# bs/ted2020-1106.xml.gz
# mn/ted2020-1106.xml.gz
(src)="1"> Znam šta mislite .
(trg)="1"> Би та нарын юу бодож байгааг мэдэж байна .
(src)="2"> Mislite da sam se izgubila , i da će neko uskoro doći na binu i otpratiti me nazad do sjedišta .
(trg)="2"> Та намайг төөрч яваад энд гараад ирчихсэн , тэгээд одоо хэн нэгэн тайзан дээр гарч ирээд намайг суудалд минь буцаана гэж бодож байгаа байх .
(src)="3"> ( Aplauz ) To mi se stalno dešava u Dubajiu .
(trg)="3"> ( Алга ташилт ) Дубайд бол энэ элбэг тохиолдоно .
(src)="4"> " Jeste li ovdje na odmoru ? "
(trg)="4"> " Амралтаараа явж байна уу та ? "
(src)="5"> ( Smijeh ) " Došli ste posjetiti djecu ?
(trg)="5"> ( Инээд ) " Хүүхдүүд дээрээ ирээ юу ? "
(src)="6"> Koliko dugo ostajete ? "
(trg)="6"> " Хэр удаан энд ирээв ? "
(src)="7"> Zapravo , nadam se da ću još biti tu .
(trg)="7.1"> гээд л .
(trg)="7.2"> Үнэндээ , арай удах л санаатай байнадаа .
(src)="8"> U Zaljevu živim i podučavam preko 30 godina .
(trg)="8"> Би Персийн булан-д багшлаад , амьдраад 30-аад жил болж байна .
(src)="9"> ( Aplauz ) I za to vrijeme sam vidjela mnoge promjene .
(trg)="9"> ( Алга ташилт ) Энэ туршид би олон зүйл өөрчлөгдөхийг үзлээ .
(src)="10"> Statistički podaci tih promjena su prilično šokantni .
(trg)="10"> Статистик үзүүлэлтийг харвал үнэхээр алмайрмаар .
(src)="11"> Danas vam želim pričati o gubitku jezika i globalizaciji engleskog jezika .
(trg)="11"> Тэгээд өнөөдөр би тантай хэл ярианы усдаж үгүй болж байгаа болон Англи хэлний глобалчлалын талаар ярья .
(src)="12"> Ispričati ću vam o mom prijatelju koji je u Abu Dhabiju podučavao engleski odraslim osobama .
(trg)="12"> Би та нарт Абу Дабигийн насанд хүрэгсдийн Англи хэлний багш хийдэг байсан найзынхаа талаар ярьмаар байна .
(src)="13"> Jednog lijepog dana je odlučila da ih izvede u baštu da ih nauči nešto vokabulara iz prirodnog svijeta .
(trg)="13"> Тэрээр нэгэн сайхан өдөр сурагчиддаа байгалийн холбогдолтой нэр томъё заахаар цэцэрлэгт хүрээлэнд дагуулан авч явав .
(src)="14"> Ali je na kraju ona naučila sve arapske riječi za domaće biljke , kao i upotrebu -- u medicini , kozmetici , kuhanju , uzgoju .
(trg)="14"> Гэтэл сүүлдээ багш маань өөрөө тэнд байсан ургамлуудын Араб нэр томъёо , болон тэдгээрийн хэрэглээ , анагаах ухаан , гоо сайхан , хоол , өвсөн эмчилгээ болох ашиглалтуудыг сурч авчээ .
(src)="15"> Kako su ti studenti znali toliko o biljkama ?
(trg)="15"> Тэр сурагчид яаж тэр их мэдлэгийг олж авсан юм бэ ?
(src)="16"> Od djedova i baka , naravno čak i od pra-djedova i pra-baka .
(trg)="16"> Мэдээж , эмээ өвөө эмэг эцэг өвгөдөөсөө л тэр .
(src)="17"> Nema potrebe da vam govorim koliko je važna komunikacija kroz generacije .
(trg)="17"> Үе үеээс дамжих мэдээлэл харилцаа холбоо хэр чухал болохыг танд хэлэх шаардлагагүй бизээ .
(src)="18"> Ali nažalost , danas , jezici izumiru brzo kao nikad prije .
(trg)="18"> Гэвч гунигтай нь өнөөдөр хэл өмнө нь байгаагүйгээр хурдан мөхөж байна .
(src)="19"> Jedan jezik nestaje svakih 14 dana .
(trg)="19"> 14 хоногт нэг хэл мөхөж байна .
(src)="20"> U isto vrijeme engleski je svjetski jezik bez osporavanja .
(trg)="20"> Хажуугаар нь Англи хэл маргаангүйгээр дэлхийн хэл болжээ .
(src)="21"> Postoji li neka povezanost ?
(trg)="21"> Энэ хоёрын хооронд уялдаа холбоо байна уу ?
(src)="22"> Ne znam .
(trg)="22"> Би ч мэдэхгүйлдээ
(src)="23"> Ali znam da sam svjedočila mnogim promjenama .
(trg)="23"> Гэхдээ би олон зүйл өөрчлөгдсөн гэдгийг мэдэж байна .
(src)="24"> Kada sam prvi put došla u Zaljev , posjetila sam Kuwajt. u vremenu kada je još uvijek bilo mjesto mnogih tegoba .
(trg)="24"> Анх Персийн буланд ирэхдээ би Кувэйтэд ирсэн юм бас л хэцүү байсан үед .
(src)="25"> Zapravo , to nije bilo tako davno .
(trg)="25"> Үнэндээ тийм ч урт хугацааны өмнө бишээ
(src)="26"> To je prerano .
(trg)="26"> Намайг ирэхээс өмнө бүүр ч хэцүү байсан .
(src)="27"> Međutim , Britanski Savjet me je zaposlio zajedno sa još 25 učitelja .
(trg)="27"> За тэр яахав , би Их Британы Консулын газраас 25 багштай хамт уригдан ирэв .
(src)="28"> Mi smo bili prvi ne-muslimani koji su podučavali u državnim školama u Kuwajtu .
(trg)="28"> Бид улсын сургуульд багшлах анхны Муслим шашингүй багш нар байлаа .
(src)="29"> Došli smo tamo da podučavamo engleski jer je vlada htjela da modernizira zemlju i da osnaži građane kroz obrazovanje .
(trg)="29"> Бидний тэнд Англи хэл заах болсон учир нь засгийн газраас улсаа шинэчлэн хөгжүүлэх , иргэдээ боловсролоор хангах зорилгын дагуу байсан юм .
(src)="30"> Naravno da je Ujedinjeno Kraljevstvo imalo korist od tog divnog naftnog bogastva .
(trg)="30"> Мэдээж , Их Британи тэр сайхан тосны баялгаас ашиг хүртсэн нь ойлгомжтой .
(src)="31"> U redu .
(trg)="31"> За тэгэхээр .
(src)="32"> Ovo je najveća promjena kojoj sam svjedočila -- kako je podučavanje engleskog prešlo iz obostrano korisne prakse u veliki međunarnodni posao što je i danas .
(trg)="32"> Миний харсан хамгийн томоохон өөрчлөлт гэвэл -- Англи хэл заах нь харилцан ашигтай үйл хэрэг байсан бол өнөөдөр агуу том олон улсын бизнес болон хувирсан байна .
(src)="33.1"> Više nije strani jezik u nastavnom planu i programu .
(src)="33.2"> I više nije jedini domen majke Engleske .
(src)="33.3"> Postao je cilj svake države iz engleskog govornog područja na zemlji .
(trg)="33.1"> Сургалтын хөтөлбөр дэх гадаад хэл гэдэг утгаар байхаа больж .
(trg)="33.2"> Ганц эх Англи улсын хүрээнд ч байхаа больж .
(trg)="33.3"> Дэлхий дээр Англиар яридаг бүх улсуудын даган дууриах үзэгдэл болсон байна .
(src)="34"> Zašto ne ?
(trg)="34"> Тэхээр яагаад болохгүй гэж ?
(src)="35"> Na koncu , najbolje obrazovanje -- prema najnovijem rankiranju svjetskih univerziteta -- se nudi na univerzitetima u Ujedinjenom Kraljevstvu i Sjedinjenim Američkim Državama .
(trg)="35"> Эцсийн эцэст , хамгийн шилдэг боловсролыг -- хамгийн сүүлийн Дэлхийн Их Сургуулиудын зэрэглэлийн дагуу -- Их Британи , АНУ-гийн Их Сургуулиудаас олгож байна .
(src)="36"> Stoga je prirodno da svako želi da ima takvo obrazovanje .
(trg)="36"> Тиймээс угаасаа бүгд л Англи боловсрол олохыг хүсч байна .
(src)="37"> Ali ako vam engleski nije maternji jezik , morate da položite test .
(trg)="37"> Гэвч та ууган хэлтэй л биш бол , шалгалтанд тэнцэх хэрэгтэй болно .
(src)="38"> Ali da li je pravilno da se odbije student samo prema lingvističkim sposobnostima ?
(trg)="38"> Ингэхэд сурагчийг хэлнийх нь чадвараас нь зөвхөн шалтгаалж тэдэнд хориг тавих нь зөв үү ?
(src)="39"> Možda je pred vama kompjuterski inženjer koji je genije .
(trg)="39"> Магадгүй тэр дунд сод ухаантай компьютерийн мэргэжилтэн байх ч юм билүү .
(src)="40"> Da li će njemu trebati isti jezik kao i advokatu , naprimjer ?
(trg)="40"> Тэр хүнд хуульчтай адил төвшний хэл хэрэгтэй юу ?
(src)="41"> Mislim da neće .
(trg)="41"> Би тэгж бодохгүй л байна .
(src)="42"> Mi profesori engleskog jezika ih odbijamo konstantno .
(trg)="42"> Англи хэлний багш бид нар үргэлж тэднийг няцаах болдог .
(src)="43"> Stavimo stop znak , i zaustavimo ih na njihovom cilju .
(trg)="43"> Бид тэдний өмнө зогсох тэмдэг тавьж явж байгаа замд нь зогсоож орхидог .
(src)="44"> Više ne mogu ostvariti svoje snove , dok ne nauče engleski .
(trg)="44"> Англи хэл эзэмшихээс нааш тэд мөрөөдлөө биелүүлж болохгүй .
(src)="45"> Recimo ovako , ako ja upoznam nekoga ko zna samo nizozemski ko ima lijek za rak , hoću li ga spriječiti da pohađa moj Britanski Univerzitet ?
(trg)="45"> Ингээд хараад үзье , жишээлбэл , хэрвээ би ганц Дач хэл мэддэг , гэвч хорт хавдарыг анагааах чадалтай хүнтэй уулзсан бол түүнийг би Британий сургуульд орохыг нь хориглох уу ?
(src)="46"> Naravno da neću .
(trg)="46"> Тэгж бодохгүй л байна шүү .
(src)="47"> Doduše , to mi upravo radimo .
(trg)="47"> Гэвч бид яг л ийм зүйл хийгээд байна .
(src)="48"> Mi profesori engleskog jezika smo čuvari kapije .
(trg)="48"> Англи хэлний багш бид нар хаалганы хамгаалагчид шиг л .
(src)="49"> Mi moramo biti zadovoljni sa vašim poznavanjem engleskog jezika .
(trg)="49"> Эхлээд бидэнд өөрсдийн Англи хэл хангалттай сайн гэдгийг харуулах ёстой .
(src)="50"> Može biti opasno dati veliku ovlast ograničenom segmentu društva .
(trg)="50"> Нийгмийн жижиг хэсэгт дэндүү их эрх мэдэл өгөхөөр аюултай ч байж мэднэ шүү .
(src)="51"> Možda bi barijera bila preuniverzalna .
(trg)="51"> Магадгүй энэ нь дэндүү нийтлэг саад тотгор болох байх .
(src)="52"> Uredu .
(trg)="52"> За .
(src)="53"> " Ali , " vi se pitate , " šta je sa istraživanjem ?
(trg)="53"> Та " Гэхдээ эрдэм шинжилгээ " судалгааны ажлууд яах вэ " ?
(src)="54"> Sve je na engleskom . "
(trg)="54"> Бүгд Англи хэл дээр хийгддэг шүүдээ " гэх байх л даа .
(src)="55"> Knjige su na engleskom , časopisi su na engleskom , ali to je samoispunjujuće proročanstvo .
(trg)="55"> Тэхээр номнууд нь Англи хэл дээр , тэмдэглэлүүдээ Англиар хийнэ , гэвч энэ бол бүгд сэтгэлээ дагаад л болдог зүйл .
(src)="56"> Tako potvrđuje potrebu za poznavanjem engleskog jezika .
(trg)="56"> Англи хэлний шаардлагыг хангадаг юм .
(src)="57"> I tako redom .
(trg)="57"> Гэх мэтчилэн л үргэлжилнэ .
(src)="58"> Šta se desilo za prevođenjem ?
(trg)="58"> Би танаас асууя , орчуулга хийдэг байсан хаачсан юм бэ ?
(src)="59"> Za vrijeme Islamskog Zlatnog doba mnogo se prevodilo .
(trg)="59"> Исламын Алтан Үеийг бодоод үзэхэд , тэр үед орчуулга олноор хийгддэг байжээ .
(src)="60"> Prevodili su sa latinskog i grčkog na arapski i perzijski , a onda se prevodilo dalje na germanske i romanske jezike Evrope .
(trg)="60"> Тэр үед Латин болон Грек хэлүүдээс Араб , Перс хэл рүү тэгээд дараа нь Европын Германик хэлүүд , Романс хэлүүд рүү орчуулдаг байсан байна .
(src)="61"> I tako je Evropa izašla iz mračnog doba .
(trg)="61"> Тэгээд Европын Хар эрин үед гэрэл туссан юм .
(src)="62"> Nemojte me pogrešno shvatiti ; ja nisam protiv podučavanja engleskog jezika , svi vi profesori engleskog jezika .
(trg)="62.1"> Ингээд хэлэхээр та намайг битгий буруугаар ойлгоорой .
(trg)="62.2"> Би Англи хэл заахыг эсэргүүцээгүй ээ , бүх Англи хэлний багш нарт хандахад .
(src)="63"> Volim što imamo globalni jezik .
(trg)="63"> Бид үндсэн нэг хэлтэй байгаад би дуртай .
(src)="64"> Danas nam jedan takav treba više nego ikada .
(trg)="64"> Бидэнд одоо үндсэн нэг хэл өмнөхөөс илүүгээр хэрэгтэй .
(src)="65"> Ali ja sam protiv njegovog korištenja kao barijere .
(trg)="65"> Гэхдээ би Англи хэл аливаад саад тотгор болох ёсгүй гэж үзэж байна .
(src)="66"> Zar stvarno želimo da na kraju imamo 600 jezika a da glavni bude engleski , ili kineski ?
(trg)="66"> Бид үнэхээр 600хан хэлтэй , үндсэн хэл нь Англи , юмуу Хятад байлгахыг хүсч байна гэж үү ?
(src)="67.1"> Treba nam više od toga .
(src)="67.2"> Gdje ćemo povući granicu ?
(trg)="67.1"> Бидэнд энэнээс олон хэл хэрэгтэй .
(trg)="67.2"> Хаагуур нь зураас татах вэ ?
(src)="68"> Ovakav sistem izjednačava inteligenciju sa poznavanjem engleskog jezika a takvo izjednačavanje nema osnove .
(trg)="68"> Одоогийн энэ тогтолцоо нь оюун ухааныг Англи хэлний мэдлэгтэй адилтгаж байгаа нь арай л утгагүй юм .
(src)="69"> ( Aplauz ) Želim vas podsjetiti na to da velikani na čijim ramenima stoji današnja inteligencija nisu morali znati engleski jezik , nisu morali položiti test .
(trg)="69"> ( Алга ташилт ) Танд би нэг юм сануулмаар байна өнөөдрийн дээд давхаргынханыг энэ зэрэгт хүргэсэн агуу хүмүүс Англи хэлтэй байгаагүй , Англи хэлний шалгалтанд тэнцэх шаардлагагүй байсан .
(src)="70"> Uzmimo za primjer , Einsteina .
(trg)="70"> Тод жишээ , Эйнштейн .
(src)="71"> On je pohađao dopunsku nastavu u školi jer je zapravo bio disleksičan .
(trg)="71"> Тэр , унших чадварын доголдолоосоо болоод сургуульдаа тусгай бүлэгийн хүүхдэд тооцогддог байв .
(src)="72"> Ali na sreću nije morao polagati test o poznavanju engleskog jezika .
(trg)="72"> Гэвч азаар дэлхийн төлөө , тэр Англи хэлний шалгалтанд тэнцэх хэрэггүй байсан юм .
(src)="73"> Tek nakon 1964 su počeli sa TOEFL-om ( test o poznavanju engleskog kao stranog jezika ) , američkim testom engleskog jezika .
(trg)="73"> Учир нь 1964 он хүртэл TOEFL , Америкийн Англи хэлний шалгалтыг өгдөггүй байлаа .
(src)="74"> Danas su se testovi proširili .
(trg)="74"> Одоо бол хаа сайгүй л тархаж .
(src)="75"> Postoji mnogo testova engleskog jezika .
(trg)="75"> Англи хэлний олон олон шалгалтууд байх болж .
(src)="76"> I milioni studenata polažu ove testove svake godine .
(trg)="76"> Сая сая сурагчид тэр шалгалтуудыг жил болгон өгч байна .
(src)="77"> Mi možda smatramo da cijene testova nisu loše , razumne su , ali sprečavaju milione siromašnih ljudi .
(trg)="77"> Та бид хоёр , за яахав тэр шалгалтууд тийм ч үнэтэй биш л юм байна , гайгүй гэж бодож магадгүй гэвч сая сая ядуу хүмүүст бол дийлэхээргүй үнэтэй .
(src)="78"> Mi ih smjesta odbacujemo .
(trg)="78"> Тэгээд л шууд тэр хүмүүсийг няцааж байна гэсэн үг .
(src)="79"> ( Aplauz ) To me podsjeti na novinski naslov koji sam vidjela nedavno : " Obrazovanje : Velika granica . "
(trg)="79"> ( Алга ташилт ) Гэхээр надад сүүлд харсан нэгэн гарчиг санагдлаа : " Боловсрол ; Агуу хуваагдал " гэж
(src)="80"> Sada shvatam zašto ljudi se fokusiraju na engleski jezik .
(trg)="80"> Би үүнийг одоо л ойлгож байна , Би яагаад хүмүүс Англи хэлийг чухалчлаад байдгийг мэдлээ .
(src)="81"> Oni žele svojoj djeci pružiti najbolje u životu .
(trg)="81"> Тэд хүүхдүүддээ амьдралд нь илүү боломж олгохыг хүссэн л тэр .
(src)="82"> A za to im je potrebno zapadno obrazovanje .
(trg)="82"> Тэгэхийн тулд , барууны боловсрол эзэмших хэрэгтэй болно .
(src)="83"> Jer najbolja radna mjesta se daju ljudima koja su pohađali univerzitete na zapadu , koje sam spomenula ranije .
(trg)="83"> Яагаад гэвэл , мэдээж , хамгийн сайн ажлын байр Барууны Их Дээд сургууль төгсөгчидөд олдож байна , түрүүн дурдсанчлан .
(src)="84"> To je začarani krug .
(trg)="84"> Ингээд л эргэлдсэн тойрог болж байна .
(src)="85"> Uredu .
(trg)="85"> За тэхээр .
(src)="86"> Ispričati ću vam priču o dva naučnika , dva engleska naučnika .
(trg)="86"> Би танд хоёр эрдэмтдийн нэг түүх ярья , Английн хоёр эрдэмтэд юм .
(src)="87"> Vršili su eksperiment iz genetike o prednjim i stražnjim udovima životinja .
(trg)="87"> Тэд нэгэн туршилт явуулж байлаа Гентэй холбоотой , амьтны урд хөл , хойд хөлтэй холбоотой туршилт байв .
(src)="88"> Ali nisu dobili željeni rezultat .
(trg)="88"> Гэвч тэд хүлээсэн үр дүнгээ гаргаж чадахгүй байв .
(src)="89"> Zaista nisu znali šta da rade , dok nije došao njemački naučnik koji je shvatio da su koristili dvije riječi za prednje i stražnje udove , međutim u genetici nema razlike kao ni u njemačkom jeziku .
(trg)="89.1"> Тэд үнэхээр яахаа мэдэхгүй болсон байтал , Германы эрдэмтэн ирээд тэднийг урд хөл , хойд хөл хоёр гэж тусад нь авч үзээд байсны учир болохыг олжээ .
(trg)="89.2"> Генетикт урд хөл , хойд хөл хоёр ялгаагүй юмсанж .
(trg)="89.3"> Бас Герман хэлэнд ч тэр .
(src)="90"> I eto ga , problem je riješen .
(trg)="90"> Тэгээд л бинго асуудал шийдвэрлэгдэв .
(src)="91"> Ako ne možete doći do ideje , nema izlaza .
(trg)="91"> Хэрэв та юм бодож олж чадахгүй бол тэгээд л гацчихдаг .
(src)="92"> Ali ako drugi jezik može doći do ideje , onda , uz pomoć suradnje , možemo postići i naučiti mnogo toga .
(trg)="92"> Харин өөр хэлэнд бодож чадвал , хамтын ажиллагааны улмаас бид илүү ихийг олж , танин мэдэж болох юм .
(src)="93"> Moja kćerka je došla u Englesku iz Kuvajta .
(trg)="93"> Миний охин , Кувайтаас Англи рүү ирсэн үе .
(src)="94"> Studirala je prirodne nauke i matematiku na arapskom
(trg)="94"> Охин минь шинжлэх ухаан , математикийг Арабаар
(src)="95"> u jednoj arapskoj srednjoj školi .
(trg)="95"> Арабын дунд сургуульд сурсан юм .
(src)="96"> U gimnaziji je to morala prevesti na engleski .
(trg)="96"> Ахлах сургуульдаа тэр Англи хэл рүү орчуулах хэрэгтэй болсон юм .
(src)="97"> Bila je najbolja u razredru iz tih predmeta .
(trg)="97"> Тэр хичээлүүд дээрээ миний охин хамгийн сайн нь байв .
(src)="98"> To nam govori da , kada učenici dođu iz inostranstva , mi im ne dajemo dovoljno priznanja za ono što znaju , a to znaju na svom maternjem jeziku .
(trg)="98.1"> Энэ юу хэлж байна гэхээр гадаадаас сурагчид ирэхэд тэдгээр сурагчид , тэдний мэдэх зүйлст зохих ач холбогдолыг өгөхгүй байна гэдгийг хэлж байна .
(trg)="98.2"> Тэд өөрсдийхөө хэл дээрээ мэдлэгтэй .
(src)="99"> Kada jezik izumre , mi ne znamo šta gubimo zajedno sa tim jezikom .
(trg)="99"> Аливаа хэл мөхөхөд , тэр хэлтэй хамт юуг бид алдаж байна вэ гэдгийг мэддэггүй .
(src)="100"> Ne znam jeste li gledali nedavno na CNN-u -- Nagradu za junaštvo je dobio mladi pastir iz Kenije koji u svom selu nije mogao noću učiti kao druga seoska djeca , jer je petrolejska lampa od dima oštetila njegove oči .
(trg)="100.1"> Энэ бол -- саяхан СNN-ээр гарсан та үзсэнүү үгүй юу -- тэд Баатарын Шагналыг Кенийн нэгэн малчин хүүд өгөв .
(trg)="100.2"> Тэр тосгоны бүх хүүхдүүдийн адил орой суугаад хичээлээ хийж чадахгүй .
(trg)="100.3"> Учир нь керосин чийдэнгийн гэрэл утаатай бөгөөд , түүний нүдийг гэмтээсэн аж .