# ceb/ted2020-1405.xml.gz
# es/ted2020-1405.xml.gz


(src)="1"> Marco Tempest : Ang gusto nakong ipakita ninyo karon mahisama sa usa ka eksperimento .
(trg)="1"> Marco Tempest : Lo que hoy quisiera mostrarles es una especie de experimento .

(src)="2"> Karon ang iyang unang pagpaila .
(trg)="2"> Hoy es el debut

(src)="3"> Kini usa nga pagpakita kung unsa ang augmented reality .
(trg)="3"> de una demostración de realidad aumentada .

(src)="4"> Ug ang mga makit-an ninyo dili gi-record daan .
(trg)="4"> Las imágenes que están por ver no fueron grabadas previamente .

(src)="5"> Live kini ug sabay pod siyang mobalos .
(trg)="5"> Ocurren en vivo e interactúan conmigo en tiempo real .

(src)="6"> Giisip nako nga usa kini nga salamangka sa teknolohiya .
(trg)="6"> Me gusta pensar que es una especie de magia tecnológica .

(src)="7"> Good luck nalang sa ako .
(trg)="7"> Crucemos los dedos .

(src)="8"> Ug lantaw lang sa dako nga screen .
(trg)="8"> Y mantengan la vista en la pantalla grande .

(src)="9"> Ang augmented reality maoy pagatipok sa tinuod nga kalibutan ug sa imaheng gihimo sa computer .
(trg)="9"> La realidad aumentada es la fusión del mundo real con imágenes generadas por computadora .

(src)="10"> Para nako , usa ka maayong paagi para susihon ang salamangka ug mangutana nganong sa pagka-high tech nato karon , nagpadayon pa man gihapon kining pagkatingala og pagpakuyaw .
(trg)="10"> Parece el medio perfecto para investigar la magia y preguntarnos por qué , en una era tecnológica , seguimos maravillándonos con este sentido de lo mágico .

(src)="11"> Ang salamangka usa ka pagpangilad , pero kini ang pagpangilad nga makalingaw .
(trg)="11"> La magia es ' engaño ' [ d-e-c-e-p-t-i-o-n ] , pero un engaño que nos gusta .

(src)="12"> Aron malingaw sa maong pagpangilad , himuon una sa mga nanan-aw nga ipadaplin ang ilang pagkatingala .
(trg)="12"> Para disfrutar el engaño el público primero debe suspender su incredulidad [ d-i-s-b-e-l-i-e-f ] .

(src)="13"> Ang poet nga si Samuel Taylor Coleridge maoy unang mituki bahin sa pagkaandam sa hunahuna .
(trg)="13"> Fue el poeta Samuel Taylor Coleridge el primero en sugerir este estado receptivo de la mente .

(src)="14"> Samuel Taylor Coleridge : Sulayan nakog mosuwat nga hisama sa tinuod , aron buhaton kining imahenasyon nga katuuhan , bisag kadyot ra , kay mao kini ang tumong sa magasuwat .
(trg)="14"> Samuel Taylor Coleridge : Trato de darle una apariencia de verdad en mis escritos para producir en estas sombras de la imaginación una suspensión voluntaria de la incredulidad que , durante un momento , constituye una fe poética .

(src)="15"> MT : Importante kining pagtuo sa mga gibuhat sa bisag asang malateatro nga kasinatian .
(trg)="15"> MT : Esta fe en la ficción es esencial para cualquier tipo de experiencia teatral .

(src)="16"> Kung wala kini , ang sulat mga pulong lamang .
(trg)="16"> Sin ella , un guion serían solo palabras .

(src)="17"> Ang augmented reality usa ra ka bag-ong teknolohiya .
(trg)="17"> La realidad aumentada es la última tecnología .

(src)="18"> Ug ang kapaspas sa kamot usa ra ka maarte nga pagpa-ila sa kahanas .
(trg)="18"> Un juego de manos es solo una manifestación artística de la destreza .

(src)="19"> Kitang tanan hawod og dali ra mutuo .
(trg)="19"> Somos muy buenos para suspender nuestra incredulidad .

(src)="20"> Ginabuhat na nato kada adlaw , sa pagbasa og nobela , sa paglantaw og TV ug sa pag-adto og sinehan .
(trg)="20"> La suspendemos a diario al leer novelas , mirar televisión o ir al cine .

(src)="21"> Ganahan ta nga musulod sa laing kalibutan nga gibuhat-buhat ra kung diin gikalipay nato ang atong mga bayani ug hilakan ang mga amigo nga hinimo-himo lang .
(trg)="21"> Entramos con gusto a mundos de ficción vitoreando héroes y llorando por amigos que nunca tuvimos .

(src)="22"> Kon wala kining pagtuo wala sad tay salamangka .
(trg)="22"> Sin esta habilidad no habría magia .

(src)="23"> Maong si Jean Robert-Houdin , ang kinahawrang ilusyonista nga taga-Pransiya , gi-ila ang papel sa mga salamangkero isip mangingistorya .
(trg)="23"> Fue Jean Robert-Houdin , el ilusionista más grande de Francia , el primero que reconoció el papel del mago como narrador .

(src)="24"> Naa siyay giingon nga akong gidikit sa bungbong nako sa studio .
(trg)="24"> Dijo algo que yo tengo colgado en la pared de mi estudio .

(src)="25"> Jean Robert-Houdin : Ang ilusyonista dili malabarista
(trg)="25"> Jean Robert-Houdin : Un mago no es un malabarista .

(src)="26"> Usa siya ka aktor nga nagdala sa parte sa usa ka salamangkero .
(trg)="26"> Es un actor que representa el papel de mago .

(src)="27"> MT : Buot ipasabot nga ang salamangka usa ka teatro ug ang kada lansis usa ka estorya .
(trg)="27"> MT : Lo que significa que la magia es teatro y que cada truco es una historia .

(src)="28"> Karon , ang mga lansis sa salamangka magasubay sa ehemplo sa panulatong himu-himo ra .
(trg)="28"> Los trucos de magia siguen los arquetipos de la ficción narrativa .

(src)="29"> Naay sugilanon sa pagkabuhat og pagkawagtang , pagkamatay ug pagkabanhaw , ug daghang magababag nga angayang supilon .
(trg)="29"> Hay cuentos de creación y pérdida , de muerte y resurrección y de obstáculos a superar .

(src)="30"> Karon , kadaghanan ani grabe ka-drama .
(trg)="30"> Muchos son de un dramatismo intenso .

(src)="31"> Makigdula ning salamangkero sa kalayo og asiro , musukol sa chainsaw , saluon ang bala o likayan ang kamatayon .
(trg)="31"> Los magos juegan con fuego y acero desafían la furia de la sierra circular , se atreven a atrapar una bala o intentan un escape mortal .

(src)="32"> Apan wala magbayad ang mutan-aw aron makit-an nga mamatay ang salamangkero , kon dili , aron makit-an sila nga buhi gihapon .
(trg)="32"> Pero el público no viene a ver morir al mago , viene a verlo vivir .

(src)="33"> Kay ang mga maanindot nga estorya malipayon ang kahumanan .
(trg)="33"> Porque las mejores historias siempre tienen un final feliz .

(src)="34"> Ang mga lansis sa salamangka naay usa ka importanting elemento .
(trg)="34"> Los trucos de magia tienen un elemento especial .

(src)="35"> Mga sugilanon kini nga may kahingangha .
(trg)="35"> Son historias con ' giros ' imprevistos .

(src)="36"> Ingon pa ni Edward de Bono ang utok magasubay sa usa ka modelo para sa lain-laing butang .
(trg)="36"> Edward de Bono sostiene que el cerebro es una máquina para detectar patrones .

(src)="37"> Ingon niya , ginapahimuslan sa salamangkero ang ginahuna-huna sa magalantaw .
(trg)="37"> Dice que los magos explotan deliberadamente el modo de pensar de sus públicos .

(src)="38"> Edward de Bono : Ang salamangka sa entablado magasalig sa momentum error .
(trg)="38"> Edward de Bono : la magia de escenario se basa casi en su totalidad en el error de momento .

(src)="39"> Ang magalantaw gigiya aron makahimo og paghukom nga resonable , apan sa tinuod lahi ni sa maoy nag-atubang sa ila .
(trg)="39"> Se lleva al público a hacer suposiciones o elaboraciones perfectamente razonables , pero que , de hecho , no coinciden con lo que tienen frente de sí .

(src)="40"> MT : Nianang butanga , ang mga lansis sa salamangka murag komedya .
(trg)="40"> MT : En ese sentido los trucos de magia son como chistes .

(src)="41"> Ang komedya magasubay kanato padulong sa tumong nga atong gidaman .
(trg)="41"> ' Chistes ' que nos guían a un ' destino esperado ' .

(src)="42"> Apan kung kalit nga mabag-o ang senaryo nga atong gihuna-huna nga wala nato gidamha , mukatawa kita .
(trg)="42"> Pero cuando el escenario que imaginamos de repente se vuelve algo totalmente inesperado , reímos .

(src)="43"> Mao pod ang mahitabo sa tawo nga molantaw og salamangka .
(trg)="43"> Lo mismo ocurre cuando la gente ve ' trucos de magia ' .

(src)="44"> Ang kinatapusan magasupak sa lohika , magahatag og bag-ong panglantaw sa problema , ug ang mga motan-aw ani matingala o magkatawa na lang .
(trg)="44"> El ' final ' desafía la ' lógica ' , ofrece una nueva visión del problema , y el público expresa su ' asombro ' con la risa .

(src)="45"> Lingaw man pod ang binuangan .
(trg)="45"> Es divertido ser engañado .

(src)="46"> Pinaka-importanti sa usa ka sugilanon kay kanang ganahan ka nga ibahen pod sa uban .
(trg)="46"> Un aspecto clave de las historias es que están hechas para ser compartidas .

(src)="47"> Kanang ganahan tang ipakita sa uban .
(trg)="47"> Nos urge contarlas .

(src)="48"> Kon magahimo ko og lansis sa usa ka panagtapok -- ( Naay mikatawa ) labnotun dayon niya ang iyang amigo ug pa-usbon na pod niya ang akong gihimo .
(trg)="48.1"> Cuando hago un truco en una fiesta ...
(trg)="48.2"> ( Risas ) esta persona llamará de inmediato a sus amigos y me pedirá que lo haga de nuevo .

(src)="49"> Ganahan sila nga masinati pod sa uban ang ilang pagkakuyaw .
(trg)="49"> Quieren compartir la experiencia .

(src)="50"> Nuon , mas komplikado na akong trabaho tungod ana , kay ganahan ko nga pakuratan sila , maghimo na pod ko og estorya nga pareho ra ang sinugdanan , apan lahi ang kahumanan -- madyik nga magdala og kakurat sa naunang pagkakurat .
(trg)="50"> Eso dificulta más mi trabajo porque , si quiero sorprenderlos , tengo que contar una historia que empiece igual pero que termine diferente ... un truco con un giro inesperado .

(src)="51"> Maong aktibo ko pirminti .
(trg)="51"> Eso me mantiene ocupado .

(src)="52"> Karon magatuo ang mga eksperto nga ang estorya dili lang alang sa atong kalingawan .
(trg)="52"> Pero los expertos creen que las historias van más allá del entretenimiento .

(src)="53"> Atong huna-huna mora pod nga gihan-ay nga sugilanon .
(trg)="53"> Pensamos con estructuras narrativas .

(src)="54"> Atong ginakabit ang panghitabo sa mga emosyon og ginahimo nato sila nga han-ay nga dali ra masabtan .
(trg)="54"> Conectamos ' eventos ' y ' emociones ' y las transformamos de manera instintiva en una secuencia fácilmente comprensible .

(src)="55"> Kini usa ka butang nga tawo lang ang makakab-ot .
(trg)="55"> Es un logro exclusivamente humano .

(src)="56"> Tanan ta ganahan ibahen atong mga estorya , salamangka man na nga nakit-an nato sa usa ka panagtapok , o ang makalagot nga adlaw sa opisina o ang maanindot nga pagsalop sa adlaw sa atong pagbakasyon .
(trg)="56"> Todos queremos compartir nuestras historias , ya sea ese truco que vimos en la fiesta , un mal día en la oficina o la hermosa puesta de sol que vimos en las vacaciones .

(src)="57"> Karon , salamat sa teknolohiya , makabahin ta sa atong mga sugilanon dili sama atong kaniadto , pina-agi sa email , Facebook , blogs , tweets , sa TED.com .
(trg)="57"> Hoy , gracias a la tecnología , podemos compartir esas historias como nunca antes , por correo electrónico , Facebook , blogs , tweets , en TED.com .

(src)="58"> Kaning mga gamit sa social networking , usama sa kalayo sa panag-camping kon asa magatapok ang mga magalantaw aron paminawon ang atong sugilanon .
(trg)="58"> Las herramientas de las redes sociales son las fogatas digitales en torno a las que el público se reúne a escuchar la historia .

(src)="59"> Magabutang ta og simile ug metaphor sa atong kamatuoran , og usahay dugangan og pantasya .
(trg)="59"> Transformamos hechos en símiles y metáforas , e incluso en fantasías .

(src)="60"> Ginapahamis nato ang garas nga bahin sa atong kinabuhi aron mahimo tang bug-os .
(trg)="60"> Pulimos las asperezas de nuestras vidas para sentirlas como un todo .

(src)="61"> Ang atong estorya maoy maga-ingon kon kinsa dyud ta , ug usahay , kon kinsay gusto nato mahimong kita .
(trg)="61"> Nuestras historias nos hacen quienes somos y , a veces , quienes queremos ser .

(src)="62"> Mao na ang atong timailhan og apil na pod ang atong pagka-kumunidad .
(trg)="62"> Nos dan identidad y sentido de comunidad .

(src)="63"> Ug kon maayo pod ang pag-estorya , pwede pa kitang pahiyumon niini .
(trg)="63"> Y si la historia es buena , puede incluso hacernos sonreír .

(src)="64"> Salamat .
(trg)="64"> Gracias .

(src)="65"> ( Gipakpakan ) Salamat .
(trg)="65"> ( Aplausos ) Gracias .

(src)="66"> ( Gipakpakan )
(trg)="66"> ( Aplausos )

# ceb/ted2020-755.xml.gz
# es/ted2020-755.xml.gz


(src)="1"> Kuntahay nga nagtindog ka sa usa ka dalan sa Amerika og niduol ang usa ka Japanese og nangutana , " Excuse me , unsay ngalan aning block ? "
(trg)="1"> Imagínense que están en una calle de EE UU , y un japonés se les acerca y les dice " Perdone , ¿ cómo se llama esta manzana ? "

(src)="2.1"> Og nitubag ka , " Ay , pasayloa ko .
(src)="2.2"> Mao kini ang Oak Street , og kana ang Elm Street .
(trg)="2.1"> Y Uds. le contestan " Lo siento .
(trg)="2.2"> Esta es la calle Roble , esa es la calle Olmo .

(src)="3"> Kani ang 26th , og kana ang 27th . "
(trg)="3"> Este es el número 26 y ese el 27 . "

(src)="4.1"> Ingon na pod siya , " Ah okay .
(src)="4.2"> Kanang block , unsay ngalan ana ? "
(trg)="4.1"> Y él : " Bueno , vale .
(trg)="4.2"> ¿ Cómo se llama esa manzana ? "

(src)="5"> Motubag pod ka , " Ay , walay ngalan ang mga blocks . "
(trg)="5"> Y Uds. contestan " Es que las manzanas no tienen nombre .

(src)="6"> Naay ngalan ang mga dalan ; kanang blocks kay mga lote ra na sila nga naa sa tunga sa mga dalan . "
(trg)="6"> Las calles tienen nombre ; las manzanas son solamente espacios sin nombre que están entre las calles . "

(src)="7"> Nihawa dayon siya , morag wala nalipay og nalibug hinuon .
(trg)="7"> Se va , un tanto confundido y decepcionado .

(src)="8"> Karon , kuntahay nga nagtindog ka sa usa ka dalan didto sa Japan , niduol ka sa usa ka tawo og nangutana , " Excuse me , unsay ngalan aning dalana ? "
(trg)="8"> Así que ahora imagínense que están en una calle de Japón , ven a una persona y le preguntan " Disculpe , ¿ cómo se llama esta calle ? "

(src)="9"> Muingon siya , " Ah , kana kay block 17 og kana kay block 16 . "
(trg)="9"> Y les responde " Esa es la manzana 17 y esta es la 16 . "

(src)="10"> Moingon pod ka , " Okay , apan unsay ngalan anang dalana ? "
(trg)="10"> Y Uds. dicen " Muy bien , ¿ pero cómo se llama esta calle ? "

(src)="11"> Motobag pod siya , " Ah , walay ngalan ang mga dalan .
(trg)="11"> Y contesta " Bueno , es que las calles no tienen nombre .

(src)="12"> Naay ngalan ang mga blocks .
(trg)="12"> Las manzanas tienen nombre . "

(src)="13.1"> Tan-awa ning Google Maps .
(src)="13.2"> Kana ang block 14 , 15 , 16 , 17 , 18 , 19 .
(trg)="13.1"> Echen un vistazo a Google Maps .
(trg)="13.2"> Esta es la manzana n ° 14 , 15 , 16 , 17 , 18 , 19 .

(src)="14.1"> Kaning tanan nga blocks naay ngalan .
(src)="14.2"> Kanang mga dalan kay mga bakanteng agi-anan sa tunga sa mga blocks .
(trg)="14.1"> Todas estas manzanas tienen nombre .
(trg)="14.2"> Las calles son solo espacios sin nombre entre las manzanas .

(src)="15"> Og mangutana na pod ka , " Okay , unsaon man nimo pagkahibalo sa address sa balay ? "
(trg)="15"> Y entonces preguntan " Vale , ¿ pero cómo sabe la dirección ? "

(src)="16"> Moingon siya , " Ah , dali ra , kani ang District Eight .
(trg)="16.1"> Les responde " Es muy fácil .
(trg)="16.2"> Este es el distrito 8 .

(src)="17"> Kana ang block 17 , pinakaunang balay . "
(trg)="17"> Manzana 17 , casa n ° 1 . "

(src)="18.1"> Moingon ka , " Okay .
(src)="18.2"> Nituyok-tuyok ko sa palibot diri , morag dili man sunod-sunod ang mga numbers sa balay . "
(trg)="18.1"> Y Uds. dicen " Muy bien .
(trg)="18.2"> Pero dando una vuelta por el vecindario me he fijado que los números de las casas no van en orden . "

(src)="19.1"> Ingon pod siya , " Sunod-sunod oy .
(src)="19.2"> Ginaapod-apod ang number sa kung kinsay naunang magtukod .
(trg)="19.1"> Y él contesta " Por supuesto que van en orden .
(trg)="19.2"> Siguen el orden en que fueron construidas .

(src)="20"> Ang pinakaunang balay nga gitukod sa block kay ang number one .
(trg)="20"> La primera casa construida en una manzana es la número 1 .

(src)="21"> Ang ikaduha nga balay nga gitukod kay ang number two .
(trg)="21"> La segunda es la número 2 .

(src)="22.1"> Ang ikatulo kay number three .
(src)="22.2"> Dali ra god .
(trg)="22.1"> La tercera es la 3 .
(trg)="22.2"> Es fácil .

(src)="23.1"> Obvious baya . "
(src)="23.2"> Busa , usahay didto pa nato mahibal-an sa pikas bahin sa kalibutan aron masayod ta sa mga butang nga abi natog wala ra , og maingon nga ang baligtad ana nila kay tinuod pod .
(trg)="23.1"> Es muy obvio . "
(trg)="23.2"> Me apasiona el hecho de que a veces tengamos que ir a la otra punta del mundo para darnos cuenta de prejuicios que ni siquiera sabíamos que teníamos y para darnos cuenta de que lo contrario puede ser también cierto .

(src)="24"> Naay mga doktor sa China nga mituo nga ang ilang trabaho kay himuon ka nilang baskog pirminti .
(trg)="24"> Por ejemplo , hay médicos en China que creen que su obligación es mantenerte sano .

(src)="25.1"> Busa , magbayad ka sa ila sa mga bulan nga limsog imong pamati , apan kung naa kay sakit dili ka magabayad kay wala nila nahimo ang ilang trabaho .
(src)="25.2"> Modato sila kon himsog ka , dili kon naay kay sakit .
(trg)="25.1"> Así que cuando estás sano un mes entero les pagas , y cuando te pones enfermo no les tienes que pagar , porque han fallado en su trabajo .
(trg)="25.2"> Ganan dinero cuando tú estás sano , no enfermo .

(src)="26"> ( Gipalakpakan ) Sa kadaghanan nga music ang " usa " kay ang downbeat , ang maoy sugod sa musical phrase .
(trg)="26.1"> ( Aplausos ) En música pensamos que el comienzo de la frase musical es el " uno " .
(trg)="26.2"> Uno , dos , tres , cuatro .

(src)="27.1"> Usa , duha tulo upat .
(src)="27.2"> Pero sa West African music ang " usa " maoy tumoy sa phrase , nga morag period sa tumoy sa sentence .
(trg)="27"> Pero en la música del África occidental , el " uno " está al final de la frase , es el final de la frase musical .

(src)="28.1"> Busa , madungog nimo dili lang kay phrasing , apil pod ang pag-ihap nila sa music .
(src)="28.2"> Duha , tulo , upat , isa .
(trg)="28.1"> No se trata solamente del frase , sino del modo en que empiezan la música .
(trg)="28.2"> Dos , tres , cuatro , uno .

(src)="29"> Og kaning mapa kay sigo ra pod .
(trg)="29"> Y este mapa también es correcto .

(src)="30"> ( Ningkatawa tanan ) Naay ginaingon nga sa India kung unsa man ang tinuod , ang baligtad kay tinuod pod .
(trg)="30"> ( Risas ) Hay un refrán que dice que cualquier cosa que digas sobre la India , lo contrario también es cierto .

(src)="31"> Busa , dili unta nato kalimtan , sa TED o sa bisag asa pa , nga tanang kuyaw nga butang na atong makita o madungog , basin tinuod pod ang iyang baligtad .
(trg)="31"> Así que nunca debemos olvidar , estemos en TED o en otro sitio , que cualquier idea que tengamos u oigamos , por brillante que sea , que lo contrario quizá sea también cierto .

(src)="32"> Daghang salamat sa inyo nga tanan .
(trg)="32"> Domo arigato gozaimashita .