# ceb/ted2020-1405.xml.gz
# nl/ted2020-1405.xml.gz
(src)="1"> Marco Tempest : Ang gusto nakong ipakita ninyo karon mahisama sa usa ka eksperimento .
(trg)="1"> Marco Tempest : Wat ik jullie vandaag wil tonen , is een soort experiment .
(src)="2"> Karon ang iyang unang pagpaila .
(trg)="2"> Het debuteert vandaag .
(src)="3"> Kini usa nga pagpakita kung unsa ang augmented reality .
(trg)="3"> Het is een demonstratie van toegevoegde realiteit .
(src)="4"> Ug ang mga makit-an ninyo dili gi-record daan .
(trg)="4"> De visuele effecten die je ziet , zijn niet vooraf opgenomen .
(src)="5"> Live kini ug sabay pod siyang mobalos .
(trg)="5"> Ze zijn live : ze reageren op mij in real time .
(src)="6"> Giisip nako nga usa kini nga salamangka sa teknolohiya .
(trg)="6"> Voor mij is dit een soort technologische magie .
(src)="7"> Good luck nalang sa ako .
(trg)="7"> Duimen maar .
(src)="8"> Ug lantaw lang sa dako nga screen .
(trg)="8"> En kijk goed naar het grote scherm .
(src)="9"> Ang augmented reality maoy pagatipok sa tinuod nga kalibutan ug sa imaheng gihimo sa computer .
(trg)="9"> Toegevoegde realiteit is het vermengen van de echte wereld met computergestuurde beelden .
(src)="10"> Para nako , usa ka maayong paagi para susihon ang salamangka ug mangutana nganong sa pagka-high tech nato karon , nagpadayon pa man gihapon kining pagkatingala og pagpakuyaw .
(trg)="10"> Het lijkt het perfecte medium om magie te ontdekken en je af te vragen waarom we , in het tijdperk van de technologie , nog steeds dat magische gevoel van verwondering hebben .
(src)="11"> Ang salamangka usa ka pagpangilad , pero kini ang pagpangilad nga makalingaw .
(trg)="11"> Magie is bedrog , maar het is bedrog waar we van genieten .
(src)="12"> Aron malingaw sa maong pagpangilad , himuon una sa mga nanan-aw nga ipadaplin ang ilang pagkatingala .
(trg)="12"> Om van bedrog te genieten , moet het publiek eerst zijn ongeloof opschorten .
(src)="13"> Ang poet nga si Samuel Taylor Coleridge maoy unang mituki bahin sa pagkaandam sa hunahuna .
(trg)="13"> Het was de dichter Samuel Taylor Coleridge die deze ontvankelijke ingesteldheid als eerste voorstelde .
(src)="14"> Samuel Taylor Coleridge : Sulayan nakog mosuwat nga hisama sa tinuod , aron buhaton kining imahenasyon nga katuuhan , bisag kadyot ra , kay mao kini ang tumong sa magasuwat .
(trg)="14"> Samuel Taylor Coleridge : Ik probeer een gelijkenis met de waarheid over te brengen in mijn geschriften , om voor de schaduwen der verbeelding een gewillige opschorting te bekomen van het ongeloof , die , voor een enkel moment , poëtisch geloof betekent .
(src)="15"> MT : Importante kining pagtuo sa mga gibuhat sa bisag asang malateatro nga kasinatian .
(trg)="15"> MT : Dit geloof in fictie is essentieel voor elke theatrale ervaring .
(src)="16"> Kung wala kini , ang sulat mga pulong lamang .
(trg)="16"> Zonder dit geloof is een scenario gewoon wat woorden .
(src)="17"> Ang augmented reality usa ra ka bag-ong teknolohiya .
(trg)="17"> Toegevoegde realiteit is gewoon de nieuwste technologie .
(src)="18"> Ug ang kapaspas sa kamot usa ra ka maarte nga pagpa-ila sa kahanas .
(trg)="18"> Vingervlugheid is gewoon een kunstige demonstratie van handigheid .
(src)="19"> Kitang tanan hawod og dali ra mutuo .
(trg)="19"> We zijn allemaal goed in het opschorten van ons ongeloof .
(src)="20"> Ginabuhat na nato kada adlaw , sa pagbasa og nobela , sa paglantaw og TV ug sa pag-adto og sinehan .
(trg)="20"> We doen het elke dag , terwijl we romans lezen , tv kijken , of naar de film gaan .
(src)="21"> Ganahan ta nga musulod sa laing kalibutan nga gibuhat-buhat ra kung diin gikalipay nato ang atong mga bayani ug hilakan ang mga amigo nga hinimo-himo lang .
(trg)="21"> We betreden graag fictieve werelden als we onze helden aanmoedigen en huilen om vrienden die we nooit gehad hebben .
(src)="22"> Kon wala kining pagtuo wala sad tay salamangka .
(trg)="22"> Zonder dit vermogen is er geen magie .
(src)="23"> Maong si Jean Robert-Houdin , ang kinahawrang ilusyonista nga taga-Pransiya , gi-ila ang papel sa mga salamangkero isip mangingistorya .
(trg)="23"> Het was Jean Robert-Houdin , de grootste illusionist van Frankrijk , die als eerste de rol erkende van de goochelaar als verhalenverteller .
(src)="24"> Naa siyay giingon nga akong gidikit sa bungbong nako sa studio .
(trg)="24"> Hij zei iets dat ik aan de muur van mijn studio heb opgehangen .
(src)="25"> Jean Robert-Houdin : Ang ilusyonista dili malabarista
(trg)="25"> Jean Robert-Houdin : Een goochelaar is geen jongleur .
(src)="26"> Usa siya ka aktor nga nagdala sa parte sa usa ka salamangkero .
(trg)="26"> Het is een acteur die de rol van een tovenaar speelt .
(src)="27"> MT : Buot ipasabot nga ang salamangka usa ka teatro ug ang kada lansis usa ka estorya .
(trg)="27"> MT : Dat betekent dat goochelen theater is en elke truc een verhaal .
(src)="28"> Karon , ang mga lansis sa salamangka magasubay sa ehemplo sa panulatong himu-himo ra .
(trg)="28"> De trucs van het goochelen volgen de archetypes van verhalende fictie .
(src)="29"> Naay sugilanon sa pagkabuhat og pagkawagtang , pagkamatay ug pagkabanhaw , ug daghang magababag nga angayang supilon .
(trg)="29"> Het zijn verhalen van schepping en verlies , dood en verrijzenis , en obstakels die je moet overwinnen .
(src)="30"> Karon , kadaghanan ani grabe ka-drama .
(trg)="30"> Vele zijn intens dramatisch .
(src)="31"> Makigdula ning salamangkero sa kalayo og asiro , musukol sa chainsaw , saluon ang bala o likayan ang kamatayon .
(trg)="31"> Goochelaars spelen met vuur en staal , tarten de furie van de kettingzaag , durven een kogel opvangen of een dodelijke ontsnapping wagen .
(src)="32"> Apan wala magbayad ang mutan-aw aron makit-an nga mamatay ang salamangkero , kon dili , aron makit-an sila nga buhi gihapon .
(trg)="32"> Maar het publiek komt niet om de goochelaar te zien sterven , het komt om hem te zien leven .
(src)="33"> Kay ang mga maanindot nga estorya malipayon ang kahumanan .
(trg)="33"> Want de beste verhalen lopen altijd goed af .
(src)="34"> Ang mga lansis sa salamangka naay usa ka importanting elemento .
(trg)="34"> De trucs van het goochelen hebben één speciaal element .
(src)="35"> Mga sugilanon kini nga may kahingangha .
(trg)="35"> Het zijn verhalen met een kronkel .
(src)="36"> Ingon pa ni Edward de Bono ang utok magasubay sa usa ka modelo para sa lain-laing butang .
(trg)="36"> Edward de Bono beweert dat onze hersenen patroonherkenningsmachines zijn .
(src)="37"> Ingon niya , ginapahimuslan sa salamangkero ang ginahuna-huna sa magalantaw .
(trg)="37"> Hij zei dat goochelaars bewust gebruik maken van hoe hun publiek denkt .
(src)="38"> Edward de Bono : Ang salamangka sa entablado magasalig sa momentum error .
(trg)="38"> Edward de Bono : Podiumgoochelkunst berust bijna volledig op de fout van het momentum .
(src)="39"> Ang magalantaw gigiya aron makahimo og paghukom nga resonable , apan sa tinuod lahi ni sa maoy nag-atubang sa ila .
(trg)="39"> Het publiek wordt ertoe gebracht om dingen te veronderstellen die perfect redelijk zijn , maar die in werkelijkheid niet overeenstemmen met wat voor hun ogen gebeurt .
(src)="40"> MT : Nianang butanga , ang mga lansis sa salamangka murag komedya .
(trg)="40"> MT : In dat opzicht zijn goocheltrucs als moppen .
(src)="41"> Ang komedya magasubay kanato padulong sa tumong nga atong gidaman .
(trg)="41"> Moppen leiden ons langs een pad naar een verwachte bestemming .
(src)="42"> Apan kung kalit nga mabag-o ang senaryo nga atong gihuna-huna nga wala nato gidamha , mukatawa kita .
(trg)="42"> Maar als het scenario dat we voor ogen hadden , plots kantelt naar iets totaal onverwachts , dan lachen we .
(src)="43"> Mao pod ang mahitabo sa tawo nga molantaw og salamangka .
(trg)="43"> Hetzelfde gebeurt als mensen naar goocheltrucs kijken .
(src)="44"> Ang kinatapusan magasupak sa lohika , magahatag og bag-ong panglantaw sa problema , ug ang mga motan-aw ani matingala o magkatawa na lang .
(trg)="44"> De finale tart de logica , biedt nieuwe inzichten in het probleem , en het publiek drukt zijn bewondering uit door te lachen .
(src)="45"> Lingaw man pod ang binuangan .
(trg)="45"> Het is grappig om voor de gek te worden gehouden .
(src)="46"> Pinaka-importanti sa usa ka sugilanon kay kanang ganahan ka nga ibahen pod sa uban .
(trg)="46"> Eén van de grote kwaliteiten van alle verhalen is dat ze gemaakt zijn om te worden gedeeld .
(src)="47"> Kanang ganahan tang ipakita sa uban .
(trg)="47"> We voelen een drang om ze te vertellen .
(src)="48"> Kon magahimo ko og lansis sa usa ka panagtapok -- ( Naay mikatawa ) labnotun dayon niya ang iyang amigo ug pa-usbon na pod niya ang akong gihimo .
(trg)="48"> Als ik een truc doe op een feestje -- ( Gelach ) dan zal die persoon er meteen een vriend bij halen en mij vragen het nog eens te doen .
(src)="49"> Ganahan sila nga masinati pod sa uban ang ilang pagkakuyaw .
(trg)="49"> Ze willen de ervaring delen .
(src)="50"> Nuon , mas komplikado na akong trabaho tungod ana , kay ganahan ko nga pakuratan sila , maghimo na pod ko og estorya nga pareho ra ang sinugdanan , apan lahi ang kahumanan -- madyik nga magdala og kakurat sa naunang pagkakurat .
(trg)="50"> Dat maakt mijn taak moeilijker , want als ik ze wil verrassen , moet ik een verhaal vertellen dat gelijk begint , maar anders afloopt -- een truc met een kronkel in een kronkel .
(src)="51"> Maong aktibo ko pirminti .
(trg)="51"> Zo blijf ik bezig .
(src)="52"> Karon magatuo ang mga eksperto nga ang estorya dili lang alang sa atong kalingawan .
(trg)="52"> Experten geloven dat verhalen verder gaan dan ons vermogen om geamuseerd te worden .
(src)="53"> Atong huna-huna mora pod nga gihan-ay nga sugilanon .
(trg)="53"> We denken in narratieve structuren .
(src)="54"> Atong ginakabit ang panghitabo sa mga emosyon og ginahimo nato sila nga han-ay nga dali ra masabtan .
(trg)="54"> We verbinden gebeurtenissen en emoties en vormen ze instinctief om tot een gemakkelijk te begrijpen volgorde .
(src)="55"> Kini usa ka butang nga tawo lang ang makakab-ot .
(trg)="55"> Dat is een unieke menselijke prestatie .
(src)="56"> Tanan ta ganahan ibahen atong mga estorya , salamangka man na nga nakit-an nato sa usa ka panagtapok , o ang makalagot nga adlaw sa opisina o ang maanindot nga pagsalop sa adlaw sa atong pagbakasyon .
(trg)="56"> We willen allemaal onze verhalen delen , of het nu de truc is die we zagen op het feestje , de rotdag op het werk , of de mooie zonsondergang die we zagen op vakantie .
(src)="57"> Karon , salamat sa teknolohiya , makabahin ta sa atong mga sugilanon dili sama atong kaniadto , pina-agi sa email , Facebook , blogs , tweets , sa TED.com .
(trg)="57"> Dankzij de technologie kunnen we deze verhalen vandaag delen als nooit tevoren , via email , Facebook , blogs , tweets , op TED.com .
(src)="58"> Kaning mga gamit sa social networking , usama sa kalayo sa panag-camping kon asa magatapok ang mga magalantaw aron paminawon ang atong sugilanon .
(trg)="58"> Sociale netwerken zijn de digitale kampvuren waarrond het publiek verzamelt om ons verhaal te horen .
(src)="59"> Magabutang ta og simile ug metaphor sa atong kamatuoran , og usahay dugangan og pantasya .
(trg)="59"> We vormen feiten om in gelijkenissen en metaforen , en zelfs fantasieën .
(src)="60"> Ginapahamis nato ang garas nga bahin sa atong kinabuhi aron mahimo tang bug-os .
(trg)="60"> We polijsten de ruwe kantjes van ons leven , zodat ze heel aanvoelen .
(src)="61"> Ang atong estorya maoy maga-ingon kon kinsa dyud ta , ug usahay , kon kinsay gusto nato mahimong kita .
(trg)="61"> Onze verhalen maken ons tot wie we zijn en soms tot wie we willen zijn .
(src)="62"> Mao na ang atong timailhan og apil na pod ang atong pagka-kumunidad .
(trg)="62"> Ze geven ons onze identiteit en een gevoel van gemeenschap .
(src)="63"> Ug kon maayo pod ang pag-estorya , pwede pa kitang pahiyumon niini .
(trg)="63"> Als het verhaal goed is , dan ontlokt het ons misschien een glimlach .
(src)="64"> Salamat .
(trg)="64"> Hartelijk dank .
(src)="65"> ( Gipakpakan ) Salamat .
(trg)="65"> ( Applaus ) Hartelijk dank .
(src)="66"> ( Gipakpakan )
(trg)="66"> ( Applaus )
# ceb/ted2020-755.xml.gz
# nl/ted2020-755.xml.gz
(src)="1"> Kuntahay nga nagtindog ka sa usa ka dalan sa Amerika og niduol ang usa ka Japanese og nangutana , " Excuse me , unsay ngalan aning block ? "
(trg)="1.1"> Beeld je in : je staat in een straat , ergens in Amerika .
(trg)="1.2"> Een Japanner komt naar je toe en zegt : " Excuseer , hoe heet dit huizenblok ?
(src)="2.1"> Og nitubag ka , " Ay , pasayloa ko .
(src)="2.2"> Mao kini ang Oak Street , og kana ang Elm Street .
(trg)="2.1"> Je zegt : " Sorry .
(trg)="2.2"> Dit is Oak Street , dat is Elm Street .
(src)="3"> Kani ang 26th , og kana ang 27th . "
(trg)="3"> Dit is de 26e straat , dat is de 27e . "
(src)="4.1"> Ingon na pod siya , " Ah okay .
(src)="4.2"> Kanang block , unsay ngalan ana ? "
(trg)="4"> Hij : " Oké , maar hoe heet dat huizenblok ? "
(src)="5"> Motubag pod ka , " Ay , walay ngalan ang mga blocks . "
(trg)="5"> Jij : " Nou , blokken hebben geen namen .
(src)="6"> Naay ngalan ang mga dalan ; kanang blocks kay mga lote ra na sila nga naa sa tunga sa mga dalan . "
(trg)="6"> Straten hebben namen : blokken zijn slechts naamloze ruimtes tussen de straten . "
(src)="7"> Nihawa dayon siya , morag wala nalipay og nalibug hinuon .
(trg)="7"> Hij gaat weg , een beetje verward en teleurgesteld .
(src)="8"> Karon , kuntahay nga nagtindog ka sa usa ka dalan didto sa Japan , niduol ka sa usa ka tawo og nangutana , " Excuse me , unsay ngalan aning dalana ? "
(trg)="8"> Beeld je nu in : je staat in een straat , ergens in Japan , je spreekt iemand aan en zegt : " Excuseer , hoe heet deze straat ? "
(src)="9"> Muingon siya , " Ah , kana kay block 17 og kana kay block 16 . "
(trg)="9"> Zij : " Oh , nou dat is blok 17 en dit blok is 16 . "
(src)="10"> Moingon pod ka , " Okay , apan unsay ngalan anang dalana ? "
(trg)="10"> Jij : " Oké , maar hoe heet deze straat ? "
(src)="11"> Motobag pod siya , " Ah , walay ngalan ang mga dalan .
(trg)="11"> Zij : " Nou , straten hebben geen namen .
(src)="12"> Naay ngalan ang mga blocks .
(trg)="12"> Blokken hebben namen .
(src)="13.1"> Tan-awa ning Google Maps .
(src)="13.2"> Kana ang block 14 , 15 , 16 , 17 , 18 , 19 .
(trg)="13.1"> Kijk maar hier op Google Maps .
(trg)="13.2"> Daar , blok 14 , 15 , 16 , 17 , 18 , 19 .
(src)="14.1"> Kaning tanan nga blocks naay ngalan .
(src)="14.2"> Kanang mga dalan kay mga bakanteng agi-anan sa tunga sa mga blocks .
(trg)="14.1"> Al die blokken hebben namen .
(trg)="14.2"> Straten zijn slechts naamloze ruimtes tussen de blokken .
(src)="15"> Og mangutana na pod ka , " Okay , unsaon man nimo pagkahibalo sa address sa balay ? "
(trg)="15"> Jij : " Oké , hoe weet je dan je huisadres ? "
(src)="16"> Moingon siya , " Ah , dali ra , kani ang District Eight .
(trg)="16.1"> Hij : " Makkie .
(trg)="16.2"> Dit is District 8 .
(src)="17"> Kana ang block 17 , pinakaunang balay . "
(trg)="17"> Daar is blok 17 , huis nummer 1 . "
(src)="18.1"> Moingon ka , " Okay .
(src)="18.2"> Nituyok-tuyok ko sa palibot diri , morag dili man sunod-sunod ang mga numbers sa balay . "
(trg)="18"> Jij : " Maar toen ik rondwandelde , zag ik dat de huisnummers niet op elkaar volgen . "
(src)="19.1"> Ingon pod siya , " Sunod-sunod oy .
(src)="19.2"> Ginaapod-apod ang number sa kung kinsay naunang magtukod .
(trg)="19"> Hij : " Toch wel : in de volgorde waarin ze zijn gebouwd .
(src)="20"> Ang pinakaunang balay nga gitukod sa block kay ang number one .
(trg)="20"> Het eerste huis dat ooit in het blok gebouwd werd , is nummer 1 .
(src)="21"> Ang ikaduha nga balay nga gitukod kay ang number two .
(trg)="21"> Het tweede huis ooit gebouwd , is nummer 2 .
(src)="22.1"> Ang ikatulo kay number three .
(src)="22.2"> Dali ra god .
(trg)="22"> Het derde huis is nummer 3 : zonneklaar . "
(src)="23.1"> Obvious baya . "
(src)="23.2"> Busa , usahay didto pa nato mahibal-an sa pikas bahin sa kalibutan aron masayod ta sa mga butang nga abi natog wala ra , og maingon nga ang baligtad ana nila kay tinuod pod .
(trg)="23"> Ik houd ervan dat we soms pas aan de andere kant van de wereld inzien dat we aannames hebben zonder het te beseffen , en dat het tegenovergestelde ervan ook waar kan zijn .
(src)="24"> Naay mga doktor sa China nga mituo nga ang ilang trabaho kay himuon ka nilang baskog pirminti .
(trg)="24"> Er zijn bijvoorbeeld dokters in China die geloven dat het hun werk is om je gezond te houden .
(src)="25.1"> Busa , magbayad ka sa ila sa mga bulan nga limsog imong pamati , apan kung naa kay sakit dili ka magabayad kay wala nila nahimo ang ilang trabaho .
(src)="25.2"> Modato sila kon himsog ka , dili kon naay kay sakit .
(trg)="25.1"> Elke maand dat je gezond bent , betaal je hen .
(trg)="25.2"> Als je ziek bent , betaal je niet , omdat ze faalden .
(trg)="25.3"> Ze worden rijk wanneer je gezond bent en niet ziek .
(src)="26"> ( Gipalakpakan ) Sa kadaghanan nga music ang " usa " kay ang downbeat , ang maoy sugod sa musical phrase .
(trg)="26"> ( Applaus ) In de muziek wordt de ' één ' meestal gezien als het hoofdaccent , het begin van de muzikale frase .
(src)="27.1"> Usa , duha tulo upat .
(src)="27.2"> Pero sa West African music ang " usa " maoy tumoy sa phrase , nga morag period sa tumoy sa sentence .
(trg)="27.1"> Één , twee drie vier .
(trg)="27.2"> In West-Afrikaanse muziek beschouwt men de ' één ' als het einde van de frase , zoals de punt aan het einde van een zin .
(src)="28.1"> Busa , madungog nimo dili lang kay phrasing , apil pod ang pag-ihap nila sa music .
(src)="28.2"> Duha , tulo , upat , isa .
(trg)="28"> Je hoort het in de frasering , en in hun manier van aftellen : twee , drie , vier , één .
(src)="29"> Og kaning mapa kay sigo ra pod .
(trg)="29"> Deze kaart is ook goed .
(src)="30"> ( Ningkatawa tanan ) Naay ginaingon nga sa India kung unsa man ang tinuod , ang baligtad kay tinuod pod .
(trg)="30"> ( Gelach ) Er is een gezegde : wat je ook aan waarheid over India zegt , het tegenovergestelde is ook waar .
(src)="31"> Busa , dili unta nato kalimtan , sa TED o sa bisag asa pa , nga tanang kuyaw nga butang na atong makita o madungog , basin tinuod pod ang iyang baligtad .
(trg)="31"> Laten we dus nooit vergeten , bij TED of waar dan ook : welke briljante ideeën je ook hebt of hoort , het tegenovergestelde kan ook waar zijn .
(src)="32"> Daghang salamat sa inyo nga tanan .
(trg)="32"> Domo arigato gozaimashita ( Japans : Dankuwel ) .