# de/ted2020-1003.xml.gz
# kk/ted2020-1003.xml.gz
(src)="1"> Heute möchte ich mit Ihnen über ethnische Konflikte und Bürgerkriege sprechen .
(trg)="1"> Бүгін мен этностық конфликт және азаматтық соғыс туралы айтамын .
(src)="2"> Normalerweise sind das nicht gerade erheiternde Themen und sie bringen gewöhnlich auch nicht die Art von guten Neuigkeiten hervor , um die es in dieser Konferenz gehen soll .
(trg)="2"> Әдетте бұлар қызық тақырып емес , оның үстіне бұлар бұл конференция тақырыбы аясында жағымды жаңалық та тудырмайды .
(src)="3"> Und dennoch gibt es heutzutage nicht nur wenigstens ein paar gute Neuigkeiten über eine geringere Anzahl solcher Konflikte zu berichten , als noch vor zwei Jahrzehnten , aber was vielleicht noch wichtiger ist , ist die Tatsache , dass wir auch viel besser verstehen , was getan werden kann , um die Zahl ethnischer Konflikte und Bürgerkriege und das Leid , das sie zufügen weiter zu reduzieren .
(trg)="3"> Дегенмен , жағымды жаңалық та жоқ емес , бүгінде мұндай конфликтілер саны жиырма жыл бұрынғыдан әлдеқайда аз , бірақ , бәлкім ең маңыздысы – біз этностық конфликтілер мен соғыс санын азайтып , олардың тауқыметін жеңілдету үшін не істеу керектігін жақсырақ түсіне бастадық .
(src)="4"> Drei Aspekte stechen hervor : Führungsverhalten , Diplomatie und institutionelle Gestaltung .
(trg)="4"> Үш жайт маңызды : басшылық , дипломатия және институционалдық құрылым .
(src)="5"> Worauf ich mich in meinem Vortrag konzentrieren werde , ist , warum sie bedeutsam sind , wie sie bedeutsam sind und was wir alle tun können , um sicherzustellen , dass sie auch weiterhin auf eine richtige Weise bedeutsam sind , das heißt , wie wir alle dazu beitragen können , diese Fähigkeiten von lokalen und globalen Führungspersonen zu entwickeln und zu verbessern , um Frieden zu schließen und dafür zu sorgen , dass er andauert .
(trg)="5.1"> Баяндамамда бұлардың неге және қаншалық маңызды екенін және олар маңызын жоғалтпауы үшін біздің не істей алатынымызды айтпақпын .
(trg)="5.2"> Яғни , біз бәріміз аймақтық және әлемдік лидерлердің бейбітшілікті орнатып , оны баянды ете алу қабілетін қалай арттыра алатынымызды айтпақпын .
(src)="6"> Aber fangen wir ganz von vorne an .
(trg)="6"> Бәрін басынан бастайық .
(src)="7"> Bürgerkriege sorgen seit nunmehr vielen Jahrzehnten für Schlagzeilen und vor allem ethnische Konflikte waren fast immer gegenwärtig , als eine bedeutsame , internationale Bedrohung der Sicherheit .
(trg)="7.1"> Азаматтық соғыс ондаған жылдар бойы басты ақпарат болып келеді .
(trg)="7.2"> Әсіресе этностық конфликтілер халықаралық қауіпсіздікке қатер деп сипатталып келеді .
(src)="8"> Seit beinahe zwei Jahrzehnten sind die Nachrichten schlecht und die Bilder unvergesslich .
(trg)="8"> Осыдан жиырма жыл бұрын жаңалық жағымсыз , ал суреттер сұмдық болатын .
(src)="9"> In Georgien , nach Jahren des Stillstandes , sind wir im August 2008 Zeugen eines umfassenden Wiederanstiegs der Gewalt geworden .
(trg)="9.1"> Жылдар бойғы текетірестен соң Грузияда жаппай зорлық-зомбылық басталды .
(trg)="9.2"> 2008 жылғы тамызда .
(src)="10"> Dieser ist rasch zu einem fünftägigen Krieg zwischen Russland und Georgien eskaliert , aus dem Georgien geteilter als zuvor hervorkam .
(trg)="10"> Ушығып , Грузия мен Ресей арасындағы бес күндік соғысқа ұласты , бұл Грузияны тіпті бөлшектеп жіберді .
(src)="11"> In Kenia haben die umstrittenen Präsidentschaftswahlen 2007 – wir haben gerade davon gehört – rasch zu einem hohen Ausmaß an interethnischer Gewalt geführt und zur Tötung und Vertreibung Tausender von Menschen .
(trg)="11"> Кенияда 2007 жылғы даулы президент сайлауы бұл туралы тек естігеніміз бар , тез арада этносаралық қақтығысқа , мыңдаған адамның өлімі мен босып кетуіне әкеп соқты .
(src)="12"> In Sri Lanka erreichte 2009 ein jahrzehntelanger Bürgerkrieg zwischen der Minderheit der Tamilen und der Sinhala-Mehrheit seinen blutigen Höhepunkt , nachdem seit 1983 geschätzte 100.000 Menschen getötet worden waren .
(trg)="12"> Шри-Ланкада аз санды тамильдер мен саны көп сингалдар арасындағы ондаған жылға созылған соғыс 2009 жылы қанды қырғынға ұласты , 1983 жылдан бері мұнда 100 мыңға жуық адам опат болған .
(src)="13"> In Kirgisistan , ereignete sich allein schon innerhalb der letzten paar Wochen ein beispielloses Ausmaß an Gewalt zwischen ethnischen Kirgisten und ethnischen Usbeken .
(trg)="13"> Қырғызстанда соңғы бірер аптаның ішінде қырғыз ұлты мен өзбек ұлтының арасында бұрын болмаған деңгейде қақтығыс болды .
(src)="14"> Hunderte wurden getötet und mehr als 100.000 vertrieben , darunter viele ethnische Usbeken , die ins benachbarte Usbekistan flohen .
(trg)="14"> Жүздеген адам өлді , 100 мыңнан астамы босып кетті , соның ішінде көп өзбек көрші орналасқан Өзбекстанға қарай қашты .
(src)="15"> Im Nahen Osten dauert der Konflikt zwischen Israelis und Palästinensern unvermindert an und es wird immer nur noch schwieriger , zu erkennen , wie , einfach nur wie eine mögliche , nachhaltige Lösung erreicht werden kann .
(trg)="15"> Таяу Шығыста израиль-палестина конфликтісінің бітетін түрі жоқ , әрі оны түбірімен шешудің жолдарын табу күннен күнге қиындап барады .
(src)="16"> Darfur mag sich aus den Schlagzeilen verabschiedet haben , aber die Tötungen und die Vertreibungen dort dauern ebenfalls an und das schiere menschliche Elend , das daraus hervorgeht ist sehr schwer zu ergründen .
(trg)="16"> Дарфур басты жаңалық қатарынан түсті , бірақ онда кісі өлтіру , бас сауғалап қашу әлі жалғасып жатыр , ондағы адамдардың ауыр тауқыметін айтып жеткізу қиын .
(src)="17"> Und im Irak , schlussendlich , ist Gewalt wieder auf dem Vormarsch und das Land steht immer noch vor der Aufgabe , eine Regierung zu bilden , vier Monate nach den letzten Parlamentswahlen .
(trg)="17"> Ал , Иракта қантөгіс қайта өршіді , ал соңғы парламент сайлауынан бері төрт-ақ ай өткен бұл ел әлі үкіметін жасақтаған да жоқ .
(src)="18"> Aber Augenblick mal , dieser Vortrag soll von den guten Nachrichten handeln .
(trg)="18"> Бірақ , мұнда жақсы жаңалық айтуға келдім ,
(src)="19"> Sind dies also nun die Bilder der Vergangenheit ?
(trg)="19"> Сонымен , бұлар – бұрынғының суреттері ме ?
(src)="20"> Nun , ungeachtet der bedrückenden Fotos aus dem Nahen Osten , aus Darfur , aus dem Irak , oder anderswo , gibt es einen längerfristigen Trend , der wirklich einige gute Neuigkeiten mit sich bringt .
(trg)="20"> Иә , Таяу Шығыс пен Ирактың , Дарфурдың және басқалардың сұрықсыз суреттерін қоспағанда , ұзақмерзімді тренд тұрғысынан жақсы жаңалықтар бар .
(src)="21"> Während der letzten zwei Jahrzehnte , seit dem Ende des Kalten Krieges , gab es insgesamt einen Rückgang in der Anzahl der Bürgerkriege .
(trg)="21"> Қырғиқабақ соғыс біткен жиырма жыл ішінде азаматтық соғыстардың жалпы саны азайып келеді .
(src)="22"> Im Vergleich zu dem Hoch in den frühen 1990er Jahren , als um die 50 solcher Bürgerkriege im Gange waren , haben wir heute 30 Prozent solcher Konflikte weniger .
(trg)="22"> 1990-жылдардың басында 50 шақты соғыс жүріп жатқан болса , қазір мұндай конфликтілер саны 30 пайызға азайған .
(src)="23"> Die Anzahl der Menschen , die in Bürgerkriegen getötet werden ist heute ebenfalls viel geringer , als sie es noch vor zehn , zwanzig Jahren war .
(trg)="23"> Азамат соғыстарында қаза тапқандар саны да он , жиырма жыл бұрынғымен салыстырғанда едәуір азайған .
(src)="24"> Dieser Trend ist jedoch weniger eindeutig .
(trg)="24"> Бірақ бұл трендтің екі қыры бар .
(src)="25"> Die höchste Zahl an Toten auf dem Schlachtfeld wurde zwischen 1998 und 2001 verzeichnet , als jährlich etwa 80,000 Soldaten , Polizisten und Rebellen getötet wurden .
(trg)="25.1"> Майдан даласында ең көп адам шығыны 1998-2001 жылдар аралығында тіркелген .
(trg)="25.2"> Ол кезде жылына 80 мыңдай солдат , полицей мен жасақ қырылған .
(src)="26"> Die niedrigste Zahl an getöteten Kriegsteilnehmern ist 2003 aufgetreten , mit nur 20,000 Getöteten .
(trg)="26"> Жауынгерлер ең аз өлген жыл – 2003 жыл , сол жылы 20 мың адам қаза тапты .
(src)="27"> Trotz des Auf und Abs seitdem weist der allgemeine Trend -- und das ist der wichtige Teil – für die vergangenen zwei Jahrzehnte ganz klar nach unten .
(trg)="27"> Содан бері жоғары-төмен құбылғанымен , жалпы тренд және ең маңызды жайт соңғы жиырма жылда көрсеткіштер төмендеп келеді .
(src)="28"> Die Neuigkeiten was zivile Opfer angeht , sind ebenfalls weniger schlimm als früher .
(trg)="28"> Бейбіт адамдар шығыны туралы ақпарлар да бұрынғыдай өте нашар емес .
(src)="29"> Von über 12,000 Zivilisten die 1997 und 1998 vorsätzlich in Bürgerkriegen getötet wurden stehen wir nun , ein Jahrzehnt später bei 4,000 .
(trg)="29"> 1997-1998 жылдары 12 мың бейбіт тұрғын қасақана өлтірілген болса , он жылдан кейін бұл сан 4 мыңға дейін азайған .
(src)="30"> Die bedeutet einen Rückgang um 2 / 3 .
(trg)="30"> Яғни , үштен екіге азайған .
(src)="31"> Dieser Rückgang würde noch offensichtlicher werden , würden wir den Genozid 1994 in Rwanda mit berücksichtigen .
(trg)="31"> Егер 1994 жылғы Руандадағы геноцидті есепке алсақ , бұл сан тіпті аз боп көрінеді .
(src)="32"> Denn damals wurden 800,000 Zivilisten in nur wenigen Monaten abgeschlachtet .
(trg)="32"> Ол кезде бірнеше айдың ішінде 800 мыңға жуық бейбіт тұрғын қырылған .
(src)="33"> Das ist auf jeden Fall eine Leistung die nie übertroffen werden sollte .
(trg)="33"> Бұл – сөзсіз үлкен жетістік , енді бұл сандарға ешқашан оралмау керек .
(src)="34"> Was also Wichtiges zu beachten ist , ist , dass uns diese Zahlen nur einen Teil der Geschichte erzählen .
(trg)="34"> Мұнда тағы бір маңызды мәселе – бұл сандар оқиғаның бір жағын ғана айтады .
(src)="35"> Sie schließen Menschen aus , die infolge eines Bürgerkriegs gestorben sind , aus Hunger oder aufgrund von Krankheiten zum Beispiel .
(trg)="35"> Бұл санаққа азамат соғысы салдарынан , мәселен , аштық пен аурудан өлгендер кірмеген .
(src)="36"> Und sie berücksichtigen auch nicht sehr genau das zivile Leiden im Allgemeinen .
(trg)="36"> Сонымен қатар , олар жалпы жапа шеккендерді толық есепке алмайды .
(src)="37"> Folter , Vergewaltigung , ethnische Säuberung sind zu immer effektiveren Waffen in Bürgerkriegen geworden , wenn sie auch nicht tötlich sind .
(trg)="37"> Ұрып-соғу , зорлау , этностық тазалау – адамдарды өлтірмеген күннің өзінде , азамат соғысындағы ең тиімді құрал болған .
(src)="38"> Um es anders auszudrücken , für die Zivilisten , die diese Folgen ethnischer Konflikte oder Bürgerkriege erleiden , gibt es keinen guten Krieg und keinen schlechten Frieden .
(trg)="38"> Басқаша айтсақ , этностық конфликт пен азамат соғысынан жапа шеккен бейбіт тұрғындар үшін жақсы соғыс не жаман бейбітшілік деген ұғымдар жоқ .
(src)="39"> Somit ist die Tatsache , dass die Zahl ziviler Getöteter , auch wenn jeder getötete , verkrüppelte , vergewaltigte , gefolterte Zivilist einer zu viel ist , heute sichtbar geringer ist als noch vor einem Jahrzehnt. eine gute Nachricht .
(trg)="39"> Сондықтан , өлтірілген , жарақаттанған , зорланған , азапталған әр адам – қасірет , десе де , бүгінде бейбіт тұрғындар арасында адам шығынының он жыл бұрынғыдан әлдеқайда аз болуы – жақсы жаңалық .
(src)="40"> Also , wir haben heutzutage weniger Konflikte in denen weniger Menschen getötet werden .
(trg)="40.1"> Бүгін бізде конфликтілер аз болады .
(trg)="40.2"> Адам өлімі де аз .
(src)="41"> Und die große Frage lautet natürlich , warum ?
(trg)="41"> Мұндағы ең басты сұрақ : мұның себебі неде ?
(src)="42"> In einigen Fällen ist es der militärische Sieg einer der Seiten .
(trg)="42"> Кей жағдайларда бір жақ соғыста жеңіске жетеді .
(src)="43"> Das ist eine mögliche Lösung , aber sie geschieht selten ohne menschliche Opfer oder humanitäre Folgen .
(trg)="43"> Түрлі шешімдері болуы мүмкін , бірақ адам шығынсыз , гуманитарлық салдарсыз шешілетіндері өте аз .
(src)="44"> Der Sieg über die Tamil Tigers in Sri Lanka ist vielleicht eines der aktuelleren Beispiele hierfür , aber wir haben bereits ähnliche so-genannte militärische Lösungen erlebt im Balkan , im Süd-Kaukasus und in den meisten Teilen Afrikas .
(trg)="44"> Шри-Ланкадағы " Тамиль жолбарыстарының " жеңілуі – осының ең жаңа мысалы дер едім , бірақ біз , сондай-ақ , Балқанда , Солтүстік Кавказда , Африканың көп бөлігінде әскери жолмен шешілгендерін де көрдік .
(src)="45"> Manchmal werden sie ergänzt durch ausgehandelte Siedlungen oder wenigstens Vereinbarungen über einen Waffenstillstand und Friedenstruppen werden eingesetzt .
(trg)="45"> Кей кездері оларға келіссөз арқылы реттеу немесе атысты тоқтату келісімдері қосылып , бітімгерлер жіберіледі .
(src)="46"> Aber selten stellen sie einen durchschlagenden Erfolg dar -- Bosnien und Herzegowina vielleicht noch mehr als Georgien .
(trg)="46"> Бірақ бұлар ешқашан да толық сәтті болған емес : Босния мен Герцеговина , бәлкім Грузия .
(src)="47"> Aber für viele Teile Afrikas hat es ein Kollege von mir mal so formuliert , " Der Waffenstillstand am Dienstagabend wurde gerade zur rechten Zeit vereinbart , sodass der Genozid am Mittwochmorgen beginnen konnte . "
(trg)="47"> Бірақ Африканың көп бөлігінде жағдайды әріптесім былай сипаттайды : " Сәрсенбі таңда геноцид болғалы тұрғанда сейсенбінің кешінде атысты уақытша тоқтату келісіміне келді " .
(src)="48"> Aber lassen Sie uns wieder von den guten Nachrichten sprechen .
(trg)="48"> Бірақ қайтадан жақсы жаңалыққа оралайық .
(src)="49"> Wenn auf dem Schlachtfeld keine Lösung gefunden wird , gibt es drei Faktoren , die zu der Prävention eines ethnischen Konflikts und Bürgerkriegs , oder anhaltenden Frieden danach , beitragen können : Führungsverhalten , Demokratie und institutionelle Gestaltung .
(trg)="49"> Майдан алаңында шешімі болмағанымен , этностық конфликт пен азамат соғысының алдын алуға я тұрақты бейбітшілік орнатуға үш фактор әсер етуі мүмкін : басшылық , дипломатия және институционалдық құрылым .
(src)="50"> Nehmen wir zum Beispiel Nord Irland .
(trg)="50"> Солтүстік Ирландияның мысалын алайық .
(src)="51"> Trotz jahrhundertelanger Feindseligkeit , Jahrzehnten von Gewalt und Tausenden getöteter Menschen gab es 1998 eine historische Vereinbarung .
(trg)="51"> Ғасырларға созылған жаушылдыққа , ондаған жылға созылған соғысқа , мыңдаған адамның қазасына қарамастан , 1998 жылы тарихи келісімге қол жетті .
(src)="52"> Die Erstversion wurde geschickt ausgehandelt von Senator George Mitchell .
(trg)="52"> Оның бірінші нұсқасын сенатор Митчелл асқан шеберлікпен әзірледі .
(src)="53"> Ausschlaggebend für den Langzeiterfolg des Friedensprozesses in Nord Irland hat er sehr klare Bedingungen für die Beteiligung und die Verhandlungen aufgestellt .
(trg)="53"> Солтүстік Ирландиядағы бейбіт процесс ұзақ әрі сәтті болуы үшін қатысу мен келіссөзге байланысты нақты шарттар қоя білді .
(src)="54"> Im Mittelpunkt eine Verpflichtung zu der Verwendung ausschließlich friedlicher Mittel .
(trg)="54"> Ең маңыздысы – бейбітшілікті толық сақтауға деген міндеттеме .
(src)="55"> Nachträgliche Revisionen der Vereinbarung wurden von der Britischen und der Irischen Regierung gefördert die zu keinem Zeitpunkt in ihrer Entschlossenheit geschwankt haben Frieden und Stabilität nach Nord Irland zu bringen .
(trg)="55"> Британ және ирланд үкіметтері келісімді қайта електен өткізіп отырғанымен , Солтүстік Ирландияда бейбітшілік пен тұрақтылық орнату райынан еш қайтқан емес .
(src)="56"> Die Kerninstitutionen die 1998 eingerichtet wurden sowie ihre Umänderungen 2006 und 2008 waren sehr innovativ und haben es allen Konfliktparteien gestattet ihre Kernanliegen und Forderungen angesprochen zu sehen .
(trg)="56"> 1998 жылы құрылған негізгі институттар мен олардың 2006 , 2008 жылдардағы жетілген формалары инновациялық болғаны сондай , кикілжің тараптарының мәселелерін шешіп , талаптарын орындады .
(src)="57"> Die Vereinbarung verbindet ein Machtteilungsabkommen in Nord Irland mit grenzübergreifenden Institutionen die Belfast und Dublin miteinander verbinden und somit die sogenannte irische Dimension des Konfliktes anerkennen .
(trg)="57"> Келісімнің ішінде Солтүстік Ирландияда трансшекаралық институттармен билікті бөлісу шарттары пысықталған , Белфаст пен Дублинді жалғаған бұл шарттар " конфликтінің ирландиялық өлшемі " деген атқа ие болған .
(src)="58"> Und bezeichnenderweise , gibt es einen klaren Fokus sowohl auf die Rechte von Individuen wie auf die Rechte von Gemeinden .
(trg)="58"> Тағы бір маңыздысы – мұнда , сондай-ақ , жеке адамдардың да , қоғамдардың да құқықтарына көп көңіл бөлген .
(src)="59"> Die Bestimmungen in dieser Vereinbarung mögen komplex sein aber ebenso komplex ist der zugrunde liegende Konflikt .
(trg)="59"> Келісімнің талаптары күрделі болуы мүмкін , себебі , конфликтінің өзі де күрделі .
(src)="60"> Vielleicht am wichtigsten ist , dass sich lokale Führungspersönlichkeiten der Herausforderung eines Kompromisses gestellt haben , nicht immer schnell und nicht immer mit großem Enthusiasmus , aber letzten Endes haben sie es getan .
(trg)="60"> Бәлкім , ең басты жетістік – жергілікті басшылар ымыраласу деңгейіне дейін өсті , әрдайым жылдам болмаса да , әрдайым шын жүректен болмаса да , ақыр соңында биіктік танытты .
(src)="61"> Wer hätte sich jemals vorstellen können , dass Ian Paisley und Martin McGuinness einmal gemeinsam als Erster Minister und als stellvertretender Erster Minister Nord Irland regieren würden ?
(trg)="61"> Ян Пейсли мен Мартин Макгиннес Бірінші министрі және оның орынбасары Солтүстік Ирландияны бірге басқарады деп кім ойлаған ?
(src)="62"> Aber andererseits ist Nord Irland ein sehr einzigartiges Beispiel oder trifft diese Erklärung nur allgemein für demokratische und Entwicklungsländer zu ?
(trg)="62"> Сосын , Солтүстік Ирландия ерекше мысал ма , әлде ол көбіне демократиялық және дамыған елдерде болатын құбылыс па ?
(src)="63"> Auf keinen Fall .
(trg)="63"> Жоқ , мүлде олай емес .
(src)="64"> Das Ende von Liberias lang andauerndem Bürgerkrieg 2003 verdeutlicht die Bedeutung von Führung , Diplomatie und institutioneller Gestaltung ebenso wie das erfolgreiche Verhindern eines ausgewachsenen Bürgerkrieges 2001 in Mazedonien , oder das erfolgreiche Ende des Konfliktes 2005 in Aceh in Indonesien .
(trg)="64"> 2003 жылғы Либериядағы ұзаққа созылған соғыстың аяқталуы басшылықтың , дипломатияның және институттық құрылымның қаншалық маңызды екенін көрсетті , Македониядағы 2001 жылғы толыққанды азамат соғысының сәтті түрде алдын алу да , Индонезияның Ачех аймағында 2005 жылы қақтығыстың сәтті аяқталуы да сол сияқты .
(src)="65"> In allen drei Fällen waren lokale Führungspersonen bereit und in der Lage Frieden herzustellen , die internationale Gemeinschaft stand bereit ihnen bei den Verhandlungen und der Realisation einer Vereinbarung zu helfen und die Institutionen sind ihren Versprechen gerecht geworden an dem Tag an dem die Einigung stattfand .
(trg)="65"> Осылардың барлығында жергілікті басшылар бейбітшілік орнатуға құлықты әрі қауқарлы болды , халықаралық қауымдастық келісімді талқылап , іске асыруда әзір тұрды , институттар да келісілген кездегі уәделерінде тұра білді .
(src)="66"> Sich auf Führungsstil , Diplomatie und institutionelle Gestaltung zu konzentrieren hilft auch dabei , Missefolge bei der Friedensschließung oder der Friedenseinhaltung zu erklären .
(trg)="66"> Басшылыққа , дипломатияға және институттық құрылымдауға көз салу арқылы бейбітшілікке қол жеткізе алмаудың , не оны баянды ете алмаудың себептерін түсінеміз .
(src)="67"> Die Hoffnungen , die auf das Osloer Abkommen übertragen wurden haben nicht zu einem Ende des Israelisch-Palästinensischen Konfliktes geführt .
(trg)="67"> Осло келісімдеріне артылған үміт Израиль-Палестина конфликтін аяқтауға жол аша алмады .
(src)="68"> Nicht alle Problem die gelöst werden mussten , wurden tatsächlich in den Vereinbarungen abgedeckt .
(trg)="68"> Келісім шешілуі тиіс мәселелердің барлығын толық қамти алмады .
(src)="69"> Stattdessen haben sich die lokalen Führer dazu verpflichtet , später auf sie zurückzukommen .
(trg)="69"> Бірақ жергілікті басшылар оларды кейін қарастырамыз деп уәде берген .
(src)="70.1"> Und statt diese Möglichkeit zu packen haben lokale und internationale Führungspersönlichkeiten sich bald zurückgezogen und haben sich ablenken lassen von der zweiten Intifada , den Ereignissen des 09 .
(src)="70.2"> September 2001 und den Kriegen in Afghanitsan und im Irak .
(trg)="70"> Алайда мүмкіндікті пайдаланудың орнына , жергілікті және халықаралық басшылар артынша бөлектеніп кетті , оның үстіне екінші Интифада , 11 қыркүйек , Ауғанстан мен Ирактағы соғыс сияқты мәселелерге назар аударып кетті .
(src)="71"> Der umfassende Friedensvertrag für den Sudan der 2005 unterschrieben wurde stellte sich als weniger umfangreich als geplant heraus und ihre Bestimmungen könnten das Potenzial einer gänzlichen Rückkehr zum Krieg zwischen dem Norden und dem Süden in sich tragen .
(trg)="71"> 2005 жылы қол қойылған Суданға қатысты жан-жақты келісім күткендегідей жан-жақты болмай шықты , оның кейбір шарттары солтүстік пен оңтүстік арасында ашық соғысқа жол ашуы мүмкін .
(src)="72"> Veränderungen in und Mangel an Führung , einer immer-mal-wieder-Diplomatie und institutionellem Versagen sind die Ursache hierfür zu fast denselben Teilen .
(trg)="72"> Халықаралық дипломатия мен институттық олқылықтарға қарағанда басшылықтағы өзгерістер мен кемшіліктер бұған шамамен бірдей деңгейде кінәлі .
(src)="73"> Ungelöste Grenzfragen , Plänkeleien wegen der Öleinnahmen , der fortlaufende Konflikt in Darfur , eskalierende Gewalt zwischen Stämmen im Süden und eine allgemein schwache Staatskompetenz im gesamten Sudan vervollständigen ein sehr deprimierendes Bild der Staatsangelegenheiten in Afrikas größtem Land .
(trg)="73"> Шешілмеген шекара мәселелері , мұнай үшін талас , Дарфур қақтығысы , оңтүстіктегі тайпалар арасындағы қантөгіс және бүкіл Судан аумағында мемлекет мүмкіндіктерінің шектеулілігі Африканың ең ірі елінде тым сұрқай картинаны сомдап тұрған сияқты .
(src)="74"> EIn letztes Beispiel : der Kosovo .
(trg)="74"> Соңғы мысал – Косово .
(src)="75"> Das Scheitern einer verhandelten Lösung für den Kosovo und die Gewalt , Spannungen und die de facto Spaltung , die daraus resultierte , liegen in vielen , vielen verschiedenen Faktoren begründet .
(trg)="75"> Косово мәселесін шешуде ортақ тоқтамға келе алмау , зорлық-зомбылық пен қақтығыс , соның кесірінен аймақтың де-факто бөлінуі көптеген факторлардың әсерінен болды .
(src)="76"> Hauptgründe sind die folgenden drei .
(trg)="76"> Ең бастылары – үшеу .
(src)="77"> Erstens , die Unnachgiebigkeit der lokalen Führungspersonen , die sich mit nichts weniger zufrieden zu geben , als ihren maximalen Forderungen .
(trg)="77"> Бірінші , жергілікті басшылардың өз талаптарын толық орындатудан басқаны ойламайтын өркөкіректігі .
(src)="78"> Zweitens , eine internationale diplomatische Bemühung die von Anfang an von der westlichen Unterstützung der Unabhängigkeit für den Kosovo behindert wurde .
(trg)="78"> Екінші , Батыс Косовоның тәуелсіздігін қолдаған кезден-ақ кібіртіктеп қалған халықаралық дипломатиялық әрекеттер .
(src)="79"> Und drittens , ein Mangel an Vorstellungskraft wenn es um die Ausgestaltung von Institutionen ging , welche die Anliegen von Serben und Albanern gleichermaßen hätten ansprechen können .
(trg)="79"> Үшіншіден , сербтер мен албандардың қажеттіліктерін толық өтеуге тиіс болған институттарды құрылымдауда қиялдың жетіспеуі .
(src)="80"> Ebenso -- und hier sind wieder gute Neuigkeiten zu verzeichnen – die Tatsache , dass es gut ausgestattete internationale Präsenz im Kosovo und allgemein in der Balkanregion gab , sowie die Tatasache , dass die Führer auf beiden Seiten relative Zurückhaltung gezeigt haben erklären , warum die Dinge nicht schlechter gewesen sind während der letzten zwei Jahre seit 2008 .
(trg)="80"> Дәл сол сияқты , мұнда да жақсы жаңалық бар : Косовода , және жалпы Балқан аймағында жоғары деңгейдегі , ресурсқа бай халықаралық өкілдіктің болуы және екі тараптағы жергілікті лидерлердің салыстырмалы түрде тізгінді тартуы 2008-ден бергі екі жылда жағдайдың неге тіпті нашарлап кетпегенін түсіндіреді .
(src)="81"> Also sogar in SItuationen wo die Resultate alles andere als optimal sind haben lokale Führer und internationale Führer eine Wahl und sie können einen Unterschied machen , zum besseren .
(trg)="81"> Демек , нәтижесі ойдағыдай шықпаған кездердің өзінде де жергілікті лидерлер мен халықаралық қауымдастықтың таңдау еркі бар және олар бұдан да жақсы ете алады .
(src)="82"> Ein kalter Krieg ist nicht so gut wie ein kalter Frieden aber ein kalter Frieden ist immernoch besser als ein heißer Krieg .
(trg)="82"> Қырғиқабақ соғыс қырғиқабақ бейбітшілік сияқты жақсы бола қоймас , бірақ қырғиқабақ бейбітшілік шын соғыстан әлдеқайда жақсы .
(src)="83"> Gute Nachrichten gibt es ebenfalls über das Erlernen der richtigen Lektion .
(trg)="83"> Әрнеден дұрыс сабақ алу да – жақсылық .
(src)="84"> Also was unterscheidet denn nun den Israelisch / Palästinensischen Konflikt von dem in Nordirland oder den Bürgerkrieg im Sudan von dem in Liberia ?
(trg)="84"> Сонымен , Израиль-Палестина жанжалының Солтүстік Ирландиядан , Судандағы азамат соғысынан , не Либериядан қандай айырмашылығы бар ?
(src)="85"> Sowohl Erfolge als auch Misserfolge lehren uns einige sehr wichtige Dinge die wir im Hinterkopf behalten müssen wenn wir wollen , dass das mit den guten Nachrichten so weiter geht .
(trg)="85.1"> Сәтсіздіктер де , жеңістер де бізге бірнеше маңызды жайтты үйретеді .
(trg)="85.2"> Егер біз жақсы жаңалықтар көп болсын десек осыларды көкейден шығармауымыз керек .
(src)="86"> Erstens , Führungsverhalten .
(trg)="86"> Біріншіден , басшылық .
(src)="87"> Genauso wie ethnische Konflikte und Bürgerkriege nicht natürlich sind , sondern von Menschenhand geschaffene Desaster , geschieht auch ihre Vorbeugung und Beilegung nicht automatisch .
(trg)="87"> Адам қолымен жасалған апаттар сияқты этностық конфликті мен азамат соғысы да табиғи нәрсе емес , сондықтан олардың алдын алу және реттеу өздігінен бола қалмайды .
(src)="88"> Die Führung muss kompetent , entschlossen und visionär sein in seinem Einsatz für den Frieden .
(trg)="88"> Басшылық бейбітшілікті сақтауға келгенде қауқарлы , батыл әрі көреген болуы керек .
(src)="89"> Die Führer müssen untereinander und mit ihren Anhängern in Verbindung stehen und sie müssen sie auf diese oft beschwerliche Reise in eine friedvolle Zukunft mitnehmen .
(trg)="89"> Лидерлер өз арасында , қолдаушылар арасында байланыс орнатып , оларды бейбіт болашаққа бастайтын бұралаң да ауыр жолмен бірге алып өтуі керек .
(src)="90"> Zweitens , Diplomatie .
(trg)="90"> Екінші – дипломатия .
(src)="91"> DIplomatie muss ausreichend finanziert und nachhaltig sein und den richtigen Mix aus Anregungen und Druck auf Führer und Anhänger anwenden .
(trg)="91"> Дипломатияға үлкен ресурс пен сенімділік қажет , әрі лидерлер мен қолдаушыларды бір мезетте қолпаштап әрі қысымға алып отыру керек .
(src)="92"> Sie muss ihnen helfen , zu einem fairen Kompromiss zu kommen , und sie muss sicherstellen , dass eine umfassende Koalition aus lokalen , regionalen und internationalen Unterstützern ihnen hilft , ihre Vereinbarung zu realisieren .
(trg)="92.1"> Дипломатия оларға әділ компромиске келу үшін керек .
(trg)="92.2"> Бұл оларға жергілікті , аймақтық және халықаралық араағайындардың үлкен коалициясы келісімді жүзеге асыру үшін қажет .
(src)="93"> Drittens , instituitionelle Gestaltung .
(trg)="93"> Үшінші – институттық құрылым .
(src)="94"> Institutionelles Design erfordert einen starken Fokus auf die Problemfragen , innovatives Denken und anpassungsfähige und kapitalkräftige Umsetzung .
(trg)="94"> Институттық құрылымдау мәселелерге мұқият қарап , инновацияшыл ойлауды , икемді түрде , мол қаржымен орындауды қажет етеді .
(src)="95"> Die Konfliktparteien müssen sich von maximalen Forderungen zurückziehen in die Richtung eines Kompromisses , der die Bedürfnisse des jeweils anderen anerkennt .
(trg)="95"> Ұрысушы тараптар өз айтқандарын орындауды талап етпей , бір-бірінің қажеттіліктерін ескеретін компромиске ұмтылуы тиіс .
(src)="96"> Und sie müssen viel mehr über das Wesentliche in ihrer Vereinbarung nachdenken , als über die Bezeichnungen die sie ihnen geben wollen .
(trg)="96"> Және олар бір-біріне таңған пікірден гөрі , келісімдерінің түп негізін көбірек ойлауы керек .
(src)="97"> Die Konfliktparteien müssen auch darauf vorbereitet sein zum Verhandlungstisch zurückzukehren für den Fall , dass die Umsetzung ins Stocken gerät .
(trg)="97"> Сондай-ақ ұрысушы тараптар келісімді орындау тоқтап қалған жағдайда келіссөз үстеліне қайтуға әзір болуы тиіс .
(src)="98"> Für mich persönlich ist die wichtigste Lektion des Ganzen die Folgende : lokale Verpflichtung zum Frieden ist hochwichtig , aber es genügt nicht immer , Gewalt zu verhindern oder zu beenden .
(trg)="98"> Менің өз басым үшін осылардың ішіндегі ең басты сабақ – жергілікті халықтың бейбітшілікке ұмтылысы өте маңызды , бірақ ол зорлық-зомбылықты тоқтату немесе оның алдын алу үшін жеткіліксіз .
(src)="99"> Dennoch , keine Menge an Diplomatie or institutioneller Gestaltung kann ein lokales Scheitern ausgleichen oder die Konsequenzen die daraus entstehen .
(trg)="99"> Бірақ ешқандай дипломатия да , институттық құрылымдау да жергілікті халықтың қателіктері мен оның салдарын жоя алмайды .
(src)="100"> Deswegen müssen wir in die Förderung von Führungspersonen investieren , Führungspersonen mit den Kompetenzen , der Vision und Entschlossenheit Frieden herzustellen .
(trg)="100"> Сондықтан , біз бейбітшілік орнатуға деген қабілет-қарымы , ерік-жігері мен көрегендігі бар жергілікті лидерлерді тәрбиелеуге күш салуымыз керек .