# ca/ted2020-1004.xml.gz
# ky/ted2020-1004.xml.gz
(src)="1"> Estic aquí avui per mostrar les meves fotografies dels lakota .
(trg)="1"> Мен бүгүн бул жерде Лакота жергесинде тартылган сүрөттөрүмдү көрсөтмөкчүмүн .
(src)="2"> Alguns de vosaltres haureu sentit parlar dels lakota , o almenys del grup més gran de tribus anomenat Sioux .
(trg)="2"> Көбүңүздөр Лакота тууралуу мурда уккансыздар , же жок дегенде андан чоңураак уруулар топтору жөнүндө мисалга , Сиу аттуу .
(src)="3"> Els lakota són una de tantes tribus desplaçades de les seves terres a camps de presoners de guerra ara coneguts com reserves .
(trg)="3"> Лакота уруусу башка бир топ уруулардай эле өз жерлеринен көчүрүлүп согуш абактарынын туткуну болуп калган андай жерлер азыркы мезгилде резервация-корук деп аталат .
(src)="4"> La reserva de Pine Ridge , el tema de la presentació d 'avui , es troba a uns 120 km al sud-est de la serralada Black Hills a Dakota del Sud .
(trg)="4.1"> Pine Ridge ( Пайн Ридж ) аттуу резервациясы бүгүнкү алып баруумдун темасы болот .
(trg)="4.2"> Бул резервация Түштүк Дакотанын Black Hills ( Блэк Хилз ) деген жеринен болжол менен 120 км чакырым алыстыгында жайгашкан .
(src)="5"> A vegades es refereixen a ella com el Camp de Presoners de Guerra Número 334 , lloc on viuen ara els lakota .
(trg)="5"> Ал жерди кээ бирде дагы 334 номериндеги Согуш Абагынын Туткуну деп аташат , жана ушул жерде азыркы убакта Лакота уруусу жашайт .
(src)="6"> Si algú de vosaltres ha sentit parlar sobre el MIA , el Moviment Indi Americà , o de Russel Means , o de Leonard Peltier , o de la disputa a Oglala , llavors sabeu que Pine Ridge és el centre de les qüestions indígenes a EUA .
(trg)="6"> Кана эмесе айткылачы , араңыздарда канчооңор AIM , башкача айтканда Америкалык Түпкүлүктүү Калктын Кыймылы тууралуу уктуңуздар эле же болбосо Russell Means ( Рассел Минз ) тууралуу , же Leonard Peltier ( Леонард Пелтиер ) жөнүндө , же Огалала уругунун бийликтегилер менен болгон тирешүүсүн билсеңиздер анда сиздер Пайн Ридж бул Америкадагы түпкүлүктүү элдин көйгөйлөрүн чечүү боюнча даана ортосу экендигин билесиздер .
(src)="7.1"> M 'han demanat que avui parli una mica sobre la meva relació amb els lakota , i això és molt difícil per a mi .
(src)="7.2"> Perquè , per si no s 'han adonat del meu color de pell , sóc blanc , i això és una gran barrera en una reserva indígena .
(trg)="7.1"> Ошентип биздин бүгүнкү жолугушуубузда менден менин Лакота калкы менен болгон карым-катнашым тууралуу сүйлөп берүүнү суранышкан , а бирок чындыгында ушул жөнүндө сүйлөшүү мен үчүн абдан оор .
(trg)="7.2"> Анткени , эгер сиздер менин денемдин түсүн байкабай калсаңыздар , анда караңыздар , мен ак кишимин , анан бул жагдай Түпкүлүктүү калк резервациясында абдан чоң тоскоолдук болуп эсептелет .
(src)="8"> Avui veuran moltes persones a les meves fotografies ,
(trg)="8"> Бүгүнкү менин сүрөттөрүмдө сиздер көп адамдарды көрөсүздөр ,
(src)="9"> he aconseguit una relació estreta amb ells ; sóc com de la familia .
(trg)="9"> ал кишилер менен мен аябай жакын мамилелерди түздүм жана алар мени бир туугандай кылып эле тозуп алышты .
(src)="10.1"> M 'han anomenat germà i oncle i m 'han convidat una i altra vegada durant 5 anys .
(src)="10.2"> Però a Pine Ridge ,
(trg)="10.1"> Алар мени ага жана тайаке деп аташып беш жыл бою кайра кайра үйлөрүнө чыкырып жатышты .
(trg)="10.2"> Бирок Пайн Риджде
(src)="11"> sempre seré un wasichu .
(trg)="11"> мен ар дайым " Уасишу " деген ысым менен кала берем ,
(src)="12"> Wasichu és la paraula lakota que significa " no-indígena " , però una altra accepció d 'aquesta paraula és " el que pren la millor carn per a si mateix " .
(trg)="12"> Уасишу Лакота тилиндеги сөз жана ал түпкүлүктүү калк эмес дегенди билдирет , Васишу деген сөздүн дагы бир котормосу " өзүнө эттин эң сонун бөлүгүн алган адамды " билгизет .
(src)="13"> I això és en el que vull centrar-me ... el que pren la millor part de la carn .
(trg)="13"> Менин сөзүмдүн маңызы мына ушунда - эттин эң сонун бөлүгүн алган адамда болмокчу .
(src)="14"> Vol dir cobdiciós .
(trg)="14"> Бул ач көздүктү билдирет .
(src)="15"> Mirem al voltant d 'aquest auditori avui .
(trg)="15"> Мына ушул аудиторияда олтургандарды карагылачы .
(src)="16"> Estem a una universitat privada de l 'oest d 'EUA , asseguts en cadires de vellut vermell amb diners a la butxaca .
(trg)="16"> Биз мына Батыш Америкадагы жеке университеттеринде окуйбуз , азыр олтурганыбыз болсо кызыл тукабадан жабылган олтургучтар чөнтөктөрүбүздө тыйыныбыз жетиштүү .
(src)="17"> Si mirem les nostres vides , de fet , ens ha tocat la millor part de la carn .
(trg)="17"> Биздин жашоолорубузду карасаңыздар , биз чындыгында эле эттин эң сонун бөлүктөрүн алганбыз .
(src)="18"> Vegem avui un conjunt de fotografies de persones que van perdre perquè nosaltres poguéssim guanyar , i sàpiguen , quan vegin la cara d 'aquestes persones , que no són només imatges dels lakota , que representen a tots els pobles indígenes .
(trg)="18"> Келгилечи бүгүн бул сүрөттөргө көңүл буралы көп нерселерге жетишсиз болгон адамдардын өмүрлөрүн көрөлү , аларды билели жана ал адамдардын беттерин көргөн сайын бул жалаң гана Лакота калкынын элестери эмес , бул баардык түпкүлүктүү калктын мүдөөсүн үчүн турган эл экендигин түшүнөлү .
(src)="19"> En aquest paper , hi ha la història com l 'he après de la meva família i amics lakota .
(trg)="19"> Бул жөнөкөй кагаздын бетинде мен көргөн тарых барактары жана мен аны Лакота досторуман жана үй-бүлөмөн үйрөндүм .
(src)="20"> La següent és una cronologia de tractats acordats , tractats trencats i de massacres disfressades de batalles .
(trg)="20"> Бул тарых барактары сүйлөшүлгөн жана бузулган келишимдерге согуш деп көз боемочулук болгон кыргын болгон окуялар менен белгилүү .
(src)="21.1"> Començaré a 1824 .
(src)="21.2"> " El que es coneix com a Oficina d 'Afers Indígenes
(trg)="21.1"> Мен 1824 жыл менен баштаймын .
(trg)="21.2"> Түпкүлүктүү калк менен иштөө деп белгилүү болгон бөлүм
(src)="22"> va ser creada en el Departament de Guerra , establint un primer to d 'agressió en el nostre tracte amb els aborígens dels EUA .
(trg)="22"> Согуш Департаментинин карамагында ачылып , баскынчылыктын баштапкы деңгээлин Түпкүлүктүү калк менен боло турган кызматташтыкта белгилеп койгон .
(src)="23"> 1851 : El primer tractat de Fort Laramie marca clarament els límits de la Nació Lakota .
(trg)="23"> 1851 жыл : Форд Ларами биринчи келишимине кол коюлган , ал болсо Лакота Улутунун чек аралырын так белгилешкен .
(src)="24"> D 'acord amb el tractat , aquestes terres són una nació sobirana .
(trg)="24"> Келишимге ылайык , ошол жерлер эгемендүү улуттун жерлери деп эсептелет .
(src)="25"> Si els límits d 'aquest tractat s 'haguessin mantingut , i hi ha suport legal perquè així fora , així es veurien avui els EUA .
(trg)="25"> Эгер келишимдеги чек аралар ошол бойдон калганда - жана ошол мыйзам негиздерине ылайык ошондой эле болушу абзел - анда бүгүнкү күндөрү Кошмо Штаттары мындай болмок .
(src)="26"> 10 anys més tard ,
(trg)="26"> 10 жылдан кийин ,
(src)="27"> la Llei Homestead , signada pel president Lincoln , va desencadenar una onada de colons blancs a les terres indígenes .
(trg)="27"> Линкольн Президенти Homestead Act ( Хоумстед Экт ) аттуу мыйзамды чыгарат , ага ылайык Түпкүлүктүү калктын жерлерине көптөгөн ак кишилер отурукташат .
(src)="28"> 1863 : Un aixecament dels sioux Santee a Minnesota acaba amb el penjament de 38 sioux , la major execució massiva en la història dels EUA .
(trg)="28"> 1863 : Минесота жерлеринде Санти Сиу калкынын көтөрүлүшү 38 Сиу адамдарын асып өлтүрүү менен аяктап , Ошол мезгилдеги Кошмо Штаттарынын эң чоң жазалоолорунан болот .
(src)="29"> L 'execució va ser ordenada pel president Lincoln només dos dies després de signar la Proclamació d 'Emancipació .
(trg)="29"> Бул жазалоо Линкольн Президентинин буйругу болгон да ал эми ага чейин эки күн мурун Линкольн укуктарды теңдетүүгө багытталган Emancipation Proclamation ( Имансипейшн прокламейшн ) аттуу мыйзамга кол койгон болчу .
(src)="30.1"> 1866 : l 'inici del ferrocarril transcontinental ... una nova era .
(src)="30.2"> Ens apropiem de terres perquè camins i trens
(trg)="30.1"> 1866 жылы трансматериктик темир жолун куруу - жаңы заманы башталат .
(trg)="30.2"> Биз бул темир поездер үчүн жана ал жолдорду кыскартыш үчүн
(src)="31"> prenguin dreceres pel cor de la Nació Lakota .
(trg)="31"> жергиликтүү Лакота калкынын жерлерин тартып алдык .
(src)="32"> Els tractats van quedar sense efecte .
(trg)="32"> Келишимдердин дээрлик баардыгы ыргытылган болчу .
(src)="33.1"> En resposta , tres tribus encapçalades pel cap lakota Núvol Roja van atacar i derrotar a l 'exèrcit dels EUA moltes vegades .
(src)="33.2"> Vull repetir aquesta part .
(trg)="33.1"> Ошондуктан Лакота калкынын үч уруулары чогулуп Кызыл Булут аттуу башчынын астында Кошмо Штаттардын аскер күчтөрүнө бир топ ирет чабуул жасап аларды утушат .
(trg)="33.2"> Мен ушул жерди кайталагым келет .
(src)="34"> Els lakota van derrotar a l 'exèrcit dels EUA .
(trg)="34"> Лакота Кошмо Штат аскерлерин утат .
(src)="35"> 1868 : el segon tractat de Fort Laramie garanteix clarament la sobirania de la Gran Nació Sioux i la propietat lakota de les sagrades Black Hills .
(trg)="35"> 1868 : Экинчи Форд Ларами келишими Улуу Сиу Улутунун эгемендүүлүгүнө даана кепилдик берет жана Лакота элинин Black Hills ( Блэк Хилз ) аттуу сыйык жерлерине ээ экендигин көрсөтөт .
(src)="36.1"> El govern també promet drets de terra i caça en els estats circumdants .
(src)="36.2"> Prometem que el territori del riu Powder
(trg)="36.1"> Жана ошондой эле Кошмо Штат өкмөтү Лакота элине алардын жанында жайгашкан штаттарындагы башка жерлер боюнча жана уучулук боюнча укуктарын берүүгө сөз берет .
(trg)="36.2"> Биз мындан ары Powder River ( Паудер Ривер ) аймагы
(src)="37"> d 'ara endavant estarà tancat als blancs .
(trg)="37"> ак адамдардын баардыгына жабылат деген убада бердик .
(src)="38"> El tractat semblava ser una victòria total per a Núvol Roja i els sioux .
(trg)="38"> Ошентип бул келишим Кызыл Булут менен Сиу үчүн чоң утуш болду .
(src)="39"> De fet , és l 'única guerra en la història dels EUA en la qual el govern va negociar una pau concedint tot allò que exigeix l 'enemic .
(trg)="39"> Чындыгында , Американын тарыхына таянсак жергиликтүү Америка өкмөтү тарыхта бир гана жолу ушул согушта тынчтык сүйлөшүүлөрун жүргүзүп душмандын баардык талаптарына баш ийген .
(src)="40"> 1869 : Es va finalitzar el ferrocarril transcontinental .
(trg)="40"> 1869 : Трансматериктик темир жолунун салыныша аяктады .
(src)="41"> Va començar a transportar , entre altres coses , gran quantitat de caçadors que van començar la caça indiscriminada de búfals , eliminant una font d 'aliments , vestimenta i abric dels sioux .
(trg)="41"> Бул жол менен ары бери көп нерселер ташылып , алар менен кошо көптөгөн аңчылар да жүргүнчү болушуп буфало , жапайы букаларга , аңчылык кылышып , букалар менен дүн сатуулук боюнча ишкердүүлүктү башташты , жана аны менен бирдикте Сиу элинин азык-түлүк жана кийим-кечелер булактарын жойушту .
(src)="42"> 1871 : La Llei d 'Apropiació Indígena posa als indígenes en tutela del govern federal .
(trg)="42"> 1871 : Түпкүлүктүү калк боюнча бөлүштүрүү актысы бүтүн түпкүлүктүү калкты федералдык өкмөткө көз карандуу болгон чөлкөмдөргө айландырды .
(src)="43"> A més , els militars van impartir ordres prohibint als indígenes occidentals abandonar les reserves .
(trg)="43"> Буга кошумча атайын аскердик буйрук чыгарылып батыштык түпкүлүктүү калк резервациялардан тышка чыкпоого тыйуу салынат .
(src)="44"> Tots els indígenes de l 'oest en aquell moment eren presoners de guerra .
(trg)="44"> Бүтүндөй батыштык түпкүлүктүү калк ошол убакыттан баштап азыркы заманга чейин согуштун абактарында калуудо .
(src)="45"> També el 1871 , vam acabar amb els tractats .
(trg)="45"> 1871 жылы биз ошондой эле келишимдерди түзүү адатын токтоттук .
(src)="46"> El problema dels tractats és que permeten a les tribus existir com a nacions sebiranes , i no podem permetre això ;
(trg)="46"> Анткени келишимдер боюнча уруулар эгемендүү улут катары жашашмак , бирок биз болсо андайды каалабайт элек ;
(src)="47"> teníem plans .
(trg)="47"> бизде башкача көз караштар бар болчу .
(src)="48"> 1874 : El general George Custer va anunciar el descobriment d 'or en el territori lakota , específicament a Black Hills .
(trg)="48"> 1874 : George Custer ( Жорж Кастер ) генералы Лакота жергесинде алтын кендери табылгандыгы тууралуу жарыя салып чыкты , ал кендер өзгөчө Black Hills ( Блэк Хилз ) жергесинде болгону айтылды .
(src)="49"> La notícia de l 'or crea una entrada massiva de colons blancs a la Nació Lakota .
(trg)="49"> Алтындын бар экендиги Лакота улутунун айланасына ак адамдардын көптөгөн санда көчүп келүүсүнө алып келди .
(src)="50"> Custer recomana al Congrés trobar una manera d 'acabar els tractats amb els lakota el més aviat possible .
(trg)="50"> Кастер Конгресске атайын сунуш киргизет ага ылайык Лакота менен болгон келишим тез аранын ичинде токтотулуш кажети белгиленет .
(src)="51"> 1875 : Comença la Guerra Lakota per la violació del tractat de Fort Laramie .
(trg)="51"> 1875 : Лакота согушу башталат анын негизги себеби болуп Форт Ларами келишиминин бузулушу болот .
(src)="52"> 1876 : El 26 de juliol , de camí a atacar un llogaret lakota , la Setena Cavalleria de Custer va ser aixafada a la batalla de Little Big Horn .
(trg)="52"> 1876 : Июль айынын 26сы Лакота кыштагын чалгындоо аракетинде Кастердин 7чи кавалерия бөлүгү талкаланат да бул кармаш Little Big Horn ( литл биг хорн ) - Кичинекей Чоң Мүйүз атына конот .
(src)="53"> 1877 : El gran guerrer i cap lakota Cavall Boig es va rendir davant Fort Robinson .
(trg)="53"> 1877 : Crazy Horse ( крейзи хорз ) аттуу Лакота элинин мыкты берени жана башчысы Форт Робинзон жергесинде курчалат .
(src)="54"> Va ser assassinat més tard durant la seva detenció .
(trg)="54"> Кийинчерек ал түрмөдөн өлтүрүлөт .
(src)="55"> Al 1877 també es va trobar una manera de lliurar-se dels tractats de Fort Laramie .
(trg)="55"> Ошол эле 1877 жылы биз дагы бир амал таап Форт Ларами келишдерин одоно буздук .
(src)="56.1"> Es va presentar un nou tractat als caps sioux i als seus principals homes en una campanya coneguda com " vendre o morir de fam " .
(src)="56.2"> Signin el paper o no hi ha menjar per a la seva tribu .
(trg)="56.1"> Биз Сиу башчыларына жана аттуу-баштууларына жаңы келишим тартууладык ал келишим " сат же ачкалыкта кал " деген маанайда болгон .
(trg)="56.2"> Келишимге кол коюуу же болбосо урууң азык-түлүксүз калат деген шарттар коюлат .
(src)="57"> Només va signar el 10 % dels homes adults .
(trg)="57"> Ал келишимдерге калктагы улуулардын 10 пайызы гана кол коет .
(src)="58"> El tractat de Fort Laramie demana com a mínim a 3 / 4 parts de la tribu renunciar a les terres .
(trg)="58"> Форт Ларами келишимине ылайык уруунун жок дегенде үчтөн же төрттөн бир бөлүгү жерлерди берүү үкугуна ээ болгон .
(src)="59"> Aquesta clàusula va ser òbviament ignorada .
(trg)="59"> Албетте келишимдеги бул берене жокко салынган .
(src)="60"> 1887 : La llei Dawes .
(trg)="60"> 1887 : Dawes ( Доуз ) актысы .
(src)="61"> Acaba la propietat comunal de les terres de reserva .
(trg)="61"> Резервациядагы жерлерге болгон коомдук менчиктик аяктайт .
(src)="62"> Les reserves es divideixen en lots de 65 hectàrees distribuïdes a cada indígena per separat desfent-se del sobrant .
(trg)="62"> Резервациялар 160 акр өлчөмдөгү бөлүкчө жерлерине бөлүнүп түпкүлүктүү калкка бөлүштүрүлөт жана калган үлүш жерлердин баары жоюлат .
(src)="63"> Les tribus van perdre milions d 'hectàrees .
(trg)="63"> Ошентип , уруулар миллиондогон акр өлчөмдөгү жерлерден ажырайт .
(src)="64"> El somni americà de la propietat privada de la terra va resultar ser una manera molt intel · ligent de dividir la reserva fins que no va quedar res .
(trg)="64"> Америкалык жерге болгон жеке менчик кыялдануу ушундай амал жолу аркылуу келип резервация жерлеринен эч нерсе калмайынча бөлүштүрүлө берген .
(src)="65"> El moviment va destruir les reserves , facilitant la subdivisió i venda a cada generació que passava .
(trg)="65"> Биринчиден , көчүп келүү резервацияларды талкалаган , жана аны андан ары бөлүштүрүп , майдалап сатуу муундан муунга улана берген .
(src)="66"> La majoria de les terres sobrants i moltes de les parcel · les dins dels límits de les reserves ara estan en mans de ramaders blancs .
(trg)="66"> Көпчүлүк үлүш жерлер жана резервациялардын чегинде жайгашкан көптөгөн жеке жерлер азыркы убакта ак фермерлердин колунда .
(src)="67"> Una altra vegada , el millor de la terra va als wasichu .
(trg)="67"> Кайрадан жакшы жерлерге Уасишу ээ болду .
(src)="68"> 1890 : un data que , crec , és la més important d 'aquesta presentació .
(trg)="68"> 1890 жыл менин оюмча бул слайттардын арасында эң маанилүү күн .
(src)="69.1"> L 'any de la massacre de Wounded Knee .
(src)="69.2"> El 29 de desembre ,
(trg)="69.1"> Бул жылы Wounded Knee ( Вундид Нии ) аттуу кандуу коогалаңы болгон .
(trg)="69.2"> Декабрдын 29нда
(src)="70"> les tropes dels EUA van envoltar un campament sioux a Wounded Knee Creek i van massacrar al cap Peu Gran , i a 300 presoners de guerra , utilitzant una nova arma de foc que disparava projectils explosius anomenada canó Hotchkiss .
(trg)="70"> Америкалык аскерлер Вундид Нии булуңунда Сиу эли жайгашкан айылды курчоого алат жана Big Foot ( Биг Фуд ) аттуу эл башчысы менен бирдикте 300дөй жергиликтүү калкты аёсуз өлтүрүшөт , бул кандуу окуяда аскерлер жаңы куралды колдонушат ал автоматтык октор менен атылган Hotchkiss ( Хотчкис ) аттуу мылтыгы болгон .
(src)="71"> Per aquesta suposada batalla , la Setena de Cavalleria va rebre 20 Medalles d 'Honor del Congrés pel seu valor .
(trg)="71"> Бул салгылашуу деп аталган өлтүрүүлөр үчүн 20 Конгресстик эрдик үчүн медалдар 7чи кавалериянын жоокерлерине берилген .
(src)="72"> Fins avui , és la major quantitat de Medalles d 'Honor atorgades per una sola batalla .
(trg)="72"> Бүгүнкү күндө , салгылашуулардын арасындагы эң жогорку дэңгээлде ыйгарылган бул медал чоң сыйлыктуу медал болуп эсептелет .
(src)="73"> Més Medalles d 'Honor atorgades per la massacre indiscriminada de dones i nens que per qualsevol batalla de la Primera Guerra Mundial , la Segona Guerra Mundial , Corea , Vietnam , Iraq o Afganistan .
(trg)="73"> Мына ушул медалдардын көпчүлүгү аялдар менен жаш балдарды ырайымсыз жок кылуу үчүн берилген мындай сыймыка жетүү Биринчи Дүйнөлүк согушта да , Экинчи Дүйнөлүк согушта да , Корея , Вьетнам , Ирак жана Афганистан согуштарында да болгон эмес .
(src)="74"> La massacre de Wounded Knee es considera el final de les guerres indígenes .
(trg)="74"> Вундид Нии кандуу коогалаңы түпкүлүктүү калктын согушунун аяктоосу деп эсептелет .
(src)="75"> Cada vegada que visito el lloc de la fossa comuna de Wounded Knee , no només veig una tomba dels lakota o els sioux , sinó una tomba de tots els pobles indígenes .
(trg)="75"> Мен кайсыл гана жактагы Вундид Нииде каза тапкандардын жайларына барбайын , мен ал жайларды жалаң гана Лакота же Сиу элдердики эмес бирок баардык түпкүлүктүү элдердин жайларындай көрөм .
(src)="76"> L 'home sant , Ant Negre , va dir : " Jo no sabia aleshores quantes coses van acabar .
(trg)="76"> Black Elk ( Блэк Илк ) аттуу ыйык киши айткан бир сөз бар , " Ошондо эмне жок болуп , түгөнгөндүгүн мен билбей калдым .
(src)="77"> Ara quan miro cap enrere , des de l 'alt turó de la meva vellesa , encara puc veure a dones i nens massacrats , en piles i dispersos al llarg del sinuós barranc , tan clar com quan els vaig veure amb els meus ulls encara joves .
(trg)="77"> Азыркы карыган жашымда артымды кылчайып караганымда Баягы өтүп кеткен аялдар менен жаш балдардын ар тарапта үйүлүп жаткан денелери кадимки эле ийилген капчыгайды бойлоп мен аларды көргөндө сайды көргөндөй болуп алардын жаш көздөрү элесимде .
(src)="78"> I puc veure que alguna cosa més va morir allà en el fang sagnant i va ser enterrat a la tempesta de neu .
(trg)="78"> Ошол кандуу жерде дагы башка нерсе түбөлүко жок болгондугун көрөм ал ажал октору менен кошо жерге көмүлгөн .
(src)="79"> Allà va morir un somni de la gent ,
(trg)="79"> Ал адамдардын келечеке болгон тилектери жок болгон ,
(src)="80"> i era un somni bell " .
(trg)="80"> жана ал тилектер аябай сонун болгон . "
(src)="81"> Aquest esdeveniment marca una nova era en la història dels indígenes dels EUA .
(trg)="81"> Бүгүнкү күн менен Түпкүлүктүү Америка Элинин тарыхында жаңы доор пайда болду .
(src)="82.1"> Tot es pot mesurar abans i després de Wounded Knee .
(src)="82.2"> Perquè va ser en aquest moment amb els dits en el gallet dels canons Hotchkiss que el govern dels EUA va declarar obertament la seva posició en drets aborígens .
(trg)="82.1"> Баардык нерселерди ченесе болот Вундид Нии окуясына чейин жана андан кийин .
(trg)="82.2"> Анткени накта ошол учурда Хотчкисс мылтыктарын мээлеп туруп Америка өкмөтү түпкүлүктүү калктын укуктарына болгон көз карашын ачык көрсөткөн .
(src)="83.1"> Estaven cansats de tractats .
(src)="83.2"> Estaven cansats de turons sagrats .
(trg)="83.1"> Анткени алар келишимдерден чарчаган .
(trg)="83.2"> Алар ыйык дөбөлөрдөн чарчаган .
(src)="84"> Estaven cansats de danses fantasmes .
(trg)="84"> Алар арбак бийлеринен чарчаган .
(src)="85"> I estaven cansats dels inconvenients amb els sioux .
(trg)="85"> Иши кылса алар Сиу элинин келип чыккан баардык ыңгайсыздыктарга чарчаган .
(src)="86"> Per això van portar els canons .
(trg)="86"> Ошондуктан алар түпкүлүктүү калкка өзүлөрүнүн эрежелерин алып келишкен .
(src)="87"> " Vols ser indígena ara ? " , deien amb el dit en el gallet .
(trg)="87"> " Мындан ары силер Түпкүлүктүү калк - Indian ( Индиан ) " болосуңар деп , мылтыктары менен жергиликтүү калкты мээлеп маселени чечишкен .
(src)="88"> 1900 : la població aborigen d 'EUA assoleix el punt més baix ... menys de 250.000 persones , comparat amb una estimació de 8 milions el 1492 .
(trg)="88"> 1900 : Америкадагы Түпкүлүктүү калктын саны эң төмөнкү дэңгээлге жетти - 250,000 ден аз болду , салыштырып келгенде бул калк 1492 жылы 8 миллиондогон санды түзгөн .
(src)="89"> Avanç ràpid .
(trg)="89"> Шумдук ылдамдыктагы көрсөткүч .
(src)="90.1"> 1980 : El cas judicial més llarg de la història dels EUA , la Nació Sioux vs .
(src)="90.2"> Estats Units , en una fallada de la Cort Suprema dels EUA .
(trg)="90"> 1980 : Америка тарыхындагы эң чоң убакытка созулган сот Сиу улуту менен Америка Кошмо Штаттарынын ортосундагы мамилени териштирип Американын Жогорку Соту тарабынан каралган .
(src)="91"> La cort va determinar que quan els sioux van ser reassentats en reserves , i gairebé 7 milions d 'hectàrees de les seves terres es van posar a disposició d 'exploradors i colons , es van violar els termes del segon tractat de Fort Laramie .
(trg)="91"> Соттун чечими боюнча , Сиу элин резервация жерлерине көчүрүү жана алардын жети миллион акр чакырымдагы жерлери жер изилдөөчүлөр жана отурукташа турган көчмөндөр үчүн берилгени Форд Ларами экинчи келишиминин шарттарынын одоно бузулгандыгы тууралуу тыянак чыгарган .
(src)="92.1"> La cort va determinar que les Black Hills van ser preses il · legalment i que havia de pagar-se a la Nació Sioux el preu de l 'oferta inicial més els interessos .
(src)="92.2"> Com a pagament per les Black Hills ,
(trg)="92.1"> Сотко ылайык Блэк Хилз жерлери мыйзамсыз түрдө тартылып алынган жана ал жерлердин алгачкы баасына пайыз кошулуп Сиу улутуна толук бойдон төлөнүшү керек деген тыянак чыгарылат .
(trg)="92.2"> Блэк Хилз үчүн төлөнө турган акы катары
(src)="93"> la cort va atorgar només 106 milions de dòlars a la Nació Sioux .
(trg)="93"> Сот 106 миллион гана долларды Сиу улутуна берилсин деп чечим чыгарат .
(src)="94"> Els sioux van rebutjar els diners amb el crit de guerra : " Les Black Hills no estan en venda . "
(trg)="94"> Сиу эли ал акчадан баш тартат жана " Блэк Хилз жерлери сатылбайт " деген ураан менен кала берет .
(src)="95"> 2010 : Les estadístiques de la població aborigen avui , a més d 'un segle de la massacre de Wounded Knee , revelen el llegat de la colonització , la migració forçada i la violació de tractats .
(trg)="95"> 2010 : Бүгүнкү күндөгү Түпкүлүктүү калктын статистикасы , Вундид Нии коогалаңынан бир кылым убакыттан кийин , колониялык мурастын ачыка чыгышы , зомбулуктап элди көчүрүү жана келишимдердин одоно бузулган окуяларга бай болду .
(src)="96"> L 'atur a la reserva aborigen de Pine Ridge fluctua entre el 85 % i el 90 % .
(trg)="96"> Пайн Ридж Түпкүлүктүү калктын резервациясындагы жумушсуздук 85 жана 90 пайыз ортосунда белгиленет .
(src)="97.1"> L 'oficina d 'habitatge no crea noves estructures , i les existents s 'estan enfonsant .
(src)="97.2"> Molts no tenen llar ,
(trg)="97.1"> Америкадагы үй-жай менен камсыз кылуу кызматы жаңы үйлөрдү сала албайт , ал эми азыркы турган турак жайлар акырындан кыйрап жатышат .
(trg)="97.2"> Көпчүлүк эл үй-жайсыз ,
(src)="98"> i els que en tenen s 'amunteguen en edificis en descomposició on viuen fins a cinc famílies .
(trg)="98"> ал эми үйлөрү барлар чирип бара жаткан имараттарда беш үй-бүлөөгө чейин жашашат .
(src)="99"> El 39 % de les llars de Pine Ridge no tenen electricitat .
(trg)="99"> Пайн Ридждеги 39 пайыз үйлөрүндө свет жок .
(src)="100"> Almenys el 60 % de les llars de la reserva estan infestades de floridura negre .
(trg)="100"> Резервациядагы дээрлик 60 пайыз үйлөр көк дат менен капталган .