# cs/ted2020-1.xml.gz
# mk/ted2020-1.xml.gz
(src)="1"> Velice ti děkuji Chrisi .
(trg)="1"> Ти благодарам многу Крис .
(src)="2.1"> Je to opravdu veliká čest moci na tomto pódiu vystoupit dvakrát .
(src)="2.2"> Jsem za to vděčný .
(trg)="2.1"> И навистина е голема чест да имаш можност да дојдеш на оваа сцена двапати .
(trg)="2.2"> Крајно сум благодарен .
(src)="3"> Jsem z této konference nadšený a chtěl bych vám všem poděkovat za množství milých komentářů k mému předchozímu vystoupení .
(trg)="3"> Воодушевен сум од оваа конференција , и сакам да ви се заблагодарам на сите за многуте убави коментари околу тоа што имав да го кажам пред некоја вечер .
(src)="4"> A myslím to upřímně , částečně protože – ( falešný vzlyk ) – to potřebuji !
(trg)="4"> И го велам ова искрено , делумно бидејќи -- ( лажно плаче ) -- потребно ми е !
(src)="5"> ( smích ) Vžijte se do mé situace !
(trg)="5"> ( смеа ) Ставете се во мојата кожа !
(src)="6"> 8 let si létám viceprezidentským speciálem .
(trg)="6"> Осум години летав со авионот на потпретседателот на САД .
(src)="7"> A teď si musím zout boty , abych se do letadla vůbec dostal !
(trg)="7"> А сега треба да ги соблечам моите чевли или чизми за да влезам во авион !
(src)="8"> ( smích ) ( potlesk ) Řeknu vám krátkou historku , která vám přiblíží , jaké to pro mě je .
(trg)="8"> ( Смеа ) ( Аплауз ) Ќе ви кажам една кратка приказна за да ви ја илустрирам мојата ситуација .
(src)="9"> Je to pravdivý příběh – do posledního detailu .
(trg)="9"> Ова е вистинска приказна -- секој дел од неа е вистинит .
(src)="10"> Nedlouho poté , co jsme s Tipper opustili – ( falešný vzlyk ) – Bílý dům – ( smích ) , jsme jeli autem z našeho domova v Nashvillu , na naši malou farmu asi 80 km na východ od Nashvillu .
(trg)="10"> Одкако сопругата Типер и јас ја напуштивме -- ( лажен плач ) -- Белата Куќа -- ( Смеа ) -- се возевме од нашиот дом во Нешвил до една мала фарма која ја имаме 50 милји источно од Нешвил --
(src)="11"> Řídili jsme sami .
(trg)="11"> се возевме самите себеси .
(src)="12"> Já vím , vám to připadá jako maličkost , ale – ( smích ) Podíval jsem se do zpětného zrcátka a najednou jsem si uvědomil ;
(trg)="12"> Знам дека ви звучи како мала работа , но -- ( Смеа ) -- Погледнав во ретровизорот и одеднаш ми светна .
(src)="13"> nejela za námi kolona .
(trg)="13"> Немаше поворка од коли позади мене .
(src)="14"> Slyšeli jste někdy o fantomové bolesti končetiny ?
(trg)="14"> Сте слушнале за синдромот кога мислите дека ве боли екстремитет којшто ви е всушност ампутиран ?
(src)="15"> ( smích ) Byl to Ford Taurus z půjčovny .
(trg)="15"> ( Смеа ) Автомобилот беше изнајмен Форд Таурус .
(src)="16"> Byl čas na večeři , tak jsme se začali poohlížet , kde se najíme .
(trg)="16"> Беше време за вечера , и почнавме да бараме место за да јадеме .
(src)="17"> Sjeli jsme z dálnice I-40 na výjezdu 238 , Lebanon , Tennessee ,
(trg)="17"> Бевме на патот И-40 .
(src)="18"> a našli restauraci „ Shoney 's “ .
(trg)="19"> Се исклучивме кај излезот , и почнавме да бараме -- најдовме еден Шоуни ресторан .
(src)="19"> Je to řetězec laciných rodinných restaurací , pokud ho neznáte .
(trg)="20"> За тие од вас што не чуле за Шоуни , тоа е ланец на нискобуџетни семејни ресторани .
(src)="20"> Vejdeme , sedneme si do boxu a přijde servírka , ztropí velký rozruch kolem ( mé ženy ) Tipper .
(trg)="21"> Влеговме внатре и седнавме во едно сепаре , и келнерката дојде , и се возбуди многу поради Типер ( Смеа )
(src)="21"> ( smích ) Přijme naši objednávku a pak jde do vedlejšího boxu , a tak potichu , že musím napínat uši , abych ji slyšel ,
(trg)="22"> Ја запиша нашата нарачка , а потоа отиде до двојката што седеше во соседното сепаре , го намали својот глас толку многу што морав навистина да се напрегам за да ја слушнам .
(src)="22"> říká : „ Ano , je to bývalý viceprezident Al Gore a jeho žena Tipper . “
(trg)="23"> И рече " Да , тоа е поранешниот подпретседател Ал Гор и неговата сопруга Типер . "
(src)="23"> A muž na to : „ Ten ale pěkně dopadl . “ ( smích )
(trg)="24"> И човекот рече " Се има спуштено многу ниско , зар не ? "
(src)="24"> Jedno prozření za druhým .
(trg)="25"> ( Смеа ) Имав своевидна серија на просветлувања .
(src)="25"> Ale zpátky k naprosto pravdivému příběhu : Den nato jsem odletěl G-5 do Afriky , kde jsem měl v Nigérii ve městě Lagos promluvit na téma energetika .
(trg)="26"> Следниот ден , во продолжение на мојата целосно вистинска приказна , се качив на Г-5 да летам до Африка за да оддржам говор во Нигерија , во градот Лагос ; темата беше енергија .
(src)="26"> A začal jsem projev vyprávěním příběhu o tom , co se stalo den předtím v Nashvillu .
(trg)="27"> И го почнав говорот раскажувајќи им ја приказната за тоа што се случи претходниот ден во Нешвил .
(src)="27"> A vyprávěl jsem to víceméně tak , jako teď vám : já a Tipper řídíme , Shoney 's , řetězec laciných rodinných restaurací , co řekl ten muž – zasmáli se tomu .
(trg)="28.1"> Им ја раскажав горе-долу на истиот начин на којшто пред малку ја споделив со вас .
(trg)="28.2"> Типер и ја се возевме самите себеси , Шоуни , ланец на нискобуџетни семејни ресторани , што кажа оној човек -- тие се смееа .
(src)="28"> Domluvil jsem , pak na letiště , zpátky domů .
(trg)="29"> Го оддржав мојот говор , потоа се вратив на аеродромот за да го фатам летот за дома .
(src)="29"> V letadle jsem spal , až uprostřed noci jsme přistáli na Azorech kvůli tankování .
(trg)="30"> Спиев во авионот , до моментот кога во сред ноќ , слетавме на Азорните Острови за да наполниме гориво .
(src)="30"> Probudil jsem se a vyšel si trochu na vzduch , a najednou vidím , jak někdo běží přes runway .
(trg)="31"> Се разбудив , вратата беше отворена , излегов малку на свеж воздух , погледнав наоколу и видов еден човек како трча по пистата .
(src)="31.1"> A mává kusem papíru a křičí : „ Zavolejte do Washingtonu !
(src)="31.2"> Zavolejte do Washingtonu ! “
(trg)="32.1"> Мавташе со некој лист , и викаше , " Јавете се во Вашинтон !
(trg)="32.2"> Јавете се во Вашингтон ! "
(src)="32.1"> Říkám si , uprostřed noci , uprostřed Atlantiku , co můžou mít ve Washingtonu za průšvih ?
(src)="32.2"> No , něco by se našlo ...
(trg)="33.1"> И си помислив , во сред ноќ , на сред Атлантик што ли е тоа што може да се случува во Вашингтон ?
(trg)="33.2"> Тогаш ми текна дека може да се еден куп работи .
(src)="33"> ( smích )
(trg)="34"> ( Смеа )
(src)="34.1"> Ale ukázalo se , že můj personál dost znepokojilo , že o mém projevu už napsala jedna nigerijská tisková agentura .
(src)="34.2"> A už to otiskli ve městech po celých USA ,
(trg)="35.1"> Но тоа што на крај се дозна е дека мојот персонал беше крајно вознемирен бидејќи една новинска агенција во Нигерија веќе имала напишано сторија за мојот говор .
(trg)="35.2"> И веќе се испечатила во градови ширум САД
(src)="35"> i v Monterey , ověřil jsem si to .
(trg)="36"> -- беше испечатена во Монтереј , проверив .
(src)="36.1"> A ten článek začínal slovy : „ Bývalý viceprezident Al Gore včera v Nigérii oznámil : ' Spolu s Tipper jsme si otevřeli laciný rodinný restaurant jménem Shoney 's , a sami ho řídíme . ' “ ( smích ) Než jsme přistáli v USA , už se do toho pustili David Letterman a Jay Leno .
(src)="36.2"> Nasadili mi kuchařskou čepici a Tipper šlo od pusy : „ Jeden burger s hranolkama ! “
(trg)="37"> И сторијата почнуваше , " Поранешниот потпретседател Ал Гор изјави вчера во Нигерија , ' Мојата сопруга Типер и јас отворивме нискобуџетен семеен ресторан наречен Шоуни , и го управуваме сами . ' " ( Смеа ) Пред да имав време да се вратам на Американско копно , Дејвид Летерман и Џеј Лено веќе имаа почнато -- еден од нив покажа слика од мене со голема бела шефовска капа , и Типер како вели , " Уште еден бургер , со помфрит ! "
(src)="37"> A během tří dnů jsem dostal dlouhý ručně psaný dopis od mého přítele a partnera a kolegy Billa Clintona se slovy : „ Gratuluju k nové restauraci , Ale ! “
(trg)="38"> Три дена подоцна , добив едно убаво , долго , на рака напишано писмо од мојот пријател и партнер и колега Бил Клинтон во коe што се велеше , " Честитки за новиот ресторан , Ал ! "
(src)="38"> ( smích ) Rádi slavíme životní úspěchy toho druhého .
(trg)="39"> ( Смеа ) Сакаме да си ги славиме успесите во нашите животи .
(src)="39"> Chtěl jsem mluvit o informační ekologii .
(trg)="40"> Планирав да зборувам за информациска екологија .
(src)="40"> Ale protože plánuju přednášet na TED až do smrti , promluvím o tom někdy jindy .
(trg)="41"> Но мислев , бидејќи планирам да создадам доживотна навика да се враќам на ТЕД , можеби ќе зборувам за тоа некој друг пат ( Аплауз )
(src)="41"> ( potlesk ) Chris Anderson : Platí !
(trg)="42"> Крис Андерсон : Договорено !
(src)="42.1"> Al Gore : Chci se soustředit na to , co mnozí z vás chtěli , abych rozvedl .
(src)="42.2"> Co můžete ohledně klimatické krize udělat vy ?
(trg)="43.1"> Ал Гор : Сакам да се фокусирам на оние работи за кои многумина од вас побараа да ги објаснам подетално .
(trg)="43.2"> Што можете да направите за климатската криза ?
(src)="43"> Začal bych tím , že vám ukážu vám několik nových obrázků a pak shrnu tak čtyři nebo pět .
(trg)="44"> Сакам да почнам со -- Ќе ви покажам некои нови слики , и ќе рекапитулирам само четири-пет .
(src)="44"> Teď , prezentace .
(trg)="45"> Сега , презентацијата на слајдови .
(src)="45"> Pokaždé , když prezentuji , ji aktualizuji ,
(trg)="46"> Ја ажурирам презентацијата секој пат .
(src)="46"> přidávám nové obrázky , protože se o tom dozvídám něco nového pokaždé , když ji prezentuji .
(trg)="47"> Додавам нови слики бидејќи учам нешто ново секој пат кога ја покажувам .
(src)="47"> Je to jako sbírání mušlí .
(trg)="48"> Тоа е како пречешлување на плажата , знаете ?
(src)="48"> Pokaždé když přijde vlna , jich najdete víc .
(trg)="49"> Секој пат кога плимата ќе надојде и потоа ќе си отиде , наоѓата уште по некоја школка .
(src)="49"> Jen v posledních dvou dnech jsme tu měli nové teplotní rekordy pro leden .
(trg)="50"> Во последните два дена , ги имавме новите рекордни температури за Јануари .
(src)="50"> Toto platí jen pro Spojené státy americké .
(trg)="51"> Ова е само за САД .
(src)="51.1"> Historický průměr pro leden je 31 stupňů ( -0,5 ° C ) .
(src)="51.2"> Minulý měsíc to bylo 39.5 stupně ( 4 ° C ) .
(trg)="52.1"> Историски , просекот за Јануари е 0 степени целзиусови .
(trg)="52.2"> Минатиот месец беше 4 степени .
(src)="52"> Vím , že jste chtěli nějaké další špatné zprávy o životním prostředí - žertuju - ale toto je rekapitulace
(trg)="53"> Знам дека сакавте уште повеќе лоши вести за животната средина -- се шегувам -- но ова се слајдовите каде што резимирам ,
(src)="53"> a pak vám ukážu nový materiál o tom , co můžete sami udělat .
(trg)="54"> а потоа ќе навлезам во новиот материјал околу тоа што вие можете да направите .
(src)="54"> Ale chtěl jsem rozvést pár těchto slidů .
(trg)="55"> Но сакав да образложам некои од овие .
(src)="55"> Za prvé , toto je očekávaný podíl USA na globálním oteplování při běžném podnikání .
(trg)="56.1"> Најпрво , ова е каде планираме да стигнеме со придонесот на САД кон глобалното затоплување , во вообичаени услови .
(trg)="56.2"> Ефикасност во крајното користење на струјата и користењето на целата енергија
(src)="56"> Začít by se mělo efektivitou u koncových spotřebitelů elektřiny a veškeré energie .
(trg)="57"> е лесно дофатливо .
(src)="57"> Efektivita a zachování : nejsou to náklady , je to zisk .
(trg)="58"> Ефикасност и конзервација. не е трошок , туку е профит .
(src)="58"> Znamínko je špatné .
(trg)="59"> Знакот е погрешен .
(src)="59"> Není to mínus , je to plus .
(trg)="60"> Не е негативно , туку е позитивно .
(src)="60"> Jsou to investice , které se vyplácí .
(trg)="61"> Овие инвестиции се самоисплатливи .
(src)="61"> Ale také nás velmi efektivně odchylují od naší cesty .
(trg)="62"> Но исто така тие се многу ефективни во скршнувањето од нашиот пат .
(src)="62"> Auta a kamiony - mluvil jsem o nich v prezentaci , ale chci vám to ukázat v kontextu .
(trg)="63"> Автомобили и камиони - зборував за тоа во презентацијата , но сакам да го ставите во перспектива .
(src)="63"> Je to jednoduchý , zřejmý cíl našich obav , a měl by být , ale znečištění související s budovami je pro globální oteplování horší , než z aut a kamionů .
(trg)="64"> Тоа е лесна , видлива цел на грижа , и треба да биде , но има повеќе загадување кое придонесува кон глобално затоплување а кое доаѓа од градбите а не од автомобилите или камионите .
(src)="64"> Auta a kamiony jsou velmi významné a máme nejnižší standardy na světě ,
(trg)="65"> Автомобилите и камионите се многу значајни , и ние ги имаме најниските стандарди во светот ,
(src)="65.1"> a tak bychom se na to měli zaměřit .
(src)="65.2"> Ale je to jen dílek skládačky .
(trg)="66.1"> и треба да го направиме нешто во врска со тоа .
(trg)="66.2"> Но тоа е дел од сложувалката .
(src)="66"> Efektivita jiných způsobů dopravy je stejně důležitá jako u aut a kamionů !
(trg)="67"> Нашата ефикасност во транспортот е исто толку битна колку и самите автомобили и камиони !
(src)="67"> Obnovitelné zdroje na současné úrovni technologické efektivity mohou znamenat takovou změnu a s tím , co dělají Vinod a John Doerr a jiní ,
(trg)="68"> Обновливите ресурси со моменталното ниво на технолошка ефикасност можат да направат толку разлика , и со тоа што Винод и Џон Доер , и други ,
(src)="68"> mnoho z vás - mnoho lidí v tom přímo zapojených - toto odvětví poroste mnohem rychleji , než jak to ukazují současné výhledy .
(trg)="69"> многу од вас тука -- многу луѓе директно инволвирани во ова -- овој дел ќе расте многу побрзо од моменталните проекции .
(src)="69"> Zachycování a ukládání oxidu uhličitého - tedy CCS / Carbon Capture and Sequestration / - se pravděpodobně stane hitem , který nám umožní pokračovat v používání fosilních paliv bezpečným způsobem .
(trg)="70"> Собирањето и изолирањето на јаглерод диоксидот -- на скратено CCS -- најверојатно ќе стане новата најбарана апликација што ќе ни овозможи да продолжиме да ги користиме фосилните горива на начин којшто е безбеден .
(src)="70"> Ale ještě tam úplně nejsme .
(trg)="71"> Сеуште не сме таму .
(src)="71.1"> OK .
(src)="71.2"> Tak co můžete udělat ?
(trg)="72.1"> Во ред .
(trg)="72.2"> Сега , што можете вие да направите ?
(src)="72"> Snižte emise ve vašich domovech .
(trg)="73"> Намалете ги загубите во вашиот дом .
(src)="73"> Většina těchto nákladů se vyplatí .
(trg)="74"> Многу од овие трошоци се исто така профитабилни .
(src)="74"> Zateplení , lepší design , kupujte si zelenou elektřinu , když můžete .
(trg)="75"> Инсулација , подобар дизајн , купување на ' зелена ' енергија кога имате можност за тоа .
(src)="75"> Zmínil jsem automobily - kupte si hybrida .
(trg)="76"> Ги споменав автомобилите -- купете хибридно возило .
(src)="77"> Přijďte na jiné možnosti , které jsou mnohem lepší .
(trg)="77"> Пронајдете други опции што се подобри .
(src)="78"> Je to důležité .
(trg)="78"> Многу е битно .
(src)="79"> Buďte zeleným spotřebitelem .
(trg)="79"> Бидете ' зелени ' потрошувачи .
(src)="80"> Máte možnost volby u všeho , co kupujete mezi věcmi , které mají velký dopad nebo mnohem menší dopad na světovou klimatickou krizi .
(trg)="80"> Имате избор со се што купувате , помеѓу работи коишто имаат груб ефект или многу помалку груб ефект на глобалната климатска криза .
(src)="81.1"> Uvažujte o tomto .
(src)="81.2"> Rozhodněte se pro uhlíkově neutrální život .
(trg)="81.1"> Размислете околу ова .
(trg)="81.2"> Донесете одлука да живеете јаглерод-неутрален живот .
(src)="82"> Pokud jste dobří v propagaci , chtěl bych , abyste mi s tím pomohli a poradili , jak to říct způsobem , který osloví co nejvíc lidí .
(trg)="82"> Оние од вас коишто се добри во брендирање , би сакал ваш совет и помош околу тоа како да го наречеме ова нешто ( климатската криза ) на начин што ќе значи нешто за повеќето од луѓето .
(src)="83"> Je to jednodušší , než si myslíte .
(trg)="83"> Полесно е отколку што мислите .
(src)="84"> Opravdu je .
(trg)="84"> Навистина е .
(src)="85"> Mnoho z nás se pro to rozhodlo a je to opravdu docela jednoduché .
(trg)="85"> Многу од нас тука ја имаат веќе донесено таа одлука и е навистина доста лесно .
(src)="86"> Znamená to : omezte své emise oxidu uhličitého ve všech vašich rozhodnutích a pak si pořiďte kompenzaci za ten zbytek , který jste úplně neomezili .
(trg)="86"> намалете ги зрачењата на јаглерод диоксид со целиот спектар на одлуки што ги носите и потоа доплатете или допринесете за остатокот од зрачењата што не сте ги комплетно намалиле .
(src)="87"> Co mám na mysli , je to podrobně vysvětleno na climatecrisis.net .
(trg)="87"> А што тоа значи е детално објаснето на www.climatecrisis.net
(src)="88"> Je tam uhlíková kalkulačka .
(trg)="88"> Има калкулатор за јаглеродни зрачења .
(src)="89"> Participant Productions shromáždili , s mým aktivním zapojením , nejlepší programátory na světě pro tuto tajemnou vědu výpočtu uhlíkové stopy , aby sestavili uživatelsky přítelskou uhlíkovou kalkulačku .
(trg)="89"> Продукцијата Партиципант ги собра , со моја активна инволвираност , водечките софтвер креатори во светот за оваа таинствена наука на калкулирање на јаглеродот , да конструираат калкулатор за јаглеродни зрачења којшто е лесен за користење .
(src)="90"> Můžete si velmi přesně spočítat , jaké jsou vaše emise CO2 a pak dostanete možnosti , jak je omezit .
(trg)="90"> Можете многу прецизно да пресметате кои се вашите CO2 зрачења , и потоа ќе ви бидат дадени опции за тоа како да ги намалите .
(src)="91"> A až v květnu vyjde film , bude existovat verze 2.0 a budeme nabízet kompenzace prostřednictvím kliknutí .
(trg)="91"> И до моментот кога ќе се појави филмот во Мај , ова ќе биде ажурирано во 2.0 верзија и ќе имате можност со еден клик да купите компензации за вашите зрачења .
(src)="92"> Dále , zvažte , jak podnikat uhlíkově neutrálně .
(trg)="92"> Понатаму , размислете околу тоа да го направите вашиот бизнис јаглерод-неутрален .
(src)="93"> Znova , někteří z nás to udělali a není to tak těžké , jak si myslíte .
(trg)="93"> Повторно , некои од нас го имаат тоа направено , и не е толку тешко колку што мислите .
(src)="94"> Zahrňte řešení klimatické situace do všech vašich inovací , ať už pracujete v technologiích nebo v zábavě nebo v designu a architektuře .
(trg)="94"> Интегрирајте климатски решенија во сите ваши иновации , без разлика дали се од областа на технологијата , или забавата , или од дизајнот и архитектурата .
(src)="95"> Investujte udržitelně .
(trg)="95"> Оддржливо инвестирајте .
(src)="96"> Majora to zmínila .
(trg)="96"> Маџора го спомена ова .
(src)="97"> Poslyšte , pokud investujete peníze s manažery , které odměňujete na základě jejich ročního výkonu , tak si nestěžujte na čtvrtletní výkazy managementu .
(trg)="97"> Слушнете , ако имате инвестирано пари со менаџери коишто ги наградувате на база на годишните перформанси , немојте веќе да се жалите за кварталните менаџмент извештаи .
(src)="98"> Lidé dělají v průběhu času to , za co je platíte .
(trg)="98"> Со тек на време , луѓето го прават тоа за кое што ги плаќате .
(src)="99"> A pokud usuzují podle toho , kolik dostanou za váš kapitál , který investovali , v závislosti na krátkodobé návratnosti , budou dělat krátkodobá rozhodnutí .
(trg)="99"> И ако тие судат колку ќе бидат платени според капиталот кој што го инвестирале , на база на краткорочните резултати , ќе добите краткорочни одлуки .
(src)="100"> K tomu by se dalo říct mnohem víc .
(trg)="100"> Има уште многу да се каже околу тоа .
(src)="101"> Staňte se katalyzátorem změny .
(trg)="101"> Станете катализатор на промените .