# bi/ted2020-248.xml.gz
# tr/ted2020-248.xml.gz
(src)="1"> Hao nao ol nius we i kamaot long ol niuspepa mo narafala wei emi stiarem ol lukluk we yumi gat long saed long wol tedei ?
(trg)="1"> Haberler , dünyaya bakışımızı nasıl şekillendirir ?
(src)="2.1"> Hem nao wol we yumi luk luk long hem .
(src)="2.2"> Ol difren graon blong wol i luk olsem ia .
(trg)="2"> Bu dünyamızın kara parçası temel alındığındaki görünüşü .
(src)="3"> Mo ol nius emi jenjem tin-ting blong ol man Amerika olsem ia nao
(trg)="3"> Ve bu da haberlerin Amerikalıların görüşünü nasıl etkilediği .
(src)="4.1"> Map ia .
(src)="4.2"> Map ia i soem nam blong ol seken we olgeta nwetwok blong nius blong Amerika mo ol rigin nius oganaesesen i bin yusum blong talemaot stori long saed blong ol nius long everi kantri raon long wol , long Februari 2007-wan yia i pas nomo .
(trg)="4"> Bu harita -- ( Alkış ) -- bu harita , Amerikan yayıncı haber kuruluşlarının 2007 yılının Şubat ayında -- sadece bir yıl önce -- ülkeler bazında haberlere ayırdıkları süreyi saniye cinsinden göstermektedir .
(src)="5"> Nao long manis ia nao Not Korea i bin agri blong pispisim ol niuklia wok blong olgeta .
(trg)="5"> Bu , Kuzey Kore 'nin nükleer tesislerini devre dışı bırakmayı kabul ettiği aydı .
(src)="6"> Long Indonesia i gat wan bigfala wota i bin ron
(trg)="6"> Endonezya 'da şiddetli sel felaketi meydana gelmişti .
(src)="7"> mo long Paris , IPCC i bin rilisim wan stadi we i talemaot wok blong ol man long saed long global woming .
(trg)="7"> Ve Paris 'te , IPCC insanlığın küresel ısınmaya etkisini teyit eden çalışmasını yayınladı .
(src)="8"> U.S. nomo hemi bin risponsibol from 79 % long ful kavarej blong ol nius ia
(trg)="8"> Toplam haber kapsamının yüzde 79 'u ABD 'den oluşmaktaydı .
(src)="9"> mo taem we yumi tekemaot U.S. mo luk luk long narafala 21 % yumi luk plante long Iraq – hemia bigfala grin samting ia long wei – i nogat tumas narafala samting
(trg)="9"> ABD 'yi çıkardığımızda kalan yüzde 21 'e bir bakın , fazlaca Irak görüyoruz -- şu büyük yeşil şey ordaki -- ve az biraz diğerleri .
(src)="10"> Tugeta kavarej blong Rasia , Jaena mo India i kasem 1 % nomo .
(trg)="10"> Örneğin , Rusya , Çin ve Hindistanın toplam kapsamı sadece yüzde bire ulaşmış .
(src)="11"> Taem we mifala i putum tugeta ol storian long nius ia mo karemaot wan storian nomo hemi soem olsem wanem nao wol hemi luk luk
(trg)="11"> Tüm haberleri analiz edip ve sadece bir hikayeyi çıkardığımızda , işte dünya bu şekilde göründü .
(src)="12.1"> Wanem nao storian ia ?
(src)="12.2"> Hemi nius blong ded blong Anna Nicole Smith .
(trg)="12.1"> O hikaye hangisiydi ?
(trg)="12.2"> Anna Nicole Smith 'in ölümü .
(src)="13.1"> Storian ia i bin go long everi kantri long wol be i no kasem Iraq nomo .
(src)="13.2"> Mo storian ia i risivim 10 taem bitem kavarej blong ripot blong IPCC .
(trg)="13"> Bu haber , Irak dışındaki tüm ülkeleri gölgede bıraktı , ve IPCC raporunun 10 katı kadar yayın süresi elde etti .
(src)="14"> mo storian hemi koraon bageken ; olsem yumi save finis – i bin gat planti nius i go raon abaot woman ia Britney .
(trg)="14"> Ve döngü devam ediyor ; hepimiz biliyoruz ki , Britney şimdilerde olduğundan çok daha büyük görünüyor .
(src)="15"> Be from wanem nao yumi no harem tumas nius long saed blong ol narafala kantri long wol ?
(trg)="15"> Peki neden dünya ile ilgili daha çok şey duymuyoruz ?
(src)="16"> Wan stamba tingting hemi from se ol netwok blong nius oli bin katem haf namba blong ol ofis blong olgeta ovasi .
(trg)="16"> Bir nedeni , haber kuruluşları yabancı bürolarının sayısını yarı yarıya azaltması .
(src)="17"> I gat smol ofis blong nius blong ABC nomo i stap long Nairobi , New Delhi , mo Mumbai Be i nogat wan ofis blong nius long Afrika , India mo Saot Amerika - ol ples ia nao oli haos blong bitim tu billion man
(trg)="17"> ABC 'nin Nairobi , Yeni Delhi ve Mumbai 'deki tek kişilik mini bürolarını bir kenara koyarsak , Afrika , Hindistan ya da Güney Amerika 'da tek bir yayıncı haber bürosu bulunmamakta . -- iki milyardan fazla insana ev sahipliği yapmakta olan yerler .
(src)="18"> Long tru laef , storian long saed blong woman ia Britney hemi jip nomo
(trg)="18"> Gerçek şu ki Britney haberi yapmak daha ucuz .
(src)="19.1"> mo taem i nogat tumas nius long saed blong ol narafala kantri hemi no gud .
(src)="19.2"> Taem yumi luk luk ol ples we ol man oli go blong kasem nius
(trg)="19"> İnsanların haberler için nerelere gittiğini gördüğümüzde , küresel haberlerin eksikliği daha da rahatsız edici oluyor .
(src)="20"> nius long TV blong netwok we i stap long wanwan kantri blong yumi -USA- hemi big wan moa be sori tumas ol storian ia i gat 12 % nomo i stap kavaremap intanasonal nius
(trg)="20"> Yerel televizyon haberleri gittikçe büyüyor , ve ne yazık ki sadece yüzde 12 'si uluslararası haberlere ayrılmış .
(src)="21"> Be olsem wanem long saed blong intanet ?
(trg)="21"> Peki ya internet ?
(src)="22"> Ol popula websaet blong nius i nogat tumas nius long hem .
(trg)="22"> En popüler haber siteleri de daha iyisini yapmıyor .
(src)="23"> Long las yia , Pew mo Colombia J-School , olgeta oli bin luk luk long planti nuis storian , we i bitim 14,000 stori we i kamaot long fored blong google
(trg)="23"> Geçtiğimiz yıl , Pew ve Colombia J-School , Google Haberler 'in ana sayfasında görünen 14,000 haberi analiz etti .
(src)="24"> mo olgeta ia tu i stap storian long ol semak nuis nomo we i bin kamaot finis
(trg)="24"> ve bunlar sadece 24 haber olayı ile alakalıydı .
(src)="25"> mo tu , stadi ia , i telemoat se ol nuis netwok blong US oli stap storian long saed blong ol narafala kantri mo ol storian ia oli semak long ol storian blong ol AP waea sevis mo reutas. mo olgeta ia i no tanem nius ia nating blong mekem sua se ol man oli save kasem evri samting long storian ia
(trg)="25"> Benzer şekilde , ABD haber kaynaklarından küresel haberleri gösteren e-içerikler , AP ve Reuters 'ten alınan haberlerin yeniden yayınlanması şeklindeydi , ve bu durum , insanların haber içeriklerinin kendileriyle olan ilişkilerini anlayabilecekleri bir hale getirmiyor .
(src)="26"> sapos yu putum tugeta olgeta samting ia , bae hemi save telemoat from wanem nao ol man we oli bin finisim Univesiti mo ol man Amerika we oli no skul gud oli no save plante abot wol bitim ol fren blong olgeta 20 yia i pas finis
(trg)="26"> Yani , herşeyi biraraya getirdiğimizde , günümüz üniversite mezunlarının hatta ve hatta daha az eğitimli Amerikalıların Dünyamızdan , 20 yıl önceki emsallerinden neden daha az haberdar olduğunu anlamamıza yardımcı oluyor .
(src)="27"> mo sapos yu ting se hemi from se ol man Amerika i no gat tumas interes hemi no stret ting ting
(trg)="27"> ve eğer bunun nedeninin basit bir şekilde bizlerin ilgi duymadığı olduğunu düşünüyorsanız , yanılıyor olabilirsiniz .
(src)="28"> i no long taem nating i pas , taem mifala i bin toktok long ol man Amerika we oli stap folem ol nius oltaem oli bin go antap long 50 %
(trg)="28"> Geçtiğimiz yıllarda , küresel haberleri çoğunlukla yakından takip ettiğini söyleyen Amerikalıların sayısı yüzde 50 'nin üzerinde artış gösterdi .
(src)="29"> Stret kwestin hemi : hemia stret luk luk long wol we yumi wantem blong ol man Amerika long wol tedei we i nogat gudfala koneksen oltaem .
(trg)="29"> Gerçek soru şu : Her geçen gün daha da içinden bağlantılı olan dünyamızda Amerikalılar için istediğimiz , dünyamızın bu bozuk biçimli görüntüsü mü ?
(src)="30"> Mi save se yumi save mekem i moa gud .
(trg)="30"> Biliyorum ki daha iyisini yapabiliriz .
(src)="31.1"> Bae yumi save mekem o nogat ?
(src)="31.2"> Tank yu tumas .
(trg)="31.1"> Yapmamayı göze alabilir miyiz ?
(trg)="31.2"> Teşekkürler .