# ceb/ted2020-1405.xml.gz
# pt/ted2020-1405.xml.gz


(src)="1"> Marco Tempest : Ang gusto nakong ipakita ninyo karon mahisama sa usa ka eksperimento .
(trg)="1"> O que eu gostaria de vos mostrar hoje é uma coisa à laia de experiência .

(src)="2"> Karon ang iyang unang pagpaila .
(trg)="2"> Hoje é a sua estreia .

(src)="3"> Kini usa nga pagpakita kung unsa ang augmented reality .
(trg)="3"> É uma demonstração de realidade aumentada .

(src)="4"> Ug ang mga makit-an ninyo dili gi-record daan .
(trg)="4"> Os visuais que estão prestes a ver não são pré gravados .

(src)="5"> Live kini ug sabay pod siyang mobalos .
(trg)="5"> São ao vivo e estão a reagir a mim em tempo real .

(src)="6"> Giisip nako nga usa kini nga salamangka sa teknolohiya .
(trg)="6"> Gosto de pensar nisto como uma espécie de magia tecnológica .

(src)="7"> Good luck nalang sa ako .
(trg)="7"> Então cruzem os dedos

(src)="8"> Ug lantaw lang sa dako nga screen .
(trg)="8"> e mantenham os olhos no grande ecrã .

(src)="9"> Ang augmented reality maoy pagatipok sa tinuod nga kalibutan ug sa imaheng gihimo sa computer .
(trg)="9"> Realidade aumentada é o fundir do mundo real com imagens geradas pelo computador .

(src)="10"> Para nako , usa ka maayong paagi para susihon ang salamangka ug mangutana nganong sa pagka-high tech nato karon , nagpadayon pa man gihapon kining pagkatingala og pagpakuyaw .
(trg)="10"> Parece o meio perfeito para investigar a magia e perguntar , porque é que , numa era tecnológica , continuamos a ter este sentimento mágico de deslumbramento .

(src)="11"> Ang salamangka usa ka pagpangilad , pero kini ang pagpangilad nga makalingaw .
(trg)="11"> Magia é ilusão , mas é uma ilusão que apreciamos .

(src)="12"> Aron malingaw sa maong pagpangilad , himuon una sa mga nanan-aw nga ipadaplin ang ilang pagkatingala .
(trg)="12"> Para apreciar ser iludido , o público , primeiro , deve suspender a sua descrença .

(src)="13"> Ang poet nga si Samuel Taylor Coleridge maoy unang mituki bahin sa pagkaandam sa hunahuna .
(trg)="13"> Foi o poeta Samuel Taylor Coleridge quem primeiro sugeriu este estado mental recetivo .

(src)="14"> Samuel Taylor Coleridge : Sulayan nakog mosuwat nga hisama sa tinuod , aron buhaton kining imahenasyon nga katuuhan , bisag kadyot ra , kay mao kini ang tumong sa magasuwat .
(trg)="14"> Samuel T. Coleridge : Eu tento transmitir uma parecença de verdade na minha escrita para produzir para estas sombras da imaginação uma suspensão sentida de descrença que , por momentos , constitui uma fé poética .

(src)="15"> MT : Importante kining pagtuo sa mga gibuhat sa bisag asang malateatro nga kasinatian .
(trg)="15"> MT : Esta fé na ficção é essencial para qualquer espécie de experiência teatral .

(src)="16"> Kung wala kini , ang sulat mga pulong lamang .
(trg)="16"> Sem ela , um guião não passa de palavras .

(src)="17"> Ang augmented reality usa ra ka bag-ong teknolohiya .
(trg)="17"> Realidade aumentada é apenas a tecnologia mais recente .

(src)="18"> Ug ang kapaspas sa kamot usa ra ka maarte nga pagpa-ila sa kahanas .
(trg)="18"> E a prestidigitação é apenas uma demonstração artística de destreza .

(src)="19"> Kitang tanan hawod og dali ra mutuo .
(trg)="19"> Nós somos todos bons em suspender a nossa descrença .

(src)="20"> Ginabuhat na nato kada adlaw , sa pagbasa og nobela , sa paglantaw og TV ug sa pag-adto og sinehan .
(trg)="20"> Fazemo-lo todos os dias , quando lemos romances , vemos televisão ou vamos ao cinema .

(src)="21"> Ganahan ta nga musulod sa laing kalibutan nga gibuhat-buhat ra kung diin gikalipay nato ang atong mga bayani ug hilakan ang mga amigo nga hinimo-himo lang .
(trg)="21"> Deliberadamente entramos em mundos fictícios onde aplaudimos os nossos heróis e choramos por amigos que nunca tivemos .

(src)="22"> Kon wala kining pagtuo wala sad tay salamangka .
(trg)="22"> Sem esta capacidade não há magia .

(src)="23"> Maong si Jean Robert-Houdin , ang kinahawrang ilusyonista nga taga-Pransiya , gi-ila ang papel sa mga salamangkero isip mangingistorya .
(trg)="23"> Foi Jean Robert-Houdin , o grande ilusionista francês , quem primeiro reconheceu o papel de um mágico como um contador de histórias .

(src)="24"> Naa siyay giingon nga akong gidikit sa bungbong nako sa studio .
(trg)="24"> Ele disse uma coisa que eu afixei na parede do meu estúdio .

(src)="25"> Jean Robert-Houdin : Ang ilusyonista dili malabarista
(trg)="25"> Jean Robert-Houdin : Um mágico não é um malabarista .

(src)="26"> Usa siya ka aktor nga nagdala sa parte sa usa ka salamangkero .
(trg)="26"> É um ator que representa um mágico .

(src)="27"> MT : Buot ipasabot nga ang salamangka usa ka teatro ug ang kada lansis usa ka estorya .
(trg)="27"> MT : O que significa magia em teatro e cada truque é uma história .

(src)="28"> Karon , ang mga lansis sa salamangka magasubay sa ehemplo sa panulatong himu-himo ra .
(trg)="28"> Os truques de magia seguem os arquétipos da ficção narrativa .

(src)="29"> Naay sugilanon sa pagkabuhat og pagkawagtang , pagkamatay ug pagkabanhaw , ug daghang magababag nga angayang supilon .
(trg)="29"> Há contos de criação e de perda , de morte e de ressurreição , e obstáculos que têm de ser ultrapassados .

(src)="30"> Karon , kadaghanan ani grabe ka-drama .
(trg)="30"> Muitos deles são intensamente dramáticos .

(src)="31"> Makigdula ning salamangkero sa kalayo og asiro , musukol sa chainsaw , saluon ang bala o likayan ang kamatayon .
(trg)="31"> Os mágicos brincam com o fogo e com o aço , desafiam a fúria da serra , atrevem-se a apanhar uma bala ou a tentar uma fuga mortal .

(src)="32"> Apan wala magbayad ang mutan-aw aron makit-an nga mamatay ang salamangkero , kon dili , aron makit-an sila nga buhi gihapon .
(trg)="32"> Mas o público não vem para ver o mágico morrer , vem para vê-lo viver .

(src)="33"> Kay ang mga maanindot nga estorya malipayon ang kahumanan .
(trg)="33"> Porque as melhores histórias têm sempre um final feliz .

(src)="34"> Ang mga lansis sa salamangka naay usa ka importanting elemento .
(trg)="34"> Os truques de magia têm um elemento especial .

(src)="35"> Mga sugilanon kini nga may kahingangha .
(trg)="35"> Há histórias com uma reviravolta .

(src)="36"> Ingon pa ni Edward de Bono ang utok magasubay sa usa ka modelo para sa lain-laing butang .
(trg)="36"> Edward de Bono argumentou que o nosso cérebro é uma máquina de ligar padrões .

(src)="37"> Ingon niya , ginapahimuslan sa salamangkero ang ginahuna-huna sa magalantaw .
(trg)="37"> Disse que os mágicos exploram deliberadamente a maneira de o público pensar .

(src)="38"> Edward de Bono : Ang salamangka sa entablado magasalig sa momentum error .
(trg)="38"> Edward de Bono : A magia no palco depende quase totalmente do erro momentâneo .

(src)="39"> Ang magalantaw gigiya aron makahimo og paghukom nga resonable , apan sa tinuod lahi ni sa maoy nag-atubang sa ila .
(trg)="39"> O público é levado a fazer assunções ou elaborações que são perfeitamente razoáveis , mas não correspondem , de facto , ao que está a ser feito à sua frente .

(src)="40"> MT : Nianang butanga , ang mga lansis sa salamangka murag komedya .
(trg)="40"> MT : Nesse aspeto , os truques de magia são como piadas .

(src)="41"> Ang komedya magasubay kanato padulong sa tumong nga atong gidaman .
(trg)="41"> As piadas levam-nos por um caminho para um destino esperado .

(src)="42"> Apan kung kalit nga mabag-o ang senaryo nga atong gihuna-huna nga wala nato gidamha , mukatawa kita .
(trg)="42"> Mas , quando o cenário que nós imaginámos , muda de repente para um coisa totalmente inesperada , nós rimos .

(src)="43"> Mao pod ang mahitabo sa tawo nga molantaw og salamangka .
(trg)="43"> O mesmo acontece quando as pessoas veem truques de magia

(src)="44"> Ang kinatapusan magasupak sa lohika , magahatag og bag-ong panglantaw sa problema , ug ang mga motan-aw ani matingala o magkatawa na lang .
(trg)="44"> O desfecho desafia a lógica , dá um novo ponto de vista em relação ao problema , e o público exprime a sua surpresa com o riso .

(src)="45"> Lingaw man pod ang binuangan .
(trg)="45"> É divertido ser-se enganado .

(src)="46"> Pinaka-importanti sa usa ka sugilanon kay kanang ganahan ka nga ibahen pod sa uban .
(trg)="46"> Uma das qualidades chave de todas as histórias é que elas são feitas para serem partilhadas .

(src)="47"> Kanang ganahan tang ipakita sa uban .
(trg)="47"> Nós sentimo-nos compelidos a contá-las .

(src)="48"> Kon magahimo ko og lansis sa usa ka panagtapok -- ( Naay mikatawa ) labnotun dayon niya ang iyang amigo ug pa-usbon na pod niya ang akong gihimo .
(trg)="48"> Quando eu faço um truque numa festa ... ... aquela pessoa irá logo buscar um amigo e pedir-me para fazê-lo outra vez .

(src)="49"> Ganahan sila nga masinati pod sa uban ang ilang pagkakuyaw .
(trg)="49"> Quer partilhar a experiência .

(src)="50"> Nuon , mas komplikado na akong trabaho tungod ana , kay ganahan ko nga pakuratan sila , maghimo na pod ko og estorya nga pareho ra ang sinugdanan , apan lahi ang kahumanan -- madyik nga magdala og kakurat sa naunang pagkakurat .
(trg)="50"> Isso torna o meu trabalho mais difícil , porque , se eu quero surpreendê-los , preciso de contar uma história que comece da mesma maneira mas acabe de forma diferente , um truque com uma reviravolta ,

(src)="51"> Maong aktibo ko pirminti .
(trg)="51"> numa reviravolta .

(src)="52"> Karon magatuo ang mga eksperto nga ang estorya dili lang alang sa atong kalingawan .
(trg)="52.1"> Isto mantém-me ocupado .
(trg)="52.2"> Os peritos acreditam que as histórias ultrapassam a nossa capacidade de nos mantermos entretidos .

(src)="53"> Atong huna-huna mora pod nga gihan-ay nga sugilanon .
(trg)="53"> Nós pensamos em estruturas narrativas .

(src)="54"> Atong ginakabit ang panghitabo sa mga emosyon og ginahimo nato sila nga han-ay nga dali ra masabtan .
(trg)="54"> Nós ligamos acontecimentos e emoções e transformamo-los instintivamente numa sequência que possa ser facilmente compreendida .

(src)="55"> Kini usa ka butang nga tawo lang ang makakab-ot .
(trg)="55"> É um feito humano único .

(src)="56"> Tanan ta ganahan ibahen atong mga estorya , salamangka man na nga nakit-an nato sa usa ka panagtapok , o ang makalagot nga adlaw sa opisina o ang maanindot nga pagsalop sa adlaw sa atong pagbakasyon .
(trg)="56"> Todos queremos partilhar as nossas histórias , quer seja o truque que vimos na festa , o mau dia no escritório ou o lindo pôr-do-sol que vimos nas férias .

(src)="57"> Karon , salamat sa teknolohiya , makabahin ta sa atong mga sugilanon dili sama atong kaniadto , pina-agi sa email , Facebook , blogs , tweets , sa TED.com .
(trg)="57"> Hoje , graças à tecnologia , podemos partilhar essas histórias como nunca antes , por email , no Facebook , nos blogues , nos tweets , no TED.com

(src)="58"> Kaning mga gamit sa social networking , usama sa kalayo sa panag-camping kon asa magatapok ang mga magalantaw aron paminawon ang atong sugilanon .
(trg)="58"> As ferramentas das redes sociais são as fogueiras digitais à roda das quais se reúne o público para ouvir a nossa história .

(src)="59"> Magabutang ta og simile ug metaphor sa atong kamatuoran , og usahay dugangan og pantasya .
(trg)="59"> Transformamos factos em símiles e metáforas , e até em fantasias .

(src)="60"> Ginapahamis nato ang garas nga bahin sa atong kinabuhi aron mahimo tang bug-os .
(trg)="60"> Polimos as pontas rugosas da nossa vida

(src)="61"> Ang atong estorya maoy maga-ingon kon kinsa dyud ta , ug usahay , kon kinsay gusto nato mahimong kita .
(trg)="61.1"> para que ela se sinta completa .
(trg)="61.2"> As nossas histórias tornam-nos na pessoa que somos e , às vezes , na pessoa que queremos ser .

(src)="62"> Mao na ang atong timailhan og apil na pod ang atong pagka-kumunidad .
(trg)="62"> Dão-nos a nossa identidade e um sentimento de comunidade .

(src)="63"> Ug kon maayo pod ang pag-estorya , pwede pa kitang pahiyumon niini .
(trg)="63"> E se a história for uma boa história , pode mesmo

(src)="64"> Salamat .
(trg)="64.1"> fazer-nos sorrir .
(trg)="64.2"> Obrigado .

(src)="65"> ( Gipakpakan ) Salamat .
(trg)="65"> ( Aplausos ) Obrigado .

(src)="66"> ( Gipakpakan )
(trg)="66"> ( Aplausos )

# ceb/ted2020-755.xml.gz
# pt/ted2020-755.xml.gz


(src)="1"> Kuntahay nga nagtindog ka sa usa ka dalan sa Amerika og niduol ang usa ka Japanese og nangutana , " Excuse me , unsay ngalan aning block ? "
(trg)="1"> Imaginem que estão numa rua algures na América e um japonês vem ter com vocês e diz : " Desculpe , qual é o nome deste quarteirão ? "

(src)="2.1"> Og nitubag ka , " Ay , pasayloa ko .
(src)="2.2"> Mao kini ang Oak Street , og kana ang Elm Street .
(trg)="2"> E vocês respondem : " Esta é a Rua Oak Street e esta a Rua Elm Street .

(src)="3"> Kani ang 26th , og kana ang 27th . "
(trg)="3"> " Esta é a 26 . ª e esta a 27 . ª . "

(src)="4.1"> Ingon na pod siya , " Ah okay .
(src)="4.2"> Kanang block , unsay ngalan ana ? "
(trg)="4.1"> Ele diz : " Ok .
(trg)="4.2"> Qual é o nome do quarteirão ? "

(src)="5"> Motubag pod ka , " Ay , walay ngalan ang mga blocks . "
(trg)="5"> Vocês respondem : " Os quarteirões não têm nomes .

(src)="6"> Naay ngalan ang mga dalan ; kanang blocks kay mga lote ra na sila nga naa sa tunga sa mga dalan . "
(trg)="6"> " As ruas têm nomes , os quarteirões " são apenas espaços sem nome entre as ruas . "

(src)="7"> Nihawa dayon siya , morag wala nalipay og nalibug hinuon .
(trg)="7"> Ele vai-se embora , um pouco confuso e desapontado .

(src)="8"> Karon , kuntahay nga nagtindog ka sa usa ka dalan didto sa Japan , niduol ka sa usa ka tawo og nangutana , " Excuse me , unsay ngalan aning dalana ? "
(trg)="8"> Agora , imaginem que estão numa rua algures no Japão , viram-se para uma pessoa próxima e perguntam : " Desculpe , qual é o nome desta rua ? "

(src)="9"> Muingon siya , " Ah , kana kay block 17 og kana kay block 16 . "
(trg)="9"> Ele responde : " Este é o bloco 17 e este o 16 . "

(src)="10"> Moingon pod ka , " Okay , apan unsay ngalan anang dalana ? "
(trg)="10"> E vocês dizem : " Ok , mas qual é o nome desta rua ? "

(src)="11"> Motobag pod siya , " Ah , walay ngalan ang mga dalan .
(trg)="11"> E ele responde : " Bem , as ruas não têm nome .

(src)="12"> Naay ngalan ang mga blocks .
(trg)="12"> Os blocos têm nomes .

(src)="13.1"> Tan-awa ning Google Maps .
(src)="13.2"> Kana ang block 14 , 15 , 16 , 17 , 18 , 19 .
(trg)="13.1"> Observem no Google Maps .
(trg)="13.2"> Tem o quarteirão 14 , 15 , 16 , 17 , 18 , 19 .

(src)="14.1"> Kaning tanan nga blocks naay ngalan .
(src)="14.2"> Kanang mga dalan kay mga bakanteng agi-anan sa tunga sa mga blocks .
(trg)="14.1"> Todos estes quarteirões têm nomes .
(trg)="14.2"> As ruas são apenas espaços sem nome entre os blocos .

(src)="15"> Og mangutana na pod ka , " Okay , unsaon man nimo pagkahibalo sa address sa balay ? "
(trg)="15"> E vocês dizem : " Ok , então como é que você sabe a sua morada ? "

(src)="16"> Moingon siya , " Ah , dali ra , kani ang District Eight .
(trg)="16"> Ele responde : " É fácil , isto é o bairro 8 .

(src)="17"> Kana ang block 17 , pinakaunang balay . "
(trg)="17"> " Este é o quarteirão 17 , casa número 1 . "

(src)="18.1"> Moingon ka , " Okay .
(src)="18.2"> Nituyok-tuyok ko sa palibot diri , morag dili man sunod-sunod ang mga numbers sa balay . "
(trg)="18.1"> E vocês : " Ok .
(trg)="18.2"> Mas ao passear pelo bairro , " reparei que os números das casas não estão por ordem . "

(src)="19.1"> Ingon pod siya , " Sunod-sunod oy .
(src)="19.2"> Ginaapod-apod ang number sa kung kinsay naunang magtukod .
(trg)="19"> E ele : " Claro que estão .

(src)="20"> Ang pinakaunang balay nga gitukod sa block kay ang number one .
(trg)="20.1"> Estão na ordem por que foram construídas .
(trg)="20.2"> " A primeira casa construída é a casa número 1 .

(src)="21"> Ang ikaduha nga balay nga gitukod kay ang number two .
(trg)="21"> " A segunda casa construída é a casa número 2 ,

(src)="22.1"> Ang ikatulo kay number three .
(src)="22.2"> Dali ra god .
(trg)="22"> " A terceira casa é a número 3 .

(src)="23.1"> Obvious baya . "
(src)="23.2"> Busa , usahay didto pa nato mahibal-an sa pikas bahin sa kalibutan aron masayod ta sa mga butang nga abi natog wala ra , og maingon nga ang baligtad ana nila kay tinuod pod .
(trg)="23.1"> É fácil .
(trg)="23.2"> É óbvio . "
(trg)="23.3"> Ora , eu adoro que , por vezes , precisemos de ir ao outro lado do mundo para conhecermos os pressupostos que nem sabíamos que tínhamos , e descobrirmos que o contrário deles também podem ser verdade .

(src)="24"> Naay mga doktor sa China nga mituo nga ang ilang trabaho kay himuon ka nilang baskog pirminti .
(trg)="24"> Por exemplo , há médicos na China que acreditam que a sua função é manterem-nos saudáveis .

(src)="25.1"> Busa , magbayad ka sa ila sa mga bulan nga limsog imong pamati , apan kung naa kay sakit dili ka magabayad kay wala nila nahimo ang ilang trabaho .
(src)="25.2"> Modato sila kon himsog ka , dili kon naay kay sakit .
(trg)="25.1"> Só lhes pagamos quando estamos sãos não quando estamos doentes , porque eles falharam na sua função .
(trg)="25.2"> Eles enriquecem quando estamos sãos , não quando estamos doentes .

(src)="26"> ( Gipalakpakan ) Sa kadaghanan nga music ang " usa " kay ang downbeat , ang maoy sugod sa musical phrase .
(trg)="26"> ( Aplausos ) Na música pensamos que o " um " é a batida inicial , o início da frase musical : um , dois , três , quatro .

(src)="27.1"> Usa , duha tulo upat .
(src)="27.2"> Pero sa West African music ang " usa " maoy tumoy sa phrase , nga morag period sa tumoy sa sentence .
(trg)="27"> Mas na música do oeste africano o " um " é interpretado como o fim da frase , como o ponto no fim de uma frase .

(src)="28.1"> Busa , madungog nimo dili lang kay phrasing , apil pod ang pag-ihap nila sa music .
(src)="28.2"> Duha , tulo , upat , isa .
(trg)="28.1"> Podemos ouvi-lo na maneira como " contam " a música .
(trg)="28.2"> Dois , três , quatro , um .

(src)="29"> Og kaning mapa kay sigo ra pod .
(trg)="29"> Este mapa também está correto .

(src)="30"> ( Ningkatawa tanan ) Naay ginaingon nga sa India kung unsa man ang tinuod , ang baligtad kay tinuod pod .
(trg)="30"> ( Risos ) Há um ditado que diz : " Tudo o que possam dizer da Índia , o oposto também é verdade " .

(src)="31"> Busa , dili unta nato kalimtan , sa TED o sa bisag asa pa , nga tanang kuyaw nga butang na atong makita o madungog , basin tinuod pod ang iyang baligtad .
(trg)="31"> A não esquecer , quer na TED quer noutro lugar qualquer , qualquer ideia brilhante que tenham ou ouçam , o oposto também pode ser verdade .

(src)="32"> Daghang salamat sa inyo nga tanan .
(trg)="32"> Muito obrigado