# bi/ted2020-248.xml.gz
# uk/ted2020-248.xml.gz
(src)="1"> Hao nao ol nius we i kamaot long ol niuspepa mo narafala wei emi stiarem ol lukluk we yumi gat long saed long wol tedei ?
(trg)="1"> Як новини формують наше бачення світу ?
(src)="2.1"> Hem nao wol we yumi luk luk long hem .
(src)="2.2"> Ol difren graon blong wol i luk olsem ia .
(trg)="2"> Тут ви можете побачити світ у його фактичному вигляді , відповідно до маси земної поверхні .
(src)="3"> Mo ol nius emi jenjem tin-ting blong ol man Amerika olsem ia nao
(trg)="3"> А тут видно , як новини формують те , що бачать американці .
(src)="4.1"> Map ia .
(src)="4.2"> Map ia i soem nam blong ol seken we olgeta nwetwok blong nius blong Amerika mo ol rigin nius oganaesesen i bin yusum blong talemaot stori long saed blong ol nius long everi kantri raon long wol , long Februari 2007-wan yia i pas nomo .
(trg)="4"> На цій карті - ( оплески ) - на цій карті відображається кількість секунд , які американські телевізійні ЗМІ виділили новинам про кожну країну в лютому 2007 року , лише рік тому .
(src)="5"> Nao long manis ia nao Not Korea i bin agri blong pispisim ol niuklia wok blong olgeta .
(trg)="5"> У той місяць Південна Корея погодилася демонтувати свої ядерні об 'єкти .
(src)="6"> Long Indonesia i gat wan bigfala wota i bin ron
(trg)="6"> Тоді відбулася масова повінь в Індонезії .
(src)="7"> mo long Paris , IPCC i bin rilisim wan stadi we i talemaot wok blong ol man long saed long global woming .
(trg)="7"> А в Парижі ІРСС випустила дослідження , в якому підтверджувався вплив людей на глобальне потепління .
(src)="8"> U.S. nomo hemi bin risponsibol from 79 % long ful kavarej blong ol nius ia
(trg)="8"> На США припадає 79 відсотків загальної кількості новин .
(src)="9"> mo taem we yumi tekemaot U.S. mo luk luk long narafala 21 % yumi luk plante long Iraq – hemia bigfala grin samting ia long wei – i nogat tumas narafala samting
(trg)="9"> А якщо прибрати США і глянути на 21 відсоток , що лишився , ми побачимо багато новин про Ірак - та велика зелена пляма - і більше майже нічого .
(src)="10"> Tugeta kavarej blong Rasia , Jaena mo India i kasem 1 % nomo .
(trg)="10"> Наприклад , новини про Росію , Китай та Індію разом складають лише один відсоток .
(src)="11"> Taem we mifala i putum tugeta ol storian long nius ia mo karemaot wan storian nomo hemi soem olsem wanem nao wol hemi luk luk
(trg)="11"> Коли ми проаналізували всі новини і прибрали лише одну історію , ось як виглядав світ .
(src)="12.1"> Wanem nao storian ia ?
(src)="12.2"> Hemi nius blong ded blong Anna Nicole Smith .
(trg)="12.1"> І думаєте що то була за новина ?
(trg)="12.2"> Смерть Анни-Ніколь Сміт .
(src)="13.1"> Storian ia i bin go long everi kantri long wol be i no kasem Iraq nomo .
(src)="13.2"> Mo storian ia i risivim 10 taem bitem kavarej blong ripot blong IPCC .
(trg)="13"> Ця історія зачепила всі країни , крім Іраку , і про неї згадувалося у 10 разів більше , ніж про доповідь ІРСС .
(src)="14"> mo storian hemi koraon bageken ; olsem yumi save finis – i bin gat planti nius i go raon abaot woman ia Britney .
(trg)="14.1"> Цей цикл продовжується .
(trg)="14.2"> Як нам відомо , Брітні останнім часом досить часто з 'являється в новинах .
(src)="15"> Be from wanem nao yumi no harem tumas nius long saed blong ol narafala kantri long wol ?
(trg)="15"> То чому ж ми не отримуємо більше інформації про світ ?
(src)="16"> Wan stamba tingting hemi from se ol netwok blong nius oli bin katem haf namba blong ol ofis blong olgeta ovasi .
(trg)="16"> Однією з причин є те , що новинні компанії вдвоє скоротили кількість своїх закордоних відділів .
(src)="17"> I gat smol ofis blong nius blong ABC nomo i stap long Nairobi , New Delhi , mo Mumbai Be i nogat wan ofis blong nius long Afrika , India mo Saot Amerika - ol ples ia nao oli haos blong bitim tu billion man
(trg)="17.1"> Крім міні-віддлів ABC з однієї людини в Найробі , Нью-Делі та Бомбеї , у всій Африці , Індії та Південній Америці нема жодних відділів новинних компаній .
(trg)="17.2"> А на цих територіях проживають понад два мільярди людей .
(src)="18"> Long tru laef , storian long saed blong woman ia Britney hemi jip nomo
(trg)="18"> Насправді висвітлювати новини про Брітні дешевше .
(src)="19.1"> mo taem i nogat tumas nius long saed blong ol narafala kantri hemi no gud .
(src)="19.2"> Taem yumi luk luk ol ples we ol man oli go blong kasem nius
(trg)="19"> І нестача міжнародних новин турбує ще більше , коли ми побачимо , куди люди йдуть за новинами .
(src)="20"> nius long TV blong netwok we i stap long wanwan kantri blong yumi -USA- hemi big wan moa be sori tumas ol storian ia i gat 12 % nomo i stap kavaremap intanasonal nius
(trg)="20"> Кількість місцевих теленовин зростає , проте , на жаль , лише 12 відсотків новин відводиться міжнародним подіям .
(src)="21"> Be olsem wanem long saed blong intanet ?
(trg)="21"> А як щодо Інтернету ?
(src)="22"> Ol popula websaet blong nius i nogat tumas nius long hem .
(trg)="22"> На більшості популярних новинних сайтах ситуація не набагато краща .
(src)="23"> Long las yia , Pew mo Colombia J-School , olgeta oli bin luk luk long planti nuis storian , we i bitim 14,000 stori we i kamaot long fored blong google
(trg)="23"> Минулого року Pew і школа журналістики університету Коламбія проаналізували 14 000 новин , які з 'являються на головній сторінці Google News .
(src)="24"> mo olgeta ia tu i stap storian long ol semak nuis nomo we i bin kamaot finis
(trg)="24"> І вони , насправді , висвітлювали ті ж 24 події .
(src)="25"> mo tu , stadi ia , i telemoat se ol nuis netwok blong US oli stap storian long saed blong ol narafala kantri mo ol storian ia oli semak long ol storian blong ol AP waea sevis mo reutas. mo olgeta ia i no tanem nius ia nating blong mekem sua se ol man oli save kasem evri samting long storian ia
(trg)="25"> Аналогічно , дослідження електронного змісту показали , що більшість новини у ЗМІ США -- це перероблені новини міжнародних агентств AP і Рейтер , які не містять контексту для кращого розуміння .
(src)="26"> sapos yu putum tugeta olgeta samting ia , bae hemi save telemoat from wanem nao ol man we oli bin finisim Univesiti mo ol man Amerika we oli no skul gud oli no save plante abot wol bitim ol fren blong olgeta 20 yia i pas finis
(trg)="26"> Тому , якщо ці факти скласти докупи , можна пояснити чому теперішні випускники університетів , як і менш освічені американці , знають менше про світ , ніж їхні колеги 20 років назад .
(src)="27"> mo sapos yu ting se hemi from se ol man Amerika i no gat tumas interes hemi no stret ting ting
(trg)="27"> І якщо ви думаєте , що це відбувається тому , що ми не цікавимося новинами , то ви помиляєтеся .
(src)="28"> i no long taem nating i pas , taem mifala i bin toktok long ol man Amerika we oli stap folem ol nius oltaem oli bin go antap long 50 %
(trg)="28"> В останні роки кількість американців , які ретельно стежать за міжнародними новинами , зросла на 50 відсотків .
(src)="29"> Stret kwestin hemi : hemia stret luk luk long wol we yumi wantem blong ol man Amerika long wol tedei we i nogat gudfala koneksen oltaem .
(trg)="29"> Постає єдине питання : чи ми хочемо , щоб в американців було спотворене бачення у цьому все більше взаємопов 'язаному світі ?
(src)="30"> Mi save se yumi save mekem i moa gud .
(trg)="30"> Я знаю , що ми здатні на більше .
(src)="31.1"> Bae yumi save mekem o nogat ?
(src)="31.2"> Tank yu tumas .
(trg)="31.1"> І чи можемо ми собі дозволити не бути кращими ?
(trg)="31.2"> Дякую .