөдөлгөөн дунд ийм байдлаар нэг жил хагасын хугацаа өнгөрөхөд нэг зүйл өөрийн эрхгүй анзаарагдах болов .
(src)="49.1"> Ich saß am Schreibtisch und schrieb einen Forschungsantrag .
(src)="49.2"> Und mir ging ein Gedanke durch den Kopf , den ich zuvor noch nie gehabt hatte .
(trg)="49"> Ажлын ширээнийхээ ард судалгааны ажлын төслөө бичиж суухад өмнө нь огт орж ирж байгаагүй бодлууд толгойд орж ирэх болсон .
(src)="50"> Der Gedanke war : " Oh , das Antrag schreiben läuft ja echt gut heute . "
(trg)="50"> Жишээ нь , " Пөөх , өнөөдөр ч санхүүжилтийн төсөл маань сайхан явж байна даа . "
(src)="51"> Und alle -- ( Lachen ) die Wissenschaftler lachen immer , wenn ich das sage , denn Anträge zu schreiben geht nie leicht .
(trg)="51.1"> Бүх эрдэмтэд ( Инээд ) Тийм ээ , бүх эрдэмтэд үүнийг сонсоод инээдэг юм .
(trg)="51.2"> Санхүүжилтийн төсөл хэзээ ч амар байдаггүй .
(src)="52.1"> Es ist so schwierig .
(src)="52.2"> Man sucht händeringend nach der Idee , die viel Geld einbringt .
(trg)="52"> Сая саяын санхүүжилт авч чадах чинээний төсөл бичих гэж бид чинь үсээ зулгаана шүү дээ .
(src)="53"> Doch ich merkte , dass das Schreiben des Projektantrags so gut lief , weil ich mich besser und länger konzentrieren konnte als früher .
(trg)="53.1"> Гэвч төсөл маань торох юмгүй явж байлаа .
(trg)="53.2"> Яагаад гэвэл би өмнөхөөсөө илүү урт хугацаанд анхаарлаа төвлөрүүлж чадах болсон байв .
(src)="54"> Und mein eigenes Langzeitgedächtnis , wie ich es ja auch im Labor erforschte , schien sich verbessert zu haben .
(trg)="54"> Ингээд миний судалж байсан урт хугацааны ой санамжийг өөр дээрээ илүү сайн харж , судалж чадах мэт санагдав .
(src)="55"> Und in dem Moment wurde es mir klar .
(trg)="55"> Ингэж л би шийдлийг олсон юм .
(src)="56"> Vielleicht veränderte das Fitnesstraining , das Teil meines Lebens geworden war , mein Gehirn .
(trg)="56"> Магадгүй өнгөрсөн хугацаанд амьдралынхаа хэвшил болгож чадсан дасгал хөдөлгөөн тархийг маань өөрчлөв үү ?
(src)="57"> Vielleicht hatte ich unbewusst ein Experiment an mir selbst gemacht .
(trg)="57"> Магадгүй би өөрөө ч мэдэлгүй өөр дээрээ туршилт хийж байв уу ?
(src)="58"> Als neugierige Wissenschaftlerin durchsuchte ich die Fachliteratur nach den Effekten von Bewegung auf das Gehirn .
(trg)="58"> Ингээд эрдэмтний сониуч зангаар биеийн дасгал хөдөлгөөн тархинд хэрхэн нөлөөлдөг тухай хэвлэж нийтлүүлсэн ажлуудыг ухаж үзлээ .
(src)="59"> Dabei fand ich eine wachsende Zahl von spannenden Publikationen , die meine Beobachtungen bestätigte .
(trg)="59"> Өөрийн биеэр мэдэрч байсан бүгдийг ямар ч зөрүүгүй тодорхой бичсэн байхыг олон эх сурвалжаас олж үзсэн юм .
(src)="60"> Bessere Stimmung , mehr Energie , besseres Gedächtnis und Aufmerksamkeit .
(trg)="60"> Сэтгэл санаа тайвшрах , эрч хүч , ой санамж , анхаарал нэмэгдэх гээд бүгд байлаа .
(src)="61"> Je mehr ich darüber erfahren habe , umso klarer wurde mir , wie wirksam Bewegung ist .
(trg)="61"> Энэ талаар гүнзгийрүүлэн судлах тусам дасгал хөдөлгөөн ямар чухал болохыг ухаарсан .
(src)="62"> Das brachte mich schließlich zu der großen Entscheidung , meinen Forschungsschwerpunkt komplett neu auszurichten .
(trg)="62"> Ингэж л би судалгааныхаа ажлын сэдвийг солих маш том шийдвэр гаргахад хүрсэн юм даа .
(src)="63.1"> Und jetzt , nach einigen Jahren intensiver Forschungsarbeit , bin ich zu folgendem Schluss gekommen : Bewegung ist das effektivste Mittel , um das Gehirn positiv zu verändern .
(src)="63.2"> Dafür gibt es drei Gründe .
(trg)="63.1"> Өнөөг хүртэл өнгөрсөн 7 жилийн турш асуултын хариуг хайсны эцэст би доорх дүгнэлтэд хүрсэн : Дасгал хөдөлгөөн хийх нь тархины үйл ажиллагаанд нөлөөлж чадах хамгийн үр дүнтэй арга юм .
(trg)="63.2"> Энэ нь дараах 3 шалтгаантай .
(src)="64"> Erstens : Bewegung wirkt sofort auf das Gehirn .
(trg)="64"> Нэгт , үр дүн нь тэр даруй гардаг .
(src)="65"> Schon eine einzige Trainingseinheit erhöht das Niveau von Neurotransmittern wie Dopamin , Serotonin und Noradrenalin .
(trg)="65"> Дасгал хийж эхлэхэд л нейро дамжуулагч болох допамин , серотонин , норадреналины түвшин шууд нэмэгддэг .
(src)="66"> Direkt nach dem Training führt dies zu einem Stimmungsanstieg , wie ich es erlebt habe .
(trg)="66.1"> Тийм болохоор дасгалын дараа сэтгэл санаа өөдрөг болдог байна .
(trg)="66.2"> Би ч үүнийг мэдэрсэн .
(src)="67"> Mein Labor zeigte , dass schon ein einzelnes Training die Aufmerksamkeitsleistung verbessern kann und dass dieser Effekt wenigstens zwei Stunden anhält .
(trg)="67"> Лабораторийн судалгаагаар нэг удаа дасгал хийхэд анхаарал төвлөрөх чадвар сайжирч , багадаа 2 цагаар илүү төвлөрөх боломжтой болдог нь тогтоогдсон .
(src)="68.1"> Studien haben zudem gezeigt , dass schon eine einzelne Trainingseinheit die Reaktionszeiten verbessert .
(src)="68.2"> Das bedeutet , Sie können bei Starbucks den Becher , der von der Theke fällt , schneller auffangen .
(src)="68.3"> Und das ist wirklich sehr wichtig .
(trg)="68.1"> Гуравт , судалгаагаар дасгал хийх нь хариу үйлдэл үзүүлэх чадварыг нэмэгдүүлдгийг тогтоосон .
(trg)="68.2"> Юу гэсэн үг вэ гэхээр , та тавиур дээрээс унаж буй цаасан аягатай кофегоо барьж авч чадна гэсэн үг юм .
(trg)="68.3"> Энэ чинь маш чухал шүү дээ .
(src)="69"> ( Lachen ) Aber diese sofortigen Effekte zeigen sich nur direkt nach dem Training .
(trg)="69"> ( Инээд ) Гэхдээ эдгээр нөлөө нь түр зуурынх байдаг тул удахгүй алга болчихдог .
(src)="70"> Sie sollten es so machen wie ich : Ihre Bewegungsgewohnheiten ändern und Ihr Herz- und Atmungssystem stärken , wenn Sie langfristige Effekte wollen .
(trg)="70.1"> Иймд миний хийснийг дагахыг зөвлөе .
(trg)="70.2"> Дасгалын хэмнэлээ байн байн өөрчилж , ачааллаа алгуур нэмэгдүүлбэл нөлөө нь урт хугацаанд хадгалагдах болно .
(src)="71"> Diese Effekte sind von Dauer , da Training die Anatomie , Physiologie und Funktion des Gehirns verändert .
(trg)="71"> Нөлөө нь урт хугацаанд үргэлжилдэг шалтгаан нь дасгал хөдөлгөөн нь тархины бүтэц , зохион байгуулалт , үйл ажиллагааг өөрчилж байдагтай холбоотой .
(src)="72"> Beginnen wir mit meiner Lieblingsregion im Gehirn , dem Hippocampus .
(trg)="72"> Миний хамгийн дуртай сэдэв болох гиппокампын талаар ярилцъя .
(src)="73"> Der Hippocampus -- Bewegung produziert tatsächlich ganz neue Gehirnzellen im Hippocampus , die ihn vergrößern und das Langzeitgedächtnis verbessern .
(trg)="73.1"> Гиппокамп нь дасгал хөдөлгөөн хийхэд тархины эсийг шинээр төрүүлж байдаг .
(trg)="73.2"> Тархины эс нэмэгдсэнээр гиппокампын хэмжээ нэмэгдэж , урт хугацааны ой санамж сайжирдаг байна .
(src)="74"> Das gilt für Sie wie für mich .
(trg)="74"> Энэ нь бүх хүмүүсийн хувьд адилхан .
(src)="75"> Zweitens : Der häufigste Befund in neurowissenschaftlichen Studien zu den Effekten langfristigen Trainings ist eine verbesserte Aufmerksamkeit , was auf dem präfrontalen Kortex beruht .
(trg)="75"> Хоёрт , тархины судалгаагаар баттай тогтоогдсон нэг зүйл бол урт хугацаанд дасгал хөдөлгөөн хийх нь анхаарал төвлөрлийн хэсэг болох урд тархины салбангийн функцыг сайжруулдаг .
(src)="76"> Sie werden nicht nur konzentrierter und aufmerksamer , sondern das Volumen des Hippocampus nimmt ebenso zu .
(trg)="76"> Таны анхаарал төвлөрөлт сайжраад зогсохгүй гиппокампын хэмжээ нэмэгддэг байх нь .
(src)="77"> Schließlich bewirkt Training nicht nur kurzfristige Stimmungseffekte , sondern diese halten auch lange an .
(trg)="77"> Эцэст нь , сэтгэл санаа тэр даруй сайжрах төдийгүй энэ удаан хугацаанд хадгалагддаг .
(src)="78"> Die Neurotransmitter für eine gute Stimmung erhöhen sich langfristig .
(trg)="78"> Сэтгэл санаанд эергээр нөлөөлдөг бодисын түвшинг урт хугацаанд нэмэгдүүлдэг байна .
(src)="79"> Doch die wesentlichste Veränderung , die Bewegung bewirkt , ist der Schutzeffekt für Ihr Gehirn .
(trg)="79"> Гэхдээ дасгал хөдөлгөөний хамгийн том ашиг тус нь тархийг хамгаалах нөлөө байдаг байна .
(src)="80"> Stellen Sie sich das Gehirn dabei wie einen Muskel vor .
(trg)="80"> Тархийг булчин гэж бодох хэрэгтэй .
(src)="81"> Je mehr Sie trainieren , desto größer und stärker werden Ihr Hippocampus und der präfrontale Cortex .
(trg)="81"> Дасгал хийх тусам гиппокамп болон урд тархины салбан улам томорч , хүчирхэг болдог .
(src)="82"> Warum ist das wichtig ?
(trg)="82"> Энэ яагаад чухал гэж ?
(src)="83"> Weil der präfrontale Cortex und der Hippocampus am anfälligsten für neurodegenerative Krankheiten und den normalen altersbedingten Abbau kognitiver Fähigkeiten sind .
(trg)="83"> Яагаад гэвэл урд тархины салбан , гиппокамп нь тархины эмгэг болон хөгшрөлтөөс үүдэлтэй эмгэгүүдэд хамгийн хурдан автдаг байна .
(src)="84.1"> Mit mehr Bewegung in Ihrem Leben werden Sie Demenz oder Alzheimer zwar nicht heilen können .
(src)="84.2"> Doch Sie werden damit Hippocampus und präfrontalen Cortex erheblich vergrößern und stärken , sodass mehr Zeit bleibt , bis diese Krankheiten tatsächlich Effekte zeigen .
(trg)="84.1"> Амьдралынхаа турш дасгал хөдөлгөөн хийх нь сэтгэцийн олдмол өвчин , эсвэл Альцгеймерийг анагааж чадахгүй л дээ .
(trg)="84.2"> Гэхдээ дасгалын үр дүнд гиппокамп , урд тархины салбан илүү том , хүчтэй болж өвчинд нэрвэгдэхээс сэргийлж чадна .
(src)="85"> Deshalb könnte man Bewegung als ultimative Altersvorsorge für Ihr Gehirn bezeichnen .
(trg)="85"> Хүн нас дээр гараад тэтгэврээрээ амьдрах гэж одооноос хуримтлуулдагтай адил дасгал хөдөлгөөн хожмоо тархинд тус болдог .
(src)="86"> Und das sogar noch kostenlos .
(trg)="86"> Дээрээс нь үнэгүй болохоор бүр ч сайн .
(src)="87"> An dieser Stelle des Vortrags werde ich oft gefragt : " Wendy , das ist sehr interessant , jetzt möchte ich nur noch wissen ,
(trg)="87.1"> Яриа энд хүрэх мөчид хүн болгон " Вэнди , энэ чинь үнэхээр сонирхолтой юм .
(trg)="87.2"> Гэхдээ ганцхан зүйлийг л мэдэж авмаар байна .
(src)="88"> wie viel Bewegung ich mindestens brauche , um das alles zu erreichen " .
(trg)="88"> Энэ бүх өөрчлөлтийг мэдрүүлэх дасгал хөдөлгөөний хамгийн бага хэмжээг л хэлээд өгөөч " гэж асуудаг .
(src)="89"> ( Lachen ) Ich will Ihnen auch diese Frage beantworten .
(trg)="89"> ( Инээд ) Энэ асуултад чинь ч гэсэн хариулт өгье .
(src)="90"> Das Gute ist , Sie müssen kein Triathlet werden , um diese Effekte zu haben .
(trg)="90"> Сайн мэдээ гэвэл өөрчлөлтийг мэдрэхийн тулд триатлоны тамирчин байх хэрэггүй .
(src)="91"> Als Daumenregel sollte man drei bis vier Mal wöchentlich trainieren , jeweils mindestens 30 Minuten , wobei aerobes Training dabei sein sollte .
(trg)="91.1"> Гол санах зүйл бол долоо хоногт 3-4 удаа , хамгийн багадаа 30 минутаар хичээллэх хэрэгтэй .
(trg)="91.2"> Аэробекийн дасгалыг хуваарьтаа заавал оруулаарай .
(src)="92"> Das heißt , die Herzfrequenz zu erhöhen .
(trg)="92"> Ингэж зүрхэнд ачаалал өгөх хэрэгтэй .
(src)="93"> Sie müssen auch nicht ins Fitnessstudio gehen und teure Mitgliedsbeiträge bezahlen .
(trg)="93"> Бас нэг сайн мэдээ гэвэл заавал фитнесийн үнэтэй гишүүнчлэлд хамрагдах шаардлагагүй .
(src)="94"> Erweitern Sie Ihr Powerwalking um eine Extrarunde .
(trg)="94"> Явдаг замаасаа нэг илүү блокийг эрч хүчтэйхэн тойрч алх .
(src)="95"> Wenn es Stufen gibt , nehmen Sie die Stufen .
(trg)="95"> Шат харагдвал шатаар өгс .
(src)="96"> Und Power-Staubsaugen kann so gut sein wie die Aerobic-Stunde , die das Studio anbietet .
(trg)="96"> Тоос соруулагчийг бариад гэрээ цэвэрлэх хүртэл фитнест ордог аэробикийн хичээлийг орлож чадна .
(src)="97"> Mein Weg hat mich vom Gedächtnispionier zum Bewegungsforscher gemacht .
(trg)="97"> Ингээд би ой санамж судлаачаас дасгал хөдөлгөөний хайгуулчин боллоо .
(src)="98.1"> Von den innersten Mechanismen des Gehirns zur Erforschung dessen , wie Training das Funktionieren unseres Gehirns verbessern kann .
(src)="98.2"> Mein aktuelles Forschungsziel ist , über die Daumenregel von eben -- drei bis vier Mal pro Woche , 30 Minuten -- hinauszukommen .
(trg)="98.1"> Тархи хамгийн жижиг эд эсийн түвшинд хэрхэн ажилладгийг судалдаг байснаа дасгал хөдөлгөөн тархинд хэрхэн нөлөөлдөг болохыг ойлгохыг хүсэх болов .
(trg)="98.2"> Одоо миний хийж байгаа судалгааны зорилго бол долоо хоногт 3-4 удаа дасгал хий гэдэг ерөнхий дүрмийг аль болох нарийвчлахыг хүсэж байгаа .
(src)="99.1"> Ich möchte das optimale , individuelle Trainingsprogramm finden .
(src)="99.2"> Für Sie , für Ihr Alter , Ihren Fitnessgrad , Ihren genetischen Hintergrund .
(src)="99.3"> Das Ziel ist , kurzfristige Trainingseffekte zu maximieren und Ihr Gehirn auch darüber hinaus bestmöglich für den Rest Ihres Lebens zu stärken und zu schützen .
(trg)="99.1"> Зөвхөн танд зориулан , таны нас , биеийн байдал , удамшлын онцлогт тохирсон дасгал хөдөлгөөний хуваарийг боловсруулдаг болохыг хүсч байна .
(trg)="99.2"> Ингэж чадвал дасгалын үр дүн нэмэгдэж , тархины үйл ажиллагаа сайжирч , үлдсэн амьдралынхаа турш тархиа хамгаалах болно .
(src)="100"> Aber es ist eine Sache , über Bewegung zu sprechen und eine andere , es zu tun .
(trg)="100"> Дасгал хөдөлгөөний талаар ярих нэг хэрэг , харин хийх нь өөр хэрэг шүү дээ .