# bi/ted2020-248.xml.gz
# sq/ted2020-248.xml.gz
(src)="1"> Hao nao ol nius we i kamaot long ol niuspepa mo narafala wei emi stiarem ol lukluk we yumi gat long saed long wol tedei ?
(trg)="1"> Si e ndryshon lajmi menyren sesi ne e shohim boten ?
(src)="2.1"> Hem nao wol we yumi luk luk long hem .
(src)="2.2"> Ol difren graon blong wol i luk olsem ia .
(trg)="2"> Këtu është bota në menyren sesi ne e shohim -- bazuar në tokë .
(src)="3"> Mo ol nius emi jenjem tin-ting blong ol man Amerika olsem ia nao
(trg)="3"> Dhe këtu është lajmi sesi e ndryshon atë që Amerikanet e shofin .
(src)="4.1"> Map ia .
(src)="4.2"> Map ia i soem nam blong ol seken we olgeta nwetwok blong nius blong Amerika mo ol rigin nius oganaesesen i bin yusum blong talemaot stori long saed blong ol nius long everi kantri raon long wol , long Februari 2007-wan yia i pas nomo .
(trg)="4"> Kjo hartë -- ( Duartrokitje ) -- kjo hartë tregon numrin e skeondave që rrjeti Amerikan dhe organizata e lajmeve vendosen për tregimin e lajmeve , me shtete , në Shkurt të 2007 -- vetem një vitë më parë .
(src)="5"> Nao long manis ia nao Not Korea i bin agri blong pispisim ol niuklia wok blong olgeta .
(trg)="5"> Tani , ky ishte një muaj kur Korea e Jugut u pajtua për ti disiminuar paisjet e saja nuklerare .
(src)="6"> Long Indonesia i gat wan bigfala wota i bin ron
(trg)="6"> Ishte një përmbytje masive në Indonezi .
(src)="7"> mo long Paris , IPCC i bin rilisim wan stadi we i talemaot wok blong ol man long saed long global woming .
(trg)="7"> Dhe në Paris , IPCC shpalosi studimin i cili konfirmon rendësin e njëriut në ngrohjen globale .
(src)="8"> U.S. nomo hemi bin risponsibol from 79 % long ful kavarej blong ol nius ia
(trg)="8"> SHBA-të përmbledhen mbi 79 % përqind të lajmeve të përgjithshme .
(src)="9"> mo taem we yumi tekemaot U.S. mo luk luk long narafala 21 % yumi luk plante long Iraq – hemia bigfala grin samting ia long wei – i nogat tumas narafala samting
(trg)="9"> Dhe kur e heqim SHBA-në dhe e shiqojme pjesen tjeter të 21 përqindeshit , ne shohim shumë lajme nga Iraku -- kjo gjëja e gjelberët këtu --- dhe shumë pak të tjerat .
(src)="10"> Tugeta kavarej blong Rasia , Jaena mo India i kasem 1 % nomo .
(trg)="10"> Mbulueshmeria e kombinuara e Rusisë , Kines dhe Indonezis , për shembull , arriti vetem një përqind .
(src)="11"> Taem we mifala i putum tugeta ol storian long nius ia mo karemaot wan storian nomo hemi soem olsem wanem nao wol hemi luk luk
(trg)="11"> Kur i analizojmë të gjitha tregimet e lajmeve dhe e heqim vetem një tregim , këtu është ajo sesi bota duket .
(src)="12.1"> Wanem nao storian ia ?
(src)="12.2"> Hemi nius blong ded blong Anna Nicole Smith .
(trg)="12.1"> Qfar ishte tregimi ?
(trg)="12.2"> Vdekja e Anna Nicole Smith .
(src)="13.1"> Storian ia i bin go long everi kantri long wol be i no kasem Iraq nomo .
(src)="13.2"> Mo storian ia i risivim 10 taem bitem kavarej blong ripot blong IPCC .
(trg)="13"> ky tregimi kalojë gjdovendë përveq Irakut , dhe pranoi 10 herë më shumë mbulueshmeri sesa raporti i IPCC-së .
(src)="14"> mo storian hemi koraon bageken ; olsem yumi save finis – i bin gat planti nius i go raon abaot woman ia Britney .
(trg)="14"> Dhe rrjeti i shteteve ; siq e dim ne , Britania ka arritur një mas goxa të madhe kohëve të fundit .
(src)="15"> Be from wanem nao yumi no harem tumas nius long saed blong ol narafala kantri long wol ?
(trg)="15"> Pra , përse ne dëgjojmë më teper për boten ?
(src)="16"> Wan stamba tingting hemi from se ol netwok blong nius oli bin katem haf namba blong ol ofis blong olgeta ovasi .
(trg)="16"> Një arsyeja është sepse rrjeti i lajmeve ka redumtuar numrin byrove të huaja përgjysme .
(src)="17"> I gat smol ofis blong nius blong ABC nomo i stap long Nairobi , New Delhi , mo Mumbai Be i nogat wan ofis blong nius long Afrika , India mo Saot Amerika - ol ples ia nao oli haos blong bitim tu billion man
(trg)="17"> Në vendse se një përson ABC mini bureaus në Nairobi , New Delhi dhe Mumbai , nuk ka byro të lajmeve të të gjithë Afriken , India apo Afrika e jugut -- vende të cilat janë shtëpi të më teper se dy miljard njerëzve .
(src)="18"> Long tru laef , storian long saed blong woman ia Britney hemi jip nomo
(trg)="18"> Realiteti është se mbulimi i Britanis është i lirë .
(src)="19.1"> mo taem i nogat tumas nius long saed blong ol narafala kantri hemi no gud .
(src)="19.2"> Taem yumi luk luk ol ples we ol man oli go blong kasem nius
(trg)="19"> Dhe ky fati i mbulueshmerive globale është më teper që na prish punet kur ne shohim më teper njerëz që vazhdojnë për lajmet .
(src)="20"> nius long TV blong netwok we i stap long wanwan kantri blong yumi -USA- hemi big wan moa be sori tumas ol storian ia i gat 12 % nomo i stap kavaremap intanasonal nius
(trg)="20"> Lajmet e televizjoneve lokale po rriten me mbulueshmeri , dhe fatkeqësisht vetem dedikohen për 12 përqind të mbulueshmeris së lajmeve internacionale .
(src)="21"> Be olsem wanem long saed blong intanet ?
(trg)="21"> Dhe qfar për web-in ?
(src)="22"> Ol popula websaet blong nius i nogat tumas nius long hem .
(trg)="22"> Dhe shumica e sajteve të lajmeve nuk bejnë shumë punë të mirë .
(src)="23"> Long las yia , Pew mo Colombia J-School , olgeta oli bin luk luk long planti nuis storian , we i bitim 14,000 stori we i kamaot long fored blong google
(trg)="23"> Vitin e kaluar , Pew dhe J-shkolla e Kolombis analizoi mbi 14,000 storje të cilat shfaqen në Google news faqen e parë .
(src)="24"> mo olgeta ia tu i stap storian long ol semak nuis nomo we i bin kamaot finis
(trg)="24"> Dhe faktikisht ato mbulojne po të njejten 24 lajmet që ndodhin .
(src)="25"> mo tu , stadi ia , i telemoat se ol nuis netwok blong US oli stap storian long saed blong ol narafala kantri mo ol storian ia oli semak long ol storian blong ol AP waea sevis mo reutas. mo olgeta ia i no tanem nius ia nating blong mekem sua se ol man oli save kasem evri samting long storian ia
(trg)="25"> Njëkohësisht , një studim i e-kontentit ka treguar se shumë prej lajmeve nga SHBA lajmëkrijimi është storjet e recikluara nga AP wire shërbime dhe Reuters , dhe mos vendosja e gjërave në kontekst që për njerëzit ka një lidhjet të veqant .
(src)="26"> sapos yu putum tugeta olgeta samting ia , bae hemi save telemoat from wanem nao ol man we oli bin finisim Univesiti mo ol man Amerika we oli no skul gud oli no save plante abot wol bitim ol fren blong olgeta 20 yia i pas finis
(trg)="26"> Pra nëse e vendosi të gjithën sëbashku , kjo mund të ndihmoj të sqaroi përse sot studentet e posa diplomuarë , si dhe Amerikanet e më pak edukuar , din më pak për boten sesa paraardhësit e tyre para 20 viteve .
(src)="27"> mo sapos yu ting se hemi from se ol man Amerika i no gat tumas interes hemi no stret ting ting
(trg)="27"> Nese mendoni thjesht sepse ne nuk jemi të interesuar , ju do të jeni gabim .
(src)="28"> i no long taem nating i pas , taem mifala i bin toktok long ol man Amerika we oli stap folem ol nius oltaem oli bin go antap long 50 %
(trg)="28"> Në vitet e fundit , Amerikanet të cilet those së po i përciellin lajmet globale për së afermi u rrit mbi 50 përqind .
(src)="29"> Stret kwestin hemi : hemia stret luk luk long wol we yumi wantem blong ol man Amerika long wol tedei we i nogat gudfala koneksen oltaem .
(trg)="29"> Pyetje reale : a është kjo bota e qrregulluar që ne Amerikane e dëshirojmë në rritjet tonë të ndërlidhur me boten ?
(src)="30"> Mi save se yumi save mekem i moa gud .
(trg)="30"> E di që mund të bejmë më tepër .
(src)="31.1"> Bae yumi save mekem o nogat ?
(src)="31.2"> Tank yu tumas .
(trg)="31.1"> Dhe a mundemi të mos ?
(trg)="31.2"> Faliminderit .